Điều tra thành phần bệnh hại cây con ở giai đoạn vườn ươm và đề xuất biện pháp phòng chống dịch hại tổng hợp tại Thái Nguyên (Luận văn thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.93 MB, 112 trang )
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng mọi số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận
văn này là hoàn toàn trung thực và chưa hề sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Mọi sự giúp đỡ để hoàn thành luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin
trích dẫn đều được chú thích một cách cụ thể và chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, ngày 10 tháng 10 năm 2008
Tác giả
Đào Hồng Thuận
3
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành khoá luận và thực hiện đề tài, ngoài sự nỗ lực của bản
thân, tôi còn nhận được sự dạy bảo của các thầy cô giáo và sự giúp đỡ của gia
đình, các tập thể và cá nhân, cùng bạn bè đồng nghiệp.
Nhân dịp này, tôi xin trân trọng cảm ơn PGS.TS. Phạm Quang Thu Trưởng phòng nghiên cứu bảo vệ thực vật rừng, viện Khoa học Lâm nghiệp
Việt Nam là thầy hướng dẫn khoa học đã tận tình, tâm huyết hướng dẫn và
giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài.
Ban lãnh đạo, các thày cô giáo, cán bộ viên chức trường ĐHLN Thái
Nguyên, các anh chị cán bộ vườn ươm cây rừng công ty giống cây trồng Bắc
Nam, vườn ươm cây rừng trạm giống vật tư Lâm nghiệp thuộc công ty ván
dăm Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn
thành chương trình học tập và đề tài.
Sự giúp đỡ của gia đình, các sinh viên trường ĐHNL đã tham gia
nghiên cứu đề tài.
Thái Nguyên, ngày 10 tháng 10 năm 2008
Tác giả
Đào Hồng Thuận
4
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa…………………………………………………………..
Lời cam đoan………………………………………………………....
Lời cảm ơn…………………………………………………………...
i
Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt…………………………………….
ii
Danh mục các bảng……………………………………………………
iii
Danh mục các hình……………………………………………………
iiii
ĐẶT VẤN ĐỀ
1
Chương 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
3
1.1.Cơ sở khoa học bệnh cây................................................................... 3
1.2. Cơ sở khoa học của việc điều tra thành phần bệnh hại..................... 5
1.3. Cơ sở khoa học của việc phòng chống dịch hại tổng hợp................ 7
1.4. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước......................................
10
1.4.1. Những nghiên cứu về bệnh trên thế giới.......................................
10
1.4.1.1. Nghiên cứu về bệnh hại keo…………………………………
10
1.4.2.Những nghiên cứu về bệnh ở trong nước....................................... 13
1.4.2.1. Tình hình nghiên cứu bệnh cây keo............................................ 17
1.4.2.2. Tình hình nghiên cứu bệnh cây mỡ............................................
119
Chương 2: ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI KHU 20
VỰC NGHIÊN CỨU
2.1. Điều kiện tự nhiên khu vực nghiên cứu.........................................
20
2.1.1. Vị trí địa lý.................................................................................
20
1.1.2. Địa hình......................................................................................
20
2.1.3. Đặc điểm khí hậu.....................................................................
20
2.1.4. Thủy văn.....................................................................................
24
2.1.5. Đặc điểm đất đai.........................................................................
24
5
2.2. Tình hình kinh tế xã hội................................................................
24
Chương 3. MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, ĐỊA ĐIỂM, NỘI DUNG
VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Mục tiêu nghiên cứu.......................................................................
26
26
3.2. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................
26
3.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu....................................................
26
3.3.1. Địa điểm nghiên cứu...................................................................... 26
3.3.2. Thời gian tiến hành........................................................................ 27
3.4. Nội dung nghiên cứu........................................................................
27
3.4.1. Xác định nguyên nhân gây bệnh cho keo lai và cây mỡ
27
3.4.2. Điều tra đánh giá tỷ lệ và mức độ bị hại đối với keo lai và cây
mỡ..........................................................................................................
27
3.4.3. Nghiên cứu đặc điểm sinh thái học của một số bệnh hại chủ yếu
27
3.4.4. Nghiên cứu đặc đểm sinh học trong nuôi cấy thuần khiết của
một số nấm gây hại chủ yếu ...................................................................
27
3.4.5. Đề xuất giải pháp phòng trừ dịch bệnh.........................................
