Giáo án 12 cơ bản 3 cột

Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

Chương I : DAO ĐỘNG CƠ
Bài 1 : Dao động điều hoà
Chương trình chuẩn - Vật lí lớp 12. Tiết 1-2. Lớp dạy: 12A6. Năm học: 2015/2016.
Ngày soạn: 24/08/2015.
Ngày dạy: Tiết 1 (03/9/2015); Tiết 2 (04/9/2015).
I. MỤC TIÊU HỌC SINH CẦN ĐẠT
1. Kiến thức :
- Nêu được:
+ Định nghĩa dao động điều hoà.
+ Li độ, biên độ, tần số, chu kì, pha, pha ban đầu là gì ?
- Viết được:
+ Công thức liên hệ giữa tần số góc, chu kì và tần số.
+ Công thức vận tốc và gia tốc của vật dao động điều hoà.
- Vẽ được đồ thị của li độ theo thời gian với pha ban đầu bằng 0.
2. Kĩ năng :
- HS làm được các bài tập cơ bản về xác định các đại lượng đặc trưng từ phương trình của dao động
điều hoà.
3. Tình cảm, thái độ:
- Đây là buổi học đầu năm, cần tạo không khí sôi nổi, tích cực, yêu thích môn học ngay từ đầu.
II. CHUẨN BỊ CHO GIỜ DẠY HỌC
1. Chuẩn bị của giáo viên :
- Nội dung: Nghiên cứu kĩ nội dung bài học; Chuẩn bị giáo án.
- Thiết bị, đồ dùng dạy học: Thước dài; Hình 1.1; 1.6 (Sgk) phóng to.
2. Chuẩn bị của học sinh :
- Chuẩn bị về kiến thức, bài tập: Ôn lại chuyển động tròn đều (chu kì, tần số và mối liên hệ giữa tốc độ

góc với chu kì hoặc tần số).
- Chuẩn bị về đồ dùng học tập: Sách giáo khoa, vở ghi, vở bài tập, thước kẻ.
III. TIẾN TRÌNH GIỜ HỌC
Tiết 1
Hoạt động 1 (4 phút) : Ổn định lớp. Giới thiệu chương trình vật lí 12.CB.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt :
- Kiến thức : Học sinh nhận thức được nhiệm vụ học tập mới.
- Kĩ năng :
* Phương pháp : Thuyết trình.
Hoạt động 2 (6 phút) : Tìm hiểu về dao động cơ.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt :
- Kiến thức : Học sinh nắm được khái niệm về dao động cơ, dao động cơ tuần hoàn.
- Kĩ năng : Kĩ năng phân tích hiện tượng vật lí.
* Phương pháp : Vấn đáp đàm thoại gợi mở.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung và mục tiêu cần đạt
* GV lấy các ví dụ về các vật - Học sinh thảo luận để trả lời I. Dao động cơ
dao động trong đời sống: chiếc câu hỏi của GV, từ đó rút ra khái 1. Thế nào là dao động cơ
thuyền nhấp nhô tại chỗ neo, dây niệm về dao động cơ và dao - Là chuyển động có giới hạn
đàn ghita rung động, màng trống động tuần hoàn. Cho ví dụ.
trong không gian lặp đi lặp lại
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 1


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

nhiều lần quanh một vị trí cân
rung động  ta nói những vật
bằng.
này đang dao động cơ.
HS
nghiên
thảo
luận
để
trả
lời
- VTCB: thường là vị trí của vật
H: Như thế nào là dao động cơ ?
câu hỏi => kiến thức bài học.
khi đứng yên.

* Khảo sát các dao động trên, ta
nhận thấy chúng chuyển động
qua lại không mang tính tuần
hoàn.
H: Nhận xét về dao động của TL: Quả lắc đồng hồ dao động
lặp đi lặp lại sau những khoảng
quả lắc đồng hồ ?
thời gian bằng nhau.
- Dao động cơ có thể tuần hoàn
hoặc không. Nhưng nếu sau -> HS nghe giảng, ghi nhận kiến
những khoảng thời gian bằng thức bài học.
nhau (T) vật trở lại vị trí như cũ

với vật tốc như cũ  dao động
tuần hoàn.

2. Dao động tuần hoàn
- Là dao động mà sau những
khoảng thời gian bằng nhau, gọi
là chu kì, vật trở lại vị trí như cũ
với vật tốc như cũ.

Hoạt động 3 (20 phút): Tìm hiểu phương trình của dao động điều hoà.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt :
- Kiến thức : Nêu được định nghĩa dao động điều hoà. Viết phương trình, giải thích.
- Kĩ năng : Kĩ năng hoạt động nhóm.
* Phương pháp : Vấn đáp đàm thoại gợi mở.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung và mục tiêu cần đạt
II. Phương trình của dao động
điều hoà
* Minh hoạ chuyển động tròn * HS nghe giảng và quan sát.
1. Ví dụ
đều của một điểm M.

H: Nhận xét gì về dao động của TL: Trong quá trình M chuyển
P (hình chiếu của điểm M lên động tròn đều, P dao động trên
trục 0x) khi M chuyển động ?
trục 0x quanh gốc toạ độ O.
- Toạ độ x = OP của điểm P có
H: Khi đó toạ độ x của điểm P HS hoạt động nhóm : thiết lập phương trình:
có phương trình như thế nào ?

phương trình:
x = OMcos(t + )
x = OMcos(t + )
Đặt: OM = A
x = Acos(t + )
TL: Biến thiên theo thời gian
Vậy: Dao động của điểm P là dao
- Có nhận xét gì về dao động của theo định luật dạng cos.
động điều hoà.
điểm P ?
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 2


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

* HS nghe giảng.
->GV bổ xung: Vì hàm sin hay
cosin là một hàm điều hoà  dao
động của điểm P là dao động điều
hoà.

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

2. Định nghĩa
- Dao động điều hoà là dao động
trong đó li độ của vật là một hàm
cosin (hay sin) của thời gian.

* Hình dung P không phải là một
điểm hình học mà là chất điểm P
 ta nói vật dao động điều hoà.

- HS phát biểu định nghĩa về dao
H: Phát biểu định nghĩa về động điều hoà.
dđđh ?
* Ghi nhận các đại lượng trong 3. Phương trình
- Phương trình dao động điều
* Gọi tên và đơn vị của các đại phương trình.
hoà:
lượng có mặt trong phương
x = Acos(t + ) (1.1)
trình.
+ x: li độ của dao động.
-TL : Một điểm dao động điều hoà trên + A: biên độ dao động, là x .
max
* Lưu ý:
một đoạn thẳng luôn luôn có thể được
(A
>
0).
- Qua ví dụ minh hoạ ta thấy giữa chuyển
coi là hình chiếu của một điểm tương
động tròn đều và dao động điều hoà có
ứng chuyển động tròn đều lên đường + : tần số góc của dao động,
mối liên hệ gì ?
kính là đoạn thẳng đó.
đơn vị là rad/s.

