Bàn về vai trò của người lái xe trong hoạt động của doanh nghiệp grab việt nam

1

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
-----šš&šš-----

BÀI THẢO LUẬN
MÔN: LUẬT LAO ĐỘNG
ĐỀ TÀI
BÀN VỀ VAI TRÒ CỦA NGƯỜI LÁI XE TRONG HOẠT ĐỘNG
CỦA CÔNG TY GRAB

Nhóm thực hiện:
Giảng viên: Nguyễn Lê Thu

Hà Nội - 2018

1


2

MỤC LỤC

2


LỜI MỞ ĐẦU
Trong thời gian gần đây thuật nhữ “Sharing economy” hay nền kinh tế chia
sẻ đang ngày càng được nhiều người tại Việt Nam biết đến. Xu hướng nền kinh tế
chia sẻ ra đời từ những năm 90 của thế kỷ trước. Nền kinh tế chia sẻ được hiểu là

mô hình kinh doanh khai thác yếu tố tài nguyên có sẵn của người sở hữu và thông
qua công nghệ để tạo ra một mô hình kinh doanh. Hiện nay có rất nhiều doanh
nghiệp khởi nghiệp đang sử dụng mô hình này để kinh doanh.
Dịch vụ công nghệ đặt xe là một trong những ví dụ điển hình về khởi nghiệp
bằng mô hình kinh tế chia sẻ. Mô hình này giúp cho rất nhiều doanh nghiệp như
Uber và Grab đã đạt được những mức tăng trưởng ấn tượng. Tuy nhiên cũng chính
vì thế mà Uber và Grab là những công ty bị các hãng taxi truyền thống tồn tại hàng
thế kỷ qua ở nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam, tố là kinh doanh bất bình đẳng.
Trước những sự căng thẳng trên thì sự vào cuộc và phân minh của các cơ
quan nhà nước là một điều cần thiết. Thách thức cho sự quản lý nhà nước trong mô
hình kinh tế mới này mà đặc biệt là giải quyết sự tranh chấp giữa các hãng taxi
truyền thống với các doanh nghiệp khởi nghiệp là một vấn đề hết sức phức tạp. Tuy
nhiên việc giải quyết vấn đề trên tạo tiền đề cho những đề án khởi nghiệp mà dựa
trên mô hình nền kinh tế chia sẻ này được quản lý rõ ràng.
Trong những vấn đề mà cơ quan quản lý quan tâm đó là phải đảm bảo lợi ích
của người lao động, câu hỏi đặt ra là liệu các công ty uber và grab có hải là các
doanh nghiệp taxi và người lái xe có phải là người lao động. Bởi vì chính vì không
coi người lái xe là người lao động mà Grab và Uber đã có nhiều lợi thế hơn so với
các doanh nghiệp taxi truyền thống. Quyền lợi của người lái xe sẽ bị ảnh hưởng rất
lớn, như vấn đề bảo hiểm, tiền công, tiền lương, thời giờ làm việc thời giờ nghỉ
ngơi,…
Chính vì sự cấp thiết của đề tài, nhóm xin lựa chọn đề tài thảo luận chính là
“Bàn về vai trò của người lái xe trong hoạt động của doanh nghiệp Grab Việt Nam”
Xin chân thành cảm ơn!
3


CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC
1.1. Cơ sở lý luận về loại hình vận tải của Grab

Grab Taxi là một công ty công nghệ giúp gọi xe được sáng lập bởi Anthony
Tan và Tan Hooi Ling, có trụ sở chính ở Singapore. Hiện tại Grab Taxi hoạt động ở
Malaysia, Singapore, Thái Lan, Việt Nam, Indonesia và Philippines.
Trong thời gian qua, Grab Taxi mở rộng khá nhiều loại hình hoạt động, chứ
không còn đơn thuần chỉ là ứng dụng gọi xe taxi. Hiện nay, hãng đã mở rộng sang
cả vận chuyển bằng xe hơi riêng (GrabCar), xe máy (GrabBike), dịch vụ vận
chuyển (GrabExpress) và gần đây nhất là dịch vụ đi chung xe (GrabHitch).
Hình thức kinh doanh của Grab có 2 đặc điểm chính
Thứ nhất là sự kết hợp chặt chẽ giữa phần mềm công nghệ thông tin và kinh
doanh taxi, là sự hợp tác kinh doanh, là một mô hình kinh doanh.
Thứ hai, Grab trực tiếp tổ chức kinh doanh và kết nối với cá nhân, không qua
doanh nghiệp dịch vụ vận chuyển hành khách theo hợp đồng.
Bộ Giao thông vận tải trả lời như sau: Bản chất là xe kinh doanh vận tải
khách theo hợp đồng.
Theo quy định tại Điều 66 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 thì kinh
doanh vận tải hành khách bằng xe ô tô bao gồm 5 loại hình: (1) Kinh doanh vận tải
hành khách theo tuyến cố định có xác định bến đi, bến đến với lịch trình, hành trình
nhất định; (2) Kinh doanh vận tải hành khách bằng xe buýt theo tuyến cố định có
các điểm dừng đón, trả khách và xe chạy theo biểu đồ vận hành với cự ly, phạm vi
hoạt động nhất định; (3) Kinh doanh vận tải hành khách bằng xe taxi có lịch trình
và hành trình theo yêu cầu của khách hàng, cước tính theo đồng hồ tính tiền; (4)
Kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng không theo tuyến cố định được thực
hiện theo hợp đồng vận tải; (5) Kinh doanh vận tải khách du lịch theo tuyến,
chương trình và địa điểm du lịch.

4


Trong trường hợp các đơn vị vận tải hoạt động theo đúng các loại hình nêu
trên và chấp hành đầy đủ các quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh được

quy định tại Nghị định số 86/2014/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư số
63/2014/TT-BGTVT của Bộ Giao thông vận tải mà có sử dụng các phần mềm ứng
dụng nhằm mục đích hỗ trợ cho điều hành hoạt động vận tải, quản lý doanh nghiệp
nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải và hiệu quả của doanh nghiệp thì Bộ
Giao thông vận tải luôn đồng tình ủng hộ.

