MỘT số vấn đề về đổi mới HÌNH THỨC tổ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO dục mầm NON

- Cách 1: Cô hát nhanh trẻ đi nhanh, cô hát chậm trẻ đi chậm, cô hát nhỏ trẻ
đi gần vào vòng, cô hát to trẻ nhanh chân nhảy vào vòng (chuồng).
- Cách 2: Cô định trước một vài từ trong câu hát, cô hát bình thường đến chỗ
đã định thì trẻ nhảy vào vòng.
- Cách 3: Thực hiện như cách chơi 2 nhưng cô không hát lời mà xướng âm
các nốt nhạc. Cô nói với trẻ khi nào nghe thấy tên nốt nhạc cô đã định thì nhảy
vào vòng. Ví dụ: nốt “Đô”, nốt “La”...
- Cách 4: Thực hiện như cách 3 nhưng cô không xướng âm nốt nhạc mà đánh
đàn. Lúc đầu cô vừa đàn vừa xướng âm nốt nhạc để trẻ có khái niệm độ cao âm
thanh ứng với tên nốt, sau đó cô không xướng âm mà chỉ đánh đàn, trẻ nghe
tiêng đàn ứng với tên nốt cô đã định thì nhảy vào vòng.

Chương III
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ ĐỔI MỚI
HÌNH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
Ở TRƯỜNG MẦM NON
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
1. Quan điểm sư phạm tích hợp
Đổi mới giáo dục mầm non dựa trên quan điểm sư phạm tích hợp là nhìn
nhận thế giới tự nhiên, xã hội và con người như một thể thống nhất, nó đối lập
với cách nhìn chia cắt rạch ròi các sự vật và hiện tượng trong cuộc sống chỉnh
thể của đứa trẻ. Quan điểm tích hợp cho rằng: Tích hợp không chỉ là đặt cạnh
nhau, liên kết với nhau mà là xâm nhập, đan xen các đối tượng hay các bộ phận
của một đối tượng vào nhau, tạo thành một chỉnh thể. Trong đó không những
các giá trị của từng bộ phận được bảo tồn và phát triển, mà đặc biệt ý nghĩa
thực tiễn của toàn bộ cái chỉnh thể được nhân lên.
Quan điểm tích hợp trong giáo dục mầm non hiểu theo cách nhìn nhận
như trên được thể hiện ở một số điểm chủ yếu sau:
(1) Trước hết là ở mối quan hệ giữa chăm sóc và giáo dục trẻ em. Trong khi
nuôi phải tính đến dạy và trong khi dạy phải quan tâm đến nuôi.
(2) Lồng ghép, đan cài các hoạt động của trẻ, trơng đó chơi là hoạt động chủ

đạo. Chơi là một hoạt động vốn mang tính tích hợp, và chính trong hoạt động
69


vui chơi trẻ tiếp thu kinh nghiệm xã hội ở nhiều góc độ, nhiều lĩnh vực khác
nhau, là những kinh nghiệm mang tính tích hợp, cần cho cuộc sống của trẻ.
(3) Việc xây dựng chương trình giáo dục mầm non không xuất phát từ logic
phân chia các bộ môn khoa học như ở phổ thông, mà phải xuất phát từ yêu cầu
hình thành những năng lực chung, nhằm tới sự phát triển chung của trẻ để hình
thành ở chúng nền tảng nhân cách ban đầu.
Trong thực hiện đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục trẻ mẫu giáo, giáo
viên cần nắm vững những vấn đề sau:
* Hoạt động học tập của trẻ được thiết kế theo hướng tích hợp, chủ đề.
Logic xây dựng các chủ đề không xuất phát từ sự phân chia kiến thức, mà xuất
phát từ sự hình thành những thuộc tính tâm lí chung và những năng lực chung
nhất của trẻ em, nhằm phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
* Thiết kế các nội dung giáo dục theo các chủ đề gần gũi với cuộc sống
của trẻ em, thể hiện mối quan hệ qua lại mở rộng dần giữa trẻ với mọi người và
môi trường văn hoá xã hội (trong gia đình, trường mầm non, cộng đồng), với thế
giới tự nhiên và với vấn đề dinh dưỡng – sức khoẻ. Trong mỗi chủ đề cần xác
định các đơn vị kiến thức , kĩ năng, thái độ mong muốn hình thành ở trẻ nhằm
phát triển tổng thể các mặt: thể lực, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm, thẩm mĩ và
xã hội. Hình thức “mạng mở” giúp chúng ta nhìn thấy sự liên quan giữa kiến
thức, kỹ năng giữa các nhánh trong một chủ đề và với các chủ đề khác.
* Cho phép giáo viên linh hoạt trong việc xác định, lựa chọn và tổ chức
những hoạt động giáo dục phong phú, giúp trẻ hứng thú tìm hiểu khám phá theo
nhiều cách khác nhau, phù hợp với điều kiện cụ thể của lớp, theo một chế độ
sinh hoạt thích hợp.
* Khuyến khích giáo viên lựa chon các phương pháp dạy học khác nhau
một cách sáng tạo. Tạo điều kiện đổi mới phương pháp dạy học bằng cách xây

dựng các góc hoạt động để giáo viên có cơ hội sử dụng các phương pháp và kỹ
thuật nhằm tích cực hoá hoạt động tư duy của trẻ (giao nhiệm vụ để trẻ tự suy
nghĩ giải quyết vấn đề, gợi mở, sử dụng các câu hỏi mở, động não, trò chơi phân
vai theo chủ đề) và phương pháp cùng tham gia (sử dụng hình thức nhóm nhỏ).
* Khuyến khích giáo viên tận dụng các điều kiện phong phú sẵn có ở địa
phương, ở lớp học và nhà trường, sử dụng và tái sử dụng các nguyên vật liệu sẵn
có và an toàn đối với trẻ để hướng dẫn trẻ tìm hiểu, khám phá và làm ra các sản
phẩm mới mang tính sáng tạo.

70


* Nhấn mạnh vào quá trình giáo dục, dạy học và việc đánh giá thường
xuyên hoạt động dạy và học dựa trên các mục tiêu, yêu cầu đề ra trong từng chủ
đề và các mặt phát triển chung ở trẻ từng độ tuổi.
Căn cứ lựa chon chủ đề:
Việc lựa chọn và xây dựng mạng chủ đề dựa vào một số yêu cầu sau:
- Xuất phát từ chính nhu cầu cuộc sống của trẻ và hệ thống tri thức khoa học
và sức khoẻ, xã hội, tự nhiên, nghệ thuật và văn hoá ngông ngữ.
- Kế thừa các nội dung giáo dục của chưng trình chăm sóc – giáo dục trẻ mẫu
giáo 3 – 6 tuổi hiện hành.
- Kiến thức được cung cấp theo nguyên tắc đồng tâm phát triển, từ gần đến xa,
từ đơn giản đến phức tạp, nâng cao và mở rộng dần phù hợp với từng độ tuổi.
- Cho phép tích hợp các tri thức khác nhau của các “môn học” trong các hoạt
động của trẻ.
- Đặt tên các chủ đề ngộ nghĩnh, đơn giản, gần gũi với những kinh nghiệm của trẻ.
- Mỗi chủ đề chứa đựng một số nội dung cốt lõi cần thiết, phong phú đủ cho trẻ
khám phá ít nhất 1 tuần và không nên kéo dài quá 3 tuần vì trẻ dễ chán.
- An toàn đối với trẻ và kích thích hứng thú, ham hiểu biết của trẻ.
2. Đổi mới cách tổ chức môi trường giáo dục trong lớp