- Nghe giảng, ghi nhớ kiến thức.
+ (t + ): pha của dao động tại
thời điểm t, đơn vị là rad.
- Trong phương trình: x = Acos(t + )
ta quy ước chọn trục x làm gốc để tính
+ : pha ban đầu của dao động, có
pha của dao động và chiều tăng của pha
thể dương hoặc âm.
tương ứng với chiều tăng của góc
4. Chú ý
� trong chuyển động tròn đều.
POM
1
Hoạt động 4 (7 phút): Tìm hiểu về chu kì, tần số, tần số góc của dao động điều hoà.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt :
- Kiến thức :
+ Nêu được khái niệm về tần số, chu kì của dđđh.
+ Viết được công thức liên hệ giữa tần số góc, chu kì và tần số.
- Kĩ năng : Hoạt động nhóm.
* Phương pháp : Vấn đáp đàm thoại gợi mở.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung và mục tiêu cần đạt
III. Chu kì, tần số, tần số góc
* Yêu cầu HS tìm hiểu khái niệm * HS nghiên cứu SGK, rút ra của dao động điều hoà
về chu kì và tần số của dao động khái niệm về chu kì và tần số 1. Chu kì và tần số
điều hoà. Đơn vị đo chu kì, tần trong dao động điều hoà.
- Chu kì (kí hiệu và T) của dao
số.
động điều hoà là khoảng thời

gian để vật thực hiện một dao
động toàn phần.
+ Đơn vị của T là giây (s).
- Tần số (kí hiệu là f) của dao
* Trong chuyển động tròn đều * Trả lời câu hỏi của GV, suy ra động điều hoà là số dao động
giữa tốc độ góc , chu kì T và công thức tính chu kì, tần số và toàn phần thực hiện được trong
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 3


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

tần số có mối liên hệ như thế mối liên hệ của chúng.
nào? Từ đó suy ra công thức tính
chu kì, tần số, tần số góc của dao
2

 2 f
động điều hoà.
T

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

một giây.
+ Đơn vị của f là 1/s gọi là Héc
(Hz).
2. Tần số góc
- Trong dao động điều hoà  gọi

là tần số góc. Đơn vị là rad/s.



2
 2 f
T
(1.2)

Hoạt động 4 (6 phút): Củng cố. Vận dụng.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt :
- Kiến thức :
- Kĩ năng : Học sinh làm được bài tập đơn giản về xác định các đại lượng đặc trưng của dđđh.
* Phương pháp : Hoạt động nhóm.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung và mục tiêu cần đạt
* Yêu cầu HS xác định biên độ, * HS thảo luận làm bài tập theo HD
chu kì, tần số, tần số góc, pha yêu cầu của GV.
ban đầu của các dao động sau:
Tìm cách chuyển các phương
trình đã cho về dạng tổng quát,
x

3
cos
(4

t



/
2)(
cm
;
s
)
->
Đại
diện
nhóm
HS
lên
bảng
so sánh suy ra các đại lượng cần
1/
làm bài tập. Các HS khác theo tìm.
2/ x  5cos (12 t )(cm; s )
dõi, nhận xét.
3/ x  3sin(2 t )(cm; s )
- Nhận xét bài làm của HS.

-> Nghe GV nhận xét.

Hoạt động 5 (2 phút): Tổng kết. Giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của GV
* Nhận xét, tổng kết giờ học :

Hoạt động của HS
* Nghe nhận xét tổng kết giờ

học :
* GV giao nhiệm vụ học tập về * Ghi nhận nhiệm vụ học tập về
nhà: Đọc trước phần bài còn lại nhà.
và làm bài tập cuối bài học.

Nội dung và mục tiêu cần đạt

IV. RÚT KINH NGHIỆM SAU GIỜ DẠY:
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Người soạn giáo án
Người duyệt giáo án
(kí và ghi rõ họ tên)
(kí và ghi rõ họ tên)
Tiết 2 (Tiếp)

III. TIẾN TRÌNH GIỜ HỌC
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 4


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Hoạt động 1 (7 phút): Kiểm tra bài cũ.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt :
- Kiến thức : Kiểm tra sự chuẩn bị bài cũ của học sinh.
- Kĩ năng :

* Phương pháp : Vấn đáp.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
* Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số.

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

Nội dung và mục tiêu cần đạt

* Ổn định lớp, báo cáo sĩ số.

* Kiểm tra bài cũ :
* Trả lời câu hỏi theo yêu cầu
H1 Nêu định nghĩa dao động của của GV.
điều hoà. Viết phương trình của
dao động. Giải thích ?
H2 Nêu định nghĩa và viết công
thức liên hệ giữa chu kì, tần số,
tần số góc của dao động điều hoà
?
-> GV nhận xét, cho điểm.
-> Nhận xét câu trả lời của bạn,
nghe GV nhận xét.

Trả lời như trong SGK

Hoạt động 2 (18 phút): Tìm hiểu về vận tốc và gia tốc trong dao động điều hoà.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt :
- Kiến thức :
+ Viết được công thức vận tốc và gia tốc của vật dao động điều hoà.

+ Nhận xét được đặc điểm của vận tốc và gia tốc ở các vị trí đặc biệt : vtcb và vị trí biên.
- Kĩ năng : Hoạt động nhóm.
* Phương pháp : Hoạt động nhóm.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung và mục tiêu cần đạt
* Từ gợi ý vận tốc là đạo hàm * HS thực hiện yêu cầu của GV, IV. Vận tốc và gia tốc trong
bậc nhất của li độ theo thời gian, rút ra kiến thức bài học.
dao động điều hoà
GV yêu cầu HS :
+ Suy ra biểu thức của vận tốc ? +TL: v = x’ = -Asin(t + )
1. Vận tốc
v = x’ = -Asin(t + ) (1.3)
+ Nhận xét về vận tốc của vật +TL: Vận tốc là đại lượng biến - Ở vị trí biên (x = A):
trong dao động điều hoà ?
thiên điều hoà cùng tần số với li  v = 0.
độ.
- Ở VTCB (x = 0):
+ Suy ra giá trị vận tốc của dao +HS nghiên cứu trả lời.
 |vmax| = A
động khi vật ở biên, ở vtcb ?
2. Gia tốc
* Từ gợi ý gia tốc là đạo hàm * HS thực hiện yêu cầu của GV,
a = v’ = -2Acos(t + )
bậc nhất của vận tốc theo thời rút ra kiến thức bài học.
= -2x
(1.4)
gian, GV yêu cầu HS :
- Ở vị trí biên (x = A):
+TL: a = v’ = -2Acos(t + )

2
+ Suy ra biểu thức của gia tốc ?
+ Nhận xét : Gia tốc luôn ngược  |amax| =  A
+ Nhận xét về gia tốc của vật dấu với li độ (vectơ gia tốc luôn - Ở VTCB (x = 0):
trong dao động điều hoà ?
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 5


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

luôn hướng về VTCB).
+ Suy ra giá trị gia tốc của dao +HS nghiên cứu trả lời.
động khi vật ở biên, ở vtcb ?

