ảnh hưởng của quản trị tài chính đến hieuejq ủa hoạt động của doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán thành phố hồ chí minh

BO GIAO DUC VA DAO TAO
TRUONG D~i HQC MC1°THANH PHO HO CHi MINH

.

.

NGUYEN THI HONG HUE

"

'

ANH HUONG CUA QUAN TRJ TAI CHINH DEN HI~U QUA
HO~ T DQNG CUA DO ANH NGHlE:P NIEM YET

TREN SAN CHUNG KHOAN THANH PHO HO CHi MINH

Chuyen nganh
Ma sf> chuyen nganh

: Tai chinh-Ngan hang

: 60 34 20
TRlf0NG O~I HOC Md TP.~CM

THll VISN
LU~N VAN TH~C SY TAI CHINH - NGAN HANG

Nguai hu&ng ddn khoa hQc:
PGS. TS. NGUYEN MINH KIEU

TP. HA Chi Minh, Nam 2012


LOI CAM DOAN

Toi cam doan r~ng lu~n van "Anh huang cua quan trt tai chinh ain hi?u qua hoc;it
tl<)ng cua doanh nghi?p niem yit tren san chirng khoim thanh phb HJ Chi Minh" la bai

nghien c(ru cua chinh toi.

Lu~n van duqc thl,Ic hi~n tren ca sa nghien c\ru cac ly thuy~t c6 lien quan. Cac s6
li~u va mo hinh tinh toan va k~t qua trong lu~n van la trung thl,IC.

Ngo~i trir nhfrng tai li~u tham khao duqc trich d~n trong lu~n van nay, toi cam

do·an

r~ng toan phdn hay nhfrng phdn nho cua lu~n van nay chua tirng duqc cong b6

ho~c duqc sir d\mg d~ nh~n b~ng cfrp anhfrng nai khac.

Khong c6 san phfim hay nghien c\ru nao cua nguai khac duqc sfr d\mg trong lu~n
van nay ma khong duqc trich d~n theo dung quy dinh.

Lu~n van nay chua bao gia duqc n(>p d~ nh~n bfrt ky b~ng cfrp nao t~i cac truang
d~i hQC ho~C CO' SO dao t~O khac.

Thanh ph6 Hf> Chi Minh, ngay 29 thang 10 nam 2012
Tac gia lu~n van

Nguy@n Thi Hfing Hu~

l

'


LOI CAM ON

Lai dfiu tien, toi xin bay to long bi€t on sau s~c d€n cac thanh vien trong gia dinh
da t~o m<;>i di€u ki~n t6t nhAt d€ toi co th€ thvc hi~n va hoan tat Iu~n van nay.
Toi xin gfri lai tri an sau s~c d€n PGS. TS. NGUYEN MINH KIEU, nguai da t~n
tinh chi bao va hu6ng dftn cho toi trong su6t qua trinh thvc hi~n d€ tai nay. Thfiy da bl>
sung va bbi d~p cac ki€n thuc bl> ich d€ d€ tai nay dugc thvc hi~n thanh cong.
Toi xin chan thanh cam on Quy Thfiy Co Truang B~i h<;>c Ma TP. HCM da nhi~t
tinh, giang d~y, cung cAp nhtmg ki~n thuc quy bau trong subt thai gian toi h<;>c t~i
truang va thvc hi~n

lu~n

van.

Va cu6i cung, toi xin gfri d€n nhfrng nguai b~n than thi€t lai cam on chan thanh
da c6 nhfrng h6 trq va dong g6p y ki€n th~t bl> ich d€ lu~n van dugc hoan chinh hon.
Du da c6 nhi€u cb g~ng, song lu~n van khong th€ tranh khoi nhfrng thi€u sot.
Kinh mong nh~n dugc sv chia se, g6p y cua Quy Thfiy Co, b~ be.
Tran tr<;>ng cam on.

\.

ii

'\


NH4N XET CUA GIAO VIEN HUONG DAN

•
•
•

Ten hQc vien: Nguy€n Thi H6ng Hu~
L&p: MFB3
Tend~ tai: Anh hu6ng cua quan tri tai chinh d6n hi~u qua ho~t d<)ng cua doanh nghi~p niem
y6t tren San cht'.rng khoan TP.HCM

HQc vien Nguy€n Thi H6ng Hu~, 10-p MFB3, da n6 h,rc th1,rc hi~n lu?n van duO-i SlJ huO-ng dfin
cua giao vien trong thai h~n quy djnh. Sau nhi~u !An chinh stra, d6n nay lu?n van da hoan t~t va
c6 du di~u ki~n d~ bao v~ trnO-c H9i d6ng.
Nay t6i xin d~ nghj Khoa Dao t~o Sau d~i hQc, trnong D~i hQc Ma TP.HCM s~p x6p thanh vien
hQi d6ng va thai gian d~ hQC vien duqc trlnh bay va bao v~ lu?n van trnO-c H9i d6ng.

Ngay 2 thang 11 nam 2012
Giao vien huO"ng dfin

PGS-TS Nguy€n Minh Ki~u

iii

TOM TAT LUAN
VAN
•
D€ tai "Anh huimg cua quan trt tai chinh din hi¢u qua hoq,t d
niem yit tren san chung khoan thanh phb HJ Chi Minh" duqc th\fc hi~n nh~m xac
dinh mo hinh anh hu6ng cua quan tri tai chinh d€n hi~u qua ho~t d{mg cua doanh
nghi~p

tren thi truang

Vi~t

Nam. Ben

c~nh

d6, day cfing la nghien c(ru v6'i mvc tieu

ki€m nghi~m l~i k€t qua cua cac nghien c(ru tru6'c day da th\fc hi~n.
Nghien cuu SU dvng du li~u tu cac bao cao tai chinh cua cac cong ty niem y€t
tren san chirng khoan thanh ph6

Hb Chi Minh (HOSE) va tinh toan cac chi s6 cdn

thi€t. V6'i 179 cong ty c6 ddy du s6 li~u trong khoang thai gian tu nam 2008 -2011, d€ .
tai da xac dinh duqc anh hu6ng cua quan tri tai chinh va danh gia mire d<) anh hu6ng
cua cac y€u t6 d€n hi~u qua ho~t d<)ng cua doanh nghi~p. Cac chi s6 nay bao gbm: Ty
s6 kha nang thanh toan nhanh, ty s6 kha nang thanh toan b~ng ti€n m~t, vong quay

khoan phai thu, vong quay hang tbn kho, vong quay phai tra, vong quay v6n luu d<)ng,

h~ s6 t6ng nq tren t6ng tai san, h~ s6 nq dai h~n tren t6ng tai san. Trong d6, ngoai h~i
chi s6 v€ vong quay hang tbn kho va nq dai h~n tren t6ng tai san c6 tac d<)ng nguqc
chi€u d~n ROE, thi cac chi s6 con l~i cho thfiy m<)t tac d<)ng cimg chi€u.
Tu k€t qua nghien c(ru, d€ tai cho thfiy m<)t cai nhin khac trong vi~c quan ly vong
quay hang tbn kho va vong quay khoan phai tra so v6'i cac quan di€m tru6'c day. Ben
c~nh d6, d€ tai ciing cho thfiy tdm quan tr9ng cua quan tri tai chinh trong ho~t d<)ng

cua doanh nghi~p. Tu d6 d€ tai da c6 m<)t s6 d€ xufit lien quan d€n quan tri tai chinh
cua doanh nghi~p. K€t qua nghien c(ru la m<)t tham khao d€ cac nha quan tri doanh
nghi~p c6 th€ dua ra cac quy€t dinh hqp ly, mang l~i hi~u qua cao cho ho~t d<)ng cua

doanh nghi~p.

