Những bất cập và giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước đối với hệ thống chợ trên địa bàn thành phố Điện Biên tỉnh Điện Biên

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đề tài này, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân, em đã nhận
được rất nhiều sự quan tâm giúp đỡ từ các cá nhân đoàn thể trong và ngoài trường.
Trước hết em xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới các thầy cô
giáo và Ban giám hiệu trường Đại học Hòa Bình đã giúp em định hướng đúng đắn
trong học tập và tu dưỡng đạo đức trong suốt quá trình học tập.
Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn, lòng biết ơn sâu sắc tới Giảng viên TS
Nguyễn Hữu Thọ, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em trong quá trình hoàn
thành đề tài tiểu luận này.
Cuối cùng em xin kính chúc cô và các bạn lớp CH07 luôn dồi dào sức khỏe
và thành công trong công việc. Là đề tài tiểu luận nâng cao, do điều kiện còn hạn
chế về kiến thức cũng như tài liệu, thời gian nên khó tránh khỏi những sai sót và
khiếm khuyết. Vì vậy, em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của thầy giáo và
các bạn để nội dung của đề tài này được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!

Điện Biên, tháng 7 năm 2018
Phạm Văn Kết – Lớp CH07


LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan:
1. Những nội dung trong đề tài này là do em thực hiện dưới sự hướng dẫn của
Giảng viên TS Nguyễn Hữu Thọ và tìm hiểu trong các tài liệu liên quan đến Quản lý
nhà nước về kinh tế; tiểu luận có tham khảo một số tài liệu trên mạng xã hội.
2. Các kiến thức thu được là do em trực tiếp theo dõi, thu thập với một thái
độ hoàn toàn khách quan trung thực.
3. Toàn bộ nội dung đề tài là do em tự xây dựng và nghiên cứu có sự tham
khảo các tài liệu liên quan, không sao chép toàn bộ từ bất kỳ bài nghiên cứu nào
tương tự.

Điện Biên, tháng 7 năm 2018
Phạm Văn Kết – Lớp CH07


MỞ ĐẦU
Chợ là một trong những loại hình kinh doanh thương mại, có vai trò lớn trong
hệ thống phân phối hàng hóa. Vì vậy, vấn đề đặt ra là phải nâng cao hiệu quả hoạt
động của chợ nhằm thúc đẩy quá trình lưu thông hàng hóa, từ đó thúc đẩy sản xuất,
phát triển nền kinh tế.
Chợ ở Việt Nam nói chung và Thành phố Điện Biên - tỉnh Điện Biên nói riêng
không chỉ có ý nghĩa kinh tế mà còn có ý nghĩa về văn hóa - xã hội. Do vậy, chúng ta
không thể thay thế hoàn toàn các chợ truyền thống bằng các loại hình thương mại hiện
đại khác. Vì vậy việc phát triển và khai thác có hiệu quả mạng lưới chợ; đồng thời đổi
mới về tổ chức và quản lý chợ trên tất cả các địa bàn, nhất là địa bàn thành phố, góp
phần mở rộng thị trường, đẩy mạnh lưu thông hàng hóa và dịch vụ; phát triển sản
xuất, cải thiện đời sống nhân dân trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế là rất quan
trọng và cần thiết. Tuy nhiên, việc quản lí nhà nước đối với hệ thống chợ trên địa bàn
thành phố Điện Biên vẫn tồn tại nhiều bất cập về: Hành lang pháp lí để quản lí, môi
trường và điều kiện phát triển, bộ máy quản lí, quá trình giám sát, kiểm soát…
Chính vì những lý do nêu trên, Em chọn đề tài: “Những bất cập và giải pháp
nhằm tăng cường quản lý nhà nước đối với hệ thống chợ trên địa bàn thành phố Điện
Biên - tỉnh Điện Biên ” làm đề tài tiểu luận môn Quản lý nhà nước về kinh tế.

1


NỘI DUNG
1. Những hạn chế trong mô hình tổ chức quản lý chợ trên địa bàn Thành
phố Điện Biên hiện nay
1.1. Thứ nhất, hạn chế về bộ máy quản lí hệ thống chợ

Vai trò của Ban quản lí (BQL) chợ còn nhiều hạn chế, thể hiện:
Không chủ động trong việc sử dụng kinh phí tái đầu tư cho chợ. Các chợ có
những đóng góp quan trọng cho việc tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước (NSNN),
tuy nhiên nguồn thu này không được trích lại để đầu tư, nâng cấp, sửa chữa chợ. Do
đó khi chợ bị xuống cấp, hư hỏng cần có những kế hoạch sửa chữa lớn thì BQL chợ
phải trình lên Ủy ban Nhân dân (UBND) cấp có thẩm quyền theo phân cấp quản lý
phê duyệt và quyết định, rồi sau đó mới cấp kinh phí xuống. Việc làm thu tục giấy tờ
để xin kinh phí, chờ phê duyệt có khi phải mất cả tháng mới xong, gây ảnh hưởng đến
hoạt động của chợ. Không chủ động trong việc bố trí, sắp xếp các ngành hàng, các
điểm kinh doanh tại chợ mà phải do UBND cấp có thẩm quyền quyết định.
Mô hình tổ chức quản lý không thống nhất, nhiều đầu mối, cùng một loại chợ
như nhau, có chợ thì lại do thành phố quản lý, có chợ lại do phường quản lý, có chợ
lại giao cho các Hợp tác xã (HTX) quản lý. Các QBL các chợ trực thuộc thành phố
quản lý thì đều quản lý 2 chợ. Với thực trạng hiện nay của bộ máy BQL vừa ít về số
lượng, vừa yếu kém về năng lực thì việc mỗi BQL quản lý 2 chợ sẽ dẫn đến việc kinh
doanh khai thác và quản lý các chợ sẽ không hiệu quả, thể hiện như:
- Việc quản lý các tài sản Nhà nước trong phạm vi chợ còn lỏng lẻo, trách
nhiệm chưa cao.
- Công tác thu thuế, các loại phí, lệ phí trong chợ còn chậm chạp.
- Chưa kiên quyết trong việc xử lý các vi phạm về Nội quy chợ. Trong cùng
một chợ hiện tượng “vừa thừa, vừa thiếu” diễn ra phổ biến. Một số quầy sạp trong
chợ bị bỏ trống, trong khi đó diện tích xung quanh chợ, các tuyến đường lối đi vào
chợ thì bị lấn chiếm kinh doanh.
- Việc tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn thực hiện các chính sách, các quy
2


định của pháp luật và nghĩa vụ đối với Nhà nước cho các thương nhân kinh doanh
tại chợ của BQL còn chưa đầy đủ.
1.2. Thứ hai, hạn chế về các điều kiện cơ bản cho sự phát triển của mô hình