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

a=0

Hoạt động 3 (7 phút): Vẽ đồ thị của dao động điều hoà.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt :
- Kiến thức :
- Kĩ năng : Vẽ được đồ thị của li độ theo thời gian với pha ban đầu bằng 0.
* Phương pháp : Hoạt động nhóm.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung và mục tiêu cần đạt
V. Đồ thị trong dao động điều

- Hướng dẫn HS vẽ đồ thị của - HS vẽ đồ thị theo hướng dẫn hoà
x
dao động điều hoà x = Acost của GV.
A
3T
T
( = 0).
t
2
2
0
Nhận
xét
đồ
thị
:
là
một
đường
- Yêu cầu HS nhận xét về dạng
T
hình sin,
của đồ thị.
A
Đồ thị : x = Acost ( = 0).

Hoạt động 4 (10 phút): Củng cố. Vận dụng.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt :
- Kiến thức
- Kĩ năng :

* Phương pháp : Hoạt động nhóm.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt

* Yêu cầu HS làm các bài tập 7 8 * HS thảo luận làm bài tập theo HS làm được các dạng bài tập cơ
, 9 , 10 , 11 trong SGK.
yêu cầu của GV.
bản về dao động điều hoà.
-> Nhận xét bài làm của HS.

- Đại diện nhóm HS lên bảng
trình bày bài làm. Các HS khác
làm bài tập vào vở, theo dõi,
nhận xét bài làm của bạn và
nghe GV nhận xét.

Hoạt động 5 ( 3 phút): Tổng kết. Giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của GV
* Nhận xét, tổng kết giờ học.

Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt

* Nghe nhận xét tổng kết giờ
học.

* GV giao nhiệm vụ học tập về * Ghi nhận nhiệm vụ học tập về

nhà :
nhà.
- Hoàn thành các bài tập 1, 2, 3
trong Phiếu học tập 1.
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 6


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

IV. RÚT KINH NGHIỆM SAU GIỜ DẠY
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Người soạn giáo án
(kí và ghi rõ họ tên)

Người duyệt giáo án
(kí và ghi rõ họ tên)

Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 7


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

Tiết 3. BÀI TẬP
Vật lí 12-Chương trình chuẩn. Tiết: 3 tiết. Lớp dạy: 12A4. Năm học: 2016/2017.
Ngày soạn: 22/8/2016.
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 8


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

Ngày dạy: 30/8/2016.
I. MỤC TIÊU HỌC SINH CẦN ĐẠT
1. Kiến thức
- Học sinh ôn lại kiến thức cơ bản về dao động điều hoà.
2. Kĩ năng
- Học sinh nắm được phương pháp giải và làm được các dạng bài tập cơ bản sau về dđđh:
Dạng 1: Xác định các đại lượng đặc trưng của dao động.
Dạng 2: Viết biểu thức của vận tốc, gia tốc.
Dạng 3: Vẽ đồ thị của dao động.
3. Tình cảm, thái độ
- HS có thái độ nghiêm túc, tích cực trong học tập.
II. CHUẨN BỊ CHO GIỜ DẠY HỌC
1. Chuẩn bị của giáo viên

- Tài liệu:
+ Chuẩn bị giáo án ôn tập theo chủ đề.
+ Chuẩn bị phiếu học tập 1.
- TBDH:
2. Chuẩn bị của học sinh:
- Chuẩn bị về kiến thức, bài tập:
+ Ôn lại bài 1: Dao động điều hoà.
+ Hoàn thành các bài tập 1, 2, 3 (Phiếu học tập 1).
- Chuẩn bị về đồ dùng học tập: SGK Vật Lí 12.CB; Vở ghi; Giấy nháp và các đồ dùng học tập khác.
III. PHƯƠNG PHÁP
- Hoạt động nhóm .
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
NỘI DUNG 1 (9 phút): Ôn tập kiến thức trọng tâm.
Nội dung và mục tiêu cần đạt: HS ôn lại kiến thức cơ bản về dao động điều hoà.
Hoạt động của GV
* GV vấn đáp gợi mở dúp HS ôn
lại kiến thức cơ bản về dao động
điều hoà:
+ Phát biểu định nghĩa và viết
phương trình của dao động điều
hoà. Giải thích ?
+ Viết biểu thức của vận tốc và
gia tốc trong dao động điều hoà.
Xác định các giá trị của vận tốc,
gia tốc ở vị trí biên và ở vtcb ?
+ Chu kì, tần số trong dao động
điều hoà ? Công thức liên hệ.
+ Mối liên hệ giữa dao động
điều hoà và chuyển động tròn
đều ?

+ Dạng đồ thị của dao động điều
hoà ?

Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt
I. Kiến thức trọng tâm
* Dao động điều hoà có phương
trình :
x = Acos( .t   )
* Vận tốc :
v = x’ = -Asin(t + )
+ Ở vị trí biên (x = A): v = 0.
HS ôn lại kiến thức cơ bản về
+ Ở VTCB (x = 0): |vmax| = A
dao động điều hoà theo hướng
* Gia tốc :
dẫn của GV.
a = v’ = -2Acos(t + )
= -2x
+ Ở vị trí biên : |amax| = 2A
+ Ở VTCB : a = 0
+ Gia tốc luôn ngược hướng với
li độ.
* Công thức liên hệ chu kì, tần số
2

 2 f
T
* Mối liên hệ :

* Dạng đồ thị :

Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 9


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

NỘI DUNG 2 (12 phút): Xác định các đại lượng đặc trưng của dao động.
Nội dung và mục tiêu cần đạt:
- HS nắm được phương pháp giải bài tập xác định các đại lượng đặc trưng của dao động.
- Làm được bài tập cụ thể về dạng này (Bài 1. Phiếu học tập 1).
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

H: Để xác định được các đại
lượng đặc trưng từ phương trình
của dao động chúng ta làm như
thế nào ?

TL: B1. Đưa phương trình đã
cho về dạng tổng quát.
B2. So sánh, suy ra các đại
lượng cần tìm.

- Yêu cầu HS hoàn thành bài tập - HS hoạt động nhóm : hoàn
1 (Phiếu học tập 1).
thành bài tập 1 (Phiếu học tập
1).
(mỗi HS làm một ý).
- Gọi HS lên bảng trình bày.

Nội dung và mục tiêu cần đạt
II. Bài tập
Dạng 1: Xác định các đại lượng
đặc trưng của dao động.
Phương pháp:
B1. Đưa phương trình đã cho về
dạng tổng quát.
B2. So sánh, suy ra các đại lượng
cần tìm.
Bài 1
HD
x

3
cos
(12.
t

 / 3)(cm)
a.
A  3(cm);   12(rad / s )
T   / 6( s );    / 3(rad )

b. x  4cos (2 t )(cm)
- Cá nhân HS lên bảng trình Chuyển về :
bày; Các cá nhân khác theo dõi, x  4cos (2 t   )(cm)
Suy ra:
nhận xét, bổ xung.
A  4(cm);   2 ( rad / s)
T  1( s);    ( rad )

- GV nhận xét, bổ xung bài làm
của HS.
- Nghe GV nhận xét.

c. x  5sin(12 t )(cm)
Chuyển về :
x  5cos(12 t   / 2)(cm)
Suy ra:
A  5(cm);   12 ( rad / s)
T  1/ 6( s);    / 2( rad )

