Luận văn thạc sỹ - Hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước

0

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
****

NGUYỄN THỊ THÙY LINH

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHẤT
LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI ĐOÀN KIỂM TOÁN CỦA
KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC

CHUYÊN NGÀNH: (KẾ TOÁN) KẾ TOÁN KIỂM TOÁN VÀ PHÂN TÍCH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS NGÔ TRÍ TUỆ

Hà Nội – 2012


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi,
chưa công bố tại bất cứ nơi nào. Mọi số liệu sử dụng trong luận văn này là
những thông tin xác thực.
Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về lời cam đoan của mình.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2012

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thùy Linh


LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo Trường Đại học Kinh tế quốc dân
đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu này. Đặc biệt tôi xin
chân thành cảm ơn sự quan tâm, tận tình giúp đỡ của PGS.TS Ngô Trí Tuệ hướng
dẫn tôi trong quá trình thực hiện đề tài này.
Tôi cũng xin cảm ơn các cán bộ, công chức công tác trong Kiểm toán Nhà
nước, đặc biệt tại Vụ Chế độ và Kiểm soát chất lượng đã giúp đỡ và hỗ trợ tôi trong
việc cung cấp các thông tin, tư liệu làm cơ sở giúp tôi hoàn thành đề tài này.
Hi vọng đề tài nghiên cứu sẽ giúp ích cho hoạt động kiểm toán của Kiểm toán
Nhà nước đạt hiệu quả hơn.
Trân trọng!


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC HÌNH VẼ
TÓM TẮT LUẬN VĂN
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU...........................................1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài.................................................................................1
1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan .......................................2

1.3. Mục đích nghiên cứu.....................................................................................3
1.4. Câu hỏi nghiên cứu........................................................................................3
1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................................3
1.6. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................4
1.7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu....................................................................... 5
1.8. Tên và kết cấu của đề tài nghiên cứu............................................................ 5
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ KIỂM
SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI ĐOÀN KIỂM TOÁN CỦA KIỂM
TOÁN NHÀ NƯỚC................................................................................................ 6
2.1. Khái niệm, vai trò kiểm soát chất lượng kiểm toán trong hoạt động
kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước ..........................................................6
2.1.1. Khái niệm kiểm soát chất lượng kiểm toán ...................................................6
2.1.2. Vai trò của kiểm soát chất lượng kiểm toán ..................................................7
2.2. Chất lượng kiểm toán và những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến chất
lượng kiểm toán của KTNN .......................................................................8
2.2.1. Chất lượng kiểm toán và các tiêu chí của chất lượng kiểm toán ...................8
2.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động kiểm toán ......................11
2.3. Quy trình kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước ......................................16
2.4. Kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn Kiểm toán của Kiểm toán
Nhà nước ...................................................................................................18
2.4.1. Khái niệm, mục tiêu và vai trò của kiểm soát chất lượng kiểm toán tại
Đoàn Kiểm toán ..........................................................................................18


2.4.2. Đối tượng, phạm vi kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn Kiểm toán
của Kiểm toán Nhà nước ............................................................................21
2.4.3. Hình thức, nội dung và phương pháp kiểm soát chất lượng kiểm toán tại
Đoàn kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước ..................................................22
2.4.4. Các cấp độ kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của Kiểm
toán Nhà nước .............................................................................................25

2.5. Kinh nghiệm nước ngoài về Kiểm soát chất lượng kiểm toán tại một
số Đoàn kiểm toán và bài học cho Kiểm toán Nhà nước Việt Nam .......26
2.5.1. Kinh nghiệm kiểm soát chất lượng tại Đoàn kiểm toán của Kiểm toán Nhà
nước cộng hoà nhân dân Trung Hoa........................................................... 26
2.5.2. Kinh nghiệm kiểm soát chất lượng tại các Ban kiểm toán của Kiểm toán
Nhà nước cộng hòa Liên bang Đức .............................................................29
2.5.3. Kinh nghiệm kiểm soát chất lượng tại Đoàn kiểm toán thuộc Văn phòng
đại diện Makassar (Makassar RO) của Kiểm toán Nhà nước Indonesia .....31
2.5.4. Bài học kinh nghiệm đối với Kiểm toán Nhà nước Việt Nam .....................33
Kết luận Chương 2 ...............................................................................................34
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN
TẠI ĐOÀN KIỂM TOÁN CỦA KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC VIỆT NAM .......36
3.1. Chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy hoạt động của Kiểm toán
Nhà nước................................................................................................... 36
3.1.1. Chức năng, nhiệm vụ của Kiểm toán Nhà nước ..........................................36
3.1.2. Khái quát tổ chức và hoạt động của Kiểm toán Nhà nước ..........................37
3.1.3. Đoàn kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước ....................................................39
3.2. Tình hình tổ chức và hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán của
Kiểm toán Nhà nước .................................................................................42
3.2.1. Phân loại theo chủ thể kiểm soát .................................................................42
3.2.2. Phân loại theo thời điểm kiểm soát .............................................................43
3.3. Thực trạng kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của
Kiểm toán Nhà nước ...................................................................................46
3.3.1. Đối với giai đoạn chuẩn bị kiểm toán......................................................... 48
3.3.2. Đối với giai đoạn thực hiện kiểm toán ........................................................50
3.3.3. Giai đoạn lập báo cáo kiểm toán .................................................................55
3.3.4. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế ....................................................58
Kết luận chương 3 ................................................................................................62

