NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HỆ THỐNG TƯỚI BẰNG HỒ CHỨA

L IC M

N

tài: “Nghiên c u đ xu t các ch tiêu đánh giá hi u qu c a h th ng
t

i b ng h ch a” đ

còn có s ch b o, h

c hoàn thành ngoài s ph n đ u n l c c a b n thân tác gi
ng d n nhi t tình c a các th y giáo, cô giáo và các đ ng

nghi p, b n bè.
Tr

c h t tôi xin chân thành c m n Tr

ng

i h c Th y L i; các th y

giáo, cô giáo Khoa sau đ i h c; các th y giáo, cô giáo các b môn đã truy n đ t
nh ng ki n th c chuyên môn trong th i gian h c t p.
c bi t, tôi xin bày t lòng bi t n sâu s c đ n th y giáo h
Ph m Ng c H i đã t n tình h

ng d n PGS.TS

ng d n giúp đ tôi hoàn thành lu n v n này.

Xin trân thành c m n lãnh đ o Trung tâm T v n và Chuy n giao Công
ngh Th y l i – T ng c c Th y l i đã t o đi u ki n thu n l i cho tôi trong su t th i
gian h c t p và làm lu n v n này.
Xin c m n Xí nghi p th y l i H Núi C c đã giúp đ tôi trong quá trình
đi u tra thu th p tài li u làm đ tài.
Xin cám n đ n các đ ng nghi p, b n bè đã đóng góp nh ng ý ki n quý báu
cho tôi hoàn ch nh lu n v n.
Cu i cùng, xin c m n nh ng ng

i thân trong gia đình đã đ ng viên giúp

đ tôi trong su t quá trình h c t p và hoàn thành lu n v n này.
TÁC GI

Nguy n Thu H

Lu n v n th c s

ng

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1: Phát tri n t

i

Châu Á Thái Bình D

ng (đ n v tính 1000 ha) ....... 5

B ng 1.2: B ng đánh giá m c đ quan tr ng c a các thông s đánh giá hi u qu
h th ng th y l i

m ts n

c trong khu v c ...................................................15

B ng 2.1: Giá tr gi i h n c a các thông s ch t l
m c đích t

ng n

c m t s d ng cho

i tiêu th y l i (QCVN 08 : 2008/BTNMT).....................................47

B ng 2.2: B ng t ng k t các ch tiêu đánh giá hi u qu ho t đ ng c a h th ng 49
B ng 2.3: Ý ki n chuyên gia v m c đi m đ t c a các ch tiêu đánh giá hi u qu
ho t đ ng c a h th ng t

in

c b ng h ch a .................................................53

B ng 2.4: B ng giá tr quy v thang đi m 10 c a các m c đi m đ t...................55

B ng 3.1: Các ch tiêu thi t k và hi n tr ng s d ng v h ch a .......................62
B ng 3.2: Các ch tiêu thi t k và hi n tr ng s d ng v đ p chính và ph ........62
B ng 3.3: Các ch tiêu thi t k và hi n tr ng s d ng v c ng l y n

c .............63

B ng 3.4: Các ch tiêu thi t k và hi n tr ng s d ng v tràn x l ....................63
B ng 3.5: Các ch tiêu thi t k và hi n tr ng s d ng v h th ng kênh .............63
B ng 3.6: S công trình trên kênh........................................................................64
B ng 3.7: M c n

c h Núi C c cao nh t các tháng mùa l ..............................71

B ng 3.8: L u l

ng yêu c u c p n

B ng 3.9: L u l

ng c p cho h th ng Thác Hu ng ...........................................73

B ng 3.10: T ng l

ng n

B ng 3.11: Cao trình m c n

c cho h th ng Núi C c mùa ki t ...........73

c c n c p hàng tháng ...............................................73

c h Núi C c các tháng .......................................73

B ng 3.12: S đ b máy qu n lý h th ng Núi C c...........................................75
B ng 3.13: K t qu đánh giá nhóm ch tiêu v kh n ng ph c v .......................83
Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


B ng 3.14: K t qu đánh giá nhóm ch tiêu v kinh t ........................................88
B ng 3.15: K t qu đánh giá nhóm ch tiêu v môi tr

ng ................................90

B ng 3.16: B ng giá tr quy v thang đi m 10 c a HTTL h Núi C c ...............93

Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


DANH M C HÌNH NH

Hình 3.1: B n đ h th ng sông vùng H Núi C c .............................................58
Hình 3.2: B n đ Quy ho ch Th y l i t nh Thái Nguyên....................................59
Hình 3.3: Nhà qu n lý ..........................................................................................76

Hình 3.4: M t đ p.................................................................................................76
Hình 3.5: Mái đ p phía th

ng l u ......................................................................77

Hình 3.6: Mái đ p phía h l u (tr ng c ) – Rãnh thoát n

c, b c thang ............77

Hình 3.7: Tràn x l .............................................................................................78
Hình 3.8: H l u tràn x l ...................................................................................78
Hình 3.9: Kênh d n n

c .....................................................................................79

Hình 3.10: Lòng h Núi C c ................................................................................79
Hình 3.11: Tháp van .............................................................................................80
Hình 3.12: C ng l y n

cd

i thân đ p (tr

c khi xây nhà máy th y đi n) .....81

Hình 3.13: Nhà máy th y đi n m i xây (sau c ng l y n

cd

i thân đ p),

mái

đ p phía h l u lát bê tông (đang thi công)..........................................................81

Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


M CL C

M

U ...............................................................................................................1

1. Tính c p thi t c a đ tài ................................................................................................. 1
2. M c đích c a đ tài ........................................................................................................ 2
3. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u ................................................................... 2

4. K t qu d ki n đ t đ

c. .............................................................................................. 3

CH

NG 1...........................................................................................................4

T NG QUAN V
QU HO T

HI U QU

VÀ PH

NG PHÁP

ÁNH GIÁ HI U

NG C A H TH NG TH Y L I........................................4

1.1. Tình hình nghiên c u đánh giá hi u qu t
1.1.1. Nhu c u v n
1.1.2 Xu h

i trên th gi i ......................................... 4

c ph c v phát tri n nông nghi p trên th gi i. ........................ 4

ng qu n lý n

c đ đ m b o phát tri n b n v ng ................................... 6

1.1.3. ánh giá hi u qu t

i trên th gi i .................................................................. 7

1.1.4. ánh giá hi u qu t

i

m ts n

1.1.5. Giám sát và đánh giá hi u qu t

c ............................................................... 9
i ................................................................. 13

