NGHIÊN CỨU MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ VÀ KHAI THÁC HỆ THỐNG THỦY NÔNG BẮC ĐUỐNG

-1-

M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài nghiên c u
B c Ninh là m t t nh thu c vùng đ ng b ng B c B , n m trong vùng kinh t
tr ng đi m, tam giác t ng tr
có m c t ng tr

ng kinh t cao, giao l u kinh t m nh.

V i v trí n m
đ

ng kinh t Hà N i - H i Phòng - Qu ng Ninh. Khu v c

c a ngõ phía

ông B c c a thành ph Hà N i cùng v i tr c

ng giao thông l n ch y qua, n i li n t nh v i các trung tâm kinh t , th

ng m i và

v n hoá c a mi n B c đã t o đi u ki n cho t nh ngày càng phát tri n v kinh t , m
r ng kh n ng thu hút v n đ u t c a n
nghi p hoá - hi n đ i hoá c a c n

c ngoài và góp ph n vào quá trình công

c.V i kho ng 55% dân s làm ngh nông (n m

2009 - báo cáo quy ho ch th y l i t nh B c Ninh đ n n m 2020) nên công tác thu l i
chi m m t v trí quan tr ng trong s nghi p n đ nh và phát tri n kinh t xã h i c a
t nh B c Ninh.
T nh B c Ninh có di n tích đ t canh tác là h n 40.000 ha nh ng n ng l c các h
th ng th y nông trong t nh có nh ng h n ch , đáp ng ch a đ y đ cho nhu c u s n
xu t nông nghi p. Di n tích t

i tiêu ch đ ng trên toàn t nh ch đ t 48,16%; còn l i

trên 32.675 ha ru ng, chi m 51,84% di n tích canh tác v n còn thi u n
th

c. Di n tích

ng xuyên b h n chi m t i 7.095 ha, b ng 14,55% di n tích canh tác; trong đó có

2.650 ha đ t bãi ngoài sông và 4.445 ha

cu i ngu n kênh t

i và vùng cao c c b .

Nguyên nhân chính c a tình tr ng trên là do h th ng các công trình th y l i
t

i tiêu ph n l n đ

c xây d ng t nh ng n m 1960 đ n 1997 đã xu ng c p nghiêm

tr ng; nhi u tr m b m máy móc b c nát, l c h u và th
Hai h th ng th y nông B c
và ph thu c vào m c n

u ng và Nam

u ng có các tr m b m đ u xa sông l n

c c a các con sông, đ ng th i h th ng kênh t

m t s vùng thi u các tr m b m; h th ng kênh m
không đ

ng xuyên b h h ng n ng.

ng và các tr c tiêu chính lâu ngày

c n o vét đã b b i l ng; vi c tu b tôn cao các b vùng ch a đ

đúng m c...; do đó d n đ n tình tr ng khi có m a l n vi c tiêu thoát n
ch .

i quá dài;
c quan tâm

ch ts ch n

-2M t trong hai h th ng th y nông c a B c Ninh là h th ng th y nông B c
u ng, trong quá trình qu n lý v n hành, đã b c l nh ng t n t i c b n, đó là:
Hi n t

ng thi u n

xa, cu i các kênh t

c v n th

ng xuyên x y ra, đ c bi t

i c a các tr m b m t

i l n, di n tích t

các vùng cao, vùng
i, tiêu ch a ch đ ng

còn chi m t l khá l n, các công trình xây d ng đã lâu hi n t i đã và đang xu ng c p
nên không phát huy đ

c h t n ng l c, nguyên nhân là do: Ngu n n

ph n l n các công trình đ u m i c a h th ng đã đ

c b suy gi m và

c xây d ng trên 30 n m, máy

b m đã c , l c h u, các thi t b b hao mòn, nhà máy xu ng c p, kênh m
b i l ng, kh n ng d n n

ng b s t l

c kém. Nh ng h h ng này hàng n m đ u đ

c tu s a

nh ng do ngu n v n có h n, nên ch s a ch a ch p vá do đó công trình ngày càng
xu ng c p. i n hình nh các tr m b m Tr nh Xá, Kim ôi 1, Xuân Viên...
M t khác, trong nh ng n m g n đây tình hình di n bi n th i ti t r t ph c t p
c ng nh tình hình phát tri n kinh t xã h i c a t nh có nh ng bi n đ ng m nh nh :
Quá trình đô th hoá t ng nhanh, dân s t ng, nhi u khu công nghi p m i đ

c xây

d ng. Di n tích đ t nông nghi p có nhi u thay đ i, di n tích tr ng lúa gi m, di n tích
đ ng tr ng đã đ

c chuy n sang nuôi tr ng thu s n. M c đ m b o tiêu cho khu công

nghi p và đô th c n ph i cao h n ph c v s n xu t nông nghi p. V n đ đ t ra là ph i
l i d ng t ng h p ngu n n
ngu n n

c t i đa nh ng đ ng th i v n ph i đ m b o phát tri n

c m t cách b n v ng là tiêu chí đ

c đ t lên hàng đ u.

Trong khi đó s c ép v yêu c u dùng n

c, v ô nhi m môi tr

ng n

c ngày

càng gia t ng. Trong ph m vi h th ng, s chuy n d ch c c u s d ng đ t và n

c

đang di n ra m nh m , bên c nh đó là s thay đ i v chính sách mi n th y l i phí.
Chính vì v y vi c nghiên c u m t s gi i pháp nâng cao hi u qu qu n lý và
khai thác h th ng th y nông B c

u ng, là nh ng v n đ c n thi t và c p bách. Vì

th i gian có h n, đ tài lu n v n ch t p trung vào nghiên c u m t s gi i pháp nâng
cao hi u qu t

i h th ng th y nông B c u ng t nh B c Ninh.

2. M c đích c a đ tài
ánh giá đ
t nh B c Ninh.

c hi n tr ng qu n lý và khai thác h th ng thu nông B c

u ng


-3xu t đ

c m t s gi i pháp nâng cao hi u qu qu n lý khai thác h th ng

th y nông B c u ng - B c Ninh.
Tính toán nhu c u dùng n

c trong t

ng lai.

3. N i dung nghiên c u
- Nghiên c u hi n tr ng qu n lý khai thác h th ng th y nông B c
ra nh ng t n t i và h n ch v m t t

i, tiêu, môi tr

u ng, ch

ng.

- Nghiên c u c s khoa h c cho vi c đ xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu
qu n lý và khai thác h th ng th y nông B c u ng
- Nghiên c u đ xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu qu n lý và khai thác h
th ng thu nông B c u ng.

4. Ph

ng pháp nghiên c u
- Nghiên c u t ng quan: Nghiên c u các k t qu có liên quan đ n đ tài, t đó

rút ra các v n đ chung có th áp d ng cho đ tài.
- Nghiên c u th c đ a: i u tra, thu th p các s li u v hi n tr ng h th ng thu
nông B c u ng b ng các ph

ng pháp ph ng v n, phi u đi u tra, h i th o...

- Nghiên c u n i nghi p: Phân tích, th ng kê và t ng h p đ xác đ nh đ
y u t h n ch hi u qu ho t đ ng c a h th ng và xây d ng đ

c các

c c s khoa h c và

th c ti n cho các gi i pháp nâng cao hi u qu khai thác c a h th ng.


-4-

CH

NG 1

HI N TR NG H TH NG THU NÔNG B C U NG
1.1.

c đi m t nhiên h th ng th y nông B c u ng
1.1.1. V trí đ a lý
H th ng thu nông B c

u ng thu c vùng đ ng b ng B c B , n m g n trong

châu th sông H ng, có v trí đ a lý n m k p gi a các con sông l n nh :
+ Sông H ng, sông u ng
+ Sông C u
+ Sông Cà L

phía Tây Nam và Nam

phía B c và phía ông.
phía Tây.