Đổi mới hình thức và phương pháp giáo dục – dạy học liên quan đến tổ
chức các góc hoạt động nhằm tạo điều kiện cho trẻ được học và chơi theo ý
thích, thúc đẩy hoạt động chủ động của cá nhân hoặc nhóm nhỏ.
a. Vai trò của các góc hoạt động:
Việc tổ chức các góc cho trẻ chơi và hoạt động tư duy có tác dụng đối với
sự phát triển của trẻ em. Đây cũng là hình thức tổ chức giáo dục thích hợp với
tâm lí trẻ nhỏ, vì:
- Góc hoạt động là nơi trẻ có thể chơi và tự hoạt động một mình hoặc trong
nhóm nhỏ với những bạn cùng sở thích.
- Khuyến khích trẻ ra quyết định (trẻ có thể chọn góc chơi mà nó thích, quyết
định chọn cái gì để chơi).
- Có tác dụng giáo dục trẻ cách chơi cùng với nhau, hợp tác với nhau làm một
việc nào đó.
- Góp phần làm cho chế độ sinh hoạt trong ngày linh hoạt mềm dẻo, trẻ bớt cảm
giác căng thẳng vì có thể chơi góc này hoặc góc khác theo ý thích.
- Cung cấp kinh nghiệm về những nền văn hoá khác (qua trưng bày quần áo, đồ
chơi, tranh, truyện của các dân tộc hoặc nấu món ăn khác nhau).
b. Một số nguyên tắc bố trí góc hoạt động:
71


Khi bố trí các góc hoạt động hoặc khu vực chơi, giáo viên cần chú ý thực
hiện theo một số nguyên tắc sau:
- Chia diện tích phòng (sàn nhà) thành các góc hoặc khu vực chơi khác nhau.
- Bố trí góc chơi ồn ào (xây dựng, gia đình) xa góc yên tĩnh (tạo hình, thư viện).
- Có góc cố định (góc tạo hình, góc gia đình, góc sách), có góc di động hoặc
thay đổi tuỳ theo chủ đề chính của lớp trong thời gian đó.
- Có ranh giới riêng giữa các góc (sử dụng mảng tường, các giá, tủ để ngăn cách).
- Có lối đi lại giữa các góc đủ rộng cho trẻ di chuyển dễ dàng.
- Bố trí bàn, ghế, đệm, gối phù hợp với từng góc. Ví dụ góc thư viện nên trải

chiếu hoặc thảm, đệm, gối để trẻ đọc sách xem tranh và có thể nằm thư dãn.
- Các khay đựng đồ chơi, học liệu để mở, vừa tầm với của trẻ, dễ tiếp cận, sử dụng.
- Đặt tên các góc dễ hiểu, ngộ nghĩnh đối với trẻ, và viết tên chữ to cho trẻ nhìn
thấy hàng ngày.
- Không bố trí góc quá kín hoặc xa tầm nhìn bao quát của giáo viên.
- Từng thời gian hoặc sau mỗi chủ đề cần thay đổi cách bố trí và hoạt động ở các
góc để tạo cảm giác mới lạ hấp dẫn trẻ.
- Đảm bảo an toàn.
c. Các góc hoạt động được xây dựng cùng với các chủ đề: giáo viên có thể xây
dựng 6 góc hoạt động:
* Góc chơi đóng vai
* Góc tạo hình
* Góc sách, truyện
* Góc ghép hình/xây dựng
* Góc âm nhạc
* Góc thiên nhiên, khoa học
Có thể cùng lúc tổ chức cả 6 góc hoặc chỉ một số góc đặc trưng cho chủ
đề, điều này tuỳ thuộc vào từng chủ đề, diện tích lớp, khả năng mua sắm trang
thiết bị và đồ dùng đồ chơi, sĩ số trẻ trong lớp và kinh nghiệm của trẻ…Tên các
góc có thể đặt gần gũi và gợi hứng thú đối với trẻ (ví dụ: Cửa hàng bách hoá,
Siêu thị, Bưu điện, Khu thực vật, Thư viện mini…).
d. Những kỹ năng trẻ học được ở các góc:
Trong các góc hoạt động, trẻ có thời gian và điều kiện rèn luyện các kỹ
năng chung, cơ bản cần thiết cho cuộc sống và sự phát của trẻ.
(1) Những kỹ năng trẻ học được ở góc đóng vai:
* Kỹ năng sáng tạo: tưởng tượng mình là người khác, gán cho đồ vật những đặc
tính khác như xem hộp giấy là ô tô, giấy là tiền…
72

* Kỹ năng giao tiếp: nói chuyện trong khi chơi với bạn, lắng nghe bạn nói, mô
tả, gợi nhớ, học được những từ mới.
* Kỹ năng xã hội: dọn dẹp sau khi chơi, học cách cư xử.
* Kỹ năng nhận thức: nhận biết các quy tắc trong cuộc sống, học cách làm bánh,
hiểu mỗi người có nghề nghiệp khác nhau trong xã hội.
* Kỹ năng về cảm xúc: nhận biết cảm xúc của người khác, biểu lộ cảm xúc của
bản thân.
* Kỹ năng vận động tinh: sử dụng các dụng cụ nấu ăn, chải đầu, soi gương, rót
nước, cho búp bê ăn.
* Kỹ năng vận động thô: đi lại dọn dẹp góc chơi.
(2) Những kỹ năng trẻ học được ở góc tạo hình:
* Kỹ năng sáng tạo: trẻ vẽ, cắt dán bằng sự tưởng tượng của chính mình, nặn
những đồ vật hoặc người bằng đất sét và dựng nên trò chơi đóng vai.
* Kỹ năng về cảm xúc: giải trí qua hoạt động vẽ bằng ngón tay, tự hào với “tác
phẩm” nghệ thuật của mình.
* Kỹ năng nhận thức: cách pha màu, tạo màu mới,nhận biết được cái gí có thể dán
bằng hồ, cái gì cần băng dính, tái hiện người và đồ vật, phối cảnh.
* Kỹ năng xã hội: chia sẻ đồ dùng tạo hình, nhận biết một số quy tắc như rửa tay
khi kết thúc, thu dọn đồ dùng khi vẽ xong.
* Kỹ năng giao tiếp: trò chuyện trao đổi khi vẽ, miêu tả, kể mình vẽ cái gì.
* Kỹ năng vận động tinh: học cách cầm bút vẽ, cắt bằng kéo, xe, nặn, sử dụng
hồ dán, băng dính.
* Kỹ năng vận động thô: nhào nặn đất sét, xếp bàn ghế, đem sản phẩm lên trưng bày.
(3) Những kỹ năng trẻ học được ở góc sách và truyện:
* Kỹ năng đọc sớm: nhận biết các ký hiệu chữ viết có ý nghĩa, quy luật đọc sách
(từ trái sang phải, từ trên xuống dưới, từ trang đầu đến trang cuối), sự liên tục
của câu chuyện.
* Kỹ năng vận động tinh: mở sách, lật từng trang, chỉ theo sách hoặc dòng chữ.
* Kỹ năng giao tiếp: lắng nghe cô hoặc bạn kể, bắt chước những từ hoặc câu nói
trong truyện; trẻ tự kể lại; trả lời những câu hỏi theo truyện; học từ mới.

