SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số kinh nghiệm Giúp trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi) làm quen với văn học đạt hiệu quả

UBND QUẬN HOÀN KIẾM
TRƯỜNG MẪU GIÁO TUỔI THƠ

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Một số kinh nghiệm
Giúp trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi) làm quen với văn học đạt hiệu quả

Lĩnh vực/ Môn : Giáo dục mẫu giáo
Cấp học : Mầm non
Họ và tên: Phạm Thị Hồng Hạnh
Chức vụ: Giáo viên
ĐT: 0972698545
Email:
Đơn vị công tác: Trường Mẫu Giáo Tuổi Thơ
Quận Hoàn Kiếm – Hà Nội


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

Hoàn Kiếm, tháng 4 năm 2018

MỤC LỤC
STT
I
II
1
2
3
3.1

Nội dung

ĐẶT VẤN ĐỀ
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Nội dung lý luận
Thực trạng vấn đề
Các biện pháp đã tiến hành
Một số hình thức vào bài gây hứng thú cho trẻ

Trang
3
4
4
5
6
6

3.2
3.3

Làm quen văn học trên giờ hoạt động chính
Làm quen văn học ở mọi lúc mọi nơi và làm quen
qua các giờ hoạt động khác

8
10

3.4
3.5

Làm quen văn học thông qua giờ hoạt động góc
Sử dụng đồ dùng, đồ chơi trực quan hấp dẫn (sân

khấu rối, rối ngón tay, rối que…..)
Sửa lỗi về phất âm (sửa ngọng) và luyện phát âm
giúp trẻ
Đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy
Trao đổi với phụ huynh

11
12

Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm

16

KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
Kết luận
Bài học kinh nghiệm
Ý kiến đề xuất

17
17
17
18

3.6
3.7
3.8
4
III
1
2

3

2/16

14
14
15


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

IV

TÀI LIỆU THAM KHẢO

18

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là những Mầm non tương lai của
đất nước. Đất nước có giàu mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy
phải chăm sóc giáo dục trẻ thật tốt ngay từ khi trẻ còn ở độ tuổi Mầm Non.
Thông qua hoạt động dạy và học dưới hình thức như tạo hình, hoạt động với đồ
vật, môi trường xung quanh… sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ, sự sáng tạo, nhân
cách con người .“Làm quen văn học” là một hoạt động không thể thiếu được đối
với trẻ ở lứa tuổi mầm non, vì thông qua các hoạt động làm quen với các tác
phẩm văn học nhằm phát triển ngôn ngữ bao gồm việc làm giầu vốn từ, tập cho
trẻ phát âm chính xác, diễn đạt rõ ràng, có ngữ điệu, đúng ngữ pháp tao điều
kiện cho trẻ có khả năng sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp.Truyện và thơ giúp cho
trẻ làn quen dần với lời hay ý đẹp, hình tượng trong sáng. Đặc biệt nó rất gần gũi
với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu trẻ đã sống trong lời ru “ầu ơ” đầy yêu thương của

mẹ, của bà… và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ.
Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết viết, đọc
thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Nói những tiếng nói, đi
những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ trau chuốt của trẻ, ca dao, chuyện kể là tấm
gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập là phương tiện hữu hiệu trong
việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tình yêu mến
bạn bè, những người thân, biết được việc làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện,
ghét cái ác, phê phán những việc xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn…
và còn là phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt
ở trẻ thì vốn từ và ngôn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc,
nói diễn cảm, nói đúng câu, đúng từ và đúng ngữ pháp. Qua việc cho trẻ làm
3/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

quen văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những
cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng yêu thiên nhiên cây cỏ,
hoa lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung
quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em. Thông qua hoạt động này trẻ
tái hiện lại và sáng tạo thêm những tình tiết của tác phẩm một cách hồn nhiên
phù hợp với nội dung của tác phẩm. Thông qua sự hiểu biết, trí tưởng tượng của
trẻ. Đồng thời trẻ đọc thuộc thơ, kể lại chuyện được. Chính vì thế bản thân tôi
đã nghiên cứu đề tài SKKN: “Một số kinh nghiệm giúp trẻ mẫu giáo bé (3-4
tuổi) làm quen với văn học đạt hiệu quả” mà tôi đã lựa chọn.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1. Nội dung lý luận:
Trẻ 3 tuổi có cái nhìn về thế giới rộng mở hơn, các khái niệm về thời gian
và không gian bắt đầu có những biến đổi thú vị. Các bé bắt đầu hiểu được sự
phức tạp của thế giới xung quanh và nhận ra sự khác nhau giữa thực và giả.

