NGHIÊN CỨU CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUÁ QUẢN LÝ VÀ KHAI THÁC CÔNG TRÌNH CẤP NƯỚC TẬP TRUNG NÔNG THÔN THÁI BÌNH

1

M
Tính c p thi t c a đ tài

I.

N

c s ch và v sinh và v sinh môi tr

đ i s ng hàng ngày c a ng
n

U

ng là v n đ c p thi t trong

i dân. Tuy nhiên, t i các vùng nông thôn c a

c ta hi n nay v n còn h n 60% dân s s d ng n

c không đ m b o tiêu

chu n v sinh, là nguyên nhân chính d n t i các bênh v đ

ng tiêu hoá, đau

m t, s i th n...
V i m c tiêu t ng nhanh t l dân c nông thôn đ

c s d ng n

c

s ch, c i thi n đi u ki n s ng và s c kho c a ng

i dân, nh m góp ph n

th c hi n công cu c xoá đói gi m nghèo và t ng b

c th c hi n hi n đ i hoá

nông thôn, t n m 1999 Vi t Nam đã tri n khai th c hi n Ch
tiêu Qu c gia v n

c s ch và v sinh môi tr

ng nông thôn.

Quá trình công nghi p hoá, hi n đ i hoá, đô th hoá

Thái Bình hi n

nay đang bu c t nh ph i đ i m t v i nguy c ô nhi m môi tr
ô nhi m ngu n tài nguyên n

c th i công nghi p, nên h u h t

c th i sinh ho t, b nh vi n, nhà máy... đ u ch a đ

sông trong thành ph , nh h

c x lý, đã đ ra 5 con

ng tr c ti p t i đ i s ng sinh ho t c a ng

dân. T i khu v c nông thôn, vi c s d ng tài nguyên n
khó kh n. M c dù ngu n n
c pn

c l y t ngu n n

ng, đ c bi t là

c h t s c nghiêm tr ng. T i đ a ph n thành ph ,

t nh l v n ch a có các nhà máy x lý n
n

ng trình m c

cm tt

c c ng còn nhi u

ng đ i phong phú, nh ng s công trình

c m t còn th p. Ngu n n

dân Thái Bình s d ng ch y u v n là n

khu v c này là hoàn toàn t phát, n

i

c sinh ho t mà ng

c ng m. Vi c s d ng n

c ch a đ

i

c ng m

c x lý theo đúng quy trình

đã đ a vào s d ng trong sinh ho t hàng ngày nên gây nhi u nguy h i t i s c
kho ng

i dân.


2

V i tác đ ng ngày càng m nh m c a bi n đ i khí h u hi n nay, Thái
Bình đang ph i đ i m t v i hi n t
h

ng nghiêm tr ng đ n ch t l

t i vi c cung c p n

ng ngu n n

c s ch cho ng

M t khác, cho đ n nay,
ho t đ

ng xâm nh p m n c a n

c bi n, làm nh

c ng m, nh h

ng tr c ti p

i dân nông thôn vùng ven bi n.

Thái Bình nhi u công trình c p n

c sinh

c xây d ng nh ng ch a phát huy h t công su t, hi u qu qu n lý v n

hành ch a đáp ng đ

c nhu c u th c t c a nhân dân.

T nh ng phân tích trên đây chúng ta th y đ i v i c p n

c sinh ho t

và v sinh nông thôn trên đ a bàn t nh Thái Bình n i c m nh ng v n đ sau:
Ô nhi m môi tr

ng, nh t là môi tr

ng n

c, ngày càng nghiêm tr ng

Nhi u vùng nông thôn ch a đ c cung c p n c sinh ho t đ m b o v sinh.
Nhi u công trình c p n
còn h n ch , ch a đáp ng đ
s l
n

ng và ch t l

ng n

cđ

c xây d ng nh ng hi u qu ho t đ ng

c nhu c u ngày càng cao c a nhân dân c v

c. N ng l c qu n lý v n hành các công trình c p

c còn b t c p, tính b n v ng c a các công trình ch a cao.
Do đó, vi c nghiên c u c s khoa h c và đ xu t m t s gi i pháp

nâng cao hi u qu qu n lý và khai thác các công trình c p n

c t p trung

nông thôn Thái Bình là m t v n đ c p thi t hi n nay. Vi c nâng cao hi u qu
qu n lý và khai thác các công trình này s góp ph n nâng cao t l s ng
dân nông thôn đ

c dùng n

c th c hi n Ch

ng trình m c tiêu Qu c gia v c p n

sinh môi tr

c s ch, gi m ô nhi m môi tr

ng nông thôn đ n n m 2020 c a n

c ta.

i

ng, góp ph n tích
c sinh ho t và v

3

II.

M c tiêu nghiên c u

1.

Xây d ng đ

c c s khoa h c cho vi c đ xu t các gi i pháp nâng cao

hi u qu qu n lý, khai thác các công trình c p n

c t p trung nông thôn

Thái Bình.
2.

xu t đ

c các gi i pháp nâng cao hi u qu qu n lý, khai thác các

công trình c p n

c t p trung nông thôn thích h p v i đi u ki n c a

t nh Thái Bình.
III.

it

ng và ph m vi nghiên c u

1.

it

ng nghiên c u

Các công trình c p n
2.

c t p trung nông thôn t nh Thái Bình.

Ph m vi nghiên c u
T nh Thái Bình.

IV.

N i dung lu n v n

1.

Tình hình chung c a khu v c nghiên c u. Phân tích nh ng thu n l i,
khó kh n c a đi u ki n t nhiên, kinh t − xã h i, th ch chính sách t i
hi u qu qu n lý và khai thác các công trình c p n

c t p trung nông

thôn trong t nh Thái Bình.
2.

Nghiên c u c s khoa h c cho vi c đ xu t các gi i pháp nâng cao
hi u qu qu n lý và khai thác các công trình c p n
thôn

3.

c t p trung nông

Thái Bình.

xu t m t s gi i pháp nâng cao hi u qu qu n lý, khai thác các công
trình c p n
khí h u.

c t p trung nông thôn Thái Bình trong b i c nh bi n đ i


4

ng pháp nghiên c u

V.

Ph

1.