\.

iv

"


r

MVC LVC
'

LOI CAM BOAN ........................................................................................................... i
'

?

LOI CAM ON ................................................................................................................ ii
NH~N

r

?

r

A

,

2'

XET CUA GIAO VIEN HUONG DAN ........................................................ iii

TOM TAT LU~N VAN ............................................................................................... iv
MVCLVC ...................................................................................................................... v
DANH

sACH BANG BIEu .......................................................................................viii
...

DANH MVC cAc TU VIET TAT ............................................................................. ix
CHUONG 1: Glffi THI¥U TONG QUAN ................................................................ 1
1.1

LY do ch9n d@ tai ...............................................................................•.............. 1

1.2

Vin d@ nghi@n cii'u ..........................................•.....•........................................... 2

1.3

Ci.u hOi nghi@n cii'u .......................................................................................... 2

1.4

M1}.c tieu nghi@n cii'u ......................................................................................... 3

1.5 Ph,m vi nghi@n cii'u va gi6i h'n d@ tai ...........................•............................... 3
1.6 Phtrang phft.p nghi@n cii'u ................................................................................. 3
1.7 NQi dung nghi@n ctfu va k@t ciu ct@ tai ........................................................... 4
1.8

Ynghia th \l'C ti@n cUa d@ t8.i ............................................................................. 4

CHUONG 2: QUAN TRJ TAI CHINH VA HI¥U QUA HO~T DQNG ................. 5
2.1

Ca sci' IY th uy@t v@ q uin trj t8.i chinh .............................................................. 5

2.1.1 NhOm ctic tj

sa thanh khoiin ••.•••••••••.•••••••••••••••••••••••.••.••••••••.•................... 6

2.1.2 Nhom tj sD quiin lj tai siin hay tj sD hi?u quii ho(lt dpng ........................ 8
2.1.3 Nhom cac chi sa cu cOu nguan van, tj I? n!f vii khii niing tra n!f.......... 12
2.2

CO' sO' ly thuy~t v~ hi~u qua ho\)t d(}ng ciia doanh nghi~p .......................... 15

2.3 MBi quan h~ giii'a quan trj tai chinh va hi~u qua ho\)t d(}ng ciia doanh
nghi~p ............................•.................................•........................................................ 18

v


2.4 Cac nghien cfru trmrc v~ anh hmmg cua quan trj tai chinh d@n hi~u qua
ho,t dQng clla doanh

nghi~p .................................................................................. 21

2.4.1 Tj s8 khd nling thanh khoiin ..................................................................... 21
2.4.2 Ty sb quiin lj tai siin hay hifu quii ho{lt dpng ........................................... 21
,

2.4.3 Ty sD quiin lj n(f, cu cliu nguan vOn ••••••••••••••.••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 22
,

TITT

A

CHUONG 3: PHUONG PHAP NGHIEN Cu u ...................................................... 26

3.1 MO hinh ngbien cfru ct@ xuit.......................................................................... 26
3.2 MO ti cac bi@n .•................................................................•.............................. 27
,

3.2.1 Bien phfl thu{jc •..••.•.•••••••••••••••••.........•.......•..•••••••••••......•........•.•••••••••••........ 27
. . 3.2.2 Ctic biln tl{jc IP,p ••••••••••.•••••••••••••.••••••••••••••.•••••.••.•••••••••••••••••••.•••••••••.•.••••••••. 28

3.3 Dii' li~u nghi@n cll'u ......................................................•.................................. 32

3.4 TA chtfc va sip x@p dii' li~u ............................................................................ 33
3.5 Phll'O'Dg ph8.p xfr IY dii' li~u .......................•.................................................... 35·
3.5.J Khiio sat Slf tll'ung quan giua cdc biin dpc l{ip ......................................... 35
3. 5.2 Thang ke mO td dU /if u ........•................•.........................•.....•..................... 36
3.5.3 Hubng tilp c{i,n tljnh lu~g ........................................................................ 36
3.5.4 Dtinh giti tl{j ph-U h(lp clia mO hinh ...............•.•.••••••.••.....•.........••.••••••........ 3 7

3.6 Giii thich k@t qua nghi@n cil'u ....................................................................... 39
CHUONG 4: PHAN TiCH DU LI~U VA KET QUA NG HIEN CUu ................. 40

4.1 Ph in tich tuO'Dg q nan .................................................•................................... 40
4.2 ThAng kC mO ta dii' li~u .................................................................................. 42
4.3 K@t qua hAi quy .............................................................................................. 44
4.4 Phin tich k@t qua hAi quy ...........................•.....•............................................ 46
'

4.4.1 Dtinh giti tip ph-U h(lp ciia mO hinh hOi quy••••..........•....•••...••.••••••............• 47
,

4.4.2 Phlln tich j nghia ctic hf sO tuung quan .............•••••.•••••....•..............•.....•• 50

CHUONG 5: KET LU~N VA KIEN NGHJ ............................................................. 57,
vi


5.1 K@t Iu@..n tir k@t qui nghi@n cii'u •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••. 57

5.2 MQt s6 d@ xuit................................................................................................. 60
5.3 H,n ch@ cti.a <1@ titi ...........•......•...........•........................................................... 62

5.4

cac htr6'ng nghi@n c~u ti@p theo ................................................................... 63

TAI LI~U THAM KHAO .......................................................................................... 64

.

,

.

Tai li~u tham khio bing ti@ng Anh ..........•...................•........................................ 64
T8.i li~u tham khio bing ti@ng Vi~t ....................................................................... 66

...

x

PHV LVC A: KIEM DJNH DA C(>NG TUYEN ..................................................... 68
2

PHV LVC B: KIEM DJNH PHUONG SAi THAY DOI ......................................... 70

vii


DANH sAcH BANG BIEU
trang
Bang 2.1: M9t s6 chi tieu v~ quan tri tai chinh va hi~u qua ho~t d(>ng ......................... 20
Bang 3 .1: Ky V<;mg v~ dfiu cua cac bi€n s6 trong mo hinh h6i quy ............................... 32
Bang 3 .2: Mo ta cfiu true du li~u d~g bang can b~ng .................................................. 34
Bang 3.3: Trinh bay th6ng ke mo ta ca ban cua cac bi~n ........................................................ 36

Bang 4.1: Ma tr~n tuang quan giua cac bi€n s6 ............................................................ 40
Bang 4.2: So sanh k€t qua h6i quy lo~i bi€n da c(>ng tuy€n ......................................... 41
Bang 4.3: ThfJng ke mo ta CCY ban cua cac bi€n ............................................................. 42
Bang 4.4: K€t qua h6i quy tbng hqp cua hai phuang phap FEM va REM ................... 44
Bang 4.5: Ki€m dinh Hausman .................................................................................... 46
Bang 4.6: K€t qua h6i quy su dl,lng phuang phap khic ph\lc phuang sai va sai s6 chuAn
khong d6ng nhfit cua White .......................................................................................... 49
Bang 4.7: Ki€m dinh Wald cho h~ s6 h6i quy cua bi€n TT_TMAT ............................. 50
Bang 4.8: So sanh giua k€t qua nghien c(ru va ky v<;mg dfiu ........................................ 56
Bang A.1: K€t qua h6i quy v6i bi€n ph\l thu(>c la TT_NHANH ................................. 68
Bang A.2: Tom tit k€t qua ki€m tra da c(>ng tuy€n b~ng VIF ...................................... 69
Bang B.1: K€t qua h6i quy du li~u bang v6i bi€n ph\l thu9c la ROE .......................... 70
Bang B.2: K€t qua h6i quy v6i bi€n ph\l thu(>c la phfin du Ei ...................................... 71

viii

DANH MUC
•

cAc TU VIET TAT

EPS

: Thu nh~p tren m6i cb phdn.