Chúng thường hỏi những câu kiểu như "Buổi tối chim có đi ngủ không mẹ?",
"Mấy cô chú trong TV đó là người thật hay giả vậy mẹ?""Buổi tối chim có đi
ngủ không mẹ?". Với chúng, quá khứ được phân thành: hồi nãy, hôm qua, tuần
trước, tháng trước, hồi xưa, hồi ba mẹ nhỏ xíu... Tương lai thì được chia thành:
ngày mai, sắp... rồi, hay mai mốt con lớn. Mặc dù có thể không biết tên của các
mùa trong năm nhưng trẻ 3 tuổi đã bắt đầu tìm ra các mối tương quan, chúng có
thể liên tưởng mùa hè với tiết trời oi bức, cả nhà đi du lịch tắm biển, mùa thu với
lá vàng và Tết Trung Thu...Chúng cũng dễ dàng sử dụng vốn từ vựng của mình
để khen, chê và "chỉnh" những đứa trẻ khác nhằm hướng sự chú ý vào khả năng
của chúng và thuyết phục các bạn cùng chơi chấp nhận ý tưởng mà chúng đưa
ra, cần nhiều không gian để chơi, vì trò nào chúng cũng có thể chơi được, bé
thích khám phá những điều mới lạ như đu xích đu, nhớ tên các loại khủng long,
4/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

đếm từ 1 tới 20, và chơi game trên máy tính. Chúng tin vào những gì chúng nhìn
thấy, nghe thấy và chạm tay vào.
Thực tế cho ta thấy rằng những biểu hiện về thái độ tình cảm, suy nghĩ
của con người khi tiếp xúc với một tác phẩm văn học rất đa dạng và phong phú
Như những vui buồn khi đọc tác phẩm văn học dẫn đến những biểu hiện khóc
cười của người đọc từ đó cho ta thấy rằng nghệ thuật của các tác phẩm văn học
đã có một sức mạnh kỳ diệu. Nhưng đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo vấn đề cảm
thụ và hiểu tác phẩm văn học mới chỉ là bước đầu vì tư duy của trẻ còn hạn chế,
vốn kinh nghiệm chưa cao. Trẻ em chưa thể hiểu được ý nghĩa tiềm ẩn trong mỗi
câu chuyện thế nhưng trẻ rất thích được nghe người lớn kể chuyện, thích đọc thơ
hoặc những bài đồng dao, ca dao phù hợp với lứa tuổi. Mục đích của việc cho
trẻ làm quen văn học là giúp cho trẻ hình thành và phát triển ngôn ngữ là
phương tiện hình thành đạo đức cho trẻ biết yêu ghét rõ ràng. Làm quen văn học

còn hình thành cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, Tổ quốc, tình yêu thương con người
rộng lớn. Hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể đó là tính
tổ chức kỷ luật tự chủ mạnh dạn trước mọi người. Dạy trẻ làm quen văn học còn
là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, giúp trẻ phát triển trí nhớ, trí tưởng
tượng và có kiến thức trẻ qua học tập vui chơi. Không những thế văn học còn là
nguồn sữa mẹ nuôi dưỡng, phát triển tâm hồn cho trẻ, truyền cho các con vẻ đẹp
truyền thống của cha ông, lòng nhân ái thuỷ chung tính công bằng yêu lẽ phải,
đức cần cù chăm chỉ, yêu nước thương nòi tự tin, lạc quan, yêu đời.
2. Thực trạng vấn đề:
Năm nay tôi được nhận dạy lớp Mẫu giáo bé 3-4 tuổi. Với trẻ 3-4 tuổi
việc làm quen văn học vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Bởi vì thời gian đầu tôi
nhận thấy trẻ hay nói trống không, trả lời câu cụt. Sử dụng câu chưa rõ ràng,
mạch lạc. Về phần tôi: tôi tự nhận thấy giọng kể của mình chưa được truyền cảm
để cho trẻ được hứng thú. Chính vì thực tế trên tôi đã nghĩ để trẻ dễ giao tiếp và
5/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

lĩnh hội kiến thức tốt cần phải giúp trẻ hình thành và phát triển ngôn ngữ ngay từ
3-4 tuổi, để trẻ hiểu vấn đề qua lời nói của người khác và biết diễn đạt vấn đề
qua lời nói của mình. Đó là một điều cần thiết nhưng không phải là dễ. Sáng
kiến kinh nghiệm “Một số kinh nghiệm giúp trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi) làm
quen với văn học đạt hiệu quả” đây là một chuyên đề đã được thực hiện cách
đây vài năm nhưng đến giờ vẫn không kém phần quan trọng. Bản thân tôi nhận
thấy rằng bộ môn làm quen văn học có tầm quan trọng trong việc phát triển nhận
thức, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ và qua đọc thơ kể chuyện làm giàu
vốn từ cho trẻ, rèn luyện khả năng phát âm và cách diễn đạt mạch lạc. Các tác
phẩm thơ chuyện chỉ có thể phát huy tác dụng của nó khi cô biết truyển tải được
tư tưởng cảm xúc của tác giả và nội dung tác phẩm thông qua các hình thức