quản lí chợ
Mô hình quản lý chợ như hiện nay chưa huy động được các thành phần kinh tế
tham gia đầu tư, xây dựng, kinh doanh khai thác chợ. Nguồn vốn cho đầu tư, xây
dựng các chợ mới đều lấy từ NSNN là chủ yếu. Ngoài ra chỉ huy động được một tỷ lệ
rất nhỏ của các hộ kinh doanh trong chợ hay của một số cá nhân, cơ quan, đơn vị có
dự án trên địa bàn thành phố. Điều đó đặt ra vấn đề là có nên tiếp tục Nhà nước phải
chi cho xây dựng các chợ, sau đó thu hồi thuế dần không hay có thể chuyển đổi cho
các tổ chức kinh tế, các cá nhân khác tham gia đầu tư, xây dựng và kinh doanh khai
thác chợ. Nhà nước chỉ là chủ thể thực hiện chức năng quản lý Nhà nước trên lĩnh vực
chợ đối với tổ chức đó.
Hàng năm thành phố vẫn phải chi một khoản ngân sách lớn vào đầu tư, xây
dựng, cải tạo, nâng cấp, chỉnh trang chợ. Cần phải có cơ chế, chính sách khuyến khích
huy động mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển chợ, kết hợp Nhà nước và
nhân dân cùng làm, xã hội hoá trong việc phát triển chợ.
1.3. Thứ ba, hạn chế về việc tạo dựng hành lang pháp lí để quản lí hệ thống
chợ
Chính sách của Nhà nước đối với BQL chợ không khuyến khích BQL phát huy
tính năng động của mình. BQL là đơn vị sự nghiệp có thu, kinh phí hoạt động của
BQL do ngân sách cấp và không có chế độ đãi ngộ cho các BQL hoạt động. Hiện nay,
mức lương trung bình của cán bộ công nhân viên trong BQL còn rất thấp, cao nhất
mới chỉ 3.650.000 đồng/người/tháng, Ngoài mức lương trên, BQL chợ còn thu theo
quy định 1000 đồng/hộ kinh doanh/ngày gọi là lệ phí trật tự kinh doanh để chi cho
công việc quản lý hàng ngày trong chợ. Có thể nói, mức lương quy định như hiện nay
đối với BQL chợ là khá thấp, do đó không tạo động lực cho BQL phát huy hết khả
3


năng của mình. Đồng thời, với mức lương đó không đảm bảo cuộc sống hàng ngày
của BQL, điều này rất dễ nảy sinh tiêu cực.
1.4. Thứ tư, hạn chế về tổ chức kiểm soát

Do dân số cơ học trên địa bàn tăng nhanh và di chuyển đến không đồng đều
(dân cư ở nơi khác đến chủ yếu tập trung vào các khu trung tâm). Trong khi đó, các
khu đô thị này khi phê duyệt quy hoạch đều có quy hoạch bố trí các chợ và siêu thị
nhưng đến khi xây dựng lại thiếu đồng bộ, quy hoạch chợ không phù hợp với quy
hoạch đô thị. Do đó không đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của nhân dân, từ đó phát sinh ra
nhiều chợ tạm, chợ cóc. Hiện tại trên địa bàn thành phố còn 11 tụ điểm chợ xanh, chợ
tạm, chợ cóc nằm rải rác trong các ngõ xóm, khu dân cư của 8 phường. Đến khi các
chợ tự phát hình thành rồi thì lại thiếu sự phối hợp giữa BQL chợ với các cơ quan
chức năng của phường, thành phố trong việc giải toả các chợ tự phát đó. Sự hiện diện
của các tụ điểm chợ cóc, chợ tạm khiến cho các chợ đã quy hoạch chịu không ít ảnh
hưởng. Thực trạng đó đòi hỏi trong thời gian tới cần phải có sự phối hợp kiên quyết
giữa các cơ quan chức năng để giải toả các chợ tạm, chợ cóc, đảm bảo an ninh trật tự,
an toàn xã hội và văn minh đô thị trên địa bàn.
Vấn đề an ninh trật tự, an toàn phòng cháy chữa cháy, vệ sinh môi trường chưa
thật sự được đảm bảo. Tình trạng chợ dơ bẩn, nhếch nhác vẫn còn, nhiều quầy sạp
được bố trí không ngăn nắp, gọn gàng. Một nguyên nhân khá quan trọng là trình độ
của bộ máy BQL còn yếu kém, thiếu năng lực, nhất là đối với các chợ mới đi vào hoạt
động thì bộ máy BQL còn ít, chưa hoàn chỉnh, thiếu kinh nghiệm dẫn đến lúng túng
khi triển khai thực hiện các công tác trên. Do đó không đảm bảo được tính văn minh
thương mại trong chợ. Một nguyên nhân nữa là do kinh phí hoạt động của BQL do
NSNN cấp còn thấp, chưa nâng cao tinh thần trách nhiệm của BQL chợ.
Sự hạn chế của các dịch vụ trong chợ. Hiện nay, việc tổ chức, kinh doanh, phát
triển các dịch vụ hỗ trợ trong các chợ mới chỉ đảm bảo ở mức tối thiểu như trông giữ
xe, vệ sinh, bảo vệ đêm. Hầu hết các chợ còn chưa có các dịch vụ về kho bảo quản
hàng hoá, bốc xếp hàng hoá, dịch vụ đo lường, kiểm tra chất lượng hàng hoá… Thậm
4


chí nhiều chợ còn chưa có cả dịch vụ trông giữ xe (chợ Tổng), làm cho người mua
mang cả xe vào chợ, từ đó càng tạo điều kiện cho sự phát sinh các hộ kinh doanh lấn

chiếm cả xuống đường, các lối đi vào chợ, gây ách tắc, mất an ninh trật tự.
2. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế
Một số cơ quan quản lý còn chưa nhìn nhận đúng về vị trí và vai trò của chợ
trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, cho rằng chợ là công trình công cộng, trong
khi người được giao quản lý trực tiếp chỉ nhìn thấy các khoản thu từ chợ. Do đó, trong
công tác tổ chức và quản lý chợ vừa thiếu tính thống nhất trong cả hệ thống chợ, vừa
thiếu cách nhìn toàn diện về vị trí, vai trò và yêu cầu phát triển chợ trong quá trình
phát triển kinh tế - xã hội nói chung. Công tác tổ chức và quản lý chợ trên địa bàn
Thành phố Điện Biên trong những năm vừa qua, phần lớn do UBND xã, phường trực
tiếp quản lý theo phương thức giao khoán hay khoán thầu là chính.
Cùng với quá trình phát triển hệ thống giao thông đường bộ và sự gia tăng lưu
lượng người và hàng hoá qua hệ thống chợ đã và đang gây nên tình trạng mất an toàn
giao thông trên nhiều tuyến giao thông có điểm họp chợ.
Công tác kiểm tra, xử lý về đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, vệ sinh môi
trường tại các chợ chưa được các cơ quan quản lý chú trọng.
Việc xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật chợ, bố trí không gian kiến trúc, yêu cầu
diện tích mặt bằng của hệ thống chợ trên địa bàn thành phố cũng đang cần được nâng
cấp, sửa chữa và đảm bảo sự thống nhất hoá, tiêu chuẩn hoá của toàn bộ mạng lưới
chợ.
Số hộ kinh doanh trên chợ vẫn tập trung chủ yếu vào ngành hàng tươi sống, tạp
hoá, may mặc, dịch vụ ăn uống… Các ngành kinh doanh khác như hàng điện tử, hàng
thực phẩm công nghệ chỉ chiếm tỷ lệ thấp. Điều này có nghĩa là, tuy chợ là loại hình
thương nghiệp tổng hợp nhưng không phải là thích hợp với mọi ngành
hàng và mặt hàng kinh doanh.
Việc thiếu vắng các hộ kinh doanh, chưa sử dụng hết diện tích kinh doanh trên
một số chợ do nhiều nguyên nhân: Diện tích kinh doanh được thuê nhiều khi quá nhỏ
5


hẹp, ảnh hưởng đến điều kiện hoạt động và khả năng mở rộng kinh doanh của các hộ;