1.2. Tình hình nghiên c u, đánh giá hi u qu t

i

Vi t Nam ...................................... 17

1.2.1. Th c tr ng đánh giá và nh ng nghiên c u có liên quan đ n ch tiêu đánh giá
hi u qu t

i

1.2.2. Các ph

Vi t Nam. ............................................................................................ 17
ng pháp th

c a các h th ng th y l i

CH
C

ng s d ng đ nghiên c u đánh giá hi u qu ho t đ ng

Vi t Nam. ......................................................................... 19

NG 2.........................................................................................................23
S

KHOA H C VÀ

QU C A H TH NG T

XU T CÁC CH TIÊU
I B NG H

CH A ........................................23

2.1. C s khoa h c đ xu t các ch tiêu đánh giá hi u qu t
2.1.1.

ÁNH GIÁ HI U

i. .................................... 23

c đi m v s phát tri n kinh t . .................................................................... 23

Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


2.1.2.

c đi m v c s h t ng và k thu t. ............................................................ 24

2.1.3.

c đi m v trình đ và ch t l

2.1.4.

c đi m v th ch .......................................................................................... 26

2.1.5.

c đi m v chính sách qu n lý. ...................................................................... 27

2.1.6.

c đi m v m t môi tr

ng qu n lý c a Vi t Nam hi n nay. .............. 25

ng (công trình đ u m i là h ch a). ....................... 31

2.2. Phân tích v m t lý thuy t xây d ng và nhu c u đ i v i các ch tiêu đánh giá hi u

qu t

i. ........................................................................................................................... 32

2.2.1. Phân tích v m t lý thuy t xây d ng các ch tiêu đánh giá hi u qu ............... 32
2.2.2. Phân tích nhu c u đ i v i các ch tiêu đánh giá hi u qu t
2.3. Nh ng yêu c u v các ch tiêu đánh giá h th ng t

i ........................ 33

i ............................................. 34

2.3.1. Nhóm ch tiêu đánh giá v kh n ng ph c v c a h ch a .............................. 35
2.3.2. Nhóm ch tiêu đánh giá v kinh t . ................................................................... 41
2.3.3. Nhóm ch tiêu đánh giá v môi tr

ng. ............................................................ 45

2.3.3. B ng t ng k t các ch tiêu ................................................................................ 49
2.4. Tham kh o ý ki n chuyên gia đ đ nh l

ng các tr ng s cho các ch tiêu đánh

giá................................................................................................................................. 53

CH

NG 3.........................................................................................................58

ÁP D NG

H

ÁNH GIÁ HI U QU

T

IC AH

TH NG TH Y L I

NÚI C C .....................................................................................................58
3.1. Các đ c tr ng c a h th ng th y l i h Núi C c ...................................................... 58
3.1.1. Các đ c tr ng k thu t c a công trình ............................................................. 60
3.1.2. Nhi m v theo thi t k ...................................................................................... 61
3.1.3. Các ch tiêu thi t k và hi n tr ng s d ng ...................................................... 61
3.1.4. Hi n tr ng công trình ....................................................................................... 65
3.2. Hi n tr ng qu n lý v n hành h th ng th y l i N Núi C c .................................... 71

Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


3.2.1. Hi n tr ng v n hành H Núi C c..................................................................... 71
3.2.2. Hi n tr ng qu n lý h th ng th y l i H Núi C c ........................................... 74
3.4. ánh giá hi u qu t
3.4.1.

i c a h th ng th y l i h Núi C c ....................................... 82

i u tra thu th p s li u, đo đ c ph c v tính toán đ nh l

ng các ch tiêu

đánh giá hi u qu ........................................................................................................ 82
3.4.2. Tính toán các ch tiêu đánh giá hi u qu , phân tích đánh giá hi u qu t

ic a

h th ng th y l i h Núi C c. ...................................................................................... 83
3.5. Ki n ngh các gi i pháp nâng cao hi u qu ho t đ ng c a h th ng th y l i h Núi
C c. .................................................................................................................................. 94
3.5.1. Hi u qu ho t đ ng c a h th ng .................................................................... 94
3.5.2. Ki n ngh các gi i pháp nâng cao hi u qu ho t đ ng c a h th ng .............. 95

K T LU N VÀ KI N NGH ...........................................................................96
1. K t qu đ t đ

c c a lu n v n: .................................................................................... 96

2. Ki n ngh ...................................................................................................................... 96

TÀI LI U THAM KH O .................................................................................98

Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


1

M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
H ch a là lo i hình công trình th y l i ph bi n có nhi m v làm bi n đ i và
đi u ti t ngu n n

c phù h p v i yêu c u c a các ngành kinh t qu c dân. Vi c xây

d ng và khai thác h ch a đã t o ra các ti n đ m i có vai trò quan tr ng đ i v i phát
tri n s n xu t công nghi p, nông nghi p, lâm nghi p, giao thông, th y s n, du l ch,… t o
thêm vi c làm, phân b l i lao đ ng và dân s , hình thành các khu trung tâm dân c m i,
góp ph n n đ nh và phát tri n kinh t xã h i c m t khu v c, lãnh th . Do đó h ch a
đ

c xây d ng trên nhi u n i trên th gi i.
n

c ta, mùa khô th

này ch chi m 15÷20% t ng l

ng kéo dài t 6 ÷ 7 tháng, l

ng m a trong th i k

ng m a c n m, còn l i 80÷85% t p trung trong 5÷6

tháng mùa m a. V đ a hình đ a m o, ba ph n t di n tích n

c ta là vùng đ i núi vì

v y t o nhi u thu n l i trong xây d ng và khai thác các h ch a n
nhu c u v n
N

c, đáp ng các

c cho dân sinh và các ngành kinh t qu c dân, hay nói cách khác:

c ta có nhu c u và đi u ki n t nhiên thu n l i đ xây d ng và khai thác các h

ch a n

c.
Ngày t th i Pháp thu c,

(Thanh Hóa),
An),… đã đ

ô L

n

c ta m t s công trình đ p nh Bái Th

ng

ng (Ngh An), C u S n (Vinh Phúc), Thác Hu ng (Ngh

c xây d ng. Theo s li u th ng kê c a B Nông nghi p và Phát tri n

Nông thôn n m 2004 c n

c có kho ng 3.500 h ch a các lo i và đ n nay đã xây

d ng và đ a vào khai thác trên 5.553 h ch a v i t ng dung tích tr trên 35,8 t m3;
có 45 t nh và thành ph trong c n
n

c có h ch a n

c. Các t nh có s l

ng h ch a

c nhi u là Ngh An (625 h ), Hoà Bình (521 h ), Hà T nh (339 h ), Thanh Hoá

(436 h ),

c L c (458 h ), Bình

nh (223 h ), Phú Th (124 h ), V nh Phúc (227

h ). Trong đó 26 làm nhi m v phát đi n là chính có t ng dung tích tr thi t k là 27
t m3, các h ch a còn l i có nhi m v t
nhi m v t

i là chính, t ng dung tích là 8,8 t m3,

i cho 80 v n ha.