nghệ thật hấp dẫn, phong phú, đa dạng. Qua đó giúp trẻ phát huy được tính tích
cực cá nhân – tự tin – độc lập – sáng tạo – hình thành tư duy – khả năng ghi nhớ
có chủ đích. Mà để dạy trẻ được những nội dung này và nắm bắt kiến thức được
một cách có hệ thống và chính xác, đòi hỏi người giáo viên phải đổi mới trong
phương pháp dạy trẻ theo hướng tích cực hoá hoạt động lấy trẻ làm trung tâm,
trẻ tự mình khám phá nhận xét phán đoán về những vấn đề có liên quan đến môn
học. Để nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học cho trẻ tôi đã thực
hiện một số biện pháp như sau:
3. Các biện pháp đã tiến hành:
Đối với trẻ ở lứa tuổi này rất dễ nhớ nhưng cũng rất mau quên, tư duy của
trẻ còn hạn chế, vốn kinh nghiệm chưa cao, sự hiểu biết về cuộc sống chưa có
nhiều. Vì vậy ta cần cho trẻ làm quen văn học ở mọi lúc mọi nơi và trong giờ
học nhằm giúp trẻ hình thành và phát triển ngôn ngữ cũng như lĩnh hội kiến thức
được dễ dàng.
3.1 Một số hình thức vào bài gây hứng thú cho trẻ

6/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

Để tìm được cách vào bài gây hứng thú cho trẻ đòi hỏi người giáo viên
ngoài long yêu nghề, mến trẻ cần phải có năng lực sư phạm trình độ chuyên
môn, hiểu tâm lý trẻ. Trong một tiêt dạy phần vào bài tuy chiếm ít thời gian
nhưng lại giữ một vị trí không kém phần quan trọng. Chính vì vậy việc gây hứng
thú trước khi vào bài là rất quan trọng. Giúp trẻ có hứng thú, vui vẻ khi vào giờ
học.

Đối với trẻ việc hiểu biết và cảm nhận được về tác phẩm văn học chủ yếu
là do cô giáo truyền thụ thong qua giọng kể, cac đồ dung trực quan… cho nên cô

giáo có thể dẫn dắt vào bài bằng rất nhiều hình thức khác nhau như câu đố, trò
chơi dân gian, tiếng kêu, bài hát… có liên quan đến chủ đề tới nội dung câu
chuyện. Cô vào bài cần gắn gọn, dí dỏm, dễ hiểu và thu hút trẻ. Một trong số đó
7/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

có thể sử dụng các trò chơi bài hát để vào bài như: nghe tiếng kêu đoán tên con
vật, trò chơi bắt chước tiếng kêu các con vật… Cô dùng hình thức cho trẻ vừa
hát vừa vận động theo lời bài hát giúp trẻ vào tiết nhẹ nhàng thoải mái
hơn. Ngoài ra tôi còn sử dụng những trò chơi dân gian để vào bài cho trẻ rất
thích

Ngoài ra cô còn sử dụng câu đố để vào bài: trong các tiết truyện theo chủ đề
tôi sử dụng các câu đố phù hợp với bài dạy để tạo sự tò mò của trẻ. Nhờ các
hình thức vào bài mói đơn giản nhẹ nhàng bằng các trò choi dân gian, trò chơi
đóng vai, câu đố …. Phù hợp với từng chủ đề đã gây hứng thú đối với trẻ, giúp
trẻ dễ hiểu, dễ tiếp thu bài hơn, luôn có cảm giác tự nhiên thoải mái không bị gò
bó khi vào bài mới. Bằng các hình thức giới thiệu bài phong phú, hấp dẫn không

8/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

chỉ thu hút trẻ mà còn giúp trẻ nhớ lâu, tạo điều kiện cho trẻ ghi nhớ, phát triển
ngôn ngữ và tư duy cho trẻ
3.2 Làm quen văn học trên giờ hoạt động chính
Do đặc điểm của lứa tuổi nên giáo dục học sinh mẫu giáo cần tiến hành

