Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở địa bàn thành phố hồ chí minh

2

BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ



TRẦN DUY NAM

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN,
NGHIỆP VỤ CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG Ở ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2013


3

BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ



TRẦN DUY NAM

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN,
NGHIỆP VỤ CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG Ở ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60 14 01 14

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS NGUYỄN
VĂN TÀI

HÀ NỘI - 2013


4

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU

Chương 1

Trang
3
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT
ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN, NGHIỆP VỤ
CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

12

1.1. Quan niệm về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn,
nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở
Thành phố Hồ Chí Minh
12
1.2. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn,

nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở
Thành phố Hồ Chí Minh
22
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
CHUYÊN MÔN, NGHIỆP VỤ CHO ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ở THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH

29

2.1. Đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ
cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở Thành phố
Hồ Chí Minh
29
2.2. Đánh giá tình hình quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ
thông ở Thành phố Hồ Chí Minh
39
Chương 3 YÊU CẦU, BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƯỠNG CHUYÊN MÔN, NGHIỆP VỤ CHO ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ở THÀNH
PHỐ HỒ CHÍ MINH

55

3.1. Yêu cầu xây dựng biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học
phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh
55
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn,

nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở
Thành phố Hồ Chí Minh
57
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 82
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
89
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
93
PHỤ LỤC
96


5

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sự kiện nước ta gia nhập WTO chứng tỏ sự thừa nhận của cộng đồng
quốc tế đối với những thay đổi tích cực, to lớn và toàn diện trong thực hiện
đường lối đổi mới của Ðảng. Sự kiện này có ý nghĩa sâu sắc về chính trị, kinh
tế, xã hội; khẳng định vị thế của đất nước ta trên thế giới; thể hiện rõ ý chí của
toàn Ðảng, toàn dân quyết tâm xây dựng một quốc gia độc lập tự chủ, ổn định
về chính trị, đồng thuận về xã hội, sẵn sàng thực hiện các cam kết chung với
cộng đồng quốc tế. Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng khẳn
định: “Tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát
huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền
tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng
hiện đại” [14, tr.272]. Trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, Đảng
và Nhà nước luôn chú trọng quan tâm phát triển sự nghiệp giáo dục, xem giáo
dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi
dưỡng nhân tài. Chính vì thế, trong Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần

thứ XI đã xác định đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo
hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá, trong đó đổi mới cơ
chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu
then chốt. Vì đây là nguồn lực quyết định việc thực hiện mục tiêu giáo dục,
đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân ở nước ta trong thời kỳ đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục trung học phổ thông được
xem là nền tảng và có ý nghĩa quan trọng, quyết định đến hiệu quả của nguồn
nhân lực đất nước; bởi lẽ giáo dục trung học phổ thông là nhằm giúp học sinh
củng cố và phát triển những kết quả của giáo dục trung học cơ sở, hoàn thiện
học vấn phổ thông và những hiểu biết thông thường về kỹ thuật và hướng


6

nghiệp để tiếp tục học đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, học nghề
hoặc đi vào cuộc sống lao động. Để giáo dục trung học phổ thông thực sự có
chất lượng cao phải đảm bảo đồng bộ về các điều kiện như nội dung chương
trình, giáo khoa, cơ sở vật chất; đồng thời phải kể đến vai trò nòng cốt của đội
ngũ giáo viên.
Để đổi mới công tác quản lý giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục
đào tạo nói chung thì việc xây dựng đội ngũ giáo viên vững mạnh đủ sức
hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao, tạo cơ sở tiền đề tốt cho hoạt động
dạy và học là một biện pháp cơ bản nhất. Vì vậy, các nhà quản lý giáo dục
phải hết sức coi trọng việc xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên đủ về số
lượng, mạnh về chất lượng, hay nói cách khác là xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ
giáo viên “vừa hồng, vừa chuyên”. Đội ngũ giáo viên là nhân tố có ý nghĩa
quyết định đối với sự thành công hay thất bại của việc nâng cao dân trí, đào
tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Sản phẩm của họ tích hợp cả
nhân tố tinh thần và vật chất, đó là nhân cách, sức lao động. Sứ mệnh của nhà

giáo có ý nghĩa đặc biệt, họ là bộ phận lao động tinh hoa của đất nước; lao
động của họ trực tiếp và gián tiếp thúc đẩy sự phát triển của đất nước và cộng
đồng đi vào trạng thái phát triển bền vững.
Đảng và Nhà nước ta từ khi ra đời cho đến nay rất quan tâm xây dựng
đội ngũ giáo viên. Trong nền giáo dục mới, Đảng và Nhà nước ta đã xác định
đội ngũ giỏo viên là những chiến sĩ cách mạng trên mặt trận tư tưởng văn hóa.
Họ có trách nhiệm truyền bá cho thế hệ trẻ lý tưởng và đạo đức cách mạng
chân chính, hệ thống những giá trị truyền thống văn hóa của dân tộc và tinh
hoa của nhân loại. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Có gì vẻ
vang hơn là nghề đào tạo những thế hệ sau này, tích cực góp phần xây dựng
chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Người thầy giáo tốt, thầy giáo xứng
đáng là thầy giáo, là người vẻ vang nhất” [29, tr.331].