do kinh tế phát triển, điều kiện nhà ở của dân cư trong tỉnh đã được cải thiện, nhiều hộ
kinh doanh có thể sử dụng nhà ở hoặc thuê nhà gần khu vực chợ để tổ chức kinh
doanh; giá bán hay cho thuê diện tích kinh doanh trên chợ chưa thực sự hợp lý và
thường không được điều chỉnh linh hoạt; mối quan hệ giữa các hộ kinh doanh và Ban
quản lý hay Tổ quản lý chợ không được chú trọng phát triển, sự gắn kết giữa họ thiếu
chặt chẽ, thậm chí chỉ đơn thuần là quan hệ giữa người đi thuê và người cho thuê diện
tích kinh doanh; đối với các chợ xã, do lưu lượng người mua đến chợ thường tập
trung cao điểm trong khoảng thời gian ngắn nên các hộ kinh doanh thường không duy
trì việc bán hàng cả ngày.
3. Một số giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với hệ thống chợ trên
địa bàn thành phố Điện Biên
3.1. Thứ nhất, giải pháp về rà soát, điều chỉnh quy hoạch hệ thống chợ trên
địa bàn thành phố Điện Biên
Quy hoạch phát triển chợ là một bộ phận của quy hoạch phát triển kinh tế - xã
hội và quy hoạch phát triển thương mại. Mục tiêu chủ yếu của quy hoạch là: bố trí
mạng lưới phân phối phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của thành phố
trong thời kỳ đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, thúc đẩy kinh tế hàng hoá
phát triển, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Xây
dựng mạng lưới chợ phù hợp với quy hoạch của các ngành sản xuất; quy hoạch mạng
lưới giao thông; quy hoạch phát triển đô thị, du lịch. Đồng thời giữ gìn, phát huy bản
sắc văn hoá và nâng cao vai trò của chợ là nơi xúc tiến thương mại, là cầu nối giữa
nhà sản xuất với nhà kinh doanh và giữa các nhà kinh doanh với nhau.
Quy hoạch chợ theo những định hướng chủ yếu là: Củng cố và phát triển mạng
lưới chợ hiện có trên địa bàn thành phố, nghiên cứu, tính toán để mở thêm các chợ
mới ở những địa phương chưa có chợ nhưng có nhu cầu thực sự cần phải mở chợ. Tận
dụng lợi thế thương mại để xây dựng các chợ đầu mối, chuyên doanh góp phần định
hướng sản xuất cũng như tiêu dùng. Xây dựng không gian kiến trúc chợ bảo đảm
6

thuận lợi cho các hoạt động kinh doanh, có tác dụng thu hút hộ kinh doanh cố định
vào chợ ngày càng đông nhằm sử dụng tốt cơ sở vật chất đã đầu tư xây dựng. Tính
toán và bố trí nguồn vốn đầu tư cải tạo, nâng cấp chợ trong cả thời kỳ quy hoạch và
từng năm một cách khả thi, chủ động, đáp ứng các nguyên tắc, quy định về đầu tư
phát triển chợ. Định hướng mô hình bộ máy tổ chức nhằm quản lý, khai thác các loại
hình chợ ở từng địa phương một cách có hiệu quả.
Quy hoạch xây dựng các dự án chợ 3 tầng, xây dựng văn hóa chợ siêu thị để
thành thói quen của người dân trên địa bàn thành phố
3.2. Thứ hai, giải pháp về hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách về phát
triển và quản lý hệ thống chợ
Hiện nay, phần lớn các khoản thu từ các chợ trên địa bàn Thành phố Điện Biên
là thu từ lệ phí chợ và cho thuê diện tích kinh doanh trên chợ. Bên cạnh các khoản thu
này, các đơn vị kinh doanh chợ cũng tổ chức các dịch vụ có thu khác từ các hộ kinh
doanh và khách hàng của họ như cung cấp điện nước, trông giữ xe, hàng ngày và
đêm, dịch vụ vệ sinh môi trường… Các khoản thu trên những dịch vụ này thường nhỏ
và chỉ chiếm khoảng 10-15% tổng số thu từ các chợ trên địa bàn thành phố hiện nay.
Tuy nhiên, trong xu hướng phát triển kinh doanh hiện đại, việc phát triển các dịch vụ
hỗ trợ kinh doanh sẽ làm tăng thêm các khoản thu và trở thành nguồn thu chủ yếu
trong hoạt động kinh doanh chợ. Đồng thời, việc phát triển cung ứng các loại hình
dịch vụ tại các chợ nhằm phát triển các kênh tiêu thụ sản phẩm của địa phương và
phát triển thương nhân tại các chợ. Tuy nhiên, thực trạng của hoạt động cung cấp dịch
vụ tại các chợ vẫn còn nhiều hạn chế cả về sự hiện diện của các loại hình dịch vụ và
chất lượng của dịch vụ được cung ứng. Thực trạng này có nguồn gốc sâu xa từ trình
độ kém phát triển của hoạt động kinh doanh chợ trên địa bàn tỉnh.
Để thực hiện yêu cầu hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách về phát triển và
quản lý hệ thống chợ đồng thời phát triển các dịch vụ hỗ trợ kinh doanh cho các
thương nhân tham gia hệ thống chợ trên địa bàn thành phố đến năm 2020 và 2030, các
chính sách và giải pháp cần được thực hiện bao gồm:
7

Một là, cần phân định rõ tính chất của các loại hình dịch vụ được cung ứng để
phục vụ hoạt động kinh doanh tại các chợ thành các loại cơ bản sau:
1/ Các dịch vụ công do các cơ quan chức năng trực tiếp thực hiện như dịch vụ
kiểm toán của cơ quan kiểm toán, dịch vụ tư vấn thuế của cơ quan thuế…;
2/ Các dịch vụ được nhà nước chi tiền thông qua các tổ chức được thực hiện
dưới các hình thức dự án như dịch vụ khuyến nông qua tổ chức khuyến nông (đối
người sản xuất nông nghiệp tại các khu vực chợ), dịch vụ cung cấp thông tin thị
trường (cho các hộ kinh doanh, thương nhân và đối tượng khác); 3/ Các dịch vụ do
các tổ chức và cá nhân thực hiện dưới hình thức kinh doanh như: dịch vụ vận tải, dịch
vụ cho thuê cơ sở vật chất kỹ thuật để thực hiện kinh doanh, dịch vụ tư vấn pháp lý…
Hai là, căn cứ vào tính chất của các loại dịch vụ trên đây, UBND thành phố xây
dựng cơ chế, chính sách quản lý phù hợp với từng loại dịch vụ, trong đó:
Đối với loại dịch vụ do các cơ quan quản lý (các Sở ban ngành trong tỉnh) trực
tiếp thực hiện: đây là loại dịch vụ phát sinh từ yêu cầu nâng cao hiểu biết của người
chấp hành và trách nhiệm hoàn thành tốt nhiệm vụ của các cơ quan quản lý Nhà nước.
Vì vậy, Nhà nước cần quy định rõ chức năng này cho cơ quan quản lý và đảm bảo
năng lực (về người và kinh phí) và quy định rõ nội dung cần thực hiện.
Đối với các dịch vụ được Nhà nước tổ chức cung cấp dưới hình thức dự án:
Đây là loại dịch vụ phát sinh từ chức năng hỗ trợ phát triển của Nhà nước có
thể được thực hiện trên địa bàn chợ. Bởi vì, các chợ, nhất là các chợ nông thôn là nơi
tụ họp của nhiều đối tượng được hưởng sự hỗ trợ này như người sản xuất (nông dân),
hộ kinh doanh, các thương nhân lớn (doanh nghiệp). Để phát triển các dịch vụ này
trên địa bàn các chợ, UBND thành phố có thể dựa vào các đơn vị quản lý chợ trên cơ
sở cung cấp kinh phí và xây dựng nội dung thực hiện.
Đối với các dịch vụ có thu do các tổ chức và cá nhân cung cấp: Nhà nước quản
lý, các tổ chức và cá nhân tham gia cung ứng dịch vụ này theo các quy định của pháp
luật (luật doanh nghiệp, luật khuyến khích đầu tư...); Nhà nước quy định khung giá
đối với một số loại hình dịch vụ có ảnh hưởng trực tiếp đến nông dân và các hộ kinh
8