CHƯƠNG 4: THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ GIẢI PHÁP
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN
TẠI ĐOÀN KIỂM TOÁN CỦA KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC ............................64
4.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán
tại Đoàn kiểm toán ....................................................................................64
4.2. Phương hướng hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại
Đoàn kiểm toán .........................................................................................65
4.2.1. Về môi trường kiểm soát chất lượng kiểm toán ............................................66
4.2.2. Về tổ chức, bộ máy kiểm soát chất lượng kiểm toán ..................................66
4.2.3. Về cơ chế, hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán ................................66
4.3. Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại
Đoàn kiểm toán .........................................................................................67
4.3.1. Hoàn thiện các chính sách làm cơ sở pháp lý cho hoạt động kiểm soát chất
lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán ...........................................................67
4.3.2. Các KTNN chuyên ngành/ khu vực cần thành lập Tổ kiểm soát hồ sơ sau
mỗi cuộc kiểm toán .....................................................................................76
4.3.3. Xây dựng và ban hành Quy chế kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn
kiểm toán ....................................................................................................79
4.3.4. Hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng tại Đoàn kiểm toán ...................80
4.4. Điều kiện thực hiện các giải pháp ............................................................93
4.4.1. Về phía Nhà nước và đơn vị được kiểm toán ..............................................93
4.4.2. Về phía Kiểm toán Nhà nước ......................................................................94
4.5. Những giá trị đóng góp của Luận văn .....................................................96
4.6. Những hạn chế của Luận văn và một số hướng nghiên cứu trong
tương lai .....................................................................................................97
KẾT LUẬN ...........................................................................................................98
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................100


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Từ viết tắt
ASOSAI
ACCA
BCKT
DNNN
INTOSAI
KTNN
KTV
KSCLKT
NSNN

Chữ viết đầy đủ
Tổ chức các cơ quan kiểm toán tối cao Châu Á
Hiệp hội kế toán công chứng Anh quốc
Báo cáo kiểm toán
Doanh nghiệp nhà nước
Tổ chức các cơ quan kiểm toán tối cao Thế giới
Kiểm toán Nhà nước
Kiểm toán viên

Kiểm soát chất lượng kiểm toán
Ngân sách Nhà nước


DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình 1: Cơ cấu tổ chức của Kiểm toán Nhà nước ..................................................38
Hình 2. Sơ đồ các cấp độ kiểm soát chất lượng kiểm toán của KTNN ...................45
Hình 3: Sơ đồ phản ánh công tác KSCLKT tại Đoàn kiểm toán .............................46


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
****

NGUYỄN THỊ THÙY LINH

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHẤT
LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI ĐOÀN KIỂM TOÁN CỦA
KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC

CHUYÊN NGÀNH: (KẾ TOÁN) KẾ TOÁN KIỂM TOÁN VÀ PHÂN TÍCH

Hà Nội – 2012


i

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
 Tính cấp thiết của đề tài
Nền kinh tế Việt Nam đang từng bước hội nhập với sự phát triển của nền kinh

tế thế giới và khu vực, tạo điều kiện cho nhiều lĩnh vực phát triển trong đó có kiểm
toán. Để có thể thực hiện quá trình tăng trưởng kinh tế, phát triển bền vững, phải có
một môi trường tài chính lành mạnh. Do vậy, hoạt động kiểm toán là một yêu cầu
cần thiết của nền kinh tế hiện nay. Ở Việt Nam đang có 03 loại hình kiểm toán bao
gồm: Kiểm toán Nhà nước, kiểm toán độc lập, kiểm toán nội bộ. Trong đó, Kiểm
toán Nhà nước đóng vai trò quan trọng, tham mưu giúp Quốc Hội kiểm tra, giám sát
công tác quản lý, sử dụng ngân sách tiền và tài sản Nhà nước; góp phần thực hành
tiết kiệm, chống tham nhũng, thất thoát, lãng phí, đồng thời phát hiện và ngăn ngừa
hành vi vi phạm pháp luật; nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, tiền và tài sản Nhà
nước.
Sau gần 20 năm hoạt động, KTNN đã khẳng định được vị trí, vai trò là bộ
phận quan trọng không thể thiếu trong kiểm tra, kiểm soát của Nhà nước đối với
nền tài chính công. KTNN đã không ngừng phát triển toàn diện cả về quy mô và
chất lượng hoạt động, số lượng các cuộc kiểm toán được gia tăng hàng năm đi đôi
với nguồn lực tài chính công được kiểm toán. Hàng năm các cuộc kiểm toán của
KTNN đã thu về hoặc giảm chi cho ngân sách hàng tỷ đồng về các khoản thu thiếu
hoặc chi sai của các đơn vị quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước, phát hiện và
ngăn chặn kịp thời các sai phạm, góp phần làm minh bạch và lành mạnh hóa các
quan hệ tài chính công. Vì vậy, việc củng cố, tăng cường hoạt động KTNN, nâng
cao chất lượng công tác kiểm toán của KTNN đang là vấn đề được Đảng, Nhà nước
coi trọng, môi trường kiểm soát cũng như hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán
ngày càng được hoàn thiện. Tuy nhiên, kiểm toán là một lĩnh vực mới ở Việt Nam
nên hệ thống kiểm soát chất lượng kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước còn có
những hạn chế nhất định, đặc biệt là công tác kiểm soát chất lượng tại Đoàn kiểm
toán, nhiều Đoàn kiểm toán chưa chấp hành đầy đủ quy trình, chuẩn mực kiểm
toán; các Biên bản kiểm toán, Báo cáo kiểm toán chưa đưa ra được tính đúng đắn,
trung thực, hợp pháp của các số liệu quyết toán, đồng thời chưa đề xuất được nhiều
giải pháp có giá trị giúp các đơn vị được kiểm toán khắc phục những tồn tại được
phát hiện trong quá trình kiểm toán, Hồ sơ kiểm toán lưu trữ chưa có hệ thống, đầy
đủ và khoa học….Vì vậy, công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm

