Giáo án Hóa học 11 bài 36: Luyện tập Hiđrocacbon thơm

HÓA HỌC 11

LUYỆN TẬP HIĐROCACBON THƠM
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
Củng cố tính chất hóa học cơ bản của hiđrocacbon thơm.
So sánh tính chất hóa học của hiđrocacbon thơm với anken, ankan.
2. Kĩ năng
- Viết các PTHH minh họa tính chất hóa học của một số hiđrocacbon thơm.
- Giải bài toán hóa học về hiđrocacbon thơm.
- Rèn kĩ năng trình bày ý kiến trước tập thể, phân bố thời gian hợp lý.
3. Thái độ
- Rèn luyện thái độ làm việc khoa học, nghiêm túc.
- Xây dựng tính tích cực, chủ động, hợp tác, có kế hoạch và tạo cơ sở cho các em
yêu thích môn hóa học.
- Tập trung bài giảng, nghiêm túc giải bài tập.
II. PHƯƠNG PHÁP
Nêu vấn đề và giải quyết vấn đề.
Sử dụng phiếu học tập
Thảo luận nhóm
III. CHUẨN BỊ
1. Chuẩn bị của GV
Phiếu học tập.
Chuẩn bị thêm một số bài tập.
2. Chuẩn bị của HS
Học sinh chuẩn bị bài tập ở nhà trước
Nắm vững kiến thức bài cũ và làm bài tập trong phiếu giao việc.


HÓA HỌC 11

PHIẾU GIAO VIỆC SỐ 1
Bài 1. Viết công thức cấu tạo của các hợp chất sau :
a) Etylbenzen
d) o-Clotoluen

b) 4-Cloetylbenzen
e) m-Clotoluen

c) 1,3,5-Trimetylbenzen
g) p-Clotoluen

Bài 2. Toluen và benzen phản ứng được với chất nào sau đây: (1) Br 2 có bột Fe,
đun nóng (2) dung dịch kali penmanganat, (3) hiđro có xúc tác Ni, đun nóng?
Viết
phương trình hoá học của phản ứng xảy ra.
Bài 3. Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau, ghi rõ điều kiện nếu có:
1.

1
2
3
4
5
Đá vôi 
vôi sống 
đất đèn 
axetilen 
benzen 
toluen
→

→
→
→
→
6
TNT

→

1
2
3
4
2. n-hexan 
benzen 
etylbenzen 
stiren 
poli(butađienstiren)
→
→
→
→
1
2
3
3. n-hexan 
benzen 
toluen 
axit benzoic
→

→
→

PHIẾU GIAO VIỆC SỐ 2
Bài 1. Tính lượng clobenzen thu được khi cho 15,6g benzen tác dụng hết với clo
(xt bột Fe) hiệu suất phản ứng đạt 80% .
Bài 2. Chất A là một đồng đẳng của benzen. Khi đốt cháy hoàn toàn 1,50 gam
chất A người ta thu được 2,52 lit CO 2 (đktc).
a/ Xác định CTPT của A.

b/ Viết các CTCT của A và gọi tên.

Bài 3. Cho benzen tác dụng với lượng dư HNO 3 đặc có xt H2SO4 đặc để điều chế
nitrobenzen. Tính khối lượng nitrobenzen thu được khi dùng 1 tấn benzen với
hiệu suất 78%.
Bài 4. Ankylbenzen X có phần trăm khối lượng cacbon bằng 91,31%
a. Tìm công thức phân tử của X.
b. Viết công thức cấu tạo, gọi tên chất X.


HÓA HỌC 11

IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định tình hình lớp: (1')
2. Kiểm tra bài cũ: kết hợp trong quá trình dạy.
3. Vào bài mới: Tiết trước các em đã học về benzen và một số hiđrocacbon thơm
khác. Để nắm vững hơn về các tính chất của benzen và các hiđrocacbon thơm,
chúng ta vào bài luyện tập hiđrocacbon thơm.

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

Hoạt động 1: Kiến thức cần nắm vững (5')
- Để làm được các bài

I. Kiến thức cần nắm vững

tập các em cần nắm

1. Cách gọi tên các đồng đẳng của

vững CTCT và các

benzen, các đồng phân có nhánh ở

tính chất đặc trưng của

vòng benzen.

các chất.

2. Nắm được tính chất hóa học

Chúng ta hệ thống lại

chung của hidrocacbon thơm.

các kiến thức cơ bản.
- GV yêu cầu HS nhắc
lại CTCT và các phản
ứng hóa học đặc trưng
của benzen và stiren.

- Benzen có phản ứng
đặc trưng là phản ứng
thế, khó tham gia phản
ứng cộng.

b. Phản ứng cộng hiđro vào vòng
benzen.
c. Phản ứng thế H của nhánh ankyl

- Stiren có tính chất của
vòng benzen và anken:
thế, cộng, trùng hợp và
oxi hóa.

a. Phản ứng thế H của vòng benzen.

liên kết với vòng benzen.
d. Phản ứng oxi hóa nhánh ankyl
bằng dung dịch thuốc tím, t0.
e. Phản ứng cộng và nối đơn ở nhánh
của vòng benzen.

Hoạt động 2:Dạng bài tập viết CTCT, gọi tên, viết các phương trình
phản ứng (10')

- GV yêu cầu HS

- HS thảo luận nhóm để Bài tập1:C8H8, C8H10


HÓA HỌC 11
thảo luận hoàn thành

hoàn thành phần BT

a.Viết các CTCT và gọi tên.

nội dung trong phiếu

của tổ.

b.Viết PTPƯ (nếu có) khi cho các

học tập số1: tổ 3,4

đồng phân trên tác dụng với ddBr2,

( câu 1), tổ 1,2 ( câu

- Theo dõi hướng dẫn

HBr.