doanh trong chợ, nhất là dịch vụ bảo quản, dịch vụ gửi hàng; Thi hành một số chính
sách khuyến khích khác đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ
như miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ đào tạo cán bộ nghiệp vụ…
Ba là, về cơ chế, chính sách: Nhà nước cần sớm ban hành những cơ chế chính
sách ưu đãi để huy động các thành phần kinh tế tham gia đầu tư, xây dựng và kinh
doanh chợ.
- Về đầu tư:
+ Hoạt động kinh doanh chợ phải được hưởng một ưu đãi nhất định, ngoài
những ưu đãi theo quy định của Luật khuyến khích đầu tư trong nước (đã sửa đổi),
tức là các tổ chức, cá nhân đầu tư, xây dựng chợ thì Nhà nước, địa phương nên hỗ trợ
bằng nhiều hình thức như: hỗ trợ về đất đai, các thủ tục sẽ được làm thuận tiện, nhanh
chóng, khuyến khích các ngân hàng cho họ vay vốn, cho vay vốn ưu đãi từ các nguồn
giải ngân, viện trợ…
+ Hiện tại, dành một tỷ lệ thích đáng từ các nguồn thu ở chợ (ngoài thuế) để
thực hiện tái đầu tư, trước hết là sửa chữa, nâng cấp đối với các chợ đã hư hỏng
nghiêm trọng, các chợ không đảm bảo hoạt động kinh doanh.
- Về tài chính, tín dụng:
+ Việc đầu tư kinh doanh khai thác chợ không đơn thuần là vấn đề kinh tế mà
còn là vấn đề xã hội, liên quan tới an ninh trật tự, an toàn giao thông, vệ sinh thực
phẩm, vệ sinh môi trường và an toàn phòng cháy chữa cháy. Do đó, để khuyến khích
các doanh nghiệp bỏ vốn đầu tư xây dựng chợ, Nhà nước cần có những chính sách hỗ
trợ lãi suất hoặc áp dụng chính sách cho vay kích cầu đối với các dự án đầu tư xây
dựng chợ mới.
+ Kinh doanh khai thác chợ cũng như kinh doanh bất kỳ một loại hình nào, các
tổ chức, cá nhân cũng đều phải có nghĩa vụ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp. Tuy
nhiên, đối với các hoạt động kinh doanh chợ Nhà nước nên có những áp dụng ưu đãi
riêng như quy định mức thuế thấp hơn so với các loại hình kinh doanh khác hoặc
miễn thuế cho doanh nghiệp trong một vài năm đầu hoạt động.

9


+ Giao quyền tự chủ về tài chính cho các đơn vị tự cân đối, tự hạch toán thu,
chi, tự chịu trách nhiệm về tài chính, gắn kết quả hoạt động và quản lý theo pháp luật.
Khi đó doanh nghiệp kinh doanh khai thác và quản lý chợ sẽ tự tìm ra phương án kinh
doanh tốt nhất để vừa thu được lợi nhuận tối đa vừa duy trì được hoạt động kinh
doanh của chợ, bởi vì vẫn có các kênh lưu thông khác cạnh tranh với chợ như các cửa
hàng bán lẻ, siêu thị. Đồng thời, ngay cả các chợ trên cùng một địa bàn cũng sẽ cạnh
tranh với nhau.
+ Tăng cường quản lý thu thuế đối với các hộ kinh doanh ngoài chợ đảm bảo
chống thất thu và công bằng giữa các hộ kinh doanh trong và ngoài chợ. Việc thu thuế
không chặt chẽ đối với các hộ kinh doanh ngoài chợ làm cho giá của cùng một mặt
hàng trong chợ sẽ cao hơn ngoài chợ, do đó hoạt động kinh doanh chợ sẽ không hiệu
quả. Những bất lợi trước mắt này sẽ không khuyến khích các tổ chức, cá nhân tiến
hành đầu tư, xây dựng chợ.
3.3. Thứ ba, giải pháp kiện toàn và nâng cao hiệu lực của bộ máy quản lý
nhà nước đối với hệ thống chợ
Việc phát triển các hoạt động thương mại nói chung và phát triển chợ nói riêng
trên địa bàn thành phố trong thời kỳ tới năm 2020 và 2030 sẽ phụ thuộc vào sự phát
triển của các ngành sản xuất, các hoạt động đầu tư nói chung và đầu tư phát triển cơ
sở hạ tầng nói riêng (đặc biệt là đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng thương mại). Mặt
khác, những thay đổi về các chính sách kinh tế và quản lý kinh tế của Nhà nước trong
quá trình đổi mới nền kinh tế nước ta trong các năm tiếp theo cũng sẽ gây tác động
trực tiếp đến quá trình phát triển chợ trong thời kỳ tới. UBND thành phố theo chức
năng, nhiệm vụ phối hợp với các sở, ngành của tỉnh để kiện toàn bộ máy quản lý nhà
nước đối với hệ thống chợ . Cụ thể:
Phân công rõ chức năng, nhiệm vụ của các phòng, ban trong quá trình thực
hiện Việc chuyển đổi mô hình tổ chức BQL chợ thành lập Công ty cổ phần, HTX
hoặc Công ty tư nhân kinh doanh khai thác và quản lý chợ phải được tiến hành khẩn

trương nhưng thận trong, từng bước vững chắc, phải tổ chức thí điểm, rút kinh
10


nghiệm rồi mới nhân rộng ra. Trong quá trình tổ chức thực hiện phải xác định rõ trách
nhiệm của các phòng, ban chức năng:
- Uỷ ban nhân dân thành phố: Chủ trì chỉ đạo các phòng ban của thành phố, chỉ
đạo các xã, phường trên địa bàn lập kế hoạch sử dụng đất cho phát triển hệ thống chợ,
siêu thị, trung tâm thương mại, đồng thời thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối
với hoạt động của các chợ trên địa bàn theo phân cấp của Uỷ ban nhân dân tỉnh.
- Phòng Kinh tế - Kế hoạch:
+ Chủ trì và phối hợp với các Sở, ngành có liên quan xây dựng cơ chế khuyến
khích, huy động các nguồn lực của địa phương, đặc biệt là các nguồn lực của các
thành phần kinh tế cùng góp vốn đầu tư xây dựng cải tạo hệ thống chợ và xây dựng
các Trung tâm thương mại, Siêu thị trên địa bàn. Phối hợp với Phòng Công Thương
chỉ đạo, hướng dẫn đấu thầu chuyển giao quản lý chợ từ Ban quản lý, Tổ quản lý chợ
sang doanh nghiệp kinh doanh khai thác và quản lý chợ trực tiếp
quản lý.
+ Tham mưu trình UBND thành phố xây dựng đề án, kế hoạch chuyển đổi mô
hình tổ chức quản lý chợ trên địa bàn, báo cáo Sở Thương mại, Sở Nội vụ, Sở Tài
chính thẩm định trình UBND tỉnh phê duyệt.
+ Theo dõi, tổng hợp báo cáo UBND thành phố tiến độ, kết quả thực hiện kế
hoạch.
- Phòng Công Thương: Là đầu mối tổ chức, phối hợp với các ngành có liên
quan trong thành phố và Uỷ ban nhân dân các thành phố xây dựng quy hoạch phát
triển chợ phù hợp với quy hoạch kinh tế - xã hội và các quy hoạch khác; kế hoạch
triển khai các dự án xây dựng chợ, Siêu thị, Trung tâm thương mại trên địa bàn.; xây
dựng phương án chuyển đổi mô hình quản lý chợ từ Ban quản lý, Tổ quản lý chợ sang
cho doanh nghiệp kinh doanh khai thác và quản lý chợ trực tiếp quản lý theo nội dung
Nghị định số 11/2014/NĐ-CP và Nghị định số 114/2009/NĐ-CP ngày 29 tháng 12

năm 2009 của Chính phủ về phát triển và quản lý chợ. Mở các lớp đào tạo nghiệp vụ
quản lý chợ, tổ chức tham quan học hỏi kinh nghiệm quản lý chợ tại các địa phương...
11