* Kỹ năng nhận thức: nhớ cốt truyện và kể lại; dự đoán diễn biến câu chuyện sẽ
xẩy ra tiếp theo; giải quyết vấn đề nảy sinh trong câu chuyện; liên hệ câu chuyện
với những với những kinh nghiệm khác.
(4) Những kỹ năng trẻ học được ở góc ghép hình, lắp ráp:
* Kỹ năng sáng tạo: vận dụng ý tưởng để lắp ráp các hình ô tô, máy bay, trường
học với các hình dáng khác nhau.
73


* Kỹ năng nhận thức: học cách sử dụng các khối lắp ráp để xây thành các hình
thích hợp; khớp với nhau về màu sắc, kích thước; nhận biết rằng các bộ phận
riêng rẽ có khả năng tạo thành một sản phẩm có ý nghĩa.
* Kỹ năng vận động tinh: xâu hạt bằng sợi dây; lắp ráp các hình; vặn, tháo ốc.
* Kỹ năng giao tiếp, xã hội: lắng nghe, trao đổi; đề nghị bạn giúp đỡ; chia sẻ đồ
chơi; hợp tác giúp bạn; có thói quen chơi xong cất dọn ngăn nắp.
* Kỹ năng vận động thô: mang vác, di chuyển nơi này, nơi kia.
* Kỹ năng về cảm xúc: tự hào về khối lắp ráp đã làm được; ý thức được sự thành công.
(5) Những kỹ năng trẻ học được ở góc xây dựng:
* Kỹ năng giao tiếp: yêu cầu bạn khác đưa cho các khối để xếp; thoả thuận với
bạn; lắng nghe ý kiến bạn; miêu tả toà nhà mình xây dựng.
* Kỹ năng nhận thức: phân loại theo kích thước, hình dáng, màu sắc; học cách
xây nhà sao cho không đổ; học các khái niệm như kích thước, hình dáng, chiều
cao, trọng lượng, số lượng.
* Kỹ năng sáng tạo: tự xây những ngôi nhà; chơi trò đóng vai trong ngôi nhà
chúng vừa xây; trang trí ngôi nhà theo ý thích.
* Kỹ năng xã hội: cộng tác, chia sẻ các khối; thảo luận kế hoạch để cùng nhau
xây; tôn trọng, lắng nghe ý kiến bạn.
* Kỹ năng vận động thô: đi lại, khiêng vác xếp các hình khối lớn, bò trườn.
* Kỹ năng vận động tinh: trang trí nhà; nhặt, sắp đặt các đồ vật nhỏ.
* Kỹ năng về cảm xúc: tự hào khi xây xong ngôi nhà, cảm nhận cái đẹp khi

trang trí, chia sẻ niềm vui với bạn.
(6) Những kỹ năng trẻ học được ở góc thiên nhiên:
* Kỹ năng nhận thức: nhận biết được hạt giống nảy mầm, lớn lên thế nào; phân
loại lá cây theo hình dáng và màu sắc; nhận biết cây xanh cần nước và không
khí cũng như chất dinh dưỡng ở đất; liên hệ nguồn gốc các thức ăn; nhận biết
côn trùng như kiến kiếm ăn thế nào.
* Kỹ năng vận động thô: đào xới đất; đi dạo tìm kiếm lá cây; tưới cây; nhổ cỏ.
* Kỹ năng vận động tinh: dán lá, gieo hạt, bắt sâu, quan sát sự nảy mầm; nghe
tiếng chim hót hay tiếng kêu của con vật; chơi với nước, cát.
* Kỹ năng giao tiếp: trò chuyện về các con vật, côn trùng và cây cối; đặt câu hỏi,
trả lời về những hiện tượng quan sát thấy.
* Kỹ năng xã hội, cảm xúc: cùng nhau gieo hạt, cho chim ăn; có trách nhiệm với
những công việc được giao như tưới cây; biểu lộ tình cảm yêu thương con vật và
cây cối; tự hào khi gieo hạt thấy chúng nảy mầm.
(7) Những kỹ năng trẻ học được ở góc âm nhạc:
74


* Kỹ năng sáng tạo: trẻ tự vận động theo nhạc; biểu diễn một mình hoặc theo
nhóm một cách thích thú và sáng tạo.
* Kỹ năng về cảm xúc: trẻ biểu hiện cảm xúc vui tươi, thích thú, ngạc nhiên qua
âm nhạc; âm nhạc giúp thư giãn đầu óc, cơ thể.
* Kỹ năng xã hội: xem hay lắng nghe lẫn nhau; lần lượt hát; chia sẻ kinh nghiệm
biểu diễn.
* Kỹ năng vận động tinh: vỗ tay theo nhạc; cầm và vẫy khăn, quạt; sử dụng nhạc
cụ gõ đệm, nhún nhảy theo nhịp điệu âm nhạc.
* Kỹ năng giao tiếp: hát, lắng nghe giai điệu, nhịp điệu, âm thanh; phân biệt các
âm thanh từ những nhạc cụ khác nhau.
* Kỹ năng vận động thô: vận động và làm động tác theo nhạc kết hợp trò chơi
(đi nhanh, chậm, dậm chân, dừng, ngồi xuống, đứng lên).

* Kỹ năng nhận thức: học được các động tác liên hoàn trong một bài múa; học
được các động tác phù hợp với bài hát.
3. Đổi mới tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày
Thời gian biểu hàng ngày phân phối thời gian thích hợp cho các hoạt động
nhằm phát triển thể chất và vận động, lĩnh hội các thói quen sống, phát triển tình
cảm, những kinh nghiệm xã hội, nuôi dưỡng sự phát triển trí tuệ và lĩnh hội kiến thức.
a. Nguyên tắc xây dựng chế độ sinh hoạt hàng ngày
- Khoảng thời gian cho các hoạt động được phân phối không cố định cứng nhắc,
không bị ràng buộc nghiêm ngặt, mà có thể thay đổi linh hoạt khi thực hiện tuỳ
theo theo mùa, vùng miền.
- Đảm bảo trình tự các hoạt động và duy trì ổn định để trẻ tâm, tạo thói quen cho
trẻ biết những việc gì sẽ đến, việc gì kế tiếp.
- Các hoạt động theo một trình tự, cân bằng giữa động – tĩnh, thời gian thư giãn
nghỉ ngơi kế tiếp sau giờ dạo chơi, vận động ngoài trời.
- Dành thời gian tối ưu để trẻ tự mình hoàn thành công việc mà không bị vội
vàng, thúc ép.
- Tránh cho trẻ chờ đợi thụ động lâu khi chuyển tiếp hoạt động.
- Thiết kế dưới dạng một bản sơ đồ, dán các hình ảnh ở cột tương ứng và viết
chữ to đẹp treo ở ngang tầm mắt trẻ để trẻ nhận biết hoạt động hàng ngày, tạo
thói quen cho trẻ.
b. Phân phối các thời điểm trong chế độ sinh hoạt hàng ngày
* Đón trẻ (trẻ đến lớp): 60 – 90 phút, gồm: đón trẻ vào lớp, trao đổi với phụ
huynh; tập trung điểm danh; thể dục sáng; trò chuyện giới thiệu cho trẻ hoạt
động trong ngày (hoặc về chủ đề mới sẽ học).
75


* Hoạt động buổi sáng: 120 – 130 phút, gồm:
+ Hoạt động chung (giờ học): Là thời điểm cả lớp quây tròn học theo kế
hoạch có sự chuẩn bị của giáo viên, nhằm giải quyết nội dung chủ đề, lĩnh hội

