THIẾT KẾ VƯỜN MINI TRONG CHẬU VÀ SỬ DỤNG CÁC LOẠI CÂY CÓ TRÊN THỊ TRƯỜNG CÂY XANH CÂY CẢNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

NGUYỄN THỊ XUÂN AN

THIẾT KẾ VƯỜN MINI TRONG CHẬU VÀ SỬ DỤNG
CÁC LOẠI CÂY CÓ TRÊN THỊ TRƯỜNG CÂY XANH
CÂY CẢNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Ngành : Cảnh Quan & Kỹ Thuật Hoa Viên

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Giáo viên hướng dẫn : Th.S TÔN NỮ GIA ÁI

Thành phố Hồ Chí Minh
Tháng 7/2011


LỜI CẢM ƠN
Tôi chân thành cảm ơn sự giúp đỡ rất tận tình của các Thầy Cô thuộc Bộ
môn Cảnh quan và Kỹ thuật hoa viên, các Thầy Cô khác trong và ngoài trường
Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh.
Tôi đặc biệt bày tỏ lòng biết ơn đến Cô Tôn Nữ Gia Ái - Bộ môn Cảnh quan
và Kỹ thuật hoa viên, người trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện
luân văn.
Cảm ơn Ban lãnh đạo trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh
và tất cả các Thầy Cô đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tại trường.
Cảm ơn tập thể lớp Cảnh quan và Kỹ Thuật hoa viên khóa 33 đã cùng chia
sẻ và giúp đỡ tôi trong quá trình học và thực hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn !

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 7 năm 2011
Sinh viên
Nguyễn Thị Xuân An

ii


TÓM TẮT
Đề tài nghiên cứu “ Thiết kế vườn trong chậu và sử dụng các loại cây có trên
thị trường cây xanh cây cảnh thành phố Hồ Chí Minh”, được tiến hành tại thành phố
Hồ Chí Minh, thời gian từ tháng 3/2011 đến tháng 7/2011 bao gồm:
-

Thiết kế và thực hiện thực tế 10 mẫu vườn trong chậu theo 2 phong cách:
 5 mẫu vườn theo phong cách châu Âu
 5 mẫu vườn theo phong cách châu Á

-

Tìm hiểu các loại cây có thể sử dụng vào loại hình Vườn mini trong chậu

(Những loại cây này có trên thị trường cây xanh xây cảnh TP. Hồ Chí Minh).
Kết quả thu được là các mẫu thiết kế và thực hành mẫu thực tế các kiểu

vườn, kèm theo bảng danh mục cây sử dụng cho từng mẫu và bảng danh mục cây
tìm hiểu trên thị trường cây xanh cây cảnh thành phố Hồ Chí Minh có thể đưa vào
vườn mini.

iii

SUMARY
Research subject: “ Design miniature garden in pots and using kinds of plants

on tre commom market in Ho Chi Minh city”.
From 03/2011 to 07/2011. Including :
-

Design 10 miniature gardens in pots and do them with 2 style :
 Asian garden


-

European garden
Search kinds of plants, that can be used in miniature gardens in pots.

Result : Through the research, we introduce some forms of miniature gardens in
pots and give lists of plants, that can be used in miniature gardens in pots.

iv


MỤC LỤC
TÊN ĐỀ MỤC ......................................................................................... TRANG
Trang tựa (tiếng Việt)................................................................................................... i
Lời cảm ơn .................................................................................................................. ii
Tóm tắt ....................................................................................................................... iii
Summary .................................................................................................................... iv

Mục lục........................................................................................................................ v
Danh sách các hình.................................................................................................... vii
Danh sách các bảng .................................................................................................... ix
Chương 1 MỞ ĐẦU ...................................................................................................1
Chương 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU ........................................................................2
2.1 Tìm hiểu tiểu cảnh vườn .......................................................................................2
2.1.1 Tiểu cảnh vườn...................................................................................................2
2.1.2 Chủ đề và thủ pháp trong tiểu cảnh....................................................................3
2.2 Phong cách tiểu cảnh vườn ...................................................................................4
2.2.1 Tiểu cảnh vườn châu Á ......................................................................................4
2.2.1.1Tiểu cảnh vườn Nhật Bản ................................................................................4
2.2.1.2 Tiểu cảnh vườn Trung Quốc ...........................................................................5
2.2.2 Tiểu cảnh vườn châu Âu ....................................................................................7
2.3 Giới thiệu vườn mini trong chậu ...........................................................................8
2.3.1 Vườn mini trong chậu ........................................................................................8
2.3.2 Vườn mini ở các nước phương Tây ...................................................................9
Chương 3 MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....13
3.1 Mục tiêu ..............................................................................................................13
3.2 Nội dung nghiên cứu. ..........................................................................................13
3.3 Phương pháp nghiên cứu.....................................................................................13

v


Chương 4 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ...............................................................14
4.1 Điều tra các loại cây có thể đưa vào vườn mini trong chậu ...............................14
4.2 Mẫu thiết kế theo phong cách châu Âu ...............................................................19
4.2.1 Mẫu 1 ...............................................................................................................19
4.2.2 Mẫu 2 ...............................................................................................................22
4.2.3 Mẫu 3 ...............................................................................................................24