- Ban quản lý Dự án: Chủ trì, phối hợp với các phòng ban có liên quan xem xét
thẩm định thiết kế và cấp phép xây dựng cho các dự án xây dựng mới và cải tạo nâng
cấp các chợ, siêu thị, trung tâm thương mại theo đúng qui định.
- Phòng Tổ chức: Lựa chọn chuyển đổi mô hình tổ chức quản lý chợ. Hướng
dẫn tổ chức bộ máy, biên chế, chế độ chính sách đối với cán bộ, công nhân viên làm
việc tại các BQL chợ, công ty cổ phần, HTX.
- Phòng tài chính:
+ Chủ trì phối hợp với các Sở ngành có liên quan xây dựng và trình Uỷ ban
nhân dân thành phố ban hành chính sách khuyến khích, hỗ trợ đầu tư phát triển chợ;
căn cứ chính sách hỗ trợ đầu tư từ ngân sách tỉnh và ngân sách địa phương để bố trí
nguồn vốn hỗ trợ hàng năm cho các dự án xây dựng chợ đầu mối, chợ hạng I, hạng II,
hạng III trên địa bàn.
+ Hướng dẫn nội dung, trình tự thực hiện cổ phần hóa chợ và định giá quyền sử
dụng đất, tài sản của Nhà nước tham gia cổ phần hoá, bảo toàn và phát triển vốn Nhà
nước tham gia cổ phần hoá.
+ Hướng dẫn chuyển giao vốn Nhà nước cho doanh nghiệp, tham gia công ty
cổ phần hoặc hướng dẫn việc cử cán bộ Nhà nước tham gia hội đồng quản trị tại công
ty cổ phần (nếu chuyển giao vốn Nhà nước cho UBND thành phố tham gia cổ phần)
để quản lý phần vốn của Nhà nước và cổ tức hàng năm.
+ Hướng dẫn hình thức quản lý vốn của Nhà nước tại công ty cổ phần và phân
phối lợi tức của Nhà nước.
+ Hướng dẫn chế độ tài chính thu - chi - vốn góp của doanh nghiệp Nhà nước
tham gia cổ phần chợ và chế độ đặc thù của các hộ hiện đang kinh doanh tại chợ thực
hiện chuyển đổi mô hình.
+ Hướng dẫn việc thu - chi - nộp ngân sách đối với BQL chợ theo quy định (đối

với những nơi còn tồn tại BQL).
- Phòng Tài nguyên môi trường:
12


+ Chủ trì và phối hợp với các sở, ngành, Uỷ ban nhân dân thành phố thực hiện
việc qui hoạch diện tích đất xây dựng chợ, siêu thị, trung tâm thương mại phù hợp với
yêu cầu phát triển kinh tế của tỉnh.
+ Hướng dẫn thủ tục thuê đất đối với các thành phần kinh tế tham gia quản lý chợ.
- Phòng Văn hoá thông tin: Phối hợp với UBND các phường tổ chức tuyên
truyền chủ trương của Thành phố đến nhân dân về chủ trương xã hội hoá công tác
kinh doanh khai thác và quản lý chợ.
- Chi Cục Thuế: Hướng dẫn việc đăng ký nộp thuế và thực hiện chính sách
miễn giảm thuế cho các dự án đầu tư xây dựng, kinh doanh, khai thác chợ theo qui
định của Nhà nước và qui định của Uỷ ban nhân dân tỉnh.
- Các phòng ban có liên quan: Căn cứ chức năng nhiệm vụ của mình chủ động
tham mưu cho Uỷ ban nhân dân thành phố có các giải pháp xây dựng kết cấu hạ tầng
như đường giao thông, bưu điện, thông tin liên lạc... tạo thuận lợi cho hoạt động của
các chợ.
- UBND các phường:
+ Phổ biến tuyên truyền chủ trương của Thành phố đến nhân dân địa phương về
chủ trương xã hội hoá công tác kinh doanh khai thác và quản lý chợ; vận động các
thành phần kinh tế tham gia.
+ Xây dựng đề án chuyển đổi mô hình quản lý chợ do phường quản lý báo cáo
UBND thành phố quyết định.
Quy định rõ mối quan hệ và phân cấp quản lý chợ
Về mối quan hệ
Quan hệ giữa UBND thành phố với các tổ chức kinh doanh khai thác và quản
lý chợ trên địa bàn là quan hệ giữa Nhà nước (thực hiện chức năng quản lý Nhà nước
về lĩnh vực chợ) với đơn vị kinh tế (tổ chức kinh doanh khai thác và quản lý chợ).

Các bên đều có nghĩa vụ thực hiện theo pháp luật và bình đẳng trước pháp luật.

13


Tổ chức kinh doanh khai thác và có quản lý chợ theo chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn được cơ quan có thẩm quyền quy định, chịu sự quản lý Nhà nước của
chính quyền địa phương và thực hiện các quy định của Nhà nước.
Tất cả các chợ hoạt động trên địa bàn chịu sự hướng dẫn về nghiệp vụ trong
lĩnh vực kinh doanh thương mại của Sở Công thương và các Sở, Ngành Thành phố
theo quy định của pháp luật.
Về phân cấp quản lý
- Thành phố quản lý các chợ hạng 1, hạng 2 và chợ đầu mối trên địa bàn thành phố.
- Xã, phường quản lý chợ hạng 3 trên địa bàn xã, phường.
Cải tổ bộ máy BQL chợ
Trong thời gian trước mắt, cần tiếp tục cải tổ lại bộ máy BQL chợ, bồi dưỡng
nâng cao nghiệp vụ quản lý chợ cho các cán bộ công nhân viên trong BQL. Để khắc
phục tình trạng đa số cán bộ quản lý chợ trong biên chế Nhà nước được điều động từ
các ngành khác, không có nghiệp vụ chuyên ngành, chủ yếu là quản lý theo kinh
nghiệm. Mặt khác, chúng ta cũng đang thiếu những cán bộ quản lý có trình độ, nhiều
chợ vẫn còn có quá ít cán bộ. Do vậy, cần mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về
công tác quản lý chợ cho số cán bộ hiện có và đào tạo thêm những cán bộ chuyên
ngành về công tác quản lý chợ lâu dài cho các địa phương, có thể phối hợp với các
trường thuộc Bộ Công thương tổ chức các lớp đào tạo, bồi
dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhân viên quản lý chợ.
Ngoài ra các cán bộ quản lý cấp cao như cấp tỉnh, thành phố, cán bộ các Sở, Bộ,
Ngành liên quan cần thiết có thêm những lớp bồi dưỡng nâng cao trình độ, những
chuyến tập huấn, phải đi thực tế ở các chợ tiêu biểu, như thế mới đảm bảo sự kết hợp
giữa lý thuyết và thực tế, mới giúp cho họ ban hành những chính sách một cách chính
xác, sát thực và hiệu quả.