Loại hình kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng quy định trong Nghị
định 86/2014/NĐ-CP đang thực hiện với hình thức hợp đồng vận tải bằng văn bản
giấy. Riêng đối với hoạt động kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng đối với
loại xe dưới 9 chỗ thì Thủ tướng Chính phủ cho phép thí điểm ứng dụng hợp đồng
điện tử (Công văn số 1850/TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 24/QĐBGTVT của Bộ Giao thông vận tải). Việc sử dụng thông điệp dữ liệu điện tử thay
cho hợp đồng vận tải hành khách bằng giấy (hay còn gọi là nội dung ứng dụng hợp
đồng điện tử) là bản chất của việc thí điểm ứng dụng khoa học công nghệ hỗ trợ
quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng.
Bộ Giao thông Vận tải vừa trình Chính phủ dự thảo Nghị định thay thế Nghị
định 86 của Chính phủ về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng ôtô.

Đánh giá sau 2 năm thí điểm hợp đồng điện tử, Bộ Giao thông khẳng định,
để nâng cao hiệu quả kinh doanh, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, đồng thời
phù hợp với xu thế phát triển của công nghệ thông tin, cần thiết có quy định cho
phép áp dụng chính thức hợp đồng điện tử. Đối tượng áp dụng là các doanh nghiệp,
hợp tác xã, hộ kinh doanh hoạt động kinh doanh vận tải khách theo hợp đồng và du
lịch.
Trong dự thảo nghị định có đề cập quy định hợp đồng vận tải điện tử là việc
ứng dụng phần mềm trên nền tảng website hoặc ứng dụng di động, ứng dụng mở
5


khác để thực hiện việc kết nối cung cấp dịch vụ vận chuyển giữa doanh nghiệp, hợp
tác xã kinh doanh vận tải có giấy phép kinh doanh vận tải hành khách theo hợp

đồng, du lịch, taxi và kinh doanh vận tải hàng hóa với người thuê vận tải.
Theo dự thảo Nghị định 86 sửa đổi, hợp đồng vận tải phải bao gồm các thông
tin tối thiểu như thông tin về doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải ký hợp
đồng; thông tin về lái xe (họ và tên, hạng giấy phép lái xe, số giấy phép lái xe);
thông tin về người thuê vận tải; biển kiểm soát xe, nhãn hiệu và sức chứa của xe;
thời gian bắt đầu thực hiện và kết thúc hợp đồng; địa chỉ nơi khởi hành, địa chỉ nơi
kết thúc và các điểm đón, trả khách nếu có; cự ly chuyến đi; giá trị hợp đồng; các
quyền lợi của hành khách và các dịch vụ phục vụ hành khách trên hành trình; số
điện thoại liên hệ để giải quyết phản ánh, khiếu nại; cam kết trách nhiệm thực hiện
hợp đồng và quy định về đền bù thiệt hại cho người thuê vận tải.

1.2.

Cơ sở lý luận về người lao động và hoạt động kinh doanh vận tải

Theo Bộ luật lao động 2012 thì người lao động là người từ đủ 15 tuổi trở lên,
có khả năng lao động, làm việc theo hợp đồng lao động, được trả lương và chịu sự
quản lý, điều hành của người sử dụng lao động. Người sử dụng lao động là doanh
nghiệp, cơ quan, tổ chức, hợp tác xã, hộ gia đình, cá nhân có thuê mướn, sử dụng
lao động theo hợp đồng lao động; nếu là cá nhân thì phải có năng lực hành vi dân sự
đầy đủ.
Đánh giá sau 2 năm thí điểm hợp đồng điện tử, Bộ Giao thông khẳng định,
để nâng cao hiệu quả kinh doanh, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, đồng thời
phù hợp với xu thế phát triển của công nghệ thông tin, cần thiết có quy định cho
phép áp dụng chính thức hợp đồng điện tử. Đối tượng áp dụng là các doanh nghiệp,
hợp tác xã, hộ kinh doanh hoạt động kinh doanh vận tải khách theo hợp đồng và du
lịch.
Trong dự thảo nghị định có đề cập quy định hợp đồng vận tải điện tử là việc
ứng dụng phần mềm trên nền tảng website hoặc ứng dụng di động, ứng dụng mở
khác để thực hiện việc kết nối cung cấp dịch vụ vận chuyển giữa doanh nghiệp, hợp

6


tác xã kinh doanh vận tải có giấy phép kinh doanh vận tải hành khách theo hợp
đồng, du lịch, taxi và kinh doanh vận tải hàng hóa với người thuê vận tải.
Theo dự thảo Nghị định 86 sửa đổi, hợp đồng vận tải phải bao gồm các thông
tin tối thiểu như thông tin về doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải ký hợp
đồng; thông tin về lái xe (họ và tên, hạng giấy phép lái xe, số giấy phép lái xe);
thông tin về người thuê vận tải; biển kiểm soát xe, nhãn hiệu và sức chứa của xe;
thời gian bắt đầu thực hiện và kết thúc hợp đồng; địa chỉ nơi khởi hành, địa chỉ nơi
kết thúc và các điểm đón, trả khách nếu có; cự ly chuyến đi; giá trị hợp đồng; các
quyền lợi của hành khách và các dịch vụ phục vụ hành khách trên hành trình; số
điện thoại liên hệ để giải quyết phản ánh, khiếu nại; cam kết trách nhiệm thực hiện
hợp đồng và quy định về đền bù thiệt hại cho người thuê vận tải.
CHƯƠNG 2: NHẬN ĐỊNH TÌNH HUỐNG VÀ KINH NGHIỆM QUỐC TẾ

2.1.

