Dia ly 10 co ban bai 6

Giáo án 10 chơng trình cơ bản Ngời soạn: Trịnh Văn Tuấn
Tiết 6 BàI 6: hệ quả chuyển động xung quanh mặt trời
của tráI đất
I.Mục tiêu bài học:
- H/s hiểu và giải thích đợc các hệ quả sinh ra do sự chuyển động của TĐ quanh MT:
+ Chuyển động biểu kiến hàng năm của MT.
+ Hiện tợng mùa.
+ Hiện tợng ngày đêm dài ngắn theo mùa.
- Biết sử dụng các tranh ảnh hình vẽ,mô hình để trình bày và giải thích các hệ quả của sự
chuyển động quanh mặt trời của trái đất,nhận thức đúng các quy luật tự nhiên.
II.Thiết bị dạy học: - Mô hình trái đất-mặt trời.
- Các hình vẽ trong SGK.
III.Hoạt động dạy học:
Kiểm tra bài cũ:
Mở bài: Có lẽ không ai trong chúng ta lại không biết câu ca dao Đêm tháng năm cha nằm
đã sáng-Ngày tháng mời cha cời đã tối.Vì sao lại có hiện tợng đợc phản ánh trong
câu ca dao trên?Các em sẽ tìm thấy lời giải đáp câu hỏi này trong bài học ngày hôm
nay.
Hoạt động của giáo viên và học sinh. Nội dung chính.
Hoạt động 1:Chuyển động biểu kiến hàng
năm của mặt trời.
*Thế nào là chuyển động biểu kiến?(Là
chuyển động nhìn thấy nhng không có
thực).
*Quan sát hình 6.1 em hãy cho biết:
-Những nơi nào trên TĐ có hiện tợng MT
lên thiên đỉnh vào 12 giờ tra?(Nội CT)
-Hiện tợng đó diễn ra theo trình tự nh thế
nào?(H/s đọc SGK để trả lời)
-Khu vực nào trên TĐ mỗi năm MT lên
thiên đỉnh 1 lần,khu vực nào 2 lần?

*Vì sao lại có hiện tợng trên?phải chăng do
mặt trời chuyển động?
Hoạt động 2:Các mùa trong năm.
*Nhiệt độ trong ngày của 1 nơi trên TĐ
thay đổi liên quan đến góc nhập xạ nh thế
I.chuyển động biểu kiến hàng năm của mặt
trời.
-Kết luận:
+Hàng năm MT chuyển động biểu kiến
giữa 2 chí tuyến Bắc và Nam.
+Hiện tợng MT lên thiên đỉnh lần lợt xuất
hiện từ chí tuyến Nam(22/12) lên chí tuyến
Bắc(22/6).
II.Các mùa trong năm.
Trờng THPT Cộng Hoà-Lạc Sơn-Hoà Bình
Giáo án 10 chơng trình cơ bản Ngời soạn: Trịnh Văn Tuấn
nào?
GV:Trong năm,nhiệt độ cũng thay đổi liên
quan đến sự thay đổi của góc nhập xạ.
*Tại chí tuyến Bắc,góc nhập xạ trong năm
thay đổi nh thế nào?(Lớn nhất=90
0
- hạ
chí,nhỏ nhất=43
0
06- đông chí).
GV:Nhiệt độ,thời tiết,khí hậu ở các nơi trên
TĐ thay đổi tuỳ vị trí của TĐ trên quỹ đạo
chuyển động quanh MT,sinh ra các mùa
trên TĐ.(Tiếp nhận ánh sáng,năng lợng