ii

toán cần được ưu tiên chú trọng nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của KTNN,
góp phần xây dựng KTNN trở thành công cụ đắc lực, tin cậy của Chính Phủ và
Quốc Hội trong kiểm tra, giám sát việc quản lý, điều hành nền tài chính công của
đất nước.
Từ những lý do nêu trên, em lựa chọn đề tài nghiên cứu “Hoàn thiện công
tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của Kiểm toán Nhà
nước” cho Luận văn Thạc sỹ của mình.
 Kết cấu luận văn
Luận văn được kết cấu thành 4 Chương chính:
Chương 1: Giới thiệu đề tài nghiên cứu
Chương 2: Cơ sở lý luận về kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm
toán của Kiểm toán Nhà nước
Chương 3: Thực trạng kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán
của Kiểm toán Nhà nước
Chương 4: Thảo luận kết quả nghiên cứu và giải pháp hoàn thiện công tác
kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ KIỂM
SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI ĐOÀN KIỂM TOÁN CỦA KIỂM
TOÁN NHÀ NƯỚC
 Khái niệm, vai trò kiểm soát chất lượng kiểm toán trong hoạt động
kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước
 Khái niệm kiểm soát chất lượng kiểm toán
 Vai trò kiểm soát chất lượng kiểm toán
 Chất lượng kiểm toán và những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến chất
lượng kiểm toán

 Chất lượng kiểm toán và các tiêu chí của chất lượng kiểm toán
 Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động kiểm toán
- Nhóm yếu tố bên ngoài Kiểm toán Nhà nước
- Nhóm yếu tố bên trong KTNN


iii

 Quy trình kiểm toán của KTNN
Quy trình kiểm toán của KTNN quy định trình tự, thủ tục tiến hành công việc
của mỗi cuộc kiểm toán đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng hoạt
động kiểm toán. Quy trình kiểm toán được xây dựng trên cơ sở quy định của Luật
Kiểm toán nhà nước, hệ thống chuẩn mực Kiểm toán nhà nước và thực tiễn hoạt
động kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước. Quy trình kiểm toán của KTNN gồm 4
giai đoạn:
 Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán
 Giai đoạn thực hiện kiểm toán
 Giai đoạn lập và gửi Báo cáo kiểm toán
 Kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán
 Kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của KTNN
 Khái niệm, mục tiêu, vai trò của KSCLKT tại Đoàn kiểm toán
 Đối tượng, phạm vi kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán
của KTNN
 Hình thức, nội dung và phương pháp kiểm soát chất lượng kiểm toán tại
Đoàn kiểm toán của KTNN
 Các cấp độ kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của KTNN
 Kinh nghiệm nước ngoài về kiểm soát chất lượng kiểm toán tại một số
Đoàn kiểm toán và bài học kinh nghiệm cho KTNN Việt Nam
 Kinh nghiệm kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của
KTNN cộng hòa nhân dân Trung Hoa

KTNN cộng hòa nhân dân Trung Hoa luôn chú trọng công tác kiểm soát chất
lượng hoạt động kiểm toán tại Đoàn kiểm toán; đi sâu tập trung kiểm soát chất
lượng các giai đoạn thực hiện cuộc kiểm toán, gồm: giai đoạn chuẩn bị kiểm toán,
giai đoạn thực hiện kiểm toán và giai đoạn lập Báo cáo kiểm toán. Quá trình kiểm
soát chất lượng cuộc kiểm toán của KTNN cộng hòa nhân dân Trung Hoa quy định
rõ nội dung công việc chủ yếu của mỗi giai đoạn, nội dung kiểm soát và trách
nhiệm kiểm soát của từng cấp độ.
 Kinh nghiệm kiểm soát chất lượng kiểm toán tại các Ban kiểm toán của
KTNN cộng hòa Liên bang Đức


iv

KTNN cộng hòa Liên bang Đức ra quyết định theo nguyên tắc tập thể qua các
ủy viên của mình (Chủ tịch, Phó chủ tịch, các Vụ trưởng và các Trưởng ban kiểm
toán). Trưởng ban kiểm toán lãnh đạo cuộc kiểm toán trên cơ sở những quyết định
của Hội đồng phòng. Để lãnh đạo công tác kiểm toán, Trưởng ban cũng tham gia
vào việc chuẩn bị và thực hiện kiểm toán, đặc biệt là phải tham gia vào các cuộc
kiểm tra thực địa (kiểm toán tại đơn vị được kiểm toán) và vào công tác kết thúc các
cuộc kiểm tra này (thông báo kết quả kiểm toán sơ bộ với đơn vị được kiểm toán,
sau khi kết thúc kiểm toán tại đơn vị). Công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại
các Ban kiểm toán của KTNN Liên bang quy định rõ trách nhiệm cụ thể của từng
cấp tại các giai đoạn của quá trình kiểm toán.
 Kinh nghiệm kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán thuộc
văn phòng đại diện Makassar (Makassar RO) của KTNN Indonesia
Quá trình kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của Makassar
RO được thực hiện tại 3 giai đoạn: giai đoạn chuẩn bị kiểm toán, giai đoạn thực
hiện kiểm toán, giai đoạn lập Báo cáo kiểm toán và các bước sau cuộc kiểm toán;
đồng thời Makassar RO cũng quy định rất rõ vai trò, nhiệm vụ kiểm soát đối với
từng cấp kiểm soát cụ thể có liên quan đến cuộc kiểm toán bao gồm: người đứng

