sáng kiến kinh nghiệm một số BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5 6 TUỔI

PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO THỊ XÃ


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5-6 TUỔI
HỌC TỐT HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VĂN HỌC
Năm học: 2017- 2018

Người thực hiện:


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

Mục Lục
I.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:................................................................................................................2
II.ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH:...........................................................................................................3
1.Thuận lợi...................................................................................................................................3
2.Khó khăn...................................................................................................................................4
III.BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:........................................................................................................4
1.Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học..........................................................4
2.Đầu tư nghiên cứu về tác phẩm phù hợp với chủ đề, tình hình thực tế của lớp.......................6
2.1Giúp trẻ ghi nhớ nội dung tác phẩm bằng nhiều hình thức................................................7
2.2Ngữ điệu giọng...................................................................................................................9
2.3Đàm thoại về nội dung câu chuyện bằng nhiều hình thức để thu hút trẻ, khuyến khích trẻ
mạnh dạn trả lời và ghi nhớ nội dung câu chuyện.................................................................15
2.4Đồ dùng trực quan............................................................................................................18
3.Phối hợp với phụ huynh trong việc làm giàu vốn từ, sự yêu thích của trẻ với các tác phẩm
văn học.......................................................................................................................................22

IV.KẾT QUẢ:................................................................................................................................23
V.BÀI HỌC KINH NGHIỆM:.......................................................................................................24

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ TRẺ 5-6 TUỔI
HỌC TỐT HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VĂN HỌC
I.

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Hoạt động làm quen văn học là một hoạt động không chỉ gần gũi mà còn là

một hoạt động không thể thiếu trong cuộc sống của trẻ mầm non. Trẻ được lớn lên
trong lời ru, tiếng hát ngọt ngào của bà, của mẹ…Chính những câu chuyện kể, bài
thơ hay những câu ca dao tục ngữ trẻ được nghe sẽ góp phần rất quan trọng trong
việc phát triển nhận thức, hình thành những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm

Người thực hiện:

Trang 2


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

xúc về tình yêu thiên nhiên và tình yêu gia đình với mọi người xung quanh, phát
triển trí tưởng tượng, sáng tạo của trẻ.
Hoạt động làm quen văn học giúp trẻ nhận biết được tính cách của từng
nhân vật, biết đâu là điều xấu cần tránh, đâu là điều tốt cần phải học tập. Cũng
chính hoạt động này giúp trẻ hoàn thiện nhân cách của mình như: học tập chăm
chỉ, chăm ngoan, tự tin, mạnh dạn bên cạnh đó còn làm giàu vốn từ cho trẻ, rèn

luyện khả năng phát âm và diễn đạt ở trẻ ngày càng mạch lạc hơn.
Trong hoạt động làm quen văn học thì nội dung giáo dục có ảnh to lớn đến
trẻ, nội dung giáo dục lành mạnh, gần gũi sẽ tạo cho trẻ luôn hứng thú, ngoài ra
còn tạo cho trẻ sự thoải mái khi tham gia vào hoạt động làm quen văn học và sẽ
làm nền tảng để trẻ phát triển nhân cách toàn diện, rèn luyện các hành vi ứng xử
chuẩn mực của bản thân, để trẻ trở thành người tốt, người có ích cho gia đình và xã
hội.
Là một giáo viên mầm non, trước tầm quan trọng và ích lợi của hoạt động
làm quen văn học đối với việc hình thành nhân cách cho trẻ mầm non. Vì vậy nên
tôi đã chọn đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5-6 TUỔI HỌC TỐT HOẠT
ĐỘNG LÀM QUEN VĂN HỌC”

II.

ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH:
1. Thuận lợi
Giáo viên được sự quan tâm, giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường về mọi

mặt.
Lớp được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, đồ dùng trang thiết bị, tài liệu tham
khảo phục vụ cho việc giảng dạy
Được sự quan tâm giúp đỡ của chuyên môn trong việc rút kinh nghiệm
thong qua các hoạt động thao giảng dự giờ.

Người thực hiện:

Trang 3


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen

văn học

Bản thân chịu khó tìm tòi, suy nghĩ đầu tư vào trong các hoạt động làm quen
văn học.
2. Khó khăn
Có 10 trẻ diễn đạt ngôn ngữ chưa tròn câu, rõ ý, chưa thể hiện
được ngữ điệu giọng các nhân vật.
Một số trẻ còn nhút nhát, chưa tự tin khi giao tiếp, bên cạnh đó có một số trẻ
rất hiếu động nên thường gây khó khăn cho cô trong quá trình cung cấp kiến thức
mới.
Đa số 75% phụ huynh là dân nhập cư (công nhân lao động phổ thông) nên ít
có thời gian quan tâm đến việc cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học, nên
kiến thức của trẻ về hoạt động làm quen văn học còn hạn chế.
Còn một số phụ huynh chưa nhận thức hết vai trò của việc giáo dục trẻ
thông qua hoạt động làm quen văn học nên việc phối hợp giữa giáo viên và phụ
huynh còn gặp khó khăn. Chính vì vậy mà tôi đã tìm ra một số biện pháp cụ thể
như sau:

III.

BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
1. Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
Để giúp trẻ có thể học tốt hoạt động làm quen văn học thì việc tạo cơ hội

cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là điều cần thiết. Ở lớp vào đầu mỗi năm
học tôi đều dành riêng một góc trong lớp gọi là góc “Vườn cổ tích” để trưng bày
một số sách truyện phù hợp với độ tuổi theo từng chủ đề.