7

Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng, Đảng đặt ra yêu cầu: “giáo
viên phải có đủ đức, tài”; các lực lượng giáo dục, trước hết phải được “chuẩn
hoá”. Luật giáo dục của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã chỉ rõ:
“Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục”. Văn
kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã nhấn mạnh: “Xây dựng đội ngũ giáo
viên đủ số lượng đáp ứng yêu cầu về chất lượng” [14, tr.216]. Xuất phát từ yêu
cầu và thực tiễn trên, đòi hỏi đội ngũ giáo viên cần thiết phải được bồi dưỡng
chuyên môn, nghiệp vụ.
Nhận thức đúng đắn vai trò của đội ngũ giáo viên đối với giáo dục trung
học phổ thông, những năm qua Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí
Minh đã rất quan tâm bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo
viên và đã thu được nhiều kết quả tốt. Tuy nhiên, công tác phát triển đội ngũ
giáo viên nói chung, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên trung
học phổ thông nói riêng vẫn còn tồn tại những hạn chế bất cập. Theo báo cáo

tại hội thảo khoa học năm 2012 về “Đổi mới cơ chế quản lý, phát triển đội
ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục” của Câu lạc bộ Giám đốc sở Giáo
dục và Đào tạo các tỉnh, thành phía Nam xác định công tác quản lý hoạt động
bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên trung học phổ thông ở Thành
phố Hồ Chí Minh chưa thực sự đồng bộ và thường xuyên. Điều đó đòi hỏi cần
có sự quản lý khoa học hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo
viên trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Chính vì vậy,
việc nghiên cứu đề tài: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ
cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh” là cần
thiết và cấp bách.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Xung quanh vấn đề bồi dưỡng đội ngũ giáo viên và quản lý hoạt động
bồi dưỡng đội ngũ giáo viên nói chung và đội ngũ giáo viên phổ thông trung


8

học nói riêng từ lâu thu hút các nhà khoa học, các nhà quản lý quan tâm
nghiên cứu. Sau đây là một số công trình nghiên cứu của các tác giả có liên
quan đến vấn đề trên.
Đề tài cấp Bộ “Các giải pháp bồi dưỡng để nâng cao chất lượng đội
ngũ giáo viên tiểu học Đồng bằng Sông Cửu Long”, do Nguyễn Thị Quy làm
chủ nhiệm, đã tiến hành khảo sát thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học và thực
trạng dạy học tiểu học ở Đồng bằng Sông Cửu Long, trên cơ sở đó đề xuất
các giải pháp bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học Đồng
bằng Sông Cửu Long.
Tác giả Nguyễn Thị Thu Hiền với công trình: “Đổi mới công tác bồi
dưỡng giáo viên trong trường phổ thông”, đã làm rõ các khái niệm đào tạo, bồi
dưỡng; làm rõ mục đích bồi dưỡng, nội dung bồi dưỡng, phương pháp bồi
dưỡng giáo viên trong các nhà trường phổ thông.

Các tác giả Chu Mạnh Nguyên, Mai Quang Tâm, Dương Thúy Giang,
Đỗ Thị Hòa nghiên cứu một cách hệ thống “nghiệp vụ quản lý trường trung
học”, đặc biệt trong đó đã chi tiết hóa công tác quản lý, bồi dưỡng, kiểm tra,
đánh giá đội ngũ giáo viên. Các công trình của các tác giả như Hà Thế Ngữ;
Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo; Bùi Thanh Huyền đã đề cập
đến vị trí, tầm quan trọng của người giáo viên, đặc điểm lao động của đội ngũ
giáo viên, những yêu cầu chung về xây dựng đội ngũ giáo viên và nhiệm vụ
của họ đều được thể hiện trong. Các tác giả Phùng Đình Mẫn, Trần Văn Hiếu,
Hồ Văn Liên, Phan Minh Tiến, Trương Thanh Thúy - Đại học Sư phạm Huế,
đã đề cập đến những vấn đề cơ bản về đổi mới giáo dục trung học phổ thông
hiện nay trong đó nhấn mạnh vai trò của người giáo viên và xu hướng đổi mới
đánh giá ở trường trung học phổ thông. Riêng tác giả Phạm Quang Huân đã
đưa ra những quan niệm mới: Giáo viên thực sự là chủ thể quản lý chất lượng
trong nhà trường. Các tác giả Nguyễn Kim Hồng - Trường Đại học Sư phạm


9

Thành phố Hồ Chí Minh, Vũ Lan Hương - Trường Cán bộ quản lý giáo dục
và Đào tạo II đã có những bài viết về “coi trọng việc đào tạo đội ngũ quản lý
giáo dục có trình độ sau đại học cho các quận/huyện” và “hướng tới mục tiêu
10% giáo viên trung học phổ thông có trình độ sau đại học vào năm 2010”.
Các tác giả Nguyễn Văn Lê, Trần Bá Hoành đã chú ý nhiều đến bồi dưỡng
giáo viên về tư tưởng chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao năng lực
giảng dạy cho đội ngũ giáo viên.
Tác giả Trần Đình Thuận đã đề xuất xây dựng chương trình bồi dưỡng
cán bộ, giáo viên qua truyền hình, một vấn đề không mới nhưng rất cần được
sự quan tâm, đầu tư. Nhóm nghiên cứu gồm các tác giả Nguyễn Kim Hồng,
Đoàn Văn Điều, Nguyễn Sỹ Trung, Đoàn Nguyễn Thùy Dương - Trường Đại
học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh qua nghiên cứu tiêu chí đánh giá giáo

viên cấp trung học phổ thông tại Thành phố Hồ Chí Minh đã đề xuất bảng
đánh giá giờ dạy của giáo viên gồm 35 tiêu chí cụ thể.
Cùng với các công trình nghiên cứu của các tác giả trên đây, còn có
nhiều luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý giáo dục đề cập đến vấn đề quản
lý giáo viên trung học phổ thông.
Luận văn thạc sĩ “Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ
thông huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi” của Nguyễn Văn Nhựt, đã đề cập
các vấn đề thực trạng công tác quản lý đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng các
trường trung học phổ thông huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, trên cơ sở đó
đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng tốt yêu cầu và
nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay.
Phạm Thanh Hải với luận văn thạc sĩ về đề tài“Biện pháp quản lý bồi
dưỡng giáo viên nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo ở trường trung
học phổ thông Số III Bảo Yên”, đã đề cập các vấn đề lý luận về quản lý công
tác bồi dưỡng giáo viên trong trường phổ thông và thực trạng hoạt động này


