Quản lý tài chính tại trung tâm thông tin thư viện, đại học quốc gia hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
----------------------

MAI THẾ NHẬT QUỲNH

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRUNG TÂM
THÔNG TIN THƢ VIỆN, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

Hà Nội - 2017


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
----------------------

MAI THẾ NHẬT QUỲNH

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRUNG TÂM
THÔNG TIN THƢ VIỆN, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VŨ VĂN HÙNG
XÁC NHẬN CỦA

XÁC NHẬN CỦA

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

Hà Nội - 2017


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của cá nhân tôi. Các
số liệu nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chưa được công bố
trong bất cứ công trình khoa học nào khác.
Tác giả

Mai Thế Nhật Quỳnh


LỜI CẢM ƠN
Sau một thời gian học tập và nghiên cứu tại Trường Đại học Kinh tế - Đại
học Quốc gia Hà Nội, tôi đã hoàn thành chương trình cao học và luận văn thạc sỹ
với đề tài: “Quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin Thư viện, Đại học Quốc gia
Hà Nội”.
Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy giáo, cô giáo - Trường Đại
học Kinh tế đã tận tình dạy bảo, giúp đỡ và định hướng cho tôi trong quá trình học
tập và nghiên cứu khoa học. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Vũ Văn Hùng
người đã trực tiếp hướng dẫn, định hướng, trao đổi giúp đỡ tôi rất nhiều trong cách
thức nghiên cứu khoa học để tôi hoàn thành luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc Trung tâm Thông tin Thư viện, Đại

học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện về mặt thời gian, cho phép tôi sử dụng các số
liệu tại cơ quan đang làm việc.
Tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp
đã tạo điều kiện, động viên tôi trong thời gian học tập và hoàn thành luận văn cao
học tại trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội.


MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................ i
DANH MỤC CÁC BẢNG ....................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC HÌNH ....................................................................................... iii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CỞ SỞ LÝ LUẬN
VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP
CÔNG CÓ THU ........................................................................................................4
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu .......................................................................4
1.1.1. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài ...................................4
1.1.2. Những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu .......................................................9
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công có thu ..............10
1.2.1. Một số khái niệm có liên quan .................................................................10
1.2.2. Nội dung quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công có thu ............13
1.2.3. Các tiêu chí đánh giá quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công có thu
............................................................................................................................20
1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công có
thu .......................................................................................................................22
1.3. Kinh nghiệm quản lý tài chính tại một số thư viện và bài học cho Trung tâm
Thông tin Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội .....................................................28
1.3.1 Kinh nghiệm quản lý tài chính tại Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
............................................................................................................................28
1.3.2. Kinh nghiệm quản lý tài chính tại Thư viện Trung tâm, Đại học Quốc gia

thành phố Hồ Chí Minh ......................................................................................30
1.3.3. Bài học kinh nghiệm cho Trung tâm Thông tin Thư viện, Đại học Quốc
gia Hà Nội ..........................................................................................................32
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................34
2.1. Phương pháp thu thập tư liệu ..........................................................................34
2.1.1. Phương pháp nghiên cứu tư liệu ..............................................................34


2.1.2. Phương pháp hội nghị ..............................................................................35
2.2. Phương pháp xử lý thông tin, dữ liệu .............................................................35
2.2.1. Phương pháp thống kê mô tả ...................................................................35
2.2.2. Phương pháp phân tích - tổng hợp...........................................................35
2.2.3. Phương pháp kế thừa ...............................................................................36
2.2.4. Phương pháp so sánh ...............................................................................36
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRUNG TÂM
THÔNG TIN THƢ VIỆN, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI ..............................38
3.1. Tổng quan về Trung tâm Thông tin Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội ..........38
3.1.1. Khái quát về lịch sử hình thành, chức năng và nhiệm vụ của Trung tâm
Thông tin Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội ..................................................38
3.1.2. Cơ cấu tổ chức của Trung tâm Thông tin Thư viện .................................40
3.1.3. Khái quát tình hình nhân lực của Trung tâm Thông tin Thư viện, Đại học
Quốc gia Hà Nội.................................................................................................41
3.1.4. Cơ sở pháp lý về quản lý tài chính tại Trung tâm thông tin thư viện.......42
3.2. Phân tích thực trạng quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin Thư viện, Đại
học Quốc gia Hà Nội giai đoạn 2014 - 2016 .........................................................45
3.2.1. Thực trạng công tác lập kế hoạch tài chính .............................................45
3.2.2. Thực trạng tổ chức chấp hành kế hoạch ..................................................51
3.2.3. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán tài chính .................81
3.3. Đánh giá chung về quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin Thư viện .......82
3.3.1. Những kết quả đạt được ...........................................................................82