NỘI DUNG 3 (12 phút): Viết biểu thức của vận tốc, gia tốc.
Nội dung và mục tiêu cần đạt:
- HS nắm được phương pháp giải bài tập viết biểu thức của vận tốc, gia tốc.
- Làm được bài tập cụ thể về dạng này (Bài 2. Phiếu học tập 1).
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt
II. Bài tập
Dạng 2: Viết phương trình vận

H: Làm thế nào để xác định TL: C1. Xác định các đại lượng tốc, gia tốc từ phương trình dao
được phương trình vận tốc, gia đặc trưng rồi thay vào phương động.
tốc từ phương trình dao động ? trình tổng quát của vận tốc, gia Phương pháp:
tốc.
C1. Xác định các đại lượng đặc
C2. Đạo hàm trực tiếp.
trưng rồi thay vào phương trình
tổng quát của vận tốc, gia tốc.
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 10


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

- Yêu cầu HS hoàn thành bài - HS hoạt động nhóm : hoàn C2. Đạo hàm trực tiếp.
tập 2 (Phiếu học tập).
thành bài tập 2 (Phiếu học tập). Chú ý: x là hàm nào thì v, a phải có
(mỗi HS làm một ý).
dạng hàm đấy.
Bài 2
HD
Từ phương trình:
- Gọi HS lên bảng trình bày.
- Cá nhân HS lên bảng trình x  5cos(12 t   / 2)(cm)
bày; Các cá nhân khác theo dõi, Ta có:
nhận xét, bổ xung.

A  5;   12 ;    / 2
Suy ra:
v   Asin(t   )
 60 sin(12 t   / 2)(cm / s)
 60 cos(12 t   )(cm / s)
- GV nhận xét, bổ xung bài làm - Nghe GV nhận xét.
của HS.
Và :
a   2 x
 12 2 .5cos(12 t   / 2)(cm / s 2 )
 720 2cos(12 t   / 2)(cm / s 2 )

NỘI DUNG 4 (10 phút): Vẽ đồ thị của dao động.
Nội dung và mục tiêu cần đạt:
- HS nắm được các bước giải bài tập vẽ đồ thị của dao động.
- Làm được bài tập cụ thể về dạng này (Bài 3. Phiếu học tập 1).
Hoạt động của GV

Nội dung và mục tiêu cần đạt
II. Bài tập
Dạng 3: Vẽ đồ thị của dao động
H: Làm thế nào để vẽ được đồ HS suy nghĩ trả lời.
tại thời điểm ban đầu.
thị khi biết phương trình dao
Phương pháp:
động ?
B1. Lập bảng giá trị.
B2. Vẽ đồ thị.
- HS hoạt động nhóm : hoàn Chú ý: Chỉ cần lập bảng giá trị tại
- Yêu cầu HS hoàn thành bài tập thành bài tập 3 (Phiếu học tập).

các thời điểm: t = 0, t = T/4, T =
3 (Phiếu học tập).
2T/4, t = 3T/4, t = T.

- Gọi HS lên bảng trình bày.

Hoạt động của HS

Bài 3
HD
Từ phương trình:
- Cá nhân HS lên bảng trình x  4cos(4 t   / 2)(cm)
bày; Các cá nhân khác theo dõi, Ta có:
nhận xét, bổ xung.
T  2 /   2 / 4  1/ 2( s)
Bảng biến thiên:
t
x
- Nghe GV nhận xét.

- GV nhận xét, bổ xung bài làm
của HS.

0
0

T/4 2T/4 3T/4 T
-4 0
4
0

Đồ thị: Hình sin, xuất phát từ gốc
toạ độ đi xuống, biên độ 4cm.

Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 11


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

NỘI DUNG 5 (2 phút): Tổng kết. Giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của GV
* Nhận xét, tổng kết giờ học.

Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt

* Nghe nhận xét tổng kết giờ
học.

* GV giao nhiệm vụ học tập về
nhà :
* Ghi nhận nhiệm vụ học tập về
- Làm các bài tập còn lại trong nhà.
Phiếu học tập 1.

V. RÚT KINH NGHIỆM SAU KHI DẠY
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Người soạn giáo án
(kí và ghi rõ họ tên)

Người duyệt giáo án
(kí và ghi rõ họ tên)

Tiết 4. Bài 2 : CON LẮC LÒ XO
Chương trình chuẩn – Vật lí lớp 12. Tiết 4. Lớp dạy: 12A4. Năm học: 2016/2017.
Ngày soạn: 22/8/2016.
Ngày dạy: 31/8/2016.
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 12


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

I. MỤC TIÊU HỌC SINH CẦN ĐẠT
1. Kiến thức:
- Viết được phương trình động lực học và phương trình dao động điều hoà của con lắc lò xo.
- Viết được công thức tính chu kì, tần số của dao động điều hoà của con lắc lò xo.
- Nêu được quá trình biến đổi năng lượng trong dao động điều hoà.
2. Kĩ năng:

- HS giải được các bài tập đơn giản về dao động của con lắc lò xo.
3. Tình cảm, thái độ:
- HS sôi nổi, tích cực trong giờ học.
II. CHUẨN BỊ CHO GIỜ DẠY HỌC
1. Chuẩn bị của giáo viên :
- Nội dung: Nghiên cứu kĩ nội dung bài học; Chuẩn bị giáo án.
- Thiết bị, đồ dùng dạy học: Con lắc lò xo (Phiếu báo SDTBDH)
2. Chuẩn bị của học sinh :
- Chuẩn bị về kiến thức, bài tập:
+ Ôn lại khái niệm lực đàn hồi và thế năng đàn hồi ở lớp 10.
+ Đọc trước bài học.
- Chuẩn bị về đồ dùng học tập: Sách giáo khoa, vở ghi, vở bài tập, thước kẻ.
III. TIẾN TRÌNH GIỜ HỌC
Hoạt động 1 (4 phút): Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt:
- Kiến thức: Kiểm tra sự chuẩn bị bài cũ của học sinh.
- Kĩ năng:
* Phương pháp: Vấn đáp.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung và mục tiêu cần đạt
* Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số.

* Ổn định lớp, báo cáo sĩ số.

* Nêu câu hỏi kiểm tra : Hãy viết * Cá nhân HS trả lời câu hỏi của
công thức tính lực đàn hồi của lò GV, các cá nhân khác theo dõi,
xo. Giải thích ?
nhận xét.
->GV nhận xét.

r
r
Công thức : F  kl
k : độ cứng của lò xo. ( N/m )
uu
r
l : độ biến dạng của lò xo. (m).

Hoạt động 2 (6 phút): Tìm hiểu về con lắc lò xo.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt:
- Kiến thức: HS nắm được cấu tạo của con lắc lò xo.
- Kĩ năng:
* Phương pháp: Quan sát.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt
I. Con lắc lò xo
- GV giới thiệu về con lắc lò xo. - HS quan sát và mô tả cấu tạo 1. Con lắc lò xo gồm vật nhỏ
Yêu cầu HS mô tả cấu tạo của của con lắc lò xo.
khối lượng m gắn vào đầu một lò
con lắc lò xo.
xo có độ cứng k, khối lượng
không đáng kể, đầu kia của lò xo
được giữ cố định.
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 13

Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

- GV kích thích để con lắc lò xo - HS quan sát và mô tả dao động 2. VTCB: là vị trí khi lò xo
dao động. Yêu cầu HS nhận xét của con lắc lò xo. Nhận xét về không bị biến dạng (con lắc lò
về dao động này.
vtcb.
xo nằm ngang).