10

của trường trung học phổ thông Số III huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Trên cơ
sở đó đưa ra biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên nhằm nâng cao
chất lượng đội ngũ nhà giáo trường trung học phổ thông số III huyện Bảo
Yên, tỉnh Lào Cai.
Luận văn thạc sĩ “Một số biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm
nâng cao chất lượng học tập cho học sinh trường trung học phổ thông huyện
Châu Thành A - tỉnh Cần Thơ” của tác giả Trần Thị Tư đã đi sâu nghiên cứu
về vấn đề xây dựng, bồi dưỡng quy hoạch quản lý phát triển đội ngũ giáo
viên, hoàn thiện dần cơ sở lý luận về xây dựng đồng thời đề xuất các biện
pháp trong việc quản lý, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của địa phương,
điều kiện nhà trường để từng bước củng cố, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo

viên trở thành lực lượng chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng học tập cho học
sinh, quyết định sự phát triển giáo dục.
Như vậy, xung quanh vấn đề bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên nói chung, giáo viên trung học phổ thông nói riêng đã có nhiều công
trình của các tác giả đi sâu nghiên cứu. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu
của các tác giả thường chỉ đề cập đến bồi dưỡng giáo viên ở bậc phổ thông
nói chung hoặc bồi dưỡng giáo viên với trường thuộc nhiều địa phương khác
nhau. Đối với vấn đề “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ
cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh” chưa
có công trình nào đề sâu nghiên cứu một cách cụ thể.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề lý luận, thực tiễn của vấn đề nghiên cứu, từ
đó đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho
đội ngũ giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo trung học phổ
thông ở Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.


11

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về quản lý hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở
Thành phố Hồ Chí Minh.
Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên các trường trung học phổ thông ở
Thành phố Hồ Chí Minh.
Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn,
nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí
Minh hiện nay.

4. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu
4.1 Khách thể nghiên cứu
Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên
trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo
viên trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh.
4.3. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn,
nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên tại một số trường trung học phổ thông ở
Thành phố Hồ Chí Minh.
Các số liệu điều tra, khảo sát ở các trường trung học phổ thông nêu trên
địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh tính từ năm 2007 đến 2013.
5. Giả thuyết khoa học
Chất lượng đội ngũ giáo viên trung học phổ thông phụ thuộc vào nhiều
yếu tố, trong đó quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ là yếu
tố giữ vị trí, vai trò rất quan trọng. Nếu chủ thể quản lý thực hiện đồng bộ


12

các biện pháp quản lý như: Nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ
quản lý; xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ; tổ chức, chỉ
đạo triển khai thực hiện có hiệu quả hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp
vụ; đổi mới nội dung, hình thức bồi dưỡng; thường xuyên kiểm tra, đánh giá
hoạt động bồi dưỡng thì chất lượng đội ngũ giáo viên trung học phổ thông sẽ
được nâng cao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển giáo dục, đào tạo ở
Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
6.1. Phương pháp luận

Để nghiên cứu đề tài, tác giả đã dựa trên nền tảng các quan điểm, tư
tưởng về giáo dục, quản lý giáo dục của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, quan điểm đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam và quán triệt,
vận dụng sâu sắc quan điểm hệ thống, cấu trúc, lôgic, lịch sử và quan điểm
thực tiễn trong nghiên cứu khoa học giáo dục, từ đó định hướng cho việc tiếp
cận đối tượng nghiên cứu và luận giải các nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài.
6.2. Phương pháp nghiên cứu
Để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu đề tài, tác giả sử dụng kết hợp
các phương pháp sau:
Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Thực hiện việc thu thập, nghiên cứu tài liệu; phân tích, tổng hợp, hệ
thống hoá, khái quát hoá các tài liệu về giáo dục, đào tạo, đặc biệt là những tài
liệu liên quan đến quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho
đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh như nghị
quyết của các cấp ủy đảng, các văn bản, chỉ thị, hướng dẫn của Bộ Giáo dục
và Đào tạo; kế hoạch quản lý giáo dục, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên nói riêng
của Sở Giáo dục và Đào tạo Hồ Chí Minh và của các trường trung học phổ
thông trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.


13

Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp quan sát sư phạm: quan sát việc quản lý các buổi tập huấn,
họp hội đồng chuyên môn của các tổ bộ môn ở một số trường, qua đó tìm hiểu
cách thức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên.
Phương pháp điều tra: điều tra bằng phiếu trưng cầu ý kiến (hỏi) đối với
100 cán bộ quản lý và 156 giáo viên của 6 trường trung học phổ thông ở
Thành phố Hồ Chí Minh.
Phương pháp nghiên cứu sản phẩm quản lý: nghiên cứu kết quả quản lý

hoạt động bồi dưỡng giáo viên của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục thông qua
các báo cáo tổng kết năm học ở các trường trung học phổ thông trên địa bàn
Thành phố Hồ Chí Minh.
Phương pháp chuyên gia: trao đổi, tham khảo ý kiến của một số nhà
khoa học, cán bộ quản lý giáo dục ở một số trường trung học phổ thông trên
địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh những năm gần đây.
Phương pháp xử lý số liệu bằng toán thống kê để xử lý số liệu thu thập
được, qua đó rút ra những kết luận các nội dung liên quan đến đề tài.
7. Ý nghĩa của đề tài
Đề tài góp phần hệ thống hoá và khái quát hoá lý luận về quản lý hoạt động
bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông.
Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ
cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho
nghiên cứu, giảng dạy và thực hiện những vấn đề liên quan đến công tác quản
lý giáo dục của các trường trung học phổ thông.
8. Kết cấu của luận văn
Luận văn có kết cấu gồm: Phần mở đầu, 3 chương, 7 tiết, kết luận, kiến
nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.


