Quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên đại học từ thực tiễn Trường Đại học Hà Nội( Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

LÊ THỊ BÍCH LIÊN

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
ĐẠI HỌC TỪ THỰC TIỄN TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI, 2018


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

LÊ THỊ BÍCH LIÊN

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
ĐẠI HỌC TỪ THỰC TIỄN TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀ NỘI
Ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 60 38 01 02

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN MINH MẪN

HÀ NỘI, 2018

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các
kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nghiên
cứu nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận băn đảm bảo tính
chính xác, tin cậy và trung thực.
Người cam đoan

LÊ THỊ BÍCH LIÊN


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC ............................................ 8
1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của quản lý nhà nước đối với đội ngũ
giảng viên các trường đại học ........................................................................... 8
1.2. Nội dung quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên đại học ................... 12
1.3. Phương pháp quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên đại học ............ 23
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐỘI
NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀ NỘI ................................. 27
2.1. Khái quát về Trường Đại học Hà Nội và đội ngũ giảng viên Trường Đại
học Hà Nội ...................................................................................................... 27
2.2. Thực trạng quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên Trường Đại học
Hà Nội ............................................................................................................. 30
2.3. Đánh giá việc thực hiện quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên tại
Trường Đại học Hà Nội................................................................................... 55
CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN
LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CÁC TRƯỜNG
ĐẠI HỌC ....................................................................................................... 63
3.1. Các định hướng hoàn thiện quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên

các trường đại học ........................................................................................... 63
3.2. Các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các
trường đại học ................................................................................................. 68
KẾT LUẬN .................................................................................................... 76
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 78


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Thống kê số lượng giảng viên 2014 – 2017 .................................. 31
Bảng 2.2. Thống kê số lượng tuyển dụng giảng viên .................................... 39
Bảng 2.3. Thống kê số lượng cán bộ được cử đi đào tạo, bồi dưỡng ............. 44
Bảng 2.4. Thống kê số lượt cán bộ, giảng viên được cử đi học sau đại học ở
trong nước và nước ngoài được tiếp nhận khi về nước .................................. 44
Bảng 2.5. Đơn giá thanh toán vượt giờ ........................................................... 54


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đào tạo, bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng
nhu cầu phát triển mới của đất nước trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập
quốc tế luôn được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm. Nghị quyết số 29NQ/TW “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” đã được Hội nghị Trung ương 8 (khóa
XI) xác định “Xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà
giáo và cán bộ quản lý giáo dục gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội,
bảo đảm an ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế. Thực hiện chuẩn hóa đội
ngũ nhà giáo theo từng cấp học và trình độ đào tạo. Giảng viên cao đẳng, đại
học có trình độ từ thạc sĩ trở lên và phải được đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ
sư phạm. Cán bộ quản lý giáo dục các cấp phải qua đào tạo về nghiệp vụ
quản lý… Đối với giáo dục đại học và đào tạo nghề nghiệp, Nhà nước tập

trung đầu tư xây dựng một số trường đại học, ngành đào tạo trọng điểm,
trường đại học sư phạm. Thực hiện cơ chế đặt hàng trên cơ sở hệ thống định
mức kinh tế - kỹ thuật, tiêu chuẩn chất lượng của một số loại hình dịch vụ đào
tạo (không phân biệt loại hình cơ sở đào tạo), bảo đảm chi trả tương ứng với
chất lượng, phù hợp với ngành nghề và trình độ đào tạo. Minh bạch hóa các
hoạt động liên danh, liên kết đào tạo, sử dụng nguồn lực công; bảo đảm sự
hài hòa giữa các lợi ích với tích lũy tái đầu tư”[6].
Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên các trường đại học, cao đẳng
luôn được các quốc gia trên thế giới và Việt Nam quan tâm, chú trọng, coi
đây là nguồn lực quyết định đến chất lượng giáo dục, đáp ứng những nhu cầu
mới của đất nước. Thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước,
các trường đại học nói chung và trường Đại học Hà Nội nói riêng đã tập trung
mọi nguồn lực để xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên. Chính vì vậy,
1