Hoạt động 3 (15 phút): Khảo sát dao động của con lắc lò xo về mặt động lực học.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt:
- Kiến thức:
+ Viết được phương trình động lực học và phương trình dao động điều hoà của con lắc lò xo.
+ Viết được công thức tính chu kì, tần số của dao động điều hoà của con lắc lò xo.
- Kĩ năng: Kĩ năng phân tích lực.
* Phương pháp: Hoạt động nhóm.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung và mục tiêu cần đạt
* Yêu cầu HS phân tích lực tác * Phân tích lực tác dụng lên vật II. Khảo sát dao động của con
r
dụng lên vật tại vị trí có li độ x.
tại vị trí có li độ x: Trọng lực P , lắc lò xo về mặt động lực học
r
phản lực N của mặt phẳng, và 1. Tại vị trí vật có li độ x hợp lực
r
tác dụng lên vật chính là lực đàn

lực đàn hồi F của lò xo. Trong
hồi của lò xo:
đó trọng lực và phản lực cân
F = -kx
(2.1a)
bằng nhau.
* Hướng dẫn HS áp dụng định
2. Áp dụng định luật II Niu-tơn:
* Áp dụng định luật II Niutơn
luật II Niu-tơn cho chuyển động
F = ma
(2.1b)
cho chuyển động của vật suy ra
của vật , chiếu lên trục 0x để suy
k
công thức:
Ta được: a   x (2.2)
ra công thức (2.2).
m
k
a  x
m
* Hướng dẫn HS so sánh (2.2)
với (1.4) để thấy rằng con lắc lò
xo dao động điều hoà. Yêu cầu
HS suy ra công thức tính chu kì,
tần số của dao động.

* So sánh (2.2) với phương trình
vi phân của dao động điều hoà

a = -2x  dao động của con lắc
lò xo là dao động điều hoà.
- Đối chiếu để tìm ra công thức
 và T.

3. - Nghiệm của (2.2) có dạng :
x = Acos(t + )
Dao động của con lắc lò xo là
dao động điều hoà.
- Tần số góc và chu kì của con
lắc lò xo

k
m
và T  2
m
k
(2.3;2.4)
* Yêu cầu HS nhận xét về lực * Lực đàn hồi luôn hướng về 4. Lực kéo về
- Lực luôn hướng về VTCB gọi
đàn hồi tác dụng vào vật trong VTCB.
là lực kéo về. Vật dao động điều
quá trình chuyển động. Từ đó - Lực đàn hồi là lực kéo về.
hoà chịu lực kéo về có độ lớn tỉ
suy ra khái niệm về lực kéo về.
lệ với li độ.



* Chú ý cho HS về trường hợp

con lắc lò xo thẳng đứng.
Hoạt động 4 (10 phút): Khảo sát dao động của lò xo về mặt năng lượng.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt:
- Kiến thức: Nêu được quá trình biến đổi năng lượng trong dao động điều hoà.
- Kĩ năng:
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 14


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

* Phương pháp: Hoạt động nhóm.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Kiến thức cơ bản
- Yêu cầu HS nhận xét, suy ra
III. Khảo sát dao động của lò xo
công thức tính động năng của - Động năng của con lắc lò xo về mặt năng lượng
con lắc lò xo.
1. Động năng của con lắc lò xo
chính là động năng của vật dao
1
(2.5)
W�  mv2
2
động :

2. Thế năng của con lắc lò xo
- Yêu cầu HS nhận xét, suy ra
1 2
1
Wd  mv
(2.6)
Wt  kx2
công thức tính thế năng của con
2
2
lắc lò xo.
- Thế năng của con lắc lò xo
3. Cơ năng của con lắc lò xo.
Sự bảo toàn cơ năng
- Yêu cầu HS nhận xét, suy ra chính là thế năng đàn hồi của lò
a. Cơ năng của con lắc lò xo là
công thức tính cơ năng của con
tổng của động năng và thế năng
xo :
lắc lò xo.
của con lắc.
1
1 2
2
1
1
Wt  k(l ) � W  kx
W  mv2  kx2 (2.7)
2
2

2
2
- Cơ năng :
b. Khi không có ma sát
H: Xét trường hợp khi không có
1 2 1 2
1
1
ma sát cơ năng của con lắc thay W  mv  kx
W  kA2  m 2 A  const (2.8)
2
2
2
2
đổi như thế nào ?
Nhận xét :
- Cơ năng của con lắc tỉ lệ với
- HS tính toán để trả lời câu hỏi:
bình phương biên độ dao động.
Không đổi. Vì
- Khi không có ma sát, cơ năng
1
2 2
2
của con lắc đơn được bảo toàn.
W  m A sin ( t   )
2
1
 kA2cos 2(t   )
2

H: Cơ năng của con lắc tỉ lệ như
Vì k = m2 nên
thế nào với biên độ A ?
1 2 1
kA  m 2 A2  const
2
2
-TL: W tỉ lệ với A2.
W

Hoạt động 5 (7 phút): Củng cố. Vận dụng.
* Nội dung và mục tiêu cần đạt:
- Kiến thức:
- Kĩ năng: HS giải được các bài tập đơn giản về dao động của con lắc lò xo.
* Phương pháp: Hoạt động nhóm.
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt

* Yêu cầu HS làm các bài tập 4, * Cá nhân HS thực hiện yêu cầu HS làm được các dạng bài tập
5, 6 trong SGK.
của GV (lên bảng trình bày). Các cơ bản về dao động điều hoà.
HS khác làm bài tập vào vở, 4. D
nhận xét bài làm của bạn.
5. D
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 15

Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

> Nhận xét bài làm của HS.

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

6. B

Hoạt động 6 ( 3 phút): Tổng kết. Giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của GV
* Nhận xét, tổng kết giờ học.

Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt

* Nghe nhận xét tổng kết giờ
học.