đầu Makassar RO, Kiểm soát viên (độc lập với Đoàn kiểm toán), Trưởng đoàn kiểm
toán, và TP3 (Bộ phận có vai trò lập chương trình kiểm toán tổng thể cho cuộc
kiểm toán).
 Bài học kinh nghiệm đối với KTNN Việt Nam
Một số bài học kinh nghiệm cho KTNN Việt Nam: nâng cao nhận thức về vai
trò của KSCLKT tại Đoàn kiểm toán; xác định rõ nội dung, trách nhiệm kiểm soát
của từng cấp độ kiểm soát; xây dựng hệ thống KSCLKT gắn liền với quy chế hoạt
động của Đoàn kiểm toán; xây dựng quy trình KSCLKT tại Đoàn kiểm toán…
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN
TẠI ĐOÀN KIỂM TOÁN CỦA KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
 Chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy hoạt động của KTNN
 Chức năng, nhiệm vụ của KTNN
 Khái quát tổ chức và hoạt động của KTNN
 Đoàn kiểm toán của KTNN


v

- Tổ chức và hoạt động của Đoàn kiểm toán
- Cấp độ và nội dung KSCLKT tại Đoàn kiểm toán
 Tình hình tổ chức và hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán của KTNN
 Phân loại theo chủ thể kiểm soát
- Kiểm soát từ bên trong cuộc kiểm toán (nội kiểm): là hình thức tự kiểm soát
chất lượng kiểm toán do chủ thể của hoạt động kiểm toán thực hiện.
- Kiểm soát từ bên ngoài cuộc kiểm toán (ngoại kiểm): là hình thức kiểm soát
chất lượng kiểm toán do đơn vị hoặc cá nhân độc lập với chủ thể của hoạt động
kiểm toán thực hiện
 Phân loại theo thời điểm kiểm soát
- Kiểm soát trong quá trình kiểm toán: là hình thức kiểm soát chất lượng kiểm
toán trong khi thực hiện hoạt động kiểm toán.

- Kiểm soát hồ sơ là hình thức kiểm soát chất lượng kiểm toán sau khi Báo
cáo kiểm toán được phát hành, dựa trên hồ sơ kiểm toán.
 Thực trạng kiểm soát chất lượng kiểm toán của Đoàn kiểm toán
Trong những năm vừa qua, hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán của
Đoàn KTNN đặc biệt được chú trọng và duy trì thường xuyên. Công tác kiểm soát
chất lượng hoạt động kiểm toán tại Đoàn kiểm toán được thực hiện ở ba giai đoạn
của Quy trình kiểm toán: chuẩn bị kiểm toán, thực hiện kiểm toán, lập và gửi báo
cáo kiểm toán và thông qua bốn cấp độ kiểm soát chính như sau: kiểm soát của
Kiểm toán viên, kiểm soát của Tổ trưởng Tổ kiểm toán, kiểm soát của Trưởng đoàn
kiểm toán, kiểm soát của Thủ trưởng đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán. Tuy nhiên,
trong một số trường hợp đặc biệt còn có sự tham gia kiểm soát của Lãnh đạo KTNN
thông qua các Đoàn kiểm soát nóng (do Lãnh đạo KTNN quyết định thành lập).
Mặc dù trong những năm gần đây, KTNN chuyên ngành/ khu vực đã chú trọng đến
công tác KSCLKT của Đoàn kiểm toán, tuy nhiên vẫn gặp nhiều hạn chế, bất cập:
- Đối với giai đoạn chuẩn bị kiểm toán: Một số Lãnh đạo đơn vị KTNN
chuyên ngành/ Khu vực chưa thực sự chú trọng việc kiểm tra, kiểm soát chất lượng
lập Kế hoạch kiểm toán; chưa đánh giá được hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội
bộ, phân tích những hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý tài chính, kế toán cũng
như những vấn đề nổi cộm về tình hình tài chính của đơn vị dẫn tới việc nhận xét
đánh giá rủi ro kiểm toán không chính xác, việc chọn mẫu kiểm toán không đảm


vi

bảo chất lượng kiểm toán; phân bổ thời gian và phân công nhiệm vụ trong Đoàn
kiểm toán không hợp lý, kém hiệu quả…
- Đối với giai đoạn thực hiện kiểm toán: việc xây dựng Kế hoạch kiểm toán
chi tiết của Tổ kiểm toán để triển khai thực hiện Kế hoạch kiểm toán của Đoàn kiểm
toán chưa được chú trọng; nhiều Tổ trưởng và Trưởng đoàn kiểm toán không kiểm
soát quá trình KTV thực hiện các thủ tục kiểm toán, phương pháp kiểm toán để thu

thập bằng chứng kiểm toán; nhiều Nhật ký kiểm toán còn sơ sài mang tính hình
thức, không ghi chép và không được Tổ trưởng xem xét ký duyệt theo ngày…
- Đối với giai đoạn lập và gửi Báo cáo kiểm toán: Báo cáo kiểm toán là sản
phẩm cuối cùng của một cuộc kiểm toán, việc soát xét Báo cáo kiểm toán hầu hết đã
được thực hiện khá chặt chẽ qua các cấp từ Đoàn kiểm toán cho đến Lãnh đạo KTNN,
song vẫn còn một số cuộc kiểm toán, Đoàn kiểm toán và KTNN chuyên ngành/ khu
vực chưa thực sự coi trọng công tác soát xét, còn có hiện tượng trông chờ, ỷ lại vào
việc soát xét ở cấp trên. Việc này không chỉ làm tăng khối lượng công việc kiểm
soát ở cấp Lãnh đạo KTNN mà còn làm suy giảm chức năng kiểm soát tại các Đoàn
kiểm toán, KTNN chuyên ngành/ khu vực đối với Báo cáo kiểm toán, dẫn đến làm
giảm hiệu quả của hệ thống kiểm soát chất lượng Báo cáo kiểm toán.
 Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế
- Chưa có hướng dẫn cụ thể cho việc áp dụng và tuân thủ các quy định của
KTNN trong quá trình kiểm toán.
- Chưa ban hành quy chế kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán;
- Công tác phổ biến, quán triệt quy định về kiểm soát chất lượng kiểm toán tại
các Đoàn kiểm toán còn thấp, kém hiệu quả.
- Các quy định về thời hạn lập, xét duyệt, phát hành báo cáo kiểm toán chưa
phù hợp, làm ảnh hưởng đến việc thực hiện và chất lượng thực hiện các thủ tục
kiểm soát tại Đoàn kiểm toán.
- Cách thức tổ chức kiểm toán và kiểm soát chất lượng kiểm toán tại các
Đoàn kiểm toán chưa hợp lý.
- Công tác kiểm soát chất lượng BCKT của Hội đồng thẩm định cấp Vụ chưa
đáp ứng được yêu cầu.
- Công tác tuyển dụng, quản lý KTV chưa tốt.
- Ý thức tự kiểm tra, kiểm soát của KTV chưa đảm bảo yêu cầu.
- Phạm vi, đối tượng của nhiều cuộc kiểm toán rộng, do đó gây khó khăn cho
công tác KSCLKT của Trưởng đoàn.