theo phương châm "Học mà chơi, chơi mà học" theo chương trình đổi mới hình
thức dạy học.
Vào đầu giờ học cô trò chuyện với trẻ theo nội dung đề tài hoặc cho trẻ đi
tham quan mô hình, tranh ảnh đồng thời trò chuyện theo nội dung bức tranh để
dẫn dắt trẻ đến nội dung tác phẩm văn học. Khi trò chuyện cô cần sử dụng CÁC
từ láy hoặc có thể gợi hỏi để trẻ nói cảm xúc của mình qua bài thơ, câu chuyện.
Có thể tích hợp qua một số môn học khác: Toán- Khám phá khoa học- giáo dục
âm nhạc... Một cách nhẹ nhàng thoáng qua để giờ học sinh động phong phú, sau
đó cô giới thiệu bài thơ hoặc câu chuyện sắp học. Cô đọc hoặc kể diễn cảm câu
chuyện bài thơ một hai lần, giúp trẻ cảm nhận âm điệu, cảnh đẹp nội dung bài
thơ câu chuyện. Sau đó giảng nội dung bài thơ cho trẻ hiểu rồi cô kể trích dẫn
làm rõ những ý chính trong bài thơ, câu chuyện, giảng một vài từ khó trong bài
thơ câu chuyện, giúp trẻ hiểu nghĩa của từ và cung cấp vốn từ cho trẻ. Tiếp đến
đàm thoại theo nội dung bài thơ, câu chuyện giúp trẻ hiểu nội dung và nhớ trình
tự nội dung, phân biệt các nhân vật trong chuyện nhớ lại trình tự chuyện đặc biệt
là để trẻ tự do giao lưu với cô hoặc thảo luận với nhau về các nhân vật trong
chuyện. Bây giờ cô mới cho trẻ đọc thơ cùng cô hoặc kể chuyện khi trẻ đọc thơ
cô cần chú ý sữa sai khi trẻ phát âm cách ngắt nhịp thơ cho trẻ thi đua với nhau
nhằm giúp trẻ thi đua học tốt. Sau đó cho trẻ đọc thơ hoặc kể chuyện theo tranh,
cô có thể viết nội dung bài thơ câu chuyện dưới bức tranh để trẻ có thể kể theo
ngôn ngữ của trẻ để trẻ khắc sâu câu chuyện, bài thơ qua tranh vẽ. Có câu
chuyện cô cho trẻ đóng kịch theo nội dung chuyện trẻ tự phân các vai đóng kịch.
Nhằm giúp trẻ nhớ lại trình tự chuyện, trẻ có thể thể hiện bằng ngôn ngữ của
9/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

mình vì đóng kịch là một hình thức để phát triển ngôn ngữ, phát triển trí nhớ và
giáo dục tinh thần tập thể cho trẻ. Qua đóng kịch trẻ truyền lại được nội dung

chuyện làm sống lại tâm trạng hành động ngôn ngữ của các nhân vật trong
chuyện đồng thời thể hiện tình cảm và sự đánh giá của trẻ đối với các nhân vật.
Kết thúc giờ học cho trẻ chơi một trò chơi nhẹ có nội dung phù hợp với nội dung
bài thơ, câu chuyện đang học. Kinh nghiệm qua việc dạy trẻ tôi nhận thấy:
Muốn cho trẻ cảm thụ tốt âm điệu, nhịp điệu bài thơ khi đọc mẫu cho trẻ nghe
cô nên đọc thật êm dịu, nhẹ nhàng, chú ý ngắt nhịp, đọc nhấn mạnh vào các từ
mang tính nhịp điệu hoặc khi kể chuyện trẻ nghe cô kể phải diễn cảm, thể hiện
giọng nói điệu bộ,cử chỉ từng nhân vật trong truyện. Những bài đồng dao,ca dao
có thể cô ngâm cho trẻ nghe. Trong một hoạt động chung làm quen với văn học
cần đảm bảo các nội dung: thay đổi các hình thức giới thiệu, cô kể chuyện hoặc
đọc thơ hay, Kết thúc cho trẻ chơi một trò chơi nhẹ có nội dung phù hợp,trong
một tiết học được tổ chức thực hiện như trẻ được chơi với cô,được gần gũi trò
chuyện cùng cô để trẻ thoải mái không gò bó. Về đội hình không cứng nhắc mà
thay đổi liên tục nhiều đội hình khác nhau trong một giờ học để trẻ dễ quan sát,
hứng thú.
Trong một giờ học cô nên tuyên dương kịp thời những trẻ đọc thơ, kể
chuyện hay, đóng kịch tốt để khuyến khích trẻ học tốt hơn. Tuyệt đối không chê
trẻ, nhẹ nhàng sửa sai đối vơi những trẻ thực hiện chưa đúng. Việc dạy học phụ
thuộc vào việc giáo dục. Do đó nội dung các bài dạy không chỉ đơn thuần là một
nội dung cần dạy cho trẻ, mà còn là một phương tiện giáo dục,. Vì vậy tôi luôn
quan sát và nhận xét xem trong quá trình học tập trẻ có tham gia tích cực hoạt
động không? Tìm hiểu nguyên nhân vì sao trẻ không chú ý cùng với bạn để có
hướng tìm cách đưa trẻ hoà nhập với bạm bè.
3.3 Làm quen văn học ở mọi lúc mọi nơi và làm quen qua các giờ hoạt động
khác
10/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