Vùng có to đ đ a lý n m trong kho ng:
+ T 21057’51” đ n 22015’50” v đ B c
+ T 106054’14” đ n 107018’28” kinh đ
H th ng thu l i vùng B c

ông

u ng n m tr n trong lãnh th đ t đai c a các

huy n Tiên Du, T S n, Yên Phong, Qu Võ, TP.B c Ninh c a t nh B c Ninh, huy n
ông Anh và 7 xã c a huy n Gia Lâm (thu c TP.Hà N i). 7 xã c a huy n Gia Lâm
bao g m các xã Yên Th
Màu và Phù

ng, Yên Viên, Ninh Hi p, D

ng Hà,

ình Xuyên, Trung

ng.

Tính đ n nay, vùng B c

u ng có t ng di n tích t nhiên là 71363,3 ha trong

đó đ t s n xu t nông nghi p chi m 37706,7ha, di n tích đ t canh tác là 37294,7ha.

1.1.2.

c đi m đ a hình

Nhìn chung đ a hình vùng nghiên c u th p d n t Tây sang

ông. T V nh

Thanh đ n Xuân N n (t c là d c Qu c l 3 t Hà N i đi) h t v phía Tây c a khu v c
có cao đ t 7m đ n trên 10m thu c l u v c

m Thi p.

Ph n l u v c sông Thi p có cao đ t +6m ÷ +11m, ph bi n

cao đ +8m

thu c huy n Mê Linh, ông Anh, Gia Lâm. D c sông Thi p cao đ đ a hình bi n thiên
t +11m ÷ +6m trên chi u dài kho ng 18km. Do có đ d c l n nên khi m a l n
t p trung tiêu thoát nhanh và tiêu t ch y khá thu n l i, đ v sông Ng Huy n Khê.

c


-5Vùng có cao đ th p h n c a h th ng n m trong đ a bàn t nh B c Ninh, thu c
vùng sông Ng Huy n Khê t Long T u t i

ng Xá. Trên chi u dài sông Ng Huy n

Khê kho ng 33km, cao đ ph bi n t +6m ÷ +2,5m, có đ d c nh , do đó trong mùa
m a l thì m c n

c trong sông Ng Huy n Khê chênh l ch t Long T u t i

là không đáng k , và m t n
t o nên m t h ch a n

1.1.3. Th nh
1.1.3.1.

c sông g n nh ph ng và đ

ng Xá

c bao b c b i 2 b đê sông

c đi u ti t cho quá trình tiêu thoát l .

ng, đ a ch t

c đi m đ a ch t:

Toàn b vùng B c

u ng n m trong c u trúc đ a ch t thu c s t tr ng sông

H ng, b dày tr m tích đ t ch u nh h

ng rõ r t c a c u trúc m ng. Vùng nghiên

c u có m t các lo i đ t đá có tu i t Cambri đ n đ t , song nhìn chung có thành t o
Kainozoi ph trên các thành t o c . ây là thành t o chi m u th v đ a t ng lãnh th .
Các thành t o Triat phân b trên h u h t các dãy núi, thành ph n th ch h c ch y u là
cát k t, s n k t. B dày các thành t o đ t bi n đ i theo quy lu t tr m tích t B c
xu ng Nam.

các vùng núi do b bóc mòn nên b dày c a chúng còn r t m ng, càng

xu ng phía Nam b dày có th đ t t i 100 m, trong khi đó vùng phía b c ( áp C u) b
dày ch đ t t 30÷50m.
Có các đ a t ng sau:
- H t ng Nà Khu t (T2nk): Thành ph n ch y u là đá phi n sét, xen b t k t,
cát k t, sét vôi. Các đá c a h t ng này l ra r i rác

khu v c Yên Ph , Th C u...

- H t ng M u S n (T3cms2): Thành ph n ch y u là đá phi n, sét vôi, có cát
k t d ng quatzit xen b t k t. Các đá c a h t ng này l ra v i di n tích khá l n t i các
đ i núi xung quanh Thành ph B c Ninh. Các đá b u n n p và n t n v i m c đ
trung bình.
- H t ng Hòn Gai (T3nrhg): Thành ph n g m cu i k t, cát k t, b t k t, phi n
sét. Các đá b u n n p và n t n khá m nh, đ c bi t
* Các h t ng có tu i

g n các khu v c đ t gãy đi qua.

t :

- H t ng H i H ng (QIV12bh): Thành ph n
trên là b t, cát l n sét, than bùn, sét cao lin, sét g m s .

phía d

i là cát, b t, sét. Ph n


-6- H t ng Thái Bình (QIV3tb): Thành ph n g m sét, b t, l n cát, sét cát, sét
g ch ngói.
Hai t ng trên là hai h t ng nghèo n

c th

ng n m

trên cùng t o nên ph n

di n tích l n đ ng b ng c a t nh B c Ninh hi n t i. Trong đ a ch t thu v n, hai h
t ng này th

ng đ

c g p l i thành t ng ch a n

c Qc.

- H t ng V nh Phúc (QIII2vp): Thành ph n g m sét, b t có màu loang l , l ra
khá r ng rãi
n

ph n phía Tây c a t nh.

ây là t ng nghèo n

c ph lên trên t ng ch a

c Hà N i.
- H t ng Hà N i (QII, III1hn): Thành ph n ch y u là cu i, s i, s n xen ít cát,

b t.

ây là t ng ch a n

c r t ph bi n

u ng nói riêng. Trong đ a ch t th y v n đ
1.1.3.2.

c đi m th nh

đ ng b ng B c B nói chung và vùng B c
c g i là t ng ch a n

c Qa.

ng:

t đai trong vùng ph n l n là đ t phù sa sông H ng ph trên n n tr m tích đ
tam, có chi u dày t 90 ÷ 120m.

ch ng l i l l t hàng n m nhân dân đã đ p h

th ng đê bao quanh vùng, do đó t o ra nh ng vùng tr ng, không đ
b i đ p ít h n so v i vùng ven sông, ngoài đê. Ch t đ t

c b i đ p ho c

đây ch y u là phù sa c

g m các huy n ông Anh, Tiên S n, Yên Phong.
Th nh

ng có ch t đ t t t, thích h p v i tr ng tr t lúa n

nhiên cao, nh t là khu v c

ông Anh, Gia Lâm.

t có màu nâu t

c, đ màu m t
i và có ph n ng

trung tính đ n ki m y u, giàu lân và ka li, có thành ph n c gi i thay đ i rõ r t.
pHKCl t 6,0 ÷ 7,0.
Hàm l

ng mùn trung bình: 1,7%.

m t ng s t 0,14 ÷ 0,2%.
Lân t ng s thu c lo i khá t 0,1 ÷ 0,18%.
Kali t ng s 2,0% và d tiêu 20 mg/100 g đ t đ u t khá đ n gi u.
H u h t đ t có thành ph n c gi i trung bình đ n th t n ng.
Lo i đ t này thích h p cho vi c tr ng lúa, hoa màu và m t s lo i cây công
nghi p ng n ngày.


-7-

1.1.4.

c đi m khí t

ng thu v n

c đi m khí h u:

1.1.4.1.