Người thực hiện:

Trang 4


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

Hình 1: Góc“ Vườn cổ tích”
Ngoài ra để thu hút trẻ vào hoạt động cũng như làm giàu thêm hình ảnh cho
góc tôi còn vận động phụ huynh của lớp ủng hộ một số lớp các loại tranh truyện
hoặc lịch cũ, báo, tạp chí…để trẻ cắt dán làm album về các nhân vật trong truyện
để trẻ có thể xem và tự tập kể chuyện tranh theo sự hiểu biết của trẻ. Bên cạnh đó
tôi kể chuyện theo nội dung tranh mà trẻ đã tự làm thêm vốn từ và tập cho trẻ khả
năng diễn đạt ngôn ngữ một cách mạch lạc hơn.
Qua việc bố trí sắp xếp các học cụ đẹp mắt ngoài việc thu hút trẻ còn tác
dụng giáo dục cho trẻ tính cẩn thận, gọn gàng sau khi xem tranh truyện hoặc sau
khi sử dụng học cụ đóng vai xong trẻ biết tự lấy cất đúng nơi quy định, trẻ tự giác
sắp xếp đồ dùng gọn gàng ngăn nắp.( Hình 2)

Người thực hiện:

Trang 5


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

Hình 2: Trẻ sắp xếp đồ dùng
2. Đầu tư nghiên cứu về tác phẩm phù hợp với chủ đề, tình hình thực tế
của lớp.
Hoạt động làm quen văn học là một hoạt động gồm nhiều thể loại khác nhau

như:
+ Thơ
+ Truyện
+ Ca dao – đồng dao
+ Câu đố, hò vè
Với những thể loại trên tôi thường chọn lựa dạy trẻ với các hình thức
+ Đọc, cảm nhận. Thuộc: thơ, ca dao, đồng dao, câu đố, hò- vè…
+ Thể hiện tác phẩm với hình thức: kể lại chuyện, đóng kịch, đọc đối đáp, hò
đối đáp, vè…

Người thực hiện:

Trang 6


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

Hoạt động làm quen văn học hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt
đẹp về tình yêu thiên nhiên,biết yêu thương giúp đỡ và kính trọng mọi người xung
quanh.
Trước khi tiến hành vào hoạt động làm quen văn học dù ở thể loại nào tôi
thường đầu tư nghiên cứu để giúp trẻ học tốt hơn. Qua nhiều năm tổ chức hoạt
động làm quen văn học tôi thấy trẻ chưa hứng thú khi tham gia vào hoạt động từ đó
tôi nhận thấy để tổ chức tốt và mang lại hiệu quả cao để trẻ học tốt hơn tôi bắt đầu
nghiên cứu:
2.1 Giúp trẻ ghi nhớ nội dung tác phẩm bằng nhiều hình thức.
Để hoạt động đạt kết quả cao tôi thường xác định rõ mục đích, yêu
cầu của tác phẩm và phải thuộc tác phẩm đó, đặc biệt việc đưa ra nội dung giáo
dục phù hợp theo chủ đề trẻ đang học.

Đa số trẻ không nhớ nội dung câu chuyện do những nguyên nhân sau:
+ Thời gian hoạt động trên lớp còn hạn chế.
+ Giọng đọc, giọng kể của cô chưa diễn cảm để thu hút trẻ.
+ Đồ dùng trực quan chưa hấp dẫn với trẻ.
Muốn cho trẻ làm quen với một tác phẩm văn học thì ngoài giờ học
hoạt động chung tôi còn dành thời gian cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học
ở mọi lúc mọi nơi hoặc vào các giờ khác như: vui chơi ở góc phân vai, đóng kịch,
giờ đón và trả trẻ, trước khi ngủ tôi thường kể chuyện cho trẻ nghe…
Để giúp trẻ nhớ nội dung câu chuyện, với những câu chuyện sắp kể
cho trẻ nghe trước khi vào hoạt động tôi thường xuyên đọc đi đọc lại nhiều lần, và
chú ý cách thể hiện ngữ điệu giọng của nhân vật, đặc biệt là lời đối thoại trong câu
chuyện để thu hút trẻ qua đó giúp trẻ nhớ nội dung chuyện lâu hơn.
Khi trẻ đã nắm được nội dung câu chuyện, tôi thường khuyến khích
trẻ kể cho cô và các bạn trong lớp cùng nghe qua đó giúp trẻ tự tin hơn khi tham
gia vào hoạt động. Khi trẻ kể chuyện, tôi luôn quan sát theo dõi và gợi ý khi trẻ
quên nội dung câu chuyện.Tôi luôn khen ngợi và động viên để trẻ có cảm giác tự
Người thực hiện:

Trang 7


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

tin gần gũi với cô hơn, trẻ không có cảm giác bị áp đặt trẻ sẽ thoải mái thể hiện
được khả năng và vốn kiến thức của mình một cách hồn nhiên khi tham gia vào
hoạt động.
Qua những câu truyện kể - bài thơ là những tấm gương mẫu mực về
nhận thức, hành vi cho trẻ học tập là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ
lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, với những