Thu th p, t ng h p, phân tích các tài li u v c p n
môi tr

c s ch và v sinh

ng nông thôn; tác đ ng c a bi n đ i khí h u t i ngu n n

c ...

2.

Nghiên c u th c đ a: Thu th p tài li u và kh o sát đánh giá hi n tr ng.

3.

Nghiên c u lý thuy t.


5

CH

NG 1:

TÌNH HÌNH CHUNG C A KHU V C NGHIÊN C U
1.1.

c đi m t nhiên t nh Thái Bình.

1.1.1. V trí đ a lý.
Thái Bình là m t t nh ven bi n thu c vùng đ ng b ng châu th sông
H ng, mi n B c Vi t Nam. Trung tâm t nh là thành ph Thái Bình cách th
đô Hà N i 110 km v phía đông nam, cách thành ph H i Phòng 70 km v
phía Tây Nam.
T a đ đ a lý: 20017’ đ n 20044’ v đ B c và 106006’ đ n 106039’
P

kinh đ

P

P

P

P

P

P

P

ông.
Thái Bình ti p giáp v i 5 t nh, thành ph :
+ Phía ông giáp v nh B c B ;
+ Phía Tây giáp Hà Nam;
+ Phía Tây và Tây Nam giáp Nam

nh;

+ Phía Tây B c giáp H ng Yên;
+ Phía B c giáp H i D

ng;

+ ông B c giáp H i Phòng.
T Tây sang ông dài 54 km, t B c xu ng Nam dài 49 km, chi u dài b
bi n 52 km. Di n tích t nhiên 1546,54 km2, n m trong vùng nh h
P

ti p c a tam giác t ng tr

P

ng tr c

ng kinh t B c B (Hà N i, H i Phòng, Qu ng Ninh).


Hình 1: B n đ hành chính t nh Thái Bình

6


7

.1.2.

c đi m đ a hình
Là t nh đ ng b ng châu th đ

đ a hình t

c bao b c b i h th ng đê sông bi n,

ng đ i b ng ph ng v i đ d c nh h n 1%, cao đ bi n đ i t

0,5÷3,0m; nh ng t p trung ch y u

c t đ t 0,75÷2,0m.

ti u vùng c ng khá ph c t p, đ d c có xu h
ông Nam r i l i cao d n
đây có d ng sóng l

a hình đi sâu vào

ng th p d n t Tây B c xu ng

nh ng vùng ven bi n nh Ti n H i và Thái Thu ,

n hình thành do quá trình l n bi n. Có nh ng vùng đ a

hình nh p nhô c u t o g n gi ng d ng bát úp nh

i N m, H ,

ông Hoà

(h th ng B c Thái Bình), Nang, An Qu c, Ng Thôn (h th ng Nam Thái
Bình). Vùng này c ng có nh ng d i đ t th p t p trung ven b sông H ng, Trà
Lý, Lu c và d c tr c sông Tiên H ng, Kiên Giang.
1.1.3. Th nh

ng

t đai c a l u v c đ

c hình thành trong quá trình nâng d n do phù sa

b i đ p, do v y đ t đai c a h th ng thu c lo i đ t tr , giàu ch t dinh d
nh ng s phân b ch t dinh d
giàu kali và ng

canh tác b ng p n
l

ng không đ u, có vùng nghèo đ m nh ng

c l i. Các vùng cao th

tr ng t ng đ t canh tác đ

ng,

ng b r a trôi, b c màu, vùng th p

c t ng d n ch t dinh d

ng nh ng đ chua l n, đ t

c quanh n m, vùng ven bi n th

ng là bãi đ t cát cao,

ng mu i hoà tan trong đ t còn khá l n. Hàng n m do tác d ng c a xâm

th c c a n

c bi n qua m ch n

c ng m ho c do qu n lý khai thác ch a t t

c bi n rò r qua c ng làm đ m n t ng d n lên.

nên n

Theo báo cáo quy ho ch t ng th nông nghi p, nông thôn t nh Thái
Bình n m 2001 − 2010 thì trong t ng s 134.932 ha di n tích đ t đi u tra có:
+

t phù sa: 89.861 ha chi m 66,5%;

+

t phèn : 16.048 ha chi m 11,9%;

8

+

t phù sa nhi m m n: 13.831 ha chi m 10,3%;

+

t cát bi n 15.192 ha chi m 11,3%.

Trên c s quy lu t phân b c a các lo i đ t, đã hình thành 6 vùng th
nh

ng nh sau :
+ Vùng đ t phù sa m i ven sông H ng, Thái Bình;
+ Vùng đ t phù sa sông H ng và đ t c n cát ven bi n V Th ;
+ Vùng đ t phù sa sông H ng th p Glay trên n n phèn Ki n X

ng,

Ti n H i;
+ Vùng đ t phèn Qu nh Ph , Thái Thu ;
+ Vùng đ t phèn m n và đ t c n cát duyên h i Thái Thu ;
+ Vùng đ t phù sa nhi m m n Ti n H i.
1.1.4.

c đi m khí t

a. Khí t

ng, thu v n

ng

Thái Bình n m trong vùng nhi t đ i gió mùa, nóng, m, b c x m t tr i
l n, nhi t đ cao. Mùa nóng, m a nhi u t tháng V đ n tháng X; mùa l nh,
khô t tháng XI n m tr

c đ n tháng IV n m sau. L

ng m a trung bình

hàng n m: 1.400÷1.800 mm. Nhi t đ trung bình trong n m 23,50C. S gi
P

n ng trong n m: 1.600÷1.800 gi .
Ch đ nhi t: L

m trung bình nhi u n m: 85÷90%.

ng b c x t ng c ng trung bình nhi u n m kho ng

110÷118 Kcal/cm2. S gi n ng thu c lo i trung bình
P

P

P

n

c ta, trong đó

tháng VII có s gi n ng nhi u nh t 190÷230 gi /tháng và tháng II, III có s
gi n ng ít nh t kho ng 35÷47 gi /tháng. Ch đ nhi t c ng phân hóa thành
hai mùa khá rõ r t: Mùa nóng t tháng V đ n tháng X v i nhi t đ trung bình