4.2.4 Mẫu 4 ...............................................................................................................27
4.2.5 Mẫu 5 ...............................................................................................................29
4.3 Mẫu thiết kế theo phong cách châu Á .................................................................31
4.3.1 Mẫu 1 ...............................................................................................................31
4.3.2 Mẫu 2 ...............................................................................................................35
4.3.3 Mẫu 3 ...............................................................................................................37
4.3.4 Mẫu 4 ...............................................................................................................40
4.3.5 Mẫu 5 ...............................................................................................................42
Chương 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...............................................................45
5.1 Kết luận ...............................................................................................................45
5.2 Tồn tại và kiến nghị.............................................................................................45
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................46
PHỤ LỤC .................................................................................................................48
PHỤ LỤC 1 PHIẾU ĐIỀU TRA CÁC LOẠI CÂY CÓ TRÊN THỊ TRƯỜNG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .........................................................................48
PHỤ LỤC 2 DANH MỤC CÁC CƠ SỞ BÁN CÂY XANH CÂY CẢNH TRÊN
THỊ TRƯỜNG TP. HỒ CHÍ MINH .................................................................49

vi


DANH SÁCH CÁC HÌNH
Hình 2.1 Vườn Nhật với tiểu cảnh vườn kết hợp giữa đá, sỏi nhỏ và rêu. .................. 5
Hình 2.2 Vườn Trung Hoa Hữu nghị tại Darling Harbour, Sydney ............................ 6
Hình 2.3 Vườn châu Âu có bố cục đối xứng theo trục đường thẳng chính. Cây được
cắt tỉa theo các khối hình học và kết hợp màu sắc khác nhau của các loại cây. .. 8
Hình 2.4 Vườn mini 1 - Phong cách châu Âu ............................................................ 10
Hình 2.5 Vườn mini 2 – phong cách châu Âu .......................................................... 11
Hình 2.6 Vườn mini 3 – phong cách châu Á ............................................................ 11
Hình 2.7 Một số loại cây và vật dụng dùng trong vườn mini nước ngoài ................. 12

4.2 Mẫu thiết kế theo phong cách châu Âu ...........................................................19
4.2.1 Mẫu 1 ...............................................................................................................19
Hình 4.1 Mặt bằng mẫu 1 ........................................................................................... 19
Hình 4.2 Tổng thể mẫu 1............................................................................................ 20
Hình 4.3 Một góc bãi cỏ ............................................................................................. 21

4.2.2 Mẫu 2 ...............................................................................................................22
Hình 4.4 Mặt bằng mẫu 2 ........................................................................................... 22
Hình 4.5 Tổng thể mẫu 2............................................................................................ 23
Hình 4.6 Một góc đường đi ........................................................................................ 23

4.2.3 Mẫu 3 ...............................................................................................................24
Hình 4.7 Mặt bằng mẫu 3 ........................................................................................... 24
Hình 4.8 Tổng thể mẫu 3............................................................................................ 25
Hình 4.9 Góc bờ hồ .................................................................................................... 26

4.2.4 Mẫu 4 ...............................................................................................................27
Hình 4.10 Mặt bằng mẫu 4 ......................................................................................... 27
Hình 4.11 Tổng thể mẫu 4.......................................................................................... 28
Hình 4.12 Một góc bờ biển ........................................................................................ 28

4.2.5 Mẫu 5 ...............................................................................................................29
Hình 4.13 Mặt bằng mẫu 5 ......................................................................................... 29

vii


Hình 4.14 Tổng thể mẫu 5.......................................................................................... 30
Hình 4.15 Một góc vườn trong mẫu 5 ........................................................................ 30

4.3 Mẫu thiết kế theo phong cách châu Á .............................................................31
4.3.1 Mẫu 1 ...............................................................................................................31
Hình 4.16 Mặt bằng mẫu 1 ......................................................................................... 31
Hình 4.17 Tổng thể mẫu 1 – Vườn Việt Nam. ........................................................... 32
Hình 4.18 Một góc bờ ao ........................................................................................... 33
Hình 4.19 Bên lu nước ............................................................................................... 33

4.2.2 Mẫu 2 ...............................................................................................................35
Hình 4.20 Mặt bằng mẫu 2 ......................................................................................... 35
Hình 4.21 Tổng thể mẫu 2.......................................................................................... 36
Hình 4.22 Góc đặt đèn đá ........................................................................................... 36

4.2.3 Mẫu 3 ...............................................................................................................37
Hình 4.23 Mặt bằng mẫu 3 ......................................................................................... 37
Hình 4.24 Tổng thể mẫu 3.......................................................................................... 38
Hình 4.25 Góc tiểu cảnh............................................................................................. 39

4.3.4 Mẫu 4 ...............................................................................................................40
Hình 4.26 Mặt bằng mẫu 4 ......................................................................................... 40
Hình 4.27 Tổng thể mẫu 4.......................................................................................... 41

4.3.5 Mẫu 5 ...............................................................................................................42
Hình 4.28 Mặt bằng mẫu 5 ......................................................................................... 42
Hình 4.29 Tổng thể mẫu 5.......................................................................................... 43