14

Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƯỠNG CHUYÊN MÔN, NGHIỆP VỤ CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
1.1. Quan niệm về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn,
nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở Thành phố Hồ
Chí Minh

1.1.1. Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo
viên trung học phổ thông
Bồi dưỡng là quá trình tác động của chủ thể giáo dục đến đối tượng
được giáo dục, làm cho đối tượng được bồi dưỡng tăng thêm năng lực, phẩm
chất và phát triển theo chiều hướng tốt hơn.
Khái niệm bồi dưỡng được hiểu theo hai nghĩa, nghĩa rộng và nghĩa
hẹp. Bồi dưỡng theo nghĩa rộng là quá trình giáo dục, đào tạo nhằm hình
thành nhân cách và những phẩm chất riêng biệt của nhân cách theo định
hướng mục đích đã chọn. Như vậy, bồi dưỡng theo nghĩa rộng bao hàm cả
đào tạo. Bồi dưỡng theo nghĩa hẹp là trang bị thêm những kiến thức, thái độ,
kỹ năng nhằm mục đích nâng cao và hoàn thiện năng lực hoạt động trong các
lĩnh vực cụ thể. Như vậy, bồi dưỡng theo nghĩa hẹp là một kế tục và bổ sung
cho quá trình đào tạo.
Bồi dưỡng là quá trình diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng
cao kiến thức hoặc kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân để đáp ứng
nhu cầu lao động nghề nghiệp. Hay bồi dưỡng là một quá trình cập nhật kiến
thức và kỹ năng còn thiếu hoặc đã lạc hậu trong một cấp học, bậc học và
thường được xác nhận bằng một chứng chỉ. Thực chất của quá trình bồi
dưỡng là để bổ sung tri thức và kỹ năng còn thiếu hụt, hoặc đã lạc hậu để


15

nâng cao trình độ, phát triển thêm năng lực trong một lĩnh vực hoạt động
chuyên môn, dưới một hình thức phù hợp. Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ
thể hiện quan điểm giáo dục hiện đại đó là “Đào tạo liên tục và học tập suốt
đời”. Nội dung bồi dưỡng được triển khai ở các mức độ khác nhau, phù hợp
cho từng đối tượng cụ thể. Sau khi được bồi dưỡng, năng lực cá nhân được
gia tăng, đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực trong hiện tại và trong
tương lai của tổ chức.

Chuyên môn là lĩnh vực kiến thức riêng của một ngành khoa học nhất
định. Chuyên môn của giáo viên là sự hiểu biết về kiến thức bộ môn khoa học
mà họ phải giảng dạy trong nhà trường. Ở các trường phổ thông có nhiều bộ
môn khác nhau, do vậy đội ngũ giáo viên có nhiều chuyên môn khác nhau.
Nghiệp vụ là khả năng để thực hiện một hoạt động, thường liên quan
đến một nghề nghiệp nhất định. Nghiệp vụ của giáo viên là khả năng thực
hiện các hoạt động dạy học, giáo dục trong các nhà trường và thường được
gọi là nghiệp vụ sư phạm. Nghiệp vụ sư phạm bao gồm những kiến thức, kỹ
năng về dạy học, giáo dục và phát triển nghề nghiệp; những kỹ thuật để hình
thành năng lực dạy học, năng lực giáo dục. Hay nói cách khác, nghiệp vụ sư
phạm là tổ hợp các kiến thức, kỹ năng, thái độ và giá trị nghề nghiệp thiết yếu
đảm bảo cho người giáo viên thực hiện thành công quá trình dạy học, giáo
dục học sinh.
Chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên có mối quan hệ chặt chẽ với nhau,
tác động qua lại, bổ sung cho nhau cho phép người giáo viên thực hiện tốt hoạt
động dạy học và giáo dục trong nhà trường. Chuyên môn, nghiệp vụ là tổ hợp
các tri thức, kỹ năng, kỹ xảo thực hành mà con người tiếp thu được qua đào tạo
để có khả năng thực hiện một loạt công việc trong phạm vi một ngành nghề
nhất định theo phân công của xã hội. Chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên
trung học phổ thông là sự hiểu biết về các bộ môn khoa học nói chung, khoa


16

học thuộc chuyên môn của bản thân nói riêng, hiểu rõ về công việc giáo dục
học sinh mà mình phụ trách ở trường trung học phổ thông, yêu nghề, có kỹ
năng lựa chọn và thực hiện những phương pháp, hình thức giảng dạy có hiệu
quả. Ngoài ra, giáo viên trung học phổ thông còn biết quan tâm đến những
vấn đề mà ngành học của mình đang cố gắng giải quyết trong sự phát triển
chung của khoa học.