9

28÷290C. Mùa l nh t tháng XI đ n tháng IV n m sau v i nhi t đ trung bình
P

d

P

i 200C.
P

P

B ng 1.1: Nhi t đ không khí t i Thái Bình theo các tháng trong n m
Tháng
I

Y ut
TBNN

II

III

16,3 17,1

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

19,6

23,4 27,1

28,7 29,2

28,5 27,3

24,9

21,1 18,0

Max

31,7

34,8

35,9

37,5 39,5

40,1 39,4

37,4 35,4

34,3

33,1 31,3

Min

5,5

5,4

7,0

12,1 17,2

19,2 18,8

22,5 16,7

13,3

9,0

(Ngu n: T ng c c khí t

Gió: Mùa đông h

ng Th y v n)

ng gió th nh hành t Tây B c đ n

t n su t 60÷70%, t p trung nh t h

5,1

ông Nam v i

ng B c 25÷60%. Ngay trong nh ng tháng

cu i mùa hè (tháng IX, tháng X) h
55÷70%. Các tháng V, VI, VII h

ng gió t

h

ng B c c ng chi m

ng gió th nh hành n đ nh t

ông Nam 50÷70%. Tháng VIII h

ông đ n

ng gió phân tán, th nh hành nh t ch

20%. V n t c gió trung bình n m dao đ ng t 2÷5m/s, vào sâu trong đ t li n
có xu h

ng gi m d n.
m không khí:

m không khí trung bình tháng nhi u n m

kho ng 85÷90%. Nh ng tháng đ u mùa đông đ
th p, th p nh t kho ng 42%, gây ra hi n t

m không khí xu ng r t

ng khô hanh. L

trung bình vào kho ng 750÷800mm/n m. Mùa đông l

ng b c h i

ng b c h i trung bình

35÷65mm/tháng, mùa hè 70÷100mm.
B ng 1.2:
Tháng
m
TBNN

m không khí (%)

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

86

89

89

90

86

83

82

86

86

85

84

84

(Ngu n: T ng c c khí t

ng Th y v n)


10

B c h i: T ng l
871 mm. Tháng có l

ng b c h i c n m đo b ng ng Piche t i Thái Bình:
ng b c h i nhi u nh t là tháng VII đ t 116 mm. Tháng

ng b c h i ít nh t là tháng III đ t 40 mm.

có l

L

ng m a và phân b m a: Thái Bình n m trong khu v c nhi t đ i

gió mùa l i

vùng ven bi n nên m a nhi u và phân b không đ ng đ u theo

không gian và th i gian. Mùa m a kéo dài t tháng V đ n tháng X. L
m a chi m kho ng 80 % t ng l

ng m a c n m, các tháng m a nhi u nh t

là tháng 7, 8, 9. M a l n nh t phía
m a trung bình c n m

ng

ông, phía Nam c a vùng. T ng l

ng

tr m Thái Bình đ t 1.805 mm.

S ngày m a c n m trung bình nhi u n m đ t 144 ngày, phân b trong
các tháng không đ u. Tháng có s ngày m a ít nh t là tháng 12. Tháng 3 có
s ngày m a phùn nhi u nh t n m nh ng l

ng m a r t nh . Các tháng trong

mùa m a có s ngày m a không nhi u h n các tháng chuy n ti p xuân hè
nh ng t ng l

ng m a l i chi m t i 80 % t ng l
B ng 1.3: L

ng m a c n m.

ng m a tháng ( mm )

Tháng
I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

TBNN

27

34

52

76

183

196

232

311

334

196

64

28

Max

142

131

116

187

599

550

560

631

790

489

246

160

Min

00

00

9

8

44

43

27

82

40

15

00

00

Y ut

(Ngu n: T ng c c Khí t

ng thu v n)

Do v trí đ a lý c a m t t nh ven bi n nên Thái Bình luôn ch u nh
h

ng c a giông, bão và áp th p nhi t đ i. Trung bình hàng n m có 30÷50

ngày, có giông, khi có giông th

ng kèm theo m a to, gió l n nh ng th i

đo n ng n. Bão và áp th p nhi t đ i là hi n t

ng nhi u đ ng th i ti t, trung

bình hàng n m có 2÷3 c n bão đ b tr c ti p và th

ng xu t hi n t tháng V


11

đ n tháng XI, nhi u nh t vào tháng VI đ n tháng IX, gây nh h

ng đ n đ i

s ng xã h i và s n xu t nông nghi p - công nghi p trong t nh.
b. Thu v n
Thái Bình đ

c bao quanh b i h th ng sông bi n khá dày, khép kín có 5

c a sông l n (V n Úc, Diêm
khúc nhi u, đ

d c nh

t

i n, Ba L t, Trà Lý, Lân). Các sông b u n
0,02÷0,05 m/km2, m t đ
P

P

l

i sông lên t i

3,8km/km2. Có 4 sông l n ch y qua đ a ph n c a t nh, phía B c và
P

P

ông B c

có sông Hoá, sông phân l u c a sông Lu c ch y qua đ a ph n biên gi i dài
35,3 km. Phía B c và Tây B c là sông Lu c ch y qua đ a ph n biên gi i dài 53
km. Phía Tây và Nam là đo n h l u c a sông H ng ch y qua đ a ph n biên
gi i t nh dài 67 km, t o đi u ki n thu n l i cho giao l u phát tri n kinh t .
Mùa l trên các sông

Thái Bình b t đ u t tháng (VI÷X). Mùa c n

b t đ u tháng XI đ n tháng V n m sau. L
có n m chi m t i 90% t ng l
và tháng IX, l

ng n

l ch gi a các tháng l

ng n

ng n

c mùa l chi m trên 70%,

c c n m. Các tháng l l n là tháng VII

c chi m (50÷70)% t ng l
ng n

c nhi u nh t và l

ng n

ng n

c c n m. Chênh

c ít nh t t i 10 l n, có

khi t i 55 l n. S l n l trong n m và hàng tháng bi n đ ng đáng k , có th
g p 2,5 l n. C

ng su t l lên c ng bi n đ ng m nh m ,

sông H ng, sông

Trà Lý bình quân 5 cm/h, th i gian kéo dài m t tr n l bình quân là 5÷20
ngày. Theo tài li u nhi u n m trên sông H ng, Trà Lý, trung bình 4 n m có
m t tr n l v

t trung bình, n u tính nh ng c n l đ c bi t l n thì kho ng 30

n m xu t hi n m t l n. V mùa l l u l
10.400 m3/s ( ng v i m c n
P

P

ng l n nh t trên sông H ng đ t t i

c là 5,98 m), trên sông Trà Lý (t i Thái Bình)

6.630 m3/s ( ng v i 5,77 m). T n su t xu t hi n l u l
P

P

ng l n nh t trên sông

H ng, sông Trà Lý tháng VII chi m 23%, tháng 8: 29%, tháng IX: 12%,
tháng X: 6%.