Hình 4.30 Góc vườn cảnh ................................................................................43

viii

DANH SÁCH CÁC BẢNG
Bảng 4.1.1 - Danh mục cây có thể sử dụng vào vườn mini trong chậu ............ 15
4.2 Mẫu thiết kế theo phong cách châu Âu ...........................................................19
Bảng 4.2 Danh mục cây trồng trong mẫu 1 .....................................................21
Bảng 4.3 Danh mục cây trồng trong mẫu 2.......................................................24
Bảng 4.4 Danh mục cây trồng trong mẫu 3.......................................................26
Bảng 4.5 Danh mục cây trồng trong mẫu 4.......................................................28
Bảng 4.6 – Danh mục cây trồng trong mẫu 5 ...................................................30
4.3 Mẫu thiết kế theo phong cách châu Á .............................................................31
Bảng 4.7 Danh mục cây trồng trong mẫu 1.......................................................34
Bảng 4.8 Danh mục cây trồng trong mẫu 2.......................................................37
Bảng 4.9 Danh mục cây trồng trong mẫu 2.......................................................39
Bảng 4.10 Danh mục cây trồng trong mẫu 4 ....................................................41
Bảng 4.11 Danh mục cây trồng trong mẫu 5 ....................................................44

ix


Chương 1
MỞ ĐẦU
Trong không gian sống hiện đại của xã hội ngày nay, nhu cầu có những
không gian xanh ngày càng lớn. Dù đó là khu vườn rộng trong khuôn viên của biệt
thự bề thế, một khu vườn nhỏ dưới mái hiên, trên sân thượng của ngôi nhà. Hay đơn
thuần chỉ là một tiểu cảnh, một chậu cây nhỏ nép bên bậu cửa sổ đều mang lại cho
ta một cảm giác thân thiện, gần gũi với thiên nhiên.
Và thực hiện sao cho phần diện tích cây xanh thích hợp với từng kiểu nhà
cũng như diện tích tổng thể ngôi nhà, hình thức trồng cây trong chậu được các gia
chủ sử dụng nhiều. Những chậu cây có thể dễ dàng di chuyển và được đặt ở bất kỳ
vị trí nào như phòng khách, ban công, phòng làm việc …Cây trồng trong chậu với

nhu cầu sử dụng đất và chất dinh dưỡng ít, điều kiện chăm sóc đơn giản và rất thuận
tiện. Ngoài ra, hình thức làm vườn mini trong là một cách thực hiện mới của hình
thức phối kết cây trong chậu, bắt nguồn từ các nước phương Tây.
Với việc sử dụng và trang trí vườn mini trong chậu, mọi người đều có thể tạo
cho mình một khu vườn nhỏ hay tiểu cảnh được thu nhỏ, tạo điểm nhấn, nét mới lạ
trong nhà phố hay trong sân vườn những căn biệt thự. Mỗi tác phẩm là một phong
cách và dễ dàng thay đổi các cách bố trí để tạo ra một phong cách khác phù hợp với
không gian, thời điểm của ngôi nhà hay tâm trạng của gia chủ. Các loại cây để thực
hiện những tác phẩm tiểu cảnh rất phong phú và dễ dàng tìm thấy trên thị trường.
Đồ trang trí kèm theo có thể sưu tầm hoặc tự làm bằng những vật liệu có sẵn xung
quanh …
Vì vậy đề tài ‘‘Thiết kế vườn mini trong chậu và sử dụng các loại cây có trên
thị trường cây xanh xây cảnh thành phố Hồ Chí Minh” được tiến hành nhằm đưa ra
một số mẫu thiết kế vườn mini trong chậu góp phần trang trí làm đẹp không gian
nhà ở.

1


Chương 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1 Tìm hiểu tiểu cảnh vườn
2.1.1 Tiểu cảnh vườn
Tiểu cảnh là cảnh thiên nhiên hoặc nhân tạo được thu nhỏ với tỷ lệ tương
thích với nơi mà người tạo vườn muốn đặt để, trình bày. Tiểu cảnh được tạo nên từ
đá, từ đất, từ nước, từ cây hay từ những hình tượng đặc trưng. Cảnh quan thiên
nhiên thu nhỏ được dựng lại và được làm phong phú thêm nhờ sự sáng tạo và trí
tưởng tượng chủ quan của con người.
Từ Đông sang Tây các nhà tạo cảnh đều cho rằng các công trình xây dựng
chỉ là một khối cấu trúc cứng nhắc và chỉ thực sự sống động khi hòa vào thiên

nhiên, được trang điểm và trang trí bởi bàn tay và khối óc của con người. Tiểu cảnh
với những đường nét kết cấu ẩn hiện và sinh động đã tôn thêm vẻ đẹp của ngôi nhà.
Giá trị của tiểu cảnh, vườn cảnh không chỉ làm tăng vẻ thẩm mỹ, có tác dụng thư
giãn tinh thần mà còn có lợi cho sức khỏe con người. Vì vậy nhiều gia đình đã vận
dụng những khoảng trống ở mặt tiền, sân sau, hoặc cạnh hông nhà để làm vườn cây,
bồn cảnh, hòn non bộ. Cảnh trí như vậy đã tôn tạo thêm vẻ đẹp kiến trúc cho ngôi
nhà.
Trong phong cách kiến trúc tiểu cảnh phương Đông (Trung Quốc, Nhật Bản)
thì phần trang trí, bài trí quang cảnh gần giống với cảnh vật tự nhiên và các điểm
nhấn mạnh không như phong cách trang trí của phương Tây (lấy sự vuông vắn, cân
bằng trực diện, điểm đối xứng). Nhìn chung, các kiểu kiến trúc tùy thuộc vào sở
thích cũng như sắc thái dân tộc của chủ nhân. Tiểu cảnh tôn tạo giá trị thẩm mỹ cho
ngôi nhà, tô điểm cho công trình các đường nét kiến trúc, đưa con người và ngôi
nhà hòa nhập với thiên nhiên.

