skkn một số TRÒ CHƠI học tập TRONG PHÂN môn LUYỆN từ và câu lớp 5

Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN CƯM’GAR
TRƯỜNG TIỂU HỌC LÊ LỢI

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ TRÒ CHƠI HỌC TẬP TRONG PHÂN MÔN
LUYỆN TỪ VÀ CÂU LỚP 5

Người thực hiện : Nguyễn Thị Liên
NĂM HỌC 2017 – 2018

Mục lục
I. Phần mở đầu
Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

1. Lý do chọn đề tài………………………………….……..………………. trang 2
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài…………………….……………..……..… trang 4
3. Đối tượng nghiên cứu………………………………………………….…..trang 4
4. Giới hạn của đề tài…………………………………………..…………….trang 5
5. Phương pháp nghiên cứu…………………...……………………....……trang 5
II. Phần nội dung
1. Cơ sở lí luận…………………………………………….…………………trang 5
2. Thực trạng vấn đề nghiê cứu……………………………...…………….…trang 7
.3. Nội dung và hình thức của giải pháp………………………….………....trang 9
a. Mục tiêu của giải pháp………….…………………………………….…...trang 9

b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp………….………….……….trang 10
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp………………………………trang 19
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu…………..trang 19
III. Phần kết luận, kiến nghị
1. Kết luận………………………………………………………………….trang 21
2. Kiến nghị…………………………………………………….…………...trang 22
I.

Phần mở đầu

1.Lí do chọn đề tài.

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

Giáo dục phải luôn thay đổi, cái cách để đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân
lực năng động –sáng tạo phù hợp với thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước. Nghành Giáo dục – Đào tạo đang tiến hành đổi mới toàn diện hệ thống giáo
dục. Để đạt được mục tiêu đó cần phải thay đổi chương trình, sách giáo khoa, nội
dung và phương pháp dạy học cho phù hợp với yêu cầu đổi mới phương pháp dạy
học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh.
Việc đổi mới nội dung chương trình tất yếu phải kết hợp đổi mới về phương
pháp cho phù hợp với những nội dung đề ra, phù hợp với yêu cầu cần đạt được của
học sinh. Để truyền tải được nội dung bài học, khơi gợi, khai thác khả năng suy
luận tư duy của học sinh người giáo viên phải sử dụng kết hợp linh hoạt giữa các
phương pháp nhằm đạt kết quả tốt nhất.

Trong các phương pháp giảng dạy thì không có phương pháp nào là tối ưu, mỗi
phương pháp có những đặc thù riêng. Nhưng có những phương pháp có những thể
hiện rõ nhưng ưu điểm nổi trội của nó trong các môn học. Một trong những
phương pháp đó là trò chơi học tập. Sở dĩ nó phù hợp với học sinh tiểu học vì
chúng ta đã biết hoạt động vui chơi là một trong nhưng nhu cầu không thể thiếu.
Nó là một nhu cầu tự nhiên hết sức cần thiết của học sinh tiểu học. Trò chơi học
tập giúp học sinh giải tỏa sự “căng thẳng” trong quá trình học. Nó giúp học sinh
phục hồi khả năng làm việc, phục hồi sức khỏe, góp phần duy trì tích cực – tự giác,
lòng hăng say học tập cho các em.
Trong nhiều năm trực tiếp giảng dạy tôi đã mạnh dạn đầu tư thời gian thiết kế
các trò chơi học tập trong môn toán và nó đã đem lại những hiệu quả nhất định. Vì
vậy tôi tiếp tục mạnh dạn thiết kế những trò chơi học tập trong môn tiếng Việt mà
cụ thể là phân môn Luyện từ và câu. Trò chơi học tập nó không chỉ giúp giáo viên
thực hiện được mục tiêu truyền tải kiến thức mà còn giúp học sinh tiếp thu một
Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

cách chủ động, giúp học sinh có cơ hội giao lưu, hợp tác với bạn trong tổ, nhóm.
Thông qua đó các em dần được hoàn thiện kĩ năng giao tiếp. Đó là kĩ năng hàng
đầu đặt ra trong mục tiêu của môn Tiếng Việt bậc Tiểu học.
Với những ưu điểm nói trên bản thân tôi nhận thấy trò chơi học tập là một trong
những phương pháp hỗ trợ tích cực cho giáo viên trong quá trình truyền tải kiến
thức. Vì vậy trong phạm vi sáng kiến này tôi mạnh dạn chia sẻ với bạn bè đồng
nghiệp “Một số trò chơi học tập trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5”.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
Trên cở sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn đối tượng học sinh giảng dạy lựa