Theo s li u trên cho th y nhi u n m nay nhà n
Lu n v n th c s

c đã đ u t m t ngu n v n

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


2

l n cho vi c xây d ng m i, nâng c p, s a ch a h ch a. Tuy nhiên hi u qu ph c v
c a các h ch a ch a đ

c đánh giá m t cách đ y đ , đ t đó có th xác đ nh đ

c

hi u qu ho t đ ng th c t c a h ch a đem l i so v i hi u qu ti m n ng có th đ t
đ

c c a h ch a là nh th nào? T i sao hi u qu h ch a ch đ t đ

c k t qu đó?...

T đó có th đ a ra bi n pháp qu n lý khai thác h ch a m t cách có hi u qu h n.
Vì th có th nói r ng đánh giá hi u qu ho t đ ng c a h ch a là m t v n đ
r t quan tr ng, đ t đó đ ra gi i pháp nâng cao hi u qu ph c v c a h ch a n
T tr

c đ n nay, vi c đánh giá ho t đ ng c a các h th ng th y l i th

c.

ng r t chung

chung vì thi u các ch tiêu đánh giá ch không ch riêng v h ch a. Vì v y trong
lu n v n này tôi mu n đ c p t i m t ph n c a v n đ đó qua đ tài: “Nghiên c u đ
xu t các ch tiêu đánh giá hi u qu c a h th ng t

i b ng h ch a”

2. M c đích c a đ tài
Nghiên c u đ xu t các ch tiêu đánh giá hi u qu t
khía c nh: kh n ng ph c v , kinh t và v n đ môi tr

i b ng h ch a trên các

ng t đó có các gi i pháp

c i t o, c i ti n c s h t ng và công tác qu n lý nh m nâng cao hi u qu ho t

đ ng c a các h th ng này, phát huy đ
n

c, môi tr

c h t tác d ng c a h th ng nh ngu n

ng, c nh quan…

3. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u

* Cách ti p c n:
T tình hình th c t c a h th ng và đi u ki n kinh t , xã h i

Vi t Nam và

nh ng c s khoa h c chung nghiên c u, tham kh o, áp d ng và xây d ng h th ng
ch tiêu mang tính ch t đ c thù c a h th ng t
di n v a phù h p v i đi u ki n th c t
* Ph

i b ng h ch a v a đ y đ , toàn

Vi t Nam và c a h th ng.

ng pháp nghiên c u
- Ph

ng pháp đi u tra th c t ;

- Ph

ng pháp th ng kê phân tích, t ng k t đánh giá;

Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


3

- Ph

ng pháp k th a;

- Ph

ng pháp chuyên gia.

* Ph m vi nghiên c u:
Nghiên c u h th ng ch tiêu đánh giá hi u qu ho t đ ng cho các h th ng
t

i b ng h ch a lo i trung bình và lo i l n.

4. K t qu d ki n đ t đ

a ra đ
t

c.

c các ch tiêu c b n đ đánh giá hi u qu ph c v c a h th ng

i b ng h ch a.

Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


4

CH

NG 1

T NG QUAN V HI U QU VÀ PH
NG PHÁP ÁNH GIÁ HI U QU
HO T
NG C A H TH NG TH Y L I
1.1. Tình hình nghiên c u đánh giá hi u qu t
1.1.1. Nhu c u v n

i trên th gi i

c ph c v phát tri n nông nghi p trên th gi i.

H n n a th k trôi qua, n n nông nghi p trên th gi i đã thu đ
t m quan tr ng đóng góp vào vi c gi i quy t n n đói và thi u l

c k t qu có

ng th c trên toàn

th gi i. Thành ph n ch y u c a cu c Cách m ng xanh d a trên vi c s d ng phân
bón và s d ng các gi ng lúa có n ng su t cao, công tác qu n lý n
thi n giúp cho vi c đ y m nh s c s n xu t và s n l
n m 1960. Công tác qu n lý n
nh n

ng,

cc i

c tính t ng 100% k t

c, trên c n n nông nghi p có t

c tr i là công c đ đ t đ

cđ

i và nông nghi p

c thành t u này.

Trong vòng 20 n m t i s có nhi u thách th c m i, khi dân s th gi i d
tính là 8.3 t ng

i vào n m 2030- n n nông nghi p ph i đáp ng v nhu c u l

th c, đ m b o an toàn l
tranh v n

ng th c và ch ng đói nghèo

c v i các h s d ng n

ng

các vùng nông thôn và c nh

c khác. Theo FAO, đ đáp ng các yêu c u v

n

c này, các chính sách nông nghi p s c n thi t m c a cho th c ti n qu n lý

n

c đ nâng cao s n l

ngu n n

c. Chi n l

ng, thúc đ y công tác phân ph i n
c qu n lý n

cđ

c đ xu t trong l nh v c nông nghi p, d a

trên hi n đ i hóa c s h t ng và th ch t
s d ng n

c công b ng và b o v

i, s tham gia đ y đ c a nh ng ng

i

c trong vi c phân ph i các chi phí và l i nhu n, khôi ph l i công tác

đ u t cho s n xu t nông nghi p.
Báo cáo v nông nghi p th gi i c a FAO h
s n xu t l

ng th c s c n t ng 60% đ đáp ng đ

tri n dân s và đi u ch nh s thay đ i ch đ

ng t i n m 2015/30 cho bi t
c ch t dinh d

ng, t c đ phát

n u ng trong ba th p k t i. N

c

c n cho s n xu t nông nghi p d ki n s t ng kho ng 14% trong giai đo n t i này,
c tính t c đ t ng hàng n m 0,6%, gi m 1,9% so v i giai đo n 1963-1999. Trong
nhóm 93 n

c đang phát tri n, hi u qu s d ng n

Lu n v n th c s

ct

iđ

c tính b ng t s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


5

gi a l

ng n

c tiêu dùng cho cây tr ng và t ng l

ng n

c khai thác

c tính

t ng trung bình t 38%-42%.
Châu Á c ng là Châu l c phát tri n l n nh t trên th gi i, chi m kho ng 50%
di n tích t

i toàn th gi i. Các h th ng t

- H th ng t

i t ch y: L y n

- H th ng t

i b ng b m: L y n

- H th ng t

i b ng tr m b m l y n

S phát tri n t
kê và đ

i

các n

c t h ch a và đ p dâng;
c t song su i;
c ng m.

c Châu Á Thái Bình D

ng đã đ

c FAO th ng

c th hi n trong b ng 1.1.