vii

- Thời gian tiến hành một cuộc kiểm toán có hạn.


viii

CHƯƠNG 4: THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ GIẢI PHÁP
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI
ĐOÀN KIỂM TOÁN CỦA KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC
 Sự cần thiết phải hoàn thiện công tác KSCLKT tại Đoàn kiểm toán
 Phương hướng hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại
Đoàn kiểm toán của KTNN
 Về môi trường kiểm soát chất lượng kiểm toán
Thiết lập một hệ thống chính sách, thủ tục kiểm soát đầy đủ, đồng bộ, phù hợp
với thực tiễn hoạt động kiểm toán là điều kiện tiên quyết đảm bảo kiểm soát có hiệu
quả các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán. Hệ thống chính sách, thủ tục
phải bao quát toàn diện các hoạt động kiểm toán, kiểm soát đầy đủ các yếu tố ảnh
hưởng đến chất lượng kiểm toán; đồng thời quy định rõ, dễ hiểu, dễ thực hiện đối
với từng cuộc kiểm toán và đối với từng cấp độ kiểm soát.
 Về tổ chức, bộ máy kiểm soát chất lượng kiểm toán
KTNN cần xác định rõ nội dung trách nhiệm kiểm soát chất lượng kiểm toán
của từng cấp độ kiểm soát tại Đoàn kiểm toán.
 Về cơ chế hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán
KTNN cần ban hành quy trình kiểm soát chất lượng của Đoàn kiểm toán để
chuẩn hóa hoạt động kiểm soát, tạo cơ chế kiểm soát dễ dàng, thuận tiện và nhanh
chóng. Bên cạnh đó, cần tăng cường hướng dẫn, bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm soát tới
các thành viên trong Đoàn kiểm toán giúp họ hiểu rõ trách nhiệm, phạm vi và nội
dung công việc khi thực hiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán trong quá
trình kiểm toán; xây dựng và phát triển đội ngũ KTV có năng lực, trình độ chuyên

môn và giàu kinh nghiệm…
 Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn
kiểm toán
 Hoàn thiện các chính sách làm cơ sở pháp lý cho hoạt động kiểm soát
chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán
- Hoàn thiện hệ thống chuẩn mực kiểm toán;
- Hoàn thiện hệ thống quy trình kiểm toán của KTNN;
- Hoàn thiện hệ thống mẫu biểu hồ sơ kiểm toán;
- Xây dựng cẩm nang hướng dẫn kiểm toán trong từng loại hình kiểm toán,
chuyên ngành và lĩnh vực kiểm toán;


ix

- Hoàn thiện chính sách kiểm soát chất lượng KTV về trình độ, năng lực
chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp.
 Các KTNN chuyên ngành/ khu vực cần thành lập Tổ kiểm soát hồ sơ sau
mỗi cuộc kiểm toán
 Xây dựng và ban hành Quy chế kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn
kiểm toán
 Hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán
 Điều kiện thực hiện các giải pháp
 Về phía Nhà nước và đơn vị được kiểm toán
- Nhà nước cần tổ chức tiến hành tổng kết, đánh giá 5 năm thực hiện Luật
Kiểm toán nhà nước;
- Nhà nước bảo đảm tạo điều kiện đầy đủ về kinh phí và các trang, thiết bị cần
thiết cho tổ chức và hoạt động của KTNN;
- Các bộ, ngành, cơ quan, đơn vị được kiểm toán tăng cường tham gia ý kiến,
phản biện về năng lực, thái độ làm việc của KTV để các kết quả, kết luận và kiến
nghị kiểm toán bảo đảm chất lượng, có tính khả thi.

 Về phía Kiểm toán Nhà nước
- Tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, nâng cao tinh thần trách nhiệm và
đạo đức nghề nghiệp, khơi dậy lòng yêu ngành, yêu nghề, tự trọng nghề nghiệp của
cán bộ, KTV trong công tác kiểm toán;
- Đẩy mạnh công tác kiểm tra, kiểm soát trong công tác kiểm toán nhằm nâng
cao chất lượng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động kiểm toán;
- Đối với các KTNN chuyên ngành/ khu vực phải tổ chức tập huấn, phổ biến
và trao đổi nghiệp vụ cho các Đoàn kiểm toán trước khi triển khai cuộc kiểm toán;
- Các Đoàn kiểm toán cần tập trung kiểm toán theo chiều sâu, xác định rõ
trọng yếu và mục tiêu kiểm toán để áp dụng phương pháp kiểm toán phù hợp...;
- Tổ chức nghiên cứu, xây dựng để ban hành mới và hoàn thiện các quy định
làm cơ sở pháp lý cho hoạt động kiểm toán và kiểm soát chất lượng kiểm toán;
- Xây dựng sổ tay kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán nhằm
hướng dẫn chi tiết công tác KSCLKT cho các thành viên trong Đoàn;
- KTNN cần đổi mới cách thức tổ chức cuộc kiểm toán theo hướng Đoàn, Tổ
kiểm toán có quy mô nhỏ;
- KTNN cần đổi mới cách thức tổ chức cuộc kiểm toán theo hướng Đoàn, Tổ
kiểm toán có quy mô nhỏ;
- Tăng cường phổ biến, nâng cao nhận thức cho cán bộ, KTV về kiểm soát
chất lượng kiểm toán