12

V mùa c n l u l

ng trên sông H ng là 1.000 m3/s, trên sông Trà Lý
P

P

là 542 m3/s, sông Lu c 487 m3/s.
P

P

P

B ng 1.4: L u l

P

ng n

c bình quân tháng l n nh t và nh nh t

Tháng

VIII

a đi m

II

Q max ( m3/s )

Q min ( m3/s )

Sông H ng

10.400

1.000

Sông Trà Lý

6.630

542

Sông Lu c

1.429

487

R

R

P

P

R

R

P

P

Ch đ th y tri u là ch đ nh t tri u, chu k 24 gi 50 phút, th i gian
tri u lên ng n ch x p x 8 gi , th i gian tri u xu ng t
gi . Nhìn chung th y tri u

Thái Bình thu c lo i t

ng đ i dài kho ng 16
ng đ i y u, trong m t

ngày biên đ tri u trung bình kho ng (150÷180) cm, l n nh t 270 cm, nh
nh t kho ng (2÷5) cm. Trong m t n m biên đ tri u l n xu t hi n vào mùa
ki t th

ng vào tháng 12 đ n tháng 2.
B ng1.5: M c n

c cao nh t trong các sông (cm)

Tháng

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

Sông H ng

189

178

194

176

290

342

472

597

464

358

323

228

184 169 300

381

469 577 429

Sông Trà Lý 194 178

405 355 229

m n các c a sông Thái Bình khá l n có th đ t x p x n

c bi n.

Ranh gi i xâm nh p m n thay đ i theo t ng con tri u, mùa và n m. Có n m
ranh gi i xâm nh p m n trên sông cách b bi n 17÷23 km,

đây đ m n v n

còn t i 0,3%÷0,4%.
L
d

ng cát bùn trong sông ch y u t cát bùn xói mòn m t các l u v c

i tác d ng c a ngo i l c (ch y u là m a). Giá tr trung bình trong mùa l

l n h n mùa ki t t (2÷14) l n. Ba tháng có l
VIII. Ba tháng có l

ng cát bùn l n nh t là VI, VII,

ng ng m cát bùn và l u l

ng nh nh t là I, II, III.


13

Trung bình m t n m trên sông Trà Lý có kho ng 22,5 tri u t n, trên sông
H ng có kho ng 29,9 tri u t n phù sa ch y qua.
Nh n xét: H th ng sông ngòi trên đ a bàn t nh Thái Bình có m t đ
U

t

U

ng đ i cao, ch đ thu v n không đi u hoà, l u l

ng dòng ch y thay đ i

theo mùa và ch u s chi ph i c a thu tri u. Do đó kh n ng khai thác ngu n
n

c m t trong đ a bàn t nh Thái Bình nh m m c đích ph c v cho sinh ho t

là có kh n ng đ m b o, nh ng ch có khu v c đ ng b ng châu th có s n v
trí thu n l i đ khai thác đ

cn

c đ t tiêu chu n ch t l

vùng đ ng b ng ven bi n c n thi t ph i d n n

ng yêu c u, còn

c t xa v . Ngoài ra, đ a bàn

t nh là đi m cu i c a h th ng sông Thái Bình nên đ ng th i c ng là n i ti p
nh n n

c th i t các khu công nghi p, dân c phía trên th

đó có th s
tr

nh h

ng l n t i ch t l

ng ngu n, đi u

ng n

c sông nói riêng và v sinh môi

cd

i đ t t n t i trong các tr m tích

ng nói chung.

1.1.5.

c đi m đ a ch t thu v n
Trong ph m vi t nh Thái Bình, n

Kainozoi có tu i t Miocen đ n Holocen phân b r ng kh p trên toàn di n
tích c a t nh. Chi u dày tr m tích r t l n, hi n ch a có công trình nào khoan
h t chi u dày này.

t đá ch a n

c ch y u là các t p h t thô, nh các l p

cát k t trong Neogen, các l p cu i, s i, s n, cát trong Pleistocen. Xen gi a các

t p h t thô là các l p b t k t, sét k t, các l p sét, sét b t... kh n ng ch a n
r t kém, đ

c xem nh các th c th đ a ch t không ch a n

nhân nh p, xen k p gi a các t p đ t đá có đ ch a n
h t các t ng ch a n
n

c đ u có tính áp l c. M c n

c n m cao h n mái cách n

c, nhi u n i g p n

V đ c tính thu hoá trong các t ng ch a n

c

c. C ng do tính

c khác nhau, mà h u
c trong các t ng ch a

c phun cao h n m t đ t.
c, nhìn chung khá ph c

t p. Ph n di n tích phía đông và đông nam c a t nh, n i g n bi n, các t ng

14

ch a n

c h u h t b nhi m m n, c các t ng n m sâu c ng nh các t ng n m

g n m t đ t, t ng đ khoáng hoá có n i lên đ n vài ch c g/l.
D a vào d ng t n t i và đ gi u n

c trong các t ng n

vùng Thái Bình, có th phân chia ra các t ng ch a n
1. N

cd

iđ t

c nh sau:

c l h ng:

a. T ng ch a n
U

c Thái Bình (Q3 IV tb):
U
P

P

RU

U
RU

T ng n m trên cùng, bao g m các tr m tích thu c h t ng Q3 IV tb và
P

R
P

R

ph kín toàn b di n tích c a t nh.
T ng ch a n

c Q3 IV tb g m nhi u ngu n g c khác nhau: sông − bi n;
P

P
R

R

bi n − gió; bi n − đ m l y; sông... và trong m i ki u ngu n g c có chi u dày,
thành ph n đ t đá và kh n ng ch a n

c khác nhau, trong đó đáng quan tâm

là các tr m tích ngu n g c bi n, bi n − gió và sông − bi n. Các tr m tích này,

đ t đá ch y u là các lo i cát l n ít b t t o thành các d i cát ch y vuông góc
v i các c a sông, song song v i đ

ng b bi n t o thành các đ a hình n i cao

h n so v i các khu v c xung quanh, có kh n ng ch a n
Trong ph m vi t nh t ng ch a n

c phong phú.

c Thái Bình đã có r t nhi u l khoan qua,

k t qu cho th y, t ng phát tri n không đ ng đ u, r t m ng

phía b c, tây b c

và t ng d n chi u dày v phía nam, đông nam. Chi u dày l n nh t đ t t i
25m, trung bình 5÷10m. K t qu thí nghi m th m cho l u l
0,7 l/s. M c n
h

c dao đ ng t 1 đ n 2 m. T ng ch a n

ng tr c ti p b i đi u ki n khí t

ngu n n

ng Q t

0,1 đ n

c Thái Bình b

nh

ng thu v n, có quan h ch t ch v i các

c m t.