FEM

: Mo hinh hfii quy v&i phuong phap tac d(mg c6 dinh

HOSE

: S& giao djch chimg khoan Tp H6 Chi Minh.

HNX

: S& giao dich chimg khoan Ha N{>i

REM

: Mo hinh hfii quy v&i phuong phap tac d{>ng ngfru nhien

ROA

: Ty suAt sinh lqi tren tbng tai san

ROE

: Ty suAt sinh lqi tren v6n chu s& hihl

ROS

: Ty suAt sinh lqi tren doanh thu

TTS

: Tbng tai san

UBCKNN

: Uy ban Chung khoan Nha nu&c

VCSH

: VfJn chu s& hihl.

\.

ix

"


CHUONG 1: GIOI THI.¢U TONG QUAN
1.1

Ly do chqn d~ tai

NSn kinh tS Vi~t Nam trong vai nam qua dang trai qua m9t giai doc.in kh6 khan, xufit
phat tir ca nguyen nhan chu quan trong nuac va nguyen nhan khach quan do nsn kinh
tS thS gi6i suy thoai.
Hon nfra, trong qua trinh cong nghi~p h6a, hi~n dl;li h6a dfit nu6c va trong b6i
canh cua h9i nh~p kinh ts qu6c ts ngay cang ml,lnh me, cac doanh nghi~p phai d6i di~n
v6i cc.inh tranh trong nu6c va qu6c ts rfit kh6c li~t, doi hoi cac doanh nghi~p phai nang
d()ng trong qua trinh san xufit kinh doanh nhim mang le.ti lgi nhu~n cao nhdt cho doanh
nghi~p. Tren thvc tS, h9i nh~p la nh~p vao san choi chung, cong khai binh d~ng, thanh
b~i la my vao sue minh. M()t doanh nghi~p mu6n t6n tl;li va phat triSn trong moi truang

nhu v~y thi doi hoi nang Ive Cl,lnh tranh cua doanh nghi~p phai cao. Mu6n thS cac
doanh nghi~p phai nghien cl!u thi truang, tim hiSu nhu cAu khach hang, khong ngirng
cai tisn chfit Iuqng san phfim va dich V\l nhim dap wg t6t nhu du cua khach hang, ....
Trong su6t qua trinh nay, doanh nghi~p c6 thS g~p rdt nhiSu cac rui ro nhu: rui ro
kinh doanh, rui ro ty gia, rui ro tin d\lng, rui ro lai sufit. Chinh vi thS nen cac nha quan
trj doanh nghi~p rdt cAn phai xay dvng co chS quan ly nhim phong ngira rui ro cho
doanh nghi~p. D6ng thai hl,ln chS va XU ly t6t nhdt cac t6n thdt va nhfrng h~u qua
khong mong mu6n khi rui ro xay ra, nhanh ch6ng ph\lc h6i, 6n djnh va phat triSn san
xudt kinh doanh.
Rui ro tai chinh la m9t dl;lng rui ro c6 thS dftn dSn doanh nghi~p c6 nguy co bj
pha san. Mdt kha nang thanh toan, khong thS trang trai cac khoan ng la m()t trong
nhfrng rui ro quan tr9ng nhfit ma cac doanh nghi~p dsu quan tam va dSu co nhfrng hisu
biSt nhdt djnh vs n6. Chinh ly do nay khiSn cho quan trj tai chinh cang trcr nen quan
tr9ng hon.
Theo bao cao ve tinh hinh doanh nghi~p cua Phong Thuong me.ii va Cong nghi~p
Vi~t

Nam vao thang 4 nam 2012 thi trong nam 2011 va d~c bi~t la quy I nam 2012, cac

chi s6 ve hol,lt d()ng san xudt kinh doanh cua doanh nghi~p c6 chieu hu6ng xdu di, d~c
bi~t la chi s6 vS lgi nhu~n, doanh s6, hang t6n kho, hi~u sudt su d\lng may m6c va s6

luqng lao d()ng. Ty ·~ cac doanh nghi~p tc.im ngirng san xudt va giai thS trong nam
2011 va quy I nam 2012 chiSm 8,4% (trong d6 ngimg san xudt chiSm 4,3% va giai thS
trang !

..

·."


la 4, 1%), phan lan cac doanh nghi~p ngirng ho~t d<)ng ho~c giai th€ la do kinh doanh
thua lB.
Tir tinh hinh th1,rc te neu tren, de tai "Anh hu6ng cua quan ttj tai chinh den hi~u
qua ho~t d<)ng cua doanh nghi~p niem yet tren san chfuig khoan thanh ph6 H6 Chi
Minh" la rftt dn thiet, giup cho chu doanh nghi~p co th€ nh~n thfty duqc tam quan
trQng cua quan tri tai chinh, tir do co th€ dua ra cac chinh sach dieu hanh, quan ly t6t
han doanh

nghi~p

cua minh.

1.2 Vin d~ nghien cuu
Nhu da d6 c~p

a phAn ly do ch9n d6 tai, vi~c xac dinh anh hu6ng cua quan tri tai chinh

den hi~u qua ho~t d<)ng cua doanh nghi~p la rftt can thiet cho chu doanh nghi~p. Co rftt

nhi6u yeu t6 tac d<)ng den hi~u qua ho~t d<)ng cua doanh nghi~p duqc chi ra bai cac
nghien CUu truac day, bao g6m cac yeu t6 thUQC ben ngoai nhu cac chinh sach tai
chinh, l~m phat, lai suftt ngan hang, yeu t6 thi truang ... va yeu t6 thu<)c ve ban than
cong ty nhu quy mo cong ty, trinh d<) quan ly, chien luqc kinh doanh, cong tac quan tri
v6n luu d<)ng, quan tri tai chinh, quyet dinh h,ra chQn ccr du ngu6n v6n . . . Tftt ca ·
nhfrng yeu t6 nay deu co tac d<)ng den hi~u qua ho~t d<)ng cua cong ty theo cac muc d9
khac nhau.
Tren nhfrng CO' so vira neu, vftn d6 nghien CUu cua de tai la chi ra cac yeu t6 thu<)c
v6 ban than Cong ty ma Cl) th€ la quan tri tai chinh Va muc d<) tac d<)ng cua chung den
hi~u qua ho~t d<)ng cua cac doanh nghi~p niem yet tren san chfuig khoan thanh ph6 H6

Chi Minh tir dfr li~u thu cftp thu th~p duqc.
Phan tiep theo de tai se di vao Cl) th€ hcrn qua vi~c de ra cau h6i va ml)C tieu
nghien c11u.

1.3 Cau hoi nghien cll'u

vai vftn d6 nghien CUu d~t ra nhu tren thi d6 tai cAn t~p trung vao vi~c tra lCYi hai
cau h6i sau:
Quan tri tai chinh co anh hu6ng nhu the nao den hi~u qua ho~t d<)ng cua doanh
nghi~p?

Muc d9 tac d<)ng cua quan ttj tai chinh den hi~u qua ho~t d<)ng cua doanh nghi~p
nhu the nao?

""

trang 2 .
\.