2


2.1.2 Chủ đề và thủ pháp trong tiểu cảnh
Với nhà sáng tạo cảnh, điều quan trọng là phải kết hợp được năm yếu tố cơ
bản: đất, nước, đá, cây xanh và không gian. Năm yếu tố đó kết hợp hài hòa mang
nhân tố phong cảnh, để tạo thành tác phẩm nghệ thuật thiên nhiên, một tiểu cảnh thể
hiện như thế nào, biểu hiện cái gì là do nhà tạo cảnh. Một tiểu cảnh mà không có
một thủ pháp độc đáo, không hội đủ được quy luật tạo hình, thì chắc chắn tác phẩm
sẽ bị thất bại, nói cách khác tác phẩm không có hồn, tiểu cảnh không thân mật ấm
cúng với người xem cảnh. Tiểu cảnh vườn có thể làm nơi ăn uống, chơi đùa, nghỉ
ngơi, đọc sách… Tạo hình tiểu cảnh đáp ứng được đầy đủ yêu cầu chứa chủ đề
thành công, phải biết được định luật gần xa, to nhỏ, rộng hẹp, tính cách điệu,màu
sắc, tỷ lệ hài hòa.
Tuy nhiên, nếu muốn tìm hiểu và tuân thủ các nguyên tắc tạo hình, khi sáng

tạo các tác phẩm nghệ thuật thiên nhiên, thì phải có được phong cảnh núi non trùng
điệp, sông sâu nước xiết, rừng cây đa dạng. Phần bài trí cây cỏ không giống hệt
nhau, nhưng lại có cân bằng trong thị lực, tạo cảm giác hứng khởi cho người nhìn,
làm sao cho người thưởng ngoại khu vực này có cảm giác tò mò thích thú. Đó là
tính linh hoạt tích cực bố trí sự cân bằng không đối xứng.
Đứng ở góc độ nào trong khu vườn đều phải nổi bật khu vực chính. Tiểu
cảnh, vườn cảnh loại nhỏ, các khu vực cảnh đều cần được bài trí xen kẽ nhằm mang
lại cảm giác hợp lý cho người thưởng ngoạn khi chuyển từ chỗ này sang chỗ kia.
Nhiều người thích chơi hoa cảnh nhiều màu trước mặt tiền, có người lại thích
suối thác, hồ cá tam quan ngay ở vị trí phòng khách. Hoặc có người lại thích cảnh
bonsai sắp xếp ở nơi thư giãn góc vườn để thưởng ngoạn kín đáo, bài trí sao cho
đứng ở bất cứ góc nào cũng có thể quan sát đầy đủ các chi tiết về thế cây, dáng cây
độc đáo. Không có quy định cụ thể nào mang tính nguyên tắc trong thú chơi này.
Nói chung các trang trí trong tiểu cảnh, vườn cảnh kiểu phương Đông mang tính
chất kinh điển thì chủ yếu là khai thác dòng chảy tạo ra cảnh quan rất tự nhiên.
Cách tạo dáng thác nước đổ cũng là một nghệ thuật, không chỉ tạo hình nước uốn
lượn của thác mà còn tiếng nước đổ va đập vào đá, tiếng nước phải róc rách êm tai

3


tạo âm thanh dễ chịu khi rơi xuống hồ nước chân thác. Từ hồ nước này những dòng
chảy êm đềm bắt đầu len lỏi qua kẽ đá, cây cầu hoặc các cù lao (đảo nhỏ) nhưng
phải tùy thuộc vào tiểu cảnh , vườn cảnh lớn hay nhỏ để bài trí sao cho hài hòa tự
nhiên mới được. Kiểu nước đổ xuống tạo thành làn nước mỏng nhỏ, dòng chảy
thưa. Kiểu thác đổ thành hai dòng hoặc làm thành hai hướng chảy khác nhau . Kiểu
thác đổ xuống dòng bên dưới và ở khoảng cách nhất định để vài cục đá lớn nhô lên
để sóng nước đánh vào cho nổi bọt tạo cảm giác mạnh.
2.2 Phong cách tiểu cảnh vườn
2.2.1 Tiểu cảnh vườn châu Á