28
3.5. Phương pháp nghiên cứu..................................................................
28
3.5.1. Xác định nguyên nhân gây bệnh ..................................................
28
3.5.2. Điều tra đánh giá tỷ lệ và mức độ bị bệnh..................................... 30
3.5.3. Nghiên cứu đặc điểm sinh thái của vật gây bệnh chủ yếu............. 32
3.5.3.1. Quá trình phát sinh phát triển của bệnh trong năm……………. 32
3.5.3.2. Ảnh hưởng của tuổi cây chủ đến tỷ lệ và mức độ bị bệnh……
32
3.5.3.3. Ảnh hưởng của mật độ đến quá trình phát sinh phát triển của
bệnh.........................................................................................................
32
3.5.3.4. Ảnh hưởng của chế độ che bóng đến quá trình phát sinh phát
triển của bệnh..........................................................................................
32
3.5.3.5Ảnh hưởng của chế độ chăm sóc đến sự phát sinh phát triển của
bệnh……………………………………………………………………
6
33
3.5.3.6.Ảnh
hưởng
của
bệnh
đến
sinh
trưởng
của
cây
chủ.........................................................................................................
33
3.5.4. Nghiên cứu đặc điểm sinh vật học của vật gây bệnh chủ yếu....... 33
3.5.4.1. Nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ không khí đến tỷ lệ nảy
mầm của bào tử nấm gây bệnh ...............................................................
33
3.5.4.2. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến tốc độ nảy mầm của ống mầm
bào tử......................................................................................
34
3.5.4.3. Nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ không khí đến sinh trưởng
của hệ sợi nấm gây bệnh.........................................................................
34
3.5.4.4. Nghiên cứu ảnh hưởng của độ ẩm không khí đến sinh trưởng
của hệ sợi nấm gây bệnh.........................................................................
34
3.5.4.5. Nghiên cứu ảnh hưởng của pH môi trường đến sinh trưởng
của hệ sợi nấm gây bệnh.........................................................................
35
3.5.5. Đề xuất một số giải pháp phòng trừ bệnh hại ở khu vực nghiên
cứu..........................................................................................................
35
3.5.5.1. Đề xuất biện pháp phòng trừ bệnh…………………………….
35
3.5.5.2. Xây dựng mô hình phòng trừ bệnh hại cho keo lai và cây mỡ ở
vườn ươm………………………………………………………………
36
Chương 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
37
4.1 Xác định nguyên nhân gây bệnh cây keo lai và cây Mỡ…………..
37
4.1.1. Danh mục các sinh vật gây bệnh hại cây mỡ và keo lai ở giai
đoạn vườn ươm………………………………………………………..
37
4.1.2. Mô tả các loại bệnh hại cây mỡ và cây keo lai………………….. 38
4.2. Đánh giá tỷ lệ và mức độ bị bệnh của cây keo lai và mỡ ở vườn
ươm..........................................................................................................
55
4.3. Đặc điểm sinh thái học của vật gây bệnh chính cho cây keo lai và
cây mỡ.....................................................................................................
57
4.3.1. Quá trình phát sinh phát triển của bệnh trong năm……………..
57
7
4.3.2. Ảnh hưởng của tuổi cây chủ đến tỷ lệ và mức độ bị bệnh………
59
4.3.3. Ảnh hưởng của mật độ đến quá trình phát sinh phát triển của
bệnh.........................................................................................................
60
4.3.4. Ảnh hưởng của chế độ che bóng đến quá trình phát sinh phát
triển của bệnh.........................................................................................
4.3.5Ảnh hưởng của chế độ chăm sóc đến sự phát sinh phát triển của
bệnh…………………………………………………………………….
4.3.6.Ảnh hưởng của bệnh đến sinh trưởng của cây chủ........................
4.4. Đặc điểm sinh vật học của vật gây bệnh cho cây keo lai và mỡ......
4.4.1. Nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ không khí đến tỷ lệ nảy
mầm của bào tử nấm gây bệnh ..............................................................
4.4.2. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến tốc độ nảy mầm của ống mầm bào
tử .............................................................................................................
4.4.3. Nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ không khí đến sinh trưởng
của hệ sợi nấm gây bệnh......................................................................
4.4.4. Nghiên cứu ảnh hưởng của độ ẩm không khí đến sinh trưởng
của hệ sợi nấm gây bệnh ........................................................................
4.4.5. Nghiên cứu ảnh hưởng của pH môi trường đến sinh trưởng của
hệ sợi nấm gây bệnh................................................................................
60
61
62
63
63
66
67
71
74
4.5. Đề xuất biện pháp phòng trừ bệnh hại cây con ở vườn ươm bằng
biện pháp phòng trừ dịch hại tổng hợp....................................................