Vào buổi sáng đón trẻ, giờ hoạt động ngoài trời, ngoài công việc nhắc trẻ chào
bố mẹ, ăn sáng, vệ sinh cá nhân tôi thường hay trò chuyện với trẻ theo chủ điểm
của chương trình học. Tôi trò chuyện với trẻ về gia đình có bao nhiêu người bố
mẹ con làm nghề gì,làm ở đâu, làm ra những sản phẩm gì, hoặc trò chuyện với
trẻ về công việc của một số ngành nghề trong xã hội, ích lợi của công việc đó,
nghề đó thì cần làm những gì, lớn lên thích làm nghề nào... Tôi cảm thấy có tác
dụng rất lớn đối với trẻ. Trong lúc trò chuyện cô đã cung cấp cho trẻ nhiều vốn
từ giúp trẻ hiểu nghĩa của câu, nói trọn câu, diễn đạt mạch lạc. Thông qua đó trẻ
còn tìm hiểu về thế giới xung quanh làm quen với kiến thức mới, giúp trẻ bước
vào tiết học một cách dễ dàng. Vì vậy trong lúc trò chuyện với trẻ cô phải nói rõ
ràng, chính xác, ngắn gọn, đủ nghĩa giúp trẻ học nói tốt hơn. Qua thời gian thực
hiện tôi nhận thấy các cháu mạnh dạn hồn nhiên rất thích trò chuyện với người
lớn. Đặc biệt có một vốn từ rất đáng kể. Trong mọi giờ học khác đều có thể tích
hợp môn làm quen văn học có thể là những bài thơ, đồng dao, câu chuyện đã
học hoặc chưa được học. Như giờ học: Tìm hiểu về môi trường xung quanh Gia
đình của bé . Cô trò chuyện với trẻ về gia đình, gia đình con có những ai, có bao
nhiêu người, thuộc gia đình đông con hay ít con, gia đình lớn hay gia đình nhỏ.
Trong giờ học cô nên giáo dục trẻ thương yêu những người trong gia đình, giúp
đỡ bố mẹ, ông bà. Cô cho trẻ kết hợp đọc thơ “Thương ông”, Giữa vòng gió
thơm...Hoặc dạy trẻ "Làm chú bộ đội". Có thể tích hợp vào văn học cung cấp
vốn từ cho trẻ qua việc cô trò chuyện với trẻ về chú đội đưa vào bài thơ "Chú
bộ đội hành quân trong mưa"... Qua các giờ học khác ta tích hợp cho trẻ làm
quen văn học vào những lúc trò chuyện với trẻ theo đề tài, đưa thơ chuyện, đồng
dao vào giờ học. Bên cạnh việc cung cấp vốn từ cho trẻ còn giúp trẻ tìm hiểu về
xung quanh. Hình thành cho trẻ tình cảm đối với con người, cuộc sống, giúp cho
các giờ học sinh động, hấp dẫn tránh sự nhàm chán vào giờ học giúp trẻ lĩnh hội
kiến thức dễ dàng.
11/16

MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

3.4 Làm quen văn học thông qua giờ hoạt động góc
Trong một giờ hoạt động chung trẻ không thể thuộc được câu chuyện hoặc
thuộc bài thơ ngay, vì ở lứa tuổi này trẻ rất dể nhớ mà mau quên. Ta cần cho trẻ
làm quen văn học ở mọi lúc mọi nơi và hoạt động góc. Gìờ hoạt động góc trẻ
được tham gia chơi rất hồn nhiên mạnh dạn, có thể chơi trò chơi : "Cô giáo" ở
góc phân vai, một cháu làm cô giáo dạy cháu đọc thơ hoặc kể chuyện giúp trẻ
nhớ lại trình tự chuyện hoặc củng cố những bài thơ đã được học .
Ở góc phân vai trò chơi "Cô giáo" dạy cháu đọc thơ: "Cô giáo của em",
"Trường em"... Hoặc trẻ được chơi ở góc học tập xem sách, truyện tranh, tạo cho
trẻ cảm giác là trẻ có thể đọc được quyển truyện đó hoặc biết rằng quyển truyện
đó nói về cái gì, trẻ có thể dựa vào tranh để khám phá ra các nhân vật, khám phá
nghĩa của từ của câu, hoặc trẻ có thể tự vẽ, cắt dán tập làm sách, truyện tranh
theo chủ điểm. Tôi nhận thấy qua giờ họat động góc trẻ mạnh dạn, thích giao
tiếp và phát triển nhiều vốn từ, cũng cố lại những kiến thức đã học. Đặc biệt là
trẻ rất thích tự lập trong lúc tự làm sách truyện tranh, phấn khởi và rất thích
tham gia chơi ở góc này. Như vậy cho nên cho trẻ phát huy, và đưa ra nhiều câu
hỏi gợi mở cho trẻ hơn nữa để trẻ phát huy vốn từ của trẻ
Trẻ có thể làm quen thông qua góc sách truyện: Trong lớp tôi có làm một
góc gọi là góc sách truyện. Vào buổi chiều tôi dành thời gian cho các con chơi ở
góc này, cô đọc tranh truyện, thơ cho trẻ nghe, trước khi đọc tôi trao đổi với trẻ
về nội dung quyển truyện tranh, thơ, gợi ý nội dung qua trang bìa nói tên truyện,
tên bài thơ, miêu tả hình ảnh của từng trang, nói về tranh minh hoạ, về nội dung
câu chuyện bài thơ được thể hiện trong tranh như thế nào. Sau đó đàm thoại với
trẻ về nội dung câu chuyện và giúp trẻ hiểu rõ về câu chuyện, thơ. Qua việc thực
hiện hoạt động chơi ở góc này tạo thành thói quen rất thích tham gia chơi cùng
cô của trẻ..