2.2.1.1Tiểu cảnh vườn Nhật Bản
Trong một không gian sống hiện đại, nhu cầu có một khu vườn ngày càng
lớn. Có nhiều phong cách khác nhau để trang trí vườn, tùy thuộc vào thế đất, thế
nhà và gia chủ.
Phong cách vườn của người châu Á thường hay dùng mặt nước tĩnh với hòn
non bộ, cây thế tạo cảm giác yên bình, tĩnh lặng. Vườn Nhật Bản với tính chất đặc
trưng riêng của vườn khô và được chia thành hai loại là : vườn thiền và vườn cảnh.
Cả hai loại này đều có một đặc điểm chung là sự cô động về bố cục, đơn giản về
màu sắc.
Sỏi trắng tự nhiên hình sóng biển, đá cuội thế đứng, thế nằm sắp xếp có chủ
ý đã làm cho vườn khô Nhật tĩnh mà động, đơn giản mà không đơn điệu, cô đọng
mà vẫn đầy đủ nội dung. Đá cuội, sỏi, đèn đá, lu đá và những sản phẩm làm ra từ
tre, nứa như : gáo tre, mành trúc được kết hợp với nhau tạo nên một phong cách
trang trí vườn không thể lẫn vào đâu được.
Vườn Nhật đơn giản mà sâu sắc vì đặc trưng lại mang đậm tính chất Thiền.
Trong một khu vườn Nhật, đất là vật liệu làm nền cho đá, nước và cây cối. Những
chất liệu thiên nhiên kết hợp lại với nhau tạo nên một khu vườn.
Đá có ý nghĩa quan trọng trong vườn Nhật. Đá được bố trí riêng lẻ hay thành
nhóm kết hợp với cây cỏ làm phong nền cho khu vườn. Đi kèm với đá là nước, một

4


chất liệu không thể thiếu trong vườn Nhật. Một hồ nước nhỏ đơn sơ cũng có thể thể
hiện sinh động nét lung linh, huyền ảo. Những lối đi quanh co cũng góp phần gắn
kết khu vườn lại với nhau.
Việc lựa chọn và trồng những cây thích hợp cả về chủng loại và kích cỡ là
rất cần thiết. Đối với vườn Nhật thì thiết kế cây trồng có nghĩa bao gồm cả việc định
dạng kích thước và hình dáng của từng cây trong khu vườn. Khu vườn càng nhỏ thì
yêu cầu càng chặt chẽ.

Hình 2.1 Vườn Nhật với tiểu cảnh vườn kết hợp giữa đá, sỏi nhỏ và rêu.
( Nguồn: )

2.2.1.2 Tiểu cảnh vườn Trung Quốc
Người Trung Quốc xem vườn cảnh là một môn nghệ thuật không kém gì thư
pháp và hội họa. Với mong muốn tái hiện vẻ đẹp sơn thủy vào nghệ thuật vườn, cho

5


nên họ đã sử dụng nghệ thuật thi họa cổ truyền vào việc tạo dựng vườn cảnh, nhằm
mô phỏng vẻ đẹp thiên nhiên.
Nghệ thuật vườn Trung Quốc chủ yếu nhấn mạnh việc mô phỏng tự nhiên và
thay đổi tâm trạng cho người thưởng ngoạn bằng các thủ pháp chia cắt, đóng mở, rẽ
ngoặc mang nhiều yếu tố sắp đặt. Đặc trưng của kiểu vườn Trung Quốc mà chúng ta
có thể dễ dàng nhận ra, đó là lối kiến trúc gồm một nhà thủy tạ bên bờ nước, một
nửa kiến trúc trên bờ, một nửa kiến trúc lấn ra hồ nước và đứng trên các cây cột.
Ngoài ra các lối đi thường là gạch hay đá, những hình trang trí hay các bộ phận với
kiến trúc vuông và tròn có ý nghĩa rất sâu sắc thể hiện “ trời tròn đất vuông”, cũng
là những nét đặc trưng của vườn Trung Quốc.

Hình 2.2 Vườn Trung Hoa Hữu nghị tại Darling Harbour, Sydney
( Nguồn: />Vườn Trung Quốc không chỉ thể hiện nguyên lý âm dương ngũ hành, mà còn
là sự kết hợp giữa thiên nhiên, triết lý, văn hóa, nghệ thuật rất cao, rất sâu sắc thể
hiện sự sáng tạo nghệ thuật trong không gian ba chiều của tự nhiên trong đó có hoa
cảnh, cây cỏ, hồ nước, núi non …nhằm thể hiện sự gắn bó của con người với thiên
nhiên.

6

Cây trồng trong nhà đáp ứng được ý đồ, bố cục của khu vườn, tạo ảo giác về
phối cảnh và hài hòa về tỷ lệ với công trình kiến trúc. Các cây ven hồ là những loại
cây dáng mảnh khảnh như liễu, trúc đào vàng, tường vi.
2.2.2 Tiểu cảnh vườn châu Âu
Vườn kiểu châu Âu là loại vườn phổ biến nhất. vườn châu Âu không kén
chọn diện tích, có thể là vườn treo hay trên ban công, có nhiều loài hoa rực rỡ,
những chậu hoa treo đủ màu sắc tạo khung cảnh tươi mát, có thể làm đẹp cho cả
những ngôi nhà cũ kỹ nhất. Đặc biệt đẹp khi hoa được chọn hài hòa với khung cửa,
màu sắc nhà.
Trong vườn thường chọn tượng trắng, tượng cổ hay các tượng gốm giả cổ để
làm điểm nhấn cho khu vườn. Hồ nước được xây dựng theo một quy tắc nhất định,
giữa hồ, có vòi phun cộng hưởng với hệ thống phun xung quanh đài.
Một số loại cây có tán rộng được trồng trong chậu có đường nét hoa văn.
Các chi tiết thường thấy ở vườn châu Âu là hoa lá rực rỡ, cỏ xanh ngát, giàn
hoa leo, có sàn gỗ nâu bóng lát ngoài trời kèm theo bộ bàn ghế uống nước dưới tán
dù, vài bức tượng trắng toát lên sự thanh nhã, sang trọng.
Khác với phong cách vườn Trung Hoa, phong cách vườn châu Âu không bị
chi phối nhiều yếu tố bởi “ tính tự nhiên” mà luôn thể hiện sự chăm chút bởi bàn tay
con người.
Bố cục đường nét của vườn châu Âu thường rất mạnh mẽ mang tính chất của
“hình khối học” một cách rõ ràng, thường mang tính đối xứng. Cây cảnh trong vườn
cảnh châu Âu được chăm sóc, cắt tỉa gọn gàng theo mô hình của hình học: vuông,
tròn, nón, tròn xoay … Đường dạo của phong cách vườn cũng thường là thẳng hoặc
gấp khúc vuông vắn chứ không mềm mại uốn lượn. Có lẽ đây cũng là tính cách của
người châu Âu: rõ ràng, mạnh mẽ, thẳng thắn. Đài phun nước, cây cảnh cắt tỉa tạo
hình khối và ít có những cây bóng mát có tàn sum suê chính là nét nổi bật của vườn
cảnh phương Tây.