V ch t l

ng n

c c a t ng, có th chia ra 3 vùng có t ng đ khoáng

hoá M khác nhau: Vùng n
m t ph n huy n Ki n X

c nh t M<1 g/l bao g m các huy n V Th và

ng, Ti n H i, ven theo các sông l n. Vùng n

cl

M = 1÷3 g/l n m trong kho ng H ng Hà, Qu nh Ph và các d i nh xen l n


15

v i các vùng n

c nh t. Vùng n

c m n M >3 g/l, n m giáp bi n và phía

đông nam t nh, n i có đ a hình th p, không đ m b o ch t l

ng n

c c p cho

sinh ho t. Còn nh ng doi cát ch y g n nh song song v i b bi n, n m trên
nh ng đ a hình cao, n

c có ch t l

ng t t đ m b o các yêu c u c p n

c cho

sinh ho t.
ánh giá chung: T ng ch a n
ch a n

c Thái Bình trong ph m vi t nh có đ

c không đ ng đ u, thu c t ng nghèo n

t p. Tuy nhiên đ i v i các d i n
ngh a v c p n

c nh t trong các doi cát ven bi n r t có ý

c cho các h c dân khai thác đ n l , m i gi ng có th đ t

t 40÷60 m3/ngày, m c n
P

c, đi u ki n thu hoá ph c

c t nh n m nông g n m t đ t, ch t l

P

ng t

ng

i và đ

c

đ i t t.
b. T ng ch a n
U

c H i H ng (Q1-2 IV hh 1 ):
U
P

T ng ch a n

ct

U
P
RU

U
RU

U
R

RU

ng ng v i ph h t ng H i H ng d

ng n cách v i t ng ch a n

c Thái Bình b i l p sét cách n

c c a ph h

t ng H i H ng trên (Q1-2 IV hh 2 ). T ng phân b kh p di n tích Thái Bình.
P

P
R

R

R

R

Chi u sâu g p t 2 đ n 40m. ã có nhi u l khoan qua, k t qu cho th y, t ng
ch a n

c H i H ng có chi u dày phát tri n không đ u, dày t 3m (l khoan

2B − H ng Hà) đ n 32,5m (l khoan 19 − Ki n X

ng). Chi u dày trung bình

13,81m.
T ng đ
đ m l y; bi n.

c t o thành b i nhi u ngu n g c tr m tích sông − bi n; bi n −
t đá ch y u g m sét, b t cát, b t sét l n cát, nhi u v sò,

sinh v t bi n.
K t qu hút n

c thí nghi m cho Q = 0,025l/s đ n 0,59l/s, nh ng t t c

đ u có t ng đ khoáng hoá M > 1g/l, t 1,33 đ n 16,77g/l.
khoan cho M = 27,42g/l (l khoan 34 − Ti n H i).
D ng t ng quát công th c Kurlov c a n

c:

c bi t có l


16

M 1,33-16,77
R

R

R

n

M cn

R

Cl 52 - 97 HCO3− 0 - 47
pH
( Na + K ) + 83 - 93

c c a t ng th

R

7-8,10

ng dao đ ng 0,5÷1m. Nhìn chung t ng ch a

c H i H ng thu c t ng nghèo n

c, ch t l

l đ n m n. Nguyên nhân có th do ngu n n

ng n

c kém, ph n l n đ u b

c b chôn vùi, đ t đá thu c lo i

h t m n, t c đ dòng ng m nh , kh n ng r a m n kém.
c. T ng ch a n

c Pleistocen (Q I-III ):
U
RU

U

U
RU

T ng bao g m các tr m tích sông, sông − bi n c a h t ng V nh Phúc
(aQ2 III vp 1 ), h t ng Hà N i (Q II-III hn) và h t ng L Chi (Q I lc).
P

P
R

R

R

ch a n

R

R

R

R

c chính c a vùng, đ ng th i c ng là t ng ch a n

R

ây là t ng

c chính c a đ ng

b ng B c B . Trong ph m vi t nh Thái Bình, t ng phân b đ u kh p và n m
tr c ti p trên t ng ch a n

c Neogen. T ng phát hi n trong các l khoan,

chi u sâu 22m (l khoan 2 − H ng Hà) đ n 68,5m (l khoan 19 − Ki n
X

ng). Chi u d y t ng t 29m (l khoan 2B − H ng Hà) đ n 80m (l khoan

5804 − ông H ng). Chi u dày trung bình 62,25m.
t đá ch y u là cát h t m n − trung − thô l n s n th ch anh, cu i cát
s n và d

i cùng là cu i sét đa khoáng.

c tính tr m tích phân nh p khá rõ,

b t đ u là các tr m tích h t m n k t thúc nh p là l p s n th ch anh s c c nh
sau đó chuy n sang nh p khác.
T ng ch a n
nghi m tr

c Pleistocen trong ph m vi t nh đã đ

cC c

a ch t thí

c kia t i 40 l khoan, phân b đ u kh p t nh, trong đó có 11 l

khoan trong t ng V nh Phúc (Q2 III vp 1 ); 22 l khoan trong t ng Hà N i (Q IIP

III hn);

R

P
R

R

R

R

R

1 l khoan trong t ng L Chi (Q I lc), còn l i thí nghi m t ng h p d
R

R

i

c 2 t ng (Q2 III vp 1 và Q II-III hn). K t qu thí nghi m ch có 4 l khoan cho l u
P

l

P
R

R

R

R

R

R

ng th p, Q t 1,23l/s đ n 4,42 l/s, còn 36 l khoan khác đ u có Q t 5,62l/s

đ n 28 l/s. T l u l

ng t 0,46 l/s.m đ n 10,02 l/s.m. T ng thu c lo i r t gi u


17

n

c và mang tính áp l c. Chi u cao c t n

n

c trong t ng đ u n m x p x g n ho c cao h n m t đ t. Trong 30 l khoan

thí nghi m có 6 l khoan m c n

c cao h n m t đ t t +0,05 đ n +0,65m.