người thân, biết được việc làm tốt – xấu, biết yêu cái đẹp , cái thiện, ghét cái ác,
phê phán những việc xấu và còn là phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức
trong sáng.
Chính vì vậy, việc lựa chọn tác phẩm văn học có nội dung giáo dục
phù hợp với từng chủ đề là việc rất cần thiết. Qua thời gian thực hiện, tôi nhận thấy
các bài thơ, câu chuyện có sự tác động rất lớn đến nhận thức của trẻ. Các hình
tượng nhân vật có sức hấp dẫn đã lôi cuốn trẻ, khiến trẻ yêu thích, từ đó trẻ thích
học theo, bắt chước các việc làm, hành động của nhân vật. Từ việc thích bắt chước
những việc làm tốt dần dần tạo cho trẻ thói quen tốt.
Ví dụ: Ở chủ đề Gia đình với bài thơ “Thương ông”. Thông qua nội
dung bài thơ, trẻ nhận biết tình cảm yêu quí, kính trọng ông bà, biết giúp đỡ ông
khi gặp khó khăn, thể hiện tình cảm yêu gia đình sâu sắc. Từ đó tôi giáo dục trẻ
biết quan tâm, thương yêu, giúp đỡ mọi người xung quanh khi họ gặp khó khăn.
Câu chuyện “Cây khế”. Sau khi nghe cô kể, trẻ hiểu được nội dung
câu chuyện và nắm được tình cách từng nhân vật. Biết được người em thì hiền lành
chăm chỉ, còn người anh thì tham lam độc ác.Từ đó trẻ nhận biết, phân biệt được ai
tốt, ai xấu và làm theo gương tốt của các nhân vật trong từng câu chuyện.
Ở chủ đề khác nhau, tôi luôn lựa chọn các tác phẩm có nội dung giáo
dục phù hợp với trẻ:
+ Chủ đề “Trường lớp mầm mầm non”: Thơ Vào lớp, Cô giáo của em,
Bập bênh, chuyện Bạn mới…

Người thực hiện:

Trang 8


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

+ Chủ đề “Bản thân”: Thơ Bé ngoan, Đôi mắt của em, chuyện tay
phải tay trái, Giấc mơ kỳ lạ…
+ Chủ đề “Gia đình”: Thơ làm anh, Giữa vòng gió thơm, Em yêu nhà
em, chuyện Ba cô gái…
+ Chủ đề “Phương tiện giao thong”: Thơ Đèn giao thông, Bé và mẹ,
chuyện Qua đường…
2.2 Ngữ điệu giọng
Để giúp trẻ cảm nhận sâu sắc hơn về tác phẩm văn học thì đòi hỏi khả
năng đọc, kể diễn cảm của cô giáo. Vì với cách thể hiện ngữ điệu giọng, cử chỉ,
hành động, sắc thái gương mặt sẽ gây sự chú ý tập trung cho trẻ, dẫn dắt trẻ đi vào
tác phẩm. Chính vì thế tôi đặc biệt quan tâm nhất là những lời đối thoại trong các
câu chuyện kể sẽ giúp trẻ nhớ nội dung chuyện lâu hơn.
Ví dụ: Ở chủ đề Thế giới thực vật với câu chuyện: “Quả bầu tiên”.
Cách thể hiện ngữ điệu giọng của các nhân vật cụ thể như sau:
+ Giọng lão địa chủ tham lam (Giọng nói gầm ghì, với vẻ mặt hung
tợn khi nói với chim én) thể hiện sự nham hiểm.
“Bay đi én con! Mau kiếm hạt bầu tiên về đây cho ta!”
+ Giọng cậu bé: (Tình cảm, nhẹ nhàng, êm ái khi nói với chim én) thể
hiện sự yêu thương.
“Én cứ bay theo đàn đi kẻo mùa đông lạnh lắm. Đến mùa xuân ấm áp
thì én lại trở về với anh”
Ở các chủ đề khác nhau thì việc lựa chọn các bài thơ có nội dung phù
hợp là điều không thể thiếu. Với các bài thơ làm thế nào để dạy trẻ học thuộc lòng
một cách nhanh chóng mà không gây nhàm chán, chính cô giáo là người giúp trẻ
làm được điều đó, cô là người phải thuộc bài thơ và dạy trẻ đọc từng câu cho đến
khi thuộc cả bài. Bên cạnh đó không khí lớp học có một ý nghĩa đặc biệt quan
trọng, nhờ vào không khí vui tươi của lớp học sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc
đọc diễn cảm. Mỗi bài bài thơ là một tác phẩm nghệ thuật, mỗi bài thơ đều có các
Người thực hiện:

Trang 9


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

câu từ khác nhau, có vần điệu và nhịp điệu rõ ràng, đòi hỏi người truyền đạt phải
có kiến thức về tác phẩm sắp dạy. Còn đối với trẻ ở lứa tuổi này trẻ rất hồn nhiên
và khả năng bắt chước rất cao vì vậy tôi luôn đọc đi đọc lại tác phẩm nhiều lần và
thuộc tác phẩm trước khi bước vào hoạt động, vì chỉ có thuộc tác phẩm thì mới có
thể đọc một cách diễn cảm chính xác và truyền tải hết nội dung tác phẩm mà tác
giả cần muốn nói, khi dạy trẻ đọc tôi luôn khuyến khuyến khích trẻ phát triển trí
tưởng tượng về những hình ảnh được miêu tả trong bài thơ. Qua việc đọc thơ giúp
trẻ phát huy khả năng tư duy trực quan hành động và tư duy trực quan hình tượng.
Tôi luôn chú ý đến việc phát triển hứng thú, năng lực của mỗi cá nhân và đọc cá
nhân là rất quan trọng, vì khi đọc cá nhân thì tôi dễ dàng nắm vững đặc điểm cá
nhân biết được khả đọc diễn cảm của trẻ để có biện pháp rèn luyện thêm. Kết quả
của việc đọc cá nhân được thể hiện qua cách thể hiện ngữ điệu giọng điệu, cử chỉ,
điệu bộ diễn cảm khi đọc.
Tôi cũng thường áp dụng biện pháp cho trẻ tự nhận xét về khả năng
đọc của các bạn trong lớp để qua lời nhận xét của các bạn trẻ có thể tự đánh giá về
khả năng của mình. Sau những lời nhận xét của các bạn, sau đó tôi sẽ nêu nhận xét
để trẻ không cảm thấy tự ti. Vì vậy với những lời khen tặng khích lệ luôn là nguồn
động lực để trẻ trẻ tự tin để đọc càng ngày càng hay hơn, khi phát hiện trẻ đọc
chưa đúng tôi sẽ góp ý nhẹ nhàng bằng cách: “Cô thấy con đọc hay rồi nhưng để
đọc hay hơn nữa con hãy đọc như thế này…thì sẽ hay hơn nhiều”. Lúc đó trẻ sẽ
không cảm thấy buồn mà coi đó như là một lời khen tôi dành cho trẻ để trẻ tiếp tục
tham gia vào hoạt động cùng cô, cùng bạn
Còn đối với những câu chuyện khi trẻ đã thuộc, tôi thường cho trẻ tự
kể lại chuyện, đóng vai nhân vật, sử dụng rối để kể chuyện, đặc biệt là cách thể

