Dia ly 10 co ban bai 23

Giáo án 10 chơng trình cơ bản Ngời soạn: Trịnh Văn Tuấn
Tiết 26 BàI 23 : cơ cấu dân số
I.Mục tiêu bài học:
- Hiểu và phân biệt đợc các loại cơ cấu dân số theo tuổi,theo giới,theo lao động và theo
trình độ văn hoá.
- Nhận biết đợc ảnh hởng của cơ cấu dân số đến phát triển dân số và phát triển KTXH.
- Rèn luyện kỹ năng phân tích nhận xét bảng số liệu,sơ đồ,biểu đồ,lợc đồ cơ cấu dân số.
- Nhận thức đợc dân số nớc ta trẻ,nhu cầu về giáo dục và việc làm rất lớn,ý thức đợc vai trò
của giới trẻ đối với dân số,giáo dục,lao động và việc làm.
II.Thiết bị dạy học: - Bản đồ phân bố dân c và các đô thị lớn trên thế giới.
- Các tranh ảnh về tháp dân số.
III.Hoạt động dạy học:
Kiểm tra bài cũ:
Mở bài: Cơ cấu dân số là gì?Cơ cấu dân số đợc chia ra theo các tiêu chí nào và nó có ảnh h-
ởng gì đến sự phát triển kinh tế-xã hội?Các câu hỏi đó sẽ đợc giải quyết trong bài
học ngày hôm nay.
Hoạt động của giáo viên và học sinh. Nội dung chính.
Hoạt động 1:Tìm hiểu về cơ cấu sinh học.
*Cơ cấu dân số theo giới tính là gì và khác
nhau ở từng thời điểm nh thế nào?
*Cơ cấu dân số theo giới có ảnh hởng nh
thế nào đến việc phát triển kinh tế và tổ
chức đời sống kinh tế-xã hội của các nớc?
*Cơ cấu dân số theo tuổi là gì và có ý nghĩa
quan trọng nh thế nào?
GV:Theo luật lao động Việt nam,tuổi lao
động đợc quy định đối với nam từ 15-60
tuổi còn đối với nữ từ 15-55 tuổi.
*Các nớc đang phát triển và các nớc phát
triển có cấu trúc dân số khác nhau nh thế
I.Cơ cấu sinh học.

1.Cơ cấu dân số theo giới.
-Cơ cấu dân số theo giới biểu thị tơng quan
giữa nam so với nữ hoặc so với tổng số dân.
-Cơ cấu dân số theo giới biến động theo thời
gian và khác nhau ở từng nớc,từng khu vực.
-Cơ cấu này có ảnh hởng đến:
+Phân bố sản xuất.
+Tổ chức đời sống xã hội.
+Hoạch định chính sách phát triển KTXH
của các quốc gia.
2.Cơ cấu dân số theo tuổi.
-Khái niệm:Cơ cấu dân số theo tuổi là sự tập
hợp những nhóm ngời sắp xếp theo những
nhóm tuổi nhất định.Thể hiện tình hình
sinh,tử,tuổi thọ,khả năng phát triển dân số
và nguồn lao động của 1 nớc.
-Có 3 nhóm tuổi chính:
+Nhóm dới tuổi lao động:0-14 tuổi.
+Nhóm tuổi lao động:15-59(64) tuổi.
+Nhóm trên tuổi lao động:trên 60(65)tuổi.
-Các nớc phát triển có cấu trúc dân số
già,các nớc đang phát triển có cấu trúc dân
số trẻ.
Trờng THPT Cộng Hoà-Lạc Sơn-Hoà Bình
Giáo án 10 chơng trình cơ bản Ngời soạn: Trịnh Văn Tuấn
nào?
*Có các tháp dân số cơ bản nào?(H/s quan
sát và nêu đặc điểm của các kiểu tháp dân
số trong SGK)
Hoạt động 2:Tìm hiểu về cơ cấu xã hội.

*Nguồn lao động là gì?
*Nhóm dân số hoạt động kinh tế và dân số
không hoạt động kinh tế khác nhau nh thế
nào?
*Dân số hoạt động ở khu vực kinh tế đợc
chia ra các khu vực nào?
*Dựa vào hình 23.2 và hiểu biết,hãy cho
biết ở các nhóm nớc phát triển và đang phát
triển cơ cấu lao động theo khu vực kinh tế
khác nhau nh thế nào?
*Cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá cho ta
biết điều gì?
*Xác định cơ cấu dân số dựa vào các tiêu
chí nào?
*Dựa vào bảng 23 cho biết tỷ lệ ngời biết
chữ và số năm đi học của các nhóm nớc
trên thế giới khác nhau nh thế nào?Liên hệ
với Việt nam?
*Ngoài các cơ cấu trên còn có các loại cơ
cấu nào khác?
-Tháp dân số:có 3 kiểu tháp dân số cơ bản.
+Kiểu mở rộng.
+Kiểu thu hẹp.
+Kiểu ổn định.
II.Cơ cấu xã hội.
1.Cơ cấu dân số theo lao động.
a.Nguồn lao động.
-Nguồn lao động gồm bộ phận dân số trong
độ tuổi quy định có khả năng tham gia lao
động.

-Nguồn lao động đợc chia làm 2 nhóm:
+Nhóm dân số hoạt động kinh tế.
+Nhóm dân số không hoạt động kinh tế.
b.Dân số hoạt động theo khu vực kinh tế.
-Đợc chia ra 3 khu vực:
+Nông-lâm-ng nghiệp (khu vực I).
+Công nghiệp và xây dung (khu vực II).
+Dịch vụ (khu vực III).
-Có sự khác nhau giữa các nớc.
+Các nớc đang phát triển có tỷ lệ khu vực 1
cao nhất.
+Các nớc phát triển có tỷ lệ khu vực 3 cao
nhất còn tỷ lệ khu vực 1 thờng nhỏ.
2.Cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá.
-Phản ánh trình độ dân trí và học vấn của
dân c,là 1 tiêu chí để đánh giá chất lợng
cuộc sống.
-Có 2 tiêu chí đánh giá:
+Tỷ lệ ngời biết chữ (từ 15 tuổi trở lên).
+Số năm đi học của những ngời từ 15 tuổi
trở lên.
-Các nớc phát triển có tỷ lệ ngời biết chữ và
số năm đi học cao nhất,các nớc kém phát
triển có tỷ lệ thấp hơn.
IV.Đánh giá: Làm các câu hỏi và bài tập trong SGK.
Trờng THPT Cộng Hoà-Lạc Sơn-Hoà Bình
Giáo án 10 chơng trình cơ bản Ngời soạn: Trịnh Văn Tuấn
V.Hoạt động nối tiếp: Chuẩn bị trớc bài 24 Phân bố dân c-các loại hình quần c và đô thị
hoá.
Trờng THPT Cộng Hoà-Lạc Sơn-Hoà Bình