Vùng B c u ng n m trong vùng đ ng b ng châu th sông H ng nên có chung
các đ c đi m khí h u c a đ ng b ng sông H ng, không có s phân hóa khí h u đáng
k t n i này sang n i khác.
t ng l

c tr ng khí h u c b n là n n nhi t đ cao đ ng đ u,

ng nhi t l n; song có mùa đông l nh rõ r t, chênh l ch nhi t đ gi a tháng

nóng nh t và tháng l nh nh t đ t khá cao. Tháng l nh nh t th

ng là vào tháng I, nóng

nh t là tháng VII
Vào cu i mùa đông không khí r t m
phùn r t đ c s c; Không ch u nh h
ti p qua bi n v nh B c B đã đ

t, có đ c tr ng th i ti t n m và m a

ng tr c ti p c a gió Tây Nam khô nóng (gián

c m hóa); Ch khi áp th p B c B kh i sâu m i có

nhi t đ cao c c đoan (T i Hà N i đã t ng quan tr c đ
h

c nhi t đ 42,8oC); Ch u nh

ng tr c ti p c a bão (t tháng VIII ÷ X).
+ Nhi t đ :
Vùng B c

u ng nhìn chung có nhi t đ khá cao, nhi t đ trung bình n m

kho ng 23 ÷ 27oC. Tháng có nhi t đ trung bình l n nh t th

ng r i vào tháng VI và

tháng VII, nhi t đ trung bình hai tháng này đ u trên 28,5oC. Tháng có nhi t đ trung
bình th p nh t là tháng I, trung bình tháng đ t t 16 - 17oC.
+ S gi n ng:
Vùng B c u ng có t ng s gi n ng trung bình nhi u n m khá cao đ t t 1561
÷ 1660 gi /n m. Hai tháng V và VII là các tháng có s gi n ng cao nh t trong n m,
m i ngày có t i 6,5 ÷ 6,9 gi n ng. Tháng có s gi n ng ít nh t là tháng II và III,
trùng vào th i k có m a phùn m

t, tr i th

ng u ám và mây th p che ph . M i

ngày có bình quân t 1,3 ÷ 1,5 gi /ngày. N u xét v góc đ nông nghi p, thì đây là
th i k sâu b nh h i lúa và hoa màu phát tri n m nh nh t. Nhìn chung các tháng khác
trong n m. l

ng n ng có đ đ cây c i và hoa màu quang h p phát tri n thu n l i.

+ B c h i:

T ng l
B c

ng b c h i trung bình nhi u n m t i các tr m và suy ra cho c vùng

u ng đ t m c x p x 1000mm/n m. Tháng có l

ng b c h i l n nh t ch đ t


-8kho ng 100mm/tháng. L

ng b c h i l n nh t th

th i k đ u mùa m a, s gi n ng th
l

ng r i vào t tháng V ÷ VII, đây là

ng đ t l n nh t n m. Tháng II, III là th i k có

ng b c h i nh do có lo i hình th i ti t m a phùn xu t hi n, đ
+

m không khí:

M c dù n m g n trong vùng n i chí tuy n, song vùng B c
h

m không khí cao.

u ng còn ch u nh

ng sâu s c c a gió mùa c c đ i. Nhìn chung có m t mùa đông l nh, th i k đ u là

khô hanh, đ

m th p do nh h

ng gió mùa, th i k này là không khí l nh l c đ a

bi n tính, th

ng vào cu i tháng X, tháng XI, XII, I; Các tháng cu i mùa đông l i có

th i ti t l nh m, tr i rét bu t do ch u nh h
khi đi qua bi n gây nên m a phùn, đ
Trung bình nhi u n m, đ

ng c a không khí l nh c c đ i bi n tính

m cao (tháng II ÷ đ u tháng IV).

m không khí vùng nghiên c u đ t t 81 ÷ 82%.

Th p nh t vào tháng XII và cao nh t th

ng vào tháng III, IV.

+ Gió:
H

ng gió th nh hành trong t nh vào mùa hè là gió Nam và ông Nam, còn vào

mùa đông h

ng gió th nh hành là gió mùa

ông B c. T c đ gió trung bình toàn

vùng đ t kho ng 1,5 ÷ 2,0 m/s. T c đ gió l n nh t quan tr c đ

c t i tr m B c Ninh

là 33 m/s, t i tr m Láng là 31m/s (xu t hi n trong nhi u n m).
+ M a:
-L

ng m a n m:

Vùng nghiên c u có ch đ m a theo ch đ m a chung c a vùng đ ng b ng
B c B . Mùa m a th

ng b t đ u vào tháng V và k t thúc vào tháng X. L

trong 6 tháng mùa m a chi m đ n 83 ÷ 86% t ng l
ch còn t 14 ÷ 17% t ng l
Tháng có l

ng m a n m, các tháng còn l i

ng m a n m.

ng m a l n nh t là VII và VIII, t ng l

chi m t 35 ÷ 38% t ng l

ng m a

ng m a hai tháng này

ng m a n m.

Hai tháng ít m a nh t là tháng XII, I. T ng l

ng m a hai tháng này ch chi m

1,5 ÷ 2,5% t ng m a n m, th m chí có nhi u tháng không m a gây ra tình tr ng h n
hán nghiêm tr ng.


-9Nhìn chung t ng l

ng m a n m bi n đ ng không l n, h s bi n đ ng m a

n m (Cv) ch t 0,19 ÷ 0,26. Các tháng ít m a có h s Cv t

ng đ i l n, th

ng là

l n h n 1. Tháng có h s Cv bi n đ ng m nh nh t là tháng XI, XII, I, là các tháng có
l

ng m a nh nh t trong n m.
Theo không gian l

v i l

ng m a trung bình nhi u n m c ng t

ng đ i đ ng nh t

ng m a hàng n m th p ch dao đ ng quanh m c 1400mm/n m. Vùng phía

Nam c a h th ng có l

ng m a l n h n c , đ t t i 1600mm.

- M a l n th i đo n ng n:
M a l n là nguyên nhân sinh ra l l t sông ngòi và xói mòn trên l u v c, gây
ng p úng n i đ ng n ng n ... làm thi t h i không nh đ n đ i s ng nhân dân, s n xu t
nông nghi p và giao thông... M a l n th
hay h i t nhi t đ i gây ra. L

ng do tác đ ng c a bão, áp th p nhi t đ i

ng m a m t ngày l n nh t đã quan tr c đ

c t i các

tr m trong và lân c n vùng B c u ng nh trong b ng 1.1.
B ng 1.1. L

ng m a 1 ngày max n m các tr m trong và lân c n
vùng nghiên c u

Tr m

L

ng m a 1 ngày max

n v : mm
Th i gian xu t hi n

Hà N i (1956-2008)

405,0

31/X/2008

B c Ninh (1960-2007)

232,6

18/VI/1986

V nh Yên (1960-2007)

284,0

4/X/1978

Yên Phong (1960-2007)

283,2

10/X/1984

T S n (1960-1981)

207,0

14/VIII/1968

Gia Lâm (1960-2007

404,0

10/XI/0984

ông Anh (1962-2007)

352,7

10/XI/1984

a Phúc (1960-2007)

284,5

28/VI/2001

1.1.4.2.

c đi m thu v n:

H th ng th y nông B c u ng có các sông l n bao b c xung quanh nh : Sông
H ng, sông

u ng phía Tây Nam và Nam; Sông C u

phía B c và

ông, Sông Cà


- 10 L

phía Tây, ngoài ra vùng nghiên c u còn có m t h th ng sông n i đ ng, bao g m

sông Ng Huy n Khê, ngòi Tào Khê, ngòi Kim ôi.
a) L

i tr m th y v n:

H u h t trên các sông bao quanh h th ng và các h th ng sông n i đ ng đ u có
tr m quan tr c th y v n. Tuy v y, các tr m đo l u l

ng và m c n

trên các sông chính. Các sông n i đ ng ch quan tr c m c n

c ch đ

cđ t

c t i các tr m b m tiêu

vào th i đi m tiêu l , úng.
H th ng tr m quan tr c m c n

c n i đ ng ph c v cho công tác đi u ti t, các

c ng trên các sông tr c chính ph c v cho t

i, tiêu, thoát úng, các tr m này quan tr c

đ nh k theo l ch, ch đ quan tr c không nh các tr m c b n. Cao đ tr m thu c h
th ng cao đ Thu l i c , t n m 1995 tr l i đây đ
ch t l

c quy v h cao đ qu c gia,

ng tài li u tin c y có th s d ng cho nghiên c u, tính toán.
b) Dòng ch y n m:
Dòng ch y c ng phân làm 2 mùa rõ r t là mùa l và mùa ki t.
Mùa l trên các sông l n dài 5 tháng (VI – X), mùa l b t đ u ch m h n mùa

m a m t tháng và k t thúc cùng v i mùa m a (các tháng mùa l là tháng có l u l

dòng ch y bình quân tháng l n h n l u l

ng dòng ch y bình quân n m v i m t t n

su t xu t hi n ≥ 50%). Mùa l ch kéo dài 5 tháng nh ng l
chi m t 70 ÷ 80% l

ng n

ch y mùa l chi m t i 88% l
C

ng

c c n m.