Nhận định tình huống

Tài xế lái Grab đòi quyền của mình với vai trò là người lao động và mong
muốn nhận được các đặc quyền ưu đãi về người lao động. Để hiểu rõ hơn cần phải
tìm hiểu hợp đồng giữa người lái xe và công ty Grab là loại hợp đồng gì và nó có
vai trò như thế nào trong quan hệ giữa các chủ thể.
Quy trình chung để trở thành một tài xế Grab:
Tư vấn, chuẩn bị hồ sơ -> đăng kí nộp hồ sơ -> đào tạo -> đối tác của Grab
Trong bộ hồ sơ phải nộp, bao gồm : chứng minh thư, bằng lái xe, sơ yếu lí
lịch, lý lịch tư pháp, bảo hiểm xe,.... Tùy thuộc vào đối tượng và mục đích của tài
xế mà có thêm những giấy tờ khác nhau.
Thỏa thuận giữa Grab – lái xe

Phía công ty Grab có đưa ra các điều khoản và điều kiện sử dụng dành cho
những khách hàng ( hay người tiêu dùng) Việt Nam; đây được xem như thỏa thuận
(hay hợp đồng) giữa khách hàng và công ty TNHH Grab. Trong đó, Grab có đưa ra
những nội dung về những bảo đảm, trách nhiệm của Grab (sự hợp pháp, chương
7


trình khuyến mãi, bảo mật…) và những nghĩa vụ, quyền lợi của khách hàng như:
thanh toán, thuế, hội viên…).
Tuy nhiên, ở đây chúng ta sẽ tập trung tìm hiểu về thỏa thuận giữa Grab với
tài xế Grab. Từ đó đánh giá xem hợp đồng giữa họ có được coi là hợp đồng lao
động không?
Đầu tiên, cần phải hiểu như thế nào là một hợp đồng lao động. Tại điều 385
bộ luật Dân sự 2015: “hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay
đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự”; tại điều 15 bộ luật Lao động 2013 có
quy định: “Hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa những người lao động và
người sử dụng lao động về việc làm có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và
nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động”. Như vậy, cần xét đến những yếu tố
như: người lao động – người sử dụng lao động; trả lương, quyền, nghĩa vụ.
Tìm hiểu về những thỏa thuận của Grab và tài xế; trong Quy chế hoạt động
( mà Grab đưa ra có đoạn:
“VIII. Trách nhiệm trong trường hợp phát sinh lỗi kỹ thuật
•

Grab cam kết nỗ lực đảm bảo sự an toàn và ổn định của toàn bộ hệ

thống kỹ thuật. Tuy nhiên, trong trường hợp xảy ra sự cố do lỗi của Grab, Grab sẽ
ngay lập tức áp dụng các biện pháp cần thiết để đảm bảo quyền lợi cho thành viên;
•

Khi thực hiện các giao dịch qua Ứng dụng Grab, các thành viên phải

thực hiện theo đúng các quy trình đã được hướng dẫn;
•

Grab cam kết cung cấp chất lượng dịch vụ tốt nhất cho các thành viên

tham gia giao dịch. Trường hợp phát sinh lỗi kỹ thuật, lỗi phần mềm hoặc các lỗi
khách quan khác dẫn đến việc thành viên không thể tham gia giao dịch được thì các
thành viên cần thông báo cho Công ty TNHH GrabTaxi.
•

Grab sẽ không chịu trách nhiệm giải quyết trong trường hợp thông

báo của thành viên không đến được Công ty TNHH GrabTaxi, phát sinh từ lỗi kỹ
thuật, lỗi đường truyền, lỗi phần mềm hoặc lỗi khác không phải do Grab gây ra.
8


IX. Quyền và nghĩa vụ của Ban quản lý Ứng dụng Grab – Công ty TNHH
GrabTaxi
•

Lưu trữ thông tin đăng ký của các thương nhân, tổ chức, cá nhân

tham gia sàn giao dịch thương mại điện tử và thường xuyên cập nhật những thông
tin thay đổi, bổ sung có liên quan;
•

Áp dụng các biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn thông tin liên

quan đến bí mật kinh doanh của thương nhân, tổ chức, cá nhân và thông tin cá nhân
của người tiêu dùng;
•

Có biện pháp xử lý kịp thời khi phát hiện hoặc nhận được phản ánh

về hành vi kinh doanh vi phạm pháp luật trên sàn giao dịch thương mại điện tử;
•

Hỗ trợ cơ quan quản lý nhà nước điều tra các hành vi kinh doanh vi

phạm pháp luật, cung cấp thông tin đăng ký, lịch sử giao dịch và các tài liệu khác
về đối tượng có hành vi vi phạm pháp luật trên sàn giao dịch thương mại điện tử;
•

Xây dựng thỏa thuận hợp tác với các điều khoản rõ ràng về quyền lợi

và nghĩa vụ của mỗi bên tham gia, quy định về chi phí sử dụng phần mềm kết nối,
điều kiện thanh toán chi phí, chế độ hỗ trợ, thưởng cho nhà cung cấp dịch vụ vận
tải;
•

Đàm phán và ký thỏa thuận hợp tác với các nhà cung cấp dịch vụ vận

tải đủ điều kiện tham gia thí điểm và thực hiện đúng cam kết trong thỏa thuận hợp
tác với các doanh nghiệp, hợp tác xã này;
•

Chủ trì phối hợp với nhà cung cấp dịch vụ vận tải để thực hiện:

•

Cài đặt ứng dụng kết nối vào thiết bị di động cho nhà cung cấp dịch

vụ vận tải;
•

Tập huấn về cách thức vận hành ứng dụng kết nối, điều kiện và tiêu

chuẩn cung cấp dịch vụ, phương thức thanh toán và các nội dung khác;

9


•

Chấm dứt việc cung cấp dịch vụ kết nối đối với các trường hợp không

đáp ứng đủ các điều kiện kinh doanh vận tải, vi phạm thỏa thuận hợp tác hoặc có
hành vi vi phạm pháp luật;
•

Thông báo đầy đủ cho hành khách về điều khoản, điều kiện áp dụng

của dịch vụ đặt xe qua ứng dụng của Công ty TNHH GrabTaxi và các quyền lợi của
hành khách; trách nhiệm của Công ty TNHH GrabTaxi, của đơn vị cung cấp dịch
vụ vận tải đối với hành khách, khi hành khách sử dụng ứng dụng kết nối để đặt xe
hợp đồng;
•

Cung cấp cho hành khách những thông tin sau (qua thư điện tử, giao

diện ứng dụng):
•

Bản sao điều khoản, điều kiện sử dụng dịch vụ kết nối sau khi khách

hàng đăng ký tài khoản;
•

Cách tính cước phí;

•

Địa bàn, thời gian mà giá cước có thể điều chỉnh;

•

Hóa đơn cước phí sau chuyến đi;

•

Công bố số điện thoại đường dây nóng; xây dựng và ban hành quy

trình tiếp nhận, xử lý thông tin khiếu nại, phản ánh, góp ý của hành khách đối với
hoạt động vận tải;
•

Phối hợp với nhà cung cấp dịch vụ vận tải giải quyết các khiếu nại

của khách hàng thuộc trách nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ vận tải theo quy định
của pháp luật;
•

Hỗ trợ cơ quan quản lý nhà nước điều tra các hành vi kinh doanh vi

phạm pháp luật, cung cấp thông tin đăng ký, lịch sử giao dịch và các tài liệu khác
về đối tượng có hành vi vi phạm pháp luật trên sàn giao dịch thương mại điện tử.”
X. Quyền và nghĩa vụ của thành viên tham gia sàn giao dịch TMĐT Grab
1.

