Tăng cường quản lý ngân sách Nhà nước huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
–––––––––––––––––––––––––––––

PHẠM THỊ MAI HƯƠNG

TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
HUYỆN LỤC YÊN TỈNH YÊN BÁI

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2018


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
––––––––––––––––––––––––––––––

PHẠM THỊ MAI HƯƠNG

TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
HUYỆN LỤC YÊN TỈNH YÊN BÁI
Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN ĐÌNH TUẤN

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn này do
tôi thu thập và thực hiện là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ bất kỳ
một công trình nào.
Các thông tin trích dẫn trong Luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Tác giả Luận văn

Phạm Thị Mai Hương


ii

LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới trường Đại học Kinh tế
và Quản trị kinh doanh, Đại học Thái Nguyên; Ủy ban nhân dân huyện Lục
Yên, tỉnh Yên Bái, Chi cục Thuế, Chi cục Thống kê, Phòng Tài chính - Kế
hoạch huyện Lục Yên và các tập thể, cá nhân liên quan đã giúp đỡ, tạo điều
kiện cho tôi hoàn thành Luận văn tốt nghiệp lớp thạc sỹ theo định hướng ứng
dụng, chuyên ngành Quản lý kinh tế, khóa K12H
Để hoàn thành Luận văn này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới
PGS.TS. Trần Đình Tuấn, Trưởng khoa Kế toán, trường Đại học Kinh tế và
Quản trị kinh doanh - người đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn tôi trong suốt quá
trình viết Luận văn tốt nghiệp.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, đồng nghiệp đã luôn
tạo điều kiện, giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện
Luận văn./.

Ngày tháng năm 2018
HỌC VIÊN

Phạm Thị Mai Hương


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ......................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ....................................................................................... viii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài ..................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................... 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: ............................................................... 2
4. Ý nghĩa khoa học của Luận văn ................................................................... 3
5. Kết cấu của luận văn ................................................................................... 3
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC................................................................................................................4
1.1. Cơ sở lý luận về ngân sách nhà nước và quản lý ngân sách nhà nước ........ 4
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản ...................................................................................4
1.1.2. Vai trò của quản lý ngân sách nhà nước ...........................................................7
1.1.3. Đặc điểm của quản lý ngân sách Nhà nước ....................................................11
1.1.4. Những quy định trong quản lý ngân sách cấp huyện ......................................14
1.1.5. Một số vấn đề lý luận chung về ngân sách nhà nước cấp huyện và quản lý
ngân sách nhà nước cấp huyện ..................................................................................17
1.1.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý ngân sáchcấp huyện...............................30

1.2. Kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước tại một số địa phương ............. 30
1.2.1. Kinh nghiệm của huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai ...............................................30
1.2.2. Kinh nghiệm của Thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái ......................................32
1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái ................................34
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ........................................37
2.1. Các câu hỏi nghiên cứu .......................................................................... 37
2.2. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 37
2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................37


iv
2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin ...........................................................................38
2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................39
2.3. Hệ thống thông tin nghiên cứu ................................................................ 39
2.3.1. Nhóm chỉ tiêu đánh giá hiện trạng của địa phương ........................................39
2.3.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh hoạt động thu, chi ngân sách nhà nước của huyện ....39
Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC Ở
HUYỆN LỤC YÊN, TỈNH YÊN BÁI ......................................................................41
3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu .................................................................. 41
3.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên huyện Lục Yên ..................................................41
3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Lục Yên ......................................................45
3.1.3. Đánh giá về những thuận lợi và khó khăn của huyện Lục Yên trong phát
triển kinh tế - xã hội ..................................................................................................51
3.2. Thực trạng quản lý ngân sách nhà nước huyện Lục Yên .......................... 52
3.2.1. Giới thiệu về đơn vị tham mưu quản lý ngân sách huyện Lục Yên................52
3.2.2. Chu trình quản lý ngân sách nhà nước tại huyện Lục Yên .............................55
3.3. Đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý ngân sách Nhà nước
huyện Lục Yên .............................................................................................. 79
3.3.1. Nhân tố về thể chế tài chính ................................................................ 79
3.3.2. Về tổ chức bộ máy quản lý và cán bộ ................................................... 80