khác nhau theo từng thời gian)
*Mùa ở bán cầu Nam và bán cầu Bắc diễn
ra có trùng khớp nhau không?Vì sao?
GV:Có thể chia một năm thành 4 mùa
xuân,hạ,thu,đông.Các nớc miền ôn đới biểu
hiện mùa rõ rệt hơn cả.Các ngày xuân
phân,hạ chí,thu phân,đông chí là khởi đầu
của 4 mùa.
Mở rộng:Với lịch Việt nam thì mùa đông
và mùa xuân đến sớm hơn khoảng 45
ngày,mùa hạ sớm hơn khoảng 48 ngày,mùa
thu sớm hơn khoảng 47 ngày.
Hoạt động 3: Ngày đêm dài ngắn theo mùa
và theo vĩ độ.
*Quan sát hình 6.3 em hãy cho biết:
-Vì sao có hiện tợng ngày đêm dài ngắn
khác nhau trên TĐ?
-Hiện tợng chênh lệch ngày đêm trên 2 bán
cầu Bắc và Nam diễn ra nh thế nào?
1.Mùa ở hai bán cầu trái ng ợc nhau về thời
gian.
2.Cách chia mùa.
a.Chia 2 mùa nóng và lạnh.
-Sau 21/3 đến trớc 23/9,bán cầu Bắc có mùa
nóng còn bán cầu Nam có mùa lạnh.
-Sau 23/9 đến trớc 21/3 năm sau,bán cầu
Bắc có mùa lạnh còn bán cầu Nam có mùa
nóng.
b.Chia ra 4 mùa theo dơng lịch tại bán cầu
Bắc.

-21/3 đến 22/6:Mùa xuân.
-22/6 đến 23/9:Mùa hè.
-23/9 đến 22/12:Mùa thu.
-22/12 đến 21/3:Mùa đông.
III.Ngày đêm dài ngắn theo mùa.
1.Ngày đêm dài ngắn theo mùa.
-Trong khoảng từ 21/3 đến 23/9 bán cầu
Bắc có ngày dài hơn đêm.Bán cầu Nam có
hiện tợng ngợc lại.
-Ngày 22/6 có ngày dài nhất và có đêm
ngắn nhất.
-Trong khoảng từ 23/9 đến 21/3 bán cầu
Bắc có ngày ngắn hơn đêm,bán cầu Nam có
hiện tợng ngợc lại.
Trờng THPT Cộng Hoà-Lạc Sơn-Hoà Bình
Giáo án 10 chơng trình cơ bản Ngời soạn: Trịnh Văn Tuấn
-Trên các vĩ độ khác nhau sự chênh lệch
ngày đêm khác nhau nh thế nào?
-Càng xa xích đạo,độ chênh lệch ngày đêm
có đặc điểm gì?
-Từ 2 vòng cực lên cực có hiện tợng gì đặc
biệt?
-Ngày 22/12 có ngày dài nhất và có đêm
ngắn nhất.
-Hai ngày 21/3 và 23/9 mọi nơi trên TĐ có
ngày dài bằng đêm.
2.Ngày đêm dài ngắn theo vĩ độ.
-Tại xích đạo luôn có ngày=đêm.
-Càng xa xích đạo độ chênh lệch ngày đêm
càng lớn.

-Từ 2 vòng cực lên cực có hiện tợng ngày
hoặc đêm dài suốt 24 giờ.
+Càng gần cực,số ngày,đêm đó càng tăng.
+Tại cực có 6 tháng là ngày,6 tháng còn lại
là đêm.
IV.Đánh giá: - Hãy nêu cơ sở khoa học của câu ca dao Việt nam:
Đêm tháng năm cha nằm đã sáng
Ngày tháng mời cha cời đã tối
- Tại sao có các mùa khí hậu?Sự thay đổi mùa có tác động nh thế nào đến
cảnh quan thiên nhiên và hoạt động sản xuất của con ngời?
- Hãy cho biết nơi nào trên trái đất trong 1 năm:
+Mặt trời lên thiên đỉnh 2 lần.
+Mặt trời lên thiên đỉnh 1 lần
+Không có hiện tợng mặt trời lên thiên đỉnh.
V.Hoạt động nối tiếp: Làm các câu hỏi và bài tập trong SGK.
Trờng THPT Cộng Hoà-Lạc Sơn-Hoà Bình