ng dòng ch y mùa l

c bi t mùa l n m 1958, t ng l

ng dòng ch y n m t i tr m Th

ng dòng

ng Cát và t i tr m Phú

ng l n nh t là 83,5% n m 1968. Tháng có dòng ch y l n nh t là tháng VIII chi m

t i 30% l n h n l

ng dòng ch y c a 7 tháng mùa ki t (22%), T i tr m Phú C

ng

vào n m 1972 dòng ch y c a 7 tháng mùa ki t ch chi m 19% trong khi đó ch riêng
tháng VIII dòng ch y chi m t i 33% t ng l
tr m Th

ng dòng ch y n m. Trên sông

u ng t i

ng Cát đ c bi t có s thay đ i gi a giai đo n có h Hòa Bình (1988-2007)

và ch a có h (1957-1987). T ng l u l

ng mùa l trung bình trong giai đo n có h

73% gi m 6% so v i giai đo n ch a có h Hòa Bình.
Mùa ki t kéo dài 7 tháng t tháng XI đ n tháng V n m sau, thành ph n dòng
ch y mùa ki t ch chi m t 20 ÷ 30% l
nh t là tháng II, tháng III và tháng IV, l

ng n

c c n m. Tháng có dòng ch y nh

ng dòng ch y các tháng này ch chi m

- 11 kho ng 2 ÷ 3% l

ng n

có h Hòa Bình l u l
bình

c c n m. Trên sông

ng mùa ki t đ

u ng t i tr m Th

ng Cát, giai đo n

c c i thi n đáng k . L u l

ng mùa ki t trung

giai đo n này là 27% so v i giai đo n ch a có h Hòa Bình ch là 21%.

1.2. Hi n tr ng kinh t xã h i
1.2.1. Dân s và lao đ ng
1.2.1.1. Dân s :
Vùng B c u ng bao g m đ a ph n hành chính 7 xã c a huy n Gia Lâm, huy n
ông Anh (TP Hà N i) và các huy n Tiên Du, T S n, Yên Phong, Qu Võ, TP.B c
Ninh c a t nh B c Ninh.
Tính đ n ngày 31/12/2007 vùng B c
116 xã, ph

u ng bao g m 1 thành ph và t ng s

ng, th tr n.

V c c u dân s : Tính đ n n m 2007, t ng dân s c a vùng B c
1.050.975 ng

i, trong đó s dân thành th là 147.061 ng

s , nông thôn là 1.033.664 ng

u ng là

i chi m 13,99% t ng dân

i chi m 86,01% t ng dân s .

1.2.1.2. Lao đ ng và tình hình dân trí:
Tính đ n ngày 31/7/2007 s ng
B c Ninh kho ng 357.102 ng
thu c 2 huy n Gia Lâm và

i trong đ tu i lao đ ng

các huy n thu c t nh

i chi m kho ng 33,98% dân s toàn vùng, s lao đ ng
ông Anh kho ng 194.752 ng

i, chi m 18,53% dân s

toàn vùng. Trong đó lao đ ng làm vi c trong ngành nông lâm nghi p v n là ch y u
(m c dù s lao đ ng trong ngành này đã gi m m nh trong nh ng n m g n đây), s lao
đ ng trong các ngành công nghi p - d ch v đang có xu h
lâm nghi p, du l ch - d ch v v n còn

ng t ng m nh, các ngành

m c h n ch .

M c dù t l trong đ tu i lao đ ng l n nh ng ch t l

ng lao đ ng ch a cao, t

l công nhân lành ngh , cán b k thu t có chuyên môn còn ít, ch a đáp ng đ nhu
c u phát tri n kinh t hi n t i và t

ng lai. Tính đ n nay, trong toàn vùng m i ch có

4.934 cán b có trình đ đ i h c và công nhân lành ngh , t l lao đ ng đã qua đào t o
m i ch chi m 23% dân s lao đ ng.

1.2.2. Tình hình kinh t - xã h i chung c a vùng
1.2.2.1. Tình hình kinh t :


- 12 Vùng nghiên c u n m trong đ a ph n đ t đai c a 2 huy n th thu c thành ph
Hà N i và 5 huy n thu c t nh B c Ninh. N n kinh t c a các huy n th này ch u s chi
ph i b i n n kinh t th tr

ng đ y sôi đ ng v i c c u phát tri n kinh t theo h

ng

công nghi p hoá là chính cho nên GDP trong công nghi p – xây d ng c b n ngày
càng t ng trong su t giai đo n t 2000 đ n nay. Hi n nay, t ng GDP trong ngành này
chi m g n m t n a t ng giá tr các ngành.
1.2.2.2. Tình hình xã h i:
S ng
357.102 ng
Lâm và

i trong đ tu i lao đ ng

các huy n thu c t nh B c Ninh kho ng

i chi m kho ng 33,98% dân s toàn vùng, s lao đ ng thu c 2 huy n Gia

ông Anh kho ng 194.752 ng

i, chi m 18,53% dân s toàn vùng. Trong đó

lao đ ng làm vi c trong ngành nông lâm nghi p v n là ch y u (m c dù s lao đ ng
trong ngành này đã gi m m nh trong nh ng n m g n đây), s lao đ ng trong các
ngành công nghi p - d ch v đang có xu h
l ch - d ch v v n còn

ng t ng m nh, các ngành lâm nghi p, du

m c h n ch .

M c dù t l trong đ tu i lao đ ng l n nh ng ch t l

ng lao đ ng ch a cao, t

l công nhân lành ngh , cán b k thu t có chuyên môn còn ít, ch a đáp ng đ v i
nhu c u phát tri n kinh t hi n t i và t

ng lai. Tính đ n nay, trong toàn vùng m i ch

có 4.934 cán b có trình đ đ i h c và công nhân lành ngh , t l lao đ ng đã qua đào
t o m i ch chi m 23% dân s lao đ ng.
Yêu c u v công vi c, b trí công vi c cho l c l

ng lao đ ng trong vùng nghiên

c u c ng là v n đ r t khó kh n
V giáo d c đào t o: H th ng giáo d c ph thông các c p r t phát tri n, hi n t i
toàn l u v c đã ph c p trung h c c s , trung h c ph thông.
V h th ng y t : Cùng v i vi c nâng cao giáo d c, công tác y t và ch m sóc s c
kho cho nhân dân c ng ngày càng đ
gia đ

c th c hi n t t, trình đ đ

c quan tâm ch đ o, các ch

ng trình y t qu c

c nâng cao, các b nh vi n, tr m xá ph kh p

h u

h t các huy n, xã, th tr n.
V đ i s ng v n hóa: Các ho t đ ng v n hoá thông tin và th d c th thao trong
vùng đã có nh ng chuy n bi n tích c c, góp ph n đáng k vào vi c nâng cao đ i s ng
tinh th n cho nhân dân. Các ch

ng trình đào t o, gi i quy t vi c làm đ

c đ y m nh,


- 13 m i n m đã gi i quy t vi c làm cho h n 10 v n lao đ ng, góp ph n nâng cao hi u su t
s d ng lao đ ng

nông thôn và gi m t l th t nghi p

đói gi m nghèo, đ i s ng nhân dân d n đ

đô th . T đó góp ph n xoá

c n đ nh và t ng b

cđ

c nâng cao.

