Giáo dục chính trị cho học sinh trung cấp chuyên nghiệp công lập tại thành phố hồ chí minh hiện nay tt

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
—————

NGUYỄN ĐÌNH TÚ

GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ CHO HỌC SINH TRUNG CẤP
CHUYÊN NGHIỆP CÔNG LẬP TẠI THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY

Chuyên ngành: CNDVBC & DVLS
Mã số:
9 22 90 02

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC

Hà Nội – 2018


Công trình được hoàn thành tại:
Học viện Khoa học xã hội – Viện Hàn KHXH Việt Nam

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Viết Thông

Phản biện 1: GS.TS. Nguyễn Ngọc Long – Học viện Chính trị Quốc gia
Hồ Chí Minh.
Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Anh Tuấn – Trường Đại học Khoa học
Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Phản biện 3: PGS.TS. Phạm Văn Linh – Ban Tuyên giáo Trung ương.

Luận án được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Học viện,
họp tại Học viện Khoa học xã hội – Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam

Có thể tìm luận án tại:
- Thư viện Quốc gia;
- Thư viện Học viện Khoa học xã hội


1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong sự nghiệp cách mạng, Đảng ta luôn đánh giá cao vai trò của thanh
niên nói chung, của học sinh, sinh viên nói riêng; luôn quan tâm đến công tác
giáo dục chính trị cho học sinh, sinh viên nhằm giáo dục lý tưởng cách mạng,
nâng cao bản lĩnh chính trị. Việc tạo ra thế hệ học sinh, sinh viên đáp ứng nguồn
nhân lực cho đất nước không chỉ giỏi về trình độ chuyên môn mà còn vững vàng
về lý tưởng chính trị, có phẩm chất đạo đức cách mạng trong bối cảnh đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế hiện nay trở thành một
nhiệm vụ trọng tâm, là một đòi hỏi bức thiết.
Thành phố Hồ Chí Minh - thành phố lớn nhất của Việt Nam, với những
đặc điểm khá điển hình về điều kiện sản xuất vật chất, điều kiện kinh tế - xã
hội, với những đặc điểm riêng của một địa bàn với cơ cấu dân số phức tạp và đa
dạng cả về trình độ và các đặc trưng văn hóa đang trong quá trình đẩy mạnh
CNH, HĐH, hội nhập quốc tế. Trong hệ thống trường TCCN nói chung, các
trường TCCN công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng trong những năm
qua đã coi trọng việc giáo dục chính trị, tư tưởng, bồi dưỡng tình cảm, đạo đức,
nhân cách và phát triển tư duy cho học sinh. Tuy nhiên, vẫn còn những hạn chế,
bất cập: một bộ phận học sinh sa sút về phẩm chất đạo đức, xa rời lý tưởng,

lệch lạc về nhận thức, về thế giới quan…dẫn đến những hành vi tiêu cực, bị lôi
kéo, bị mua chuộc bởi những phần tử quá khích, cực đoan, phản động.
Vì vậy, trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, tìm ra những giải
pháp khả thi để góp phần hữu hiệu vào việc nâng cao chất lượng giáo dục chính
trị cho học sinh TCCN nói chung và học sinh TCCN công lập Thành phố Hồ
Chí Minh nói riêng, tác giả đã chọn vấn đề: “Giáo dục chính trị cho học sinh
trung cấp chuyên nghiệp công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay”
làm đề tài luận án tiến sĩ của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu của luận án
Làm rõ những vấn đề về lý luận và thực tiễn của công tác giáo dục
chính trị cho học sinh TCCN hiện nay. Đề xuất phương hướng và giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị cho học sinh TCCN công
lập tại Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ
đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập quốc tế.


2

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
Thứ nhất, tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
luận án, chỉ ra được những vấn đề cần nghiên cứu.
Thứ hai, làm rõ cơ sở lý luận về giáo dục chính trị cho học sinh TCCN
hiện nay.
Thứ ba, phân tích thực trạng giáo dục chính trị cho học sinhTCCN công lập
tại Thành phố Hồ Chí Minh. Đánh giá chính xác ưu điểm, hạn chế và chỉ ra những
nguyên nhân của ưu điểm và hạn chế trong việc giáo dục chính trị cho học sinh
TCCN công lập trên địa bàn Thành phố hiện nay. Xác định những vấn đề đặt ra.
Thứ tư, đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
giáo dục chính trị cho học sinh TCCN tại Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tương nghiên cứu
Chất lượng Giáo dục chính trị cho học sinh TCCN công lập tại Thành phố
Hồ Chí Minh hiện nay, bao gồm các mặt: chủ thể; đối tượng; nội dung; hình thức,
phương pháp; chất lượng và hiệu quả giáo dục.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Về không gian: Giáo dục chính trị cho học sinh TCCN lập tại Thành phố
Hồ Chí Minh
Về thời gian: phân tích thực trạng từ 2001 đến 2015, đề ra phương hướng,
nhiệm vụ giai đoạn 2016 - 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Luận án được nghiên cứu dựa trên những quan điểm và cơ sở lý luận của
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, chủ trương,
đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về giáo dục chính trị cho học sinh
TCCN.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu được sử dụng chủ đạo trong luận án là phương
pháp luận biện chứng duy vật. Luận án còn sử dụng các phương pháp nghiên
cứu: phương pháp phân tích, tổng hợp; phương pháp hệ thống, cấu trúc; phương
pháp logic, lịch sử; phương pháp so sánh, đối chiếu, điều tra xã hội học, và các
phương pháp nghiên cứu khoa học xã hội khác.
5. Đóng góp mới về mặt khoa học của luận án


3

Đưa ra quan niệm về chất lượng và tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục
chính trị cho học sinh TCCN.
Đề xuất và luận giải cơ sở khoa học của hệ thống các giải pháp nhằm

nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho học sinh TCCN công lập tại Thành
phố Hồ Chí Minh hiện nay và trong thời gian tới.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
6.1. Ý nghĩa khoa học
Thứ nhất, luận án góp phần làm rõ các đặc điểm về tâm lý, đạo đức, nhân
cách của học sinh trung cấp chuyên nghiệp, trong từng ngành nghề đào tạo cũng
như nhu cầu xã hội tại địa phương trong quá trình tác động đến hoạt động giáo dục
chính trị cho học sinh.
Thứ hai, luận án nêu lên một số phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao
chất lượng công tác giáo dục chính trị cho học sinh TCCN tại Thành phố Hồ
Chí Minh hiện nay và trong thời gian tới.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Thứ nhất, luận án góp phần bổ sung những kinh nghiệm quý báu cho đội
ngũ các thầy cô đang giảng dạy bộ môn giáo dục chính trị ở các trường TCCN,
cho các nhà quản lý, lãnh đạo các trường TCCN và những ai quan tâm đến công
tác giáo dục chính trị cho học sinh Việt Nam hiện nay.
Thứ hai, luận án đề xuất những giải pháp có tính khả thi nhằm góp phần
nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị cho học sinh không chỉ áp dụng
tại các trường TCCN công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh mà còn có thể áp
dụng cho học sinh TCCN trên cả nước.
7. Cấu trúc của luận án:
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận án được cấu trúc thành 4 chương, 14 tiết.
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1.1. Các công trình nghiên cứu về giáo dục chính trị
Theo hướng nghiên cứu này có một số công trình tiêu biểu như sau: Lê
Minh Quân, Tư tưởng chính trị của C.Mác, Ph. Ăngghen, V.I.Lênin và Hồ Chí
Minh; Trần Thị Anh Đào (đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ (2011) với đề tài