1.4 M\lc tieu nghien cifu
DS tai se di vao tim hi€u anh hu6ng cua quan tri tai chinh d€n hi~u qua ho~t d9ng
cua doanh nghi~p va muc d9 tac d9ng cua chung. K€t qua tim thfiy se giup cho chu
doanh nghi~p c6 th€ quan tri ho~t d{)ng doanh nghi~p t6t hon d€ d~t duqc m\lc tieu dS
ra. V&i ly do d6 va d€ tra lCri hai cau hoi nghien c1Iu tren, dS tai cfin d~t duqc cac m\lc
tieu sau:
Xac dinh anh hu6ng cua quan tri tai chinh d€n hi~u qua ho~t d{)ng cua cac doanh
nghi~p niem ySt tren san chwg khoan thanh ph6

HB Chi Minh.

Danh gia muc d9 tac d9ng cua cac ySu t6 d6 Ien hi~u qua ho~t d9ng cua cac
doanh nghi~p niem y€t tren san chwg khoan thanh ph6

HB Chi Minh.

DS nghi cac giai phap nh~m nang cao hi~u qua ho~t d9ng cua cac doanh nghi~p
t~i Vi~t Nam.

1.5 Ph'm vi nghien cifu va giOi h'n d~ tai
DS tai nghien c1Iu anh hu6ng cua quan tri tai chinh dSn kha nang sinh lqi cua cac .
doanh nghi~p niem y€t tren san chwg khoan thanh ph6 H6 Chi Minh trong giai do~n
tir nam 2008 dSn nam 2011.
Du li~u su d\lng trong lu~n van la du li~u thu cfip thu th~p tir cac cong ty niem
ySt tren san HOSE. DS tai chi xem xet cac doanh nghi~p c6 dfiy du s6 li~u dn quan
tam, khong xem xet cac doanh nghi~p thUQC nh6m CO cfiu trUc tai chinh d~c thu nhu
ngan hang, bao hi€m, cac cong ty chung khoan tren san chwg khoan Vi~t Nam.
1.6 PhU'ong phap nghien cifu
Nghien CUu dung phuong phap dinh luqng, xay d\fllg mo hinh hBi quy v&i cac

bi€n d{)c l~p la chi s6 duqc dung trong quan

tri tai chinh va biSn ph\l thu{)c la ty sufit

sinh lqi tren v6n chu s6 hfru - ROE.
Phfin mSm h6 trq phan tich la Eviews 7.0, su d\lng ky thu~t hBi quy bang (Panel
regression) d€ phan tich anh hu6ng cua quan tri tai chinh dSn hi~u qua ho~t d9ng cua
doanh nghi~p.

trang $

..

"


1.7 N{>i dung nghien clhl va k~t ciu d~ tai
Nhu cac y da duqc trinh bay 6 tren thi k€t cftu lu~n van se bao g6m nam chuong,
v6i m)i dung" cac chuong nhu sau:
Chuong 1 gi6i thi~u t6ng quan v€ d€ tai nghien cfui bao g6m ly do ch9n d€ tai;
vfin d€ nghien cfui; cau hoi nghien cfui; m\}c tieu cfin nghien cfui; ph~m vi nghien cfui
va gi6i h~n d€ tai; phuong phap nghien cfui; rn)i dung va y nghia thvc tien cua nghien
cUti.

Chuong 2 thvc hi~n khao sat ly thuy€t c6 lien quan d€n vftn d€ cfin nghien CUu va
··,l

tim hiSu cac nghien cfui tru6c day vs anh huang cua quan tri tai chinh dSn hi~u qua
ho~t

d<}ng cua doanh nghi~p.
Chuong 3 trinh bay phuong phap nghien CUu va dS xuftt mo hinh nghien CUu dva

tren cac ly thuy€t da khao sat 6 chuang 2 va thvc t€ thj tru0ng Vi~t Nam.
Chuong 4 tiSn hanh phan tich du li~u da thu th~p theo mo hinh neu ra a chuong 3
Va trinh bay k€t qua nghien CUu.
Chuong 5 dva vao kSt qua da thu duqc

a chuong 4 d€ rut ra kSt lu~n, neu len cac

y kiSn dong g6p va d€ xuftt hu6ng nghien CUu ti€p theo.
1.8

Ynghia thvc ti~n cua d~ tai
E>€ tai g6p phfin tham gia vao vi~c xac djnh mo hinh anh huang cua quan trj tai

chinh dSn hi~u qua ho~t d()ng cua doanh nghi~p tren thj tru0ng Vi~t Nam. Ben c~nh
d6, day ciing la nghien cfui v6i m\}c tieu ki€m nghi~m l~i k€t qua cua cac nghien c1Iu
truck day da thvc

hi~n.

K€t qua nghien CUu giup cac nha quan trj doanh nghi~p xac djnh duqc anh huang
cua quan trj tai chinh d€n hi~u qua ho~t d<}ng cua doanh nghi~p va muc d9 anh huang
cua chung, tir d6 c6 th€ dua ra cac quy€t djnh hqp ly, mang l~i hi~u qua cao cho ho~t
d<}ng cua doanh nghi~p minh.

trang

.

t"


CHUONG 2: QUAN TRJ TAI CHINH VA HI~U QUA HO,;.T D(>NG
CUA DOANH NGHI~P
M\lC tieu ctia chuong nay la xem xet quan tri tai chinh va cac tac d()ng ctia quan tri tai
chinh dSn hi~u qua ho~t d()ng ctia cac doanh nghi~p. Nghien cl:ni se thl,rc hi~n khao
hrQ'c ly thuySt va cac nghien cl:ni tru6c day ve quan tri tai chinh va hi~u qua ho~t d()ng.
Sau d6 la xem xet m6i quan h~ gifra quan tri tai chinh va hi~u qua ho~t d(mg cua doanh
nghi~p.

2.1 CO' sO' ly thuy~t v~ quan trj tai chinh
Theo Brigham va Houston (2003 ), quan tri tai chinh la th\lc hi~n cac quySt djnh lien
quan den tai san cua cong ty, quyet dinh ngu6n tai trg cho nhfrng tai san do, ki~m soat

d~ d~t dUQ"C m\}C tieu de ra Va t6i da hoa gia tfi Cong ty.
Fabozzi va Peterson (2003) thi cho r~ng quan tri tai chinh la vi~c ra cac quySt
dinh co lien quan den tai chinh cua cong ty. Quyet dinh nay bao g6m nhfrng quyet dinh
nhu can d6i s6 du tiSn m~t t6i thiSu,

ma r()ng tin d\lng, mua l~i cac cong ty khac, vay .

v6n tir cac ngan hang va phat hanh c6 phiSu, trai phiSu.
Con v6i tac gia Nguyen Minh Kieu (2011) thi cho r~ng quan tri tai chinh la quan
tam dSn vi~c dAu tu, mua s~m, tai trg va quan ly tai san doanh nghi~p nh~m d~t dugc
m\lc tieu de ra. Quan tri tai chinh lien quan v6i ba lo~i quySt djnh chinh: quySt djnh
dAu tu; quyet dinh ngu6n v6n, kS ca phan ph6i lgi nhu~n kiem dugc; va quyet dinh
quan ly tai san.
DS danh gia hi~u qua ctia quan tri tai chinh thi hAu hSt cac tac gia nhu Fridson va