chọn, thiết kế một số trò chơi học tập phù hợp nhằm tạo hứng thú học tập cho học
sinh, tạo điều kiện cho tất cả các đối tượng học sinh đều được tham gia. Các em
được “Vừa học, vừa chơi”, được giải tỏa căng thẳng trong quá trình tiếp thu kiến
thức. Mặc dù là trò chơi nhưng vẫn đảm bảo đạt được yêu cầu về kiến thức.
Nhiệm vụ của đề tài là thiết kế, lựa chọn một số trò chơi học tập phù hợp với
nội dung chương trình và đặc điểm sinh lí lứa tuổi của học sinh lớp 5. Tổ chức
thực nghiệm sư phạm để kiểm nghiệm hiệu quả của các trò chơi học tập trong phân
môn Luyện từ và câu ở lớp 5.
3. Đối tượng nghiên cứu.
Các trò chơi học tập trong phân môn Luyện từ và câu ở tiểu học và cách sử
dụng các trò chơi học tập đó trong từng thể loại bài, từng bài cụ thể.
Sự hứng thú, chủ động tiếp thu kiến thức của học sinh thay đổi như thế nào
thông qua các trò chơi.
Khảo sát đối tượng học sinh lớp 5A và 5E năm học 2016- 2017.
Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

4. Giới hạn của đề tài
Các trò chơi học tập sử dụng trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5.
Tổ chức các trò chơi học tập với học sinh lớp E để so sánh đối chiếu kêt quả
với học sinh lớp A( không áp dụng các trò chơi học tập).
5. Phương pháp nghiên cứu.
Phương pháp quan sát
Phương pháp đàm thoại
Phương pháp phân tích
Phương pháp tổng hợp

Phương pháp thực nghiệm
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận.
Mục tiêu của môn tiếng Việt ở lớp 5 là hình thành và phát triển ở học sinh
các kĩ năng sử dụng tiếng Việt ( nghe, nói, đọc, viết) để học tập và giao tiếp trong
các môi trường hoạt động của lứa tuổi. Thông qua việc dạy và học tiếng Việt, góp
phần rèn luyện các thao tác tư duy. Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản
về tiếng Việt và những hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên và con người, về văn
hóa và văn học của Việt Nam và nước ngoài. Đặc biệt hơn nữa là bồi dưỡng tình
yêu tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của tiếng
Việt, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

Đối với học sinh lớp 5 hoạt động học tập đã là hoạt động chủ đạo nhưng nhu
cầu vui chơi của các em vẫn rất lớn. Trí nhớ không chủ định chiếm ưu thế. Các em
thường ghi nhớ những gì mình thích, trí nhớ hình ảnh tốt hơn trí nhớ ngôn ngữ.
Các em thường không duy trì được sự chú ý trong một thời gian dài. Vì vậy trong
mỗi tiết dạy giáo viên cần thay đổi hình thức hoạt động nhằm tạo không khí sôi nổi
để thu hút sự chú ý của học sinh. Trong trò chơi các em là người thực hiện và có sự
phân công, trao đổi, thay đổi vai trò giữa các thành viên trong nhóm nhờ đó giúp
học sinh phát triển về ngôn ngữ. Thông qua trò chơi học tập cũng giúp học sinh
phát triển về tư duy lôgic, trí tưởng tượng, khả năng trình bày trước đám đông, kĩ
năng hợp tác, giao tiếp trong quá trình chơi.
Trò chơi là một trong những hoạt động thu hút được sự chú ý của tất cả các

đối tượng học sinh, thông qua hình thức trò chơi tạo được không khí thi đua sôi
nổi. Trong trò chơi học sinh là những chủ thể chủ động trong việc khám phá lĩnh
hội tri thức, học sinh thu nhận kiến thức một cách nhẹ nhàng, học sinh thu nhận
kiến thức thông qua sự kết hợp giữa nghe- đọc -thực hành. Ở một số trò chơi một
số học sinh còn được đóng vai là trọng tài là người đánh giá kết quả của các bạn
chơi (có sự giám sát của giáo viên) như vậy các em trở thành người gián tiếp “
truyền thụ kiến thức” hay nói cách khác các em đang thực hành dạy lại cho người
khác, như vậy kiến thức thu nhận được lớn hơn nhiều so với việc chỉ ghi nhớ kiến
thức qua nghe và đọc. Trò chơi giúp học sinh rèn luyện những kĩ năng cơ bản như
kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng xử lí tình huống, kĩ năng trình bày trước đám đông,
kĩ năng hợp tác nhóm,…Đó là những kĩ năng rất quan trọng giúp học sinh ngày
càng mạnh dạn tự tin vào bản thân mình hơn.
Trong quá trình dạy sử dụng trò chơi học tập sẽ làm cho bầu không khí lớp
học sôi nổi hẳn lên, gần như tất cả các em bị cuốn hút vào hoạt động chơi đó. Một
Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