4

Giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam hiện nay; Nguyễn Đình Trãi,
Nâng cao năng lực tư duy lý luận cho cán bộ, giảng viên lý luận Mác - Lênin ở
các trường chính trị tỉnh; Hoàng Chí Bảo, Văn hóa và con người Việt nam
trong đổi mới và hội nhập quốc tế; Vũ Thanh Bình, Vấn đề chất lượng đội ngũ
giảng viên lý luận chính trị trong các trường ĐH, CĐ ở nước ta hiện nay…
Các tác giả đã làm rõ vai trò của công tác giáo dục chính trị cho học sinh,
sinh viên trong các trường ĐH, CĐ, TCCN hiện nay và tầm quan trọng của việc
nâng cao giáo dục chính trị cho học sinh TCCN trong tình hình mới, đặc biệt là
thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước là một việc cấp thiết. Từ đó đưa
ra các giải pháp cụ thể, định hướng cho việc nâng cao chất lượng giáo dục
chính trị trong thời gian tới.
Các nhà nghiên cứu Xô Viết trước đây và Liên bang Nga cũng đã có
nhiều công trình nghiên cứu về lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin và khoa học
chính trị như “Nhân cách của sinh viên”(1974), V.L.Lisốpski và A.V.Mitriev,
Nxb Đại học Tổng hợp Lêningrat; “Thế giới quan khoa học và những vấn đề lý
luận của việc xây dựng thế giới quan khoa học trong xã hội xã hội chủ
nghĩa”(1975), V.I. Vaxilenco, Nxb Matxcova; “Những vấn đề cấp bách của
việc hình thành thế giới quan Mác- Lênin”(1985), T.L.Xmecôp; “Êkip
Goócbachốp- nhìn từ bên trong (1996),V.A.Métvêđép, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà nội.
Đây là những công trình nghiên cứu dưới thời Liên Xô cũ và sau khi Liên
Xô sụp đổ đã cho chúng ta cái nhìn khái quát về quá trình hình thành, phát triển
và bước đầu cải tổ hệ thống XHCN, có những giá trị to lớn trong việc nghiên
cứu so sánh vấn đề về lý luận chính trị trong quá trình, hình thành đổi mới và
phát triển.
1.2. Các công trình nghiên cứu về thực trạng giáo dục chính trị cho

học sinh trung cấp chuyên nghiệp hiện nay
Theo hướng nghiên cứu này có một số công trình tiêu biểu như sau:
Huỳnh Công Minh với bài viết Đổi mới và phát triển giáo dục chuyên nghiệp
thành phố Hồ Chí Minh; Nguyễn Hữu Vui làm chủ nhiệm về, Đổi mới phương
pháp giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin ở Việt Nam - những vấn đề chung”;
Tô Huy Rứa chủ trì, Đổi mới nội dung, chương trình đào tạo giảng viên lý luận
chính trị các trường đại học, cao đẳng; Phạm Tất Dong (chủ nhiệm), Đổi mới
qui hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ giảng dạy và nghiên cứu khoa học


5

Mác - Lênin - kiến nghị và giải pháp; Hoàng Anh, Giáo dục lý luận Mác- Lênin
với việc hình thành và phát triển nhân cách ở sinh viên Việt Nam trong điều
kiện kinh tế thị trường hiện nay;…
Các tác giả đã chỉ ra nội dung chủ yếu của giáo dục chính trị cho học
sinh TCCN là giáo dục, nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, dường lối quan điểm của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Chủ
nghĩa Mác - Lênin,với tư cách là một lý luận khoa học, là thế giới quan, phương
pháp luận khoa học và cách mạng, mà linh hồn sống của nó là phép biện chứng
duy vật đặt ra yêu cầu là phải bổ sung phát triển, phải được nhận thức đầy đủ,
sâu sắc và toàn diện phù hợp với sự phát triển của thực tiễn. Vì vậy trong quá
trình tổ chức, giáo dục, truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin ở các trường ĐH, CĐ
kể cả giáo dục chuyên nghiệp đòi hỏi phải đổi mới một cách toàn diện, cả về
mặt nội dung chương trình, phương pháp tổ chức, phương pháp giảng dạy.
1.3. Các công trình nghiên cứu về phương hướng và giải pháp giáo
dục chính trị cho học sinh trung cấp chuyên nghiệp
Theo hướng nghiên cứu này có một số công trình tiêu biểu sau: Hoàng
Anh, Giáo dục lý luận Mác - Lênin với việc hình thành và phát triển nhân cách
ở sinh viên Việt Nam trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay; Lương Ngọc

Vĩnh, Hiệu quả công tác giáo dục chính trị - tư tưởng trong học viên các học
viện quân sự ở nước ta hiện nay; Lý Hoàng Ánh và Trần Mai Ước (đồng chủ
biên), Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên trong giai
đoạn hiện nay; , Nguyễn Hữu Vui, Đổi mới phương pháp giảng dạy các môn khoa
học Mác- Lênin ở Việt nam - Những vấn đề chung…
Tác giả của các công trình trên đã đề xuất những giải pháp nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục chính trị cho học sinh, sinh viên. Góp phần làm sáng tỏ
một số vấn đề lý luận và thực tiễn về tình hình công tác giáo dục chính trị cho
học sinh hiện nay; nêu lên vai trò chủ lực của học sinh nói riêng và thanh niên
nói chung trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; tầm quan trọng trong
công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh niên trong thời kỳ công nghiệp
hóa, hiện đại hóa.
1.4. Những giá trị của các công trình nghiên cứu liên quan đến luận
án và những vấn đề cần tiếp tục làm sáng tỏ
1.4.1. Những giá trị của các công trình nghiên cứu cần tham khảo


6

Thứ nhất, các nhà khoa học từ nhiều cách tiếp cận khác nhau đã đưa ra
những khái niệm có nghĩa rộng hay có nghĩa hẹp về giáo dục, về chính trị, về
giáo dục chính trị cho mọi tầng lớp trong xã hội từ cán bộ, đảng viên, sinh viên
học sinh…Qua phân tích, khái quát có thể rút ra được những dấu hiệu mang ý
nghĩa nội hàm về công tác giáo dục lý luận chính trị cho học sinh sinh viên các
trường ĐH, CĐ, TCCN. Các nhà nghiên cứu khoa học khẳng định giáo dục chính
trị cho học sinh TCCN hiện nay chịu nhiều tác động trực tiếp của các yếu tố nội tại
của hệ thống giáo dục chính trị và tác động gián tiếp bởi các yếu tố của môi trường
khách quan (tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội).
Thứ hai, từ việc xác định các khái niệm về giáo dục chính trị; chất lượng
giáo dục chính trị; chất lượng giáo dục chính trị cho học sinh TCCN, các nhà