hiện ngữ điệu giọng của các nhân vật.
Trước khi đóng kịch tôi thường cho trẻ ôn lại nội dung câu chuyện,
nhắc lại lời thoại qua cách thể hiện ngữ điệu giọng của từng nhân vật trong câu
chuyện để từ đó thể hiện được tính cách tâm trạng nhân vật. Qua hoạt động đóng

Người thực hiện:

Trang 10


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

kịch trí nhớ, tư duy của trẻ phát triển, trẻ phân biệt được ngữ điệu lời nói các nhân
vật, phát triển hoạt động cá nhân và hoạt động tập thể.
Nhưng về phần cho trẻ đóng kịch còn gặp nhiều hạn chế, chưa thu hút
được sự chú ý của trẻ. Chính vì thế tôi luôn tìm tòi và suy nghĩ xem nguyên nhân
tại sao? Qua các năm thực hiện chuyên đề cho trẻ làm quen văn học, cũng như qua
chương trình học bồi dưỡng thường xuyên, qua các buổi dự giờ bạn đồng nghiệp,
rút kinh nghiệm chuyên môn tôi nhận thấy rằng hầu hết các hoạt động đóng kịch
khi tổ chức cho trẻ còn thiếu một số yếu tố như trang phục, âm thanh, cảnh trí…
cũng như lời thoại của các nhân vật còn dài dòng khó hiểu làm cho hoạt động
đóng kịch chưa thật sự hấp dẫn và lôi cuốn trẻ. Khi nhận ra được điều đó tôi chủ
động và linh hoạt hơn trong việc tổ chức các hoạt động đóng kịch cho trẻ không
những trong tiết học mà còn trong các giờ chơi, các buổi sinh hoạt lớp. Vì đối với
trẻ “học mà chơi, chơi mà học” thông qua các tác phẩm văn học một cách nhẹ
nhàng, gần gũi.
Thường thì chúng ta hay cho trẻ đóng kịch ở thể loại chuyện, nhưng
để tạo một môi trường học mới và hấp dẫn tôi mạnh dạn cho trẻ đóng kịch minh
họa ở thể loại thơ.

Ví dụ: Kịch minh họa bài thơ “ Mèo đi câu cá” ở chủ đề Thế giới
động vật.(Hình 3)

Người thực hiện:

Trang 11


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

Hình 3: Cảnh trong bài thơ” Mèo đi câu cá)
Chuẩn bị:
Hai cái que làm cần câu
Hai cái giỏ
Sân khấu: Vẽ một vòng tròn nhỏ giả làm ao cá, một hình tròn to hơn
giả làm sông. Ở góc quây mấy cái ghế, giả làm túp liều
Các vai như sau:
Người dẫn chuyện: Cô giáo hoặc một trẻ đóng
Thỏ: 3 trẻ đóng
Mèo anh: 1 trẻ đóng
Mèo em: 1 trẻ đóng
Cảnh:
Mèo anh, mèo em, các bạn thỏ, người dẫn chuyện. Mèo anh và mèo
em cùng ra sân khấu, một tay cầm giỏ, một tay cầm cần câu đặt trên vai.
Người dẫn chuyện:
- Anh em mèo trắng
Vác giỏ đi câu.
Mèo anh ( nói với em)
- Anh ra sông cái.

(Mèo em đi về chỗ vòng tròn nhỏ, mèo anh đi về phía hình sông. Cả
hai cùng làm động tác: đặt giỏ xuống, giả vờ móc mồi rồi ngồi câu)
Người dẫn chuyện:
- Hiu hiu gió thổi
Mèo anh ( đưa tay vờ giụi mắt):
- Buồn ngủ quá chừng.
Người thực hiện:

Trang 12


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

(Mèo em vẫn ngồi trên ghế câu cá, giả vờ giật giật cần câu hoặc di
chuyển chỗ cho sinh động. Mèo anh nói xong buông cần câu, ngả người vào ghế,
mắt nhắm lại, tay khoanh trước ngực)
Người dẫn chuyện:
- Mèo anh ngả lưng
-

Ngủ luôn một giấc

-

Lòng riêng thầm nhắc

-

Đã có em rồi!