* GV giao nhiệm vụ học tập về
nhà: Làm các bài tập còn lại * Ghi nhận nhiệm vụ học tập về
trong SGK và các bài tập tương nhà.
ứng trong sách bài tập.
IV. RÚT KINH NGHIỆM SAU GIỜ DẠY:
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

Người soạn giáo án
Người duyệt giáo án
(kí và ghi rõ họ tên)
(kí và ghi rõ họ tên)

Tiết 5. Bài 3 : CON LẮC ĐƠN
Chương trình chuẩn – Vật lí lớp 12. Tiết 5. Lớp dạy: 12A4. Năm học: 2016 / 2017.
Ngày soạn: 31/8/2016.
Ngày dạy: 07/9/2016.
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 16


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

I. MỤC TIÊU HỌC SINH CẦN ĐẠT
1. Kiến thức:
- Viết được phương trình động lực học và phương trình dao động điều hoà của con lắc đơn.
- Viết được công thức tính chu kì, tần số của dao động điều hoà của con lắc đơn.
- Nêu được ứng dụng của con lắc đơn trong việc xác định gia tốc rơi tự do.
2. Kĩ năng:
- HS giải được các bài tập đơn giản về dao động của con lắc đơn.
3. Tình cảm, thái độ:
- HS sôi nổi, tích cực trong giờ học.
II. CHUẨN BỊ CHO GIỜ DẠY HỌC
1. Chuẩn bị của giáo viên :

- Nội dung: Nghiên cứu kĩ nội dung bài học; Chuẩn bị giáo án.
- Thiết bị, đồ dùng dạy học: Con lắc đơn (Phiếu báo SDTBDH).
2. Chuẩn bị của học sinh :
- Chuẩn bị về kiến thức, bài tập:
+ Ôn tập kiến thức về trọng lực, phân tích lực.
+ Đọc trước bài học.
- Chuẩn bị về đồ dùng học tập: Sách giáo khoa, vở ghi, vở bài tập, thước kẻ.
III. PHƯƠNG PHÁP
- Phân tích, giảng giải kết hợp với vấn đáp gợi mở.
IV. TIẾN TRÌNH GIỜ HỌC
Hoạt động 1 (4 phút): Kiểm tra bài cũ.
Hoạt động của GV
* Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số.

Hoạt động của HS
* Ổn định lớp, báo cáo tra sĩ số.

Nội dung và mục tiêu cần đạt
* Trọng lực là lực hấp dẫn do
Trái Đất tác dụng lên vật. Có :
* Kiểm tra bài cũ :
* Cá nhân HS trả lời câu hỏi của - Phương thẳng đứng.
H: Hãy nhắc lại khái niệm về GV. Các HS khác theo dõi, nhận - Chiều từ trên hướng xuống.
trọng lực ?
xét, bổ xung câu trả lời của bạn. - Độ lớn : P = m.g
-> Nhận xét, bổ xung.
Hoạt động 2 (5 phút): Tìm hiểu thế nào là con lắc đơn.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung và mục tiêu cần đạt

- GV cho HS quan sát con lắc - HS quan sát và mô tả cấu tạo I. Thế nào là con lắc đơn
1. Con lắc đơn
đơn. Yêu cầu HS mô tả cấu tạo.
của con lắc đơn.
α

l

gồm vật nhỏ,
khối lượng m,
treo ở đầu của
một sợi dây
không dãn, khối
lượng không đáng kể,
dài l.

α

l

m
m
- GV kích thích cho con lắc đơn - HS quan sát và mô tả dao động 2. VTCB: dây treo có phương
dao động. Yêu cầu HS mô tả dao của con lắc đơn. Nhận xét về thẳng đứng.
động và nhận xét về vtcb của vtcb của con lắc.
con lắc.
- Đặt vấn đề: Ta hãy xét xem dao
động của con lắc đơn có phải là
dao động điều hoà không.
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn

Trang : 17


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

Hoạt động 3 (15 phút): Khảo sát dao động của con lắc đơn về mặt động lực học.
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt
II. Khảo sát dao động của con
lắc đơn về mặt động lực học
1. Chọn chiều (+) từ trái sang
phải, gốc toạ độ tại O.
+ Vị trí của vật được xác định
� hay bởi li
bởi li độ góc   OCM

�  l .
độ cong s  OM
C
+ α và s dương khi con lắc lệch
khỏi VTCB theo chiều dương và
α>0
lại.

- GV hướng dẫn HS cách chọn - lHS
u
rghi nhận từ hình vẽ, nghiên ngược
α<0
gốc toạ độ và chiều dương để cứuTSgk về cách chọn chiều 2.r Vật rchịu tác dụng của các lực
T và P .
khảo sát dao động.
dương,
Mgốc toạ độ.
r r r
lα
- Phân tích P  Pt  Pn  thành
r
O s =u
uu
r
H: Hãy phân tích các lực tác
TL:
Con lắc chịu tác dụng của phần Pr là lực kéo về có giá trị:
+ P
t
r
t
u
r TPvàn Pr .
dụng lên con lắc ?
hai lực
P
t = -mg.sinα (3.1)
P : Pr  Pr  Pr  Tr  Pr

- Hướng dẫn HS phân tích tác - P.tích
t
n
n
NX: Dao động của con lắc đơn
dụng của các lực này. Từ đó
không làm thay đổi tốc độ của nói chung không phải là dao
r
r
nhận ra thành phần Pt là lực kéo
vật. Thành phần Pt là lực kéo động điều hoà.
về.
* Nếu  nhỏ thì sinα   (rad),
về.
khi đó:
H: Dựa vào biểu thức của lực
TL: Dù con lắc chịu tác dụng
s
Pt   mg   mg
kéo về (3.1), theo em con lắc
của lực kéo về, tuy nhiên nói
l (3.2)
đơn có dao động điều hoà
chung Pt không tỉ lệ với α nên
Vậy, khi dao động nhỏ [sin  
không ?
nói chung là không.
(rad)], con lắc đơn dao động điều
hoà theo phương trình :
* GV hướng dẫn HS xét trường

- HS phân tích để thấy rằng: Khi
hợp li độ góc α nhỏ để sinα  
s
s  s0Cos (.t   ) (3.3)
(rad). Thành lập công thức (3.2).  nhỏ thì sinα =  
l
Từ đó suy ra (3.2)
Với tần số góc và chu kì :
TL:
Lực
kéo
về
tỉ
lệ
với
s
(P
t = H: Ta có nhận xét gì về lực kéo
g
k.s)  dao động của con lắc đơn

về trong trường hợp này ?
l
được xem là dao động điều hoà.
l
Trong công thức mg/l có vai trò mg/l có vai trò là k.
T  2
(3.4)
g
là gì ?

- Yêu cầu HS dựa vào công thức - HS so sánh để suy ra công thức
tính chu kì của con lắc lò xo, tìm (3.4)
chu kì dao động của con lắc đơn.
m
l
T  2
 2
k
g

Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 18


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

Hoạt động 4 (8 phút): Khảo sát dao động của con lắc đơn về mặt năng lượng.
Hoạt động của GV
- Trong quá trình dao động, năng
lượng của con lắc đơn có thể có
ở những dạng nào?
- Động năng của con lắc là động
năng của vật được xác định như
thế nào?