khoa học đã đưa ra những tiêu chí cụ thể để đánh giá chất lượng giáo dục chính
trị, từ đó tiến hành khảo sát, đánh giá phân tích thực trạng tìm ra mặt tích cực
và hạn chế, những bất cập và nguyên nhân của nó. Tuy nhiên, khi tiến hành khảo
sát, phân tích thực trạng công tác giáo dục chính trị cho học sinh TCCN còn chưa
nhiều. Đặc biệt là những vấn đề về nội dung, chương trình, đội ngũ giáo viên giáo
dục chính trị chưa được phân tích làm sáng tỏ.
Thứ ba, các công trình nghiên cứu, các bài viết nói trên hoặc mới chỉ đề
cập đến cơ sở của việc giáo dục chính trị hay bàn về những phương pháp đổi
mới dạy và học các môn khoa học về Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, hoặc
là đề cập đến việc đổi mới giáo dục chính trị, tư tưởng ở một góc độ hẹp.
Phương pháp tiếp cận từ lý luận đến thực tiễn, những công trình nghiên cứu
trên chưa làm sáng tỏ về thực trạng công tác giáo dục chính trị cho học sinh
TCCN hiện nay. Chưa có công trình nào nghiên cứu một cách hệ thống và cụ
thể ở địa phương nhất định về việc giáo dục chính trị cho học sinh TCCN đặc
biệt là các trường TCCN công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh.
1.4.2. Những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu trong luận án
Thông qua việc khai thác, kế thừa kết quả nghiên cứu trước đó của các công
trình nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước có liên quan, với cách tiếp cận
dưới góc độ khoa học về công tác chính trị, tư tưởng của Đảng và Nhà nước ta,
luận án làm sáng tỏ những khái niệm cơ bản nhất liên quan đến giáo dục chính trị
cho học sinh TCCN hiện nay.
Phân tích làm rõ thực trạng giáo dục chính trị cho học sinh TCCN.


7

Đưa ra những giải pháp căn bản, có giá trị về mặt lý luận cũng như thực
tiễn đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho học sinh hiện nay.
Chương 2
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ

CHO HỌC SINH TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP HIỆN NAY
2.1. Một số khái niệm cơ bản
2.1.1. Khái niệm chính trị
Chính trị là toàn bộ những hoạt động có liên quan đến các mối quan hệ
giữa các giai cấp, các dân tộc và các quốc gia trong vấn đề giành, giữ, tổ chức
và sử dụng quyền lực nhà nước; là những phương hướng, những mục tiêu được
quy định bởi lợi ích của giai cấp, của đảng phái; là hoạt động chính trị thực tiễn
của giai cấp, các đảng phái chính trị, các nhà nước để thực hiện đường lối đã
lựa chọn nhằm đi tới những mục tiêu đã đề ra.
2.1.2. Khái niệm giáo dục chính trị
Giáo dục chính trị cho học sinh là một quá trình phổ biến, truyền bá,
nhận thức và vận dụng sáng tạo những nguyên lý của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước cùng những tinh hoa tư tưởng chính trị của dân tộc và nhân loại
nhằm hình thành thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng, phương
pháp tư duy biện chứng và phương pháp hành động khoa học, góp phần phát
huy tính tích cực của học sinh trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam XHCN.
2.1.3. Khái niệm giáo dục nghề nghiệp
Nếu hiểu theo nghĩa rộng thì giáo dục (hoặc giáo dục - đào tạo nghề
nghiệp) là hoạt động trang bị cho người học về kiến thức, kỹ năng, thái độ, kinh
nghiệm nghề nghiệp để làm tăng khả năng và vị trí của họ trong hoạt động nghề
nghiệp tương lai. Trình độ giáo dục nghề nghiệp có thể từ công nhân kỹ thuật đến
kỹ thuật viên trình độ trung cấp đến đại học và sau đại học. Hệ thống giáo dục
nghề nghiệp được hình thành do yêu cầu của thị trường lao động và nhu cầu hoạt
động nghề nghiệp, nhu cầu làm việc của người lao động trong xã hội.


8

2.1.4. Khái niệm học sinh TCCN và dạy nghề
Từ khi bước vào trường dạy nghề, học sinh PTTH thường là 19 tuổi, đã
khá tường minh về một thế giới nghề nghiệp và tương lai phát triển của bản
than, khác rất nhiều khi còn ngồi trên ghế nhà trường phổ thong. Mục tiêu của
giáo dục nghề nghiệp là đào tạo người lao động có kiến thức, kỹ năng nghề
nghiệp, ý thức kỷ luật, tác phong công nghiệp, có sức khỏe nhằm tạo điều kiện
cho người lao động có khả năng tìm việc làm, tự tạo việc làm, hoặc tiếp tục học
tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh
tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh.
2.2. Các yếu tố cấu thành giáo dục chính trị
2.2.1. Chủ thể giáo dục
Có ba nhóm sau: 1/ nhóm chủ thể lãnh đạo quản lý (chi bộ, ban giám
hiệu, phòng đào tạo, phòng công tác học sinh, trưởng khoa chuyên môn, giáo
viên chủ nhiệm lớp); 2/ nhóm chủ thể truyền đạt kiến thức giáo dục chính trị
(đội ngũ giáo viên giảng dạy trực tiếp, báo cáo viên, tuyên truyền viên...); 3/
nhóm chủ thể hỗ trợ (đoàn thanh niên, công đoàn, gia đình học sinh).
2.2.2. Đối tượng giáo dục
Học sinh là đối tượng chính của giáo dục chính trị, trong quá trình dạy học người học vừa là đối tượng giáo dục đồng thời là chủ thể của giáo dục.Việc
nắm vững tri thức lý luận khoa học, cách mạng giúp các em học sinh hiểu và làm
theo đường lối chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, khắc
phục biểu hiện của sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; nâng cao ý
thức tự giác tu dưỡng đạo đức cách mạng, giúp học sinh ngày càng hoàn thiện
bản thân, trở thành người lao động tốt và người công dân tốt có ích cho xã hội
sau này.
2.2.3. Nội dung giáo dục
2.2.3.1. Giáo dục về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
Giáo dục những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh giúp học sinh nhận thức sâu sắc về những nội dung cơ bản, tạo
chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và làm theo tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo

đức, lối sống và các tệ nạn xã hội.
2.2.3.2. Giáo dục lòng yêu nước và niềm tin vào đường lối của Đảng
Cộng sản Việt Nam


9

Giáo dục lý tưởng cộng sản có nghĩa là hiến dâng lao động của mình,
sức lực của mình cho sự nhiệp chung, sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa cộng sản.
Phải trên cơ sở đó mà giáo dục, bồi dưỡng ý thức đạo đức và tư cách cộng sản
chủ nghĩa. Giáo dục chính trị cần hướng tới việc hình thành lý tưởng chính trị,
biến lý tưởng đó thành lý tưởng của mỗi người.
2.2.3.3. Giáo dục ý thức chấp hành chủ trương, đường lối, chính sách,
pháp luật của Đảng, Nhà nước và nội quy, quy định của nhà trường
Giáo dục chính trị cho học sinh TCCN là nâng cao bản lĩnh chính trị,
phẩm chất đạo đức, lối sống xã hội chủ nghĩa cho học sinh. Luôn chấp hành tốt
mọi chủ trương, đường lối, chính sách và pháp luật của Đảng, Nhà nước, cũng
như việc chấp hành tốt nội quy trường học, xứng đáng là con giỏi, trò ngoan
2.2.3.4. Giáo dục lối sống văn hóa - đạo đức cao đẹp trong quá trình
xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc
Giáo dục truyền thống văn hóa, đạo đức cũng là một trong những nội
dung không thể thiếu của giáo dục chính trị hiện nay. Trong giáo dục văn hóa
truyền thống cần giáo dục cho các em những giá trị và chuẩn mực đạo đức
truyền thống đã được lưu giữ, truyền lại cho các thế hệ và không ngừng được
phát huy qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước rất hào hùng, oanh liệt
2.2.4. Hình thức, phương pháp giáo dục
2.2.4.1. Hình thức giáo dục: biểu hiện sau
Giáo dục chính khóa
Giáo dục ngoại khóa
Tự giáo dục, tự học

2.2.4.2. Phương pháp giáo dục
Phương pháp giảng dạy là một trong những yếu tố quan trọng nhất của
quá trình dạy học. Học sinh có hứng thú học tập hay không, có để lại dấu ấn sâu
sắc và khơi dậy những tình cảm lành mạnh trong tâm hồn học sinh hay không
phần lớn phụ thuộc vào phương pháp giảng dạy của người thầy.
Phương pháp học tập là một quá trình nhận thức và hành động của học
sinh nhằm thu nhận kiến thức mới, hình thành và phát triển các kỹ năng trí tuệ
và hành động trong một lĩnh vực cụ thể góp phần hình thành và phát triển nhân
cách, tạo ra thái độ và giá trị đúng đắn trong cuộc sống và lao động nghề nghiệp
của mỗi cá nhân trong xã hội.