( Các bạn thỏ ra sân khấu nắm tay nhau cùng múa hoặc chơi kéo co
gần chỗ mèo em)
Người dẫn chuyện:
- Mèo em đang ngồi
Đùa vui múa lượn
Vui quá là vui
Thấy bầy thỏ bạn
Mèo em (đặt cần câu xuống rồi nói):
Ôi thôi !
Anh câu cũng đủ
Người dẫn chuyện:
- Nghĩ rồi hớn hở
Nhập bọn vui chơi.
Mèo em và các bạn thỏ ( cùng hát múa)
(Các bạn thỏ hát xong kéo nhau đi, tay vẫy chào mèo em. Mèo em lại
đến chỗ ao thu xếp cần câu để trở về túp liều. Mèo anh cũng vừa tỉnh ngủ và thu

Người thực hiện:

Trang 13


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

xếp cần câu. Trong lúc người dẫn chuyện đọc thơ thì mèo anh và mèo em cùng tiến
về phía lều)
Người dẫn chuyện:
- Lúc ông mặt trời

Xuống núi đi ngủ
đôi mèo hớn hở
Quay về lều gianh.
Mèo em ( giơ giỏ của mình cho anh xem)
- Giỏ em
Mèo anh ( cũng giơ giỏ của mình cho em xem)
- Giỏ anh
( Cả hai cùng nhìn vào giỏ và cùng nói)
Người dẫn chuyện:
- Cả hai nhăn nhó
- Cùng khóc
Mèo anh, mèo em ( đồng thanh).
- Meo…meo…
Qua thực hiện tôi thấy trẻ rất hứng thú và tham gia vào hoạt động một
cách tích cực, vì khi thể hiện vai của các nhân vật giúp trẻ mau thuộc thơ hơn
mang lại hiệu quả giáo dục rất cao.
Vì dụ: Trẻ thể hiện rất thành công hình ảnh nhân vật Lão địa chủ tham
lam độc ác trong câu chuyện “ Sự tích quả bầu tiên”.( Hình 4)

Người thực hiện:

Trang 14


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

Hình 4: Trẻ thể hiện vai Lão địa chủ
Hoạt động làm quen văn học có tầm quan trọng trong việc phát triển
nhận thức, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ cho trẻ. qua đọc thơ kể chuyện

giúp trẻ làm giàu vốn từ, rèn luyện khả năng phát âm và cách diễn đạt mạch lạc.
Cô giáo chính là người tạo nên cảm xúc cho trẻ, hoạt động có thu hút được trẻ hay
không là do hình thức tổ chức có sáng tạo, có phong phú và đa dạng hay không.
Các tác phẩm thơ chuyện chỉ có thể phát huy tác dụng của nó khi cô biết chuyển tải
được tư tưởng cảm xúc của tác giả và nội dung tác phẩm sao cho phát huy được
tính tích cực cá nhân, độc lập, sáng tạo hình thành ở trẻ khả năng ghi nhớ có chủ
định và những tình cảm đạo đức tốt đẹp.
2.3

Đàm thoại về nội dung câu chuyện bằng nhiều hình thức để

thu hút trẻ, khuyến khích trẻ mạnh dạn trả lời và ghi nhớ nội dung câu
chuyện.
Các câu hỏi giúp trẻ nắm được nội dung câu chuyện hay giúp trẻ hệ
thống lại nội dung tác phẩm cũng không kém phần quan trọng. Do đó hệ thống câu
hỏi chưa linh động: Chưa mang tính gợi mở, còn áp đặt trẻ trả lời theo ý mình dẫn
đến trẻ không hứng thú khi tham gia đàm thoại cùng cô. Do đó đòi hỏi tôi luôn

Người thực hiện:

Trang 15


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

chuẩn bị thật kỹ hệ thống câu hỏi trước khi tiến hành hoạt động
với phương châm “Lấy trẻ làm trung tâm”, tôi thường đặt câu hỏi theo
trình tự nội dung câu chuyện để giúp trẻ nhớ sâu hơn các tình tiết có trong câu
chuyện. Câu hỏi từ dễ đến khó, đảm bảo tính khoa học, giúp trẻ phát

huy trí tưởng tượng, những cảm xúc thực của trẻ.Tôi luôn động viên,
khuyến khích trẻ mạnh dạn, tự tin tham gia đàm thoại cùng cô dưới nhiều hình
thức như thi đua, hái hoa dân chủ, trò chơi…
Hình thức tổ chức đàm thoại về nội dung tác phẩm để thu hút trẻ góp
phần rất quan trọng vào kết quả của một hoạt động. Vì chỉ có đàm thoại mới giúp
trẻ khắc sâu và nhớ lâu hơn về từng tình tiết của tác phẩm. Với các tác phẩm khác
nhau tôi sẽ chọn các hình thức đàm thoại khác nhau nhưng với chung một mục
đích là truyền đạt kiến thức và thu hút trẻ.
Thường thì sau khi kể chuyện, đọc thơ tôi thường đàm thoại với trẻ về
nội dung, nhưng chưa thu hút được hết sự chú ý của trẻ, vì lúc đàm thoại là khoảng
thời gian trẻ hay mất tập trung nhất, nên để thu hút trẻ tôi đã bắt đầu thử sử dụng
hình thức đàm thoại kết hợp thêm rối tay cũngcó thể là rối que để đàm thoại cùng
trẻ.
Ví dụ: Ở chủ đề ngành nghề với câu chuyện” Cây rau của thỏ út”
Sau khi kể cho trẻ nghe tôi bắt đầu đàm thoại cùng trẻ như sau: Tôi
chuẩn bị một mô hình rối và chọn nhân vật có trong câu chuyên để đàm thoại cùng
trẻ, ở đây tôi chọn nhân vật Thỏ mẹ để đàm thoại cùng trẻ.
Tôi đưa nhân vật Thỏ mẹ ra và hỏi:
- Xin chào các bạn lớp Lá 1: Đố các bạn tôi là ai?
- Tôi là nhân vật trong câu chuyện gì vậy các bạn?
- Ngoài tôi các bạn hãy kể trong câu chuyện còn có những nhân vật
nào?
- Mùa thu đã qua mùa đông tôi dẫn các con tôi ra vườn làm gì?