số trò chơi không chỉ đơn thuần truyền thụ kiến mà còn đòi hỏi học sinh phải vận
động nhanh, nhanh tay, nhanh mắt…như vậy gián tiếp trò chơi còn giúp học sinh
vận động sau một thời gian ngồi học.
Trò chơi học tập không chỉ đáp ứng được nhu cầu vui chơi giải trí của học
sinh, phù hợp với yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy lấy học sinh làm trung
tâm, giáo viên chỉ là người dẫn dắt, gởi mở còn học sinh mới là chủ thể khám phá
lĩnh hội tri thức mà nó còn giúp học sinh tăng cường mối đoàn kết, giúp đỡ lẫn
nhau, rút ngắn khoảng cách giữa học sinh với học sinh, giữa giáo viên với học
sinh.

2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
Trong những năm học gần đây mặc dù ngành giáo dục đã và đang đổi mới
phương pháp dạy học, dạy học theo hướng “lấy học sinh làm trung tâm” nhưng bên
cạnh những giáo viên năng nổ nhiệt tình vận dụng đổi mới phương pháp để nâng
cao chất lượng giảng dạy thì vẫn còn một số giáo viên còn ngại đổi mới. Đặc biệt
là vận dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giờ dạy. Hoặc một số giáo viên
có vận dụng nhưng cũng mang tính hình thức, còn rất hạn chế.
Một trong những nguyên nhân dẫn đến giáo viên ngại vận dụng trò chơi học
tập vào các tiết học là vì để tổ chức trò chơi đòi hỏi giáo viên phải chuẩn bị nhiều
đồ dùng cầu kì, mất thời gian. Trong khi chơi nếu không kiểm soát được dẫn đến
lớp ồn ào sợ ảnh hưởng đến kết quả giờ dạy. Một số giáo viên trong quá trình sử
dụng trò chơi thì chưa chọn lọc kĩ càng, trò chơi chưa phù hợp dẫn đến hiệu quả
mang lại chưa cao. Một số học sinh vẫn còn tâm lí e ngại, tự ti chưa mạnh dạn, tự
tin thể hiện trước đám đông.

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

Trong quá trình tổ chức trò chơi giáo viên cũng cần lưu ý mặc dù trò chơi
thu hút được sự chú ý của tất cả các đối tượng học sinh nhưng nếu giáo viên không
thận trọng sẽ dẫn đến tình trạng học sinh yếu bị “ bỏ” ngoài cuộc chơi mà chỉ có
học sinh khá giỏi hoạt động hoặc các em quá coi trọng kết quả thắng – thua nên
không cho các bạn học sinh yếu cùng tham gia, hay nội dung kiến thức của trò chơi
chưa trải đều cho mọi đối tượng học sinh, hoặc học sinh bị lôi cuốn say sưa với
những đồ dùng trực quan mà không thu nhận được kiến thức của bài.
Trước khi tiến hành vận dụng các trò chơi học tập vào phân môn Luyện từ

và câu tôi đã tiến hành phỏng vấn, đàm thoại với học sinh ở cả hai lớp 5A và 5E
với các câu hỏi đặt ra là “ Em có thích các tiết Luyện từ và câu không? Vì sao?” .
Câu trả lời thu nhận được từ các em như sau:
+ 15/53 học sinh được phỏng vấn trả lời là em thích học các tiết Luyện từ và
câu, vì nó giúp em hiểu các từ ngữ, ví nó hỗ trợ cho em trong các tiết tập làm văn.
+ 38/53 học sinh được phỏng vấn trả lời em không thích các tiết Luyện từ và
câu, vì nó khó, vì em không hiểu nghĩa từ, vì nó ít trò chơi…
Cụ thể bảng khảo sát như sau:
Đối xứng (có và