10

Việc kiểm tra - đánh giá không chỉ đơn thuần chú trọng vào kết quả học
tập của học sinh mà còn có vai trò to lớn trong việc thức đẩy động cơ, thái độ
tích cực học tập của người học, hoàn thiện quá trình dạy, học và kiểm tra chất
lượng - hiệu quả giờ học và trình độ nghề nghiệp của giáo viên.
2.2.5. Chất lượng giáo dục
2.2.5.1. Khái niệm chất lượng
Trong công tác giáo dục chính trị có thể hiểu, Chất lượng là thuộc tính
bản chất vốn có của sự vật, tạo nên giá trị của sự vật, đáp ứng việc thực hiện
mục tiêu phát triển của xã hội hoặc thỏa mãn yêu cầu của người sử dụng trong
những điều kiện cụ thể.
2.2.5.2. Khái niệm chất lượng giáo dục
Chất lượng giáo dục chính trị là một tổng thể các tiêu chí nói lên mức độ
truyền đạt trang bị của chủ thể giáo dục, mức độ khả năng lĩnh hội vận dụng của
đối tượng, được thể hiện thông qua các kết quả giảng dạy, học tập ở trong và
ngoài nhà trường thông qua nội dung, chương trình, hình thức và phương pháp
giáo dục.

2.2.5.3. Khái niệm chất lượng giáo dục chuyên nghiệp
Chất lượng giáo dục chuyên nghiệp phản ánh mức độ đạt được mục tiêu
đào tạo sau quá trình đào tạo: có chất lượng, chất lượng cao và chất lượng thấp,
đồng thời chất lượng giáo dục chuyên nghiệp còn phản ánh sự phù hợp với yêu
cầu của xã hội, nghĩa là sản phẩm của giáo dục chuyên nghiệp có phù hợp và
được thực tiễn xã hội chấp nhận ở mức độ nào tính theo phần trăm người đã
được đào tạo và được chấp nhận làm việc đúng ngành nghề, hoàn thành tốt
nhiệm vụ của một kỹ thuật viên.
2.3. Tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục chính trị cho học sinh trung
cấp chuyên nghiệp hiện nay
Để đánh giá chất lượng giáo dục chính trị cho học sinh TCCN và dạy nghề
hiện nay, luận án đưa ra những luận điểm sau: Ý thức chính trị là một trong những
hình thái ý thức xã hội, ra đời khi có giai cấp và nhà nước. Nó phản ánh các mối
quan hệ chính trị, kinh tế, xã hội giữa các giai cấp, các dân tộc và các quốc gia và
thái độ của các giai cấp với quyền lực của nhà nước, trong đó nòng cốt là quan hệ
giai cấp. Nó thể hiện ở những cảm xúc và tâm trạng, động cơ, thái độ về chính trị
của con người trong đó có học sinh.Tâm lý xã hội của học sinh thường thiếu bền
vững và không ổn định. Giáo dục ý thức chính trị là một quá trình có chủ đích của
chủ thể giáo dục đối với đối tượng giáo dục và nó phù hợp với sự tiến bộ và phát


11

triển của xã hội. Tác giả đã phân tích làm sáng tỏ bản chất của công tác giáo dục
chính trị cho học sinh TCCN và dạy nghề trên các yếu tố sau:
Yếu tố chính trị - xã hội
Yếu tố văn hóa- xã hội và nhân văn
Yếu tố tự giáo dục ý thức chính trị của học sinh
2.3.1. Chất lượng chủ thể giáo dục chính trị
Đánh giá trên 3 nhóm chủ thể: chủ thể lãnh đạo, quản lý; chủ thể truyền

đạt kiến thức giáo dục chính trị TCCN và nhóm chủ thể hỗ trợ.
2.3.2. Chất lượng đối tượng giáo dục chính trị
Được đánh giá qua các tiêu chí sau: Một là, thế giới quan khoa học,
nhân sinh quan cách mạng; Hai là, lý tưởng, đạo đức cách mạng của học
sinh; Ba là, ý thức pháp luật; ý thức trách nhiệm, kỷ luật; ý thức vươn lên
trong học tập và rèn luyện.
2.3.3. Chất lượng nội dung, chương trình, phương pháp, hình thức
giáo dục chính trị
Được đánh giá qua các tiêu chí sau: Một là, nội dung chương trình giáo
dục chính trị; Hai là, phương pháp giáo dục chính trị.
2.3.4. Chất lượng cơ sở vật chất và phương tiện giáo dục chính trị
Được đánh giá qua các tiêu chí sau: Thứ nhất, được trang bị đồng bộ và
hiện đại hóa; Thứ hai, được tiếp cận một cách dễ dàng, nhanh chóng
2.4. Vai trò của việc giáo dục chính trị cho học sinh trung cấp
chuyên nghiệp hiện nay
2.4.1. Vai trò trang bị thế giới quan đúng đắn
Giáo dục chính trị thông qua việc trang bị thế giới quan duy vật biện chứng
giúp cho học sinh biết yêu lao động, thường xuyên tham gia lao động, học tập một
cách nghiêm túc, đem lại chất lượng và hiệu quả cao. Từ đó, họ có khả năng vươn
lên làm chủ khoa học - công nghệ tiên tiến để xứng đáng với vị trí và vai trò của
mình trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta.
2.4.2. Vai trò trang bị phương pháp luận khoa học
Giáo dục chính trị qua việc trang bị phương pháp luận khoa học giúp học
sinh nâng cao khả năng thích ứng với xu thế đẩy mạnh hội nhập và giao lưu
quốc tế. Giáo dục chính trị củng cố niềm tin của học sinh vào sự lãnh đạo của
Đảng, vào chế độ xã hội chủ nghĩa và hiện thực ngày càng tốt đẹp của công
cuộc đổi mới đất nước.