Người thực hiện:

Trang 16


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen

văn học

- Trong lúc tôi chỉ cách trồng rau thì thỏ út làm gì?
- Hai luống rau của Thỏ anh cây mọc như thế nào?
- Còn luống rau của thỏ út cây mọc như thế nào?
- Tới vụ thu họach, kết quả trồng rau hai anh của thỏ út ra sao?
- Còn kết quả trồng rau của thỏ út thì sao?
- Sau khi nghe tôi dạy lại cách trồng rau, lần này rau của thỏ út như
thế nào?
- Các bạn ơi! Các bạn có biết điều gì khiến tôi rất vui?
- Qua câu chuyện trên các bạn học được điều gì?
Sau đó giáo dục trẻ theo nội dung câu chuyện và liên hệ thực tế.
Qua cách gây hứng thú đàm thoại cùng rối tôi thấy trẻ rất hứng thú và
trẻ tập trung, chú ý hơn trong hoạt động mang lại hiệu quả cao trong tiết dạy.( Hình
5)

Hình 5: Sử dụng rối tham gia trò chuyện

Người thực hiện:

Trang 17


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

2.4 Đồ dùng trực quan
Ngoài việc sử dụng các hình thức khác nhau để gây hứng thú giúp trẻ
nhớ và hiểu nội dung câu chuyện bài thơ, trẻ có khả năng đọc kể diễn cảm. Bên
cạnh đó việc sử dụng đồ dùng trực quan cụng góp một phần không nhỏ giúp trẻ

học tốt hoạt động làm quen văn học.
Đồ dùng trực quan ở đây có thể là tranh ảnh, powerpoint, mô hình, rối
các loại, trang phục, sân khấu…
Đồ dùng minh họa trực quan cũng góp phần rất quan trọng vào việc
giúp trẻ học tốt hoạt động làm quen văn học. Đồ dùng trực quan minh họa giúp trẻ
hứng thú hơn khi tham gia vào hoạt động, trẻ rất thích thú khi tham gia hóa thành
thành các nhân vật. Vì vậy đối với từng nội dung của câu chuyện kể hay bài thơ
khác nhau thì việc chuẩn bị đồ dung trực quan phù hợp là rất quan trọng. Đồ dùng
trực quan ở đây rất đa dạng và phong phú như tranh, rối trình chiếu trên máy, mô
hình… Góp phần thu hút trẻ hứng thú tham gia đàm thoại, diễn rối, rèn kỹ năng thể
hiện ngữ điệu giọng, giúp trẻ phát triển tư duy, rèn ngôn ngữ mạch lạc.
Để thu hút trẻ hứng thú hơn tôi luôn cho trẻ cùng chuẩn bị đồ dùng để
kích thích trí tò mò và tư duy của trẻ. Với những nguyên vật liệu dễ tìm tôi và trẻ
có thể làm được nhiều nhân vật theo nội dung các câu chuyện, bài thơ khác nhau.
Ví dụ: Cách làm rối que, rối tay.
Đối với rối que tôi thường chuẩn bị một số que tre có độ dài khoảng
60-70cm, hình ảnh tô màu các nhân vật có trong câu chuyện. Cách làm như sau:
Cho trẻ tô màu nước hình ảnh các nhân vật, tại sao tôi lại cho trẻ tô màu nước mà
không tô màu sáp vì khi tô màu nước hình ảnh sẽ đẹp và sáng hơn tô màu sáp, qua
hoạt động này giúp rèn kỹ năng tạo hình cho trẻ. Cho trẻ tô màu hai mặt hai bên
của nhân vật để thuận tiện cho các nhân vật có thể di chuyển một cách dễ dàng khi
diễn rối. Sau khi trẻ đã tô màu hai mặt tôi cho trẻ dùng keo hai mặt để đính vào que
tre sẽ tạo nên thành rối que.( Hình 6a,6b)

Người thực hiện:

Trang 18


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen

văn học

Hình 6a: Trẻ tô màu các nhân vật làm rối que

Người thực hiện:

Trang 19


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

Hình 6b: Sản phẩm sau khi tô màu
Đối với rối tay cũng thể làm được nhiều nhân vật rối theo nội dung
các câu chuyện, bài thơ theo các chủ điểm khác nhau với các vật liệu dễ tìm, ít tốn
kém lại không mất nhiều thời gian và trẻ có thể làm cùng cô.
Tôi chuẩn bị một số quả bóng nhỏ có kích cỡ khác nhau để làm đầu và
thân rối, vải hoặc bao nilon hay có thể là giấy để may quần áo, ống hút làm tay
chân, bút lông màu vẽ khuôn mặt rối hoặc có thể là các loại giấy để trang trí, len để
làm tóc…( Hình 7)

Hình 7: Trẻ phụ giúp cô làm rối tay.
Ngoài ra tôi còn tận dụng các cảnh trí có sẵn tại trường mình với mục
đích giáo dục lấy trẻ làm trung tâm để cho trẻ đóng kịch, với các hình ảnh thật như
ngôi nhà, cây xanh, bàn ghế, trang phục…không những thu hút trẻ tham gia vào
phần đóng kịch mà còn thu hút tất cả các trẻ còn lạị đóng vai là khán giả xem bạn
mình đóng kịch. Qua hoạt động với môi trường thật tôi nhận thấy có một sự thay
đổi rất to lớn, trẻ mạnh dạn, tự tin hơn khi tham gia vào hoạt động, đa số trẻ đều
Người thực hiện:

Trang 20


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

xung phong tham gia đóng kịch không chờ tôi mời như trước đó. Tôi nhận thấy trẻ
vui tươi, hồn nhiên hơn đặc biệt là thể hiện được tính cách các nhân vật một cách
thành công, đa số trẻ rất tập trung chú ý khi được xem bạn đóng kịch với hình thức
như thế.
Ví dụ: Trẻ tham gia đóng kịch câu chuyện Ba cô gái. ( Hình 8)