K t qu quan tr c đ ng thái n

m cn

c trong t ng sau h n m t n m cho th y

c trong t ng luôn n m cao h n m c n

− Diêm
n

c áp l c trung bình 46m. M c

c bi n t 0,64m (l khoan 28

i n) đ n 2,28m (l khoan 3 − Qu nh Ph ). Biên đ dao đ ng m c

c gi a 2 mùa trong t ng t 0,15m đ n 0,45m, trung bình 0,2 ÷ 0,3m.
V ch t l

hoá

ng n

c c a t ng Q I-III , qua k t qu phân tích thành ph n
R

các l khoan cho th y n

R

c nh t chi m 60%, n

c l 21% và n

cm n

19%, có th th y rõ 3 vùng thu hoá:
Vùng n

c nh t M <1g/l, n m v phía B c t nh, kéo dài ra g n ven bi n

v i di n tích kho ng 602 km2.
P

Vùng n

P

c l M=1÷3g/l, n m ti p giáp gi a 2 vùng n

c nh t và n

c

m n, di n tích 256 km2.
P

Vùng n

P

c m n M >3g/l, n m

phía Nam, có di n tích 680 km2.
P

P

Nhìn chung, quy lu t t ng đ khoáng hoá M c a t ng Q I-III có chi u
R

h

ng t ng d n t B c, Tây B c xu ng phía Nam,

l

ng n

c chuy n t

R

ông Nam, ki u ch t

d ng Bicacbonat đ n h n h p, cu i cùng là ki u

Clorua.
ánh giá chung: T ng ch a n
t nh Thái Bình. M c n
khai thác n

c Pleistocen là t ng gi u n

c nh t c a

c trong t ng n m g n m t đ t, r t thu n ti n cho vi c

c. Tuy nhiên quá trình khai thác n

c c n ph i chú ý cách ly v i

các t ng nhi m m n và có ch đ khai thác h p lý, đ m b o cho các công
trình ho t đ ng lâu dài, tránh hi n t

ng xâm nh p n

c m n.


18

2. N

c khe n t:
T ng ch a n

c Neogen (N): T ng có di n tích phân b đ u kh p vùng và

b các t ng ch a n

c trong tr m tích đ t ph kín. Chi u sâu g p t ng này t

88m (l khoan 2B − H ng Hà) đ n 150m (l khoan 19 − Ki n X

ng) và 160m

(l khoan 82A − Ti n H i). áy và chi u dày t ng ch a có c s xác đ nh.
Ngu n g c thành t o ch a n

c Neogen ch y u là các tr m tích bi n,

chúng có c u t o d ng nh p, chi u dày m i nh p 60 ÷ 80m.
cát k t, s n k t, cu i k t, g n k t y u.
t ng

t đá là các lo i

ã có 10 l khoan thí nghi m trong

đ sâu 165m đ n 270m, còn 3 l khoan nghiên c u

đ sâu 399m (l

khoan 19C − Ti n H i), 450m (l khoan 82A − Ti n H i) và 470m (l khoan
16 − TX Thái bình).
Các k t qu thí nghi m cho th y t ng thu c lo i gi u n
t 3,5÷19,5 l/s, trung bình 8÷10 l/s. T l u l
n

c, l u l

ng Q

ng đ t 0,96÷2,76 l/m.s. M c

c trong t ng dao đ ng g n m t đ t. Trong 10 l khoan thí nghi m có t i 4

l khoan m c n

c n m cao h n m t đ t 0,1÷0,36m.

K t qu phân tích n
vùng cho th y đ

c c a t ng k t h p v i tài li u đo đ a v t lý trong

ng t ng đ khoáng hoá M=1 g/l c a t ng g n trùng v i

đ

ng M=1 g/l c a t ng ch a n

n

c nh t, phía Nam là vùng n

c Pleistocen. Phía B c Thái Bình là vùng
c l đ n m n.

ánh giá chung: T ng ch a n

c Neogen tuy thu c t ng gi u n

c

nh ng đi u ki n thu hoá ph c t p. Riêng đ i v i đ t gãy V nh Ninh, các l
khoan thí nghi m đ u cho th y ch t l
n

ng n

c t t đáp ng tiêu chu n c p

c cho sinh ho t, đ t ng khoáng hoá M=0,37÷0,7g/l, pH=8,3÷8,5 đ c

tr ng cho ki u n

c Bicacbonat. Nhi t đ c a n

th đ t gãy này là kênh d n đ a n

ct d

c cao 34 ÷ 53o nên r t có

i sâu lên.

P

P

19

3. Các th đ a ch t nghèo n

c:

Bao g m các tr m tích h t m n, các l p sét, sét b t, b t sét trong các h
t ng H i H ng, V nh Phúc và h t ng Neogen.
Ph h t ng mQ1-2 IV hh 2 :
P

P
R

R

R

R

Có m t đ u kh p vùng Thái Bình và b t ng ch a n

c Thái Bình ph

kín. Chi u dày t ng t 2m (l khoan 1 − H ng Hà) đ n 33m (l khoan 33 −
Thái Bình). Chi u dày trung bình 13,51m, tr m tích g m các l p sét, sét b t,
b t sét. Gi ng đào vào trong t ng này
n

nh ng n i g n m t đ t đ u không g p

c, đã ph i dùng c c tre đóng th ng đáy t ng đ n

ct d

i đáy đ a lên

cung c p. Ph h t ng mQ1-2 IV hh 2 là t ng ng n cách r t t t gi a hai t ng ch a
P

n

P
R

R

c Thái Bình và t ng ch a n

R

R

c H i H ng.