12

2.4.3. Vai trò xây dựng nhân sinh quan và đạo đức cách mạng
Công tác giáo dục chính trị làm cho học sinh thấm nhuần tinh thần của
chủ nghĩa Mác - Lênin là góp phần “cải tạo thế giới”, tạo nên những học sinh
hăng hái đi đầu trên nhiều lĩnh vực, có thái độ, nhận thức tốt và ý thức chính trị
cao, có ý chí vượt qua khó khăn, vươn lên lập thân, lập nghiệp, phát huy mạnh
mẽ truyền thống xung kích cách mạng của những thế hệ thanh niên cách mạng
lớp trước.
2.5. Những yếu tố tác động đến công tác giáo dục chính trị cho học
sinh trung cấp chuyên nghiệp hiện nay
Hoạt động của con người, bao giờ cũng có mục đích, yêu cầu và tổ chức
thực hiện mà không phải lúc nào cũng có sẵn trong đầu óc. Hoạt động thực tiễn
của con người là sự thống nhất giữa các yếu tố chủ quan và yếu tố khách quan,
sự thống nhất đó càng chặt chẽ bao nhiêu thì hiệu quả hoạt động của con người
càng cao bấy nhiêu.Do vậy, phân tích đúng những yếu tố ảnh hưởng, chi phối
đến công tác giáo dục chính trị cho học sinh TCCN và dạy nghề; xác định
những yếu tố cơ bản và chủ yếu; xác định được mối quan hệ biện chứng và ảnh
hưởng của chúng sẽ giúp cho việc xác định mục tiêu, nhiệm vụ và đánh giá
chính xác hiệu quả công tác giáo dục chính trị cho học sinh TCCN và dạy nghề.
2.5.1. Những tác động quốc tế
Một là, sự phát triển của khoa học - công nghệ và kinh tế tri thức
Ở Việt Nam, khoa học - công nghệ góp phần hiện đại hóa quá trình giáo
dục, hiện đại hóa công nghệ đào tạo. Giáo dục chính trị các trường TCCN công
lập Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay cũng vận động theo xu hướng hiện đại
hóa đó. Cùng với sự phát triển của kinh tế, nhiều phương tiện kỹ thuật, máy
móc hiện đại ra đời, phục vụ tốt hơn công tác giáo dục chính trị cho học sinh.
Trong thời đại bùng nổ thông tin, trước sự phát triển mạnh mẽ của truyền thông
đa phương tiện, sự phát triển mạnh mẽ của thông tin đã làm cho người thầy
không còn giữ vai trò độc quyền trong cung cấp thông tin, không còn độc quyền
về kiến thức như trước đây.

Hai là, xu thế toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế
Với xu thế quốc tế hóa - toàn cầu hóa hiện nay, những biến động của
tình hình thế giới cũng ảnh hưởng không nhỏ tới công tác giáo dục chính trị cho
học sinh. Trong điều kiện mở cửa và hội nhập, do sự tiếp xúc với một số quan
điểm, tư tưởng, văn hóa, nghệ thuật, lối sống không phù hợp từ bên ngoài,


13

không ít học sinh đã dao động về lập trường, ảo tưởng về nền dân chủ phương
Tây với chủ trương đa nguyên, đa đảng, mờ nhạt về lý tưởng.
Ba là, âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch
phản động
Về chính trị, tư tưởng, do tác động của những biến động trên dẫn đến sự
dao động về tư tưởng trong quần chúng nhân dân và đặc biệt là một bộ phận
cán bộ, đảng viên. Cùng với những ảnh hưởng về chính trị - tư tưởng, sự tác
động của mặt trái cơ chế thị trường đã dẫn đến một bộ phận không nhỏ cán bộ,
đảng viên thiếu tu dưỡng bản thân, phai nhạt lý tưởng, mất cảnh giác, giảm sút
ý chí, kém ý thức tổ chức kỷ luật, sa đọa về đạo đức lối sống thậm chí có người
thoái hóa về chính trị, đạo đức lối sống...
2.5.2. Những tác động trong nước
Một là, sự nghiệp đổi mới và hội nhập quốc tế do Đảng ta khởi xướng và
lãnh đạo từ năm 1986 đến nay đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa
lịch sử. Nhờ vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin phù hợp với điều kiện lịch
sử của nước ta, Đảng Cộng sản Việt Nam - dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã đề ra đường lối cách mạng đúng đắn, gắn độc lập dân tộc với chủ
nghĩa xã hội - đường lối nhất quán trước sau như một, xuyên suốt quá trình
cách mạng Việt Nam. Báo cáo tổng kết “Một số vấn đề lý luận - thực tiễn qua
30 năm đổi mới (1986-2016) nêu rõ: “sau 30 năm đổi mới, nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã từng bước hình thành và phát triển; thể

chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được quan tâm xây dựng và
từng bước hoàn thiện”.
Hai là, dưới tác động của các quy luật kinh tế thị trường một số giá trị
được hình thành và phát triển mạnh mẽ như là sự năng động, ý chí độc lập, tự
chủ, khả năng quyết đoán, dám làm, dám chịu trách nhiệm của mỗi cá nhân
được phát huy cao độ, và nâng lên đáng kể đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân. Từ đó, niềm tin của toàn dân đối với Đảng và Nhà nước ngày càng
được củng cố vững chắc. Đây chính là điều kiện khách quan thuận lợi đối với
công tác giáo dục lý tưởng, đạo đức cho học sinh. Nhiều học sinh vượt khó
vươn lên trong học tập, sẵn sàng tham gia phong trào thanh niên tình nguyện,
mùa hè xanh, tuổi trẻ lập nghiệp...chính là nhờ họ đã có một lý tưởng sống
đúng đắn, cao đẹp.
Ba là, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước


14

về giáo dục chính trị cho học sinh TCCN. Việc đổi mới căn bản và toàn diện nền
giáo dục – đào tạo nước ta là một yêu cầu cấp thiết. Do vậy tại Đại hội lần thứ IX,
Đảng ta khẳng định: “Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng
giáo dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, năng lực thực hành, khả năng lập
nghiệp” [41;tr.130-131]. Tiếp đó tại Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung
ương khóa XI đã ban hành Nghị quyềt sồ 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu của CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế
thị trường định hướng XHCN và hội nhập kinh tế.
Quán triệt kết luận số 94-KL/TW ngày 283/2014 của Bí thư về việc tiếp
tục đổi mới việc học tập lý luận chính trị trong hệ thống giáo dục quốc dân, trong
đó nhấn mạnh: tiếp tục đổi mới việc học tập (bao gồm cả nội dung, chương trình,
phương pháp giảng dạy, xây dựng đội ngũ giáo viên...) lý luận chính trị trong hệ
thống giáo dục quốc dân có tầm quan trọng chiến lược, cần đặt trong tổng thể của

việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo.
2.5.3. Sự tác động của đội ngũ giáo viên giáo dục chính trị
Giáo viên giáo dục chính trị là người thầy truyền thụ lý tưởng xây dựng
niềm tin và hành động vì một xã hội tốt đẹp, càng phải phấn đấu trở thành người
thầy rất mẫu mực, có nhân cách và trí tuệ cho học sinh noi theo. Do đó công tác tổ
chức trong nhà trường phải tập trung vào đội ngũ giáo viên nói chung, giáo viên
giáo dục chính trị nói riêng, khơi dậy niềm tin, tự hào về quê hương đất nước cho
họ; từ đó xây dựng một đội ngũ giáo viên trẻ nhiệt tình, có trình độ chuyên môn
cao đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay.
2.5.4. Sự tác động của các tổ chức đảng, công đoàn, đoàn thanh niên
trong nhà trường
Trong các trường TCCN hiện nay, hoạt động của chi bộ đảng, công đoàn,
đoàn thanh niên...có tác động rất lớn, mạnh mẽ tới hiệu quả của việc giáo dục
chính trị cho học sinh. Sự tác động của mỗi tổ chức là khác nhau tùy thuộc vào
chức năng, nhiệm vụ riêng. Chi bộ là nơi tổ chức lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ
chính trị của nhà trường.
2.5.5. Tính tích cực, chủ động tự giác học tập của học sinh
Đối với việc học tập giáo dục chính trị của học sinh TCCN, năng lực tự
giáo dục được biểu hiện ở khả năng tự nghiên cứu, tự học trên cơ sở các bài
giảng về nhà tự tìm tòi, giáo trình, tài liệu tham khảo, do vậy chính bản thân