B ng 1.1: Phát tri n t
TT

i này có th chia ra làm 3 lo i chính:

Tên các n
Các n

c

i

1965

Châu Á Thái Bình D

ng (đ n v tính 1000 ha)

1970

1975

1980

1985

1990

1 058

1 335

1 639

2 073

2 933

c đang phát tri n:

1

Bangladesh

2

Bhutan

3

China

4

572

34
38 250

40 478

42 665

45 388

44 461

47 837

Dem.Kampuchea

753

89

89

89

90

92

5

DPR.Korea

500

500

900

900

1 070

1 420

6

India

26 510

30 420

33 590

39 350

43 150

43 050

7

Indonesia

4 150

4 280

4 855

5 418

7 059

7 600

8

Iran

4 900

5 200

5 913

4 968

4 740

5 750

9

Laos

15

17

42

115

119

122

10

Malaysia

245

255

307

370

334

342

11

Mongolia

23

35

42

77

12

Myanmar

977

999

1 085

1 008

Lu n v n th c s

753

839

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


6

TT

Tên các n

c

1965

1970

1975

1980

1985

1990

86

181

232

230

650

1 000

12 043

12 958

13 601

14 680

15 620

16 500

13

Nepal

14

Pakistan

15

Philippines

958

1 150

1 098

1 300

1 430

1 560

16

Rep.Korea

702

993

1 061

1 150

1 220

1 355

17

Srilanka

341

465

480

525

583

520

18

Thailand

1 768

1 960

2 415

3 015

3 822

4 300

19

VietNam

500

680

1 060

1 542

1 770

1 840

93 046

101 523

130 319

137 341

C ng
Các n

110 664 221 844

c phát tri n:

20

Australia

1 274

1 476

1 475

1 500

1 620

1 900

21

Japan

3 123

2 836

3 282

3 250

2 931

2 847

22

New Zealand

93

111

150

166

256

280

C ng

4 490

4 423

4 904

4 916

4 807

5 027

Châu Á Thái
Bình D ng

97 536

105 946

115 568 126 760

135 126

142 368

Các n

c khác

59 701

66 243

72 906

83 566

89 094

95 053

Toàn th gi i

157 237

172 189

188 474 210 326

224 220

237 421

1.1.2 Xu h

ng qu n lý n

c đ đ m b o phát tri n b n v ng

Theo FAO, n u công tác qu n lý n

c nh 50 n m v a qua đ

c duy trì thì

áp l c đ n tài nguyên thiên nhiên s gi m đi, trong khi đó s d ng n

c cho các

l nh v c khác ngoài nông nghi p s l i t ng lên. Vi c t ng s d ng n

c cho s n

xu t nông nghi p trong th i gian v a qua đã đ a ra k t lu n v vi c đ u t m t cách
chi n l

c là không ch t p trung vào c s h t ng c a h th ng t

nghiên c u nông nghi p và khuy n nông.
lai, đ u t cho nông nghi p ph i đ
Lu n v n th c s

i, mà c trong

đáp ng nh ng thách th c trong t

c xem xét l i và khuy n khích chi n l

ng

c tr n

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


7

gói bao g m nghiên c u, đ y m nh s n xu t nông nghi p, nâng cao n ng l c cho
nh ng ng

i s d ng n

c, và đ y m nh th

ng m i nông nghi p trên toàn c u.

Có nhi u ý ki n đ a ra đ nh ngh a v qu n lý t
nhi u ng

i nh c t i là: “Qu n lý t

các m c tiêu cho m t h th ng t

i song đ nh ngh a đ

c

i là quá trình mà t ch c ho c cá nhân đ a ra

i, t đó thi t l p nên các đi u ki n thích h p, huy

đ ng các ngu n l c khác nhau đ đ t m c tiêu đã đ ra mà không gây ra nh ng tác
đ ng x u nào”.
Ti n s Mark Svedsen – Vi n qu n lý n

c qu c t (IWMI) cho r ng:

“Không có b ph n nào c a công trình h t ng đ m b o ch c n ng làm vi c quá
m t vài n m tr khi có m t t ch c v n hành, duy tu và nâng c p nó”. S thành
công c a h th ng th y l i c n c hai y u t “Ph n c ng” và “Ph n m m”. Ph n
c ng

đây g m công trình đ u m i, h th ng kênh m

ng, công trình đi u ti t và

các trang thi t b . Còn ph n m m là công tác qu n lý. M t trong hai ph n trên s tr
nên vô d ng n u không có ph n kia.
V y đ có th k t h p m t cách thu n hòa gi a “Ph n c ng” và “Ph n m m”
thì r t c n có s đánh giá h th ng thông qua m t h th ng ch tiêu đánh giá trên các

ph

ng di n v kh n ng ph c v , kinh t và môi tr

1.1.3. ánh giá hi u qu t

ng.

i trên th gi i

Hi u qu ho t đ ng là gì? Và hi u nh th nào cho đúng? Khi chúng ta nói
m t h th ng ho t đ ng y u kém, không đ t yêu c u hay ho t đ ng hi u qu là có
hàm ý nh th nào? Hi u qu ho t đ ng đã đ

c đ nh ngh a theo m t s cách khác

nhau. Small và Svendsen (1990) đ a ra m t đ nh ngh a khá r ng v hi u qu ho t
đ ng h th ng th y l i: “Bao g m t ng th các ho t đ ng (ti p nh n các y u t đ u
vào và chuy n đ i các y u t đó thành s n ph m đ u ra trung gian hay thành ph m
cu i cùng) và nh h
và môi tr

ng c a các ho t đ ng đó (tác đ ng lên chính b n thân h th ng

ng bên ngoài)”. H n th h còn đ a ra các mô hình khác nhau v hi u qu

ho t đ ng c a các y u t t ch c và k t lu n r ng m t mô hình đ nh h

ng m c tiêu

hi u qu là h t s c h u ích trong vi c đánh giá hi u qu c a h th ng th y l i. Theo
Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