3.3.3. Về trình độ phát triển kinh tế - xã hội và mức thu nhập ........................ 81
3.4. Đánh giá về quản lý ngân sách nhà nước qua kết quả điều tra ................. 82
3.4.1. Đánh giá về phân cấp quản lý ngân sách nhà nước ........................................82
3.4.2. Đánh giá về thực hiện quy trình ngân sách nhà nước .....................................83
3.4.3. Đánh giá một số điều kiện trong quản lý ngân sách nhà nước .......................84
3.4.4. Đánh giá về kết quả quản lý ngân sách nhà nước ...........................................85
3.5. Đánh giá chung về quản lý ngân sách nhà nước huyện Lục Yên .............. 86
3.5.1.Kết quả đạt được về quản lý ngân sách nhà nước huyện Lục Yên ..................86
3.5.2. Những hạn chế trong quản lý ngân sách nhà nước .........................................87
3.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế trong quản lý ngân sách .............................91
Chương 4: GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HUYỆN LỤC YÊN, TỈNH YÊN BÁI....................95


v
4.1. Quan điểm, mục tiêu, định hướng tăng cường quản lý ngân sách nhà nước .. 95
4.1.1. Quan điểm .......................................................................................................95
4.1.2. Mục tiêu ..........................................................................................................96
4.1.3. Những định hướng trong quản lý ngân sách nhà nước huyện Lục Yên,
tỉnh Yên Bái ..............................................................................................................97
4.2. Các giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường công tác quản lý ngân sách
nhà nước ở huyện Lục Yên ............................................................................ 99
4.2.1. Nhóm giải pháp đối với cấp quản lý ngân sách nhà nước gián tiếp ...............99
4.2.2. Các giải pháp đối với cấp quản lý ngân sách nhà nước trực tiếp ..................106
4.3. Một số kiến nghị .................................................................................. 110
4.3.1. Đối với Chính phủ, Bộ Tài chính ..................................................................110
4.3.2. Đối với Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh Yên Bái .........................................111
KẾT LUẬN ............................................................................................................113
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................115
PHỤ LỤC ...............................................................................................................117

vi

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Nguyên nghĩa

DN

Doanh nghiệp

GTSX

Giá trị sản xuất

HĐND

Hội đồng Nhân dân

KT-XH

Kinh tế - Xã hội

MTQG

Mục tiêu quốc gia

NSNN

Ngân sách Nhà nước

QLNN

Quản lý Nhà nước

SXKD

Sản xuất kinh doanh

UBND

Ủy ban Nhân dân

XDCB

Xây dựng cơ bản

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


vii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1 Tình hình sử dụng đất đai huyện Lục Yên năm 2014-2016 ......................43
Bảng 3.2. Dân số, lao động chia theo giới tính, thành thị, nông thôn huyện Lục
Yên giai đoạn 2014 – 2016 ......................................................................46

Bảng 3.3. Giá trị sản xuất giai đoạn 2014-2016.......................................................48
Bảng 3.4. Cơ cấu giá trị sản xuất giai đoạn 2014 -2016 ...........................................49
Bảng 3.5. Dự toán thu, chi ngân sách huyện Lục Yên giai đoạn 2014-2016 .........58
Bảng 3.6. Tình hình thu ngân sách trên địa bàn huyện Lục Yên giai đoạn
2014-2016 ..................................................................................... 61
Bảng 3.7. Tình hình thu thuế, phí, lệ phí trên địa bàn giai đoạn 2014-2016 ............63
Bảng 3.8.Tình hình thực hiện dự toán thu ngân sách huyện Lục Yên giai đoạn
2014-2016 ................................................................................................66
Bảng 3.9. Tổng hợp chi ngân sách trên địa bàn huyện Lục Yên ..............................69
Bảng 3.10. Tổng hợp chi ngân sách xã giai đoạn 2014-2016 ...................................71
Bảng 3.11.Tình hình thực hiện dự toán chi ngân sách huyện Lục Yên giai đoạn
2014-2016 ................................................................................................74
Bảng 3.12. Quyết toán ngân sách huyện Lục Yên giai đoạn 2014-2016 ..................76
Bảng 3.13. Kết quả thanh tra, kiểm tra thuế giai đoạn 2014-2016 ...........................77
Bảng 3.14. Ý kiến đánh giá của các cán bộ được điều tra về phân cấp quản lý
ngân sách nhà nước ở huyện Lục Yên (n=30) .........................................83
Bảng 3.15. Ý kiến đánh giá của các cán bộ được điều tra về thực hiện quy trình
ngân sách nhà nước ở huyện Lục Yên (n=30) .........................................83
Bảng 3.16. Ý kiến đánh giá của các cán bộ được điều tra về một số điều kiện
trong quản lý ngân sách nhà nước ở huyện Lục Yên (n=30) ..................84
Bảng 3.17. Ý kiến đánh giá của các cán bộ được điều tra về kết quả quản lý
ngân sách nhà nước ở huyện Lục Yên (n=30) .........................................85


viii

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1. Cơ cấu dân số chia theo dân tộc năm 2016 ..................................... 47
Hình 3.2. Cơ cấu giá trị sản xuất theo ngành .................................................. 50
Hình 3.3. Thực hiện thu ngân sách so với dự toán giao.................................. 65