Tổng số học

Học sinh hứng thú

Học sinh ít hứng

không tổ chức

sinh được

trong học tập

thú trong học tập

trò chơi)

khảo sát

SL

%

SL

%

Chưa tổ chức

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

(Lớp 5E)

28

7

25

21

75

25

8

32

17

68

Không tổ chức
( Lớp 5A)

Trước thực trạng đó tôi đã mạnh dạn thiết kế các trò chơi tạo được hứng thú
học tập của học sinh, thu hút được phần lớn học sinh tham gia và quá trình chuẩn
bị cũng rất đơn giản không mất nhiều thời gian của giáo viên.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp
Đưa trò chơi học tập vào phân môn Luyện từ và câu nhằm đáp ứng nhu cầu
vui chơi của lứa tuổi học sinh tiểu học, tạo ra sự cân bằng đảm bảo tính tự nhiên
trong cuộc sống. Trò chơi học tập là hình thức nghỉ nghơi, giải trí tích cực của học
sinh.
Trò chơi học tập vừa làm thỏa mãn tâm lí vui chơi của trẻ đồng thời giúp
phát triển các chức năng tâm lí và hình thành nên nhân cách.
Trò chơi học tập đáp ứng được yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy “lấy
học sinh làm trung tâm”
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
Mặc dù là trò chơi nhằm đáp ứng nhu cầu chơi của trẻ nhưng giáo viên cũng
cần chú ý tên trò chơi phải gây sự chú ý tò mò đối với học sinh. Luật chơi phải rõ
ràng, dễ thực hiện, phù hợp với tâm sinh lí lứa tuổi của học sinh tiểu học. Trò chơi
phải củng cố được kiến thức, kĩ năng của bài vừa học. Để làm được điều đó đỏi hỏi
Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

giáo viên phải nghiên cứu kĩ tài liệu, nắm được mục tiêu của bài sau đó mới lựa
chọn hình thức thực hiện phù hợp.
Trò chơi phải huy động được cả lớp tham gia. Có thể không phải cả lớp cùng
chơi nhưng giáo viên phải khéo tổ chức để các bạn học sinh dưới lớp không được
chơi là những cổ động viên, là ban giám khảo.... Không chỉ cổ vũ tinh thần mà còn
phải suy nghĩ để tìm đáp án những vấn đề mà các bạn trong đội đang thực hiện.
Sau khi học sinh kết thúc trò chơi giáo viên cần có những nhận xét, đánh giá
một cách toàn diện và kịp thời. Giáo viên không chỉ nhận xét, đánh giá ở mức độ
đúng sai mà giáo viên cần nhận xét ý thức tham gia, cách phối hợp tổ chức giữa
các thành viên trong đội.
Trò chơi học tập phải mang ý nghĩa giáo dục đạo đức và ý thức công dân
cho học sinh. Giáo dục ý thức đoàn kết hỗ trợ lẫn nhau tránh tư tưởng ích kỉ, hẹp
hòi.
Trò chơi học tập trong các giờ học được thiết kế theo cấu trúc sau:
Mục đích: Nêu rõ mục đích của trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến thức,
kỹ năng nào. Mục đích của trò chơi sẽ qui định hoạt động chơi được thiết kế
trong trò chơi.
Đồ dùng để chơi: Mô tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong trò chơi học
tập.
Số người tham gia chơi: Cần chỉ rõ số người tham gia chơi.
Nêu luật chơi và cách chơi: Chỉ rõ nguyên tắc của hoạt động chơi qui định
đối với người chơi, qui định thắng thua của trò chơi. Nêu cách chơi để người
chơi nắm được và thực hiện tốt.
Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

Tùy vào từng đối tượng học sinh mỗi giáo viên có sự sáng tạo trong quá trình
thực hiện các trò chơi. Tùy vào nội dung, thời gian của bài học mà giáo viên qui
định thời gian chơi. Nhưng thông thường trò chơi học tập được tiến hành theo các
bước sau:
+ Bước 1: Giới thiệu trò chơi
 Nêu tên trò chơi.
 Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ qui
định chơi.
+ Bước 2: Chơi thử
 Thông qua chơi thử để nhấn mạnh luật chơi.
+ Bước 3: Chơi thật
+ Bước 4: Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể
nêu thêm những tri thức thu nhận được thông qua trò chơi, những sai lầm cần
tránh.
+ Bước 5: Thưởng phạt phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi cảm
thấy thoải mái và tự giác như vậy mới kích thích ý thức học tập tự giác của học
sinh. Hình thức phạt đơn giản, nhẹ nhàng nên sử dụng những hình thức hóm
hỉnh tạo sự sôi nổi, tiếng cười sảng khoáng cho cả đội thắng và đội thua.
Một số trò chơi học tập trong ở lớp phân môn Luyện từ và câu lớp 5.
1. Trò chơi: “Mở rộng từ ngữ”