V an ninh qu c phòng: Công tác qu c phòng an ninh trong vùng c ng nh v i
các đ a ph

ng lân c n đ

toàn xã h i đ

c quan tâm đúng m c, tình hình an ninh chính tr , tr t t an

c n đ nh, không có di n bi n ph c t p x y ra.

1.2.3. M c tiêu phát tri n kinh t - xã h i c a vùng
Ph n đ u đ n n m 2020 nh p đ t ng tr
GDP bình quân đ u ng

ng GDP bình quân hàng n m 13%, đ a

i đ t kho ng 2.000USD (giá hi n hành) n m 2015, và đ t

kho ng 3.000USD n m 2020.
m b o nh p đ t ng tr
2010-2020. T

ng kinh t bình quân hàng n m đ t 13% giai đo n

ng ng v i nh p đ trên, t ng giá tr GDP c a n n kinh t trong vùng

B c u ng s t ng g p 2,5 l n giai đo n 2010-2020.
V nông nghi p: Trong nh ng n m t i c n phát tri n nông nghi p v chi u sâu
và đ y m nh ch n nuôi, th y s n. Khai thác m i ti m n ng đ t đai, lao đ ng, các
ngu n l c đ đ y m nh h n t c đ phát tri n nông nghi p, chuy n nhanh n n nông
nghi p sang s n xu t hàng hóa có n ng su t, ch t l

cao. Nhanh chóng đ i m i c c u s n xu t theo h

ng cao và đ t hi u qu kinh t

ng gi m t tr ng tr ng tr t, t ng t

tr ng ngành ch n nuôi trong t ng giá tr s n ph m nông nghi p.
V công nghi p: M c tiêu phát tri n công nghi p là t o ra đ
m nh v c c u kinh t theo h
hút lao đ ng

c s chuy n d ch

ng công nghi p hóa và hi n đ i hóa, có kh n ng thu

nông thôn , t đó t o ra ti n đ nông nghi p phát tri n có hi u qu h n,

đi vào thâm canh và s n xu t hàng hóa. Phát tri n công nghi p t o c s thúc đ y
nhanh quá trình đô th hóa.
V th

ng m i, du l ch, d ch v : Phát huy v th li n k v i trung tâm th đô Hà

N i đ t p trung phát tri n m nh các lo i hình d ch v nh : du l ch, d ch v thông tin,
chuy n giao công ngh , d ch v v n hoá vui ch i gi i trí cu i tu n…. Ph i h p phát


- 14 tri n m nh các d ch v Tài chính ngân hàng, d ch v b o hi m và d ch v khoa h c
công ngh .
V giao thông :

n n m 2020 b o đ m toàn b h th ng đ

ng đ u đ

cn i

thông v i nhau mang tính liên hoàn , đ ng b và h p lý . Xây d ng m i m t s tuy n
đ

ng đi qua các vùng kinh t t

ng lai phát tri n , xây d ng các tuy n đ

d c, ngang, n i v i các tuy n qu c l , đ
V xây d ng đô th : Vùng B c

ng tr c

ng s t, c ng sông.
u ng là m t vùng ch u nh h

ng c a vùng

tr ng đi m phát tri n kinh t khu v c phía B c, đ c bi t là trong vùng nh h

ng tr c

ti p c a th đô Hà N i. Do đó h th ng đô th ph i t o ra m i liên k t ch t ch nh m
đáp ng và ph c v chung cho m c tiêu phát tri n kinh t xã h i trong toàn vùng phía

B c và nh t là vùng xung quanh Hà N i. Vì v y đ nh h
vùng còn ph i góp ph n vào vi c c th hoá chi n l

ng phát tri n h th ng đô th

c phát tri n kinh t - xã h i c a

vùng tr ng đi m kinh t phía B c và quy ho ch phát tri n vùng th đô Hà N i t i n m
2020, nh ng v n b o đ m đ
đ nh h

c tính đ c l p tính đ c tr ng và ch quy n lãnh th theo

ng phát tri n c a các t nh.
T ng di n tích đ t d báo đ xây d ng đô th d a vào s dân đô th đã d báo

cho n m 2020, theo t l đô th hoá là 45% và dân s tính theo t ng t nhiên toàn t nh
là 1.124 ngàn ng

i, trong đó dân s đô th là 562 ngàn ng

s . D ki n qu đ t

đô th bình quân 45m2/ng

i, chi m 50% t ng dân

i thì nhu c u đ t

đô th toàn t nh

đ n 2020 là 2.530ha,chi m 3,8% di n tích t nhiên.

1.3. Hi n tr ng h th ng th y nông B c u ng
1.3.1. Gi i thi u khái quát v h th ng
H th ng th y nông B c u ng thu c vùng đ ng b ng B c B . V i v trí n m
c a ngõ phía ông B c c a thành ph Hà N i cùng v i m t tr c đ

ng giao thông l n

ch y qua, n i li n vùng nghiên c u v i các trung tâm kinh t , th

ng m i và v n hoá

c a mi n B c đã t o đi u ki n cho vùng nghiên c u ngày càng phát tri n v kinh t ,
m r ng kh n ng thu hút v n đ u t c a n
nghi p hoá - hi n đ i hoá c a c n
H th ng th y nông B c
huy n

c ngoài và góp ph n vào quá trình công

c.
u ng là h th ng t

i tiêu k t h p cho đ a bàn các

ông Anh, Gia Lâm (Hà N i) và các huy n Tiên Du, Yên Phong, thành ph

- 15 B c Ninh và huy n Qu Võ (vùng nghiên c u B c Ninh).

ây là vùng dân c đông

đúc, công nghi p phát tri n, giàu truy n th ng làng ngh và t c đ đô th hóa cao trong
vùng đ ng b ng sông H ng.
Tính đ n nay, vùng B c

u ng có t ng di n tích t nhiên là 71.363,3ha trong

đó đ t s n xu t nông nghi p chi m 37.706,7ha, di n tích đ t canh tác là 37.294,7ha.
Bao g m đ t đai các huy n, thành ph : Qu Võ, Tiên Du, T S n, Yên Phong, TP B c
Ninh và 4 xã phía

ông huy n

ông Anh, m t ph n di n tích xã Yên Th

ng – Gia

Lâm – TP Hà N i.
H th ng kênh t
Xá dài 25 km. Ngu n n

i chính là kênh B c Tr nh Xá dài 35 km và kênh Nam Tr nh
ct

i c a h th ng đ

c l y t sông

T u vào tr m b m Tr nh Xá đ b m vào 2 h th ng kênh chính t
còn l i 25% đ

c l y t sông C u qua tr m b m Kim

u ng qua c ng Long
i cho 75% nhu c u,

ôi và m t s tr m b m nh

khác.
H th ng tiêu g m sông Ng Huy n Khê, ngòi Tào Khê, kênh tiêu đ
ngòi Kim

ôi, kênh tiêu Tr nh Xá…, h

ng 16,

ng tiêu chính là ra sông C u qua c a

Xá, V n An và sông u ng b ng b m đ ng l c.

ng


- 16 -

Hình 1.1. B n đ h th ng th y l i B c u ng

- 17 -

1.3.2. Hi n tr ng v t
Di n tích c n t

i

i toàn h th ng là 39.831,7ha trong đó di n tích cây hàng n m

là 36.458,7ha, di n tích đ t tr ng cây lâu n m là 411,70ha, di n tích nuôi tr ng th y
s n là 2.934,53ha, di n tích đ t nông nghi p khác là 26,70ha.
B ng 1.2. Di n tích yêu c u t
TT

