Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất của một số dự án trên địa bàn huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang (Luận văn thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.58 MB, 100 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
––––––––––––––––––––
TRẦN ĐỨC HẠNH
ĐÁNH GIÁ VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
BỒI THƢỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƢ KHI
NHÀ NƢỚC THU HỒI ĐẤT CỦA MỘT SỐ DỰ ÁN
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN DƢƠNG,
TỈNH TUYÊN QUANG
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
––––––––––––––––––––
TRẦN ĐỨC HẠNH
ĐÁNH GIÁ VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
BỒI THƢỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƢ KHI
NHÀ NƢỚC THU HỒI ĐẤT CỦA MỘT SỐ DỰ ÁN
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN DƢƠNG,
TỈNH TUYÊN QUANG
Ngành: Quản lý đất đai
Mã số: 60 85 01 03
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS. LƢƠNG VĂN HINH
THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu của tôi trong luận văn này là
trung thực và chƣa hề đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Cam đoan các thơng tin trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.
Tác giả luận văn
Trần Đức Hạnh
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian thực hiện đề tài, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình và sự
đóng góp quý báu của nhiều cá nhân và tập thể, đã tạo điều kiện cho tơi hồn thành
bản Luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc thầy PGS.TS Lƣơng Văn Hinh. Ngƣời
trực tiếp hƣớng dẫn và giúp đỡ tơi hồn thành Luận văn.
, Khoa quản lý Tài
ngun, tập thể giáo viên và cán bộ trong Khoa đã giúp tơi hồn thành q trình học
tập và thực hiện đề tài.
Tôi trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ và tạo điều kiện của UBND huyện Sơn
Dƣơng, phòng Tài nguyên và Mơi trƣờng, Ban bồi thƣờng GPMB, phịng Thống Kê
huyện Sơn Dƣơng, UBND các xã có cơng trình đi qua đã tạo điều kiện cho tôi thu
thập số liệu, cung cấp những thơng tin cần thiết cũng nhƣ tham gia góp ý để tôi thực
hiện nghiên cứu xong đề tài này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Tác giả luận văn
Trần Đức Hạnh
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
MỤC LỤC ................................................................................................................. iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT VÀ Ý NGHĨA ........................................................ vi
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... vii
DANH MỤC HÌNH ẢNH ...................................................................................... viii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1
2. Mục tiêu, yêu cầu của đề tài ....................................................................................2
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................................2
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ......................................................................3
1.1. Cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn và cơ sở pháp lý về chế độ, chính sách trong
cơng tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ ..................................................................3
1.1.1. Cơ sở lý luận ......................................................................................................3
1.1.2. Cở sở thực tiễn ...................................................................................................4
1.1.3. Cơ sở pháp lý ....................................................................................................5
1.2. Khái niệm, cơ sở ra đời, mục đích ý nghĩa của công tác bồi thƣờng, hỗ trợ
và tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất ......................................................................7
1.2.1. Khái niệm bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ .....................................................7
1.2.2. Cơ sở ra đời của chế độ bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc
thu hồi đất ....................................................................................................................8
1.2.3. Mục đích, ý nghĩa của công tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ ...................9
1.3. Chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ của một số nƣớc, tổ chức quốc
tế và kinh nghiệm cho Việt Nam.................................................................................9
1.3.1. Chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ của Ngân hàng thế giới (WB) ......9
1.3.2. Chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định của Ngân hàng phát triển Châu
á (ADB) .....................................................................................................................10
1.3.3. Chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ tại Trung Quốc ........................10
1.3.4. Chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ tại Thái Lan .............................11
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
iv
1.3.5. Kinh nghiệm cho Việt Nam ..............................................................................12
1.4. Chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ của nƣớc ta qua các thời ký ........12
