Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao thu nhập trong xây dựng nông thôn mới huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh (Luận văn thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.28 MB, 100 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
NGUYỄN THỊ VÂN HUYỀN
ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT
GIẢI PHÁP NÂNG CAO THU NHẬP TRONG XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI HUYỆN THUẬN THÀNH,
TỈNH BẮC NINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP
THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
NGUYỄN THỊ VÂN HUYỀN
ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT
GIẢI PHÁP NÂNG CAO THU NHẬP TRONG XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI HUYỆN THUẬN THÀNH,
TỈNH BẮC NINH
Ngành: Kinh tế nông nghiệp
Mã số ngành: 8 62 01 15
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP
Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ YẾN
THÁI NGUYÊN - 2018
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tơi. Các số
liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa từng
được dùng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã
được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều được chỉ rõ
nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 01 năm 2018
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Vân Huyền
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại trường Đại học Nông Lâm
Thái Nguyên, tôi đã nhận được giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cơ. Tơi xin bày
tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến các thầy cô, đặc biệt là TS. Nguyễn Thị Yến đã tận
tình chỉ dẫn và giúp đỡ tơi hồn thành luận văn này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của lãnh đạo, cán bộ
Huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh và các phòng, ban chức năng huyện
Thuận Thành đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong việc thu thập tài liệu để thực
hiện luận văn này.
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới các đồng chí, đồng nghiệp, bè bạn và gia
đình đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ, động viên khích lệ tơi, đồng thời
có những ý kiến đóng góp q báu trong q trình thực hiện và hoàn thành
luận văn.
Xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 01 năm 2018
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Vân Huyền
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................. ii
MỤC LỤC ...................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................ vi
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................ vii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ ....................................... ix
MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu ......................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ................................................................... 3
3. Ý nghĩa của đề tài ........................................................................................ 3
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .......................................................... 4
1.1. Cơ sở lý luận ............................................................................................ 4
1.1.1. Các khái niệm cơ bản ............................................................................ 4
1.1.2. Tổng quan chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nơng
thơn mới .......................................................................................................... 6
1.1.3. Tiêu chí thu nhập trong xây dựng nông thôn mới ................................. 8
1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới thu nhập trong xây dựng nông thôn mới ... 10
1.2. Cơ sở thực tiễn ....................................................................................... 12
1.2.1. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới ........................................ 12
1.2.2. Kinh nghiệm xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam gắn với việc
thực hiện tiêu chí thu nhập ............................................................................ 15
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG
PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................................. 25
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................... 25
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................... 25
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 25
iv
2.2. Nội dung nghiên cứu .............................................................................. 25
2.3. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 26
2.3.1. Phương pháp chọn điểm và chọn mẫu nghiên cứu. ............................ 26
2.3.2. Thu thập thông tin thứ cấp .................................................................. 26
2.3.3. Thu thập thông tin sơ cấp .................................................................... 26
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ...................... 28
3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ................................................................. 28
3.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên ................................................................. 28
3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội .................................................................... 31
3.1.3. Đánh giá chung ................................................................................... 40