12/16

MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

3.5 Sử dụng đồ dùng, đồ chơi trực quan hấp dẫn (sân khấu rối, rối ngón
tay, rối que…..)
Tư duy của trẻ lứa tuổi này là tư duy trực quan, nếu như cô chỉ kể cho trẻ
nghe nhiều lần bằng lời thì trẻ sẽ nhanh chán và không thu được kết quả cao.
Xuất phát từ đặc điểm đó nên trong quá trình dạy trẻ tôi thường kết hợp giữa vật
thật, tranh ảnh với mô hình. Đồ dùng trực quan phải đủ, đẹp, hấp dẫn, phù hợp
với từng tiết học, đúng chủ điểm, trẻ phải có đồ dùng trực quan như cô để sử
dụng cùng với cô nhịp nhàng. tạo cho trẻ một tâm trạng vui vẻ, phấn khởi khơi
gợi tính tò mò ham hiểu biết của trẻ. Trong quá trình trẻ thực hiện hoạt động ở
trên lớp cũng như trong các hoạt động khác mà còn góp phần phát triển toàn
diện nhân cách cho trẻ mẫu giá. Bên cạnh đó còn giúp trẻ có tâm thể vững vàng
trước khi bước vào lớp 1 sau này. Muốn trẻ hào hứng tham gia và yêu thích môn
văn học thì phải xây dựng nề nếp thói quen tốt trong học tập cho trẻ như cách
ngồi học đúng tư thế, cách trẻ trả lời câu hỏi của cô và cách sử dụng đồ dùng
trực quan khi tham gia các hoạt động như thế nào: Cách thực hiện các bước
trong hoạt động làm quen với văn học ra sao? phải phân nhóm số trẻ có khả
năng nhận biết nhanh nhẹn, bình thường, để tiện theo dõi và có kế hoặch cụ thể
để bỗi dưỡng đồng thời kết hợp với phụ huynh học sinh để cùng giáo dục trẻ.
Chính vì thế: Từ những nghuyên vật liệu như bìa cứng, giấy vẽ, màu nước, bút
chì …để làm thành bức tranh trong câu chuyện tranh được vẽ nền, bối cảnh có
nhân vật nào thì nhân vật đó xuất hiện. Các nhân vật có thể di chuyển từ chỗ này
sang chỗ khác

13/16

MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

3.6 Sửa lỗi về phất âm (sửa ngọng) và luyện phát âm giúp trẻ
Ở độ tuổi này bộ máy phát âm của trẻ chưa hoàn thiện cho nên vẫn còn
một số trẻ thường phát âm chưa đúng một số âm như N-L (làm – nàm) KH – H
(không – hông) vì vậy luyện phát âm cho trẻ là khâu đầu tiên trong quá trình
giáo dục ngôn ngữ, là cơ sở đầu tiên để hình thành tiếng nói của trẻ.
Ở lứa tuổi này trẻ bắt trước ngữ điệu một cách dễ dàng và tự nhiên chích vì
vậy để cho trẻ phát âm chính xác, rõ rang mạch lạc có ngữ diệu rõ ràng tự nhiên
và không bị ngọng thì giáo viên phải phát âm chính xác, to, rõ ràng, chậm, có
ngữ điệu để thu hút trẻ và có dạy trẻ ý thức phát âm và sửa nỗi phát âm cho trẻ.
Đối với những từ khó như :L,N,S,X,P,Q,T,D,Đ….cô phải phát âm mẫu cho
trẻ nhiều lân, yêu cầu trẻ chú ý khi cô phát âm và nhận xét cách phát âm , cô cho
14/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

trẻ phát âm và hỏi miệng, môi, lưỡi phải như thế nào? Cô giới thiệu cho trẻ rõ
cách phát âm.
Cô ôn luyện cách phát âm cho trẻ bằng các trò chơi được sử dụng rất nhiều
rất đa dạng và phong phú:
Cô cho trẻ chơi trò chơi “ Bắt chước tiếng kêu của các con vật”
Bò kêu: Bò….
Mèo kêu: Mèo….
Chó sủa: Gâu gâu….
Gà gáy: Ò ó o….
Hay trò chơi “ Bắt chiếc tiếng kêu của các phương tiện giao thông”
Máy bay: ù ù…
Tàu hỏa : Tu tu…..