1.4.1. Giai đoạn trƣớc Luật Đất đai 1993..................................................................12
1.4.2. Giai đoạn thực hiện Luật Đất đai 1993 ...........................................................14
1.4.3. Giai đoạn Luật Đất đai 2003 đến nay (có hiệu lực thi hành từ ngày
1/7/2004) ...................................................................................................................15
1.4.4. Chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ của Nhà nƣớc ta hiện nay ........15
1.5. Quy định chi tiết về bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi
đất của tỉnh Tuyên Quang .........................................................................................16
1.5.1. Chính sách bồi thƣờng ....................................................................................17
1.5.2. Chính sách hỗ trợ ............................................................................................17
1.5.3. Về tái định cƣ ..................................................................................................21
1.5.4. Quy trình thực hiện cơng tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ ......................21
1.5.5. Tình hình thực hiện công tác bồi thƣờng hỗ trợ và tái định cƣ các dự án trên
địa bàn huyện Sơn Dƣơng ..........................................................................................22
Chƣơng 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........26
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu.........................................................................................26
2.1.1. Cơng trình cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2C đoạn từ Km 49+750 đến Km
100+000 (thuộc địa phận huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang) ............................26
2.1.2. Cơng trình: Cải tạo, nâng cấp tuyến đƣờng từ xã Thƣợng Ấm đi xã Đại
Phú, huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang ...............................................................26
2.2. Nội dung nghiên cứu ..........................................................................................26
2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................................27
2.3.1. Phƣơng pháp điều tra, phỏng vấn....................................................................27
2.3.2. Phƣơng pháp thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp ................................................27
2.3.3. Phƣơng pháp thống kê, tổng hợp, phân tích và xử lý số liệu bằng phƣơng
pháp thống kê toán học, bằng excel.... Phân tích, so sánh các số liệu điều tra .........28
Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ..................................29
3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Sơn Dƣơng giai
đoạn 2010 -2013 ........................................................................................................29
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
v
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ...........................................................................................29
3.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội huyện Sơn Dƣơng ...............................32
3.2. Hiện trạng sử dụng đất .......................................................................................38
3.3. Tình hình quản lý sử dụng đất qua các thời kỳ ..................................................39
3.3.1. Thời kỳ trƣớc Luật Đất đai năm 1993 .............................................................39
3.3.2. Thời kỳ Luật Đất đai 1993 đến nay ................................................................39
3.4. Thực trạng công tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ ở 02 công trình thuộc
đối tƣợng nghiên cứu ................................................................................................41
3.4.1. Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2C đoạn từ Km 49+750 đến Km 100 +
000 địa phận huyện Sơn Dƣơng (Dự án A) .............................................................41
3.4.2. Dự án cải tạo, nâng cấp đƣờng từ xã Thƣợng Ấm đi xã Đại Phú huyện
Sơn Dƣơng (Dự án B) ...............................................................................................47
3.4.3. Tổng hợp kết quả thực hiện bồi thƣờng, hỗ trợ của 02 dự án .........................52
3.5. Đánh giá những ƣu, nhƣợc điểm, những vấn đề bất cập, tồn tại trong công
tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ của 2 dự án thuộc đối tƣợng nghiên cứu. .......53
3.5.1. Ƣu điểm ...........................................................................................................53
3.5.2. Nhƣợc điểm ....................................................................................................59
3.6. Đề xuất một số giải pháp nhằm hồn thiện và đẩy nhanh cơng tác bồi
thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi nhà nƣớc thu hồi đất .............................................63
3.6.1. Đối với cấp tỉnh ...............................................................................................63
3.6.2. Đối với cấp huyện ...........................................................................................64
KẾT LUẬN ..............................................................................................................67