Quyền của thành viên tham gia sàn giao dịch TMĐT Grab
10


•

Khi đăng ký trở thành thành viên của Grab và được Grab đồng ý và

kích hoạt tài khoản, thành viên sẽ được thực hiện mua bán dịch vụ qua Ứng dụng
Grab;
•

Mỗi thành viên sẽ được cấp một tên đăng ký và mật khẩu riêng để sử

dụng trong việc thực hiện mua bán và quản lý các giao dịch qua Ứng dụng Grab;
•

Thành viên sẽ được nhân viên của Grab hướng dẫn sử dụng các công

cụ, tính năng phục vụ cho việc tiến hành giao dịch, quản lý giao dịch và sử dụng
các dịch vụ tiện ích khác trên Ứng dụng Grab;
•

Thành viên có quyền đóng góp ý kiến cho sàn giao dịch TMĐT Grab

trong quá trình hoạt động. Các kiến nghị được gửi trực tiếp bằng thư, fax, điện
thoại, qua ứng dụng Grab, thư điện tử hoặc các kênh phản ánh khác không trái pháp
luật đến sàn giao dịch TMĐT Grab.
2.

Nghĩa vụ và trách nhiệm của thành viên tham gia sàn giao dịch

TMĐT Grab
•

Đọc và hiểu rõ quy chế hoạt động, điều khoản, điều kiện sử dụng dịch

vụ sàn giao dịch TMĐT Grab và dịch vụ được cung cấp qua sàn giao dịch TMĐT
Grab trước khi đăng ký tài khoản và sử dụng dịch vụ, và đọc và hiểu các điều
khoản, điều kiện sử dụng dịch vụ khi nhận được thông báo về thay đổi, điều chỉnh
quy chế hoạt động, điều khoản, điều kiện sử dụng dịch vụ này. Việc thành viên sử
dụng dịch vụ hoặc tiếp tục sử dụng dịch vụ được coi là thành viên đã đọc, hiểu và
đồng ý với quy chế hoạt động, điều khoản, điều kiện sử dụng dịch vụ sàn giao dịch
TMĐT Grab và dịch vụ được cung cấp qua sàn giao dịch TMĐT Grab;
•

Tự chịu trách nhiệm về bảo mật, lưu giữ và mọi hoạt động sử dụng

dịch vụ dưới tên đăng ký, mật khẩu và hòm thư điện tử của mình;
•

Thông báo kịp thời cho Grab về những hành vi sử dụng trái phép, lạm

dụng, vi phạm bảo mật, lưu giữ tên đăng ký và mật khẩu của mình để hai bên cùng
hợp tác xử lý;
11


•

Cam kết những thông tin thành viên cung cấp cho Grab là chính xác

và hoàn chỉnh và giữ cho thông tin của thành viên trên Ứng dụng Grab được cập
nhật, chính xác và hoàn chỉnh;
•

Tự chịu trách nhiệm về nội dung, hình ảnh, thông tin doanh nghiệp và

các thông tin khác, cũng như toàn bộ quá trình giao dịch với các đối tác qua Ứng
dụng Grab;
•

Hợp tác và cung cấp thông tin cần thiết cho Grab để phục vụ việc giải

quyết tranh chấp phát sinh giữa người mua và nhà cung cấp được thực hiện qua
Ứng dụng Grab;
•

Đối với thành viên là nhà cung cấp, chủ động trong việc giải quyết

tranh chấp với người mua, và bồi thường thiệt hại cho người mua nếu tranh chấp
được chứng minh là do lỗi của nhà cung cấp;
•

Cung cấp thông tin về giao dịch, tình hình kinh doanh của mình khi

có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
•

Tuân thủ quy định pháp luật về thanh toán, quảng cáo, khuyến mại,

bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các quy định pháp
luật có liên quan khác khi cung cấp dịch vụ qua sàn giao dịch TMĐT Grab;
•

Cam kết, đồng ý không sử dụng dịch vụ của sàn giao dịch TMĐT

Grab cho những mục đích bất hợp pháp, không hợp lý, lừa đảo, đe dọa, thăm dò
thông tin bất hợp pháp, phá hoại, tạo ra và phát tán vi-rút gây hư hại tới hệ thống,
cấu hình, truyền tải thông tin của sàn giao dịch TMĐT Grab hay sử dụng dịch vụ
của Grab cho mục đích đầu cơ, tạo lệnh đặt dịch vụ giả, lũng đoạn thị trường, bao
gồm phục vụ cho việc phán đoán nhu cầu thị trường. Trong trường hợp vi phạm thì
thành viên phải chịu trách nhiệm về các hành vi của mình trước pháp luật;
•

Cam kết không thay đổi, chỉnh sửa, sao chép, truyền bá, phân phối,

cung cấp và tạo những công cụ tương tự của dịch vụ do Grab cung cấp cho một bên

thứ ba nếu không được sự đồng ý của Grab;
12


•

Không được hành động gây mất uy tín của sàn giao dịch TMĐT Grab

dưới mọi hình thức, bao gồm nhưng không giới hạn, việc gây mất đoàn kết giữa
các thành viên bằng cách sử dụng tên đăng ký thứ hai, thông qua một bên thứ ba,
hoặc tuyên truyền, phổ biến những thông tin không có lợi cho uy tín của Grab.
Có thể nhận thấy ngay quyền và nghĩa vụ của các bên (Grab, lái xe) trong
quy chế hoạt động của Grab.
Thứ

hai,

trong

Sơ

lược

về

bộ

quy

tắc

ứng

xử

của

Grab

( ) đưa ra dành cho tất cả các đối
tác tài xế. Theo đó, mỗi tài xế Grab sẽ phải tuân theo bộ quy tắc ứng xử sau đây:
1. TUÂN THỦ LUẬT, QUI ĐỊNH, CHÍNH SÁCH VÀ CÁC HƯỚNG DẪN
CỦA GRAB
a.