Người giáo viên có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cao là người có
hiểu biết về tâm lý học, giáo dục học, hiểu và ý thức được rằng nếu không có
những tri thức khoa học về giáo dục thì sẽ không thể cộng tác được với học
sinh. Giáo viên có năng lực chuyên môn nghiệp vụ tốt là người nắm vững các
kỹ năng đến mức hoàn thiện trong một lĩnh vực hoạt động lao động nào đó, là
người “lão luyện” trong công việc của mình. Những giáo viên như vậy, ngoài
hiệu quả đào tạo của nhà trường sư phạm và tự bồi dưỡng, rèn luyện bản thân,
còn phụ thuộc không ít vào vai trò của các nhà quản lý trong việc chú ý bồi
dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên.
Chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên trung học phổ thông còn được
biểu hiện ở trình độ đạt chuẩn giáo viên trung học phổ thông do Nhà nước
quy định. Cụ thể, chuẩn giáo viên trung học phổ thông được quy định trong
Thông tư số 30/2009/TT - BGDĐT ban hành quy định chuẩn nghề nghiệp
giáo viên trung học cơ sở, giáo viên trung học phổ thông.
Đội ngũ giáo viên, bên cạnh đào tạo cần có hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn, nghiệp vụ. Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên là
một hoạt động có chủ đích nhằm cập nhật những kiến thức mới tiến bộ, hoặc
nâng cao trình độ giáo viên để hoàn thiện phẩm chất, tăng thêm tri thức, năng
lực sư phạm theo yêu cầu của ngành học. Công tác bồi dưỡng được thực hiện
trên nền tảng các loại trình độ đã được đào tạo cơ bản từ trước. Hoạt động bồi
dưỡng là việc làm thường xuyên, liên tục cho mỗi giáo viên, cấp học, ngành


17

học, không ngừng nâng cao trình độ của đội ngũ để thích ứng với đòi hỏi của
nền kinh tế xã hội.
Từ những phân tích trên có thể hiểu bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ
cho giáo viên trung học phổ thông như sau:
Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ

thông là hoạt động có mục đích, có tổ chức của các chủ thể bồi dưỡng tác
động đến đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên,
đáp ứng với yêu cầu giáo dục ở bậc trung học phổ thông và đáp ứng với
chuẩn giáo viên trung học phổ thông theo quy định của Nhà nước.
Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên trung học phổ thông là
quá trình cung cấp những tri thức về chuyên môn, về nghiệp vụ quản lý, nhằm
vun đắp, bổ sung thêm kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm cho đội ngũ giáo
viên trên cơ sở những kiến thức, tri thức, kỹ năng, kỹ xảo chuyên môn, nghiệp
vụ họ đã có, nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy đáp ứng những yêu cầu
ngày càng cao của sự phát triển giáo dục, phát triển toàn diện cho học sinh về
kiến thức, tinh thần và thể chất.
Mỗi giáo viên cần phải có một trình độ chuyên môn, nghiệp vụ vững
chắc, sâu rộng. Vì vậy, giáo viên cần được bồi dưỡng những kiến thức, kỹ
năng trong suốt quá trình công tác. Đối với những giáo viên chưa đạt trình độ
chuẩn thì được bồi dưỡng để đạt chuẩn theo quy định. Trên cơ sở những kiến
thức chuyên môn, nghiệp vụ chắc chắn mới thể hiện kỹ năng sư phạm nhuần
nhuyễn. Có nghĩa là người giáo viên có một trình độ chuyên môn, nghiệp vụ
vững vàng, kiến thức sâu sắc, toàn diện là cơ sở cho việc cải tiến phương
pháp dạy học và hoàn thiện nghiệp vụ sư phạm. Việc bồi dưỡng để hoàn thiện
kỹ năng sư phạm là cần thiết và phù hợp với khả năng của đội ngũ giáo viên,
là hình thức phổ biến thường làm ở các trường trong hệ thống giáo dục quốc
dân nói chung, trường trung học phổ thông nói riêng.


18

Nội dung bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ phải quán triệt đầy đủ quan
điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước về giáo dục, giúp người được bồi
dưỡng có điều kiện phát triển nghề nghiệp về phẩm chất và năng lực. Bồi
dưỡng kiến thức là bồi dưỡng kiến thức cơ bản về giáo dục trung học phổ

thông, các kiến thức chuyên ngành, các kiến thức phổ thông về chính trị, kinh
tế, văn hóa, xã hội liên quan đến giáo dục trung học phổ thông. Bồi dưỡng
cho giáo viên trung học phổ thông các kiến thức về khoa học giáo dục, tâm lý
học sư phạm; cập nhật những lý thuyết sư phạm và lý thuyết các phương pháp
dạy học hiện đại ở bậc phổ thông.
Bồi dưỡng cho giáo viên những kỹ năng về đào tạo, giảng dạy là bồi
dưỡng về kỹ năng lập kế hoạch đào tạo, giảng dạy theo năm học, tháng, tuần;
lập kế hoạch phối hợp với cha mẹ của học sinh để thực hiện mục tiêu đào tạo,
giảng dạy. Bồi dưỡng cho giáo viên kỹ năng tổ chức thực hiện các hoạt động
giảng dạy ngoại khoá cho học sinh như tổ chức môi trường nhóm, lớp đảm
bảo vệ sinh an toàn; rèn luyện cho học sinh một số kỹ năng tự học tập và
nghiên cứu; phòng tránh và xử trí ban đầu một số bệnh, tai nạn thường gặp
đối với học sinh. Bồi dưỡng cho giáo viên kỹ năng tổ chức hoạt động giáo
dục học sinh là tổ chức các hoạt động giáo dục theo hướng tích hợp, phát huy
tính tích cực, sáng tạo của học sinh, môi trường giáo dục phù hợp với điều
kiện của nhóm, lớp; quan sát, đánh giá và có phương pháp đào tạo - giảng dạy
học sinh phù hợp.
Bên cạnh các kỹ năng, kỹ xảo cần thiết của người giáo viên nói chung,
cần thường xuyên bồi dưỡng cho giáo viên kỹ năng quản lý lớp học, đảm bảo
tính kỹ luật, học tập nghiêm túc của học sinh; kỹ năng xây dựng và thực hiện
kế hoạch quản lý nhóm, lớp gắn với kế hoạch hoạt động đào tạo, giảng dạy
học sinh; kỹ năng giao tiếp, ứng xử với học sinh một cách gần gũi, tình cảm;
giao tiếp, ứng xử với đồng nghiệp một cách chân tình, cởi mở, thẳng thắn; gần