8

h , hi u qu ho t đ ng là (1): “M c đ đáp ng nhu c u c a khách hàng ho c ng
s d ng v m t lo i s n ph m, d ch v nh t đ nh nào đó” và “là hi u qu có đ

i

c do

ho t đ ng c a các t ch c toàn quy n s d ng nh ng ngu n l c c a mình”.
nh ngh a v hi u qu t
“Hi u qu t

i c a Vi n qu n lý n

i c a h th ng là m c đ đ t đ

đ i v i h th ng đó”. B t k m t h th ng t

c qu c t (IWMI) nh sau:

c c a nh ng m c tiêu ban đ u đ ra

i nào đó c ng c n ph i đ t đ

c các

m c tiêu đ ra đ i v i s n xu t nông nghi p. V c n b n, các h th ng t

i góp

ph n t ng s n l

ng nông nghi p nh ng c ng ph i đ i m t v i nh ng v n đ nh

th i gian hoàn v n dài, phân ph i n
th p và các v n đ môi tr

c không đ ng đ u, hi u qu s d ng n

c

ng liên quan nh nhi m m n, ng p úng, s c kh e c ng

đ ng,…
M t h th ng t

i dù là l n hay nh thì vi c đánh giá hi u qu t

thi t đ đánh giá xem h th ng có đ t đ
ánh giá hi u qu t
th ng t i ng
th ng.

c các m c tiêu ban đ u đ ra hay không.

i giúp cung c p nh ng thông tin c n thi t v v n hành h

i qu n lý và ng

ánh giá hi u qu t

ih

ng l i, góp ph n nâng cao hi u qu qu n lý h

i c ng là c s quan tr ng đ quy t đ nh ph

đ u t nâng cao hi u qu công trình. Ngoài ra đánh giá hi u qu t
vi c so sánh hi u qu t

i là r t c n

ng án

i còn giúp cho

i c a các h th ng v i nhau xem h th ng nào có hi u qu

ho t đ ng t t h n.
i v i m t h th ng th y l i, n u ch đánh giá hi u qu c a h th ng b ng
m t ch tiêu nh t ng s n l
không t

ng s n ph m nông nghi p thu đ

i ho c

i, ho c th m chí m t vài ch tiêu khác n a c ng không th đánh giá đ y

đ công tác v n hành c a h th ng. Chuyên gia v môi tr

ng có th quan tâm đ n

dòng ch y trên sông, kênh và ng n ch n s suy gi m kh i l
n

c khi có t

ng và ch t l

ng

c; chuyên gia xã h i có th quan tâm nhi u v v n đ xã h i; chuyên gia kinh t

có th ch quan tâm đ n hi u qu đ u t , trong khi nhà nông h c có th t p trung
vào n ng su t cây tr ng trên m i hecta,… V y, s đánh giá ch là c c b , riêng l
ch a có m t h th ng ch tiêu nào đánh giá m t cách toàn di n hi u qu ho t đ ng
Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c

9

c a h th ng trên t t c các khía c nh, l nh v c đ có th so sánh m t cách t ng quát
nh t nh ng m t l i, m t h i c ng nh nh ng h n ch còn t n t i; t đó có bi n pháp
kh c ph c nh ng y u kém, phát huy nh ng m t m nh c a h th ng m t cách t t
nh t hay áp d ng vào xây d ng, phát tri n các h th ng m i.
1.1.4. ánh giá hi u qu t
n
n

m ts n

c

, n m 1989 đã cho ra đ i 2 n ph m “Tiêu chu n đo đ c qu n lý v n

hành h th ng t
gia

i

i” và “Giám sát đánh giá h th ng t

và IWMI đã ti n hành đánh giá h th ng t

i”. Ti p sau đó các chuyên
i Sirsa có s tr giúp c a

công ngh vi n thám và các mô hình th y l c; đánh giá h th ng t

i Bhkra v i s

tr giúp c a công ngh vi n thám và h th ng thông tin đ a lý (GIS).
nâng cao hi u qu t
vi c phân ph i n

c cho ng

i nói chung và c th là đ m b o đ tin c y trong
i s d ng, nhi u h th ng t

i

n

, c h th ng

đang ho t đ ng và h th ng m i xây d ng đã ti n hành nâng cao qu n lý n
cách quan tr c và đi u hành các công trình và các thông s t xa.

c b ng

h u h t các h

th ng đ u ch n m t đo n kênh đang ho t đ ng làm d án m u đ nghiên c u và
phân tích l i ích do c i thi n h th ng qu n lý n

c và sau đó s m r ng cho vùng

r ng h n.
N m 1990, T ch c nông l
Thái Lan v c i ti n h th ng t

ng c a Liên h p qu c (FAO) đã có h i th o

i trong n n nông nghi p phát tri n b n v ng.

th o này đã có m t vài nghiên c u liên quan đánh giá hi u qu t

h i

i.

N m 1993, IWMI đã có m t vài nghiên c u liên quan đ n đánh giá hi u qu
h th ng phân ph i n

c c a d án t

i Pakistan và Srilanka.

Các ch tiêu đánh giá hi u qu t

i đ

c các chuyên gia c a IWMI và

Srilanka s d ng là:
- Ch tiêu l

ng n

c dùng trên 1 đ n v di n tích đ t canh tác;

- N ng su t cây tr ng;
- Thu nh p trên 1 ha đ t canh tác;
Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


10

-S nl

ng trên 1m3 n

ct

i.

- S công b ng trong phân ph i n
Trung Qu c - m t c

c

đ u và cu i ngu n n

ng qu c có dân s l n nh t trên th gi i, nông nghi p

là ngành m i nh n trong phát tri n kinh t và đ m b o an ninh l
t ng s n l

ng l

ng th c, 80% s n l

di n tích nông nghi p đ
tiêu đánh giá hi u qu t

ct

c.

ng bông, 90% s n l

ng th c. 70%

ng rau đ

c t o ra t

i. Hi n nay c ng ch a có đ

c m t h th ng các ch

i tiêu chu n. Tuy nhiên th y đ

c t m quan tr ng ph i

đánh giá hi n tr ng ho t đ ng c a các h th ng th y l i, trong các n m 1993-1994
Trung Qu c đã ti n hành đánh giá 195 h th ng t

i l n v i 3 m c đánh giá:

- M c 1: ánh giá k t c u công trình ho c kênh m

ng;

- M c 2: ánh giá toàn b h th ng;
- M c 3: ánh giá c i t o nâng c p h th ng.
K t qu đánh giá cho th y 70% công trình đ u m i b xu ng c p ho c trong
tình tr ng nguy hi m, 16% m t kh n ng làm vi c, 10% b b hoang ch có 4% ho t
đ ng bình th

ng.

i v i kênh m

ng 60% chuy n n

c t t, 21% xu ng c p

nghiêm tr ng, 9% m t kh n ng làm vi c, 10% b b hoang.