Hoạt động của HS
Nội dung và mục tiêu cần đạt
- HS thảo luận từ đó đưa ra III. Khảo sát dao động của con
được: động năng và thế năng lắc đơn về mặt năng lượng
trọng trường.
1. Động năng của con lắc
- HS vận dụng kiến thức cũ để
1
W�  mv2
hoàn thành các yêu cầu.
2
(3.5)

2. Thế năng trọng trường của con
lắc đơn (chọn mốc thế năng là
Wt = mgz trong đó dựa vào hình
VTCB)
- Biểu thức tính thế năng trọng vẽ z = l(1 - cos)
Wt = mgl(1 - cos) (3.6)
trường?
 Wt = mgl(1 - cos)
3. Nếu bỏ qua mọi ma sát, cơ
- Biến đổi qua lại và nếu bỏ qua
- Trong quá trình dao động mối mọi ma sát thì cơ năng được bảo năng của con lắc đơn được bảo
toàn.
quan hệ giữa Wđ và Wt như thế toàn.
1
nào?
W  mv2  mgl(1 cos )
2

= hằng số.
(3.7)
- Công thức bên đúng với mọi li
độ góc (không chỉ trong trường
hợp  nhỏ).
Hoạt động 5 (5 phút): Tìm hiểu các ứng dụng của con lắc đơn.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung và mục tiêu cần đạt
- Yêu cầu HS đọc các ứng dụng - HS nghiên cứu Sgk và từ đó IV. Ứng dụng: Xác định gia tốc
của con lắc đơn.
nêu các ứng dụng của con lắc rơi tự do
đơn.
- Đo gia tốc rơi tự do :
TL:
4 2l
g 2
H: Hãy trình bày cách xác định + Đo chiều dài l của con lắc.
T
gia tốc rơi tự do dựa vào con lắc + Đo thời gian của số dao động
đơn ?
toàn phần  tìm T.
+ Tính g theo: g 

4 2l
T2

Hoạt động 6 (6 phút): Củng cố. Vận dụng.
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt

* Yêu cầu HS làm các bài tập 4, * Cá nhân HS thực hiện yêu cầu HS làm được các dạng bài tập
5, 6 trong SGK.
của GV (lên bảng trình bày). Các cơ bản về dao động điều hoà của
HS khác làm bài tập vào vở, theo con lắc đơn.
-> Nhận xét bài làm của HS.
dõi, nhận xét bài làm của bạn.
HD:
4.D
5.D
7. Tìm T suy ra số dao động toàn
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 19


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

phần n = t/T.

Hoạt động 7 ( 2 phút ): Tổng kết. Giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của GV
* Nhận xét, tổng kết giờ học.

Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt

* Nghe nhận xét tổng kết giờ
học.

* GV giao nhiệm vụ học tập về * Ghi nhận nhiệm vụ học tập về
nhà :
nhà.
Làm các bài tập tương ứng trong
sách bài tập.
V. RÚT KINH NGHIỆM SAU GIỜ DẠY:
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Người soạn giáo án
Người duyệt giáo án
(kí và ghi rõ họ tên)
(kí và ghi rõ họ tên)

Tiết 6 : BÀI TẬP
Chương trình chuẩn – Vật lí lớp 12. Tiết 6. Lớp dạy: 12A4. Năm học: 2016 / 2017.
Ngày soạn: 06/09/2016.
Ngày dạy: 13/09/2016.
I. MỤC TIÊU HỌC SINH CẦN ĐẠT
1. Kiến thức:
- Ôn lại kiến thức cơ bản về dao động điều hoà của con lắc đơn.
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 20

Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

2. Kĩ năng:
- HS giải được các dạng bài tập cơ bản về dao động điều hoà của con lắc đơn :
+ Xác định chu kì, tần số dao động của con lắc đơn.
+ Viết phương trình dao động của con lắc đơn.
+ Bài toán áp dụng định luật bảo toàn cơ năng.
3. Tình cảm, thái độ:
- HS sôi nổi, tích cực trong giờ học.
II. CHUẨN BỊ CHO GIỜ DẠY HỌC
1. Chuẩn bị của giáo viên :
- Nội dung: Chuẩn bị bài tập theo chủ đề ôn tập (Phiếu học tập 3).
- Thiết bị, đồ dùng dạy học:
2. Chuẩn bị của học sinh :
- Chuẩn bị về kiến thức, bài tập:
+ Ôn lại về dao động điều hoà, dao động điều hoà của con lắc đơn.
+ Hoàn thành các bài tập trong Phiếu học tập 3.
- Chuẩn bị về đồ dùng học tập: Sách giáo khoa, vở ghi, vở bài tập, thước kẻ.
III. PHƯƠNG PHÁP
- Vấn đáp gợi mở.
IV. TIẾN TRÌNH GIỜ HỌC
Hoạt động 1 (10 phút) : Xác định chu kì, tần số dao động của con lắc.
Hoạt động của GV
* GV giới thiệu bài tập 1:

Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt

* HS ghi nhận nhiệm vụ học tập.

Dạng 1 : Xác định tần số góc,
chu kì, tần số dao động của con
- Hướng dẫn HS phân tích và - Trả lời câu hỏi và giải bài tập lắc đơn.
giải bài toán bằng gợi ý :
theo hướng dẫn của GV.
Phương pháp : Áp dụng công
thức :
+ Tần số góc, chu kì, tần số dao
g
2
l
1

;T 
 2
;f 
động của con lắc đơn được xác
l

g
T
định bằng công thức nào ?
Bài 1 :

HD
Ta có :
> Yêu cầu HS thay số và tính
g
9,8
toán.


  (rad / s )
l
0,98
- Gọi HS lên bảng trình bày bài - Cá nhân HS lên bảng trình bày
làm.
bài giải. Các HS khác theo dõi
và nhận xét.
- Nhận xét bài làm của HS.

2 2

 2( s )


1 1
f    0,5( Hz )
T 2

T

- Nghe GV nhận xét.

Hoạt động 2 (18 phút) : Viết phương trình dao động của con lắc đơn.
Hoạt động của GV
* GV giới thiệu bài tập 2 :

Hoạt động của HS
* HS ghi nhận nhiệm vụ học tập.

Nội dung và mục tiêu cần đạt
Dạng 2: Viết phương trình dao
động của con lắc đơn.

Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 21


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

Phương pháp :
- Hướng dẫn HS phân tích và - HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi B1. Xác định tần số góc :
giải bài toán bằng các gợi ý :
gợi ý của GV :
0  g / l .
+ Phương trình li độ góc và + Trả lời :
phương trình tốc độ góc của dao �
   0 cos(0t   )
động điều hoà của con lắc đơn �

  0 0 sin(0t   )
�
có dạng tổng quát như thế nào ?

 ; ;
+ Để viết được phương trình dao + Cần xác định : 0 0
động của con lắc ta cần xác định
những đại lượng nào ?

B2. Xác định biên độ và pha ban
đầu của dao động.
   0 cos
�
t0  0 � �
  0 0sin
�
 0   / cos
�
��
� 0 ,
�tan   / 0
B3. Phương trình dao động :
   0 cos(0t   )

s  l 0 cos(0t   )
+ Hướng dẫn HS cách xác định + Nghe giảng, rút ra phương
các đại lượng này. -> Phương pháp giải.
Bài 2 :
HD
pháp giải.

a. B1. Tần số góc của dao động :
> Yêu cầu HS giải bài tập 2.

- Gọi HS lên bảng trình bày.

- Nhận xét bài làm của HS.