Nghĩa vụ bao giờ cũng phải gắn liền với các lợi ích, vì vậy cần thiết phải có các
chính sách đãi ngộ, chính sách lao động hợp lý đối với đội ngũ cán bộ quản lý chợ.
Chúng ta cũng cần thiết có những chính sách thi đua khen thưởng làm động lực cho
14


các cơ quan đơn vị phấn đấu. Có như thế, lực lượng cán bộ chợ mới an tâm cống hiến,
nhiệt tình để hoàn thành công việc.
3.4. Thứ tư, giải pháp hoàn thiện quy chế tổ chức quản lý hệ thống chợ và
tăng cường công tác tổ chức thực hiện quy chế quản lý hệ thống chợ
Để hoàn thiện quy chế tổ chức và quản lý chợ đạt hiệu quả, cần phải triển khai
các mô hình quản lý chợ như sau:
Đối với chợ thuộc Thành phố quản lý
Từng bước chuyển đổi mô hình tổ chức quản lý BQL chợ sang mô hình tổ chức
doanh nghiệp hoạt động theo Luật, thông qua hình thức đấu thầu, trong đó chủ yếu là
mô hình tổ chức: công ty cổ phần kinh doanh khai thác và quản lý chợ. Có các hình
thức sau:
- Công ty cổ phần kinh doanh khai thác và quản lý chợ
+ Loại công ty cổ phần: Sẽ áp dụng một trong hai hình thức sau: Hình thức thứ
nhất: Công ty cổ phần, trong đó Nhà nước chiếm cổ phần chi phối (áp dụng đối với
chợ trung tâm, đặc biệt do UBND Thành phố quyết định). Hình thức thứ hai: Công ty
cổ phần, trong đó Nhà nước không giữ cổ phần chi phối hoặc Nhà nước không tham
gia cổ phần (áp dụng đối với hầu hết các chợ còn lại).
+ Phương thức chuyển đổi:
Thông qua hình thức đấu thầu hoặc huy động các thành phần kinh tế, các tư
thương góp vốn đấu tư tham gia công ty công ty cổ phần. Nếu là công ty cổ phần có
sự tham gia của Nhà nước thì phần vốn góp của Nhà nước là giá trị sử dụng đất và giá
trị tài sản do Nhà nước đầu tư xây dựng chợ được thực hiện dưới hai hình thức:
Chuyển giao phần vốn của Nhà nước (giá trị sử dụng đất và giá trị tài sản do
Nhà nước đầu tư xây dựng chợ) cho doanh nghiệp Nhà nước dưới hình thức bổ sung

vốn cho doanh nghiệp để doanh nghiệp tham gia cổ phần.
Chuyển giao phần vốn của Nhà nước (giá trị sử dụng đất và giá trị tài sản do
Nhà nước đầu tư xây dựng chợ) cho UBND Thành phố quản lý tham gia cổ phần.
15


BND Thành phố cử đại diện tham gia Hội đồng quản trị công ty cổ phần, quản lý
phần vốn góp của Nhà nước.
- Hợp tác xã kinh doanh khai thác và quản lý chợ
+ Đối với những chợ được xây dựng do vốn của các thành phần kinh tế, cá
nhân đầu tư xây dựng, nếu đủ điều kiện thì cho phép chuyển đổi thành lập HTX kinh
doanh khai thác và quản lý chợ.
+ Phương thức chuyển đổi: Thông qua vốn góp của các thành phần kinh tế, cá
nhân chuyển đổi thành cổ phần của các xã viên tham gia HTX và kết nạp thêm xã
viên nếu có nhu cầu, Nhà nước cho thuê quyền sử dụng đất và thu thuế sử dụng đất,
thuế kinh doanh theo pháp luật.
- Công ty tư nhân kinh doanh khai thác và quản lý chợ
+ Đối với những chợ có điều kiện cho phép chuyển đổi thành lập công ty tư
nhân kinh doanh khai thác và quản lý chợ.
+ Phương thức chuyển đổi: Thông qua đấu thầu cho thuê
- Ban quản lý chợ
+ Đối với các chợ chưa có điều kiện chuyển đổi thì thành lập một BQL chợ
hoạt động theo Nghị định số 11/2014/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển và quản lý
chợ.
+ Mô hình tổ chức: BQL chợ trực tiếp quản lý một chợ lớn trung tâm. Thành
lập tổ quản lý chợ (trực thuộc BQL chợ) trực tiếp quản lý chợ còn lại.
Đối với các chợ thuộc phường quản lý
Bao gồm các chợ do phường xây dựng theo quy hoạch bằng vốn của phường
đầu tư hoặc huy động của các thành phần kinh tế, các hộ kinh doanh. Có các hình
thức sau:

- Thành lập HTX kinh doanh, khai thác và quản lý chợ
+ Đối với những chợ được xây dựng do vốn của các thành phần kinh tế, cá
nhân đầu tư xây dựng, Nhà nước cấp quyền sử dụng đất. Nếu đủ điều kiện thì cho
phép chuyển đổi thành lập HTX kinh doanh khai thác và quản lý chợ.
16


+ Phương thức chuyển đổi: Thông qua vốn góp của các thành phần kinh tế, cá
nhân chuyển đổi thành vốn cổ phần tham gia HTX và kết nạp xã viên theo hình thức
huy động vốn nếu có nhu cầu. Nhà nước cho thuê quyền sử dụng đất và thu thuế sử
dụng đất, thuế kinh doanh theo quy định của pháp luật.
+ Đối với các chợ do UBND phường đầu tư: Thực hiện hình thức đấu thầu,
nhưng ưu tiên thành phần kinh tế HTX.
- Thành lập công ty kinh doanh khai thác và quản lý chợ
+ Đối với các chợ do UBND phường đầu tư: Thực hiện hình thức đấu thầu,
thành lập công ty cổ phần hoặc công ty tư nhân.
+ Đối với các chợ được xây dựng do vốn của các thành phần kinh tế, cá nhân
đầu tư xây dựng, Nhà nước cấp quyền sử dụng đất. Nếu đủ điều kiện thì cho phép
thành lập công ty cổ phần.
Đối với các chợ thành lập mới
- Đối với các chợ do UBND Thành phố đề nghị cấp tỉnh ra quyết định và
UBND Thành phố cho phép đầu tư xây mới, huy động vốn đầu tư của các thành phần
kinh tế để xây dựng thì việc xây dựng phải đảm bảo đúng quy hoạch, theo thiết kế và
theo tiến độ triển khai thực hiện dự án được Tỉnh hoặc Thành phố phê duyệt.
- Đối với các chợ thuộc Thành phố quản lý: Thành lập công ty cổ phần hoặc
công ty tư nhân hoạt động theo Luật doanh nghiệp.
3.5. Thứ năm, giải pháp tăng cường công tác giám sát, kiểm tra công tác
quản lý chợ và xử lý nghiêm đối với các hành vi vi phạm
Giám sát, kiểm tra công tác quản lý chợ
Để thực hiện việc giám sát, kiểm tra công tác quản lý chợ, cần tập trung vào

một số biện pháp cụ thể sau:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và chính quyền các cấp đối với công
tác quản lý nhà nước về các hệ thống phân phối, chống hàng giả, an toàn thực phẩm
và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật
về quản lý hệ thống phân phối, chống hàng giả, an toàn thực phẩm và bảo vệ quyền
17