Di n tích (ha)
Fc nt

i

1

F cây hàng n m

2

F cây lâu n m

3

F nuôi tr ng th y s n

4

F nông nghi p khác

Th

ng

T ng

T Tr nh Xá

H u Tr nh Xá

39.831,7

7.821,6

23.393,7

8.616,4

36.458,7

7.294,47

21.201,9

7.962,38

411,70

56,43

184,3

171,00

2.934,53

470,23

1.984,7

479,62

26,7

0,50

22,81

3,41

H th ng th y nông B c

u ng có hai ngu n l y n

và sông C u. Ngoài ra còn m t ph n di n tích đ
n

i

ngòi Tào Khê, ngòi Kim ôi…. Ngu n n

c ch y u là sông

cc pn

c t các sông tr c và kênh tiêu n i đ ng nh l y n

Tr nh Xá

u ng

c b i các tr m b m l y

c t sông Ng Huy n Khê,

c t sông u ng chi m h n 70% di n tích

toàn h th ng.
Di n tích đ t nông nghi p c a các vùng t
Tr nh Xá. Tr m b m đ u m i Tr nh Xá đ

i ch y u đ

c thi t k t

ct

i nh tr m b m

i cho di n tích canh tác c a

các huy n: Yên Phong, Tiên Du, T S n, thành ph B c Ninh và 12 xã Nam đ

ng 18

c a huy n Qu Võ.
a. Vùng T tr m b m Tr nh Xá
T ng di n tích t nhiên c a vùng này là 12.805,1ha, di n tích đ t s n xu t
nông nghi p là 7.350,9ha, trong đó đ t tr ng cây hàng n m là 7.294,5ha, đ t tr ng cây
lâu n m là 56,4ha. Di n tích c n t

i toàn vùng là 7.821,6ha.

Toàn vùng có 13 tr m b m do xí nghi p qu n lý, đ m b o t
79 tr m b m do đ a ph
n

c 6.513ha và

ng qu n lý, trong 79 tr m b m đó có 27 tr m b m t

c sông ngoài và các sông tr c n i đ ng, 52 tr m b m l y n

đ m nh n t

iđ

i cho 1.075ha. Di n tích t

il y

c t các kênh c p 2,

i thi t k toàn vùng là 15.446ha nh ng trên


- 18 th c t m i ch đ m b o t
di n tích c n t

iđ

c cho 7.588ha, đ t 49,13% so v i thi t k , đ t 97%

i.

Di n tích t

iđ

c cho toàn vùng ch y u do kênh B c c a tr m b m Tr nh Xá

đ m nh n. Kênh B c c a tr m b m Tr nh Xá dài 24,8km có đ c đi m:
+M cn

c thi t k đ u kênh (+7,00), cu i (+3,80) có 8 kênh nhánh l n dài

34km (B3, B4, B5, B6, B7, B8, B9, B10) và 13 nhánh nh t ng c ng là 21 kênh c p II.
+

p đi u ti t

4 v trí (K4+480), (K13), (K9+50), (K17+346).

H th ng kênh B c theo hoàn ch nh th y nông t
10.175ha, hi n t i kênh B c t
hai tr m b m L

ng Tân,

ph trách. Di n tích t

i đ n K17 (xã

i cho di n tích thi t k là

ng Ti n), ph n di n tích còn l i do

ng Xá và m t s các tr m b m nh l y n

c sông C u

i th c t c a kênh B c Tr nh Xá là 3.883 ha.

B ng 1.3. Hi n tr ng th y l i t i vùng t tr m b m Tr nh Xá

c a các tr m b m do công ty th y nông qu n lý
Tên tr m b m

STT

Vùng T TB Tr nh Xá
I

Tr m do công ty QL

1

C u G ng

2

Th

3

L

4

N m
xây
d ng

S
đ u

máy

Công
Su t

Qb m
(m3/h)

S
máy
pv

DT t.k
(ha)

DT t. t
(ha)

16.446

7.588

14.371

6.513

Ngu n l y
n c

1979

2

33

1000

2

450

232

Sông Cà L

1997

3

33

1000

3

471

338

Sông C u

ng Tân

1993

6

33

1000

6

1.300

514

Sông C u

ng Xá

1985

5

30

800

5

850

588

Ng Huy n Khê

1990

8

33

1

150

97

Ng Huy n Khê

ct

i

1000-

5

Trung Ngh a

6

Bát àn

1982

4

33

1000

4

200

295

Ng Huy n Khê

7

V ng Nguy t

1971

24

33

1000

2

120

87

Sông C u

8

Phù C m

1997

7

33

1000

2

255

219

Sông C u

1986

6

30

800

5

250

230

Ng Huy n Khê

2001

4

30

30

Ng Huy n Khê

2007

2

30

1000

2

150

89

Ng Huy n Khê

1964

8

300

10000

8

10.175

3.709

1998

3

33

1.000

3

105

85

2.075

1.075

9

ng Th I

10

ng Th II

11

Trung Ngân

12

Tr nh Xá t

13

M nh Tân

II

Tr m do PQL

i

*) Hi n tr ng các công trình đ u m i:

1200

10004000

4

Sông u ng
Sông Cà L


- 19 + Tr m b m Tr nh Xá
Tình hình ho t đ ng: Hi n nay các thi t b đi n già c i hay b s c b t th

ng,

có 02 đ ng c đi n (Máy 4&7) đã ph i thay m i b i dây Stator, ph n c khí b mài
mòn, s a ch a ho c thay th các chi ti t máy h t s c khó kh n, không th đ a các

thông s k thu t v kích th

c nguyên th y ban đ u đ

c, nên đ

n đ nh tu i th

c a t máy sau chu k đ i tu gi m nhi u. ánh giá hi u su t còn l i kho ng (60-70)%,
n ng l c ph c v kém, không đ m b o ph c v s n xu t.
+ Tr m b m

ng Xá

Tình hình ho t đ ng hi n nay: Ph n đi n đóng c t tr c ti p, b o v s sài kém, đ
tin c y kém. Ph n c h h ng nhi u, ng x kém.

ánh giá hi u su t còn l i kho ng

(50-60)%, đang ph c v s n xu t.
+ Tr m b m C u G ng
Tình hình ho t đ ng hi n nay: Ph n đi n đóng c t tr c ti p, b o v s sài kém,
đ tin c y kém. Ph n c h h ng nhi u, ng x kém.

ánh giá hi u su t còn l i

kho ng (50-60)%, đang ph c v s n xu t.
+ Tr m b m ông Th 1
Tình hình ho t đ ng hi n nay: Ph n đi n đóng c t tr c ti p, b o v s sài kém,
đ tin c y kém. Ph n c h h ng nhi u, ng x kém.

ánh giá hi u su t còn l i

kho ng (65-70)%, đang ph c v s n xu t.
*) Hi n tr ng kênh m

ng:

Trong nh ng n m v a qua, đ
c hóa kênh m

c s h tr c a Chính ph v ch

ng, nên h th ng kênh các c p đã đ

ph n, ph n còn l i ch y u là m
r t th p do các kênh m

ng đ t. N ng l c t

ng ph n l n v n ch a đ

c bên tông hóa kiên c m t

i c a h th ng kênh m
c làm kiên c , l

thoát nhi u. Trong mùa khô có t i 30% đ t tr ng lúa không đ
m a thì hi n t

ng ng p úng th

ng x y ra. Hi u su t t

làm l i sau m i mùa m a.
b. Vùng h u tr m b m Tr nh Xá

ng trình kiên

ct

ng n

ng này
c th t

i và trong mùa

i tiêu kém và th

ng ph i


- 20 T ng di n tích t nhiên c a vùng này là 42.273,1ha, di n tích đ t s n xu t nông
nghi p là 21.386,3ha, trong đó đ t tr ng cây hàng n m là 21.200,1ha, đ t tr ng cây lâu
n m là 184,3ha.
Toàn vùng có 38 tr m b m do các xí nghi p qu n lý đ m b o t
17.593ha và 167 tr m b m do đ a ph
b mt

il yn

i đ

ng qu n lý, trong 167 tr m b m đó có 56 tr m

c sông ngoài và các sông tr c n i đ ng, 111 tr m b m l y n

các kênh c p 2, đ m nh n t

i cho 2.175,9ha. Di n tích t

37.161ha nh ng trên th c t m i ch đ m b o t
so v i thi t k , đ t 84,51% di n tích c n t
Di n tích đ

ct

c

iđ

ct

i thi t k toàn vùng là

c cho 19.768,9ha, đ t 53,19%

i.

i trong vùng ch y u do kênh Nam c a tr m b m Tr nh Xá

đ m nh n. Kênh Nam c a tr m b m Tr nh Xá dài 38km v i các đ c đi m nh sau:
+M cn

c đ u kênh (+6,60), cu i kênh (3,8) có 24 nhánh nh , 9 nhánh l n

dài 82km (B1, B2, N1, N2, N3, N4, N6, N41, N10).
+

p đi u ti t

5 v trí:

i

ng (4+600), Liên Bão (11+633), H p L nh

(17+500), Can V (26+755) và làm m i đ p

t

.