1. Kết luận .................................................................................................................67
2. Kiến nghị ...............................................................................................................68
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................69
PHỤ LỤC .................................................................................................................72
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT VÀ Ý NGHĨA
STT
CHỮ VIẾT TẮT
Ý NGHĨA
1
ADB
Ngân hàng phát triển Châu Á
2
BT, HT
Bồi thƣờng, hỗ trợ
3
BTGPMB
Bồi thƣờng giải phóng mặt bằng
4
CP
Chính phủ
5
ĐVT
Đơn vị tính
6
GCNQSDĐ
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
7
GPMB
Giải phóng mặt bằng
8
HĐBTGPMB
Hội đồng bồi thƣờng giải phóng mặt bằng
9
HDLN
Hƣớng dẫn liên ngành
10
NĐ
Nghị định
11
NN&PTNT
Nơng nghiệp và phát triển nông thôn
12
NTTS
Nuôi trồng thuỷ sản
13
QĐ
Quyết định
14
SXKD
Sản xuất kinh doanh
15
TĐC
Tái định cƣ
16
TNMT
Tài nguyên Môi trƣờng
17
TT
Thị trấn
18
UBND
Uỷ ban nhân dân
19
WB
Ngân hàng thế giới
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Cơ cầu giá trị sản xuất các ngành kinh tế .................................................33
Bảng 3.2. Hiện trạng sử dụng đất huyện Sơn Dƣơng năm 2013 ..............................38
Bảng 3.3. Tổng hợp số hộ, tổ chức có diện tích đất bị thu hồi theo đơn vị hành
chính cấp xã .............................................................................................43
Bảng 3.4. Tổng hợp diện tích đất thu hồi của các hộ gia đình, cá nhân phân theo
nhóm đất và đơn vị hành chính cấp xã ....................................................44
Bảng 3.5. Tổng hợp kinh phí bồi thƣờng, hỗ trợ .....................................................45
Bảng 3.6. Tổng hợp các hộ chƣa nhận tiền bồi thƣờng, hỗ trợ và chƣa GPMB .......46
Bảng 3.7. Tổng hợp số hộ, tổ chức có diện tích đất bị thu hồi theo đơn vị hành
chính cấp xã .............................................................................................48
Bảng 3.8. Tổng hợp diện tích đất thu hồi của các hộ gia đình, cá nhân phân theo
nhóm đất và đơn vị hành chính cấp xã ....................................................49
Bảng 3.9. Tổng hợp kinh phí bồi thƣờng, hỗ trợ .....................................................51
Bảng 3.10. Tổng hợp kết quả thực hiện công tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định
cƣ 02 dự án ..............................................................................................52
Bảng 3.11. Tổng hợp số liệu điều tra về quy trình thực hiện GPMB, việc thơng
báo thu hồi đất, về chính bồi thƣờng, hỗ trợ và công khai phƣơng án
bồi thƣờng của Hội đồng bồi thƣờng GPMB huyện .................................55
Bảng 3.12. Tổng hợp phiếu điều tra hạ tầng và đời sống của các hộ gia đình,
cá nhân sau khi bị thu hồi đất .................................................................56
Bảng 3.13. Tổng hợp số liệu điều tra về bố trí tái định cƣ ......................................57
Bảng 3.14. Tổng hợp thời gian, kết quả giải quyết khiếu nại, thắc mắc của
HĐBT đối với các hộ gia đình, cá nhân .................................................58
Bảng 3.15. Tổng hợp điều tra giá bồi thƣờng về đất đai, tài sản và hoa màu của các
hộ gia đình, cá nhân ..................................................................................60
Bảng 3.16. Tổng hợp số liệu điều tra về chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp
và tạo việc làm; chính sách hỗ trợ đào tạo nghề.........................................61
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
viii
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 3.1. Bản đồ hành chính huyện Sơn Dƣơng năm 2013.........................................30
Hình 3.2. Bình đồ tuyến cơng trình cải tạo, nâng cấp QL 2C đoạn qua địa phận
thị trấn Sơn Dƣơng, huyện Sơn Dƣơng ...................................................42
Hình 3.3. Cơ cấu diện tích đất thu hồi phân theo đối tƣợng sử dụng .......................43
Hình 3.4. Cơ cấu diện tích đất thu hồi của các hộ gia đình, cá nhân phân theo
nhóm đất ..................................................................................................44
Hình 3.5. Bình đồ tuyến cơng trình: Cải tạo, nâng cấp đƣờng ĐT 186, Thƣợng
Ấm - Đại Phú (đoạn qua địa phận xã Đơng Thọ) ....................................47
Hình 3.6. Cơ cấu diện tích đất thu hồi phân theo đối tƣợng quản lý, sử dụng ................49
Hình 3.7. Cơ cấu diện tích đất thu hồi của các hộ gia đình, cá nhân phân theo
nhóm đất ..................................................................................................50
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong thực tế hiện nay, công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ
là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, dễ phát sinh khiếu kiện đơng ngƣời và hình thành
các “điểm nóng” vì nó khơng chỉ ảnh hƣởng trực tiếp đến quyền lợi và lợi ích của
ngƣời bị thu hồi đất, mà còn ảnh hƣởng rất lớn tới kinh tế, chính trị và xã hội của địa
phƣơng. Theo số liệu thống kê trên cả nƣớc (năm 2012), trong tổng số đơn thƣ khiếu
nại thì có đến 77,1% là khiếu nại về đất đai trong đó có đến 48% liên quan đến chính
sách bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ [29].