Ô tô : Píp píp……
Xe đạp : Kính koong…….
Cô sử dụng các bài thơ ca dao đồng dao luyện phát âm cho trẻ giúp trẻ
cảm nhận được nhịp điệu, vần diệu của tiếng việt. Với chữ N cô đọc bài đồng
dao “Nu na nu nống” với chữ D đọc bài “ Dung dăng dung dẻ”, với chữ R đọc
bài “ Con rùa”
3.7 Đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy:
Phương pháp dạy học bằng công nghệ thông tin trong giáo dục mầm non tạo
ra một môi trường dạy học tương tác cao, sống động, hứng thú và đạt hiệu quả
cao của quá trình dạy học đa giác quan cho trẻ. Hình ảnh những nhân vật ngộ
nghĩnh, những bông hoa biết cử động đủ màu sắc, những hàng chữ biết đi và
những con số biết nhảy theo nhạc hiện ngay ra với hiệu ứng của những âm thanh
sống động ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích thích hứng thú của học
sinh vì được chủ động hoạt động nhiều hơn để khám phá nội dung bài giảng .

15/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

Để hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, dù là thơ hay truyện.
Muốn đạt kết quả cao thì việc đầu tiên giáo viên phải chuẩn bị tốt đồ dùng dạy
học, đồ dùng đẹp hấp dẫn sẽ thu hút sự chú ý của trẻ. Trước đây giáo viên
thường sử dụng tranh minh hoạ làm đồ dùng chính trong hoạt động cho trẻ làm
quen với tác phẩm văn học. Song với hình thức đổi mới hiện nay, thời đại công
nghệ thông tin nên việc ứng dụng công nghệ thong tin vào bài giảng mang lại
kết quả rất cao. Biện pháp này luôn gây sự chú ý, tò mò cho trẻ . Vì vậy giáo
viên nên đưa CNTT vào giảng dạy để mang lại kết quả cao. Đơn giản là các hình
ảnh đưa lên máy sử dụng các hiệu ứng, màu sắc phù hợp cũng đã gây sự chú ý
của trẻ.

3.8 Trao đổi với phụ huynh
Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia đình và
nhà trường. Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một biện
pháp không thể thiếu. Phụ huynh chính là nhân tố quết định trong việc tạo nguồn
nhiên liệu để chúng tôi làm đồ dùng của các góc, nhất là góc làm quen với văn
học. Đặc biệt tôi đề cập đến tầm quan trọng của bộ môn “Làm Quen Với Văn
Học” vì đây là môn học giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một các mạch lạc, giúp trẻ
phát triển khả năng cảm thụ văn học, qua các tác phẩm trẻ hiểu biết về thế giới
xung quanh .
Vận động phụ huynh hỗ trợ vật liệu , nguyên liệu như : giấy, sách, những lọ
nhựa, vải vụn để làm đồ dùng kể chuyện cho trẻ.
4. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm
Làm quen học đối với các cháu Mẫu giáo bé (3-4 tuổi) là một vấn đề thiết
thực mới là khó. Nhưng chúng ta biết rằng văn học là kho kinh nghiệm quý báu
về phương diện, nó là nơi lưu trữ truyền thống dân tộc. Trẻ em làm quen với văn
học ngay từ những bài hát ru đầu tiên mà trẻ em ghi nhận qua lời ru à ơi của mẹ.
Rồi trẻ được làm quen với bài thơ, câu đố, những câu chuyện và bằng nhiều
16/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

hình thức cô đưa ra đã lôi cuốn các cháu vào các hoạt động tập thể, hoạt động
nhận thức. Từ đó mà chất lượng lớp tôi tăng lên rất đáng kể. Đến nay cháu đọc
thơ, kể chuyện, chất lượng rất cao đạt từ 80-85%. Tôi rất phấn khởi, không
những các cháu đọc thuộc những bài thơ, đồng dao, câu chuyện mà còn rất hồn
nhiên, mạnh dạn mê say khi biểu diễn trẻ mạnh dạn khi giao tiếp những câu nói
của trẻ đã khác đi rất nhiều so sánh đầu năm, trẻ đã nói trọn câu, trẻ đưa ra nhiều
câu hỏi vì sao? Tại sao? biết dùng từ ngoài sự tưởng tượng.
Để giáo dục trẻ đạt kết quả tốt, người giáo viên phải có tâm huyết với nghề, có

tấm lòng yêu nghề, mến trẻ, phải nắm rõ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Người
giáo viên phải không ngừng học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn, luôn bắt kịp
những cái mới của thời đại hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Chịu khó sưu
tầm, nghiên cứu để tìm những hình thức tổ chức cũng như các biện pháp dạy học
phù hợp nhất với mỗi tiết dạy.