7


Hình 2.3 Vườn châu Âu có bố cục đối xứng theo trục đường thẳng chính. Cây
được cắt tỉa theo các khối hình học và kết hợp màu sắc khác nhau của các loại cây.
( Nguồn: />2.3 Giới thiệu vườn mini trong chậu
2.3.1 Vườn mini trong chậu
Chơi tiểu cảnh được xem như là một thú vui tao nhã, không những có giá trị
về tinh thần mà còn góp phần làm đẹp thêm cuộc sống, làm đẹp thêm ngôi nhà của
bạn. Tùy vào điều kiện của mỗi gia đình để có sự bố trí phù hợp. Những ngôi nhà
biệt thự thì thích hợp bố trí tiểu cảnh vườn rộng với những chiếc cầu nhỏ, những
chòi nghỉ, ghế đá, lối đi dạo quanh, hay những giàn hoa, những bộ bàn ghế ngoài
trời. Nhưng cũng có những ngôi nhà bị hạn chế về diện tích, chặt hẹp về không
gian, thì người ta có thể tận dụng khoảng trống trên ban công, sân thượng, hay dưới
gầm cầu thang để tạo những tiểu cảnh sinh động, làm đẹp thêm cho không gian nhà
ở. Và mô hình vườn trong chậu (hay còn gọi là vườn mini ) được giới thiệu và làm
quen với tất cả mọi người chơi cảnh quan.

8


Mô hình vườn trong chậu là một hình thức chơi tiểu cảnh mới. Thay vì người
ta bố trí ở một khoảng không gian riêng trong sân vườn hay không gian nhà, thì đây
tiểu cảnh được đưa vào thể hiện trong chậu. Nó có thể là một khu vườn hoàn chỉnh
hay tiểu cảnh được thu nhỏ lại, bao gồm nhà, đường đi dạo trong vườn, hàng rào,
cổng, cũng có thể chỉ là một góc vườn với bàn trà, chỗ dừng chân trong sân vườn,
cổng tò vò, giàn hoa. Và các mô hình vườn được thể hiện trong những kích thước
chậu, kiểu dáng chậu khác nhau. Chậu có thể hình tròn, hay hình vuông hay hình
chữ nhật, …
2.3.2 Vườn mini ở các nước phương Tây

Vườn mini trong chậu – miniature garden bắt đầu được thực hiện ở các nước
phương Tây vào khoảng 2004. Mới đầu chỉ có vài cá nhân riêng lẻ bắt đầu với sự
yêu thích những gì thuộc về tự nhiên, thiên nhiên, cộng thêm muốn đưa chúng lại
gần với không gian sống của mình hơn. Với niềm ham muốn đó, các nhà cảnh quan
đã vận dụng lý thuyết bonsai của Nhật Bản kết hợp với khả năng sáng tạo của bản
thân để tạo nên một cảnh quan mới.
Mới đầu luôn có nhiều khó khăn cho những ai muốn bắt đầu với một thứ mới
mẻ. Để giới thiệu và giúp mọi người làm quen với vườn mini, những nhà cảnh quan
bắt đầu với việc trưng bày sản phẩm của mình tại các gian hàng nhỏ ở hội trợ, các
buổi triễn lãm cây. Sau một thời gian, kết nối với những nhà cảnh quan khác, họ đã
mở ra những khóa đào tạo “ Nghệ thuật làm vườn tự nhiên thu nhỏ “. Những khóa
học này đã thu hút được nhiều người tham gia và đã thành lập nên một câu lạc bộ
“Two Green Thumbs ”. Two GreenThumbs Garden như là một câu lạc bộ hoạt
động, tài trợ và giúp đỡ để thúc đẩy làm vườn trong thành phố Knightdale, NC. Câu
lạc bộ thường tổ chức một loạt các chương trình vườn bao gồm các cuộc thảo luận
về hoa, chim, và cảnh quan…
Kích thước của vườn được thể hiện đa dạng đủ kích cỡ. Có thể chậu có kích
thước chỉ 15 cm x 15 cm, hay những khổ lớn hơn 30 cm x 30 cm và có thể lớn hơn
nữa 40 cm x 50 cm. Có khi không giới hạn trong chậu mà còn khoảng với diện tích
hơn vài mét vuông. Nội dung thể hiện của các nhà cảnh quan khi tạo dựng tác phẩm

9


của mình cũng phong phú, hấp dẫn, nhiều chủ đề. Khi là một góc đường với biển
báo đường nhỏ kết hợp những bụi cây nhỏ, hay là khoảng không gian vườn có
chuồng thỏ, đường đi uốn lượn kèm theo mảng hoa màu sắc cũng tạo nên một cái
nhìn mới lạ, hay là khúc lượn trong công viên, góc vườn với bộ bàn ghế uống trà.