lợi người tiêu dùng; phát huy vai trò của các Ban chỉ đạo liên ngành về chống hàng
giả, an toàn thực phẩm ở địa phương, tổ chức tốt các hoạt động phối hợp liên ngành
trong đó ngành Y tế làm đầu mối về vệ sinh an toàn thực phẩm, ngành Công Thương
làm đầu mối về chống hàng giả; hệ thống phân phối và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng.
Hai là, tiếp tục triển khai mạnh mẽ và đồng bộ các hoạt động thông tin, giáo
dục và truyền thông thay đổi hành vi về hoạt động mua bán; chống hàng giả; bảo vệ
quyền lợi người tiêu dùng và thực hiện các qui định nhà nước về hoạt động kinh
doanh tại các hệ thống phân phối; xây dựng và phát triển các kỹ năng truyền thông;
nâng cao số lượng, chất lượng các tài liệu và thông điệp tuyên truyền về an toàn thực
phẩm, chống hàng giả, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Đẩy mạnh công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm pháp luật về an
toàn thực phẩm, kinh doanh hàng giả; bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, trong đó tập
trung kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc sản xuất, kinh doanh hóa; thường xuyên giám
sát, kiểm tra tồn dư hóa chất độc hại trong nông sản, thủy sản thực phẩm; kiểm soát
chặt chẽ giết mổ và vệ sinh thú y, vệ sinh thủy sản; kiểm tra việc thực hiện các quy
định bảo đảm điều kiện an toàn thực phẩm trong toàn bộ chuỗi sản xuất; Tăng cường
kiểm tra, ngăn chặn việc kinh doanh hàng thực phẩm giả, kém chất lượng, quá hạn sử
dụng, vi phạm quy định ghi nhãn hàng hóa, có nguồn gốc nhập lậu và gian lận thương
mại, hàng thực phẩm vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm; đồng thời tăng cường
giám sát, thanh tra các cơ sở dịch vụ ăn uống; giám sát các mối nguy cơ an toàn thực
phẩm. Xây dựng yêu cầu kỹ thuật để kiểm soát chặt chẽ an toàn thực phẩm đối với

các sản phẩm nông, lâm, thủy sản trước khi đưa ra tiêu thụ thị trường theo quy chuẩn
địa phương, công bố tiêu chuẩn sản phẩm thực phẩm, quảng cáo thực phẩm. Giám sát
phát hiện ô nhiễm thực phẩm, đánh giá nguy cơ theo chuỗi thực phẩm.
Ba là, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ chuyên môn cho đội
ngũ chuyên trách trong các lĩnh vực như: quản lý chợ, an toàn thực phẩm, chống hàng
giả, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tại địa phương, đủ khả năng quản lý, điều hành,
18


xử lý và tư vấn, giải quyết thuộc nghiệp vụ chuyên môn; khuyến khích các tổ chức, cá
nhân thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học nhằm đánh giá và đề xuất các giải pháp
trong công tác quản lý hệ thống phân phối, các biện pháp can thiệp nhằm cải thiện
tình trạng an toàn thực phẩm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn thành
phố; có chính sách khuyến khích, hỗ trợ hoặc cho vay vốn để các doanh nghiệp đổi
mới công nghệ, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng an toàn và hiệu quả, xây dựng
thương hiệu; bổ sung biên chế làm công tác chuyên trách theo dõi công tác quản lý
chất lượng, an toàn thực phẩm cho các đơn vị, UBND các Thành phố, huyện từ nguồn
thu hút nhân tài; sinh viên tốt nghiệp khá, giỏi các trường Đại học.
Bốn là, tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành Công Thương, Y tế,
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND các phường và các đơn vị có liên quan
trong việc triển khai công tác quản lý, giám sát chống hàng giả, an toàn thực phẩm
trên địa bàn thành phố nói chung và trong hệ thống phân phối nói riêng, nhằm bảo vệ
quyền lợi người tiêu dùng; khuyến khích các tổ chức, cá nhân cùng tham gia giám sát
hàng hóa lưu thông trên thị trường, đặc biệt là các mặt hàng thực phẩm nhập khẩu như
trái cây Trung Quốc, sản phẩm gia cầm…; phối hợp với các ngành có liên quan để xử
lý kịp thời các hành vi vi phạm theo qui định của Pháp luật.
Năm là, khuyến khích và tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân tham gia thực
hiện xã hội về quản lý, đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng thương mại ở khu vực nông
thôn (chợ, cửa hàng tự chọn…); giám sát chặt chẽ nguồn gốc thực phẩm nhập vào thị
trường thành phố; phát hiện và ngăn chặn kịp thời hàng giả, hàng không đảm bảo an

toàn thực phẩm; xây dựng đề án phát triển mô hình chuỗi cung cấp thực phẩm an toàn
trên địa bàn thành phố; khuyến cáo người tiêu dùng nên lựa chọn các sản phẩm kỹ
trước khi mua về sử dụng; đồng thời công bố danh sách các tổ chức, cá nhân vi phạm
về vệ sinh an toàn thực phẩm trên các phương tiện thông tin đại chúng cho người tiêu
dùng biết để không sử dụng.
Xử lý nghiêm đối với các hành vi vi phạm
19


Việc xử lý đối với các hành vi vi phạm trong quản lý hệ thống chợ, cần phải có
những sự phân công trách nhiệm rõ ràng cho những bộ phận, cá nhân thực hiện chức
năng giám sát, kiểm tra, phát hiện những vụ việc vi phạm và xử lý kịp thời.
Việc trước mắt, đồng thời cũng vô cùng quan trọng đối với thành phố Điện Biên là xử
lý đối với các chợ tự phát. Chính quyền địa phương các cấp cần phối hợp chặt chẽ với
các cơ quan chức năng để kiên quyết giải toả các tụ điểm chợ tạm, chợ cóc lấn chiếm
lòng lề đường hoặc xung quanh các chợ chính thức. Việc thu thuế của những hộ kinh
doanh ở các tụ điểm này là rất khó khăn. Vì thế đây được coi là một đối thủ cạnh
tranh với các chợ chính thức. Để nhanh chóng chuyển đổi mô hình tổ chức quản lý
chợ, thu hút các thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng chợ thì việc giải toả các
tụ điểm chợ tự phát này là việc làm cấp thiết hiện nay. Để giải toả các chợ tự phát cần
thực hiện các biện pháp sau:
- Thực hiện đồng bộ trên toàn địa bàn thành phố và thường xuyên, liên tục về
việc giải toả các chợ tự phát nhằm tránh tình trạng giải toả chỗ này thì các hộ kinh
doanh lại chuyển sang chỗ khác.
- Ngăn chặn kịp thời các tụ điểm các tụ điểm kinh doanh tự phát mới phát sinh.
- Đối với các chợ tự phát ăn theo chợ chính thức, kiên quyết giải toả. Giải toả
các hộ kinh doanh lưu động, các hộ kinh doanh lấn chiếm lòng, lề đường.
- Đối với các chợ tự phát hình thành từ những nơi có nhu cầu về chợ (các khu
dân cư tập trung, các khu đô thị mới…) nhưng chưa có chợ chính thức, việc giải toả
các chợ tự phát phải đồng thời với việc xây dựng chợ mới nhằm đảm bảo nhu cầu

sinh hoạt của dân cư. Trong quá trình chờ xây dựng chợ mới, cần duy trì các chợ tự
phát trong một thời gian nhất định nhưng tổ chức sắp xếp lại, tăng cường công tác
quản lý không cho chợ phát sinh thêm.
- Áp dụng cơ chế quản lý thông qua đăng ký kinh doanh và các quy định hiện
hành để giải toả các chợ tự phát. Các hộ kinh doanh phải có giấy chứng nhận đăng ký
kinh doanh, nếu không có thì cơ quan chức năng sẽ xử lý theo quy định hiện hành.
20