Tài xế phải tuân thủ luật giao thông, quy định, quy tắc, chính sách,

hướng dẫn và bộ quy tắc ứng xử này cũng như bất kỳ nội quy nào phát sinh trong
quá trình hoạt động.
b.

Tài xế cam kết không tham gia bất kỳ hoạt động nào làm ảnh hưởng

hoặc tổn hại đến danh tiếng và/hoặc làm gián đoạn hoạt động của Grab, đồng thời
không cấu kết với các tài xế khác hoặc bên thứ ba nhằm mục đích thực hiện các
hành vi nêu trên.
c.

Grab cam kết một chính sách không thỏa hiệp với các hành vi vi

phạm. Những hành vi này có thể dẫn đến việc tài khoản của tài xế bị chặn tạm thời
hoặc vĩnh viễn khỏi ứng dụng Grab.
d.

Grab đang cố gắng hết sức để mang đến nhiều cuốc xe hơn cho tài xế.

Vì vậy, chúng tôi cần sự hỗ trợ của tài xế đối với những cuốc xe dùng mã khuyến
mãi. Hãy trân trọng tất cả các cuốc xe này khi nhận được xác nhận từ khách hàng.
Trong trường hợp tài xế không chắn chắn, hãy liên hệ với bộ phận chăm sóc khách
hàng để được giải đáp thắc mắc.

13


e.

Tài xế bị nghiêm cấm thực hiện những hành động nhằm mục đích

gian lận hoặc đánh lừa, gây ra thất thoát cho Grab dưới bất kỳ hình thức nào, không
chỉ riêng Mã khuyến mãi.
f.

Grab ngăn chặn các tài xế tham gia vào bất kỳ cuộc biểu tình phi

pháp nào chống lại Grab, làm thành viên của các hiệp hội không có giấy phép, xúi
giục các tài xế khác ngưng hoạt động, tẩy chay hoặc đe dọa tẩy chay ứng dụng
Grab hoặc bất kỳ hành động nào đi ngược lại lợi ích của Grab.
2. DỊCH VỤ CÓ CHẤT LƯỢNG VÀ CHUYÊN NGHIỆP
a.

Tài xế mang đến những chuyến đi an toàn cho tất cả hành khách. Sự

an toàn của hành khách và tài xế khi sử dụng ứng dụng Grab để di chuyển là mối
quan tâm hàng đầu của chúng tôi.
b.

Grab không thỏa hiệp với bất kỳ hành vi sử dụng ma túy hoặc rượu

bia nào khi tham gia hoạt động qua ứng dụng Grab. Điều này trái với pháp luật,
đồng thời vi phạm nghiêm trọng chính sách an toàn của Grab. Hơn nữa, Grab
nghiêm cấm việc tàng trữ và cất giữ chất cấm cũng như rượu bia trong xe của tài
xế. Nếu một hành khách tin ngờ tài xế có sử dụng ma túy hoặc rượu bia, hành
khách đó có quyền kết thúc chuyến đi ngay lập tức và phản ánh lại sự việc với bộ
phận chăm sóc khách hàng.
c.

Tài xế bị nghiêm cấm sử dụng hoặc cất giữ bất kỳ loại vũ khí nào

trong xe hoặc trên người với bất kỳ mục đích gì.
d.

Grab luôn nghiêm khắc với những hành vi lái xe không an toàn, gây

nguy hiểm cho hành khách và những người đi đường khác, bao gồm:


Lái xe lạng lách, đánh võng



Vượt quá tốc độ cho phép



Không tuân thủ tín hiệu đèn giao thông



Sử dụng điện thoại di động bằng tay lúc lái xe
14




Không bật đèn xi nhan khi sang làn khác hoặc rẽ hướng khác



Vi phạm bất kỳ luật giao thông nào khác

e.

Tài xế có trách nhiệm bảo quản xe trong điều kiện tốt, đúng với tiêu

chuẩn an toàn của ngành giao thông. Tài xế cũng nên kiểm tra sức khỏe theo quy
định của địa phương hoặc khi được Grab hướng dẫn.
f.

Tài xế luôn ăn mặc phù hợp và chỉn chu, đồng thời cho thấy tác

phong chuyên nghiệp cũng như giao tiếp lịch sự với hành khách.
g.

Tài xế không được phép lái xe nếu không có bằng lái xe hợp pháp,

chế độ bảo hiểm và/hoặc giấy phép kinh doanh trong trường hợp cho thuê xe theo
hợp đồng.
h.

Grab khuyến khích tài xế luôn nhắc nhở hành khách cài dây an toàn

(hoặc đội mũ bảo hiểm nếu đi xe máy) trong lúc di chuyển với Grab.
i.

Tránh bạo lực và thái độ cáu gắt bất cứ lúc nào. Với tiêu chí an toàn

và an ninh là trên hết, Grab không chấp nhận bất kỳ hành động bạo lực hoặc thái độ
tiêu cực nào. Tài xế không được phép thể hiện thái độ cáu gắt, bao gồm tranh chấp
với hành khách, chửi tục, miệt thị, đe dọa hoặc xô xát với hành khách. Trong
trường hợp bất khả kháng, tài xế không nên tự xử lý hoặc làm tăng căng thẳng (ví
dụ: công kích hoặc đe dọa dù đang trong chuyến đi hay đã kết thúc). Hãy báo cáo
tình hình với Grab càng sớm càng tốt. Chúng tôi hướng đến giải quyết vấn đề của
các bên liên quan một cách công bằng và hành động hợp tình hợp lý nhất.
j.