Về công tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ. Từ khi khi Luật Đất đai 2003
có hiệu lực thi hành (01/7/2004) đến nay, Chính phủ đã ban hành 05 Nghị định trực
tiếp liên quan đến bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ (Nghị định 181; Nghị định 197;
Nghị định 17; Nghị định 84; Nghị định 69); đồng thời kèm theo là hàng loạt các
Thông tƣ hƣớng dẫn của các Bộ, ngành trung ƣơng [6][7][8][9][12].
Tuy nhiên, trong những năm qua, công tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ
các dự án trên cả nƣớc đều gặp phải những khó khăn, vƣớng mắc làm ảnh hƣởng đến
tiến độ thực hiện dự án cũng nhƣ việc chấp hành chính sách pháp luật đất đai.
Nguyên nhân chính là một số chính sách pháp luật về bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định
cƣ chƣa phù hợp với thực tế, chƣa thực sự hiệu quả và thƣờng xuyên thay đổi; trong
khi đó việc thực thi chính sách pháp luật đất đai nói chung và chính sách bồi thƣờng,
hỗ trợ và tái định cƣ nói riêng ở một số địa phƣơng cịn nhiều hạn chế, là nguyên
nhân gây nên nhiều vụ khiếu nại, tố cáo cũng nhƣ khiếu kiện đông ngƣời, vƣợt cấp
ảnh hƣởng đến an ninh, chính trị quốc gia trong đó, tỉnh tỉnh Tun Quang và huyện
Sơn Dƣơng cũng khơng nằm ngồi những vấn đề này.
Để nhìn nhận đầy đủ về công tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ ở huyện Sơn
Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang; đƣợc sự phân công của Khoa quản lý Tài nguyên, dƣới sự
hƣớng dẫn của PGS.TS Lƣơng Văn Hinh, tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Đánh giá
việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi
đất tại một số dự án trên địa bàn huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang”.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
2
2. Mục tiêu, yêu cầu của đề tài
2.1. Mục tiêu chung
Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà
nƣớc thu hồi đất tại một số dự án trên địa bàn huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên
Quang; từ đó đề xuất một số giải pháp, kiến nghị cụ thể.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Đánh giá thực trạng công tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ hai dự án khi
Nhà nƣớc thu hồi đất trên địa bàn huyện Sơn Dƣơng;
- Đánh giá những kết quả đạt đƣợc, đồng thời chỉ ra những tồn tại, hạn chế
trong công tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ của một số dự án trên địa bàn huyện
Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang;
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hồn thiện và đẩy nhanh cơng tác bồi
thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất.
2.3. Yêu cầu
Đánh giá một cách khách quan, chính xác và chung thực về các chế độ chính
sách của Nhà nƣớc, của tỉnh đối với ngƣời dân khi bị thu hồi đất trên địa bàn huyện
Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang bằng các số liệu điều tra và những dẫn chứng cụ thể.
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Đề tài là cơng trình khoa học, nghiên cứu một cách tồn diện và có hệ thống
về các chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất trên địa
bàn huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tun Quang; từ đó đề xuất hồn thiện chính sách kèm
theo các giải pháp thực hiện, góp phần hạn chế về khiếu kiện, khiếu nại và đảm bảo
quyền lợi chính đáng cho ngƣời sử dụng đất khi bị Nhà nƣớc thu hồi đất để xây
dựng các dự án, cơng trình trên địa bàn huyện.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
Luận văn đủ ở file: Luận văn full