thông tin, các kỹ năng xã hội, trò chuyện, chia sẻ kinh nghiệm. Độ dài thời gian
nên từ: 15 – 20 phút cho lớp bé, 20 – 25 phút cho lớp nhỡ, 25 – 30 phút cho lớp lớn.
+ Hoạt động chơi ở các góc (cá nhân và theo nhóm): gắn vơi chủ đề, trẻ chơi
đóng vai, thực hành các kĩ năng…
+ Hoạt động ngoài trời: Đi dạo chơi, tham quan giúp trẻ mở rộng hiểu biết chủ
đề, trò chơi dân gian, trò chơi vận động, chạy nhảy tự do…
 Ăn trưa: 60 phút
 Ngủ trưa/ hoặc nghỉ ngơi yên tĩnh: 180 phút
 Vệ sinh, ăn phụ sau khi ngủ dậy: 40 – 50 phút
 Hoạt động buổi chiều: 40 – 50 phút – chơi tự do hoặc củng cố theo
nhóm, cá nhân. Nêu gương cuối tuần (ngày cuối tuần).
+ Trả trẻ (trẻ ra về)
Hoạt động giáo dục ở mẫu giáo là một quá trình giáo dục có mục đích, có
kế hoạch, với nhiều hình thức khác nhau dẫn dắt trẻ dần dần hoạt động một cách
chủ động để thực hiện một mục đích nào đó. Dưới sự dẫn dắt của giáo viên, trẻ
được hoạt động một cách chủ động, tích cực và chỉ khi đó các tiềm năng của trẻ
mới được phát huy đầy đủ, làm cho trẻ trên cơ sở khả năng vốn có được phát triển lên.
Tuy nhiên giáo viên cần quán triệt việc học ở trường mầm non diễn ra chủ yếu
qua chơi và học các kinh nghiệm có kế hoạch cũng như tự phát; tạo cho trẻ cảm
giác thoải mái, vui vẻ, tự tin và hứng thú học tập.
Câu hỏi:
1. Thế nào là tích hợp? Hãy nêu những quan điểm về tích hợp.
2. Nêu vai trò của các góc hoạt động?
3. Nêu những nguyên tắc bố trí góc hoạt động?

HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Tài liệu tham khảo
1. Trung tâm nghiên cứu GDMN - Bộ Giáo dục & Đào tạo. Hướng dẫn thực
hiện đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi, 2003.
2. Trung tâm nghiên cứu GDMN - Bộ Giáo dục & Đào tạo. Hướng dẫn thực

hiện đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi, 2003.
3. Trung tâm nghiên cứu GDMN - Bộ Giáo dục & Đào tạo. Hướng dẫn thực
hiện công tác chăm sóc giáo dục trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi. NXB Hà Nội, 2001
76


4. Hoàng Văn Yến. Nghệ thuật âm nhạc với trẻ mầm non. NXB Giáo dục 1999.
5. Trung tâm nghiên cứu GDMN - Bộ Giáo dục & Đào tạo. Tổ cức hoạt động
âm nhạc cho trẻ mầm non theo hướng tích hợp. NXB Giáo dục, 2007.
Kiến thức cơ bản
1. Quan điểm về tích hợp:
- Khái niệm tích hợp
- Ba quan điểm về tích hợp:
2. Căn cứ lựa chon chủ đề?
3. Đổi mới cách tổ chức môi trường giáo dục trong lớp:
- Vai trò của các góc hoạt động
- Một số nguyên tắc bố trí góc hoạt động
- Các góc hoạt động được xây dựng cùng với các chủ đề
- Những kĩ năng trẻ học được từ các góc.
4. Đổi mới tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày:
- Nguyên tắc xây dựng chế độ sinh hoạt hàng ngày?
- Phân phối các thời điểm trong chế độ sinh hoạt hàng ngày.
Câu hỏi
1. Thế nào là tích hợp? Hãy nêu những quan điểm về tích hợp.
Gợi ý:
+ Tích hợp: là đặt cạnh nhau, liên kết, xâm nhập, đan xen nhau tạo thành một khối,
một chỉnh thể trong đó không những các giá trị của từng bộ phận được bảo tồn,
phát triển mà hơn thế, ý nghĩa thực tiễn của toàn bộ cái chỉnh thể được nhân lên.
+ Những quan điểm về tích hợp:
- Trước hết là mối quan hệ giữa chăm sóc và giáo dục trẻ em. Trong nuôi phải

tính đến dạy và trong khi dạy phải quan tâm đến nuôi.
- Lồng ghép, đan cài các hoạt động của trẻ trong đó chơi là hoạt động chủ đạo.
- Việc xây dựng chương trình giáo dục mầm non xuất phát từ yêu cầu hình thành năng
lực, sự phát triển chung của trẻ để hình thành ở chúng nền tảng nhân cách ban đầu.
2. Nêu vai trò của các góc hoạt động?
Gợi ý:
- Góc hoạt động là nơi trẻ có thể chơi và tự hoạt động với những bạn cùng sở thích.
- Khuyến khích trẻ ra quyết định (trẻ có thể chọn góc chơi mà nó thích, quyết
định chọn cái gì để chơi).
- Có tác dụng giáo dục trẻ cách cùng chơi, cùng hợp tác với nhau.
- Góp phần làm cho chế độ sinh hoạt trong ngày linh hoạt, trẻ bớt cảm giác căng thẳng.
77


- Cung cấp kinh nghiệm về những nền văn hoá khác.
3. Nêu những nguyên tắc bố trí góc hoạt động?
Gợi ý:
- Chia diện tích phòng (sàn nhà) thành các góc hoặc khu vực chơi khác nhau.
- Bố trí góc chơi ồn ào (xây dựng, gia đình) xa góc yên tĩnh (tạo hình, thư viện).
- Có góc cố định (góc tạo hình, góc gia đình, góc sách), có góc di động.
- Có ranh giới riêng giữa các góc (sử dụng mảng tường, các giá, tủ để ngăn cách).
- Có lối đi lại giữa các góc đủ rộng cho trẻ di chuyển dễ dàng.
- Bố trí bàn, ghế, đệm, gối phù hợp với từng góc.
- Các khay đựng đồ chơi, học liệu để mở, vừa tầm với của trẻ, dễ tiếp cận, sử dụng.
- Đặt tên các góc dễ hiểu, ngộ nghĩnh và viết tên chữ to cho trẻ nhìn thấy hàng ngày.
- Không bố trí góc quá kín hoặc xa tầm nhìn bao quát của giáo viên.
- Sau mỗi chủ đề thay đổi cách bố trí các góc để tạo cảm giác mới lạ hấp dẫn trẻ.
- Đảm bảo an toàn.

II. CHỦ ĐỀ VÀ HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN

Đổi mới hình thức tổ chức các nội dung giáo dục trẻ lứa tuổi mầm non là xu thế
chung của giáo dục mầm non ở các nước trên thế giới, trong khu vực và đang được
Việt Nam quan tâm. Kể từ năm học 2002 – 2003 Bộ Giáo Dục & Đào Tạo đã chỉ đạo
việc đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục theo các chủ đề mang tính tích hợp.
1. Các chủ đề lớn (5 chủ đề) : a. Bản thân
b. Gia đình
c. Môi trường xã hội
d. Môi trường tự nhiên
g. Dinh dưỡng và sức khoẻ
* Các chủ đề lớn bao gồm các chủ đề nhỏ (chủ đề nhánh):
a. Bản thân:
Tôi là ai ?
Cơ thể của tôi.
Tôi cần gì để lớn lên và khỏe mạnh ?
b. Gia đình:
Gia đình tôi.
Gia đình sống chung một ngôi nhà.
Nhu cầu của gia đình.
78


c. Môi trường xã hội:
Trường mầm non của chúng em.
Nghề nghiệp.
Giao thông.
d. Môi trường tự nhiên:
Thế giới động vật.
Thế giới thực vật.
Nước và một số hiện tượng tự nhiên.
g. Dinh dưỡng và sức khoẻ.