i v i các tr m b m

36% m t kh n ng làm vi c, 32% xu ng c p ho c trong tình tr ng nguy hi m.
Malaysia, v i m c tiêu s n xu t l
l

ng th c trong n

qu t

ng th c đáp ng t i thi u 65% nhu c u

c, chính ph đã th y đ

c t m quan tr ng ph i đánh giá hi u

i c a h th ng và tìm các bi n pháp nâng cao hi u qu ho t đ ng khai thác

c a các h th ng này. T nh ng n m 1990 đã b t đ u đánh giá
lúa v i n i dung chính là đánh giá hi u qu s d ng n
các ch tiêu đã đ
s d ng n

c s d ng nh : T l c p n

ct

c. Trong quá trình đánh giá
ng đ i, hi u qu t

c, h s quay vòng đ t…IWMI đã có nghiên c u

cho th y ch s hi u qu dùng n
li u c a Fao v i h th ng t

8 vùng tr ng đi m
i, ch tiêu

Kerian n m 1991

c t 0,035 đ n 0,12kg/m3, trong khi đó theo tài

i cho lúa vi c s d ng n

c có hi u qu ch s này

n m trong kho ng 0,7-1,1 kg/m3.
Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


11

Tháng 5 n m 1994 h i th o vùng Châu Á Thái Bình D
hi u qu t

ng v “ ánh giá

i trong phát tri n nông nghi p b n v ng” t i B ngkok các chuyên gia

đã nh t trí v các thông s đánh giá hi u qu t

i, tuy r ng m i n

đánh giá khác nhau tùy theo đi u ki n c a h th ng t
- Các thông s đ đánh giá hi u qu t
- H th ng phân ph i n

iđ

c có m c tiêu

i khác nhau.

c chia thành nhóm nh sau:

c (bao g m công trình trên kênh):

+ Hi u qu v n chuy n n
+ Hi u qu phân ph i n

c

các c p kênh;

c;

+ B i l ng và c rác.
- Hi u qu t

i m t ruông:

+ H s quay vòng đ t;
+ Hi u ích t

i;

+ Hi u ích s d ng n
- Hi u qu môi tr

c.

ng trong h th ng t

i:

+ M c đ nhi m m n, ki m hóa;
+ Ch t l

ng n

c m t, n

c ng m;

+ Ng p úng;
+ C d i trong kênh có n

c đ ng.

- Hi u qu xã h i:
+ Lao đ ng;
+ S h u ru ng đ t;
+ Gi i trong ho t đ ng t

i;

+ S th a mãn c a nông dân.
- Hi u qu v s d ng đa m c tiêu.
- Hi u qu v kinh t .

Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


12

Nh n xét:
Trên đây là nh ng ví d v đánh giá hi u qu t

i

m ts n

c có h th ng

th y l i phát tri n, nông nghi p là ngành s n xu t có vai trò quan tr ng đ i v i an
ninh c ng nh kinh t . Nh ng nh ng đánh giá đó m i đ
th ng th y l i, c
n

c th c hi n đ i v i h

th là: h th ng công trình đ u m i (Tr m b m, c ng l y

c,…), h th ng kênh d n n

c,… ch ch a có m t h th ng ch tiêu riêng mang

tính đ c thù đánh giá hi u qu c a h th ng c p n

c b ng h ch a.

Khi h ch a hình thành đ ng ngh a v i m t h th ng h ng m c công trình
đ

c xây d ng nh : đ p, đ p tràn, c ng, h th ng d n n

c tn

c, đi u ti t tr n

c trong mùa m a, c p n

khô. V i đ a hình 3/4 di n tích là đ i núi, n

ct

c,…; m c đích là đ t o
i cho đ ng ru ng vào mùa

c ta đã xây d ng đ

c r t nhi u h

ch a l n nh , ph c v s n xu t nông nghi p và các ngành kinh t khác nhau. Vì v y
h th ng c p n

c b ng h ch a góp ph n r t l n cho s phát tri n c a s n xu t

nông nghi p và phát tri n kinh t xã h i, nâng cao đ i s ng c a ng

i dân trong khu

v c. H n n a h ch a còn là gi i pháp phòng ch ng l l t cho h l u m t cách hi u
qu (h n ch s nguy hi m đ i v i tính m ng và tài s n c a ng
nh h
th

i dân). Tuy nhiên

ng tiêu c c mà h th ng mang l i c ng không ít: làm ng p l t đ t, r ng

ng l u; di dân tái đ nh c ; khô ki t dòng ch y

h l u;… h n n a ngu n n

đ n h l i ph thu c r t nhi u vào đi u ki n t nhiên c a l u v c (khí t

c

ng th y

v n, đ a hình đ a m o, th m ph , h th ng sông ngòi…). Nói cách khác t m nh
h

ng c a h th ng c p n

c b ng h ch a là r t r ng vì v y vi c đánh giá hi u qu

c a h th ng là không th thi u, đ c bi t là trong vi c đánh giá hi u qu t
80% dân s n

i (vì

c ta s ng b ng nông nghi p).

Ngoài ra theo ph n 1.1.3 và ph n 1.1.4 ta có th th y vi c đánh giá hi u qu
t

i v n ch a th hi n đ đ

c các tính ch t sau:

Tính toàn di n: Ch a th hi n đ

c tính toàn di n trên các l nh v c khác

nhau, nó ch c th đánh giá vào các ch s mà l nh v c đó quan tâm, ch a th hi n
đ

c tính đ y đ , t ng quan c a h th ng.

Lu n v n th c s

ã có r t nhi u h i th o hay các đ tài

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


13

nghiên c u đánh giá hi u qu ho t đ ng c a h th ng c p n

c b ng h ch a,

nh ng ch là đánh giá c c b c a m t h ch a nào đó ch ch a th y có m t h
th ng ch tiêu đ y đ áp d ng chung cho các h ch a và th hi n đ
quan gi a hi u qu đ u t , môi tr

ng, ch t l

cs t

ng phát tri n xã h i và kinh t .

Tính đ y đ : Các ch tiêu hi n nay h u nh m i ch đánh giá nh h
h th ng công trình sau đ u m i, hi u qu v s n l
ph i n

ng

ng c a

ng nông nghi p, kh n ng phân

c trong h th ng,… ch ch a có s k t h p đánh giá c công trình đ u

m i. Trong khi công trình đ u m i và h th ng sau nó luôn ph i t

ng tác, g n k t

v i nhau không th tách r i. Vì có v y m i s d ng đ

c h t kh n ng ph c v c a

h th ng nh m nâng cao hi u qu v kinh t và môi tr

ng do h th ng đem l i.