Nghiêm cấm bất kỳ hành vi xâm phạm tình dục, bao gồm: bình

luận/tin nhắn dâm dục, quấy rối tình dục, đụng chạm thân thể không mong muốn,
khống chế trái luật, chuốc thuốc, cưỡng bức và hãm hiếp. Đây là những hành vi
phạm pháp và vi phạm nghiêm trọng chính sách an toàn của Grab. Người vi phạm

sẽ bị truy tố trách nhiệm hình sự.
k.

Hãy ghi nhớ rằng quấy rối mang ý nghĩa khác nhau tùy theo quy

chuẩn của xã hội và cá nhân – đánh giá ngoại hình, hỏi quá nhiều câu hỏi cá nhân
15


và xâm phạm không gian riêng thường được xem là không phù hợp. Grab khuyến
cáo tài xế nên lưu ý đến tự do và không gian cá nhân của hành khách. Nhắn tin cho
hành khách ngoài mục đích công việc vừa là một hình thức quấy rối vừa là một
hành động vi phạm quyền an toàn và bảo mật thông tin cá nhân.
l.

Là một người cung cấp dịch vụ di chuyển, Grab khuyến khích tài xế

giúp đỡ những hành khách khuyết tật, đặc biệt khi lên hoặc xuống xe.
m.

Tài xế phải đáp ứng các yêu cầu hợp lý của hành khách như chỉnh

nhiệt độ máy điều hòa hoặc âm lượng radio.
n.

Với sự quan tâm dành cho các hành khách khiếm thị có chó dẫn

đường đi theo, tài xế được khuyến khích nhận các cuốc xe đó nếu không trái với
các giáo lý trong tôn giáo của tài xế.
o.

Tài xế được khuyến khích nắm rõ các diễn biến trên đường. Tài xế sẽ

hoạt động thuận lợi hơn khi nắm được các điều kiện giao thông như công trường
nào đang thi công, có các vụ tai nạn lớn hoặc các sự kiện ngoài trời hay không,
nhằm tránh ảnh hưởng đến lộ trình.
p.

Trong trường hợp hành khách để quên tài sản trên xe, tài xế có trách

nhiệm trả lại cho hành khách đó ngay lập tức hoặc nhờ bộ phận chăm sóc khách
hàng của Grab gửi lại.
q.

Trân trọng cuốc xe mà tài xế nhận được. Điều này vô cùng quan trọng

trong việc xây dựng sự tin tưởng của khách hàng và khuyến khích nhiều hành
khách sử dụng dịch vụ Grab hơn nữa. Nhiều hành khách hơn có nghĩa là nhiều cuốc
xe hơn cho toàn thể tài xế.
r.

Không chuyển khách cho tài xế khác. Trong trường hợp tài xế không

thể đón khách vì có việc đột xuất, vui lòng gọi ngay cho hành khách để hủy đặt xe.
Tài xế được khuyến khích không hủy cuốc xe, trừ trường hợp khẩn cấp (ví dụ xe
hư).

16

s.

Chờ khách hàng đến điểm đón. Nếu tài xế bỏ đi mà không chờ họ, họ

sẽ có trải nghiệm tiêu cực đối với dịch vụ của Grab. Vui lòng gọi cho hành khách
sau khi đợi 5 phút mà họ không đến để xác nhận xem hành khách có muốn tiếp tục
đi xe hay không. Hãy báo cho hành khách và bộ phận chăm sóc khách hàng nếu tài
xế không thể tiếp tục đợi.
t.

Không nhận cuốc xe khi trên xe đã có khách vì điều này sẽ khiến

khách hàng mới phải đợi lâu hơn.
u.

Tài xế không được phép từ chối cuốc xe dựa trên những đặc điểm cá

nhân của khách như chủng tộc, tôn giáo, quốc tịch, khuyết tật, xu hướng tình dục,
giới tính, tình trạng hôn nhân, đặc điểm giới tính, tuổi tác hay bất kỳ đặc tính nào
được bảo vệ bởi pháp luật. Hành động này có thể dẫn đến việc tài xế bị chặn vĩnh
viễn khỏi ứng dụng Grab. Điều này thể hiện sự thiếu tôn trọng, gây nên sự kì thị và
ảnh hưởng đến quyền lợi của một cá nhân hoặc một nhóm người nào đó, không cần
biết hành khách có thuộc nhóm người đó hay không.
v.

Không tự ý đưa ra mức phí (ví dụ phụ thu mỗi chuyến đi) bởi đó là

hành vi tăng giá trái qui định. Chỉ nhận đúng số tiền cước dựa trên đồng hồ cùng
với các khoản thu đưa ra bởi các công ty uy tín hoặc dựa trên ứng dụng.
w.

Không gợi ý khách đi riêng hoặc sắp xếp đặt thêm chuyến. Điều này

vi phạm quy định của Grab về việc chỉ định xe gần nhất cho hành khách. Tài xế
cũng đang ngăn hành khách đặt xe một cách hiệu quả nhất.
x.

Không giới thiệu các ứng dụng đặt xe khác cho hành khách. Điều này

gây ra sự khó chịu và tạo cảm giác thiếu chuyên nghiệp cho hành khách.
y.

Hành khách mong muốn sự thành thật ở một người tài xế. Vì vậy, tài

xế phải cung cấp dịch vụ di chuyển dựa trên quy tắc này, và những hành vi gian lận
như không đưa tiền thừa hoặc đưa ít tiền thừa hơn cho hành khách, hoặc đi đường
vòng xa hơn cần thiết (trừ trường hợp có lý do chính đáng hay do hành khách yêu
cầu) đều bị ngăn cấm.

17


z.

Tài xế bị nghiêm cấm liên lạc với hành khách qua bất kỳ kênh liên lạc

hay ứng dụng nào khác ngoài mục đích công việc.
aa.

Nhấn “Trả khách”/ “Kết thúc chuyến đi” chỉ sau khi hành khách

xuống xe.
3. THỦ TỤC BÁO CÁO TÌNH HUỐNG KHẨN CẤP
a.

Nhanh chóng báo cáo thông tin khẩn cấp đến Grab. Chúng tôi mong

muốn giúp đỡ trong mọi vấn đề phát sinh.
b.