Hình 2.4 Vườn mini 1 - Phong cách châu Âu

( Nguồn: )
Phong cách chủ yếu đươc thể hiện mang đậm chất phương Tây. Nào là
những dãy hàng rào, những bộ bàn ghế ngoài trời, những chiếc ghế, những bức
tượng trang trí, nững khung cảnh. Bên cạnh đó phong cách châu Á cũng được áp
dụng, đặc biệt là phong cách Nhật Bản. Bởi sự khéo léo và sắp xếp tài tình, kết hợp
màu sắc, các nghệ nhân đã dựng lại những khung cảnh, những góc phố, góc vườn
sống động và mới lạ. Họ đã mang lại nhiều cảm giác khác lạ, hứng thú cho chính

10


bản thân, cũng như mang đến nhiều sự ngỡ ngàng, bất ngờ cho du khách thưởng
ngoạn.

Hình 2.5 Vườn mini 2 – phong cách châu Âu
( Nguồn: )

Hình 2.6 Vườn mini 3 – phong cách châu Á
( Nguồn: )

11


Những loại cây mà các nhà cảnh quan sử dụng ở đây chủ yếu là những loại
cây có kích thước thân, cành lá nhỏ, có hoa nhỏ, cây trong thời kì mới nảy mầm,
những loại cây thường xuyên được cắt tỉa ... Đặc trưng được sử dụng nhiều là sơn
tùng, trắc bách diệp, thông, cây sanh si, các loại sen đất, các loại dương xỉ, các loại
rêu bám, các loại cỏ dại nhỏ, cây thân bò, cúc bụi nhỏ, …

Hình 2.7 Một số loại cây và vật dụng dùng trong vườn mini nước ngoài

( Nguồn: )
Không phải cây kết hợp với sự sắp đặt có chủ ý mà tạo ra được một tác phẩm
nghệ thuật đẹp. Nó còn kèm theo các phụ kiện trang trí bằng sành sứ, gỗ, gạch, sỏi
đá, tre nứa.

12


Chương 3
MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1 Mục tiêu
Giới thiệu Vườn mini trong chậu và đưa ra một số mẫu thiết kế vườn mini
trong chậu có sử dụng các loại cây có bán trên thị trường Cây xanh cây cảnh Hồ Chí
Minh nhằm bổ sung ý tưởng trang trí, làm đẹp không gian nhà ở.
3.2 Nội dung nghiên cứu.
–

Tìm hiểu các loại cây trên thị trường cây xanh cây cảnh TP. Hồ Chí Minh
có thể đưa vào vườn mini trong chậu.

–

Thiết kế 10 mẫu vườn mini trong chậu và lên mẫu thực tế, sử dụng các
loại cây có trên thị trường cây xanh cây cảnh thành phố Hồ Chí Minh,
bao gồm: 5 mẫu mang phong cách châu Âu và 5 mẫu mang phong cách
châu Á.

3.3 Phương pháp nghiên cứu.
–

Tổng hợp tài liệu thu thập trên sách, báo, internet…

–

Tham khảo các kiểu vườn mini trên thực tế, sưu tầm.

–

Chọn lọc những loại cây đưa vào sử dụng trong Vườn mini trong chậu
(Những loại cây có trên thị trường cây xanh cây cảnh TP. Hồ Chí Minh).

–

Thiết kế các mẫu vườn và thực hiện lên mẫu thực tế ( Bao gồm bản vẽ
mặt bằng và hình ảnh khi lên mẫu thực tế).

13


Chương 4
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
4.1 Điều tra các loại cây có thể đưa vào vườn mini trong chậu :
Qua quá trình tìm hiểu ở các cơ sở và cửa hàng bán cây xanh cây cảnh ở các
quận trên thành phố Hồ Chí Minh đã lên danh sách được 88 loại cây có thể đưa vào
sử dụng trong loại vườn mini trong chậu này.
Nhưng tồn tại một khuyết điểm là kích thước của cây được bán trên thị
trường thường không thích hợp với việc đưa vào thực hiện mẫu vườn ngay. Các cây
này phải được qua xử lý bằng cách cắt tỉa, trồng dưỡng một thời gian. Cũng có khi
cây phải qua giâm, chiết để có được kích thước muốn đưa vào chậu. Cây có hoa

thường là những loại ngắn ngày, yêu cầu thay đổi, cắt tỉa và bảo dưỡng sau một thời
gian trưng bày.
Các loại cây được dùng trong vườn mini thường có vài đặc điểm trong những
đặc điểm sau:
-

Cây có kích thước nhỏ về thân, cành, lá.