Ph h t ng mQ1-2 III hh 2 :
P

P
R

R

R

R

Phân b đ u kh p toàn t nh.

t đá g m các l p sét, sét b t màu xám

xanh, xám xi m ng đ n loang l . Ph n phía b c Thái Bình có nhi u l khoan
b t g p b m t laterit, các th đ a ch t này t o thành m t t ng ng n cách gi a
t ng ch a n

c H i H ng và t ng ch a n

c Pleistocen. Chi u dày t ng ng n

cách t 3m (l khoan 23 − V Th ) đ n 30m (L khoan 2B − H ng Hà), dày
trung bình 13m.
H t ng Neogen (N):
Bao g m các tr m tích h t m n, các l p sét k t, b t k t, nén ép m nh,
phân l p m ng, g n k t y u, là nh ng nh p tr m tích sau cùng c a h t ng
Neogen v i tr m tích đ t . Các th đ a ch t này có di n phân b r ng kh p
vùng. H u h t các l khoan vào trong Neogen đ u g p các tr m tích này.
Chúng có chi u dày t 7m (l khoan 5803 −

ông H ng) đ n 32,8m (l

khoan 701A − V Th ). Chi u dày trung bình 15,8m.


20

1.2. Hi n tr ng kinh t − xã h i t nh Thái Bình
1.2.1. Dân s và lao đ ng
a. Dân s
Tính đ n 31/12/2008 t ng dân s toàn t nh là 1.861.000 ng

i. Trong

đó dân s thành th

172.000 ng

i chi m 9,24% t ng dân s , dân s nông

thôn 1.689.000 ng

i chi m 90,76% t ng dân s , dân s trong l u v c có

ngu n s ng chính là làm nông nghi p . Phân theo gi i tính 889.000 nam gi i,
972.000 là ph n .
M t đ dân s bình quân 1.203 ng
đ

bình quân c a c n

c (260 ng

thành ph Thái Bình 4.087 ng
ng

i/km2 cao h n 4,5 l n so v i m t
P

P

i/km2), m t đ dân s cao nh t t p trung
P

P

i/km2, th p nh t là huy n Ti n H
P

P

i 964

i/km2.
P

P

P

B ng 1.6: Hi n tr ng dân s tính đ n 31/12/2008
Di n tích
(Km2)

Dân s trung bình
(Ng i)

M t đ dân s
(Ng i/km2)

1 546.54

1 861 000

1 203

Thành Ph Thái Bình

43.55

178 000

4 087

Qu nh Ph

209.61

245 000

1 169

H ng Hà

200.42

255 000

1 272

198.40

250 000

1 260

Thái Th y

256.62

260 000

1 013

Ti n H i

226.04

218 000

964

213.07

230 000

1 079

198.83

225 000

1 132

P

T ng s

ông H ng

Ki n X
V Th

ng

P

P

P

(Ngu n: Niên giám th ng kê t nh Thái Bình n m 2008)

Nh v y m t đ dân s c a t nh Thái Bình là r t cao so v i c n

c và

phân b khá đ ng đ u gi a các huy n, y u t này v a có tác đ ng tích c c


21

v a có tác đ ng tiêu c c đ n quá trình phát tri n kinh t xã h i nói chung và
l nh v c c p n

c và v sinh môi tr

ng nói riêng. Vì v y, c n quan tâm đ n

vi c phân b các c m dân c đ b trí các lo i hình công trình phù h p trong
quá trình tính toán các gi i pháp quy ho ch c p n
tr

c s ch và v sinh môi

ng nông thôn.

b. Lao đ ng
T ng s ng

i trong đ tu i lao đ ng 997.500 ng

v i t ng dân s , t n m 2005 đ n nay s ng
bình quân m i n m 5.000 ng

i chi m 53,6% so

i trong đ tu i lao đ ng t ng

i đây là áp l c l n v gi i quy t vi c làm. Lao

đ ng khu v c nông lâm nghi p v n chi m t tr ng l n 63,77%, trong công
nghi p − xây d ng 21,3% và khu v c d ch v 14,93%. C c u s d ng lao
đ ng có chi u h
d ng và gi m t
as l cl

ng t ng t tr ng lao đ ng trong các ngành công nghi p xây
ng đ i trong khu v c nông nghi p.
ng lao đ ng đã t t nghi p c p II và c p III , nhìn chung s

lao đ ng có trình đ v n hoá t
l i không đ

c đào t o ngh

ng đ i cao so v i các t nh khác , nh ng đa s

, lao đ ng đã qua đào t o chi m

m c trung bình khá so v i c n

18,5%

vào

c (Trong đó đ i h c 4%, trung h c 5%,

công nhân k thu t và nghi p v 9,5%), lao đ ng ch a qua đào t o chi m
81,5%. V i th c t nh trên tình tr ng thi u lao đ ng k thu t k c k thu t
gi i

các ngành ngh kinh t , đ áp d ng các công ngh tiên ti n vào trong

s n xu t, v n đ đào t o đ i ng cán b k thu t có trình đ là m t yêu c u
c n thi t.
i s ng v t ch t và tinh th n c a dân c trong
c i thi n đáng k , đi u ki n n
trí, ch t l

t nh t ng b

cđ

c

, đi l i , h c hành , ch a b nh , vui ch i gi i

ng giáo d c và d ch v y t đã đ

c nâng lên m t b

c , nh t là

nh ng xã có s chuy n d ch c c u kinh t t thu n nông sang phát tri n


22

đa d ng ngành ngh , l y công nghi p ch bi n , ti u th công nghi p , ngành
ngh truy n th ng làm h t nhân , b m t nông thôn trong l u v c có thay
đ i l n.
Nhi u trung tâm v n hoá , m ng l
thông nông thôn, m ng l

i d ch v

i đi n th p sáng... có b

ph n nâng cao dân trí và tinh th n cho ng

, h th ng đ

ng giao

c phát tri n nhanh đã góp

i dân.

1.2.2. Tình hình kinh t - xã h i

1. Giao thông
Nhìn chung, m ng l

i giao thông n i t nh Thái Bình khá thu n l i, đã

t o đi u ki n t t cho phát tri n kinh t . T Thái Bình có th đi t i các t nh
khác nh h th ng giao thông đ

ng b , đ

* H th ng giao thông đ

ng thu .

ng b .

