T15 enzim va vai tro cua enzim trong qua trinh chuyen hoa vat chat

TIẾT:
ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG
QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT



BÀI 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

I. ENZIM
1. Khái niệm:

VD:
Fe
2H2O2

2H2O + O2 (mất 300 năm)
Enzim catalaza

2H2O2

2H2O + O2 (mất 1 giây)

Enzim là gì?
Enzim là chất xúc tác sinh học được tổng hợp trong
các tế bào sống. Enzim chỉ làm tăng tốc độ phản ứng
mà không bị biến đổi sau phản ứng.


BÀI 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

I. ENZIM

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc:

Nêu cấu trúc của enzim?

Enzim 1 thành
phần
Enzim 2 thành
phần

Prôtêin
Prôtêin kết hợp với chất khác không
phải là Prôtêin (Côenzim)

Cơ chất là gì?

S1
S3

S2

S4

EnzimA

Enzim B

? Trung tâm hoạt động của enzim có cấu tạo như thế
nào? Có chức năng gì?

? Enzim A và B có thể liên kết với cơ chất nào? Vì sao?


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

I. ENZIM

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc:

- Chất chịu tác động của
enzim gọi là cơ chất.
- Trong phân tử enzim
có vùng cấu trúc không
gian đặc biệt chuyên liên
kết với cơ chất gọi là
trung tâm hoạt động.

S1

S2

S3

S4

Phức hợp
E-S

EnzimA

Enzim B


BÀI 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

I. ENZIM

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc:

- Cấu hình không gian
của trung tâm hoạt
động của enzim tương
thích với cấu hình
không gian của cơ
chất, nhờ vậy cơ chất
liên kết tạm thời với
enzim và bị biến đổi
tạo thành sản phẩm.

S2

S4
Phức hợp
E-S

S1
EnzimA

S3

Enzim B


CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA ENZIM
CƠ CHẤT (S)

p

p

Trung tâm hoạt động

E


En
zim

im B

A

Enz

Ho¹t tÝnh cña Enzim

¶nh huëng cña nhiÖt ®é

10

20

30

40

50

60

to

H·y nhËn xÐt vÒ ¶nh h
uëng cña nhiÖt ®é lªn
ho¹t tÝnh cña Enzim


BÀI 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

I. ENZIM

Thế nào là hoạt tính
1. Khái niệm:
của enzim?
2. Cấu trúc:
3. Cơ chế hoạt động của enzim:
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim:
Nêu các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim?

a. Nhiệt độ:
Hoạt tính của enzim

Nhận xét về
ảnh hưởng
của nhiệt độ
lên hoạt tính
của Enzim?

VI KHUẨN SUỐI
Hoạt Ởtính
enzim
được
xác định
NGƯỜI
NƯỚC NÓNG
bằng lượng sản phẩm tạo thành
từ 1 lượng cơ chất trên 1 đơn vị
thời gian

10

20

30

40

50

60

70

80

90

to


BÀI 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

I. ENZIM

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc:
3. Cơ chế hoạt động của enzim:
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim:
a. Nhiệt độ:
b. Độ pH:
Hoạt tính của enzim

Nhận xét về ảnh
hưởng của độ pH
lên hoạt tính của
Enzim?

Pepsin (dạ dày)

1

2

3

4

Trypsin (tụy )

5

6

7

8

9

pH


BÀI 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

I. ENZIM

Nhận xét về ảnh hưởng của nồng độ
cơ chất lên hoạt tính của Enzim?
Với một lượng enzim xác định nếu tăng dần lượng cơ

chất trong dung dịch, thoạt đầu hoạt tính của enzim tăng
dần đến một mức nhất định rồi dừng lại.

Hoạt tính của enzim

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc:
3. Cơ chế hoạt động của enzim:
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim:
a. Nhiệt độ:
b. Độ pH:
c. Nồng độ cơ chất:

A

Nồng độ cơ chất


BÀI 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

a. Nhiệt độ:
b. Độ pH:
c. Nồng độ cơ chất:
d. Nồng độ enzim:
Nhận xét về ảnh hưởng của nồng độ
enzim lên hoạt tính của Enzim?

Với một lượng cơ chất xác định,
nồng độ enzim càng cao thì tốc độ
phản ứng xảy ra càng nhanh.

Hoạt tính của enzim

I. ENZIM
1. Khái niệm:
2. Cấu trúc:
3. Cơ chế hoạt động của enzim:
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim:

B

Nồng độ enzim


e. Chất ức chế
S

S

S

S

E
E

Enzim không bị tác động của chất ức chế

Enzim bị tác động của chất ức chế

BÀI 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

I. ENZIM
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT

Enzim có vai trò gì?
- Enzim làm giảm
năng lượng hoạt hóa
của các chất tham gia
phản ứng, do đó làm
tăng tốc độ phản ứng.