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page

Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

* Mục tiêu:Giúp học sinh củng cố mở rộng thêm vốn từ, tích lũy được vốn từ. Giúp
học sinh phát huy tính chủ động và tự tin. Rèn sự nhanh nhẹn, phối hợp nhịp nhàng
giữa các thành viên trong đội.
* Chuẩn bị: Bảng lớp, phấn.
* Thời gian: 3 phút
* Luật chơi – Cách chơi:
Chơi theo đội, mỗi nhóm học tập là một đội, giáo viên giao việc cho các đội trong
thời gian 3 phút, học sinh tìm và ghi vào bảng nhóm các từ đúng theo yêu cầu
thuộc chủ điểm. Hết thời gian các đội trình bày. Đội nào có nhiều từ đúng là đội
thắng cuộc.
Ví dụ khi dạy bài Mở rộng vốn từ: Thiên nhiên, giáo viên yêu cầu học sinh tìm các
từ ngữ miêu tả không gian. Kết quả học sinh sẽ tìm được các từ như: bao la, mênh
mông, bát ngát, thăm thẳm, ngút ngàn…..
Trò chơi này rất đơn giản không cần phải chuẩn bị cầu kì nhưng giáo viên có
thể vận dụng ở rất nhiều bài và học sinh rất hứng thú khi tham gia trò chơi này.
Ví dụ một số bài có thể tổ chức trò chơi này:
Bài số

Tiết

Tên bài

Trang

Tập

PPCT

Bài 2

1

Từ đồng nghĩa

8

1

Bài 1

2

Luyện tập về từ đồng nghĩa

13

1

Bài 2,3

3

MRVT: Tổ Quốc

18

1

Bài 3,4

15

MRVT: Thiên nhiên

78

1

Bài 3

29

MRVT: Hạnh phúc

147

1

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

Hình ảnh học sinh chơi trò chơi “ Mở rộng từ ngữ”
2.Trò chơi “Thêm lá cho cây”
* Mục tiêu : Trò chơi giúp học sinh củng cố cách viết câu theo chủ đề. Rèn cho

học sinh nắm chắc các thành phần của câu, viết được câu theo chủ đề cho trước.
* Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị một mô hình cây vẽ sẵn trên bảng phụ cho các
nhóm và một số chiếc lá được cắt từ giấy.
* Thời gian: 3 phút
* Luật chơi- Cách chơi: Chơi theo nhóm, mỗi nhóm nhận một bảng phụ và số lá
bằng nhau. Trong nhóm cử thư kí để gắn lá vào cây. Sau hiệu lệnh của giáo viên
các thành viên trong nhóm viết câu theo chủ đề và chuyển cho thư kí gắn lá vào
cây. Hết thời gian các nhóm đọc câu từ những chiếc lá của nhóm mình. Nhóm nào
có số câu đúng chủ đề, đúng ngữ pháp nhiều hơn là nhóm thắng cuộc.

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

Trò chơi này có ưu điểm rất lớn là có thể thu hút tất cả học sinh trong lớp
cùng chơi. Tạo điều kiện cho tất cả các em viết được câu theo chủ đề. Nhưng sự
chuẩn bị lại rất đơn giản. Để bớt thời gian chuẩn bị của giáo viên giáo viên có thể
yêu cầu mỗi học sinh tự chuẩn bị lá, hoặc có thể thay lá bằng những hình đơn giản
hơn.
Ví dụ một số bài có thể tổ chức trò chơi này:
Bài số

Tiết

Tên bài

Trang

Tập

PPCT
Bài 3

1

Từ đồng nghĩa

8

1

Bài 2

2

Luyện tập về từ đồng nghĩa

13

1

Bài 3

22

Quan hệ từ

111

1

Bài 4

24

Luyện tập về quan hệ từ

122

1

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

Hình ảnh học sinh chơi trò chơi “ Thêm lá cho cây”
3.Trò chơi “Nhị nào hoa ấy”
* Mục tiêu:Trò chơi giúp học sinh củng cố cách sắp xếp các từ theo nhóm thích
hợp. Hiểu được nghĩa của các từ theo nhóm
Đặt từ đó vận dụng từ để viết câu chính
câu
xác.
với
* Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị số hình tròn theo yêu cầu của từng bài và các cánh

một
hoa bằng giấy viết các từ cho sẵn theocặp
bài. Màu của nhị hoa và cánh hoa khác
từ
nhau.
đồng
* Thời gian: Tùy theo nội dung bài
nghĩa
Giáo viên: Nguyễn Thị Liên
Page
em
vừa
tìm
được.