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
****

NGUYỄN THỊ THÙY LINH

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHẤT
LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI ĐOÀN KIỂM TOÁN CỦA

KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC

CHUYÊN NGÀNH: (KẾ TOÁN) KẾ TOÁN KIỂM TOÁN VÀ PHÂN TÍCH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS NGÔ TRÍ TUỆ

Hà Nội – 2012


1

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Nền kinh tế Việt Nam đang từng bước hội nhập với sự phát triển của nền
kinh tế thế giới và khu vực, tạo điều kiện cho nhiều lĩnh vực phát triển trong đó có
kiểm toán. Để có thể thực hiện quá trình tăng trưởng kinh tế, phát triển bền vững
llllphải có một môi trường tài chính lành mạnh. Do vậy, hoạt động kiểm toán là một
yêu cầu cần thiết của nền kinh tế hiện nay. Ở Việt Nam đang có 03 loại hình kiểm
toán bao gồm: Kiểm toán Nhà nước, kiểm toán độc lập, kiểm toán nội bộ. Trong đó,
Kiểm toán Nhà nước đóng vai trò quan trọng, tham mưu giúp Quốc Hội kiểm tra,
giám sát công tác quản lý, sử dụng ngân sách tiền và tài sản Nhà nước; góp phần
thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng, thất thoát, lãng phí, đồng thời phát hiện và
ngăn ngừa hành vi vi phạm pháp luật; nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, tiền và
tài sản Nhà nước.
Sau gần 20 năm hoạt động, KTNN đã khẳng định được vị trí, vai trò là bộ
phận quan trọng không thể thiếu trong kiểm tra, kiểm soát của Nhà nước đối với
nền tài chính công. KTNN đã không ngừng phát triển toàn diện cả về quy mô và
chất lượng hoạt động, số lượng các cuộc kiểm toán được gia tăng hàng năm đi đôi

với nguồn lực tài chính công được kiểm toán. Hàng năm các cuộc kiểm toán của
KTNN đã thu về hoặc giảm chi cho ngân sách hàng tỷ đồng về các khoản thu thiếu
hoặc chi sai của các đơn vị quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước, phát hiện và
ngăn chặn kịp thời các sai phạm, góp phần làm minh bạch và lành mạnh hóa các
quan hệ tài chính công. Vì vậy, việc củng cố, tăng cường hoạt động KTNN, nâng cao
chất lượng công tác kiểm toán của KTNN đang là vấn đề được Đảng, Nhà nước coi
trọng, môi trường kiểm soát cũng như hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán
ngày càng được hoàn thiện. Tuy nhiên, kiểm toán là một lĩnh vực mới ở Việt Nam
nên hệ thống kiểm soát chất lượng kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước còn có những
hạn chế nhất định, đặc biệt là công tác kiểm soát chất lượng tại Đoàn kiểm toán,
nhiều Đoàn kiểm toán chưa chấp hành đầy đủ quy trình, chuẩn mực kiểm toán; các
Biên bản kiểm toán, Báo cáo kiểm toán chưa đưa ra được tính đúng đắn, trung thực,
hợp pháp của các số liệu quyết toán, đồng thời chưa đề xuất được nhiều giải pháp có
giá trị giúp các đơn vị được kiểm toán khắc phục những tồn tại được phát hiện trong
quá trình kiểm toán, Hồ sơ kiểm toán lưu trữ chưa có hệ thống, đầy đủ và khoa
học….Vì vậy, công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán cần được


2

ưu tiên chú trọng nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của KTNN, góp phần xây
dựng KTNN trở thành công cụ đắc lực, tin cậy của Chính Phủ và Quốc Hội trong
kiểm tra, giám sát việc quản lý, điều hành nền tài chính công của đất nước.
Từ những lý do nêu trên, em lựa chọn đề tài nghiên cứu “Hoàn thiện công
tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của Kiểm toán Nhà
nước” cho Luận văn Thạc sỹ của mình.

1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan
- Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Hoàn thiện nội dung và phương thức kiểm soát
chất lượng kiểm toán trong quy trình kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước Việt Nam”