100 g
tinh bột

l
HC
y,
â
i
0 g 00 C
0
2
7
10
0 =
t

Glucôzơ

E.

Am
ila
2g
za
i
t 0= ây,
37 0
C

Glucôzơ


BÀI 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

I. ENZIM
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT

Enzim a

A

Enzim b

B

Enzim c

C

D

Enzim d

P

- Các chất trong tế bào được chuyển hoá thông qua hàng loạt các
phản ứng hoá sinh. Mỗi phản ứng được điều khiển bởi một enzim
đặc hiệu.
- Cơ thể sinh vật có thể tạo ra các enzim ở dạng chưa hoạt động,
khi cần sẽ hoạt hoá chúng hoặc sử dụng các chất ức chế.


Enzim b

Enzim a

A

B

Enzim c

C

Enzim d

D

Sơ đồ quá trình chuyển hóa ức chế ngược


BÀI 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

I. ENZIM
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT

A

H

B

C

E

D

G

F

Nếu G và F tăng lên một cách bất thường trong tế bào thì
nồng độ chất nào trong tế bào sẽ tăng lên? Vì sao?


Trả lời:

A

H

B

C

E

D

G

F

• Nếu G và F dư thừa thì chúng sẽ ức chế phản ứng
phía trước làm dư thừa chất C.
• Chất C sẽ ức chế enzim chuyển hóa chất A thành B
• Chất A sẽ được tích lại trong tế bào. Chất A dư thừa
sẽ chuyển hóa thành chất H làm tăng chất H trong tế
bào 1 cách bất thường.


Tìm chữ cái (a, b, c..) ở cột B phù hợp số (1, 2, 3…) ở cột A
và ghi kết quả ở cột C.
A

B

C

1. Thành phần cấu tạo chính của
enzim.

a. Tính chuyên
hóa

1…..
d

2. Chất chịu tác động của enzim.

b. Nhiệt độ

2….f

3. Bào quan chứa nhiều enzim hô
hấp.

c. Enzim

3….e

4. Một trong những nhân tố ảnh
hưởng đến hoạt tính enzim.

d. Prôtêin

4….b

5. Chất xúc tác sinh học hiệu quả
cao.

e. Ti thể

5….c

6. Mỗi enzim chỉ tác dụng với 1 cơ f. Cơ chất
chất.

6….a


BÀI 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP
- Tại sao một số người khi tiêm một
loại thuốc kháng sinh lại có thể chết
ngay lập tức vì bị sốc phản vệ nếu
không thử thuốc trước?
(vì những người này không có hoặc
không đủ lượng enzim phân giải
thuốc)
- Tại sao một số người không ăn
được cua ghẹ, nếu ăn sẽ bị dị ứng?
(cơ thể người đó không có enzim
phân giải prôtêin của cua, ghẹ nên
không tiêu hoá được)

- Tại sao ăn thịt bò khô với
gỏi đu đủ thì lại dễ tiêu hóa
hơn khi ăn thịt bò riêng?

- Trong đu đủ có enzim
Papain có khả năng phân
hủy protein.
- Tại sao trong công nghệ chế
biến bột giặt (OMO) người ta
thường cho thêm nhiều loại
enzim?

- Bột giặt OMO có enzim
Prôtêaza để đánh bật các
chất bẩn, vết máu ....


- Tại sao ở một số côn trùng lại có khả năng
kháng thuốc trừ sâu?
• Vì trong quần thể côn trùng 1 số có các dạng gen
đột biến để tổng hợp ra enzim phân giải thuốc
trừ sâu, làm vô hiệu hóa tác động của thuốc.


“Em có biết”

Nọc rắn cướp đi sinh mạng của hàng chục nghìn người mỗi năm.
Và nhờ vào các công trình nghiên cứu mới, nó có thể là nền tảng

của những liệu pháp chữa trị mới cứu sống rất nhiều người.
(Ảnh: RobertValentic/Nature PL)


Một số bệnh do rối loạn chuyển hóa

Gout là một bệnh tăng axit
uric huyết thanh, biểu hiện đau
khớp cấp.

Bệnh Phêninkêto niệu (PKU):
thiếu enzim chuyển hóa axit amin
phenylalanin dẫn đến dư thừa
trong máu gây tổn hại não


- Giải thích câu tục ngữ: “ Ăn kỹ no lâu ...”

“ Ăn kỹ, ăn đúng giờ tạo điều kiện thức ăn tiếp xúc
trực tiếp enzim tiêu hóa, enzim tiết ra dồi dào, tiêu
hóa hoàn toàn thức ăn, tận dụng hết dinh dưỡng
mà thức ăn cung cấp...”