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

* Luật chơi- Cách chơi: GV gắn sẵn các nhị hoa trên bảng lớp. Mỗi học sinh nhận
một cánh hoa bất kì có từ cho sẵn trong bài. Nghe hiệu lệnh của giáo viên học sinh
nối tiếp nhau lên bảng gắn. Kết thúc trò chơi GV cùng học sinh đánh giá kết quả,
khen ngợi tuyên dương các học sinh thực hiện đúng, sửa bài nếu học sinh làm chưa
chính xác.
Ví dụ một số bài có thể tổ chức trò chơi này:
Bài số

Tiết

Tên bài

Trang

Tập

PPCT
Bài 2

11

MRVT: Hữu nghị - Hợp tác

56

1

Bài 2

25

MRVT: Bảo vệ môi trường

127

1

Bài 1

28

Ôn tập về từ loại

142

1

Bài 3

47

MRVT: Trật tự - An ninh

59

2

Bài 1

67

MRVT: Quyền và bổn phận

155

2

Đối với trò chơi này giáo viên chỉ cần in các từ vào các hình tròn để chơi,
hoặc giáo viên có thể ép nhựa các hình tròn để viết được bút viết bảng rồi sử dung
cho nhiều bài khác nhau bằng cách thay các từ ngữ.
Ví dụ: Bài 2 tiết MRVT: Hữu nghị - Hợp tác

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

Hình ảnh học sinh chơi trò chơi “ Nhị nào hoa ấy”
4.Trò chơi “Hô - đáp”
* Mục tiêu : Trò chơi giúp học sinh thực hành trong các tiết học về quan hệ từ,
cách nối các vế câu ghép… Rèn cho các em kĩ năng phản ứng nhanh.
* Chuẩn bị: Một vế câu ghép in sẵn ra giấy để học sinh hô, các bạn trong lớp sẽ tìm
vế thích hợp để đáp lại.
* Thời gian: 3 phút

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

* Luật chơi- Cách chơi: GV phát vế câu đã in sẵn ra giấy cho một số học sinh, các
em sẽ lần lượt hô vế câu của mình các bạn trong lớp sẽ thêm một vế câu để tạo
thành một câu ghép hoàn chỉnh. Sau mỗi câu đáp GV cùng học sinh nhận xét câu
về nghĩa và cấu trúc câu.
Ví dụ: Bài 4 trong tiết Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ trang 34. Thêm vào
chỗ trống một vế câu thích hợp để tạo thành câu ghép chỉ nguyên nhân – kết quả.
Một hoc sinh nhận phiếu và hô: Vì bạn Dũng không thuộc bài…….các bạn dưới
lớp sẽ đáp (Học sinh 1) nên bạn Dũng bị cô giáo phạt.

(Học sinh 2) nên bạn Dũng bị điểm kém.
(Học sinh 3) lớp em bị trừ điểm thi đua.
Giáo viên cho học sinh dưới lớp nêu lần lượt đến khi nào các em hết ý thì
chuyển sang câu khác. Trò chơi cú tiếp tục như thế đến hết bài.
Ví dụ một số bài có thể tổ chức trò chơi này:
Bài số

Tiết

Tên bài

Trang

Tập

PPCT
Bài 3

37

Câu ghép

8

2

Bài 4

42

Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ

34

2

Bài 3

43

Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ

38

2

Bài 2

44

Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ

44

2

Ôn tập giữa kì II tiết 2

100

2

Bài 2

c. Mối quan hệ giữa các giải pháp.