Alvarez (2002, trang 284), Brigham va Houston (2003, trang 744), Fabozzi va
Peterson (2003, trang 722), Reilly va Brown (2004, trang 330), Nguyen Thi Ng9c
Trang va ctg (2008), Subramanyam va Wild (2008, trang 445), Bodie va ctg (2009,
trang 631), Wahlen va ctg (2011, trang 246) va Warren va ctg (2012, trang 774) da dua
ra cac cong C\l thong qua cac nhom chi tieu nhu Sau:
Nh6m ty s6 thanh khoan
Nh6m ty s6 quan ly tai san hay ty s6 hi~u qua ho~t d()ng
Nh6m ca d.u ngu6n v6n, ty I~ ng va kha nang tra ng

..

trang ~ "


2.1.1 Nhom cac tj s/, thanh khoan
NhiSu doanh nghi~p bi roi vao tinh tqmg pha san vi thi8u v6n, vi v~y cfin phai kiSm tra
kha nang cua doanh nghi~p co th€ tra duqc cac khoan nq hay khong la m9t trong
nhfrng cos& danh gia S\I 6n dinh, vfrng vang v€ tai chinh cua doanh nghi~p.
Thanh khoan rfrt quan tr9ng trong phan tich bao cao tai chinh vi thanh khoan
chinh la s6 tiSn ho~c cac khoan tuong duong tiSn ma m()t cong ty dang nim gifr ho~c
cong ty c6 thS gia tang trong m()t thcri gian ngin. Thanh khoan cung ccip tinh linh ho?t
d€ d?t duqc cac lqi th8 khi cac di€u ki~n thi truemg thay d6i va ung pho duqc v&i
nhfrng chi8n luqc cua cac cong ty C(;lnh tranh (Brigham va Houston, 2003)
Fridson va Alvarez (2002), Brigham va Houston (2003), Fabozzi va Peterson
(2003), Reilly va Brown (2004), Bodie va ctg (2009), Nguy€n Thi Ng9c Trang va ctg
(2008), Subramanyam va Wild (2008), Wahlen va ctg (2011) va Warren va ctg (2012)

dSu cho r~ng thanh khoan la kha nang chuySn d6i tai san thanh tiSn m~t dS dap t'rng
nghi'a V\l nq ngin h?n cua cong ty. Ty l~ thanh khoan bao nhieu la my thu()c vao chu
ky ho?t d()ng cua timg cong ty, timg nganh nghS ho?t d()ng.

Theo quy u&c, ngin h?n la khoang thcri gian du&i 1 nam, tuong t'rng v&i chu ky
hoi;it d()ng binh thucrng cua m()t cong ty. Thanh khoan thuemg duqc do luemg thong
qua cac ty s6:
•

Ty s6 thanh toan hi~n thcri (Current ratio) hay con g9i la ty s6 thanh khoan ngin

hi;in, chi s6 nay duqc do luemg b~ng:
,
Tai san ngin han
Ty so thanh toan hien thcri =
,
·
·
N q ngan hi;in
Tai san ngin h:;m bao g6m tiSn, cht'rng khoan ngin h?n, khoan phai thu va hang
tAn kho. Nq ngin hi;in bao g6m khoan phai tra ngucri ban, nq ngin hi;in ngan hang, nq
dai h?n d8n hi;in tra, phai tra thu~ va cac khoan chi phi phai tra ngin hi;in khac. Chi tieu
nay cho bi8t m()t d6ng nq ngin h?n cua doanh nghi~p duqc dam bao b~ng bao nhieu
dfing tai san ngin hi;in, n6 thS hi~n mt'rc d() dam bao thanh toan cac khoan nq ngin hi;tn
cua doanh nghi~p.
Cling theo quan diSm cua Brigham va Houston (2003) thi ty s6 nay cang l&n thi
mire d() dam bao cac khoan nq ngin hi;tn se duqc tra cang l&n. D6ng thcri, ty s6 nay do
trang 6


lu0ng bien an toan t6i thiSu trong di6u ki~n khong ch~c ch~n va thay d6i bat nga cua
dong tiSn, tinh bat nga c6 thS la nhfrng cu()c dinh cong, thua 16 d()t xuftt. .. se lam anh
hu6ng d6n dong tiSn.
Tuy nhien, n6u ty s6 nay qua cao cfing chua ch~c da t6t vi tren thvc t€ hang t6n

kho kem thanh khoan hon vi phai mat thai gian va chi phi tieu th\1 m6i c6 thS chuySn

thanh tiSn, c6 th€ doanh nghi~p c6 hrqng hang t6n kho 16n gay u d9ng v6n. Do v~y, dS
tranh duqc nhuqc di€m nay thi ty s6 kha nang thanh toan nhanh nen duqc SU dl)ng.
•

Ty sf> thanh toan nhanh (Quick ratio): ty s6 nay do lu0ng thanh khoan t6t hon ty

s6 thanh toan hi~n thai khi da lo~i b6 hang t6n kho trong tinh toan, do hang t6n kho
khong sin sang a muc cao nhat dS chuySn d6i thanh tiSn m~t. Ty s6 nay duqc tinh toan
nliu sau:
,
Tai san ng~n han - Hang t6n kho
Ty so thanh toan nhanh =
· ,
Nqnganh~

Ty sf> nay phan anh kha nang tra ngay cac khoan nq ng~n h~n cua doanh nghiep
trong ky ma khong cftn dva vao vi~c ban cac lo~i v~t tu, san phfim va hang h6a.
Ty sf> nay cang cao la kha nang thanh toan cang t6t, nhung ty sf> nay cao thi cling
chua h~n la da dam bao t6t m9i nhu du thanh toan cac khoan nq ngfu h~n vi n€u nhu
trong nq phai thu c6 m()t b() ph?n la nq xftu, nq kh6 doi, ho~c c6 sv khong d6ng nhftt
giUa thai gian thu h6i nq v6i thai gian tra nq. Do d6, cftn thi€t phai tinh ti€p chi tieu
phan anh

a cfrp d() nhanh hon nfra kha nang tra nq ngay l?p rue cua doanh nghiep. Do

d6, nguai ta di xac djnh chi tieu he sf> kha nang thanh toan b~ng tiSn m~t.
•

Ty sf> thanh toan b~ng tiSn m~t (Cash ratio) do luang sv sin c6 tiSn m~t trong

viec chi tra nq ng~n h~n. Ty s6 nay duqc xem nhu la S\I ma r()ng cua ty s6 thanh toan

nhanh cling la kiSm tra nhanh d() thanh khoan trong ng~n h~n. Brigham va Houston
(2003) cho r~ng day la hinh thuc kiSm tra nhanh b6 qua tinh chat quay vong cua tai
san ng~n h~n va nq ng~n h~n. Ty sf> nay duqc tinh b~ng:
,
,
,
TiSn + Cac khoan tuong duong tiSn
,
Ty so thanh toan bang tien =
Nqngan h~n
Brigham va Houston (2003) dua ra each nh?n bi€t tftm quan tr9ng cua tinh thanh
khoan thong qua xem xet h?u qua n€u cong ty khong c6 kha nang thanh toan trong

trang 7


ng~n h~n. Khi thiSu kha nang thanh khoan se lam cho cong ty khong t~n d\lllg dugc

cac khoan chiSt khftu uu dai hay

CO'

h()i kiSm them lgi nhu~n va kha nang di6u hanh

ciing bi h~n chS. Vftn d6 cµc ky quan tr<;mg cua kha nang thanh khoan la c6 the d~n dSn
vi~c phai ban di cac dµ an dftu tu ho{lc tai san va cu6i cimg tinh tqmg xdu nhdt Ia vcr

llQ',

pha san.
Sau khi xem xet m6i quan he gifra tai san ng~n h~n v&i cac khoan ng ng~n h~n,

chung ta di xem xet nh6m chi tieu quan ly v6n luu d<)ng.