19

gũi, tôn trọng và hợp tác trong giao tiếp, ứng xử với cha mẹ học sinh; giao
tiếp, ứng xử với cộng đồng trên tinh thần hợp tác.
Về hình thức và phương pháp bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho

đội ngũ giáo viên trung học phổ thông rất phong phú, đa dạng. Tùy theo nội
dung và các điều kiện hiện có, các trường trung học phổ thông thường có các
hình thức bồi dưỡng như bồi dưỡng tại chỗ là tổ chức bồi dưỡng ngay tại
trường, nơi giáo viên công tác, thông qua sinh hoạt nhóm, tổ chuyên môn, tổ
chức hội thảo theo từng trường hoặc cụm trường. Có nhiều hoạt động phong
phú để bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên theo hướng này là tổ chức cho giáo
viên dự giờ, thăm lớp lẫn nhau; tổ chức hội thảo chuyên đề về nội dung hay
phương pháp đào tạo, giáo dục học sinh; tổ chức rút kinh nghiệm sau mỗi học
kì, mỗi năm học; các giáo viên trong trường có thể giúp đỡ lẫn nhau, làm việc
theo cặp hoặc theo tổ. Thông qua việc bồi dưỡng chuyên môn để giáo viên
giỏi, giáo viên có nhiều kinh nghiệm trong dạy học, giáo dục giúp đỡ cho giáo
viên còn yếu về chuyên môn; giáo viên có kinh nghiệm giảng dạy giúp giáo
viên mới ra trường; tổ chức cho giáo viên giao lưu, trao đổi kinh nghiệm; tạo
điều kiện cho giáo viên tham dự các hội thảo, seminar. Bồi dưỡng thường
xuyên là bồi dưỡng theo chu kỳ cho giáo viên trung học phổ thông để họ được
bổ sung các kiến thức thiếu hụt và cập nhật kiến thức mới về chủ trương,
đường lối giáo dục, về nội dung chương trình, phương pháp giáo dục học sinh
trung học phổ thông.
Bồi dưỡng thay sách là hình thức bồi dưỡng được tiến hành khi có những
thay đổi về chương trình, nội dung và phương pháp giảng dạy học sinh trung
học phổ thông. Loại bồi dưỡng này chủ yếu giúp giáo viên có kiến thức mới,
cập nhật những đổi mới trong chương trình về nội dung cũng như phương pháp
giáo dục, kỹ năng sư phạm giúp cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông có
thể dạy tốt chương trình mới. Các đợt bồi dưỡng thay sách này thường diễn ra


20

trong hè trước khi năm học mới bắt đầu. Việc bồi dưỡng này rất thiết thực, đòi
hỏi mỗi giáo viên phải có ý thức tự bồi dưỡng, thường xuyên trau dồi kiến

thức, nếu không sẽ khó có thể dạy tốt chương trình mới.
Bồi dưỡng thông qua tự học, tự nghiên cứu với các yêu cầu như phát
huy hình thức tự bồi dưỡng, kết hợp nghe giảng, trao đổi, thảo luận; tăng
cường thực hành, rút kinh nghiệm, chia sẻ cùng đồng nghiệp; chú trọng sử
dụng các thiết bị, phương tiện, đồ dùng dạy học. Bồi dưỡng là loại hình của
hoạt động dạy và học. Yếu tố nội lực trong dạy học là tự học; yếu tố nội lực
trong bồi dưỡng là tự bồi dưỡng. Trong bồi dưỡng, việc tự bồi dưỡng sẽ phát
huy hiệu quả tối ưu khi có sự định hướng của người hướng dẫn của tổ chức và
có sự tác động đúng hướng của quản lý. Bồi dưỡng tập trung chỉ có hiệu quả
khi được quản lý hợp lý và phải dựa trên cơ sở ý thức tự giác và tự bồi dưỡng
của người học.
Phương pháp, hình thức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo
viên là phương pháp dạy học cho người lớn, là những người đã có phương
pháp sư phạm nên phương pháp bồi dưỡng phải linh hoạt, phù hợp, nghiêng
về phương pháp tự học, tự nghiên cứu trên cơ sở hướng dẫn khai thác nhiều
kênh thông tin. Hiện nay, khai thác những tiến bộ của khoa học công nghệ
trong hoạt động bồi dưỡng đang được khuyến khích, các chủ thể quản lý nên
quan tâm đến hình thức bồi dưỡng này. Phương pháp, hình thức bồi dưỡng
chuyên môn, nghiệp vụ phải đa dạng, phong phú kết hợp bồi dưỡng trong dịp
nghỉ hè với bồi dưỡng trong năm học, kết hợp bồi dưỡng nội dung với bồi
dưỡng phương pháp. Quá trình tự học, tự phấn đấu là con đường thuận lợi và
ít tốn kém nhất để giáo viên hoàn thiện kiến thức và phát huy các khả năng
tiềm ẩn của bản thân. Do đó cần phải xem việc tự bồi dưỡng của từng giáo
viên là hình thức cơ bản, chủ yếu trong vấn đề bồi dưỡng đội ngũ. Cần phải
đưa việc tự học của giáo viên đi vào nề nếp, tạo thành một quy chế bắt buộc