77
4.5.1. Đề xuất biện pháp phòng trừ tổng hợp.......................................... 77
4.5.1.1. Biện pháp kỹ thuật canh tác ở vườn ươm................................... 77
4.5.1.2. Biện pháp vật lý cơ giới.............................................................. 80
4.5.1.3. Biện pháp phòng trừ bằng thuốc hóa học................................... 80
4.5.2. Xây dựng mô hình phòng trừ tổng hợp đối với bệnh cây keo lai
và mỡ ở vườn ươm.............................................................................
83
4.5.2.1. Xây dựng mô hình phòng trừ tổng hợp bệnh hại keo lai ở
vườn ươm................................................................................................ 83
4.5.2.2. Xây dựng mô hình phòng trừ tổng hợp bệnh hại mỡ ở vườn
ươm ......................................................................................................... 86
8
Chương 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
5.1. Kết luận...........................................................................................
5.2. Đề nghị......................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
9
89
89
90
91
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
ODB
Ô dạng bản
PDA
Khoai tây, đường D- Glucose, agar
VGB
Vật gây bệnh
VSV
Vi sinh vật
KTLS
Kỹ thuật lâm sinh
IPM
Phòng trừ tổng hợp
D00
Đường kính cổ rễ
Hvn
Chiều cao cây
SVH
Sinh vật học
STH
Sinh thái học
GBNT
Gây bệnh nhân tạo
AS
Ánh sáng
Đ/c
Đối chứng
NaCl
Natriclorua
RH%
Độ ẩm %
pH
Độ chua
HCl
Axitclohidric
KOH
Kalihidroxit
NPK
Phân bón tổng hợp NPK
[...]
Trích dẫn tài liệu
10
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng
2.1
Nội dung
Trang
Một số yếu tố khí hậu, thời tiết qua các tháng, trung bình trong
3 năm ( 2004-2006)……………………………………………. 21
2.2
Một số yếu tố khí hậu, thời tiết qua các tháng, trung bình năm 22
2007…………………………………………………………….
4.1
Danh mục các sinh vật gây bệnh cây keo lai và cây Mỡ
4.2
Đánh giá tỷ lệ và mức độ bị bệnh của keo lai và mỡ ở vườn
37
ươm…………………………………………………………….
55
4.3
Quá trình phát sinh phát triển của bệnh ……………………….
58
4.4
Ảnh hưởng của tuổi cây chủ đến tỷ lệ và mức độ bị bệnh…….
59
4.5
Ảnh hưởng của mật độ đến tỷ lệ và mức độ bị bệnh…………..
60
4.6
Ảnh hưởng của điều kiện ánh sáng đến tỷ lệ và mức độ bị bệnh 61
4.7
Ảnh hưởng của chế độ chăm sóc đến tỷ lệ và mức độ bị bệnh... 62
4.8
Ảnh hưởng của bệnh đến sinh trưởng của cây chủ……………. 63
4.9
Tỷ lệ nảy mầm của bào tử vô tính ở các nhiệt độ không khí
khác nhau………………………………………………………
64
4.10
Tốc độ nảy mầm của sợi nấm gây bệnh……………………….. 66
4.11
Sự sinh trưởng của hệ sợi ở các nhiệt độ không khí khác nhau.. 68
4.12
Sinh trưởng của hệ sợi nấm gây bệnh ở độ ẩm không khí khác 71
nhau……………………………………………………………
4.13
Sinh trưởng của hệ sợi nấm gây bệnh ở môi trường có độ pH 74
khác nhau………………………………………………………
4.14
Hiệu lực diệt nấm gây bệnh của một số thuốc hóa học……….. 81
4.15
Kết quả phòng trừ bệnh tại vườn ươm………………………… 83
4.16
Kết quả tỷ lệ bị bệnh và chỉ số của bệnh cây mỡ sau khi phòng
trừ tổng hợp……………………………………………………. 86
4.17
Kết quả tỷ lệ bị bệnh và chỉ số của bệnh cây keo lai sau khi
phòng trừ tổng hợp…………………………………………….
11
88
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình
Nội dung
Trang
2.1
Diễn biến nhiệt độ qua các tháng trung bình năm 2007………... 22
4.1
Triệu chứng bệnh thán thư lá mỡ……………………………….
4.2
Khối bào tử vô tính nấm gây bệnh……………………………… 39
4.3
Bào tử vô tính nấm gây bệnh thán tư lá mỡ…………………….
40
4.4
Thể quả chứa bào tử hữu tính của nấm gây bệnh………………
40
4.5
Túi và bào tử túi của nấm gây bệnh…………………………….
41
4.6
Hệ sợi nấm gây bệnh nuôi cấy trên môi trường PDA
41
4.7
Thí nghiệm gây bệnh nhân tạo đối với lá mỡ…………………..