Hình 3.4. Cơ cấu chi ngân sách trên địa bàn huyện giai đoạn 2014-2016 ..... 72
Hình 3.5. Thực hiện chi ngân sách so với dự toán .......................................... 73


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Ngân sách Nhà nước có vai trò rất quan trọng trong toàn bộ hoạt động
kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của đất nước. Vai trò của
ngân sách nhà nước luôn gắn liền với vai trò của nhà nước theo từng giai đoạn
nhất định. Đối với nền kinh tế thị trường, ngân sách nhà nước đảm nhận vai
trò quản lý vĩ mô đối với toàn bộ nền kinh tế, xã hội.
Ngân sách cấp huyện là một cấp ngân sách có vai trò quan trọng trong
hệ thống ngân sách nhà nước, nó gắn liền với việc thực hiện chức năng,
nhiệm vụ chính quyền nhà nước cấp huyện, có vai trò cung cấp phương tiện
vật chất để chính quyền cấp huyện hoạt động, đồng thời là một công cụ để
chính quyền cấp huyện quản lý toàn diện các hoạt động kinh tế - xã hội, giữ
vững an ninh – chính trị địa phương. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện
ngân sách huyện hiện nay vẫn còn những bất cập và tồn tại, làm ảnh hưởng
không nhỏ tới hiệu quả sử dụng các nguồn vốn của Nhà nước như: thẩm
quyền quyết định ngân sách còn chồng chéo, chưa tạo cho địa phương thực sự
làm chủ ngân sách của mình; hơn nữa, nhiều quy định về chế độ, định mức,
tiêu chuẩn chưa bao quát được tất cả các lĩnh vực, không sát thực tế, địa
phương khó thực hiện.
Lục Yên là huyện nghèo của tỉnh Yên Bái, nguồn thu ngân sách hạn
chế trong khi nhu cầu chi cho phát triển kinh tế - xã hội của huyện rất lớn. Do
đó, công tác quản lý ngân sách nhà nước càng cần phải được quan tâm để
khơi dậy, khai thác nguồn thu, phân bổ và sử dụng hợp lý các khoản chi nhằm
thúc đẩy sản xuất phát triển.
Hiện nay, công tác quản lý ngân sách nhà nước tại huyện Lục Yên đã

có sự chuyển biến tích cực, năm sau cao hơn năm trước như năm 2011 thu
ngân sách trên địa bàn đạt 31,1 tỷ đồng đến năm 2016 đạt 118,6tỷ đồng từng
bước đáp ứng được nhiệm vụ chi ngân sách trên địa bàn huyện. Tuy công tác
quản lý ngân sách nhà nước tại huyện Lục Yên đã đạt được những kết quả
nhất định xong vẫn còn những bất cập và tồn tại như đã nêu ở trên, trong đó
những tồn tại cơ bản nhất cần phải khắc phục, hoàn thiện và là nhiệm vụ cấp


2
bách đang đặt ra là: Cách thức quản lý một số khoản thu, chi còn thiếu toàn
diện, thiếu chặt chẽ, thiếu các định chế phù hợp; việc chấp hành dự toán còn
nhiều tồn tại, quản lý thu ngân sách nhà nước còn nhiều kẽ hở, bỏ sót nguồn
thu, còn nhiều lãng phí trong chi tiêu ngân sách; công tác thanh tra, kiểm tra
còn mang tính hình thức…
Xuất phát từ lý do trên, tác giả chọn việc nghiên cứu đề tài “Tăng
cường quản lý ngân sách Nhà nước huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái" làm đề
tài luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý kinh tế của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Mục đích nghiên cứu của Luận văn là đánh giá thực trạng, xác định các
yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý ngân sách nhà nước huyện Lục Yên,
trên cơ sở đó đưa ra đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường công
tác quản lý ngân sách nhà nước cho huyện Lục Yên trong thời gian tới.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn cơ bản về ngân sách nhà nước và
quản lý ngân sách nhà nước.
- Đánh giá thực trạng quản lý ngân sách nhà nước ở huyện Lục Yên
trong giai đoạn 2014-2016.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường công tác quản lý
ngân sách cho huyện Lục Yên trong thời gian tới.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Là công tác quản lý ngân sách Nhà nước huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Đề tài được nghiên cứu tại huyện Lục Yên,
tỉnh Yên Bái.
- Phạm vi thời gian: Nghiên cứu thực trạng về công tác quản lý ngân
sách huyện Lục Yên giai đoạn 2014 -2016. Các giải pháp đề xuất cho giai
đoạn 2018-2025.


Luận văn đủ ở file: Luận văn full