của Hoàng Phú Thọ (2006), nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về kiểm soát
chất lượng kiểm toán của KTNN; thực trạng việc kiểm soát chất lượng các bước
trong quy trình kiểm toán của KTNN; đề xuất các giải pháp hoàn thiện nội dung và
phương thức kiểm soát chất lượng các giai đoạn của Quy trình kiểm toán.
- Đề tài khoa học cấp bộ năm 2008: “Hoàn thiện tổ chức công tác kiểm tra,
kiểm soát chất lượng kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước”, do Thạc sỹ Nguyễn
Trọng Thuỷ làm chủ nhiệm, với đối tượng nghiên cứu chủ yếu về tổ chức công tác
kiểm tra, kiểm soát chất lượng kiểm toán. Đề tài đã hệ thống, tổng hợp những vấn
đề lý luận cơ bản, khái quát về khái niệm kiểm soát chất lượng kiểm toán, các chuẩn
mực quốc tế về kiểm soát chất lượng kiểm toán, các nhân tố ảnh hưởng đến chất
lượng kiểm toán, tổ chức và cơ chế hoạt động kiểm tra, kiểm soát chất lượng kiểm
toán, phạm vi, phương pháp kiểm tra, kiểm soát...
- Đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở năm 2010“Xây dựng nội dung, thủ
tục và hồ sơ mẫu biểu cho hoạt động kiểm soát chất lượng của một cuộc kiểm toán
của Kiểm toán Nhà nước”, do Thạc sỹ Đào Thị Thu Vĩnh làm chủ nhiệm, nghiên
cứu cơ sở lý luận về kiểm soát chất lượng kiểm toán; thực tiễn về kiểm soát chất
lượng kiểm toán, nội dung, thủ tục và hồ sơ mẫu biểu trong hoạt động kiểm soát
chất lượng kiểm toán; từ đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện hồ sơ mẫu biểu
phục vụ cho công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán.
Trên đây là các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài. Các công trình
nghiên cứu này có những đóng góp đáng kể trong việc giải quyết vấn đề cơ sở lý
luận và thực tiễn về kiểm soát chất lượng kiểm toán của KTNN nói chung và Đoàn
kiểm toán nói riêng và đã được tham khảo, nghiên cứu, kế thừa có chọn lọc trong
luận văn.


3

1.3. Mục đích nghiên cứu
- Nghiên cứu, làm rõ cơ sở lý luận về kiểm soát chất lượng kiểm toán của

KTNN nói chung và Đoàn kiểm toán nói riêng; đưa ra bài học kinh nghiệm từ một
số cơ quan KTNN trên thế giới trong công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại
Đoàn kiểm toán của KTNN Việt Nam.
- Nghiên cứu thực trạng về hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán tại
Đoàn kiểm toán của KTNN Việt Nam, đánh giá những kết quả đạt được, xác định
những hạn chế, bất cập cần bổ sung, hoàn thiện và nguyên nhân của những hạn chế,
bất cập đó trong hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán từ đó
đề xuất các giải pháp hoàn thiện kiểm soát chất lượng kiểm toán phù hợp với điều
kiện thực tiễn tổ chức và hoạt động kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của KTNN Việt
Nam.

1.4. Câu hỏi nghiên cứu
Các câu hỏi nghiên cứu cần đề cập trong luận văn có nội dung như sau:
- Chất lượng kiểm toán và các tiêu chí được sử dụng để đánh giá chất lượng
kiểm toán?
- KSCLKT tại Đoàn kiểm toán trong công tác KSCLKT của KTNN?
- Những mặt còn tồn tại, hạn chế của công tác KSCLKT tại Đoàn kiểm toán
của KTNN?
- Làm thế nào để hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại
Đoàn kiểm toán của KTNN?

1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung đi sâu nghiên cứu những vấn đề
liên quan đến chất lượng kiểm toán và kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn
kiểm toán của KTNN; thực trạng về kiểm soát chất lượng kiểm toán của Đoàn kiểm
toán, kinh nghiệm thực tiễn về kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán
của KTNN ở một số quốc gia; từ đó rút ra bài học kinh nghiệm và định hướng hoàn
thiện cho KTNN Việt Nam.
- Phạm vi nghiên cứu: Đề tài giới hạn việc nghiên cứu trong phạm vi kiểm
soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán trong lĩnh vực kiểm toán báo cáo tài

chính do KTNN Việt Nam thực hiện.
Thời kỳ nghiên cứu để đánh giá thực trạng kiểm soát chất lượng kiểm toán là


4

từ khi KTNN Việt Nam được thành lập và đi vào hoạt động cho đến nay.

1.6. Phương pháp nghiên cứu
Nguồn dữ liệu:
Luận văn sử dụng hai loại dữ liệu là dữ liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp:
- Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các nguồn bên trong và bên ngoài Kiểm
toán Nhà nước, bao gồm:
+ Nguồn dữ liệu bên trong KTNN: Luận văn tham khảo Báo cáo kiểm soát
chất lượng kiểm toán cuộc kiểm toán ngân sách, tiền và tài sản nhà nước năm 2010
của thành phố Hải Phòng; Báo cáo thực hiện kiểm soát chất lượng kiểm toán của
một số KTNN chuyên ngành/ khu vực; Báo cáo quá trình công tác nước ngoài của
một số Đoàn/ cá nhân, Báo kiểm toán và tạp chí nghiên cứu khoa học…
+ Nguồn dữ liệu bên ngoài KTNN: Ngoài ra, luận văn còn sử dụng các thông
tin thu thập được từ các sách, báo và các trang web của các hiệp hội nghề nghiệp,
các tổ chức INTOSAI, ASOSAI có tư liệu liên quan đến công trình nghiên cứu.
- Dữ liệu sơ cấp được sử dụng phương pháp định tính để thu thập:
+ Thông qua bảng câu hỏi để điều tra, phỏng vấn các thành viên của các
Đoàn kiểm toán (Mẫu bảng câu hỏi được trình bày tại Phụ lục 1.1), đối tượng điều
tra được lựa chọn một cách ngẫu nhiên tại các Đoàn kiểm toán, mẫu chọn là 100
KTV của các Đoàn kiểm toán thuộc KTNN Chuyên ngành II (kiểm toán NSNN các
bộ, ngành thuộc khối tổng hợp, kinh tế và nội chính), KTNN Chuyên ngành IV
(kiểm toán Dự án đầu tư trong lĩnh vực kết cấu hạ tầng, giao thông), KTNN
Chuyên ngành VII (kiểm toán các tổ chức tài chính, ngân hàng, tiền tệ), KTNN
Khu vực VI (kiểm toán ngân sách địa phương thuộc địa bàn Tỉnh Quảng Ninh).