Nh ng n m g n đây, b ng các d án h tr phát tri n kinh t − xã h i
c a Trung

ng cùng v n huy đ ng trong nhân dân, đ a ph

đ n vi c s a ch a, nâng c p và m các tuy n đ
T ng s km đ

ng m i trên đ a bàn toàn t nh.

ng b là 5.614 km trong đó đ

ng qu c l 98 km

(chi m 1,75%), t nh l 312 km (chi m 5,7%), còn l i là đ
nông thôn là vùng có m t đ l

iđ

qu c. Các tr c đ

P

ng giao thông

ng l n nh t trong vùng đ ng b ng sông

H ng (tr Hà N i) 1,65 km/km2 g p 5 l n m t đ l
P

ng đã chú tr ng

iđ

ng trung bình toàn

ng chính:

− Qu c l s 10 ch y d c t B c xu ng Nam c a l u v c dài kho ng 41
km là tr c giao thông chính n i li n Thái Bình v i H i Phòng, Nam
n m 2001 c u Tân

nh,

đ a vào ho t đ ng đây là tuy n v n chuy n hàng hoá

quan tr ng t c ng H i Phòng v các t nh B c Trung B .
− Qu c l 39 n i li n c ng Diêm i n vào m ng qu c l s 10

Gia L .


23

− T nh l 217 xu t phát t ngã ba

ch y qua th tr n Qu nh Côi r i n i

v i qu c l 5.
− T nh l 39B t Thành ph Thái Bình sang thành ph H i Phòng.
− Ngoài ra còn các m ng l
li n các khu dân c v i m ng l
* H th ng giao thông đ
H th ng sông ngòi t
đ

iđ

ng liên huy n, liên xã khá dày đ c n i

i qu c l , t nh l .
ng thu .
ng đ i thu n l i cho phát tri n giao thông

ng thu n i đ a, nh t là sông H ng, sông Trà Lý, sông Lu c. Ngoài ra, h

th ng giao thông đ

ng bi n c ng có nhi u thu n l i và c ng Diêm

i n có

kh n ng phát tri n tr thành c ng qu c t v i n ng l c b c x p 200.000 t n
vào n m 2005.
B n c a sông l n thu c h th ng sông H ng ch y ra bi n: C a Ba L t,
c a Trà Lý, c a Diêm

i n và c a Thái Bình đ u

trên lãnh th c a t nh

Thái Bình, c a ngõ c a th đô Hà N i đi b ng đ

ng sông t bi n vào. Nh

v y, giao l u c a Thái Bình v i các t nh trong n

c và qu c t b ng đ

ng

thu khá d dàng.
Tuy nhiên, Thái Bình ch a có h th ng giao thông đ

ng s t và giao

thông hàng không, đây là m t thi t thòi l n cho s phát tri n kinh t c a t nh.
Nh n xét: Thái Bình có m t h th ng giao thông phát tri n, l u thông
U

U

thu n ti n, đang có xu th kéo theo s hình thành các khu dân c t p trung
d c theo các tr c đ

ng, do đó vi c gi i quy t ngu n n

c s ch và v sinh

môi nông thôn cho dân c s ph c t p nh ng t p trung h n.
2. H th ng thu l i
Thái Bình có 2 h th ng thu l i B c − Nam khá l n v i h th ng thu
nông đa d ng v i nhi u l u v c t

i khác nhau. V i h th ng c s v t ch t


24

đó, Thái Bình đã đ a di n tích s n xu t nông nghi p t (40.000÷50.000) ha
n m 1960 lên g n 90.000 ha trong nh ng n m g n đây trong đó có 83.000 ha
lúa 2 v ph c v đ c l c s phát tri n kinh t nông nghi p, nâng cao đ i s ng
dân sinh, đ a n ng su t t (3÷ 4) t n thóc/ha/n m lên (9÷10) t n thóc/ha/n m.
T ng s n l

ng l

ng th c t (250.000÷300.000) t n lên 1 tri u t n /n m, c i

thi n và thay đ i đ i s ng xã h i nông thôn.
3. Giáo d c
c s quan tâm ch đ o c a

ng và Chính ph cùng v i s n l c

c a các c p các ngành trong t nh, tình hình giáo d c c a Thái Bình đã
phát tri n m nh trong nh ng n m qua. Theo s li u n m 2008, toàn t nh có
907 tr
tr

ng h c bao g m 299 tr

ng c p II, 41 tr

ng m u giáo, 293 tr

ng c p III, h c sinh các c p t

122.600 – 103.400 – 67.000. Thái Bình có 3 tr
PTTH hàng đ u Vi t Nam: tr
B c Ki n X

ng

ng Chuyên Thái Bình x p h ng 21, tr

ng

ng x p h ng 38, tr

ng đ i h c, 4 tr

ng ng là 61.462 –

ng vào top 100 tr

ng Nguy n

Ngoài ra, trên đ a bàn t nh còn có 3 tr
tr

ng c p I, 274

c C nh x p h ng 87

ng trung h c chuyên nghi p; 2

ng cao đ ng là nh ng h t nhân trong phong trào nâng

cao dân trí c a t nh.
Các s li u v tình hình giáo d c c a t nh Thái Bình đ
trong các b ng sau:

c th hi n

25

B ng 1.7: B ng s li u

kh i m u giáo m m non
N m h c 2007 − 2008

T ng s
S tr

ng

Trong đó
Công l p

Ngoài công l p

299

10

289

S l ph c

2.144

73

2.071

S phòng h c

2.191

165

2.026

S giáo viên

2.651

161

2.490

S h c sinh

64.000

3.000

61.000

(Ngu n: niên giám th ng kê t nh Thái Bình n m 2008)
B ng 1.8: B ng s li u

kh i h c ph thông
N m h c 2007 − 2008

T ng s
S tr

ng h c

Trong đó
Công l p

608

Ti u h c

293

293

Trung h c c s

274

274

41

28

Trung h c ph thông

S l ph c

8.546

Ti u h c

4.205

4.205

Trung h c c s

3.019

3.019

Trung h c ph thông

1.322

920

S phòng h c

9.260

Ti u h c

4.427

4.427

Trung h c c s

3.326

3.326

Trung h c ph thông

1.507

1.204

S giáo viên
Ti u h c

Ngoài công l p

15.706
6.492

6.492

13

402

303