21

trong nhà trường và cao hơn nữa là trở thành một thói quen, một nhu cầu tự

giác trong mỗi giáo viên.
1.1.2. Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội
ngũ giáo viên trung học phổ thông
Theo từ điển tiếng Việt của nhóm tác giả Hồng Mây - Ngọc Sương Minh Mẫn, nhà xuất bản Thống kê 2004, giáo viên là người dạy học ở bậc
phổ thông hoặc tương đương. Như vậy, Nhà giáo giảng dạy, giáo dục ở cơ sở
giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo
viên. Ở các trường mầm non, giáo viên không làm công việc giảng dạy, mà
giáo viên là người chăm sóc và giáo dục trẻ em. Nhà giáo giảng dạy ở bậc đại
học được gọi là giảng viên. Giáo viên trung học phổ thông là người hành
nghề giảng dạy một môn học nào đó ở trường trung học phổ thông và qua sự
giảng dạy môn học đó mà giáo dục học sinh theo mục tiêu giáo dục mà Bộ
Giáo dục và Đào tạo đã đề ra đối với giáo dục trung học phổ thông. Đội ngũ
giáo viên của một trường trung học phổ thông là tập hợp tất cả các giáo viên
của trường đó theo một cấu trúc nhất định về mặt tổ chức, có một số
lượng giáo viên nhất định (đủ hay chưa đủ theo quy định), có một chất
lượng nhất định (về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức và chuyên môn,
nghiệp vụ) tạo thành một tập thể sư phạm được đánh giá là vững mạnh hay
yếu kém nói chung, hoặc vững mạnh hay yếu kém về từng mặt nói riêng.
Đội ngũ giáo viên trung học phổ thông là tập hợp những giáo viên
làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong trường trung học phổ thông, là lực
lượng chủ yếu giữ vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu và kế
hoạch giáo dục của trường trung học phổ thông. Bất kỳ giáo viên nào cũng
có ảnh hưởng giáo dục rộng rãi đến một tập thể học sinh, và ngược lại học
sinh nào cũng đều trực tiếp nhận sự giáo dục của đội ngũ giáo viên. Chất
lượng giáo dục trong trường trung học phổ thông là sự đóng góp chung của


22

tập thể sư phạm trong đó đội ngũ giáo viên đóng vai trò quyết định. Chất

lượng giáo dục không chỉ phụ thuộc vào tinh thần trách nhiệm và năng lực
công tác của từng giáo viên mà còn phụ thuộc vào sự phối hợp giáo dục của
các giáo viên. Đội ngũ giáo viên trong trường trung học phổ thông có sự quan
hệ gần gũi, gắn bó, giúp đỡ, tương trợ nhau trong cuộc sống và trong công
tác. Đội ngũ giáo viên là lực lượng chủ đạo trong các hoạt động giáo dục
của nhà trường, có sự thống nhất cao về nhận thức và hoạt động giáo dục.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo
viên trung học phổ thông là một bộ phận trong hoạt động quản lý giáo dục.
Quản lý giáo dục theo nghĩa chung nhất là quá trình tác động có ý thức, được
định hướng của chủ thể quản lý lên các thành tố của hoạt động giáo dục nhằm
thực hiện mục tiêu giáo dục có hiệu quả. Quản lý giáo dục được thực hiện
trên nhiều lĩnh vực hoạt động khác nhau của cơ sở giáo dục, trong đó quản lý
nguồn nhân lực là một lĩnh vực chủ yếu. Quản lý nguồn nhân lực giáo dục là
quá trình xây dựng kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, điều khiển, quản lý công việc
của các thành viên, đơn vị trong hệ thống quản lý nhằm thực hiện tốt các mục
tiêu đã xác định.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo
viên trung học phổ thông là một nội dung chủ yếu trong quản lý nguồn nhân
lực ở các trường trung học phổ thông với mục đích nâng cao năng lực chuyên
môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu giáo dục trung học
phổ thông. Từ những phân tích trên đây có thể hiểu:
Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho
đội ngũ giáo viên trung học phổ thông là sự tác động của các
chủ thể quản lý thông qua công tác kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo
và kiểm tra hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ,
nhằm nâng cao năng lực của đội ngũ giáo viên, góp phần


23

chuẩn hóa đội ngũ giáo viên, đáp ứng yêu cầu giáo dục trung
học phổ thông.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo
viên trung học phổ thông là một nội dung quan trọng, cơ bản trong công tác
quản lý giáo viên, vì chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên là yếu tố hàng đầu,
quyết định chất lượng của đội ngũ giáo viên.
Mục tiêu quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội
ngũ giáo viên trung học phổ thông là tạo dựng môi trường và những điều kiện
thuận lợi để thực hiện tốt mục tiêu, kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp
vụ cho giáo viên, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo
viên đạt chuẩn quốc gia và đáp ứng với yêu cầu giáo dục trung học phổ thông
hiện nay. Cụ thể, mục tiêu quản lý hoạt động bồi dưỡng hướng vào quản lý
các hoạt động bồi dưỡng phát triển, hoàn thiện phẩm chất chính trị, đạo đức,
lối sống; năng lực, kỹ năng tìm hiểu đối tượng và môi trường dạy học; năng
lực thực hiện các hoạt động dạy học; năng lực thực hiện các hoạt động giáo
dục; năng lực thực hiện các hoạt động chính trị, xã hội, giao tiếp sư phạm;
năng lực phát triển nghề nghiệp.
Chủ thể quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội
ngũ giáo viên trung học phổ thông gồm chủ thể trực tiếp và chủ thể gián tiếp.
Chủ thể trực tiếp là tổ trưởng tổ chuyên môn, ban giám hiệu nhà trường trung
học phổ thông, chuyên viên phụ trách bậc trung học phổ thông, các nhà quản
lý thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo. Chủ thể gián tiếp quản lý bồi dưỡng chuyên
môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông là Đảng, cấp ủy,
chính quyền địa phương, có chức năng và quyền hạn quản lý giáo dục ở bậc
học trung học phổ thông.