> HS hoạt động nhóm (Giải bài
tập 2)

0 

g
9,8

 7(rad / s )
l
0, 2

B2. Chọn gốc toạ độ trùng với
- Đại diện nhóm HS lên bảng
vtcb, chiều dương sang phải.
trình bày ; Các HS khác theo dõi,
Chọn mốc thời gian là lúc thả
nhận xét.
vật. Theo bài ra ta có :
   0 cos  0,1( rad )
�
- Nghe GV nhận xét.
t0  0 � �

  0 0sin  0
�
 0  0,1/ cos
�
��
�tan   / 0  0
�  0  0,1(rad );   0
B3. Vậy phương trình dao động
của con lắc là :
   0 cos(0t   )
 0,1cos(7t )(rad )
Hay :
s  l 0 cos(0t   )
 2 cos(7t )(cm)
b. Thời điểm đầu tiên để
   0 / 2 là :
T

 0, 05

 ...( s )

7

Hoạt động 3 (14 phút) : Bài toán áp dụng định luật bảo toàn cơ năng.
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung và mục tiêu cần đạt

Dạng 3 : Bài toán áp dụng định

Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 22


Trường THPT Bắc Sơn

* Giới thiệu bài toán số 3:
- Hướng dẫn HS phân tích
và giải bài toán bằng gợi ý
:
+ Viết biểu thức của động
năng, thế năng của con lắc
đơn tại vị trí có li độ góc
?
+ Động năng và thế năng
này liên hệ như thế nào
với cơ năng ban đầu của
con lắc ?

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

* HS ghi nhận nhiệm vụ học tập.

luật bảo toàn cơ năng.
Phương pháp :
- HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi gợi ý

1 2
+ Động năng : Wd = mv
của GV :
2
+ Thế năng : Wt =mgl(1-cos )
1 2
+ Cơ năng :
TL: Động năng : Wd = mv
2
�
Thế năng : Wt =mgl(1-cos )
�Wd +Wt
�
�1
W= � mv 2 +mgl(1-cos )
 h.s
�2
TL:
�1
mv 2max  mgl(1-cos 0 )
�
�2
W +W  W
d

t

1
mv 2 +mgl(1-cos )  mgl(1-cos 0 )
2

> Suy ra biểu thức của v.

> Áp dụng định luật bảo
toàn cơ năng suy ra biểu
thức của vận tốc.

Bài 3 :

HD

Áp dụng định luật bảo toàn cơ
năng suy ra :
v  2 gl (cos  cos 0 )

- Đại diện nhóm HS lên bảng trình vm  2 gl (1  cos 0 )
- Gọi HS lên bảng trình bày ; Các HS khác theo dõi, nhận v khi vật đi qua vị trí cân bằng.
m
xét.
bày.
- Nghe GV nhận xét.
- Nhận xét bài làm của HS.
Hoạt động 4 (3 phút) : Tổng kết. Giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của GV
* Nhận xét, tổng kết giờ học.

Hoạt động của HS
* Nghe nhận xét tổng kết giờ
học.
* GV giao nhiệm vụ học tập về * Ghi nhận nhiệm vụ học tập về
nhà : Hoàn thành các bài tập 4, nhà.

5, 6 (Phiếu học tập 2) – chuẩn bị
cho tiết tự chọn Tuần 3.

Nội dung và mục tiêu cần đạt

V. RÚT KINH NGHIỆM SAU GIỜ DẠY:
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Người soạn giáo án
Người duyệt giáo án
(kí và ghi rõ họ tên)
(kí và ghi rõ họ tên)

Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 23


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

Tiết 7. Bài 4 : DAO ĐỘNG TẮT DẦN. DAO ĐỘNG CƯỠNG BỨC
Chương trình chuẩn – Vật lí lớp 12. Tiết 7. Lớp dạy: 12A4. Năm học : 2016 / 2017.
Ngày soạn : 07/9/2016.
Ngày dạy : 14/9/2016.
I. MỤC TIÊU HỌC SINH CẦN ĐẠT
1. Kiến thức :

- Nêu được dao động riêng, dao động tắt dần, dao động cưỡng bức là gì.
- Nêu được các đặc điểm của dao động tắt dần, dao động cưỡng bức, dao động duy trì.
- Nêu được điều kiện cộng hưởng.
2. Kĩ năng :
- Vận dụng được điều kiện cộng hưởng để giải thích một số hiện tượng vật lí liên quan và để giải bài tập
tương tự như ở trong bài học.
Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 24


Trường THPT Bắc Sơn

Tổ : Lí - Tin - KTCN

Giáo viên : Bùi Văn Tuyển

3. Tình cảm, thái độ:
- HS sôi nổi, tích cực trong giờ học.
II. CHUẨN BỊ CHO GIỜ DẠY HỌC
1. Chuẩn bị của giáo viên :
- Nội dung : Nghiên cứu kĩ nội dung bài học; Chuẩn bị giáo án.
- Thiết bị, đồ dùng dạy học : Chuẩn bị TN Hình 4.3 Sgk.
2. Chuẩn bị của học sinh :
- Chuẩn bị về kiến thức, bài tập :
1
+ Ôn tập về cơ năng của con lắc: W  m 2 A2 .
2
+ Đọc trước bài học.
- Chuẩn bị về đồ dùng học tập : Sách giáo khoa, vở ghi, vở bài tập, thước kẻ.
III. PHƯƠNG PHÁP

- Vấn đáp gợi mở. Làm việc theo nhóm.
IV. TIẾN TRÌNH GIỜ HỌC
Hoạt động 1 ( 5 phút ): Kiểm tra bài cũ. Đặt vấn đề vào bài mới.
Hoạt động của GV
* Ổn định lớp.

Hoạt động của HS
* Ổn định lớp.

* Kiểm tra bài cũ:
* Cá nhân HS trả lời câu hỏi của
H: Hãy viết biểu thức tính cơ GV. Các HS khác theo dõi, nhận
năng của vật dao động điều hòa. xét câu trả lời của bạn.
Nhận xét ?
> Nhận xét, cho điểm.
* Đặt vấn đề vào bài mới : Trong * Nghe giảng, ghi nhận nhiệm
những bài trước, khi khảo sát dao động vụ học tập :

Nội dung và mục tiêu cần đạt
HD
Cơ

năng

của

vật

dđđh

:

1
m 2 A2 .
2
Nhận xét: Cơ năng không đổi và
tỉ lệ với bình phương của biên độ
dao động.
W

của con lắc lò xo và con lắc đơn ta đã
bỏ qua ma sát và thấy rằng chúng dđđh,
vậy trong trường hợp không thể loại bỏ
hoàn toàn được ma sát thì dao động của
chúng sẽ như thế nào ?

Hoạt động 2 (8 phút): Tìm hiểu về dao động tắt dần.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV lấy ví dụ về dao động của - Ghi nhận trong thực tế dao
chiếc võng, phân tích để HS thấy động thường tắt dần.
rằng trong thực tế dao động
thường tắt dần.
H: Thế nào là dao động tắt dần ? - HS phát biểu định nghĩa về dao
động tắt dần.
> Yêu cầu HS giải thích tại sao - Hoạt động tập thể : Giải thích
dao động lại tắt dần.
tại sao dao động lại tắt dần : Do

Nội dung và mục tiêu cần đạt

I. Dao động tắt dần.
1. Thế nào là dao động tắt dần
Dao động tắt dần là dao động có
biên độ giảm dần theo thời gian.
2. Giải thích
Do lực cản của môi trường.

Bài soạn : Vật lí 12. Chương trình chuẩn
Trang : 25