H th ng kênh Nam theo hoàn ch nh th y nông đ m b o t

i cho di n tích thi t

k là 17.315ha ph n di n tích còn l i do các tr m b m Thái Hoà l y n
Kim

ôi l y n

c sông u ng,

c sông C u và m t s các tr m b m nh khác ph trách. Hi n t i

kênh Nam c a Tr nh Xá t

i đ n Can V K26, di n tích t

i th c t c a kênh Nam

Tr nh Xá là 7.435 ha .
B ng 1.4. Hi n tr ng th y l i t i vùng h u tr m b m Tr nh Xá
c a các tr m b m do công ty th y nông qu n lý
STT Tên tr m b m
T ng

N m
S đ u
DT t.k DT t.t
Q b m (m3/h) S máy ph c v
xây
(ha)
máy
(ha)
d ng
37.161 19.768,9

Ngu n l y n

c

I

TB do CTTN QL

1

Xuân Viên

1971

10

1000

10

970

197

Sông C u

3

H u Ch p

1980

20

1000

6

220

160

Sông C u

4

C M t

1998

2

540

2

195

117

Sông C u

2000

3

1.000

3

190

87

Kênh tiêu Kim ôi

5

Ng c

ot

i
i

34.985 17.593

6

Núi Hòn

1982

5

1.000

2

250

166

Kênh tiêu Kim ôi

7

V Ninh

2000

5

2.400

1

165

79

Kênh tiêu Kim ôi


- 21 STT Tên tr m b m
8

C u Tó t

i

9

ng Chõ t

10
11
12

Ngu n l y n

Ng Huy n Khê

19

Ng Huy n Khê

TNNHK

1.045

1045

Sông u ng

TB c c b 6 xã

310

310

Sông u ng

ng

1995

2

1.000

2

1996

25

1.000

6

320

263

Sông u ng

13

N i Du

1980

4

1.000

4

275

283

Sông u ng

14

Phú Lâm I

1986

15

1.000

6

610

626

Sông u ng

15

Tân Chi I

1974

67

1.000

7

620

533

Sông u ng

17

Phù Lãng

2000

1

1.000

1

210

170

Tr c tiêu Hi n L

18

Xuân Thu

1995

3

1.000

3

130

141

2000

2

1.000

2

96

96

Yên

20

Phùng D

1983

2

1.000

2

410

140

Sông C u

21

ng Sài

1975

2

1.000

2

500

318

Sông C u

1976

4

1.000

4

1.530

459

Ki u L

nh

ng

ng

Sông C u

19

22

c

19

Tri Ph

i

N m

S đ u
DT t.k DT t.t
Q b m (m3/h) S máy ph c v
xây
(ha)
máy
(ha)
d ng
1998
2
1.000
2
120
140

Tr c tiêu Hi n L

ng

Sông u ng

23

Châu C u

1976

20

1.000

6

Sông u ng

24

B G o

2000

1

1.000

1

30

30

Tr c tiêu

25

Ngõ N m

2000

2

1.000

2

40

79

Tr c tiêu Vi t Th ng

26

Do Ph

ng

2000

2

1.000

2

100

57

Tr c tiêu

27

Vi t Th ng

1981

16

1.000

2

160

126

Tr c tiêu Vi t Th ng

28

Thái Hoà

1998

21

1.000

10

3.120

1153

Sông u ng

29

Cách Bi

1987

5

800

5

302

442

Ngòi Tào Khê

30

Kim ôi I

1966

5

10.000

2

3.000

1.415

Sông C u

31

Qu Tân

1967

9

1.000

2

130

146

Sông C u

32

C u Tiên

1995

2

1.000

2

120

125

Tr c tiêu Hi n L

33

Long Khê

2000

5

3.700

5

106

96

Sông u ng

34

Ph L i

1968

2

10.000

2

393

Tr c tiêu Hi n L

35

Chi L ng

1980

4

1.000

4

342

342

Sông u ng

36

C ng Thôn

1986

1

896

1

1.645

1.316

Sông u ng

37

Th nh Liên

1986

1

2.500

1

40

40

Ngòi Tào Khê

38

Tr nh Xá

1964

17.315

6.484

Sông u ng

II

TB do P QL

*) Hi n tr ng các công trình đ u m i:
+ Tr m b m Kim ôi I

2.175,9 2.175,9

ng
ng


- 22 Tr m b m Kim

ôi đ

c xây d ng t n m 1968 t i xã Kim Chân, huy n Qu

Võ. Tr m b m Kim ôi là tr m b m t
máy, ngu n l y n

ct

Tr m b m đ

i và tiêu n

i tiêu k t h p trong đó tiêu là 5 máy, t

i là 2

c đ u t sông C u.

c thi t k 5 máy tr c đ ng lo i KP1.87, máy c a Tri u Tiên v i:

+ Q1máyTK = 11.000 m3/h;
+ Qtr m = 15m3/s
+ Cao trình đ t máy (- 0,63)
+M cn

c b hút min (+ 1,20)

+M cn

c b x max t

i (+5,40)

+ Công su t l p máy N = 320 kw.
Kênh t
t

i theo thi t k đ m b o d n đ

i tr m b m l y n

Nhân Hoà,

cl ul

c t sông C u b m ti p n

ng hai máy Q = 6m3/s. Khi

c cho cu i kênh Nam, t

i cho xã

i Xuân, và N3 c a kênh Nam thu c huy n Qu Võ (t đ u m i đ n ti p

giáp v i kênh Nam - Tr nh Xá dài 9,2km) v i di n tích 3.000ha.
Tình hình ho t đ ng hi n nay: Các thi t b đi n già c i hay b s c b t th

ng,

ph n c khí b mài mòn, s a ch a ho c thay th các chi ti t máy h t s c khó kh n
không th đ a các thông s k thu t v kích th

c nguyên th y ban đ u đ

n đ nh tu i th c a t máy sau chu k đ i tu gi m nhi u.

c, nên đ

ánh giá hi u su t còn l i

kho ng (60-70)%, n ng l c ph c v kém, không đ m b o ph c v s n xu t.
+ Tr m b m Thái Hoà
Tr m b m Thái Hòa đ

c xây d ng n m 1988, là tr m b m t

i tiêu k t h p,

công su t l p máy 21 máy lo i 1.000m3/h (21 máy tiêu trong đó có 16 máy h t h p
t

i). Tr m có nhi m v t

iđ

c 3.120ha, cho khu v c cu i kênh Nam Tr nh Xá và

khu Thái Hoà - Qu Võ t La Mi t tr l i và tiêu cho 1.540ha c a khu Ph

ng Mao ra

sông u ng.
Tình hình ho t đ ng hi n nay: Còn t t.

ánh giá hi u su t còn l i kho ng (80-

90)%, đ m b o ph c v s n xu t.
+ Tr m b m Ki u L
Tr m b m Ki u L
t

ng
ng xây d ng n m 1976, có công su t l p máy 4x1000m3/h,

i cho 1.410 ha vùng ngoài đê c a thôn Châu C u - xã Châu Phong và xã

c Long.