24

Đối tượng quản lý là toàn bộ hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp

vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông. Trong đó quan trọng nhất là
quản lý các hoạt động của chủ thể bồi dưỡng và hoạt động của các đối tượng
được bồi dưỡng.
1.2. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ
thông ở Thành phố Hồ Chí Minh
Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo
viên trung học phổ thông là một trong những hoạt động của quản lý giáo dục,
là quá trình tác động có ý thức của chủ thể quản lý giáo dục tới khách thể
quản lý (tập thể giáo viên, mỗi giáo viên) tạo cơ hội cho giáo viên tham gia
các hoạt động dạy học, giáo dục, học tập trong và ngoài nhà trường nhằm cập
nhật, bổ sung kiến thức, kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ, bồi dưỡng tư tưởng
tình cảm nghề nghiệp nhằm nâng cao phẩm chất và năng lực sư phạm đáp ứng
yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục, đào tạo.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo
viên trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh bao gồm những nội dung
cơ bản đó là công tác kế hoạch, tổ chức triển khai, chỉ đạo thực hiện việc bồi
dưỡng và công tác kiểm tra hoạt động bồi dưỡng.
Trước tiên là công tác kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho
giáo viên trung học phổ thông. Đây là khâu đầu tiên của chu trình quản lý.
Đội ngũ cán bộ, giáo viên là nguồn nhân lực sư phạm có vai trò quyết định
đến chất lượng giáo dục đào tạo học sinh trong trường. Để đáp ứng kịp thời
với yêu cầu ngày càng cao của xã hội về chất lượng giáo dục, chủ thể quản lý
cần phải xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ
giáo viên thường xuyên, liên tục, cập nhật với chương trình giáo dục trung


25

học phổ thông mới, phương pháp giáo dục mới. Nội dung chủ yếu là xác định

hình thành mục tiêu đối với hoạt động bồi dưỡng giáo viên, lựa chọn các
phương án, biện pháp tốt nhất phù hợp nhất với điều kiện thực tế để tiến hành
hoạt động bồi dưỡng đạt kết quả tốt.
Quản lý kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên
trung học phổ thông là quản lý việc xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện
kế hoạch. Đây là nội dung quan trọng trong quản lý hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông nói chung
và trung học phổ thông ở thành phố Hồ Chí Minh nói riêng.
Công tác tổ chức triển khai hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp
vụ cho giáo viên là chức năng được tiến hành sau khi lập kế hoạch nhằm
chuyển hoá những mục đích, mục tiêu bồi dưỡng đội ngũ giáo viên được đưa
ra trong kế hoạch thành hiện thực. Nhờ đó mà tạo ra mối quan hệ giữa các
đơn vị trường học, các bộ phận liên quan trong hoạt động bồi dưỡng giáo viên
được liên kết thành bộ máy thống nhất, chặt chẽ và nhà quản lý có thể điều
phối các nguồn lực của các nguồn lực phục vụ ngày một tốt hơn cho công tác
bồi dưỡng. Phương pháp làm việc của cán bộ quản lý có ý nghĩa quyết định
cho việc chuyển hoá kế hoạch quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên
thành hiện thực.
Quản lý việc chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ hoạt bồi dưỡng chuyên môn,
nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông là chức năng được thể
hiện rõ ràng trong nội hàm của khái niệm quản lý. Sau khi lập kế hoạch và cơ
cấu bộ máy, khâu vận hành, điều khiển hệ thống cốt lõi của chức năng chỉ
đạo. Nội dung của chức năng này là liên kết các thành viên trong tổ chức, tập
hợp động viên họ nỗ lực phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ được giao, để đạt
được mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Nó kết nối, thẩm


26

thấu và đan xen vào hai chức năng lập kế hoạch và tổ chức thực hiện nhiệm

vụ của quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên.
Công tác kiểm tra, đánh giá là chức năng cơ bản và quan trọng của
quản lý nói chung và trong quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên.
Kiểm tra nhằm thiết lập mối quan hệ ngược và là khâu không thể thiếu trong
quản lý, kiểm tra là để quản lý, muốn quản lý tốt thì phải kiểm tra tốt. Thông
qua kiểm tra đánh giá được thành tựu hoạt động của công tác bồi dưỡng, điều
chỉnh kịp thời nội dung phương pháp, hình thức cho phù hợp, đúng hướng.
Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ
giáo viên là quản lý được chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo
viên sau khi được bồi dưỡng. Chủ thể quản lý sẽ nắm được kết quả chuyên
môn, nghiệp vụ mà đội ngũ giáo viên đạt được để từ đó có những biện pháp
bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ hiệu quả.
Tổ chức thực hiện hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội
ngũ giáo viên, góp phần nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên là một yêu cầu
cấp bách trong nhà trường. Chủ thể quản lý cần tạo điều kiện cho đội ngũ cán
bộ, giáo viên vận dụng lý luận đã học vào thực tiễn, tích lũy và tổng kết được
những kinh nghiệm thực tiễn, rút ra những lý luận mới. Qua đó, nâng cao
trình độ về mọi mặt. Muốn đạt được nội dung trên, chủ thể quản lý cần phải
củng cố thêm nhận thức về vị trí và trách nhiệm cho cán bộ, giáo viên ; xây
dựng được khối đoàn kết, nhất trí trong nhà trường; chăm lo đời sống vật chất
và tinh thần cho đội ngũ cán bộ, giáo viên. Nâng cao nghiệp vụ và rèn luyện
chuyên môn cho cán bộ, giáo viên, thực hiện các yêu cầu chuyên môn, thanh
tra, kiểm tra, dự giờ, thăm lớp, áp dụng các sáng kiến kinh nghiệm trong và
ngoài nhà trường nhằm phát hiện, giúp đỡ các giáo viên yếu, kém vươn lên
hoàn thiện phẩm chất, năng lực sư phạm.