+ Quan sát trực tiếp trong quá trình tham gia thực tế kiểm toán tại một số
Đoàn kiểm toán và quá trình tham gia kiểm soát hồ sơ kiểm toán tại Vụ Chế độ và
Kiểm soát chất lượng kiểm toán.
- Xử lý dữ liệu: Kết quả thu thập được thông qua bảng câu hỏi được tác giả
tổng hợp và tính theo tỷ lệ phần trăm (mục lục 1.2)
- Phương pháp luận: Đề tài nghiên cứu sử dụng phương pháp duy vật biện
chứng và duy vật lịch sử.
- Phương pháp nghiên cứu: tổng hợp nhiều phương pháp; trong đó các
phương pháp chủ yếu được sử dụng như sau:


5

+ Phương pháp tổng hợp, phân tích để hệ thống hoá những vấn đề lý luận và
thực tiễn.
+ Phương pháp khảo sát thực tiễn, đánh giá tài liệu, quan sát, kiểm chứng để
nghiên cứu, tổng kết, phân tích, đánh giá thực trạng các vấn đề cần nghiên cứu, xác
định rõ những nguyên nhân làm cơ sở đề xuất phương hướng và giải pháp hoàn
thiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán.

1.7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu để làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về chất
lượng kiểm toán và kiểm soát chất lượng kiểm toán của KTNN, đặc biệt đi sâu vào
hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán, đưa ra các khái niệm
như: kiểm soát chất lượng kiểm toán, vai trò kiểm soát chất lượng kiểm toán trong
hoạt động kiểm toán của KTNN, chất lượng kiểm toán và những yếu tố chủ yếu ảnh
hưởng đến chất lượng kiểm toán; tập trung làm rõ kiểm soát chất lượng kiểm toán
và vai trò kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của KTNN. Trên cơ
sở đó, đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn
kiểm toán, đánh giá những ưu điểm, tồn tại của hoạt động kiểm soát chất lượng

kiểm toán của Đoàn kiểm toán, qua đó đưa ra giải pháp phù hợp, có tính khả thi
nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát của Đoàn kiểm toán; đồng thời chỉ ra kinh
nghiệm về hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán ở một số
cơ quan KTNN trên thế giới và đưa ra những bài học bổ ích cho KTNN Việt Nam
góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng kiểm toán của các Đoàn kiểm toán.

1.8. Tên và kết cấu của đề tài nghiên cứu
Với tên gọi “Hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm
toán của Kiểm toán Nhà nước”, đề tài nghiên cứu gồm 04 Chương chính như sau:
Chương 1: Giới thiệu đề tài nghiên cứu
Chương 2: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm quốc tế về kiểm soát chất lượng
kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước
Chương 3: Thực trạng kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán
của Kiểm toán Nhà nước Việt Nam
Chương 4: Thảo luận kết quả nghiên cứu và giải pháp hoàn thiện công tác kiểm
soát chất lượng kiểm toán tại Đoàn kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước Việt Nam

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM QUỐC


6

TẾ VỀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI ĐOÀN
KIỂM TOÁN CỦA KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC
2.1. Khái niệm, vai trò kiểm soát chất lượng kiểm toán trong hoạt
động kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước
2.1.1. Khái niệm kiểm soát chất lượng kiểm toán
Chất lượng không tự sinh ra; chất lượng không phải là một kết quả ngẫu
nhiên, nó là kết quả của sự tác động của hàng loạt yếu tố có liên quan chặt chẽ với
nhau. Muốn đạt được chất lượng mong muốn cần phải quản lý một cách đúng đắn

các yếu tố liên quan. Hoạt động quản lý trong lĩnh vực chất lượng được gọi là
quản lý chất lượng. Quản lý chất lượng là các hoạt động có phối hợp nhằm định
hướng và kiểm soát về chất lượng. Việc định hướng và kiểm soát về chất lượng
thường bao gồm: lập chính sách, mục tiêu, hoạch định, kiểm soát, đảm bảo và cải
tiến chất lượng.
Một phương pháp phổ biến nhất để đảm bảo chất lượng sản phẩm phù hợp
với qui định là bằng cách kiểm tra các sản phẩm và chi tiết bộ phận nhằm sàng lọc
và loại ra bất cứ một bộ phận nào không đảm bảo tiêu chuẩn hay qui cách kỹ thuật.
Đầu thế kỷ XX, việc sản xuất với khối lượng lớn đã trở nên phát triển rộng rãi,
khách hàng bắt đầu yêu cầu ngày càng cao về chất lượng và sự cạnh tranh giữa các
cơ sở sản xuất về chất lượng càng ngày càng mãnh liệt. Các nhà công nghiệp dần
dần nhận ra rằng kiểm tra không phải là cách đảm bảo chất lượng tốt nhất. Theo
định nghĩa, kiểm tra chất lượng là hoạt động như đo, xem xét, thử nghiệm, định cỡ
một hay nhiều đặc tính của đối tượng và so sánh kết quả với yêu cầu nhằm xác định
sự phù hợp của mỗi đặc tính. Như vậy kiểm tra chỉ là một sự phân loại sản phẩm đã
được chế tạo, tức là chất lượng không được tạo dựng qua kiểm tra. Vào những năm
1920, người ta đã bắt đầu chú trọng đến những quá trình trước đó, hơn là đợi đến
khâu cuối cùng mới tiến hành sàng lọc sản phẩm. Khái niệm kiểm soát chất lượng
ra đời.
Kiểm soát chất lượng là các hoạt động và kỹ thuật mang tính tác nghiệp được
sử dụng để đáp ứng các yêu cầu chất lượng. Theo Từ điển Tiếng Việt trực tuyến
(tratu.vn) thì kiểm soát là “xem xét để phát hiện, ngăn chặn những gì trái với quy
định”; Đại từ điển Tiếng Việt đưa ra khái niệm kiểm soát là “kiểm tra, xem xét