Hình 8: Cảnh cô gái Út về thăm mẹ bị bệnh
Việc chuẩn bị đồ dùng dạy học đẹp hấp dẫn sẽ thu hút sự chú ý của trẻ
thì hoạt động sẽ đạt kết quả cao. Tước đây tôi thường sử dụng tranh minh hoạ làm
đồ dùng chính trong hoạt động cho trẻ làm quen văn học. Nhưng theo hình thức
đổi mới hiện nay, thời đại CNTT phát triển thì việc ứng dụng CNTT vào bài giảng
mang lại kết quả rất cao.Việc làm này luôn gây sự chú ý cho trẻ, phát triển được
tính tò mò, khám phá của trẻ.
Việc Kết hợp linh hoạt giữa tranh và rối hay với ảnh động theo nội
dung câu chuyện đòi hỏi sự đầu tư vào hoạt động của người giáo viên. Khi cho trẻ
làm quen với tác phẩm văn học đặc biệt là thể loại kể truyện, muốn đạt kết quả cao
đòi hỏi giáo viên phải chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học, đồ dùng đẹp hấp dẫn sẽ thu
hút sự chú ý của trẻ. Trước đây tôi hay sử dụng đồ dùng là tranh, rối minh hoạ là
Người thực hiện:

Trang 21


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen

văn học

chính trong hoạt động cho trẻ làm quen tác phẩm văn học. Nhưng với hình thức đổi
mới hiện nay ứng dụng công nghệ thông tin vào bài giảng mang lại kết quả rất cao.
Biện pháp này luôn gây sự chú ý, tò mò cho trẻ. Đơn giản là các hình ảnh đưa lên
máy sử dụng các hiệu ứng, màu sắc phù hợp cũng đã gây sự chú ý của trẻ.
Ví dụ: Trong tiết dạy kể chuyện với câu chuyện “ Cây rau của thỏ út”
ở chủ đề Ngành nghề, lần 1 tôi kể diễn cảm cho trẻ nghe kết hợp với tranh. Lần 2
thay vì tôi kể cho trẻ nghe kết hợp rối thì tôi cho trẻ xem ảnh động trên máy với
các hình ảnh giống như trong tranh. Trẻ rất thích thú và chăm chú nghe tôi kể vì
vậy mà khi đàm thoại trẻ tham gia rất sôi động, đa số trẻ đều nhớ được nội dung
câu truyện, lời thoại của các nhân vật trong chuyện.
3.

Phối hợp với phụ huynh trong việc làm giàu vốn từ, sự yêu thích

của trẻ với các tác phẩm văn học.
Ở bảng tuyên truyền của lớp, tôi đưa những nội dung về các bài thơ, câu
chuyện để phụ huynh cùng xem và hỗ trợ giáo viên trong việc chăm sóc, giáo dục
trẻ ở nhà ngày một hiệu quả hơn. Mời phụ huynh tham gia các hội thi có liên quan
đến bộ môn làm quen văn học nếu nhà trường có tổ chức.
Thông qua buổi họp đầu năm tôi trao đổi trực tiếp với phụ huynh về các
biện pháp giáo dục trẻ, trao đổi hàng ngày trong giờ đón, trả trẻ khi phụ huynh có
nhu cầu, hoặc những lúc cần trao đổi. Bên cạnh đó tôi luôn thông báo với phụ
huynh về những tiến bộ và những hạn chế của trẻ để kịp thời khắc phục. Tôi luôn
phối hợp với phụ huynh để tìm ra giải pháp thống nhất trong cách giáo dục trẻ,
giúp trẻ sửa chữa kịp thời và làm theo những yêu cầu của cô ở lớp cũng như yêu
cầu của ba mẹ khi ở nhà.
Khuyến khích phụ huynh ở nhà cho trẻ xem những câu chuyện cổ tích Việt
nam mang tình giáo dục cao, hạn chế xem phim siêu nhân và các đồ chơi bạo lực

( súng, kiếm) nhằm giáo dục từng hành vi để hướng đến những điều tốt đẹp cho
trẻ.
Phối hợp, vận động phụ huynh hỗ trợ về các nguyên vật liệu, phế liệu phế
phẩm để làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động làm quen văn học.
Người thực hiện:

Trang 22


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

Bản thân tôi nhận thấy mình có một vai trò vô cùng quan trọng trong việc
giúp trẻ học tốt hơn hoạt động làm quen văn học, vì vậy tôi luôn là một trong
những tấm gương để trẻ noi theo.Trong các mối quan hệ với trẻ và phụ huynh cũng
như với các bạn đồng nghiệp trong trường tôi luôn chuẩn mực trong cách cư xử và
giao tiếp. Bên cạnh đó tôi luôn tìm hiểu về hoàn cảnh, môi trường sống và đặc
điểm tâm sinh lý của từng trẻ để có hướng giáo dục tốt nhất để trẻ phát triển toàn
diện và có một nhân cách tốt làm người có ích cho xã hội về sau.
IV.