3.2. Thực trạng về thu nhập huyện Thuận Thành ......................................... 41
3.2.1. Kết quả thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM đến hết
năm 2016 huyện Thuận Thành ...................................................................... 41
3.2.2. Kết quả công tác phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho
người dân của 3 xã nghiên cứu ..................................................................... 43
3.2.3. Kết quả thu nhập từ các hoạt động kinh tế .......................................... 47
3.2.4. Kết quả thu nhập bình quân đầu người/ năm của 3 xã nghiên cứu
qua 3 năm 2014-2016 .................................................................................... 50
3.3. Các yếu tố ảnh hưởng thu nhập .............................................................. 51
3.3.1. Các yếu tố điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của 3 xã nghiên cứu .... 51
3.3.2. Các chính sách của UBND tỉnh Bắc Ninh về thực hiện chương
trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới và nâng cao thu nhập
cho người dân ................................................................................................ 58
3.3.3. Ảnh hưởng của việc thực hiện nâng cao thu nhập trong chương
trình xây dựng nông thôn mới đến thu nhập của nông hộ trên địa bàn 3
xã nghiên cứu ................................................................................................ 62
3.3.4. Những thuận lợi và khó khăn để nâng cao thu nhập trong chương
trình xây dựng nơng thơn mới ....................................................................... 70
v
3.4. Giải pháp nhằm nâng cao thu nhập trong xây dựng nông thôn
mới huyện Thuận Thành .............................................................................. 75
3.4.1. Giải pháp về nguồn nhân lực ............................................................ 75
3.4.2. Giải pháp về hoạt động tạo thu nhập ................................................ 77
3.4.3. Giải pháp về tiếp cận chính sách và khoa học cơng nghệ. .............. 78
3.4.4. Giải pháp về nguồn lực tài chính ...................................................... 79
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 80
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 833
PHỤ LỤC
vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BQ
:
Bình qn
CC
:
Cơ cấu
CN-TTCN
:
Cơng nghiệp - Tiểu thủ cơng nghiệp
ĐVT
:
Đơn vị tính
HĐND
:
Hội đồng nhân dân
MTQG
:
Mục tiêu quốc gia
NKTTTT
:
Nhân khẩu thực tế thường trú
NTM
:
Nông thôn mới
OVOP
:
Phong trào “mỗi làng một sản phẩm” tại Nhật
SL
:
Số lượng
SXNN
:
Sản xuất nông nghiệp
TM-DV
:
Thương mại - Dịch vụ
TTCN
:
Tiểu thủ Công nghiệp
UBND
:
Uỷ ban nhân dân
XDCB
:
Xây dựng cơ bản
XDNTM
:
Xây dựng Nông thôn mới
XHCN
:
Xã hội Chủ nghĩa
Bản
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1:
Tình hình sử dụng đất huyện Thuận Thành qua 3 năm
(2014 - 2016)........................................................................... 32
Bảng 3.2:
Tình hình dân số và lao động huyện Thuận Thành qua 3
năm (2014 - 2016)................................................................... 34
Bảng 3.3:
Một số cơ sở hạ tầng chủ yếu của huyện đến hết năm 2016 ....... 35
Bảng 3.4:
Tăng trưởng và cơ cấu kinh tế huyện Thuận Thành 3 năm
từ 2014 - 2016 ......................................................................... 38
Bảng 3.5:
Tổng hợp kết quả thu nhập bình quân đầu người/ năm của
các xã trên địa bàn huyện Thuận Thành (năm 2016) ............. 42
Bảng 3.6:
Kết quả thu nhập từ các hoạt động kinh tế năm 2016 của
3 xã nghiên cứu ....................................................................... 48
Bảng 3.7:
Tổng hợp kết quả tiêu chí thu nhập của 3 xã nghiên cứu
qua 3 năm 2014-2016 ............................................................. 50
Bảng 3.8:
Tình hình sử dụng đất và cơ cấu đất đai của 3 xã nghiên cứu ..... 51
Bảng 3.9:
Số lượng và cơ cấu lao động của 3 xã nghiên cứu ................. 54
Bảng 3.10:
Tổng hợp yếu tố kinh tế của 3 xã nghiên cứu ......................... 56
Bảng 3.11:
Số lượng và cơ cấu lao động của hộ điều tra .......................... 62
Bảng 3.12:
Cơ cấu ngành nghề của các hộ điều tra .................................. 63
Bảng 3.13:
Cơ cấu nguồn vốn của các hộ điều tra trên địa bàn 3 xã
nghiên cứu ............................................................................... 64
Bảng 3.14:
Đánh giá của người dân về sự cần thiết xây dựng nông
thôn mới .................................................................................. 65
Bảng 3.15:
Tổng hợp nguồn thu nhập từ sản xuất nông nghiệp của
các hộ điều tra ......................................................................... 66
viii
Bảng 3.16:
Tổng hợp nguồn thu nhập từ hoạt động phi nông nghiệp
và hoạt động khác của các hộ điều tra .................................... 68
Bảng 3.17:
Tổng hợp nguồn thu nhập và cơ cấu nguồn thu nhập của
các hộ điều tra ......................................................................... 69
Bảng 3.18:
Thu nhập bình quân của các hộ điều tra qua 3 năm
2014-2016 .............................................................................. 70
Bảng 3.19:
Tổng hợp những khó khăn trong trồng trọt ............................ 72
Bảng 3.20:
Tổng hợp những khó khăn trong chăn ni ............................ 73
Bảng 3.21:
Tổng hợp những khó khăn trong hoạt động tiểu thủ công
nghiệp, dịch vụ, thương mại ................................................... 74
ix
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ
Biểu đồ 3.1.