chất lượng đội ngũ giảng viên không ngừng phát triển về trình độ chuyên
môn, nghiệp vụ, kỹ năng sư phạm, trình độ tin học, đạo đức nghề nghiệp...
Đội ngũ giảng viên có trình độ trên đại học chiếm tỷ lệ đáng kể trong tổng số
giảng viên của trường.
Tuy nhiên, trước những đòi hỏi của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước, nhu cầu học tập của người dân và yêu cầu hội nhập quốc tế
trong giai đoạn mới, đội ngũ giảng viên các trường đại học vẫn còn nhiều hạn
chế. Cơ cấu đội ngũ giảng viên không đồng đều giữa các ngành, các lĩnh vực;
trình độ giảng viên không đồng đều, còn thiếu về số lượng, yếu về chuyên
môn nghiệp vụ… Trong khi đó, việc quản lý nhà nước, cơ chế, chính sách
phát triển đội ngũ giảng viên chưa đầy đủ, đồng bộ, còn chồng chéo; việc quy
hoạch tổng thể phát triển đội ngũ giảng viên đại học trong quy hoạch và kế
hoạch phát triển của ngành và của cả nước còn thiếu. Xuất phát từ những lý
do nêu trên, tôi chọn đề tài: “Quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên

đại học từ thực tiễn Trường Đại học Hà Nội” làm đề tài luận văn thạc sĩ
chuyên ngành Luật hiến pháp và luật hành chính.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Để có được nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng sự phát triển của xã
hội cần phải có đội ngũ nhân lực nắm chắc nghiệp vụ, trình độ chuyên môn
cao, sẵn sàng thích ứng với sự biến đổi cũng như ứng dụng sự tiến bộ của
khoa học kỹ thuật trong công tác giảng dạy. Phát triển đội ngũ giảng viên các
trường đại học nói chung và quản lý nhà nước về đội ngũ giảng viên các
trường đại học là một vấn đề rất quan trọng, vì vậy đã có nhiều công trình
khoa học nghiên cứu về vấn đề này.
Lê Thị Nga (2015), Quản lý nhà nước về phát triển đội ngũ giảng viên
đại học công lập trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sỹ
chuyên ngành Quản lý hành chính công. Luận văn đã nghiên cứu các vấn đề
lý luận, pháp lý, thực trạng và đề xuất một số giải pháp liên quan tới phát triển
2


đội ngũ giảng viên các trường đại học công lập trên địa bàn hành phố Hồ Chí
Minh. Tuy nhiên, luận văn chỉ dừng lại ở việc liệt kê, tổng hợp các quy định,
các văn bản pháp lý liên quan tới đội ngũ giảng viên nói chung và phát triển
đội ngũ giảng viên nói riêng, đồng thời chưa phân tích sâu các nguyên nhân,
sự cần thiết phải ban hành các quy định để điều chỉnh các nội dung quản lý
nhà nước về đội ngũ giảng viên. Hơn nữa, luận văn chỉ mới nghiên cứu
chuyên sâu về một mảng đó là “quản lý nhà nước về phát triển đội ngũ giảng
viên” mà chưa nghiên cứu tổng thể tất cả nội dung quản lý nhà nước về đội
ngũ giảng viên theo các quy định của pháp luật.
Nguyễn Thị Phương Nhung (2017), Phát triển đội ngũ giảng viên bậc
đại học trên địa bàn tỉnh Phú Yên, Luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý
công, Học viện Hành chính Quốc gia.
Bạch Tú Anh (2010), Tăng cường quản lý nhà nước đội ngũ giảng viên

các trường đại học công lập trên địa bàn thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sỹ
chuyên ngành Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính.
Nguyễn Thị Lan Hương (2010), Quản lý nhà nước về giáo dục đại học
từ thực tiễn tại Thành phố Hồ Chí Minh, luận văn Thạc sỹ Hành chính công,
Học viện Hành chính.
Nguyễn Thị Thu Hương (2012), Xây dựng đội ngũ giảng viên trong trường
đại học – Thực trạng và giải pháp, Tạp chí Khoa học ĐHQG Hà Nội, Luật học 28.
Công trình nghiên cứu đã phân tích thực trạng đội ngũ giảng viên các trường đại
học hiện nay. Công trình nghiên cứu này đã đề xuất các giải pháp nhằm đảm bảo
sự phát triển cần đối, hài hòa về cơ cấu, số lượng, trình độ chuyên môn và các kỹ
năng cần có của đội ngũ giảng viên các trường đại học. Các giải pháp được đề
xuất trên nhiều phương diện từ phương diện thể chế, về tiêu chuẩn, chế độ chính
sách.