2.1.2 Nhom tj sa quiin
..

'

ly tai siin hay tj sa hifU quii ho¥t ilpng

Theo Nguyen Minh Ki6u (2011) thi nh6m ty s6 nay do luemg hieu qua quan ly tai san
cua cong ty, chung dugc thi€t ks de tra foi cau hoi: cac tai san dugc bao cao tren bang
can d6i kS toan c6 hqp ly khong hay la qua cao ho{lc qua thftp so v&i doanh thu? NSu
cong ty d~u tu qua nhi6u vao tai san d~n d€n du thira tai san va vi th€ se lam cho dong
ti€n tµ do giam. Ngugc l~i, nSu cong ty dftu tu qua it vao tai san khiSn cho khong du
tai san ho~t d9ng se lam t6n h~i dSn kha nang sinh lgi cua cong ty.
Quan diem cua Wahlen va ctg (2011) xem xet day nhu la each de danh kha nang

SU d\mg tai san de t~o ra lgi nhu~n cua doanh nghiep. Qua d6, cac chi tieu nay ciing
dugc dung de danh gia nang Ive di6u hanh, quan ly cua ban quan tri. Muc lgi nhu~n
cang cao tren cilng mQt lugng tai san c6 dugc thi muc hieu qua cang t6t.
De phan tich muc d9 hieu qua ho~t d()ng thi hftu hSt cac tac gia nhu Fridson va
Alvarez (2002), Brigham va Houston (2003), Fabozzi va Peterson (2003), Reilly va
Brown (2004), Nguyen Thi Ng9c Trang va ctg (2008), Subramanyam va Wild (2008),
Bodie va ctg (2009), Nguyen Minh Ki6u (2011), Wahlen va ctg (2011) va Warren va
ctg (2012) dung cac chi tieu sau (te danh gia:

•

Vong quay khoan phai thu (Accounts Receivable Turnover) cho thfty t6c d9

chuyen d6i khoan phai thu thanh ti6n m~t, duqc xac dinh la:
Doanh thu thuftn
Vong quay khoan phai thu= Kh , h'' h b' h
oan p a1 t u m quan
A

Warren va ctg (2012) danh gia viec thu cang nhanh cac khoan phai thu se cai
thien kha nang tra ng, thanh khoan va giam thieu rui ro mftt kha nang thu h6i v6n cua
cong ty.
trang 8


•

Vong quay hang tbn kho (Inventory Turnover) do luang t6c d() trung binh ma

hang tbn kho tir luc vao den khi ra khoi cong ty va duqc tinh toan nhu sau:
,
Gia v6n hang ban
Vong quay hang ton kho = - - - - - , - - - - - Gia tri hang ton kho binh quan
Warren va ctg (2012) n6i r~g luQ'Ilg tbn kho qua nhi~u se khien thanh khoan va
kha nang tra nq xu6ng thftp do mftt luQ'Ilg v6n vao hang tbn kho 16n. Hon nfra, luQ'Ilg
t6n kho 16n se lam tang chi phi bao hiSm, chi phi tbn kho va cac chi phi lien quan
khac. Ben c~nh do con co nhfrng nli ro mftt mat khi giam gia hang tbn kho, het h~n su
..

'

d\lllg ho~c 16i thai cua hang h6a .

·'·

•

Vong quay khoan phai tra (Accounts Payable Turnover) cho thfty t6c d9 ma cong

ty phai thanh toan cac khoan mua chiu
,
,
,. ,
Doanh s6 mua hang
Vong quay khoan phai tra = Kh , h,. , b 'nh
oan p ai tra i quan
A

Trong do: Doanh s6 mua hang = Gia v6n hang ban + TJn kho cu6i kj; - TJn kho adu kj;

v 6i chi tieu nay, vong quay cang thftp cho thfty cong ty chi em d\mg v6n cua nha
cung cftp nhi~u hon, do d6 giup ngubn v6n luu d()ng cua cong ty linh ho~t hon.
C6 cimg y nghia v6i

vi~c

danh gia

hi~u

qua trong quan ly cac khoan phai thu,

hang t6n kho va khoan phai tra thi Brigham va Houston (2003), Reilly va Brown
(2004), Subramanyam va Wild (2008), Nguy~n Minh Ki~u (2011) va Wahlen va ctg
(2011) tinh toan cac chi tieu sau:
•

Ky thu ti~n binh quan (Receivables Collection Period) la thai gian thu hl>i khoan

phiii thu trung binh cua doanh nghi~p d6i v6i khoan ban chiu, duqc xac dinh nhu sau:
'
Ky thu tien binh quan =
•

360
kh , h,. h
Vong quay oan p a1 t u
,

Thai gian luu kho binh quan (Average Inventory Processing Period) la thai gian

ban hang t6n kho trung binh cua cong ty, tinh toan nhu sau:
Thai gian luu kho binh quan =

360
,

Vong quay hang ton kho

trang 9


•

Ky tni tien binh quan (Payables Payment Period) la thcri gian tra tien khoan phai

tra trung binh cua doanh nghi~p d6i v6i khoan mua chju, dugc tinh b~ng:
'
360
kh , h,. ,
Ky tra tien binh quan = V'
ong quay oan p at tra
D6i v6i s6 ngay trong nam dS tinh thcri gian thu tien, luu kho, n8u nhu s6 dong
tac gia ch9n 360 ngay dS tinh toan thi Bodie va ctg (2009), Fabozzi va Peterson (2003)
l~i ch9n 365 ngay dS tinh toan.

•

Chu ky chuySn d6i tien m~t (Cash Conversion Cycle hay Net Operating Cycle):

Fabozzi va Peterson (2003), Reilly va Brown (2004) de xuftt them chi tieu nay d€ do
luemg s6 ngay ma doanh nghi~p co th€ thu dugc tien m~t tir h!c dau tu vao cac tai san
Iijlu hang t6n kho va khoan phai thu va phai tra cac khoan ng nha cung d.p ma doanh
nghi~p dang chi8m d\mg. Chi s6 nay cang nh6 cang t6t, cang cho thfty thanh khoan va

v6n luu d()ng cua doanh nghi~p it khi bi thieu hl,lt. Chi tieu nay do luang b~ng sv k8t
hqp cac chi tieu ky thu tien binh quan, thcri gian luu kho, ky tra tien binh quan qua
cong thuc:
Chu ky chuySn d6i tien m~t = Ky thu tien binh quan + Thai gian luu kho - Ky tra

ti€n binh quan.
•

Vong quay v6n luu d9ng (Working Capital Turnover) cho thfty muc d9 luu

chuySn cua v6n luu d()ng trong nam. Nha phan tich dn so sanh chi s6 nay v6i qua

kh(r, v6i d6i thu va v6i nganh ma cong ty dang ho:;it d()ng. Do v~y, Brigham va
Houston (2003), Reilly va Brown (2004) de nghj tinh toan v6n luu d()ng trung binh
hang thang d€ giam thi€u sai l~ch khi ma v6n luu d()ng chi dugc thS hi~n

a cu6i ky

trong bao cao can d6i ke toan.
,
Doanh thu thuAn
Vong quay von luu dong= - - - - , - - - - - .
Tai san ngan h:;in binh quan
•

Vong quay v6n luan chuySn
Theo quan diSm Subramanyam va Wild (2008) thi chenh l~ch gifra tai san ng5n

h:;in va ng ngin h:;in dugc g9i la v6n luan chuySn. V6n luan chuySn la m9t con dao hai
hr
trang JO


chuySn cfing t6n kem vi n6 mat di chi phi C(J h9i tir d~u tu n~u nhu khong SU d\}ng tiSn

lam v6n luan chuySn.
Theo d6, tac gia Fabozzi va Peterson (2003), NguySn Thi Ng9c Trang va ctg
(2008) va Subramanyam va Wild (2008) va dua ra cong thuc xac dinh nhu sau:
,

,

Doanh thu thufin

v ong quay von luan chuyen = '
'
v on luan chuyen binh quan
trong a6: V6n luan chuydn = Tai san ng&n hq_n - N9' ng&n hq_n
•

Vong quay tai san c6 dinh (Fixed Assets Turnover) do lu(mg m6i quan h~ gifra

doanh thu va muc dfiu tu tai san c6 dinh nhu nha may, thi~t bi, nha xu6ng ... ; qua d6
do lubng hi~u qua SU d\lllg tai san c6 dinh va duqc xac dinh la:
Doanh thu thu~n

,

v ong quay tai san co dinh =
.