Thực phẩm nuôi sống con người.
Nhu cầu và vai trò của dinh dưỡng với sức khoẻ.
Giữ dìn vệ sinh, sức khoẻ, nề nếp thói quen tốt trong ăn uống.
Khi lên kế hoạch giáo viên chú ý lồng ghép các chủ đề ngày lễ hội vào
các tháng trong năm: Ngày hội đến trường 5/9; Tết trung thu 15/8 (âm lịch);
Ngày của các thầy cô giáo Việt Nam 20/11; Tết nguyên đán; Ngày hội của bà
của Bà của Mẹ; Ngày sinh nhật của Bác Hồ 19/5; Ngày tết thiếu nhi 1/6.
2. Nội dung chủ đề
Vì khuôn khổ của giáo trình có hạn, chúng tôi chỉ nêu nội dung, cấu trúc và kế
hoạch thực hiện của chủ đề “Gia đình” (nhóm 4-5 tuổi) để các bạn sinh viên, học
viên tham khảo.
GIA ĐÌNH
a. Mạng chủ đề
-Các thành viên gia đình: Tôi, bố mẹ, anh chị
em (họ tên, sở thích…)
-Công việc của các thành viên trong gia đình.
-Họ hàng (ông, bà, cô, dì, chú, bác…)
-Những thay đổi trong gia đình (nếu trong lớp
có): có người chuyển đi, có người sinh ra, có
người mất đi.
GIA ĐÌNH TÔI

GIA ĐÌNH
79


GIA ĐÌNH
SỐNG CHUNG MỘT
NGÔI NHÀ

NHU CẦU CỦA
GIA ĐÌNH

-Nhà: Địa chỉ; Nhà là nơi gia
đình cùng chung sống. Dọn dẹp
và giữ dìn nhà cửa sạch sẽ.
- Những kiểu nhà khác nhau
(nhà nhiều tầng, khu tập thể, nhà
một, hai tầng, nhà ngói…)
-Những vật liệu khác nhau để
làm nhà; các bộ phận khác nhau
của nhà, vườn, sân…
-Môt số nghề làm ra nhà: Thợ
xây, thợ mộc…

-Đồ dùng gia đình, phương
tiện đi lại của gia đình.
-Gia đình là nơi vui vẻ hạnh
phúc: Các hoạt động cùng
nhau, các ngày kỉ niệm của gia
đình, cách thức đón tiếp
khách…
-Gia đình cần được ăn mặc
đầy đủ: Ăn thức ăn hợp lý và
đúng giờ, các loại thực phẩm
càn cho gia đình. Học cách giữ
gìn quần áo sạch sẽ.

b. Mạng nội dung
-Tôi là một thành viên

trong gia đình

-Bố me,, anh chị em hoặc em và
các công việc hàng ngày ở gia
đình

BẢN THÂN

CÁC THÀNH
VIÊN GIA ĐÌNH

GIA ĐÌNH TÔI

NHỮNG THAY ĐỔI

QUY MÔ
80


TRONG GIA ĐÌNH

GIA ĐÌNH

-Có người sinh ra
-Có người mất đi
-Có người di chuyển

-Gia đình ít con, đông con
-Gia đình nhỏ (bố mẹ con)
-Gia đình lớn (bố me, các con)

-Gia đình mở rộng (ông bà, bố
mẹ, các con)
-Họ hàng: Cô, dì, chú, bác…

c. Mạng hoạt động
-Dán tô màu những người
thân trong gia đình
-Nặn quà tặng người thân
-Di màu hình người thân
-Vẽ các thành viên gia
đình

TẠO
HÌNH

-Dọn dẹp, sắp xếp đồ
dùng,đồ chơi đúng nơi
quy định.
-Chăm sóc vật nuôi, cây
trồng

LAO
ĐỘNG

TRÒ

-So sánh cao thấp giữa các
thànhviên trong gia đình
và gia đình mình với gia
đình bạn.

- Đểm các thành viên trong
gia đình.

TOÁN

THỂ
81


CHƠI

GIA ĐÌNH TÔI

-Bế em
-Mẹ con
-Nấu ăn
-Bác sĩ

DỤC
-Bò thấp chui
qua cổng.
-Ném trúng
đích nằm
ngang
-Bật xa

ÂM
NHẠC

MTXQ

PTNN &
VĂN
HỌC

-Hát cháu yêu bà
-Kể về công việc của bố
-Vận động: Vỗ tay theo tiết
-Trò chuyện về địa
mẹ
tấu phối hợp
chỉ gia đình
-Nghề nghiệp của bố mẹ
-Nghe: Ru em (dân ca Xê
-Công việc của mỗi
-Kể về gia đình
Đăng)
người trong gia đình
-Quan sát và kể về gia
-Trò chơi: Ai nhanh chân
-Thơ ông mặt trời
đình các con vật
3. Kế hoạch thực hiện
Ngày
Thứ 2
Thứ 3
Thứ 4
Thứ 5
Thứ 6
Hoạtđộng
+ Đón trẻ: Hướng trẻ đến sự thay đổi trong lớp(có bức tranh lớn về

gia đình, có nhiều đồ dùng, đồ chơi về gia đình
1. Đón trẻ
+ Thể dục sáng
TDS
Đàm thoại về gia đình: họ, tên các thành viên của gia đình. Kể về
cuộc sống, các hoạt động trong gia đình. Công việc của bố mẹ ở
nhà, nghề nghiệp của bố mẹ.
PTNN
PTTC
KPKH
PTNT
PTTM
VĂN HỌC THỂ DỤC
TOÁN
MTXQ
ÂM NHẠC
2.Hoạt động
Trò chuyện về
-Hát:Cháu
chung
Thơ: ông
-Bò thấp, So sánh
gia đình các
yêu bà
mặt trời
chui qua
số lượng thành viên và các -Nghe:
cổng.
người
công việc của các Ru em

Ném trúng trong các thành viên trong -Chơi: ai
đích nằm gia đình gia đình
nhanh chân.
ngang
3.Hoạt động - Nhặt lá vàng rơi- quan sát các khu nhà ở xung quanh (nhà tầng 1,
82


Ngoài trời

nhiều tầng, nhà mái bằng, nhà mái ngói…)
-Chơi tự do (với nước, cát). Vẽ trên sàn. Chơi: “Tìm đúng nhà”.
-Ném trúng đích nằm ngang.

4.H động góc
-Góc xây dựng -Xếp hình người , xếp và xây nhà, các khuôn viên vườn, cây…
-Góc sách
-Đọc truyện về gia đình
-Góc đóng vai -Chơi bế em, nấu ăn, bác sĩ, công viên, đi chợ. Chơi: “Chuẩn bị
bữa ăn”, đi mua sắm…
-Góc âm nhạc -Múa hát các bài về gia đình.
-Góc tạo hình -Xếp và dán hình người thân bằng các hình hình học khác nhau
-Dán tô màu người thân
-Góc toán
-Xếp số lượng thành viên trong gia đình, so sánh 3 đối tượng khác nhau
-Góc thiên
-Chăm sóc cây cảnh trong lớp, gieo hạt và tưới cây, quan sát cây
nhiên
nẩy mầm và phát triển.
5.Hoạt động -Trò chuyện về gia đình

-Chơi trò chơi: “Đoán xem đó là ai”, “Tôi có điều bí mật”
chiều
-Làm ảnh gia đình của lớp.
4. Gợi ý tiến hành thực hiện
a. Mở đầu chủ đề
- Đàm thoại, thảo luận về gia đình bé, gia đình bạn.
+ Nói đúng họ và tên bố mẹ, anh chị…
+ Công việc ở nhà của bố mẹ.
+ Nghề nghiệp của bố mẹ.
Cô giúp đỡ trẻ bằng cách đặt các câu hỏi hoặc nhắc lại câu của trẻ cho cả lớp cùng nghe.
- Sưu tầm tranh ảnh về gia đình các con vật và kể về chúng: Tranh gà mẹ và
đàn gà con, Bò mẹ và các chú bê con…
- Cùng cô làm bức tranh về “Gia đình của bé”
+ Dán hoặc dính ảnh của các gia đình lên một cái bảng
+ Treo ảnh vào một góc để trẻ quan sát, trao đổi với nhau.
+ Hàng ngày vào những thời điểm khác nhau hướng dẫn trẻ xem ảnh
và cho trẻ tự kể với nhau về gia đình mình và gia đình bạn. Kể về sự giúp đỡ lẫn
nhau trong gia đình.
b. Hoạt động tìm hiểu khám phá
- Tạo hình:
+Tổ chức cho trẻ dán, tô màu, vẽ những người thân trong gia đình.
83