3


Nguyễn Thị Thu Trang (2012), Quản lý nhà nước về phát triển đội
ngũ giảng viên các trường cao đẳng công lập trên địa bàn Thành phố Hà Nội,
luận văn thạc sỹ Hành chính công, Học viện Hành chính.
Lê Thị Huyền Trang (2014), Quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng
viên các trường đại học công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh từ thực tiễn đại
học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản
lý công. Tác giả đã nghiên cứu các cơ sở lý luận, pháp lý liên quan tới quản lý
nhà nước đối vối đội ngũ giảng viên các trường đại học công lập. Thực tế tổ
chức, quản lý đối với đội ngũ giảng viên các trường thành viên thuộc Đại học
Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Đồng thời đề xuất các giải pháp gắn với
đặc thù là một đại học vùng, có chức năng, vị trí quan trọng trong hệ thống
các trường đại học trên toàn quốc nói chung và khu vực Miền Nam nói riêng.
Vũ Quang Tuyên (2014), Quản lý nhà nước đối với giảng viên các

trường đại học trực thuộc Bộ y tế, luận văn thạc sỹ chuyên ngành Luật hiến
pháp và luật hành chính, Học viện Khoa học xã hội. Luận văn đã nghiên cứu
có hệ thống cơ sở lý luận về đội ngũ, đội ngũ giảng viên trực thuộc Bộ y tế và
thực trạng công tác quản lý đội ngũ giảng viên các trường đại học trực thuộc
Bộ y tế, từ đó luận văn đã đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao công tác
quản lý đội ngũ giảng viên các trường trực thuộc Bộ y tế nói riêng.
Nguyễn Thị Thanh Nga (2007), Quản lý hoạt động giảng dạy và nghiên
cứu khoa học của giảng viên trường đại học sự phạm kỹ thuật Thành phố Hồ
Chí Minh, Luận văn thạc sỹ Quản lý giáo dục, Đại học sư phạm Thành phố
Hồ Chí Minh.
Triệu Thị Hải Anh (2017), Xây dựng đội ngũ giảng viên của Trường
Đại học Nội vụ Hà Nội, Luận văn thạc sỹ Quản lý công. Luận văn đã nghiên
cứu thực trạng công tác xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên của Trường
Đại học Nội vụ từ đó luận văn đã đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao
chất lượng giảng viên của trường nói riêng. Ngoài ra luận văn chưa đưa ra
4


được thực trạng thực hiện công tác quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng
viên đại học nói chung.
Hầu hết các công trình nghiên cứu trong thời gian qua đều khẳng định
vai trò quan trọng của đội ngũ giảng viên các trường đại học và sự cần thiết
phải quản lý nhà nước về đội ngũ giảng viên các trường đại học, biện pháp
liên quan tới phát triển đội ngũ giảng viên, cơ sở lý luận, pháp lý liên quan tới
quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các trường đại học công lập; thực
trạng và đề xuất một số giải pháp liên quan tới phát triển đội ngũ giảng viên
các trường đại học công lập trên địa bàn nghiên cứu. Tuy nhiên, các công
trình chủ yếu mới chỉ tiếp cận ở từng nội dung riêng lẻ trong tổng thể các nội
dung quản lý nhà nước về đội ngũ giảng viên như giải pháp phát triển, nâng
cao chất lượng đội ngũ giảng viên các trường đại học; công tác tuyển dụng,