'

Gia tri tai san co dinh binh quan

Vai chi s6 nay, tac gia NguySn Minh KiSu (2011) con dS sufrt each tinh C\l thS

hon.
,

v ong quay tai san co dinh =
.

Doanh thu thufin
'

Gia ttj tai san co dinh rong

Vai mau s6 la tai san c6 dinh rong c6 nghia la gia tri tai san c6 dinh sau khi trir
k:hdu hao, do d6 phuang phap tinh khfru hao c6 anh hu6ng d~n muc d() chinh xac cua
viec tinh toan chi s6 nay.
•

Vong quay t6ng tai san (Total Assets Turnover) do lu(mg hi~u qua sir d\lng tai

san n6i chung ma khong phan bi~t d6 la tai san luu d()ng hay tai san c6 dinh. Theo d6,
Fabozzi va Peterson (2003), NguySn Thi Ng9c Trang va ctg (2008), Subramanyam va
Wild (2008) va NguySn Minh Ki6u (2011) dua ra cong thuc xac dinh vong quay t6ng
tai san nhu sau:
,
Vong quay tong tai san =

;:.

Doanh thu thu~n

,. ,

,

,.

Tong ta1 san bmh quan

Sau khi xem xet m6i quan h~ gifra tai san ng~n h~n vai cac khoan nq ng~n h~n,
va tinh hinh quan ly tai san, chung ta di xem xet m6i quan h~ vS ca du ngu6n v6n, ty
l~ llQ'

va kha nang tra nq.

trang 11


1.1.3 Nhom cac chi sa CO' cau ngufm van, tj I? n{J' va khii niing trii n{J'

Ngu6n v6n d€ tai trq cho hoi;it dC)ng cua cong ty c6 th€ tir nq vay ho~c v6n chu s6 hliu.
D6i v6i cac nha quan tri doanh nghi~p thi vi~c Iva ch9n tftt ca cac khoan nq hay tftt ca
v6n chu

sa hfru ho~c sv ket hqp cua cac khoan nq va v6n chu sa hfru thi ca du gifra

chung nhu the nao la hqp ly, luon la m6i quan tam hang dau.
Subramanyam va Wild (2008) cho rAng trong phan tich kha nang thanh khoan, ky
phan tich ng~n vira du d€ dv bao chinh xac dong tiSn. Cac dv bao dai hi;in cilng nhu
phan tich kha nang tra nq

m~c

du it tin c?y han nhung do luemg toan

di~n

han. Phan

tich du trUc v6n la m9t trong nhfrng each d€ phan tich kha nang tra nq. Cftu trUc v6n
•.'
I

\".:

d~ c?p den ngu6n tai trq cho hoi;it dC)ng cua cong ty, tu ngu6n v6n chu

sa hiiu cho den

ngu6n tai trq ng~n va dai hi;tn. Thong qua cftu trUc v6n, nha phan tich c6 th€ thfty duqc
muc de) sir d1,mg nq cua doanh nghi~p va kha nang tra nq cua hQ.
•

Ca cfru ngu6n v6n

Brigham va Houston (2003), Fabozzi va Peterson (2003), Reilly va Brown
(2004), NguySn Thi Ng9c Trang va ctg (2008), Subramanyam va Wild (2008),

NguySn Minh KiSu (2011) va Wahlen va ctg (2011) dS nghi nha phan tich SU d\lng cac
ty s6 nq d€ danh gia muc d9 sir d\lng nq tai trq cho toan b9 tai san cua cong ty. Day Ia

mC)t ty s6 t6ng quat c6 th€ danh gia duqc m6i tuang quan gifra t6ng nq va t6ng tai san,
duqc xac dinh nhu sau:
,

, :..
Tong nq
Ty so nq tren tong tat san = ;.
,. ,
Tong tat san
A

;.

,

•

,

Ty s6 nay cho thfty muc de) sir d\lllg don b~y tai chinh va rui ro tai chinh c6 th€
g~p phai cua cong ty tu d6 giup cac nha quan ly doanh nghi~p c6 sv diSu chinh vs

chinh sach tai chinh phu hqp. Thong thuemg, ty s6 nq qua cao se c6 nhiSu ap Ive trong
vi~c phai tim ngu6n tiSn d€ thanh toan cac khoan nq.

D€ thfty ro han

CO'

cftu ngu6n v6n, ngu6n tai trq cua cong ty thi Fabozzi va

Peterson (2003), Reilly va Brown (2004), NguySn Thi Ng9c Trang va ctg (2008),
Subramanyam va Wild (2008), NguySn Minh KiSu (2011), Wahlen va ctg (2011) va
Warren va ctg (2012) con dS xuftt phan tich cac ty s6 nhu sau:

trang 12


, :..
t ~ :.. h, , h~
Tdng ng
,
T y so na ren von c u sa uu =
.
v on chu so hfru
Ty s6 nay danh gia muc d() dam bao ng vay bftng ngu6n v6n chu so hfru, cho
thAy kha nang thanh toan ng b&ng ngu6n v6n chu so hiru, va qua do con do luemg duqc
kha nang tµ chu tai chinh cua cong ty. Ngoai ra con c6 cac chi s6 nfra la:
,
,
Na dai han
Ty so ng dai h(;ln tren tong tai san = ;
,.. ,
Tong tai san

,
,
Tai san dai han
Ty so tai san dai han tren von chu so hfru =
,

.
.
v on chu so hfru
He s6 nay cho thfty muc 6n dinh cua viec diu tu tai san bftng ngu6n v6n chu s&
h~, vi nhfrng khoan diu tu vao tai san c6 dinh thuemg dn m()t khoang thcri gian dai

d€ tai t(;lo; he Sd cang nho cang an toan, phan anh S\l chu d(}ng djnh do(;lt v€ tai San CUa
chu doanh nghiep.
,
Ty so ng dai

h~n

,
Na dai han
tren tong nq =
· ~
·
Tong ng

,
,
,
Na ngin han
Ty so ng ngan h(;ln tren tong ng =
· ~
·
Tong ng

Theo quan diSm cua Subramanyam va Wild (2008), ty s6 nq ngin h(;ln tren tdng

ng cho thfty kha t6t ve nhu du tai trg va tien m~t trong ngin h(;ln cua cong ty. Ng ngin

h(;ln thuemg ph\l thu()c vao sµ thay dbi Iai suftt. Ng ngin h(;ln chu y6u dilng dS dap ung
ngu6n v6n luu d()ng cua cong ty.
Them vao d6 Brigham va Houston (2003), Fabozzi va Peterson (2003), Nguy~n
Minh Ki€u (2011) va Wahlen va ctg (2011) d€ nghi xem xet them va coi day ciing la
mQt trong nhfrng chi tieu CO' ban trong viec xem xet CO' cftu nQ' cua Cong ty.
,
Na dai han
Ty so na dai han =
,· , ·
.
.
N guon von dai h(;ln