Tính phù h p: Các qu c gia trên th gi i có s khác nhau v v n hóa, xã
h i, khoa h c k thu t, kinh t và môi tr
đ c tr ng riêng bi t c a m i n
c an

c này áp d ng cho n

ng nên các ch tiêu đánh giá c ng mang

c, m i vùng. Không th l y nguyên m u đánh giá
c khác. Chúng ta ph i có nghiên c u đánh giá riêng

c a mình, các ch tiêu đ a ra c n phù h p v i đi u ki n kinh t , môi tr
xã h i và trình đ khoa h c, trình đ qu n lý c a đ t n
1.1.5. Giám sát và đánh giá hi u qu t
Trong qu n lý t

ng, v n hóa

c.

i

i nói chung và qu n lý d án nói riêng, giám sát và đánh

giá là hai n i dung không th tách r i và không th thi u trong chu trình qu n lý d
án. Trong qu n lý h th ng t
thi t nh m đ t đ
ánh giá đ

i giám sát và đánh giá đ

c coi là m t ho t đ ng cân

c các m c tiêu đ ra c a h th ng.
c hi u là nh ng ho t đ ng nh m ki m tra xem sau nh ng giai

đo n nh t đ nh đã đ ra c a d án ho c chu k qu n lý, h th ng t

i có đ t đ

c

nh ng m c tiêu đ c a t ng giai đo n ho c toàn b d án không? M c đ đ t đ

c

nh th nào? C ng nh m c tiêu đ ra có phù h p hay không? T đó có các bi n
pháp c i ti n, nâng c p xây d ng công trình c ng nh qu n lý h th ng.
ánh giá hi u qu t

i d a trên m t h th ng ch tiêu đánh giá đ

b i các chuyên gia dày d n kinh nghi m trong l nh v c t
Lu n v n th c s

i và qu n lý t

c th ng nh t
i. Hi n t i

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c

14

trên th gi i c ng ch a có tiêu chu n hay h

ng d n đánh giá hi u qu t

i c th M i

qu c gia, m i vùng tùy theo đi u ki n t nhiên, hình th c qu n lý công trình khác nhau
mà l a ch n m t h th ng ch tiêu đánh giá phù h p, không có m t h th ng ch tiêu
nào áp d ng đ
m ts n

c cho t t c các n

c.

giúp ch n các thông s giám sát đánh giá

c đã đ a ra các thông s và m c đ quan tr ng (xem b ng 1.2).

V n đ quan tr ng c a đánh giá hi u qu t
-

i là

ch :

nh ra các thông s quan tr ng đ đánh giá. Các thông s này có th đ

c

thi t l p t giai đo n quy ho ch h th ng.
- Ch tiêu hay nói cách khác là tiêu chu n mà các thông s nêu trên ph i đ t
đ

c đ i v i m t h th ng c th .
Giám sát

trình qu n lý, ng

đây đ

c hi u là nh ng ho t đ ng nh m ki m tra xem trong quá

i th c hi n có làm đúng theo k ho ch ho c thi t k ban đ u đ ra

không. T đó các bi n pháp giúp đi u ch nh, h tr ng
k đ đ tđ

i qu n lý làm theo đúng thi t

c các m c tiêu đ ra. N i dung chính c a giám sát là:

- L a ch n các ch tiêu giám sát;
- Thu th p các s li u liên quan đ n các ch tiêu giám sát;
- Phân tích s li u;
-

a ra các thông tin giúp xác đ nh h

ng đi thích h p;

- S d ng các thông tin đ c i thi n v n đ .
M t s ch tiêu và thông s hi u qu t

i còn ch a rõ ràng trong vi c đo đ c

ho c tính toán. Quy trình t ch c đánh giá, xác đ nh v trí đo đ c, th i gian đo,...
v..v… c ng ch a đ

c c th hóa trong các tài li u có liên quan.

t h n ch vi c áp d ng đánh giá hi u qu c a h th ng t

Lu n v n th c s

ây chính là y u

i.

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


15

B ng 1.2: B ng đánh giá m c đ quan tr ng c a các thông s đánh giá hi u qu h th ng th y l i
Thông s

TT

xx

x

xx

xx

- Tính công b ng

xx

x

xx

xx

- Hi u su t

xx

xx

xx

x

xx

xx

- M c đ tin c y

x

xx

xx

x

x

xx

2

Hi u qu các công trình

xx

xx

x

xx

xx

xx

3

Hi u qu s d ng m t ru ng

xx

x

xx

xx

- Hi u ích t

xx

x

xx

x

- H s quay vòng đ t

xx

x

xx

xx

- S n ph m

xx

x

xx

x

x

x

x

x

xx

x

x

x

xx

x

xx

4

Môi tr

i

ng

xx

xx
x

xx

xx
xx
x
x

x

xx

xx

xx

xx

xx

xx

xx

xx

X

x

xx

x

xx

xx

xx

xx

xx

x

xx

x

xx

xx

xx

xx

x

x

xx

x

xx

x

x

xx

xx

X

xx

xx

x

xx

x

x

xx

xx

X

x

x

xx

xx

x

x

xx

xx

x

x

x

x

x

x

x

xx

x

xx

xx

xx

x

x

x

x

x

xx

Lu n v n th c s

xx
xx

-N

x

x
xx

xx

-C d i

xx

X

- Thoái hóa đ t
c

xx

x

x

- Tiêu n

xx

xx

- Úng
c ng m

c trong khu v c

Thai Viet
Phili Chi Indo Malay In Myan Ne Pakis Ko Bang Bhu Srilan
Laos
lan Nam
pines na nesia
sia
dia mar pal tan rea lades tan
ka

S thích h p c a h th ng
t i

1

m ts n

x

xx

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

X
X
X
c

x

xx

xx
xx

xx

x

x

xx

xx

x

xx

xx

xx

xx

x

xx

x

xx

x

xx

x

x

xx

xx

x

xx

x

x
xx


16

5

- S c kh e c ng đ ng

xx

Xã h i

xx

-S h uđ t

xx

x

x

x

xx

xx

x

xx

x

x

x

x

- S th a mãn c a nông dân

xx

xx

x

xx

x

xx

x

- H i dùng n

xx

xx

xx

xx

xx

xx

xx

x

xx

- S di chuy n ch
nông dân

6

7

Thai Viet
Phili Chi Indo Malay In Myan Ne Pakis Ko Bang Bhu Srilan
Laos
lan Nam
pines na nesia
sia
dia mar pal tan rea lades tan
ka