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

Trong đề tài này các trò chơi học tập được thiết kế theo các chủ đề kiến thức
trong chương trình Tiếng Việt lớp 5. Một trò chơi có thể sử dụng được trong nhiều
bài. Tuy nhiên giáo viên cũng cần nhớ rằng không có phương pháp giảng dạy nào
là tối ưu, trò chơi học tập cũng chỉ là một trong những phương pháp giúp giáo viên
truyền thụ kiến thức. Vì vậy đòi hỏi mỗi giáo viên trong quá trình giảng dạy phải
sử dụng kết hợp linh hoạt, sáng tạo giữa các phương pháp( cả phương pháp truyền
thống lẫn phương pháp hiện đại). Điều quan trọng giáo viên phải hiểu được đối
tượng học sinh của mình, biết được các em đang nằm ở nấc thang nào của bậc
thang kiến thức, nắm được tâm sinh lí lứa tuổi của các em …nắm được nội dung
kiến thức cần truyền tải (mục tiêu của bài học) từ đó mới lựa chọn phương pháp
truyền thụ phù hợp. Nói tóm lại trong quá trình giảng dạy đòi hỏi giáo viên phải có
sự linh hoạt, linh động trong từng bài học, đối với từng đối tượng học sinh đúng
như câu nói của dân gian “ Người thầy cũng là một người nghệ sĩ”.
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.
Trò chơi học tập là một trong những hình thức tổ chức có nhiều tác dụng
trong các giờ dạy gây hứng thú học tập, tạo cho học sinh sự thoái mái, tự nhiên
trong quá trình thu nhận kiến thức. Không khí lớp học sôi nổi không gây áp lực

mệt mỏi, nhàm chán cho học sinh. Kích thích sự tò mò khám phá kiến thức mới
của học sinh. Thỏa mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.
Thông qua các trò chơi học tập học sinh khắc sâu được kiến thức, năng nổ,
nhiệt tình trong các hoạt động. Học sinh chủ động trong quá trình hoạt động, là chủ
thể chính trong các hoạt động. Ngoài ra qua các trò chơi còn rèn luyện cho học
sinh sự nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin. Đặc biệt thông qua các hoạt động trò chơi
học tập các em không chỉ thu nhận được kiến thức mà còn rèn luyện được những kĩ
năng cơ bản và cần thiết trong cuộc sống, các em tự tin hơn khi giao tiếp, tự tin
Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

hơn khi đứng trước đám đông. Nó đáp ứng được yêu cầu đổi mới phương pháp “
Lấy học sinh làm trung tâm”.
Sau nhiều năm trực tiếp giảng dạy, qua học hỏi bạn bè đồng nghiệp tôi mạnh
dạn áp dụng nhiều trò chơi học tập trong các giờ học. Qua khảo sát và kết quả thực
tế học sinh hứng thú hơn rất nhiều trong các tiết Luyện từ và câu, chất lượng môn
Tiếng Việt cũng tăng lên rõ rệt. Ngoài ra học sinh lớp tôi cũng rất mạnh dạn tự tin
hơn trong các hoạt động phong trào của nhà trường. Trò chơi học tập còn giúp rút
ngắn khoảng cách giữa “ Thầy và trò”, giữa “ Trò và trò”, các em trở nên đoàn kết
hơn, biết giúp đỡ nhau trong quá trình học tập. Ngoài ra thông qua trò chơi học tập
cũng giúp giáo viên phát hiện được những học sinh có năng khiếu thông qua vai
trò làm nhóm trưởng nhiều học sinh thể hiện là người có năng lực quản lí, lãnh
đạo, tổ chức cho lớp trong các hoạt động phong trào. Cũng thông qua trò chơi học
tập nhiều học sinh bộc lộ khả năng trình bày lưu loát, khả năng hùng biện rất
tốt….Đó là những kĩ năng cần thiết mà mỗi giáo viên phải rèn luyện cho học sinh.
Ngoài việc vận dụng các trò chơi học tập tôi cũng hướng dẫn học sinh sử

dụng từ điển thường xuyên để mở rộng vốn từ, rèn cho các em thói quen lập sổ tay
văn học nhằm tích lũy và mở rộng vốn từ của mình. Kết quả thu được cụ thể như
sau:

Đối xứng (có và

Tổng số học

Học sinh hứng thú

Học sinh ít hứng thú

không tổ chức

sinh được

trong học tập

trong học tập

trò chơi)

khảo sát
SL

SL

%

%

Có tổ chức
Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

( Lớp 5E)

28

18

64,2

10

35,8

25

11

44

15

56

Không tổ chức
( Lớp 5A)