15

học sinh phải nỗ lực phát huy cao độ tính tích cực chủ động trong giáo dục,
trong học tập, tự giáo dục, tự rèn luyện của học sinh chính là con đường ngắn
nhất để cho học sinh TCCN vươn tới những lý tưởng cao đẹp của chủ nghĩa
Mác - Lênin.
Chương 3

THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ CHO HỌC
SINH TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP CÔNG LẬP THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH HIỆN NAY VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA
3.1. Một số nét khái quát về giáo dục chuyên nghiệp Thành phố Hồ
Chí Minh hiện nay
Giáo dục chuyên nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn vừa
qua đã đạt được những thành tựu khả quan, góp phần tích cực trong việc đáp
ứng nhu cầu nhân lực cho thành phố. Phát triển mạng lưới trường lớp, quy mô
đào tạo:
Thứ nhất về mở rộng quy mô đào tạo
Thứ hai về phát triển trường lớp, ngành nghề, cơ sở vật chất
Thứ ba về nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo
3.2. Thực trạng giáo dục chính trị cho học sinh trung cấp chuyên
nghiệp công lập tại thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
3.2.1. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên giáo dục chính trị
TCCN
3.2.1.1. Về cơ cấu đội ngũ
Tổng số giáo viên giảng dạy môn giáo dục chính trị của tám trường công
lập Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2014 - 2015 là 57 giáo viên. Độ tuổi từ
40 trở xuống là 41 người, từ 41 trở lên là 16 người.Trong đó có 24 nam (42,1%)
và 33 nữ (57,9%). Số lượng giáo viên có thời gian tham gia giảng dạy trên 20
năm là 9 người (15,8%), từ 10 năm đến 20 năm là 17 người (29,8%), và dưới
10 năm là 31 người (54,4%). Điều này chứng tỏ đội ngũ giáo viên ngày càng
được trẻ hóa.
3.2.1.2. Năng lực chuyên môn
Thứ nhất, trình độ được đào tạo
Theo số liệu thống kê từ Phòng Giáo dục chuyên nghiệp - Đại học của
Sở Giáo dục và Đào tạo cho thấy trong tổng số 57 giáo viên tham gia giảng dạy

16

giáo dục chính trị TCCN công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh thì có 3 giáo
viên đang là NCS (chiếm 5,3%), 31 giáo viên có trình độ ThS (chiếm 54,4%),
còn lại là 23 giáo viên có trình độ CN (chiếm 40,3%). Số lượng giáo viên có
trình độ từ đại học trở lên chiếm tỉ lệ cao là điều kiện cơ bản có thể đáp ứng
được nhiệm vụ và nhu cầu học tập về môn giáo dục chính trị TCCN.
Thứ hai, năng lực giảng dạy và nghiên cứu khoa học
Trong thực tế, nhiều giáo viên còn hạn chế về năng lực sư phạm, vốn
kiến thức thực tiễn, kinh nghiệm giảng dạy còn ít. Họ cũng bị tác động của thực
tiễn đời sống xã hội, còn có tiêu cực về phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức
nhà giáo…nên ảnh hưởng nhất định tới việc giáo dục chính trị, đạo đức, nhận
thức và bản lĩnh chính trị cho học sinh.
3.2.1.3. Bản lĩnh chính trị và đạo đức, lối sống
Giáo viên giảng dạy giáo dục chính trị TCCN phải có một bản lĩnh
chính trị vững vàng, lập trường, quan điểm, tư tưởng kiên định nhất quán với
mục tiêu, lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh và sự nghiệp cách mạng của Đảng.
3.2.2. Thực trạng chất lượng đối tượng giáo dục chính trị TCCN
Chất lượng trực tiếp: kết quả trực tiếp từ học sinh cho thấy kết quả học
tập loại khá là trội hơn so với những loại khác.
Chất lượng gián tiếp: chất lượng gián tiếp của hoạt động giáo dục chính
trị được biểu hiện ở những mặt sau:
Thứ nhất, thế giới quan khoa học và nhân sinh quan cách mạng của học sinh.
Thứ hai, lý tưởng và đạo đức lối sống của học sinh.
Thứ ba, ý thức pháp luật và ý thức trách nhiệm và sự vươn lên trong học
tập và rèn luyện của học sinh.
Thứ tư, tính tích cực trong hoạt động chính trị - xã hội của học sinh.
3.2.3. Thực trạng chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp
giáo dục chính trị TCCN

Thứ nhất, về chương trình, nội dung giáo dục chính trị TCCN
Nội dung, chương trình môn giáo dục chính trị trong các trường TCCN
trong những năm qua không ngừng được cải tiến theo hướng tinh gọn hơn, hiện
đại hơn, thiết thực hơn. Kết quả cho thấy các em học sinh đánh giá về nội dung,
chương trình môn giáo dục chính trị TCCN hiện nay thì có 54,6% là phù hợp,
27,9% bình thường, chỉ có 17,5% là không phù hợp.


17

Thứ hai, về hình thức giáo dục chính trị
Trong những năm qua, các trường TCCN Thành phố Hồ Chí Minh đã tìm
tòi, sáng tạo nhiều hình thức giáo dục phong phú, đa dạng nhằm tạo điều kiện cho
học sinh thích thú, say mê khi học môn giáo dục chính trị, từ đó học sinh đánh giá
cao các hoạt động ngoại khóa và tự học, tự nghiên cứu của học sinh.
Thứ ba, về phương pháp giáo dục chính trị
Phương pháp giảng dạy của giáo viên có đổi mới
Người thầy phải tích cực không ngừng nghiên cứu học tập, bồi dưỡng để
nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của mình. Do vậy tăng cường ứng dụng
phương pháp giáo dục tích cực, phát huy tính tích cực, sáng tạo của người học
đóng góp vào bài giảng.
Phương pháp học tập của học sinh có tiến bộ
Nhiều học sinh khi tiếp cận với các phương pháp dạy học tích cực trong
môi trường TCCN thì không đạt hiệu quả cao, chưa hứng thú trong học tập.
Tuy nhiên cũng có nhiều học sinh có ý thức thái độ học tập đúng đắn, chủ yếu
là tự phát mà chưa nhận được sự hướng dẫn từ giáo viên bộ môn.
3.2.4. Thực trạng về cơ sở vật chất và phương tiện giáo dục chính trị
TCCN
Trong những năm gần đây giáo dục chuyên nghiệp, nhất là các trường
TCCN công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục củng cố, tăng cường các

điều kiện về cơ sở vật chất nhằm đảm bảo qui mô, chất lượng đào tạo theo cam
kết của chủ đầu tư.
3.2.5. Nguyên nhân của những ưu điểm và hạn chế về chất lượng
giáo dục chính trị cho học sinh TCCN công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh
hiện nay
3.2.5.1. Nguyên nhân của những ưu điểm
Về nguyên nhân chủ quan
- Một là, sự quan tâm của cấp ủy, chi bộ và ban giám hiệu.
- Hai là, sự nỗ lực cố gắng của đội ngũ cán bộ quản lý, đội ngũ giáo
viên giảng dạy giáo dục chính trị ở các trường TCCN.
- Ba là, ưu thế tuổi trẻ và sự cố gắng, chủ động học tập của học sinh.
- Bốn là, sự quan tâm của các lực lượng giáo dục trong nhà trường.
Về nguyên nhân khách quan


18

- Một là, sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với công tác giáo dục
chính trị cho học sinh nói chung và học sinh TCCN nói riêng
- Hai là, sự quan tâm giáo dục của các đoàn thể trong hệ thống chính trị
đối với học sinh.
- Ba là, sự ổn định chính trị - xã hội của đất nước, chủ động, tích cực hội
nhập quốc tế và phát triển kinh tế tri thức.
3.2.5.2. Nguyên nhân của những hạn chế
Về nguyên nhân chủ quan
- Một bộ phận cán bộ quản lý, giáo viên giảng dạy giáo dục chính trị
còn thiếu nhiệt huyết, chưa đầu tư thỏa đáng cho công tác chuyên môn, nghiệp
vụ thậm chí một số ít có biểu hiện suy thoái đạo đức, lối sống.
- Hai là, sự phối hợp của các chủ thể giáo dục chính trị chưa chặt chẽ,
chưa thường xuyên.