Cơ cấu đất đai của huyện Thuận Thành năm 2017 .............. 31
Biểu đồ 3.2:
Kết quả thu nhập từ các hoạt động kinh tế năm 2016 của
3 xã nghiên cứu .................................................................... 47
Biểu đồ 3.3:
So sánh mức thu nhập bình quân đầu người/ năm với
mức đạt tiêu chí 10 của 3 xã nghiên cứu trong 3 năm
2014-2016............................................................................. 50
Biểu đồ 3.4.
Cơ cấu đất đai xã Hoài Thượng ........................................... 52
Biểu đồ 3.5.
Cơ cấu đất đai xã Nghĩa Đạo ............................................... 52
Biểu đồ 3.6.
Cơ cấu đất đai xã Xuân Lâm ................................................ 52
Biểu đồ 3.7:
Số lượng và chất lượng lao động 3 xã nghiên cứu ............... 54
Biểu đồ 3.8.
Cơ cấu nguồn thu nhập của xã Hoài Thượng ....................... 56
Biểu đồ 3.9.
Cơ cấu nguồn thu nhập của xã Nghĩa Đạo ........................... 57
Biểu đồ 3.10. Cơ cấu nguồn thu nhập của xã Xuân Lâm ........................... 57
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu
Nơng nghiệp, nơng thơn nước ta chiếm một vị trí quan trọng trong quá
trình xây dựng và phát triển đất nước. Nông nghiệp, nông thôn vừa là nơi
cung cấp lương thực, thực phẩm cho tiêu dùng xã hội; nguyên liệu cho cơng
nghiệp chế biến nơng sản hàng hóa xuất khẩu...
Văn kiện Đại hội XII của Đảng cũng chỉ rõ: Quá trình phát triển nông
nghiệp và kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới. Đây là nhiệm
vụ hết sức khó khăn, bởi q trình phát triển sản xuất nơng nghiệp những năm
gần đây tuy đạt những thành tựu đáng tự hào, nhưng kém bền vững, dễ bị tổn
thương trước tác động của thiên tai, dịch bệnh, diễn biến bất lợi của thị trường
trong và ngoài nước. Trong khi cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt, nhất là
trong bối cảnh ngành nông nghiệp đang hội nhập ngày càng sâu, rộng với
kinh tế thế giới; biến đổi khí hậu tác động ngày càng rõ nét đang hằng ngày,
hằng giờ ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp và đời sống dân sinh.
Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới được triển
khai thực hiện từ Đại hội XI của Đảng đạt thấp hơn mục tiêu đề ra. Hết năm
2015, cả nước mới có khoảng 17% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong khi
mục tiêu của Chương trình là 20%. Mức độ thực hiện xây dựng nơng thôn
mới ở các địa phương, vùng miền chưa đồng đều. Thu nhập và đời sống của
nông dân mặc dù đã được cải thiện nhưng vẫn còn thấp hơn nhiều so với thu
nhập của người dân ở đô thị; nhiều nơi tỷ lệ nghèo vẫn cịn cao; mơi trường
nhiều vùng nơng thơn bị suy giảm. Mục tiêu của Chương trình xây dựng nông
thôn mới giai đoạn 2016-2020, là đến năm 2020, số xã đạt chuẩn nông thôn
mới phải là 50%; mỗi tỉnh, thành phố có ít nhất một huyện đạt chuẩn nơng
thơn mới; tiêu chí mỗi xã trên cả nước bình qn đạt 15 tiêu chí, khơng cịn xã
Luận văn đủ ở file: Luận văn full