III. Phần kết luận, kiến nghị.
1. Kết luận.
Muốn tổ chức trò chơi học tập nhằm giúp học tiếp thu kiến thức một cách
nhẹ nhàng tự nhiên trước hết đòi hỏi người giáo viên phải tận tâm với nghề, tận
tình với học sinh. Có kiến thức vững vàng, nắm được mục tiêu của từng bài học
khi đó mới lựa chọn trò chơi phù hợp nhằm khơi gợi óc tìm tòi, say mê khám phá
tri thức khoa học của học sinh, phát huy tính tích cực tự giác trong học tập.
Trò chơi học tập là rất cần thiết trong quá trình giảng dạy đặc biệt là trong
quá trình đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của
học sinh. Tuy nhiên giáo viên cũng không nên quá lạm dụng hình thức này sẽ gây
sự nhàm chán. Trong mỗi bài giáo viên chỉ nên sử dụng 1 đến 2 trò chơi học tập để
thay đổi không khí, giúp cân bằng nhu cầu vui chơi của lứa tuổi học sinh. Do vậy
người giáo viên cần có kĩ năng tổ chức, hướng dẫn các em thực hiện trò chơi thật
hợp lí và đồng bộ, huy động được số đông học sinh cùng tham gia (trực tiếp và
gián tiếp).
2. Kiến nghị
Đối với phòng giáo dục.
- Tổ chức nhiều hơn nữa các trò chơi dân gian, các trò chơi về kiến thức…
để đáp ứng nhu cầu chơi của học sinh.

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

- Áp dụng những sáng kiến hay, có hiệu quả về tổ chức trò chơi học tập vào
thực tiễn, xây dựng thành những điển hình để mọi người học tập.
- Tổ chức các chuyên đề, hội thi thiết kế các trò chơi học tập, đồ dùng phục
vụ cho các trò chơi học tập.
Đối với ban giám hiệu:
- Cần trang bị đầy đủ cơ sở vật chất đảm bảo điều kiện để giáo viên thực
hiện đổi mới trong công tác giảng dạy.
- Tham mưu đầu tư cơ sở vật chất nhằm đáp ứng nhiều hơn nữa nhu cầu đổi
mới phương pháp giảng dạy.
Đối với giáo viên:
- Tăng cường công tác tự học, tự rèn, giao lưu học hỏi từ bạn bè đồng
nghiêp.
- Đầu tư tìm tòi sáng tạo những trò chơi học tập mới nhằm đáp ứng nhu cầu
“Học mà chơi – chơi mà học” của lứa tuổi học sinh tiểu học.
- Tăng cường tổ chức các hoạt động tham quan, dã ngoại, thực tế để học sinh
có điều kiện trải nghiệm thực tế.
- Nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của việc đổi mới phương pháp
trong quá trình giảng dạy.
-Trong kinh nghiệm này, bản thân tôi đã vận dụng vào trong quá trình dạy
học và bước đầu cũng đã thu được một số kết quả tương đối khả quan đối với lớp 5
.Tuy nhiên đây cũng là một kinh nghiệm nhỏ của bản thân tôi đã rút ra trong quá
trình dạy học. Bởi vậy chắc chắn không thể không tránh khỏi những thiếu sót trong
Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5

quá trình thực hiện song tôi cũng mạnh dạn trình bày. Rất mong nhận được sự góp
ý, bổ sung của hội đồng khoa học cũng như các quý vị đồng nghiệp để đề tài được
hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Xác nhận của BGH

Quảng Phú,ngày 6 tháng 3 năm 2018
Người viết

Nguyễn Thị Liên

DANH MỤC TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU

TT
1

2

3

Tên tài liệu

Tác giả

Sách giáo khoa Tiếng Việt
lớp 5, tập 1.

Nguyễn Minh Thuyết

Sách giáo khoa Tiếng Việt

lớp 5, tập 2.

Nguyễn Minh Thuyết

Sách giáo viên Tiếng Việt 5,
tập 1.

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Tên NXB
NXB Giáo Dục

( Chủ Biên)
NXB Giáo Dục

( Chủ Biên)
Nguyễn Minh Thuyết

NXB Giáo Dục

( Chủ Biên)

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5
4

Sách giáo viên Tiếng Việt 5,
tập 2.

Nguyễn Minh Thuyết

NXB Giáo Dục

( Chủ Biên)

HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CẤP TRƯỜNG.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………......................................

HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CẤP HUYỆN.
Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page


Một số trò chơi học tâp trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

Giáo viên: Nguyễn Thị Liên

Page