2,3).

của GV sau đó lên

Bài giải:

-GV tóm tắt các đề

hoàn thành bài tập.

*C8H8:

bài tập lên bảng.
- GV hướng dẫn sơ
qua từng bài tập, sau
đó gọi bất kì HS

*C8H10

trong tổ lên hoàn
thành phần BT của tổ
mình

- Tổ 3,4 lên hoàn thành
bài tập 1.


HÓA HỌC 11

Hoạt động 3: Dạng bài tập nhận biết (6')
Bài tập 2:
- GV yêu cầu HS viết

CTCT của 4 chất
trên. Sau đó dựa vào

dd

tính chất hóa học đặc

AgNO
3
dd

trưng của từng chất

KMnO4

hướng dẫn HS nhận
biết.

- Phản ứng đặc trưng

- GV hỏi phản ứng

của ank-1-in là phản

đặc trưng của

ứng thế bằng ion kim

ank-1-in.

loại.

benzen

stiren

toluen

Hex-1-

ko

ko

ko

in
Kết tủa
vàng

ko

Mất
màu ở t

Mất
o

thường

màu
khi đun
nóng

- Stiren có thể làm mất
- Stiren có tính chất

màu ddKMnO4 ở nhiệt

gì ở nhánh vinyl khác

độ thường, không cần

với toluen.

đun nóng như với

- GV yêu cầu HS viết

touen.

các ptpư xảy ra.

- Tổ 2 lên làm bài tập 2

Hoạt động 4: Tính khối lượng các chất có tính đến hiệu suất (10')
- GV hướng dẫn HS
- HS viết ptpư theo
Bài tập 3:
trước khi gọi lên

công thức cấu tạo và


HÓA HỌC 11
bảng.

thu gọn.

Chú ý hiệu suất:

- Chú ý hướng dẫn về

*Đối với chất sản

bài toán có liên quan

phẩm : 100%

đến hiệu suất.

*Đối với chất tham

- Tổ 1 lên làm bài tập 4

gia: 100%

Vì hiệu suất chỉ đạt 80% nên khối
lượng TNT thực tế thu được là:
mTNT= (56,75x80):100 = 45,4kg.

mHNO3 =(47,25x80):100=37,8kg

Hoạt động 5: Củng cố (7')
-GV phát phiếu học

- HS đọc nhanh và

Câu 1: C

tập số 2 và yêu cầu

hoàn thành phiếu học

Câu 2: C

HS hoàn thành nhanh

tập số 2.

Câu 3: A

trong 5 phút. HS nào

m = mC + m H

hoàn thành thì lên

= 0,6x12+0,4x2

nộp và GV cho điểm.

=8,0(g).

-GV sửa bài tập trong
phiếu học tập.
Hoạt động 6: Học sinh làm bài kiểm tra 5 phút

Đề kiểm tra (5')
Câu 1. Hãy viết công thức cấu tạo của các chất sau:
a.

o–clostiren;

b. m–nitrostiren;

c. 1,3,5-Trimetylbenzen d. m-Clotoluen

Câu 2. Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau, ghi rõ điều kiện nếu có:
1
2
3
4
5
Metan 
axetilen 
benzen 
etylbenzen 
stiren 
polistiren
→

→
→
→
→

Dặn dò: HS về nhà xem bài và chuẩn bị bài hệ thống hóa về hiđrocacbon. (1')


HÓA HỌC 11
Hoàn thành phiếu giao việc
NỘI DUNG PHIẾU HỌC TẬP

Phiếu học tập số 1
Bài 1: Viết CTCT và gọi tên các hiđrocacbon thơm có công thức phân tử C8H10, C8H8.
Trong số các đồng phân đó, đồng phân nào phản ứng được với : dung dịch brom,
hiđrobromua. Viết các phương trình phản ứng xảy ra.
Bài 2: Trình bày phương pháp hóa học phân biệt các chất lỏng sau: benzen, stiren, toluen,
hex-1-in (trình bày theo sơ đồ hoặc bảng). Viết các phương trình phản ứng xảy ra.
Bài 3: Cho 23kg toluen tác dụng với hỗn hợp axit HNO3 đặc, dư ( xúc tác H2SO4 đặc) thu
được 2,4,6-trinitrotoluen(TNT). Giả sử hiệu suất của toàn bộ quá trình là 80%. Hãy tính:
a. Khối lượng TNT thu được.
b. Khối lượng HNO3 đã phản ứng.

Phiếu học tập số 2
Câu 1: Hiđrocacbon (X) có công thức phân tử C8H10 không làm mất màu nước brom, khi
bị hiđro hóa thì chuyển thành 1,4-đimetylhexan.Công thức cấu tạo của (X) là :

A.

B.

C.

D.

Câu 2: Chất có thể tham gia phản ứng với tất cả các chất sau :dd Br2, dd KMnO4,
H2(Ni,t0), HBr là:
A. Metylbenzen

B.Toluen

C. stiren

D. etylbenzen

Câu 3: Đốt cháy hoàn toàn m (g) hỗn hợp X gồm hexan; toluen và benzen sau phản ứng
thu được 0,6 mol CO2 và 0,4 mol H2O. Giá trị m là:
A.8,0

B.7,6

C.8,8

D.10,4


HÓA HỌC 11