,
,
,
Ngu6n v6n dai han
Ty so nguon von dai h~n tren tai san dai h(;ln =
T'. , d'. h .
a1san ai ~n
He s6 nay phan anh viec sir dl,lng v6n hgp ly cua chu doanh nghiep. Ngu6n v6n
dai h~n 0 day bao g6m v6n chu so hfru va ng dai h~n, d6 la nhfrng ngu6n v6n c6 thcri
gian sir dl,lng dai (tren 1 nam). v€ nguyen tic trong sir dl,lng v6n, dS dam bao cho sµ an
trang 13


toan tai chinh, giam thieu nii ro tin d\l11g thi doanh nghiep nen su d1,lng ngu6n v6n dai
h1;m de tai trq cho tai san dai h<;in, tai san duqc SU d1,lng c6 tinh chftt thuang xuyen fin

dinh (tren 1 nam). Do d6, chi tieu phan anh m6i quan he gifta tai san dai h<;in va ngu6n
v6n dai h<;in se giup cho viec danh gia duqc nguy co nii ro tin d1,lng cua doanh nghiep.
Chi tieu nay nSu nhu nho hon 1 thi c6 nghia la doanh nghiep da lfty ngu6n v6n ng~n
h<;in de dclu tu su d1,lng cho tai san dai h<;in. Khi d6, nguy co nii ro tin d\l11g la rfit cao,
tiSm An sv bftt fin djnh trong diSu hanh tai chinh cua doanh nghiep.
Wahlen va ctg (2011) kh~ng djnh nhftng ty s6 tren day se khong c6 gi ng<;ic nhien
nSu n6 c6 cung XU hu6ng. Vi v~y, khi phan tich chi ccln ch9n m9t ho~c m9t vai chi tieu
de theo doi. Va vi m6i ty s6 c6 gia tri khac nhau nen co cfiu t6i uu se khac nhau cho
tirng chi tieu.
Subramanyam va Wild (2008) xem viec phan tich cftu true v6n la de do luang nii
ro. Ty le nq cang cao thi chi phi c6 djnh g6m lai vay va nq g6c cang 16n dfin d~n kha
nang khong tra duqc nq trong nhung giai do<;in kh6 khan la 16n.
•

Cac ty s6 kha nang hoan tra nq vay (Ability to pay interest)
Su d1,lng nq n6i chung t<;io ra duqc lqi nhu~n cho cong ty, nhung c6 dong chi c6

lgi khi nao lqi nhu~n t<;io ra 16n hon chi phi Iai vay. NSu khong, cong ty se khong c6
kha nang tra Iaiva ganh n~ng Hli gay thiet h<;ii cho c6 dong. Cac chi tieu duqc d€ xufit
bm Fridson va Alvarez (2002), Fabozzi va Peterson (2003), Reilly va Brown (2004),
Nguyan Thi Ng9c Trang va ctg (2008), Subramanyam va Wild (2008), Wahlen va ctg
(2011) va Warren va ctg (2012) de xem xet trong kha nang tra nq la:
, :..
, . _.
LQ'i nhu~n tru6c thuS va lai vay (EBIT)
Ch' h' _.
Ty so trang trat lat vay =
t p t 1at vay
Ty s6 nay cho thfty doanh nghiep c6 ho<;it dc)ng kinh doanh t6t hay khong, lqi
nhu~n dem l<;ii c6 du de bu d~p Hli vay phai tra hay khong? Lai vay la khoan chi phi su

d\lng v6n vay ma doanh nghiep c6 nghia V\l phai tra dung h<;in cho cac chu nq. Ty s6
trang trai Hli vay 16n ch1rng to viec su d\lng v6n vay la c6 hieu qua va kha nang dam
bao thanh toan tiSn Iai vay dling h<;in cao. Nhu v~y, he s6 nay cho biSt kha nang thanh
toan Hli tiSn vay cua doanh nghi~p, d6ng thai phan anh muc d<) nii ro c6 the g~p phai
cua cac chu nQ'.

trang 14


Rieng Fridson va Alvarez (2002), Reilly va Brown (2004) con g9i ty s6 nay vai
ten g9i khac la ty s6 kha nang trang trai chi phi c6 dinh (fixed-charge coverage) do lai
vay ding duqc coi nhu la m()t chi phi c6 dinh cua doanh nghiep. Theo Warren va ctg
(2012) thi ty s6 cang 16n cang t6t vi doanh thu ngay cang giam thi kha nang tra nq
cang thftp.
Fabozzi va Peterson (2003), NguySn Minh Ki€u (2011) cho r~ng ty s6 kha nang
tra lai chua th~t S\f phan anh h€t trach nhiem nq cua Cong ty, vi ngoai lai ra cong ty con
phai tra nq g6c va cac khoan khac ching h?n nhu ti€n thue tai san. Do d6, chling ta
khong chi c6 quan tam d€n kha nang tra lai ma con quan tam d€n kha nang thanh toan
nq n6i chung. Chi tieu nay duqc tinh toan nhu sau:

,
Ty so kha nang tra nq =

EBITDA + Thanh toan ti€n thue
,

,

Chi phi lai vay + N q goc + Thanh to an tien thue

Khi tinh ty s6 nay cfin khoi phl,1c l?i ti€n thue, do ti€n thue da duqc khftu trir nhu
la chi phi ho?t d()ng ra khoi EBITDA (NguySn Minh Ki€u, 2011)
Ngoai ra, Fabozzi va Peterson (2003) con tinh toan them chi tieu v€ ty s6 dong
ti€n so vai nhu cfiu tra nq d€ bi€t dong ti€n cua doanh nghiep t?o ra trong ky c6 du dS
thanh toan cac khoan nq phai tra ng~n h?n hay khong.
Dong ti€n hoat dong + Lai vay + Thu€
,
,
,
Ty so dong tien so vai nhu cau tra nq =
.
. ,.
.
Nhu cau tra nq

Trong <16: Nhu cdu tra n(l = T6ng s6 n(l phai tra trong ng&n hq,n + Lai vay trong kY
2.2

CO' sO' ly thuy~t v~ hi~u qua ho~t d(}ng cua doanh nghi~p

Phfin 2.1 da trinh bay cac ty s6 do luemg kha nang thanh khoan, ty s6 quan ly tai san va
ty s6 quan ly nq. K€t qua cua cac chinh sach va quy€t dinh lien quan d€n thanh khoan,
quan ly tai san va quan ly nq cu6i cilng se c6 tac d()ng va duqc phan anh 6 kha nang
sinh lqi cua cong ty. Vi th€ phfin nay se trinh bay v€ cac ty s6 do luemg hieu qua ho?t
d()ng cua doanh nghiep.
Tac gia Subramanyam va Wild (2008) cho r~ng phan tich kha nang sinh lqi rftt
quan tr9ng trong tai chinh, nhftt la d6i vai nha dfiu tu va nguai cftp tin dl)ng. D6i vcYi
nha dfiu tu, thu nh~p thuemg la y€u t6 tac d()ng m?nh nhftt lam thay d6i gia tri v6n c6
phfin. Qua trinh do luemg va dµ bao thu nh~p Ia m<)t trong nhfrng nhi~m V\l then ch6t

trang 15