- Ba là, phương thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn giáo dục
chính trị chưa khoa học, thiếu công bằng.
- Bốn là, động cơ, thái độ học tập của một bộ phận học sinh chưa thật sự
đúng đắn; phương pháp học tập của học sinh chưa đạt hiệu quả cao.
Về nguyên nhân khách quan
- Một là, sự gia tăng các hoạt động âm mưu “diễn biến hòa bình”, lợi dụng
quá trình hội nhập quốc tế chống phá Việt Nam của các thế lực thù địch phản
động.
- Hai là, mặt trái của cơ chế thị trường, của xu thế toàn cầu hóa, hội nhập
quốc tế.
3.3. Những vấn đề đặt ra đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục
chính trị cho học sinh TCCN công lập Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
3.3.1. Nhận thức của các chủ thể giáo dục và đối tượng giáo dục chưa
đáp ứng yêu cầu của việc nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho học
sinh TCCN
3.3.1.1. Về phía các chủ thể giáo dục
Có ba nhóm chủ thể tham gia giáo dục chính trị cho học sinh TCCN
gồm: chủ thể lãnh đạo, quản lý; chủ thể truyền đạt kiến thức giáo dục chính trị
TCCN và nhóm chủ thể hỗ trợ. Tuy nhiên trong thực tế không phải nhóm chủ
thể giáo dục nào cũng đều quan tâm, chú trọng và nhận thức đúng vị trí, vai trò
của công tác này.


19

3.3.1.2. Về phía đối tượng giáo dục
Có phương pháp học tập tốt. Phải chuẩn bị trước khi lên lớp, đọc trước,
lấy ví dụ minh họa, tự đặt câu hỏi, đào sâu suy nghĩ và liên hệ thực tiễn thông
qua hệ thống câu hỏi thì sẽ mang lại hiệu quả cao hơn, nắm được nội dung cốt
lõi của bài học. Tuy nhiên trong thực tế do chưa xác định đúng mục đích, động

cơ học tập, chủ quan, học đối phó bất cần chưa lập kế hoạch học tập, nghiên
cứu môn học, cách học còn thụ động, chưa phát huy được khả năng suy nghĩ độc
lập, khoa học và sáng tạo của học sinh. Dẫn đến là các em xem thường, học không
có hứng thú, học tập mang tính đối phó, thiếu tính tự giác...
3.3.2. Chất lượng đội ngũ giáo viên giáo dục chính trị TCCN còn hạn
chế, bất cập với đòi hỏi nâng cao chất lượng giáo dục chính trị
\Qua khảo sát đánh giá cho thấy đội ngũ giáo viên giảng dạy chính trị
TCCN công lập dù đã được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn
song vẩn chưa đáp ứng được yêu cầu và nhiệm vụ đặt ra. Hạn chế của đội ngũ
giáo viên giảng dạy giáo dục chính trị biểu hiện ở cả hai mặt: thiếu về số lượng
và yếu về chất lượng.
Sự hạn chế về trình độ và năng lực đã dẫn đến công tác giảng dạy chính
trị không sâu, thiếu những dẫn chứng cụ thể, không sáng tạo về hình thức,
phương pháp cũ không tích cực hóa học sinh. Một số không nhỏ đội ngũ không
có sự vươn lên trong công tác, chây lỳ trong việc nâng cao trình độ chuyên
môn, vẫn còn biểu hiện tiêu cực.
3.3.3. Nội dung, chương trình, phương pháp, phương tiện giáo dục
chính trị cho học sinh TCCN còn hạn chế, bất cập với thực tiễn đang phát
triển nhanh chóng, sinh động
Chất lượng giáo dục chính trị TCCN có liên quan đến nhiều nhân tố,
trong đó có nội dung, chương trình, phương pháp, hình thức và phương tiện
giảng dạy giáo dục chính trị. Thực tế đã minh chứng sau khi xác định rõ mục
đích, nội dung thái độ học tập thì kết quả nhận thức của học sinh đạt được mức
độ nào đó là còn phụ thuộc vào hình thức và phương pháp giảng dạy của thầy
cô dạy giáo dục chính trị TCCN trên lớp.
3.3.4. Nội dung giáo dục chính trị cho học sinh TCCN bất cập với
hiện thực xã hội
Đội ngũ giáo viên giảng dạy chính trị TCCN cũng như các chủ thể giáo
dục khác khi thực hiện nhiệm vụ giáo dục chính trị cho học sinh TCCN công

20

lập Thành phố Hồ Chí Minh đang gặp những khó khăn vì giữa nội dung giáo
dục chính trị trong nhà trường TCCN và hiện thực xã hội có nhiều mâu thuẫn
với những yếu kém, hạn chế trong cơ chế quản lý kinh tế, văn hóa – xã hội.
Chương 4
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO
DỤC CHÍNH TRỊ CHO HỌC SINH TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP
CÔNG LẬP TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY
4.1. Phương hướng nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho học
sinh TCCN công lập Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
4.1.1. Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho học sinh trung cấp
chuyên nghiệp phải gắn với việc xây dựng môi trường kinh tế, văn hóa, xã
hội, văn minh, hiện đại, nghĩa tình
Công tác giáo dục chính trị cho học sinh đòi hỏi môi trường giáo dục tốt
cả về cảnh quan, cả về các mối quan hệ xã hội cũng như các hoạt động và sinh
hoạt đa dạng phong phú trong nhà trường. Để lành mạnh hóa môi trường kinh tế,
xã hội cần phải có một chiến lược kinh tế - xã hội đúng đắn, khoa học vì con
người và do con người ở tầm vĩ mô cũng như cách thức triển khai và hành động
chiến lược đó như thế nào cho phù hợp.
4.1.2. Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho học sinh trung cấp
chuyên nghiệp phải bảo đảm tính thống nhất giữa lý luận và thực tiễn
Giáo dục chính trị cho học sinh phải phục vụ nhiệm vụ chính trị, phải
gắn nhiệm vụ chính trị với cuộc sống và thúc đẩy cuộc sống đi lên. Do vậy giáo
dục phải đi sát với thực tế cuộc sống, lý giải khoa học những vấn đề do thực
tiễn đặt ra. Giáo dục chính trị cho học sinh TCCN phải gắn liền với việc coi
trọng tổng kết thực tiễn, phải gắn việc nghiên cứu khoa học trong nhà trường
với việc tổng kết thực tiễn đổi mới của đất nước và của các địa phương.
4.1.3. Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho học sinh trung cấp

chuyên nghiệp cần phải phù hợp với khả năng nhận thức của học sinh
Một trong những yếu tố quan trọng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
chính trị cho học sinh TCCN là phải có phương pháp phù hợp với đối tượng
trong đó khả năng nhận thức của người học là yếu tố hàng đầu. Người giáo viên
giáo dục chính trị cho học sinh TCCN không đơn thuần truyền thụ kiến thức mà
là người hướng dẫn, hỗ trợ và tư vấn cho học sinh tìm chọn và xử lý thông tin.