- 23 Ngoài ra còn l y n
Xá đ t

c sông

u ng b sung vào đuôi kênh Nam c a tr m b m Tr nh

i cho 460 ha xã ào Viên đ các tr m b m c c b b m ti p.

Tình hình ho t đ ng hi n nay: Bình th

ng.

ánh giá hi u su t còn l i kho ng

(70-80)%, đ m b o ph c v s n xu t.
+ Tr m b m Xuân Viên
Tr m b m Xuân Viên đ
10x1.000m3/h, t

c xây d ng n m 1971, có công su t l p máy

i cho 197ha.

T nh hình ho t đ ng hi n nay: Hi n nay ph n đi n cách đi n kém, l c h u,

không an toàn, ph n c máy b m mòn, h h ng l n, m i l n s a ch a r t t n kém.
ánh giá hi u su t còn l i kho ng (45-50)%.
+ Tr m b m C ng Thôn
Tr m b m C ng Thôn đ
4x1000m3/h, đ m b o t

c xây d ng n m 1986, có công su t l p máy

i cho 1.645ha di n tích huy n

ông Anh nh ng th c t

i

m i đ t 1.316ha.
*) Hi n tr ng kênh m
- Kênh d n n
th

ng:

c: Tr c d n n

ct

i chính là Long T u - Tr nh Xá dài 12km

ng xuyên b b i l ng bùn cát nhi u, trung bình hàng n m kho ng (15.000 ÷

20.000)m3. Hi n nay không có bãi đ khi n o vét. T K2 đ n K12 m t s đo n h p b i

l ng c c b , kh n ng t i n
đ t thi t k (th

c b h n ch . Tháng 1,2/2009 khi m c n

c t i Long T u

ng l u:2,58; h l u:2,48) nh ng Tr nh Xá v n không đ n

cb m8

máy.
- Sông Ng Huy n Khê v mùa ki t nhi u đo n l i qua đ
qua sông, khi m c n
Xá b m t

c t i c ng s 1 Tr nh Xá

i (6÷7) máy, n

cao trình ≤ 2.00m và tr m b m Tr nh

c không ch y qua.

- Kênh B c và Nam Tr nh Xá dài 62,8km đ
th k tr

c. M t s chân c u

c xây d ng t th p k (60,70) c a

c, là kênh đ t nay xu ng c p nhi u. Hi n t i m i c ng hóa đ

kênh.
c. Vùng th

ng Tr nh Xá

c 2,5km đ u


- 24 T ng di n tích t nhiên c a vùng này là 16.284,9ha, di n tích đ t s n xu t nông
nghi p là 8.133,4ha, trong đó đ t tr ng cây hàng n m là 7.962,4ha, đ t tr ng cây lâu
n m là 171ha.
Toàn vùng có 10 tr m b m đ m b o t
k , đ t 95,56% so v i di n tích c n t
Di n tích đ
nh n. Tr m b m

ct

iđ

c 8.234ha, đ t 53,18% so v i thi t

i

i trong vùng ch y u do tr m b m p B c - Nam H ng đ m

p B c là tr m b m t

i, đ

c xây d ng n m 1963, công su t l p

máy 6x8.000m3/h, Qtr m = 27m3/s, cao trình b hút là +3,0m, cao trình b x là
+9,0m. Tr m b m làm nhi m v t

i tr c ti p cho kênh gi a là 2.822ha c a huy n

ông Anh đ ng th i cung c p ngu n cho tr m b m c p II Nam H ng đ t

i cho

3.078ha c a huy n ông Anh.
Ngoài h th ng
t

il yn

p B c - Nam H ng, vùng này còn m t s tr m b m ph c v

c t sông Ng Huy n Khê, kênh Long T u.
B ng 1.5. Hi n tr ng th y l i t

STT

1
2
3

4
5
6
7
8
9
10

Tên tr m b m
T ng
pB c
Nam H ng
Nguyên Khuê
ài Bi
Tiên H i
L c Hà
Xuân Tr ch
ng D u
Liên àm
c Hi p

Qb m
(m3/h)

i vùng th

S máy ph c
v

8.000

800
800
900
2.500
1.500
4.000
1.000
1.000

34
6
5
2
4
2
2
4
4
4
1

ng Tr nh Xá

DT
t.t
Ngu n l y n
(ha)
15.482 8.234

DT t.k

(ha)

12.500 6.500
600
324
700
500
50
200
488
120

c

Sông u ng

300
Sông Cà L
250
Sông NHK
350
Sông NHK
270 Kênh Long T u
50 Kênh Long T u
140 Kênh Long T u
264
Sông NHK
110
Sông NHK

*) Hi n tr ng các công trình đ u m i:
H th ng

p B c - Nam H ng đã xây d ng t lâu, sau th i gian dài khai thác

công trình đã b h h ng và xu ng c p.
V đ u m i: Nhà tr m h h ng, kh p n i ng x bê tông c t thép b rò r toàn
b , 5 t máy đã đ
xuyên.

c thay th ch p vá. M ng đi n h th đã c và h h ng th

ng


- 25 *) Hi n tr ng kênh m

ng:

H th ng kênh không đ n ng l c thi t k , l u l

ng kênh chính

ông c a h

th ng p B c - Nam H ng còn 5,66m3/s, kênh chính Tây còn 3,5 m3/s.
d. T ng h p hi n tr ng t

i

Khu v c B c u ng có tr m b m Tr nh Xá là công trình t
vùng, hi n t i Tr nh Xá t

i cho 10.193ha c a các huy n:

i ch đ o cho toàn

ông Anh, T S n, Tiên

Du, Yên phong, Qu Võ, TP.B c Ninh, di n tích còn l i do các tr m b m t

ic cb

đ m nhi m.
Hi n t i các công trình th y l i khu v c t
89,36% di n tích đ t c n t
t o ngu n đ

1
2
3

c 35.591ha, đ t kho ng

i. Tuy nhiên các công trình m i đ m b o t

i ch đ ng

c 35% và bán ch đ ng đ t 65%.
B ng 1.6. T ng h p hi n tr ng các vùng t

Vùng t

TT

i đ

i

T TB Tr nh Xá
H u TB Tr nh Xá
Th ng Tr nh Xá
T ng

i khu v c B c u ng

Di n tích
Di n tích
Di n tích
Ch tiêu so v i DT
c n t i (ha) thi t k (ha) th c t i (ha) gieo tr ng (%)
7.821,6
15.446
7.588
97,01
23.393,7
37.161
19.769
84,51
8.616,4

15.482
8.234
95,56
39.831,7
68.089
35.591
89,36

*) ánh giá t n t i c a các công trình t

i:

Di n tích đ t nông nghi p c a các vùng t
Tr nh Xá. Tr m b m đ u m i Tr nh Xá đ

i ch y u đ

c thi t k t

ct

i nh tr m b m

i cho di n tích canh tác c a

các huy n: Yên Phong, Tiên Du, T S n, thành ph B c Ninh và 12 xã Nam đ

ng 18

c a huy n Qu Võ.

Tr m b m Tr nh Xá l y n
đ ng th i l u l
u ng, l u l

ng n

c t sông Ng Huy n Khê qua c ng Long T u,

c qua c ng Long T u l i ph thu c vào m c n

ng qua c ng kho ng 28m3/s. Khi m c n

c sông

c c a sông

u ng +2m thì c ng

s 1 tr m b m Tr nh Xá là +1,9m ch đ m b o ch y 3 đ n 4 máy (đ t 45% công su t
thi t k ).
Th
t

ng l u c ng Long T u b b i l ng t 2 đ n 3m m i n m. Tr c d n n

c

i chính là Long T u - Tr nh Xá dài 12km b b i l ng bùn cát khá l n, trung bình

hàng n m kho ng 1m m i n m t

ng đ

ng (15.000÷20.000)m3. Vì v y, vi c n o vét