- Cô chuẩn bị sẵn các hình người được cắt từ giấy loại, báo cũ với các hình
có kích thước khác nhau.
- Cho trẻ tô màu những người thân trong gia đình và dán vào “khung ảnh gia đình mình”
+ Sử dụng các hình vuông, tròn, tam giác, chữ nhật (do cô chuẩn bị sẵn) để
trẻ dán thành hình người.
+ Nặn quà tặng người thân: nặn theo ý thích những gì mà trẻ làm được để

tặng người thân.
- Toán:
+ So sánh số lượng người trong gia đình: Sử dụng các sản phẩm tạo hình của
trẻ để có thể so sánh:
Quan sát và nhận xét về số lượng người trong từng gia đình VD: nhà bạn
Hoa có 4 người. Nhà cháu có 3 người (trẻ xếp theo tương ứng 1-1 và đếm) nhà
bạn Hoa nhiều người hơn nhà cháu và nhiều hơn 1 người.
+ Học tương ứng 1-1 và học về số lượng: Sử dụng hột, hạt và các túi ni
lông nhỏ, cho trẻ xem và nói với trẻ: Hãy đếm xem nhà con có bao nhiêu người
thì nhặt bấy nhiêu hạt mang về!
- Làm các loại sách về gia đình
+ Đóng các “ảnh gia đình” (từ các sản phẩm tạo hình) của các trẻ thành một
quyển sách. Ngoài bìa ghi “gia đình bé”. Dưới mỗi “ảnh trẻ vẽ” cô có thể ghi lại
những lời kể của trẻ về gia đình trẻ.
+ Có thể cho trẻ sưu tầm ở họa báo, tạp chí các loại ảnh về gia đình, cho trẻ
dán, tô màu và cô đóng thành quyển sách.
+ Từ các “sách” này hướng dẫn cho trẻ biết đâu là bìa sách, gáy sách, trang
sách…cách giở sách để xem và cách đọc sách.
+ Sách này để vào góc thư viện.
- Làm các con rối
+Làm các con rối về các thành viên gia đình: trang trí rối bằng cách dán, vẽ.
+ Biểu diễn rối gia đình. Kể về gia đình rối (theo bài gợi ý)
- Chơi trò chơi:
+ Đóng vai các thành viên gia đình. Phân công các công việc cho từng
người trong gia đình: Nấu ăn, dọn dẹp…
+ Chơi trò chơi: “Hãy đoán xem đó là ai” (xem trò chơi gợi ý)
+ Chăm sóc em bé: Chơi tắm rửa cho búp bê, giặt khăn cho búp bê, mặc
quần áo cho búp bê.
- Âm nhạc:
+ Nghe nhạc và học các bài hát về gia đình.

84


+ Biểu diễn văn nghẹ chào mừng sinh nhật bạn.
- Thể dục:
+ Chia trẻ theo nhóm 3 – 4 – 5 trẻ. Mỗi nhóm là một gia đình Gấu, gia đình
Thỏ,…và cùng tham gia vào các vận động khác nhau như bò, chạy,…
- Làm quen với môi trường xung quanh:
+ Thảo luận về gia đình, các thành viên trong gia đình. Công việc của bố mẹ,
sự vất vả của bố mẹ,…
+ Quan sát tranh về gia đình các con vật và kể về các con vật và có thể cho
trẻ kể thành một câu chuyện.
5. Chế độ sinh hoạt của trẻ
Mùa Mùa
Hoạt động
Nội dung chính
hè
đông
7.00- 7.00-Đón trẻ vào lớp, trao đổi với phụ huynh.
8.00
8.30
Cho trẻ chơi theo ý thích, điểm danh.
GIỜ ĐẾN
-Thể dục sáng
-Trò chuyện với trẻ về hoạt động trong
ngày (nếu là chủ đề mới thì thông báo
cho trẻ về chủ đề mới sẽ học)
8.00- 8.30-Giáo viên hướng dẫn cả lớp hoặc nhóm
8.30
9.00

HOẠT
đông trẻ học, tìm hiểu, khám phá chủ đề
ĐỘNG
HĐ theo kế hoạch. Có thể tổ chức hoạt động
SÁNG
chung nhóm nhỏ hoặc cá nhân xen kẽ.
-Trẻ tiếp thu nội dung và kĩ năng mới.
(có thể thay HĐ
8.30- 9.00-Chơi gắn với chủ đề và mở rộng chủ đề
đổi trình tự ngoài đang học
9.20
9.40
trước sau
-Theo hứng thú và sự quan tâm của trẻ
trời
giữa HĐ
9.20- 9.40-Gắn với chủ đề đặc biệt ở các góc đặc
10.10 10.30 ngoài trời và HĐ ở trưng
HĐ trong lớp các
-Trẻ hoạt động theo nhóm nhỏ hoặc cá
ở các góc)
nhân
góc
theo hứng thú và mối quan tâm của trẻ.
-Trò chơi đóng vai
-Rèn luyện kĩ năng
10.10- 10.30-Vệ sinh
11.10 11.30
ĂN TRƯA
-Ăn bữa chính

11.10- 11.30-

-Chuẩn bị ngủ
85


14.00
14.0014.50
14.5015.40

14.30
14.3015. 20
15.2016.00

15.40- 16.0017.00 17.00

NGỦ TRƯA
ĂN PHỤ
HOẠT
ĐỘNG
CHIỀU
GIỜ VỀ

-Ngủ trưa
-Vệ sinh, vận động nhẹ
-Ăn nhẹ sau khi ngủ dậy
-Cả lớp hoặc
-Chơi theo nhóm nhỏ hoặc cá nhân ở các góc
-Nêu gương (nếu là ngày cuối tuần)
-Vệ sinh

-Trả trẻ

Bài tập
1. Vẽ sơ đồ mạng chủ đề, mạng nội dung, mạng hoạt động từ một chủ đề cụ thể.
2. Lấy một chủ đề bất kì, lên kế hoạch thực hiện các hoạt động trong ngày,
trong tuần cho nhóm 3-4 tuổi, 4-5 tuổi, 5-6 tuổi.

Chương IV
CÁC HÌNH THỨC TỔ CHỨC
HOẠT ĐỘNG ÂM NHẠC
Ở trường Mầm non, giáo dục âm nhạc là hoạt động nghệ thuật có tác dụng
giáo dục thẩm mỹ, tạo ra đời sống văn hoá lành mạnh, góp phần phát triển trí tuệ
và thể chất cho trẻ. Căn cứ vào đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi, chế độ sinh hoạt
chung của trẻ... các hoạt động âm nhạc được thực hiện dưới các hình thức sau:
+ Dạy các hoạt động âm nhạc (theo chương trình cải cách, đổi mới).
+ Tổ chức hoạt động âm nhạc hàng ngày ở trường Mầm non.
+ Tổ chức hoạt động âm nhạc trong các ngày lễ, ngày hội.
Toàn bộ nội dung giáo dục âm nhạc trong chương trình được sắp xếp
thành các bài học âm nhạc. Cấu trúc bài học âm nhạc đầy đủ gồm 4 nội dung:
Ca hát, vận động theo nhạc, nghe hát, trò chơi âm nhạc. Mỗi bài học âm nhạc sẽ
được triển khai thông qua tiết học (chương trình cải cách) hoặc trong hoạt động
chung (chương trình đổi mới). Tuỳ vào độ tuổi, tuỳ vào chương trình mà có nội
dung và mức độ yêu cầu giữa các tiết học khác nhau.
86


Tuy vậy, ở một số địa phương, do nhiều nguyên nhân mà việc triển khai
thực hiện gặp không ít khó khăn hoặc đã thực hiện đổi mới nhưng vẫn còn
nhiều điểm hạn chế hoặc sai lệch. Để thực hiện tốt tinh thần đổi mới, chúng ta
hãy nhìn lại nội dung âm nhạc được áp dụng cho từng độ tuổi trong chương

trình cải cách.

I. NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG ÂM NHẠC THEO CHƯƠNG
TRÌNH CẢI CÁCH
Dạy các hoạt động âm nhạc là hình thức cơ bản, được tổ chức theo tiết học
(chương trình cải cách) hoặc trong hoạt động chung (theo chương trình đổi
mới). Ở đây, trẻ được học các kỹ năng hát, vận động, nghe, chơi trò chơi âm
nhạc, cách cảm thụ, thể hiện tác phẩm dưới sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên
trong một khoảng thời gian nhất định (hoạt động có chủ định).
Trong tiết học âm nhạc, các hoạt động: nghe, hát, vận động, chơi nối tiếp
liên hoàn với nhau trong đó, trẻ được ôn bài cũ, luyện tập bài đang học và được
giới thiệu bài hát mới.
1. Nội dung chương trình cải cách
a. Lớp mẫu giáo 3 – 4 tuổi (lớp mầm)
* Giai đoạn I (tháng 9+10+11):
+ Dạy hát:
1. Cháu đi mẫu giáo
2. Đàn vịt con
3. Quả bóng
4.Trường chúng cháu là trường mầm non
+ Nghe hát:
- Đêm pháo hoa
- Cô giáo
- Vui đến trường
- Con mèo ra bờ sông
+ Vận động:
- Vỗ tay theo phách bài 1, 3, 4
- Vận động minh hoạ bài 2
+ Trò chơi âm nhạc: - Gà gáy vịt kêu
* Giai đoạn II (tháng 12+1+2):

+ Dạy hát:
5. Ai cũng yêu chú mèo
6. Sắp đến tết rồi
7. Con chim non
8. Tay thơm tay ngoan
9. Làm chú bộ đội
+ Nghe hát:
- Con chim vành khuyên
87


- Thật đáng chê
- Con chim hát trên cành cây
- Cả nhà thương nhau
+ Vận động:
- Vận động minh hoạ bài 5, 7, 8, 9
- Vỗ tay theo phách bài 6
+ Trò chơi âm nhạc: - Ai đoán giỏi
- Tai ai tinh
* Giai đoạn III (tháng 3+4+5):
+Dạy hát:
10. Chiếc khăn tay
11. Hoa bé ngoan
12. Quà 8 – 3
13. Đội kèn tý hon
14. Đi học về
+ Nghe hát:
- Ánh trăng hoà bình
- Trường em
- Em là bông hồng nhỏ

- Chim sáo (d.c Kh’mer)
+ Vận động:
- Vận động minh họa bài 10, 13, 14
- Vỗ tay theo phách bài 11, 12
+ Trò chơi âm nhạc: - Ai đoán giỏi
b. Lớp mẫu giáo 4 – 5 tuổi (lớp chồi)
* Giai đoạn I (tháng 9+10+11):
+ Dạy hát
1. Mẹ yêu không nào
2. Hoà bình cho bé
3. Thật là hay
4. Vui đến trường
5. Cá vàng bơi
+ Nghe hát
- Lý cây bông
- Ánh trăng hoà bình
- Bèo dạt mây trôi
- Chiếc đèn ông sao
- Hoa trong vườn
+Vận động
- Vận động minh hoạ bài 1, 4
- Vỗ tay theo nhịp bài 2, 3, 5,
+Trò chơi âm nhạc
- Bao nhiêu bạn hát
- Ai nhanh chân
- Ai đoán giỏi
* Giai đoạn II (tháng 12+1+2):
+ Dạy hát
6. Chú bộ đội
7. Hoa trường em

8. Tập đếm
9. Cháu vẽ ông mặt trời
10. Cháu thương chú bộ đội
+ Nghe hát
- đi học
88


- Gà gáy le te
- Lý chiều chiều
- Khúc hát ru của người mẹ trẻ
- Inh lả ơi
+ Vận động
- Múa bài 8
- Vận động minh hoạ bài 6
- Vỗ tay theo nhịp bài 9
- Vỗ tay tiết tấu chậm bài 10
+ Trò chơi âm nhạc
- Nghe tiếng hát tìm đồ vật
- Ai nhanh chân
- Ai đoán giỏi
* Giai đoạn III (tháng 3+4+5):
+ Dạy hát
11. Yêu Hà Nội
12. Một con vịt
13. Cháu yêu bà
14. Múa đàn
15. Vì sao mèo rửa mặt
+ Nghe hát
- Chim bay

- Cây trúc xinh
- Nhớ giọng hát Bác Hồ
- Lí con sáo
- Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng
+ Vận động
- Vỗ tay tiết tấu chậm bài 11, 13
- Múa bài 12, 14
- Vỗ tay theo nhịp bài 15
+ Trò chơ
- Tiếng hát ở đâu
- Nghe tiết tấu tìm đồ vật
- Đoán tên bài hát
c. Lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi (lớp lá)
* Giai đoạn I (tháng 9+10+11):
+ Dạy hát

1. Sáng thứ hai
2. Gác trăng
3. Vường trường mùa thu
4. Cho tôi đi làm mưa với
5. Đường và chân
+ Nghe hát
- Trường em
- Ru em (Dân ca Xê Đăng)
- Bài ca đi học
- Trống cơm
- Reo vang bình minh
+ Vận động
- Vỗ tay theo nhịp bài 1, 4
- Vỗ tiết tấu chậm bài 2, 3

- Múa minh hoạ bài 5
+ Trò chơi âm nhạc - Ai nhanh chân
89


- Nhận hình đoán tên bài hát
* Giai đoạn II (tháng 12+1+2):
+ Dạy hát

6. Rước đèn dưới ánh trăng
7. Lá xanh
8. Chú bộ đội đi xa
9. Mùa xuân đến rồi
10. Bác đưa thư vui tính
+ Nghe hát - Mưa rơi
- Hạt gạo làng ta
- Màu áo chú bộ đội
- Lí con sáo Gò Công
+ Vận động
- Múa minh hoạ bài 6, 8, 10
- Vỗ tay theo nhịp bài 7
- Vỗ tay theo tiết tấu chậm bài 9
+ Trò chơi âm nhạc
- Hát theo hình vẽ
- Bao nhiêu bạn hát
- Hát đúng từ trong câu hát
* Giai đoạn III (tháng 3+4+5):
+ Dạy hát
11. Lớn lên em lái máy cày
12. Múa với bạn Tây Nguyên

13. Em chơi đu
14.Cả tuần đều ngoan
+ Vận động
- Vỗ tiết tấu nhanh bài 14
- Vỗ tiết tấu phối hợp bài 11
- Vận động minh hoạ, múa bài 12,
- Vỗ tay theo nhịp bài 13
+ Nghe hát
- Lượn tròn lượn khéo
- Xe chỉ luồn kim
- Đuổi chim
+ Trò chơi âm nhạc
- Hát đúng từ trong câu hát
- Nghe tiết tấu đoán tên bài hát
- Ai nhanh chân
2. Tiết học
+ Trẻ dưới 1 tuổi: Thời gian tiếp xúc với âm nhạc chỉ từ 5 – 7 phút, nội dung là
nghe hát (1 nội dung). Giáo viên hát cho trẻ nghe các bài hát ru, dân ca... kết
hợp làm điệu bộ hoặc các động tác âu yếm, vuốt tóc, vuốt má, cầm nắm tay...để
tạo cảm giác âm áp, an toàn cho trẻ.
+ Trẻ 1 - 2 tuổi: Thời gian tiếp xúc với âm nhạc khoảng 8 – 10 phút, nội dung là
nghe hát (1 nội dung). Giáo viên hát cho trẻ nghe các bài hát ru, dân ca, ca khúc
và làm quen với âm thanh to, nhỏ bằng cách vỗ tay to, nhỏ theo cô. Cần khuyến
khích những biểu hiện hứng thú của trẻ như chăm chú, vẫy tay, lắc đầu... theo
nhịp điệu bài hát.
90