đánh giá giảng viên đại học…Có rất ít công trình nghiên cứu tổng thể liên
quan đến quản lý nhà nước về đội ngũ giảng viên các trường đại học. Riêng
đối với Trường Đại học Hà Nội thì chưa có công trình nghiên cứu nào. Với
mục đích nâng cao vai trò của quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên để
phát triển đội ngũ giảng viên các trường đại học nói chung và Trường Đại học
Hà Nội nói riêng đạt chuẩn về chất lượng. Phân tích, đánh giá công tác quản
lý giảng viên (quy hoạch, tuyển dụng, sử dụng, đào tạo bồi dưỡng, chế độ
chính sách, kiểm tra đánh giá) các trường đại học từ đó đề xuất những định
hướng, giải pháp tăng cường công tác quản lý đối với đội ngũ giảng viên.
Việc lựa chọn đề tài của luận văn là phù hợp và đảm bảo không có sự trùng
lặp.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu của luận văn
Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý nhà
nước đối với đội ngũ giảng viên các trường đại học nói chung và Trường Đại
học Hà Nội nói riêng, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm thực hiện tốt công tác
5


quản lý nhà nước đối với giảng viên các trường đại học, góp phần nâng cao
chất lượng đào tạo nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện
đại hóa đất nước.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
Làm sáng tỏ khái niệm, đặc điểm, nội dung, vai trò của quản lý nhà
nước đối với đội ngũ giảng viên đại học.
- Đánh giá thực trạng về hoạt động quản lý nhà nước đối với giảng viên
Trường Đại học Hà Nội, phân tích, làm sáng tỏ những thành tựu và hạn chế.
- Đề xuất các giải pháp nhằm thực hiện tốt hơn hoạt động quản lý nhà
nước đối với giảng viên các trường đại học nói chung và Trường Đại học Hà
Nội nói riêng.

4. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là hoạt động quản lý nhà nước đối với giảng viên
Trường Đại học Hà Nội.
Phạm vi nghiên cứu về không gian: Trường Đại học Hà Nội.
Thời gian nghiên cứu về thời gian: từ năm 2014 đến năm 2017.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Đề tài dựa trên phương pháp luận là chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ
nghĩa duy vật lịch sử. Luận văn còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ
thể như: phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp thống kê, mô tả…
Chương 1: Luận văn sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp để đưa
ra các khái niệm về giảng viên, giảng viên đại học, quản lý, quản lý nhà nước
đối với đội ngũ giảng viên đại học. Đồng thời, khái quát nội dung của quản lý
nhà nước đối với đội ngũ giảng viên đại học.
Chương 2: Sử dụng phương pháp thu thập số liệu, tài liệu, tổng hợp,
phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên
Trường Đại học Hà Nội.

6


Chương 3: Sử dụng phương pháp phân tích, đánh giá, tổng hợp để rút
ra những giải pháp góp phần tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với
đội ngũ giảng viên đại học nói chung và Trường Đại học Hà Nội nói riêng.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Về lý luận, làm rõ thêm một số vấn đề lý luận về quản lý đội ngũ giảng
viên nói chung và quản lý đội ngũ giảng viên Trường Đại học Hà Nội nói
riêng.
Về thực tiễn, đề tài có giá trị tham khảo đối với các nhà hoạch định chính
sách trong quản lý nhà nước đối với giảng viên đại học. Luận văn còn có thể sử
dụng làm tài liệu cung cấp cho việc nghiên cứu về hoạt động quản lý nhà nước

về giáo dục nói chung và đội ngũ giảng viên đại học nói riêng trong thời gian
tới. Luận văn cũng sẽ là tài liệu tham khảo, nghiên cứu cụ thể cho công tác
quản lý đội ngũ giảng viên trực tiếp tại trường trong phạm vi nghiên cứu.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo,
phụ lục tham khảo, luận văn gồm 3 chương.
Chương 1: Một số vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với đội ngũ
giảng viên đại học
Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên
Trường Đại học Hà Nội
Chương 3: Định hướng và giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối
với đội ngũ giảng viên các trường đại học

7


Luận vận đậy đu ở file:Luận vận Full