42
4.8
Triệu chứng của bệnh khô đen lá keo lai……………………….. 43
4.9
Khối bào tử nấm gây bệnh khô đen lá keo lai………………….
43
4.10
Bào tử vô tính nấm gây bệnh khô đen lá keo lai……………….
44
4.11
Hệ sợi nấm gây bệnh khô đen lá keo…………………………… 44
4.12
Triệu chứng bệnh khô lá keo lai………………………………..
45
4.13
Bào tử vô tính nấm gây bệnh khô lá keo lai……………………
45
4.14
Hệ sợi nấm gây bệnh khô lá keo lai…………………………….
46
4.15
Triệu chứng bệnh đốm lá keo lai……………………………….
47
4.16
Thể quả nấm gây bệnh trên tổ chức bị bệnh……………………. 47
4.17
Túi bào tử và bào tử hữu tính nấm gây bệnh đốm lá keo lai…… 48
4.18
Hệ sợi nấm gây bệnh đốm lá keo lai……………………………
48
4.19
Triệu chứng bệnh phấn trắng lá keo……………………………
49
4.20
Bào tử nấm gây bệnh phấn trắng……………………………….
49
4.21
Triệu chứng của bệnh thối nhũn hom keo……………………… 50
4.22
Bào tử vô tính nấm gây bệnh thối nhũn hom…………………… 51
4.23
Hệ sợi nấm gây bệnh thối nhũn hom keo lai……………………
4.24
Thí nghiệm gây bệnh nhân tạo đối với nấm Fusarium…………. 52
4.25
Triệu chứng của bệnh khô đầu hom keo lai…………………….
4.26
Khối bào tử nấm gây bệnh chết khô hom………………………. 53
4.27
Bào tử vô tính nấm gây bệnh khô đầu hom…………………….
12
39
51
53
54
4.28
Hệ sợi nấm gây bệnh khô đầu hom…………………………….
54
4.29
Thí nghiệm gây bệnh nhân tạo………………………………….
55
4.30
Tỷ lệ và chỉ số bị bệnh keo lai và mỡ…………………………..
57
4.31
Bào tử nấm F. moniliformae vô tính nảy mầm…………………. 65
4.32
Bào tử nấm Seimatosporium vô tính nảy mầm…………………
65
4.33
Bào tử nấm C. gleoprioides vô tính nảy mầm………………….
65
4.34
Tỷ lệ nảy mầm của bào tử vô tính ở các nhiệt độ không khí
khác nhau………………………………………………………
4.35
64
Hình mối quan hệ giữa tốc độ nảy mầm của ống mầm bào tử ở
các nhiệt độ không khí khác nhau………………………………
67
4.36
Sinh trưởng của hệ sợi ở các nhiệt độ không khí khác nhau…… 68
4.37
Sự sinh trưởng của hệ sợi nấm F. moniliformae ở các nhiệt độ
không khí khác nhau……………………………………………
4.38
Sự sinh trưởng của hệ sợi nấm Seimatosporium ở các nhiệt độ
không khí khác nhau
4.39
70
Sự sinh trưởng của hệ sợi nấm C. gleoprioides ở các nhiệt độ
không khí khác nhau…………………………………………..
4.40
70
70
Sự sinh trưởng của hệ sợi nấm F. moniliformae ở các độ ẩm
không khí khác nhau……………………………………………. 73
4.41
Sự sinh trưởng của hệ sợi nấm Seimatosporium ở các độ ẩm
không khí khác nhau
4.42
73
Sự sinh trưởng của hệ sợi nấm C. gleoprioides ở các độ ẩm
không khí khác nhau……………………………………………
73
4.43
Mối quan hệ giữa đường kính của sợi nấm với độ ẩm không khí 72
4.44
Sự sinh trưởng của hệ sợi nấm F. moniliformae ở các pH môi
trường khác nhau……………………………………………….
4.45
Sự sinh trưởng của hệ sợi nấm Seimatosporium ở các môi
trường pH khác nhau…………………………………………
4.46
76
Sinh trưởng của hệ sợi nấm gây bệnh ở các môi trường pH khác
nhau…………………………………………………………….
4.48
76
Sự sinh trưởng của hệ sợi nấm C. gleoprioides ở các môi
.trường pH khác nhau…………………………………………..
4.47
76
Hiệu lực diệt nấm của một số loại thuốc đối với bệnh thối nhũn
13
75
hom keo……………………………………………………...
4.49
4.50
82
Hiệu lực diệt nấm của một số loại thuốc đối với bệnh khô đầu
hom keo……………………………………………………….
82
Hiệu lực diệt nấm của một số loại thuốc đối với bệnh cây mỡ…
82
14
Luận văn đủ ở file: Luận văn full