+ Trẻ 2 – 3 tuổi: Ở độ tuổi này bài học âm nhạc gồm 3 nội dung (không có trò
chơi âm nhạc), được diễn ra trong 4 tiết . Mỗi tiết học từ 12 – 15 phút gồm 3 nội

dung (cũng có thể 2 nội dung), trong đó có một nội dung được chọn làm trọng
tâm và hai nội dung kết hợp. Nội dung trọng tâm (TT) có nghĩa là nội dung
chính, giáo viên dành thời gian đáng kể để hướng dẫn trẻ một cách tỉ mỷ, chi tiết,
từ dễ đến khó về kĩ năng hát, vận động (riêng nghe hát, nghe nhạc không nhất
thiết phải dành nhiều thời gian vì đây là hoạt động cảm thụ, trẻ ngồi lâu sẽ mệt
mỏi...). Nội dung kết hợp (KH) là nội dung kèm theo mang tính giới thiệu, làm
quen hoặc để tạo cảm giác cân đối, hài hoà của tiết học và sự thoải mái cho trẻ.
Mỗi tiết học gồm 3 nội dung:
Tiết 1:
- TT: Hát cho trẻ nghe
- KH: Cho trẻ làm quen bài hát sắp học
- KH: Cho trẻ làm quen bài vận động sắp học
Tiết 2:
- TT: Dạy hát
- KH: Ôn bài hát cho trẻ nghe
- KH: Tiếp tục làm quen bài vận động
Tiết 3:
- TT: Dạy vận động
- KH: Ôn lại bài hát cho trẻ nghe
- KH: Trẻ hát ôn lại bài đã học
Tiết 4:
Ôn các bài đã học dưới hình thức tập biểu diễn
Ví dụ:
Bài học âm nhạc gồm 3 nội dung:
- Nghe hát: Chiếc khăn tay (Văn Tấn)
- Học hát: Mùa hè đến (Nguyễn Thị Nhung)
- Vận động theo nhạc: Chim bay (Vũ Thanh)
Được diễn ra trong 4 tiết như sau:
Tiết 1:
- Nghe hát: Chiếc khăn tay (trọng tâm)

- Hát: Mùa hè đến (làm quen)
- Vận động: Chim bay (làm quen)
Tiết 2:
- Dạy hát: Mùa hè đến (trọng tâm)
- Vận động: Chim bay (tiếp tục làm quen)
91


- Nghe hát: Chiếc khăn tay (ôn)
Tiết 3:
- Vận động: Chim bay (trọng tâm)
- Dạy hát: Mùa hè đến (ôn tiếp)
- Nghe hát: Chiếc khăn tay (ôn tiếp)
Tiết 4:
Ôn dưới hình thức biểu diễn các bài đã học theo các hình thức: lớp, tổ,
nhóm, cá nhân. Có thể bổ sung thêm các bài hát, bài thơ...
+ Trẻ ở độ tuổi mẫu giáo: Tiết học có thêm nội dung trò chơi âm nhạc. Thời
gian tiết học ở mỗi nhóm tuổi như sau:
- Mẫu giáo bé (3 – 4 tuổi): 20 phút.
- Mẫu giáo nhỡ (4 – 5 tuổi): 25 phút.
- Mẫu giáo lớn (5 – 6 tuổi): 30 phút.
Dựa theo văn bản hướng dẫn bổ sung của Vụ Giáo dục Mầm non, cấu
trúc bài học âm nhạc gồm 4 nội dung: nghe, hát, vận động, trò chơi . Các nội
dung: nghe, hát và vận động thường được chọn là nội dung trọng tâm cho từng
tiết học (cũng có khi kết hợp), trò chơi luôn là nội dung kết hợp. Mỗi bài học
âm nhạc diễn ra trong 4 tiết, gồm 3 tiết rèn luyện kỹ năng (RLKN): dạy hát, dạy
nghe, dạy vận động và 1 tiết tổng hợp. Mỗi tiết học gồm ba nội dung như sau:
Tiết 1 (RLKN):
- Dạy bài hát mới (TT)
- Vận động bài cũ (KH)

- Trò chơi hoặc nghe hát (KH)
Tiết 2 (RLKN):
- Nghe hát (TT)
- Dạy hát tiếp bài mới (KH)
- Trò chơi hoặc ôn vận động (KH)
Tiết 3 (RLKN):
- Vận động bài đã học (TT)
- Nghe lại bài hát (KH)
- Trò chơi âm nhạc (KH)
Tiết 4 (Tiết tổng hợp): Biểu diễn các bài đã học trong giai đoạn:
- Biểu diễn bài hát (TT)
- Vận động bài đã học (KH)
- Nghe giới thiệu bài hát mới sẽ học (KH)
92


- Trò chơi âm nhạc.
Trong tiết 4, cô có thể tiếp tục sửa sai, giúp đỡ trẻ nếu ở các tiết 1, 2, 3 trẻ
thực hiện kỹ năng chưa tốt. Ngoài ra có thể bổ sung thêm các bài đã học trong
giai đoạn hoặc bài ngoài chương trình.
* Qua một thời gian dài áp dụng rộng rãi trên toàn Quốc, “chương trình cải
cách” đã có một số điểm không phù hợp (nội dung chương trình, phương pháp dạy
học, hình thức tổ chức…) bởi vậy, Vụ Giáo dục Mầm non đã có những điều chỉnh,
bổ sung theo hướng đổi mới.
Câu hỏi:
1. Hãy trình bày nội dung hoạt động âm nhạc theo chương trình cải cách.
2. Hãy trình bày nội dung, cấu trúc tiết học cho nhóm nhà trẻ 2-3 tuổi .
3. Hãy trình bày nội dung, cấu trúc tiết học cho nhóm mẫu giáo .

HƯỚNG DẪN TỰ HỌC

Tài liệu tham khảo
1. Phạm Mai Chi – Lê Thị Ánh Tuyết (chủ biên). Hướng dẫn thực hiện đổi mới
hình thức tổ chức hoạt động giáo dục trẻ 3-4 tuổi; 4-5 tuổi. Trung tâm nghiên
cứu Chiến lược và phát triển Chương trình Giáo dục Mầm non – Vụ Giáo dục
Mầm non, 2004.
2. Trung tâm Nghiên cứu Giáo dục Mầm non – Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tài
liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo
dục trẻ Mẫu giáo 3-4 tuổi và 4-5 tuổi, 2001.
3. Hoàng Văn Yến. Hướng dẫn thực hiện nội dung giáo dục âm nhạc lớp mấu
giáo 5 tuổi (theo đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục mầm non).
NXB Văn nghệ TP Hồ Chí Minh, 2000.
4. Vụ Giáo dục Mầm non. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên mầm
non- chu kì 2 (2004-2007. NXB Hà Nội, 2005
5. Viện Chiến lược và Chương trình giáo dục – Trung tâm nghiên cứu Chiến
lược và Phát triển Chương trình Giáo dục Mầm non. Tuyển chọn trò chơi, bài
hát, thơ ca, truyện, câu đố theo chủ đề (trẻ 3-4 tuổi) và (trẻ 4-5 tuổi).
6. Phạm Thị Hoà. Tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mầm non. NXB Giáo dục 2009.
7. Mai Tuấn Sơn. Phương pháp dạy học âm nhạc. Giáo trình đào tạo GV mầm
non, hệ chính quy, ĐH Vinh 2010.
Kiến thức cơ bản
93