21

4.1.4. Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho học sinh trung cấp
chuyên nghiệp góp phần vào việc phát triển năng lực và hoàn thiện nhân
cách cho học sinh
Nhân cách ở học sinh là tổng thể những phẩm chất đạo đức, năng lực
thể chất và tinh thần được hình thành một cách lịch sử - cụ thể. Thông qua giáo
dục tri thức chính trị, học sinh hình thành một phương pháp nhận thức khoa học
để tiếp nhận và trau dồi chuyên môn, nghiệp vụ, hoàn thiện tài năng – một
trong hai yếu quan trọng để hình thành nhân cách, từ đó học sinh sẽ hình thành
niềm tin khoa học, lý tưởng cách mạng, phẩm chất chính trị vững vàng để tiếp
cận với các kiến thức khoa học và công nghệ hiện đại.
4.2. Một số giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng giáo dục chính trị
cho học sinh trung cấp chuyên nghiệp công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh
hiện nay
Đối với giáo dục chuyên nghiệp: Phát triển nguồn nhân lực là mối quan
tâm hàng đầu và là chiến lược ưu tiên của mọi quốc gia trong quá trình đẩy mạnh
sự tăng trưởng kinh tế - xã hội theo xu thế toàn cầu hóa.Trong đó nhân lực lao
động kỹ thuật gồm từ công nhân kỹ thuật, trung cấp nghề đến CĐ, ĐH được coi
trọng phát triển cả về quy mô và chất lượng. Hệ thống giáo dục nghề nghiệp ở
nước ta hiện nay rất đa dạng các loại hình trường, lớp, trung tâm, có hàng trăm
trường TCCN và dạy nghề, hàng trăm trung tâm dạy nghề trực thuộc quận, huyện

quản lý. Đồng thời, xuất phát từ yêu cầu phát triển sản xuất - dịch vụ trong từng
giai đoạn lịch sử nhất định để xác định rõ cơ cấu ngành nghề, cơ cấu lao động, cơ
cấu trình độ, vùng miền một cách hợp lý, phù hợp tối ưu giữa: đào tạo - việc làm sử dụng lao động kỹ thuật. Do vậy tỉ lệ lao động kỹ thuật có trình độ ĐH, CĐ,
TCCN và dạy nghề luôn là một ẩn số động, để giải quyết vấn đề cần phải xuất
phát từ các vị trí của các phân ngành giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân
với quan điểm liên thông và phân luồng.
4.2.1. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên giáo
dục chính trị cho học sinh trung cấp chuyên nghiệp công lập tại Thành phố Hồ
Chí Minh hiện nay
- Một là, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức của đội ngũ giáo viên
giảng dạy bộ môn giáo dục chính trị tại các trường TCCN công lập Thành phố
Hồ Chí Minh.
- Hai là, nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên giảng dạy
bộ môn giáo dục chính trị TCCN công lập Thành phố Hồ Chí Minh.


22

- Ba là, nâng cao năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên giảng dạy
môn giáo dục chính trị TCCN công lập Thành phố Hồ Chí Minh.
4.2.2. Đổi mới nội dung, chương trình giáo dục chính trị cho học
sinh TCCN công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
Đổi mới chương trình giáo dục chính trị
- Chương trình phải đáp ứng được mục tiêu giáo dục; phải phù hợp
với đối tượng giáo dục và bảo đảm tính khoa học trong kết cấu chương trình.
Đổi mới giáo trình giáo dục chính trị
- Đổi mới giáo trình giáo dục chính trị trên tinh thần khi viết giáo trình
là viết ngắn gọn, cụ thể, dễ dạy phù hợp với đối tượng học sinh TCCN, tăng
thời lượng thảo luận và có thêm phần câu hỏi cuối mỗi chương để học sinh có
thể tự nghiên cứu.

4.2.3. Đổi mới phương pháp, phương tiện, hình thức giáo dục chính
trị cho học sinh TCCN công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
Đổi mới phương pháp dạy và học môn giáo dục chính trị
*Đổi mới phương pháp giảng dạy
Muốn thực hiện tốt vấn đề này cần áp dụng nhiều phương pháp giảng
dạy khác như: phương pháp hướng dẫn học sinh tự đọc sách, tự nghiên cứu;
phương pháp đối thoại; phương pháp thảo luận nhóm; trình bày kiểu nêu vấn
đề; thuyết trình kiểu thuật chuyện; sử dụng ngày càng nhiều các phương tiện
công nghệ thông tin...để giờ giảng sinh động lôi cuốn học sinh tham gia.
*Đổi mới phương pháp học tập của học sinh
Để đổi mới phương pháp học tập giáo dục chính trị cho học sinh
TCCN công lập Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay cần tập trung giải quyết các
mặt sau:
Nắm vững phương pháp bộ môn học tập - nghiên cứu
Xây dựng các kỹ năng tự học môn giáo dục chính trị
Kỹ năng đọc sách và tài liệu
Kỹ năng tổ chức các hoạt động tự học
*Đổi mới phương thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
Việc kiểm tra, đánh giá không chỉ dành cho người học, mà còn dành cho
người cả người dạy, tức là đánh giá toàn bộ quá trình dạy và học. Thông qua bài
làm của học sinh, giáo viên có thể rút được kinh nghiệm về cách dạy.
*Đa dạng hoá hình thức giáo dục chính trị


23

Giáo dục chính trị nếu chỉ dạy lý luận suông thì sẽ không thuyết phục
được học sinh từ đó dễ gây nhàm chán, học đối phó...Do vậy cần phải gắn môn
học với các hoạt động ngoại khóa xã hội nhằm giúp các em học sinh biết vận
dụng kiến thức đã học vào trong cuộc sống và bản thân.

4.2.4. Tăng cường cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu dạy và học giáo dục
chính trị cho học sinh TCCN công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
Để đảm bảo cho việc nâng cao chất lượng đào tạo, nâng cao chất lượng
công tác giáo dục chính trị cho học sinh, một trong những tiêu chí hàng đầu của
giáo dục chuyên nghiệp nhất là các trường TCCN là phải quan tâm đầu tư cơ sở
vật chất – kỹ thuật, các phương tiện hỗ trợ dạy và học là một biện pháp thiết
thực, là yêu cầu bức thiết của các cơ sở đào tạo.
4.2.5. Kết hợp gia đình, nhà trường, xã hội trong quá trình giáo dục
chính trị cho học sinh các trường TCCN công lập tại Thành phố Hồ Chí
Minh hiện nay
Xây dựng môi trường giáo dục
Xây dựng môi trường giáo dục gia đình
Xây dựng môi trường giáo dục nhà trường
Xây dựng môi trường giáo dục xã hội
4.2.6. Phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong giáo dục
chính trị và vận dụng vào hoạt động nhận thức và thực tiễn
Tính tích cực, chủ động của học sinh trong nhận thức tri thức bộ môn giáo
dục chính trị thực chất là mong muốn hiểu biết, cố gắng nhận thức và nghị lực cao
trong quá trình chiếm lĩnh tri thức. Đó là một trạng thái hoạt động học tập mang
tính tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh nhằm đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào
tạo của nhà trường.

KẾT LUẬN
Giáo dục chính trị cho học sinh TCCN công lập tại Thành phố Hồ Chí
Minh nhằm góp phần hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học cho
học sinh nhìn nhận sự vận động của tự nhiên, xã hội và tư duy con người;