III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Qua bản sáng kiến “Một số kinh nghiệm giúp trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi)
làm quen với văn học đạt hiệu quả”. Tôi rút ra những kinh nghiệm sau: Việc
làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ là một trọng tâm những nội dung lớn của
chương trình giáo dục cho trẻ Mầm non. Nhằm phát triển ngôn ngữ và các mặt
phát triển khác của nhân cách toàn diện, góp phần quan trọng vào việc chuẩn bị
cho trẻ học ở phổ thông sau này.

17/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

Việc làm này không chỉ có ý nghĩa lớn đối với các trường Mầm non phải đặc
bịêt là các giáo viên Mần non cần nắm vững những nội dung chương trình và
thường xuyên mở rộng nội dung chương trình.
Trong quá trinh nghiên cứu thực trạng, tôi nhận thấy chất lượng môn làn quen
với văn học của trẻ còn hạn chế. Nguyên nhân hoàn toàn không phụ thuộc vào
phía trẻ. Không phải là do trẻ không có khả năng lĩnh hội những kiến thức, trẻ
cảm nhận được nhạc tính trong ngôn ngữ thơ ca, cảm thụ được tính diễn cảm
của ngôn ngữ tinh tường hơn.
2. Bài học kinh nghiệm
Qua quá trình học tập và giảng dạy, nghiên cứu của đề tài tôi nhận thấy

ngay từ khi mới sinh ra trẻ em như một tờ giấy trắng chưa hình thành các biểu
tượng ban đầu của trẻ, Vì thể người lớn chúng ta nói chung và các cô giáo Mầm
non nói riêng là trực tiếp tác động đến trẻ nhằm dần dần hình thành cho trẻ
những biểu tượng ban đầu về cuộc sống. Trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi) vốn hiểu
biết còn ít, vì vậy những bài thơ câu chuyện sẽ giúp trẻ lĩnh hội được những đức
tính tốt và hiểu được những gì xấu xa mà phải tránh.Vì thế để hình thành được
những khiến thức đó trẻ cần dựa vào vốn tích luỹ của bản thân vốn ngôn ngữ
nhất định để diễn đạt trong việc hướng dẫn trẻ làm quen với văn học, giáo viên
đóng vai trò rất quan trọng trong việc hướng dẫn, đọc, kể cho trẻ nghe làm tăng
thêm vốn hiểu biết của trẻ. Vì vậy muốn đạt được kết quả cao trong hoạt động
làm quen với văn học tôi xin có một ý kiến đề xuất sau :
3. Ý kiến đề xuất
Đối với ngành giáo dục.
Tổ chức bồi dưỡng thường xuyên cho các giáo viên Mầm non về chuyên đề
văn học để giúp giáo viên nắm bắt, tiếp cận những vấn đề đổi mới. Bổ sung hỗ
trợ tài liệu đổi để giáo viên được học hỏi, tiếp cận những cái mới.

18/16


MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ

Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi đưa ra còn nhiều hạn chế mong
được Ban giám hiệu các cấp lãnh đạo, chi em đồng nghiệp góp ý kiến bổ xung
và nhận xét để bài viết được phong phú, sáng tạo và hiệu quả hơn nữa
Đúng vậy giáo dục Mầm non giữ một vị trí quan trọng trong sự phát triển
của xã hội, trong quá trình hình thành nhân cách con người. Do vậy công tác
giáo dục Mầm Non phải được tiến hành một cách khoa học có mục đích có hệ
thống nhằm tạo dựng những nền tảng ban đầu vững chắc đúng đắn cho quá
trình phát triển sau này của mỗi cá nhân trẻ là chủ nhân tương lai của xã hội.

Nhận thức được điều đó tôi đã không ngừng học hỏi nghiên cứu để chăm sóc
giáo dục các cháu ở tất cả các hoạt động nhằm tạo điều kiện cho trẻ phát triển
ngôn ngữ trong giao tiếp nhằm làm quen văn học được tốt hơn, góp phần đào tạo
cho thế hệ trẻ thành những con người phát triển toàn diện. Vì trẻ em hôm nay
thế giới ngày mai .
IV.TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Tài liệu thử nghiệm tổ chức hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm
non theo hướng tích hợp chủ đề do trung tâm nghiên cứu chiến lược và phát
triển chương trình giáo dục mầm non thực hiện .
- Tạp chí giáo dục mầm non số 4 - 2007.
Hàng Buồm, ngày 26 tháng 04 năm 2018
NGƯỜI VIẾT

19/16