Bất cứ lúc nào tài xế thấy đang đối diện với tình huống cần sự giúp

đỡ khẩn cấp, vui lòng gọi số dịch vụ khẩn cấp tại khu vực. Khi tất cả các bên liên
quan đã an toàn và tình huống được giải quyết bởi lực lượng chức năng, hãy thông
báo cho Grab. Chúng tôi sẽ hỗ trợ và có động thái phù hợp nếu cần thiết, bao gồm
việc hợp tác với các cơ quan pháp luật.
4. CẢI THIỆN VÀ KHÔNG NGỪNG TRAU DỒI BẢN THÂN
a.

Tiếp thu những góp ý và tham gia các khóa đào tạo. Tại Grab, chúng

tôi cam kết không ngừng cải thiện chất lượng dịch vụ của mình.
b.

Grab triển khai hệ thống nhận phản hồi 2 chiều từ tài xế và hành

khách, cũng như hệ thống kiểm tra chất lượng của các hành khách bí mật. Chúng
tôi cũng thực hiện hệ thống đánh giá mức độ phù hợp và biểu hiện của tài xế liên
tục, sau đó đưa ra các phản hồi tùy theo từng trường hợp. Đa số trường hợp, chúng
tôi hướng đến làm việc với tài xế qua các buổi họp nêu ý kiến, các buổi đào tạo, các

lớp kĩ năng và kiểm tra chất lượng,…Kết quả từ các chương trình này tùy thuộc
vào khả năng tiếp thu của các tài xế.
c.

Tài xế bắt buộc tham gia các buổi đào tạo được tổ chức bởi Grab

hoặc các đối tác của Grab, trừ trường hợp khẩn cấp hoặc lý do bất khả kháng.
Trong những trường hợp đó, Grab sẽ sắp xếp các buổi thay thế vào một ngày khác.
Tất cả tài xế phải xác nhận rằng họ hiểu rõ tất cả các điều khoản trong bộ
quy tắc ứng xử của tài xế nêu trên và phải chịu trách nhiệm cho bất kỳ việc làm là
18


kết quả hoặc được xác nhận là kết quả của quá trình hoạt động dịch vụ di chuyển
bằng xe máy và xe 4 bánh, bao gồm và không chỉ có thiệt hại về tính mạng và tài
sản hay chấn thương cá nhân. Tài xế cũng sẽ bị qui trách nhiệm đối với các thiệt hại
Grab phải chịu nếu bị phát hiện vi phạm bất kỳ điều khoản nào trong bộ quy tắc
ứng xử.
Hơn nữa, tài xế phải hiểu và đồng ý rằng Grab có quyền xử lý những hành vi
vi phạm, bao gồm việc chặn tạm thời hoặc vĩnh viễn tài xế khỏi ứng dụng Grab nếu
tài xế vi phạm bất kỳ điều khoản nào của bộ quy tắc ứng xử này.”
Ở trong bộ quy tắc ứng xử mà Grab đưa ra chủ yếu đề cập đến những điều
kiện, trách nhiệm, nghĩa vụ của những lái xe khi họ sử dụng phần mềm Grab. Tuy
nhiên, đây có thể được coi như là điều kiện làm việc trong hợp đồng giữa Grab và
các lái xe.
Có thể thấy trong hai thỏa thuận được nhắc đến ở trên đã đề cập đến 2 vấn
đề chính đó là: điều kiện làm việc; các quyền và nghĩa vụ hai bên.
Trên thực tế, khi tìm hiểu kĩ hơn về cách thức để trở thành một lái xe của
Grab, hay một số nội dung chi tiết, có những thông tin sau:
-

Về thời gian làm việc: linh động. Và trong đoạn quảng cáo tuyển

dụng Grabbike có phần “Các đối tác chạy toàn thời gian cho GrabBike (trung bình
8 tiếng/ ngày, 6 ngày / tuần) có thu nhập trung bình từ 8 triệu đến 10 triệu đồng /
tháng. Các đối tác chạy bán thời gian trung bình khoảng 4 tiếng / ngày có thu nhập
trung bình 4 triệu / tháng, tương đương 24 nghìn đồng / giờ”. Mặc dù là không ràng
buộc, nhưng chính Grab có đưa ra những thông tin cụ thể về vấn đề này.
-

Về lương: chủ yếu nguồn thu nhập của các lái xe sẽ phụ thuộc vào số

chuyến họ chở, hay có thể nói “ ăn theo sản phẩm”. Số tiền khách hàng trả sẽ được
chia cho Grab và người lái xe theo tỷ lệ 20:80.
-

An toàn lao động: sau khi lái xe chạy được số chuyến nhất định, họ sẽ

được Grab trang bị: quần áo, mũ bảo hiểm có logo Grab. Mặc dù không có chế độ
19


đóng Bảo hiểm xã hội; tuy nhiên họ được bảo hiểm trong trường hợp tai nạn hoặc
mất xe.
Với những thông tin này đã phần nào hướng mối quan hệ giữa Grab - các lái
xe như mối quan hệ giữa người sử dụng lao động – người lao động. Tuy nhiên, có
một sự đặc biệt ở đây đó là tiền mà lái xe nhận được không phải là do Grab trả cho
họ, nó xuất phát từ chính khách hàng mà họ chở. Có thể hình dung dường như Grab
như là một nhà môi giới; hiện tượng này không quá phổ biến hiện nay nhưng nó là
một thực tế của xã hội và sẽ phát triển trong tương lai. Dù vậy, vẫn có sự giám sát

từ phía Grab; lái xe nhận được tiền từ chính công việc – công việc có sự hỗ trợ của
Grab; có cả những điều kiện, quyền nghĩa vụ tương ứng; và đây được coi là một
hợp đồng lao động
Cũng giống như trong những trường hợp: làm việc part time, làm việc theo
mùa vụ, công việc phổ thông không có hợp đồng chính thức,…. Thì ở đây, đứng về
phía bảo vệ người lao động thì phía Grab cần có thêm nhiều chế độ ưu tiên lái xe
trong những vẫn đề như: phụ phí, bảo hiểm xã hội, vệ sinh lao động, tai nạn lao
động….

2.2.