-

Cây phát triển chậm và có thể sống trong môi trường ít chất dinh dưỡng.

-

Cây có thân bò sát.

14


Bảng 4.1.1 Danh mục cây có thể sử dụng vào vườn mini trong chậu
STT

TÊN THỊ
TRƯỜNG

TÊN LA TINH

1

Tùng búp

Juniperus chinensis

2

Ngọc tùng

Sabina chinensis

3

Trắc bách diệp

Biota orientalis

4

Thanh tú

Evolvulus alsinoides L.

5

Tóc tiên

Ipomoea quamoclit L.

6
7
8

9

Bồ đề
Dạ yên thảo
Trang ái ân
Trang lá dúm
Cẩm chướng
nhung

Ficus Religiosa
Petunia hybrida
Ixora cultivar
Ixora hybrid Hindu Rope.

10

Dianthusbarbatus

11

Nguyệt quế

Murraya paniculata Jack.

12

Cần thăng

Limonia acidissima

13

Cau cổ trắng

Palmerita deinterior

14

Cỏ ba lá

Oxalis hedysavoides var.
rubra Hort

15

Chuỗi ngọc

Duranta erecta

16
17
18

Cúc lai
Cúc sao băng
Thạch thảo

Chrysanthemum trot
Coreopsis sp.
Aster amellus L.

19

Mai Nhật

Cassia fistula L.

20
21
22
23

Duối nhám
Gừa
Thằn lằn
Thằn lằn đốm

Streblus asper Lour.
Ficus callosa willd
Ficus repens
Ficus pumila

24

Dương xỉ

Pteridophyta

25

Dương xỉ lá
nhún

Polypodium sp.

15

HỌ
Họ Bách Cupreessaceae
Họ Bách Cupreessaceae
Họ Bách Cupressaceae
Họ Bìm bìm Convulvulaceae
Họ Bìm bìm Convulvulaceae
Họ Bồ đề - Styraceae
Họ Cà - Solanaceae
Họ Cà Phê - Rubiaceae
Họ Cà Phê - Rubiaceae
Họ Cẩm chướng Caryophyllaceae
Họ Cam quýt Rubiaceae
Họ Cam quýt - Rutaceae
Họ Cau dừa Arecaceae.
Họ Chua me đất Oxalidaceae.
Họ Cỏ roi ngựa Verbenaceae
Họ Cúc - Asteraceae
Họ Cúc - Asteraceae
Họ Cúc - Asteraceae
Họ Đậu Caesalpiniaceae
Họ Dâu tầm - Moraceae
Họ Dâu tầm - Moraceae
Họ Dâu tầm - Moraceae

Họ Dâu tầm - Moraceae
Họ Dương xỉ Polypodiaceae
Họ Dương xỉ Polypodiaceae


STT

TÊN THỊ
TRƯỜNG

26

Thạch thiên thảo

27

Hồng tỷ muội

28
29
30

Rau má hoang
Rau má thái
Tiểu trúc

Peperomia caperata
Rosa chinensis Jacq. Var.
minima Redh
Centella asiatica

Hydrocotyle bonariensis
Pogonatherum paniceum

31

Kim đồng

Galphimia glauca

32

Tùng la hán

Podocarpus brevifolius
D.Don

33

Liên đài, Sen
đá

Sempervivum tectorum

34

Sen đá đỏ

Echeveria harmsii

35

Sen đá trắng

Echeveria glauca

36

Sen đất

Aeonium canariense
cuneatum

37

Sen guốc

haworthia magnifica

38

Sen hoa hồng

Echeveria purpusorum

39

Sen nâu

Echeveria nodulosa

40

Sen ngọc

Sedum burrito

41

Sen phật bà

Echeveria agavoides

42

Sen sỏi

Sedum burrito

43

Sống đời

Kalanchoe pinnata (Lam.)
Pers.

44

Tiểu cao cẳng
vằng

Ophiopogon japonicus nana Họ Loa kèn - Liliaceae

45

Cỏ long heo

Zoysia Tenuifolia

46

Cỏ mây

47

Cỏ nhung

TÊN LA TINH

HỌ
Họ Hồ tiêu - Piperaceae
Họ hoa hồng Rosaceae
Họ Hoa tán - Apiaceae
Họ Hoa tán - Apiaceae
Họ Hòa thảo - Poaceae
Họ Kim đồng Malpighiaceae
Họ Kim giao Podocarpaceae
Họ Lá bỏng Crassulaceae
Họ Lá bỏng Crassulaceae
Họ Lá bỏng Crassulaceae
Họ Lá bỏng Crassulaceae

Họ Lá bỏng Crassulaceae
Họ Lá bỏng Crassulaceae
Họ Lá bỏng Crassulaceae
Họ Lá bỏng Crassulaceae
Họ Lá bỏng Crassulaceae
Họ Lá bỏng Crassulaceae
Họ Lá bỏng Crassulaceae

Họ Lúa,cỏ,hòa thảo Poaceae
Họ Lúa,cỏ,hòa thảo Chryssopogon Aciculatus
(Retz) Trin.
Poaceae
Zoysia Tennifolia Willd. Ex. Họ Lúa,cỏ,hòa thảo Trin
Poaceae

16