Thông s

TT

c a

c

xx

xx

xx

x

x

xx

x

x

x

x

x

xx

xx

xx

xx

x

x

x

x

x

x

xx

x

x

x

xx

X

xx

x

xx

x

xx

xx

X

xx

xx

xx

x

xx

x

- Th y s n

x

xx

x

xx

x

-N

xx

x

x

x

xx

-V nt i

x

x

x

x

Kinh t

xx

xx

xx

- T túc tài chính

xx

xx

xx

xx

xx

xx

xx

- T s B/C

xx

xx

xx

xx

x

xx

x

Lu n v n th c s

x

xx

x

Ngu n tài li u: FAO-1994

x

xx

S d ng t ng h p ngu n
n c
c trong thành ph

X

xx

xx

x

X

xx
x

x

xx

xx

x

x

Xx

x

x

x

x

X

x

x

x

xx

xx

xx

xx

xx

xx

xx

xx

x

xx

xx

xx

x

x

xx
Xx

x: Quan tr ng

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

xx: R t quan tr ng

c

x
x


17

Nh v y v i m i qu c gia khác nhau thì m c đ đánh giá s quan tr ng c a
các thông s đánh giá hi u qu t
nào bao quát đ

i là khác nhau. Các thông s đánh giá trên ph n

c m t s m t c a ho t đ ng s ng c a d án, tuy nhiên nó ch a đi

sâu c th đ có th áp d ng đánh giá riêng bi t cho m t h th ng t

t

i t ch y hay

i b ng đ ng l c… Vì v y v i yêu c u c th c a vi c đánh giá hi u qu ho t

đ ng c n ph i có nh ng nghiên c u đ đ a ra m t h th ng ch tiêu riêng cho m i
h th ng khác nhau. V i đ tài này tác gi s đ a ra m t h th ng ch tiêu riêng trên
c s tham kh o m t s các thông s

trên.

1.2. Tình hình nghiên c u, đánh giá hi u qu t

i

Vi t Nam

1.2.1. Th c tr ng đánh giá và nh ng nghiên c u có liên quan đ n ch tiêu đánh
giá hi u qu t

i

Vi t Nam.

Vi t Nam, không ch có các đ tài nghiên c u mà th c t v n đ đánh giá
hi u qu
t

các h th ng th y l i nói chung và đánh giá hi u qu t

i c a h th ng

i b ng h ch a nói riêng ch a có m t h th ng ch tiêu chu n. Các đánh giá hay

các ch tiêu dùng đ đánh giá cho đ n ngày nay ch mang tính đ nh l
không đ y đ , không toàn di n và không phù h p.

ng s sài,

c bi t vi c nghiên c u đ xu t

này mang tính: chính th c, có tính khoa h c và th c t cao vì nó áp d ng đánh giá
cho các h th ng có tính đ c thù.
M t s k t qu nghiên c u v h th ng các ch tiêu đánh giá hi u qu ho t
đ ng c a h th ng th y l i đ

c đ a ra t i các h i th o, m t s v n b n liên quan,

nh ng d án đi u tra, nh ng đ tài nghiên c u và nh ng nghiên c u c a các nhà
khoa h c đ t đ

c m t s k t qu nh :

- D án: “Qu n lý n

c t ng h p trên h th ng t

i b ng b m c a đ ng b ng

sông H ng” (1995 – 1998) do Vi n khoa h c Th y l i th c hi n đã nghiên c u ng
d ng mô hình IMSOP đ tr giúp v n hành và đánh giá hi u qu ho t đ ng c a h
th ng th y l i thông qua ch tiêu c p n
-

c t i các đi m đi u ti t.

tài nghiên c u khoa h c: “Nghiên c u xây d ng h th ng ch tiêu t ng

h p đánh giá nhanh hi n tr ng (c s h t ng, qu n lý v n hành) và hi u qu KT –
Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c


18

XH công trình th y l i, ph c v nâng c p hi n đ i hóa và đa d ng hóa m c tiêu s
d ng” (2001 – 2995) do Vi n khoa h c Th y l i th c hi n đã đ a ra h th ng các
ch tiêu đánh giá nhanh (RAP) dùng đ đánh giá hi u qu các công trình th y l i.
-

tài nghiên c u c p b : “Nghiên c u xác đ nh n ng l c làm vi c th c t

c a các h th ng th y l i đã có so v i thi t k ” (n m 2001) do Vi n Khoa h c Th y
l i th c hi n đã đ a ra k t qu v th c tr ng hi u qu t
hi u qu t

i

i và các ch tiêu đánh giá

3 h th ng th y l i: Nam Thái Bình, Li n S n – V nh Phúc, Su i

Hai – Hà Tây (nay là Hà N i).
- Nghiên c u v hi u qu ho t đ ng c a h th ng th y l i, GS-TS T ng

c

Khang đ a ra khái ni m: “Hi u qu khai thác các h th ng th y l i là hi u qu c a
t

i sau khi xây d ng công trình, s n l

ng nông nghi p t ng thêm trong đi u ki n t

nhiên và đi u ki n s n xu t nông nghi p c th c a vùng t c là hi u ích c a t

i”, tác

gi c ng đ a ra 2 cách đánh giá v hi u qu qu n lý khai thác công trình:
+ Cách th nh t là l y th c tr ng tr

c khi xây d ng công trình làm chu n;

+ Cách th hai là l y hi u qu thi t k trong v n b n đ

c duy t LCKTKT

ho c TKKT làm chu n. Sau đó t hi u qu do công trình mang l i sau khi xây d ng
đ so sánh v i chu n mà đánh giá.
Tác gi c ng đ a ra h ch tiêu đánh giá h th ng th y l i nh sau:
+ Ch tiêu n

ct

i;

+ Ch tiêu v di n tích t

i và tr ng thái công trình;

+ Ch tiêu v c i t o đ t;
+ Ch tiêu v s n l

ng và hi u ích t

i;

+ Ch tiêu t ng h p nhi u m t.
- Lu n v n th c s c a Nguy n Th Kim Dung đã b o v thành công n m
2003 v i đ tài “Nghiên c u hi n tr ng hi u qu c a các h th ng th y l i và ki n
ngh các ch tiêu đánh giá”.
- Lu n v n th c s c a D

ng Th Kim Th đã b o v thành công n m 2006

v i đ tài: “Nghiên c u hi u qu ho t đ ng c a các h th ng th y l i Nam Th ch

Hãn b ng h th ng các ch tiêu đánh giá hi u qu ”.
Lu n v n th c s

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n

c