KẾT QUẢ:
Với một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen văn học,

tôi nhận thấy tất cả trẻ đều có tiến bộ hơn, trẻ học tốt hơn. Trẻ luôn hứng thú, tích
cực tham gia vào hoạt động. Trẻ vui tươi, hồn nhiên, nhanh nhẹn, tự tin khi tham
gia đọc thơ, kể chuyện, trẻ có khả năng kể truyện sáng tạo, kể chuyện theo trí nhớ.
Đặc biệt trẻ thể hiện được tâm trạng và tính cách nhân vật qua ngữ điệu giọng, trẻ
tiếp thu nhanh và nhớ được nội dung của tác phẩm lâu hơn.
Thông qua hoạt động làm quen văn học giúp ngôn ngữ trẻ cũng phát triển,

vốn từ trẻ cũng trở nên phong phú, trẻ diễn đạt một cách mạch lạc. Trẻ mạnh dạn,
tích cực hơn tham gia đàm thoại cùng cô, trẻ trả lời to rõ, tròn câu. Ngoài ra khả
năng chú ý, tư duy,tưởng tượng của trẻ về hoạt động cũng phát triển hơn.
Qua các nội dung giúp dục trong hoạt động làm quen văn học vốn kiến thức
của trẻ được mở rộng và trẻ có thêm nhiều hiểu biết trẻ có thái độ đúng hơn với
mọi người với môi trường xung quanh hình thành nhân cách cho trẻ. Trẻ biết làm
theo những điều tốt đẹp, tránh xa cái xấu, biết biết đoàn kết và quan tâm giúp đỡ
bạn trong lớp.
Bên cạnh đó nội dung giúp dục trong hoạt động làm quen văn học còn ảnh
hưởng rất lớn với trẻ trong cuộc sống hàng ngày, trẻ ngooan hơn và lễ phép hơn.
Trẻ biết cách chào hỏi, nói năng, ứng xử, giao tiếp với cô, với bạn trong các hoạt
động có nhiều tiến bộ. Trẻ đến lớp biết tự giác chào cô, chào bạn, ra về chào người
thân mà không cần cô phải nhắc nhở.

Người thực hiện:

Trang 23


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

Với các biện pháp được áp dụng, tôi nhận thấy được sự tiến bộ khá rõ ở trẻ.
Trẻ đã học tốt hơn và tham gia vào hoạt động tích cựa hơn, tôi thấy rất vui và cảm
thấy có nhiều động lực hơn trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ.
V.

BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Sau khi đạt được kết quả như trên tôi rút ra được một số bài học kinh

nghiệm:
Luôn trao dồi kiến thức cho bản thân, luôn học hỏi kinh nghiệm ở chuyên
môn, ở bạn đồng nghiệp thông qua các tiết thao giảng- dự giờ và qua các tiết rút
kinh nghiệm, để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Học tập, trao đổi với chuyên môn và các bạn đồng nghiệp về cách làm các
loại đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động làm quen văn học.
Không ngừng nghiên cứu tài liệu lựa chọn nội dung giáo dục phù hợp với trẻ
trong lớp.
Cần nghiên cứu và nắm vững đặc điểm tâm sinh lý của trẻ theo từng độ tuổi
để lựa chọn các tác phẩm văn học và lồng ghép nội dung giáo dục phù hợp
Trước khi tiến hành hoạt động tôi luôn đầu tư tìm hiểu kĩ về các tác phẩm
mình sắp truyền đạt cho trẻ. Đặc biệt một điều là tôi luôn thuộc tác phẩm đó. Bên
cạnh đó tôi còn luyện giọng đọc, giọng kể của mình thật diễn cảm để thu hút sự
chú ý của trẻ qua cử chỉ, nét mặt, điệu bộ của các nhân vật để trẻ nắm được nội
dung tác phẩm. Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động giảng dạy…..
Trẻ mầm non luôn “Học bằng chơi, chơi mà học”. Vì vậy nên tạo tâm thế
thoải mái cho trẻ trước khi tiến hành hoạt động, tổ chức hoạt động với hình thức
nhẹ nhàng để trẻ hứng thú học tập và tích cực khi cùng cô tham gia vào hoạt động
làm quen văn học, cũng như các hoạt động khác.
Ngoài ra tôi còn sắp xếp hệ thống câu hỏi một cách logic, ngắn gọn, dễ hiểu
xoáy sâu vào nội dung tác phẩm văn học.

Người thực hiện:

Trang 24


Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt hoạt động làm quen
văn học

Khi cho trẻ đóng vai các nhân vật, tôi luôn nhắc trẻ về cách thể hiện trên
gương mặt, chú ý ngữ điệu giọng cũng như cử chỉ, điệu bộ của từng nhân vật
khác nhau để tái hiện lại nội dung tác phẩm văn học một cách có hiệu quả.
Tăng cường sử dụng tranh, mô hình, rối…ứng dụng công nghệ thông tin vào
giảng dạy, với các hình ảnh động và màu sắc đẹp sẽ góp phần không nhỏ vào
việc thu hút trẻ vào hoạt động.
Luôn luôn tạo môi trường giáo dục gần gũi giữa cô và trẻ, giữa trẻ với nhau
thông qua nhiều hình thức, lồng ghép các tác phẩm văn học vào trong nhiều hoạt
động học lẫn vui chơi và các hoạt động hàng ngày để giáo dục tạo môi trường gần
gũi, thân thương trẻ.
Trẻ mầm non rất nhạy cảm và có tính bắt chước rất nhanh, trẻ bắt chước cả
hành vi đúng lẫn hành vi sai trong các tác phẩm văn học. Vì vậy đòi hỏi cô giáo và
mọi người xung quanh tự nâng cao và rèn luyện hành vi của bản thân theo nội
dung giáo dục trong các tác phẩm văn học cho trẻ noi theo. Ngoài ra cô giáo còn
phải có tấm lòng nhân ái, đối xử công bằng, yêu thương trẻ trong các mối quan hệ.
Phải có sự phối hợp thống nhất giữa giáo viên và phụ huynh để cùng giáo dục trẻ
là một việc làm không thể thiếu.
Người viết

Phạm Hoàng Vân
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC TRƯỜNG MG HOA CÚC 9
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Người thực hiện:

Trang 25