- Thực hiện nghiêm túc những quy định về an ninh trật tự, vệ sinh môi trường,
an toàn phòng cháy, chữa cháy để điều chỉnh các hoạt động kinh doanh của các hộ
tiểu thương. Những hộ nào không đảm bảo những quy định sẽ bị xử lý. Xử lý các vi
phạm của người mua hàng nếu như dừng xe mua hàng ở lề đường gây cản trở giao
thông.
- Thực hiện công tác tuyên truyền, vận động các hộ kinh doanh tự phát trong
việc giải toả các chợ tự phát. Chính quyền địa phương phối hợp với các cơ quan, đoàn
thể, nhất là chi bộ Đảng, Đoàn thanh niên và những người có uy tín trong khu vực để
tuyên truyền, vận động các hộ chấm dứt mua bán lấn chiếm lòng, lề đường.
3.6. Thứ sáu, giải pháp xã hội hóa đầu tư xây dựng chợ
Cần xác định rõ cơ cấu nguồn vốn xây dựng chợ chủ yếu gồm: nguồn vốn của
các doanh nghiệp, cá nhân sản xuất kinh doanh và của nhân dân đóng góp; nguồn vốn
vay tín dụng; nguồn vốn hỗ trợ đầu tư phát triển chợ của Nhà nước. Trong cơ cấu trên
thì hướng tạo nguồn vốn xây dựng chợ chủ yếu là nguồn vốn của các doanh nghiệp,
cá nhân sản xuất kinh doanh và nguồn vốn vay tín dụng, còn nguồn vốn của Nhà nước
chỉ hỗ trợ cho các chợ đầu mối, chợ vùng sâu vùng xa ở những xã kinh tế kém phát
triển, chợ hạng I ở vị trí trung tâm, trọng điểm về phát triển kinh tế xã hội, các chợ
trung tâm phát luồng hàng của thành phố. Theo đó, trên địa bàn thành phố Điện Biên,
Nhà nước chỉ tập trung đầu tư cho các chợ đầu mối, chợ thuộc quyền quản lý của
thành phố. Còn các chợ thuộc quản lý của xã, phường thì nên sử dụng các nguồn vốn
khác. Tuy nhiên, ngay cả các chợ do Nhà nước đầu tư vốn, cũng nên có sự kết hợp

theo phương thức “Nhà nước - Nhân dân cùng làm” qua con đường xã hội hóa.
Để có thể thu hút được, động viên được nguồn vốn đầu tư từ xã hội (các doanh
nghiệp, cá nhân sản xuất kinh doanh, nguồn vốn vay tín dụng…) vào đầu tư xây dựng
hệ thống chợ trên địa bàn, cần tập trung vào các chính sách và biện pháp
huy động vốn như sau:
- Xác định và công bố công khai danh mục các chợ được Nhà nước hỗ trợ đầu
tư bằng nguồn vốn ngân sách (từ qũy hỗ trợ đầu tư phát triển chợ của tỉnh) kèm theo
21


mức hỗ trợ; các chợ được xây dựng bằng nguồn vốn doanh nghiệp, cá nhân và hình
thức mức độ huy động vốn để các tổ chức cá nhân biết và tham gia vào quá trình đầu
tư. Trên cơ sở đó, có thể xác định được các đối tượng huy động vốn đối với từng loại
chợ. Cụ thể:
+ Đối với các chợ đầu tư chủ yếu bằng quỹ đầu tư phát triển chợ của thành phố,
đối tượng huy động vốn có thể là một hay nhóm các thương nhân lớn đang trực tiếp
kinh doanh trên chợ, hoặc đại diện cho các thương nhân kinh doanh trên chợ, hoặc có
thể là doanh nghiệp quản lý, kinh doanh chợ.
+ Đối với các chợ áp dụng chính sách khuyến khích đầu tư thì đối tượng chủ
yếu để huy động đầu tư là các doanh nghiệp muốn đầu tư vào lĩnh vực kinh doanh
chợ, chủ đầu tư xây dựng chợ được thực hiện vay vốn từ các tổ chức tín dụng và huy
động vốn từ các nguồn vốn hợp pháp khác để xây dựng chợ. Đây là hướng quan trọng
và chủ yếu trong việc huy động vốn đầu tư xã hội và xây dựng chợ trên địa bàn tỉnh
Thành phố Điện Biên trong thời kỳ đến năm 2020.
- Các biện pháp thu hút vốn đầu tư từ các thương nhân: Việc huy động vốn đầu
tư từ các thương nhân tham gia kinh doanh tại các chợ là biện pháp quan trọng. Biện
pháp thu hút vốn phổ biến là bán quyền sử dụng dài hạn diện tích kinh doanh trên
chợ, hay thu tiền thuê diện tích kinh doanh hàng năm của các thương nhân kinh doanh
trên chợ. Tuy nhiên các biện pháp này gây ra những khó khăn trong thu hút vốn như:
+ Việc bán quyền dài hạn sử dụng diện tích kinh doanh đôi khi vượt quả khả

năng đầu tư của thương nhân mà thường là các hộ kinh doanh nhỏ.
+ Mức lệ phí cho thuê diện tích kinh doanh là cao so với khả năng kiếm lời của
các hộ kinh doanh. Vì vậy, để đảm bảo tính hợp lý và nâng cao khả năng thu hút vốn
đầu tư từ các thương nhân, UBND thành phố cần xác định rõ tính chất đầu tư và hỗ
trợ đầu tư bằng quỹ đầu tư phát triển chợ để có cơ chế thu hút vốn đầu tư từ các
thương nhân tham gia kinh doanh trên chợ. Cụ thể, UBND thành phố cần xác định
đây là nguồn vốn cần được thu hồi sau thời gian nhất định, nhưng là nguồn vốn không
sinh lời. Thời gian thu hồi vốn đầu tư đối với các chợ được đầu tư hoặc hỗ trợ đầu tư
22


bằng quỹ đầu tư phát triển chợ được xác định tương ứng với tuổi thọ của công trình
chợ. Mức thu hồi vốn hàng năm có thể cao hơn tỷ lệ khấu hao, nhưng phải đảm bảo
mặt bằng giá cho thuê hợp lý với khả năng sinh lời từ hoạt động kinh doanh của các
hộ. Có thể áp dụng biện pháp giảm giá cho thuê để khuyến khích các hộ kinh doanh
trên chợ mua quyền sử dụng diện tích kinh doanh dài hạn hay trả góp tiền thuê diện
tích kinh doanh trong một số năm, nhưng vẫn áp dụng hình thức thuê ngắn hạn với
mức giá cao hơn chút ít.
- Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực kinh doanh chợ, các
doanh nghiệp có thể liên doanh, liên kết đầu tư với các đối tác trong và ngoài nước để
tạo nguồn vốn đầu tư. Hình thức này có thể áp dụng đối với các chợ có quy mô lớn
hay các chợ nông sản trung tâm và những khu vực có trình độ phát triển kinh tế,
thương mại sầm uất, khả năng sinh lời cao, hấp dẫn các doanh nghiệp đầu tư kinh
doanh chợ. Việc đầu tư kinh doanh chợ đã xuất hiện ở nhiều địa phương. Tuy nhiên,
đây là lĩnh vực mới đối với một số tỉnh, thành phố lớn. Để khuyến khích các doanh
nghiệp đầu tư kinh doanh chợ, UBND thành phố cần chú trọng áp dụng các chính
sách và biện pháp sau:
+ Căn cứ qui hoạch sử dụng đất, qui hoạch phát triển giao thông... để quy hoạch
phát triển hệ thống mạng lưới chợ. Chú trọng dành quỹ đất ở những vị trí có lợi thế
thương mại để xây dựng chợ tạo sức hút các doanh nghiệp đầu tư xây dựng chợ.

+ Ban hành các chính sách hỗ trợ cụ thể như: chính sách ưu đãi về thuê đất,
thời gian thuê đất từ 30 đến 50 năm, giảm giá thuê đất cho dự án chợ ở địa bàn khó
khăn, chính sách hỗ trợ lãi suất vay vốn; miễn, giảm tiền thuế thu nhập doanh nghiệp
trong một số năm đầu khi dự án hoàn thành đi vào hoạt động…
+ Cuối cùng là vấn đề bảo đảm cho các doanh nghiệp kinh doanh chợ có lãi,
khả năng thu hồi vốn trên cơ sở cho phép doanh nghiệp áp dụng khung giá cho thuê
diện tích kinh doanh, khung giá một số loại dịch vụ phục vụ kinh doanh quan trọng
một cách hợp lý.
23