Kinh nghiệm quốc tế

2.2.1. Kinh nghiệm từ Saudi Arabia, Mỹ và Trung Quốc
Saudi Arabia công khai gọi Uber là “dịch vụ có thể thúc đẩy tăng trưởng và
cải thiện bình đẳng giới”, khi nhiều nữ tài xế được tuyển dụng để chạy xe Uber –
điều mà họ không thể làm được với taxi truyền thống.
Trung Quốc ủng hộ mô hình taxi công nghệ, với sự nổi lên của 4 thương hiệu
lớn là Uber Trung Quốc, Didi Chuxing, Ucar và Idao Yongche, cạnh tranh quyết liệt
với taxi truyền thống.

20


Mỹ là nơi sinh ra của Uber chính vì vậy Uber được sử dụng rộng rãi tại đây,
Mỹ cũng chính là thị trường chính của Uber. Tuy nhiên chính quyền nhiều bang tại
Mỹ lại muốn thắt chạt quản lý với Uber, về vấn đề quản lý hành khách.
2.2.2. Kinh nghiệm từ châu Âu
Từ năm 2015, ở Đức, Uber cũng chỉ còn có mặt tại Berlin và Munich sau khi
bị buộc phải rời khỏi các thành phố lớn khác như Dusseldorf, Frankfurt và

Hamburg.
Năm 2017, Uber rời khỏi Đan Mạch sau khi nước này siết chặt luật lệ đối với
các tổ chức kinh doanh về taxi, buộc các công ty như Uber phải đặt đồng hồ tính
tiền ở trong xe. Nước Ý cũng đã chặn các ứng dụng gọi xe, không cho phép quảng
bá, vì cho rằng đó là loại dịch vụ cạnh tranh không sòng phẳng. Dịch vụ của Uber bị
chặn và hãng cũng không được phép quảng cáo. Tại tất cả các quốc gia Bắc Âu như
Na Uy, Phần Lan, Thụy Điển, mô hình hoạt động của dịch vụ gọi xe giá rẻ UberPop
(kết nối hành khách với tài xế tư nhân không có giấy phép hành nghề taxi) không
được pháp luật cho phép. Vì thế, hãng đã phải rút dịch vụ này tại toàn bộ bán đảo
Scandinavi.
Các quốc gia nói rất nhiều về nền kinh tế chia sẻ và mỗi quốc gia phản ứng
một cách khác nhau có quốc gia thì ủng hộ, có quốc gia thì không. Cụ thể, mới đây
Liên minh châu âu đã không công nhân dịch vụ chia sẻ này là dịch vụ cung ứng
phần mềm hay công nghệ mà họ công nhận đó là dịch vụ vận tải.Trong khi đó tại
New Zealand lại coi đó là hình thức doanh nghiệp vận tải. Ngay các nước khu vực
Đông Nam Á như Indonesia, Malaisia, Philippines cũng áp dụng theo hình thức vận
tải, chỉ riêng Singapore chỉ coi đó là doanh nghiệp ứng dụng công nghệ. Điều này
cho thấy mỗi quốc gia có phản ứng chính sách khác nhau tùy theo mục đích của
quốc gia đó.

21


KẾT LUẬN
Nền kinh tế chia sẻ dựa trên nền tảng công nghệ 4.0 là xu hướng tất yếu của
thế giới. Việc xu hướng này hình thành các mô hình kinh tế mới mà con người
chúng ta chưa bao giờ biết tới. Tuy nhiên không vì thế mà chúng ta kìm hãm nó,
kìm hãm sự phát triển của mô hình kinh tế mới. Lịch sử đã chứng minh rằng chỉ có
người biết lưới trên những làn sóng đổi mới mới có thể thành công.
Việt Nam đang là một nước tham gia hội nhập kinh tế quốc tế vì vậy các xu

hướng kinh tế mới đang du nhập ngày càng nhiều vào Việt Nam. Với nền tảng công
nghệ thông tin phủ sóng khắp toàn quốc đó là lợi thế vô cùng lớn mà Việt Nam có
được trong quá trình hội nhập, phát triển công nghệ 4.0.
Quy luật cung và cầu là những quy luật cơ bản của nền kinh tế. Cạnh tranh là
nền tảng để xây dựng nền kinh tế thị trường. Việc tôn trọng quy luật này là điều nên
làm của nhà nước, thay vì can thiệp cho thí điểm. Việc thí điểm là điều không nên,
hơn nữa tạo ra sự chồng chéo trong quản lý của địa phương và Bộ Giao thông vận
tải. Qua đó cũng cho thấy chúng ta cần phải nhìn nhận lại trách nhiệm của chính
quyền địa phương và các cơ quan hành chính Trung ương. Uber và Grab là những ví
dụ điển hình cho mô hình nền kinh tế chia sẻ, ngoài Uber ra thì còn có rất nhiều loại
hình kinh doanh trên nền tảng kinh tế chia sẻ. Vấn đề xung đột lợi ích giữa mô hình
kinh tế mới và mô hình knh tế truyền thống là điều dễ dàng có thể hiểu được. Chúng
ta cần xác định rõ vai trò của người lái xe trong trường hợp của Grab để qua đó xác
định vai trò của các bên trong nền kinh tế chia sẻ.

22


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng Anh
1. Amie Tsang (2017), Uber Is Dealt a Fresh Blow in European Legal Case

/>2. Julia Kollewe (2017), New Uber blow as European legal adviser says
service should be licensed like taxis
/>Tài liệu tiếng Việt
1. Bộ luật dân sự 2015.
2. Luật cạnh tranh 2004
3. Luật doanh nghiệp 2014
4. Luật Thương mại 2005
5. Nguyễn Phan Anh (2016), Mô hình nền kinh tế chia sẻ và gợi ý cho Việt Nam,

Tạp chí Tài chính kỳ II, số tháng 7/2016.
6. Khánh Long (2017), Dịch vụ Uber trên thế giới: Nơi cấm cửa, nơi ủng hộ

/>7. Á Tiên (2017), Uber đang dần bị siết chặt pháp lý ở châu Âu

/>8. Văn bản số 1066/TTg-CN ngày 20 tháng 7 năm 2017 của Thủ Tướng Chính

Phủ trả lời chất vấn của đại biểu quốc hội Dương Trung Quốc VỀ Grab và
Uber

23


Các website tham khảo
1. />2.
3. />
24