3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ...............................................................83
CHƢƠNG 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ TÀI
CHÍNH TẠI TRUNG TÂM THÔNG TIN THƢ VIỆN, ĐẠI HỌC QUỐC GIA
HÀ NỘI ....................................................................................................................86
4.1. Tình hình mới và định hướng phát triển Trung tâm Thông tin Thư viện, Đại
học Quốc gia Hà Nội .............................................................................................86
4.1.1. Xu thế phát triển chung của giáo dục đại học trên thế giới .....................86


4.1.2. Định hướng phát triển của trung tâm Thông tin Thư viện, Đại học Quốc
gia Hà Nội ..........................................................................................................87
4.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin Thư
viện, Đại học Quốc gia Hà Nội ..............................................................................88
4.2.1. Giải pháp tăng nguồn thu cho trung tâm .................................................89
4.2.2. Giải pháp quản lý sử dụng các nguồn thu của trung tâm ........................90
4.2.3. Giải pháp tăng cường công tác kiểm tra, giám sát tài chính của trung tâm
............................................................................................................................92
4.2.4. Giải pháp tăng cường cơ sở vật chất, kỹ thuật và nguồn lực con người
của trung tâm ......................................................................................................93
4.3. Kiến nghị.........................................................................................................96
4.3.1. Kiến nghị với Chính phủ, Bộ tài chính .....................................................96
4.3.2. Kiến nghị với Đại học Quốc gia Hà Nội ..................................................96
KẾT LUẬN ..............................................................................................................97
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................98


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
STT

Từ viết tắt

Nguyên nghĩa

1

BHTN

Bảo hiểm thất nghiệp

2

BHXH

Bảo hiểm xã hội

3

BHYT

Bảo hiểm y tế

4

ĐHQGHN

Đại học Quốc gia Hà Nội

5

ĐHQG-HCM

Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh

6

ĐHTN

Đại học Thái Nguyên

7

ĐVSN

Đơn vị sự nghiệp

8

GDĐT

Giáo dục đào tạo

9

GTGT

Giá trị gia tăng

10

HCSN

Hành chính sự nghiệp

11

HSMT

Hồ sơ mời thầu

12

KBNN

Kho bạc Nhà nước

13

KH-TC

Kế hoạch - Tài chính

14

NCKH

Nghiên cứu khoa học

15

NSNN

Ngân sách Nhà nước

16

TT-TV

Thông tin Thư viện

i


DANH MỤC CÁC BẢNG
STT

Bảng

Nội dung

Trang

1

Bảng 3.1

Đặc điểm nhân lực của Trung tâm Thông tin Thư viện

42

2

Bảng 3.2

Kế hoạch dự toán nguồn thu của Trung tâm TT-TV giai

48

đoạn 2014 – T9/2017
3

Bảng 3.3

Cơ cấu nguồn thu của Trung tâm TT-TV giai đoạn 2014

53

– T9/2017
4

Bảng 3.4

Nguồn NSNN cấp cho Trung tâm TT-TV

54

5

Bảng 3.5

Cơ cấu nguồn thu từ NSNN cấp cho Trung tâm TT-TV

54

6

Bảng 3.6

Tổng hợp các nguồn thu sự nghiệp của trung tâm TT-TV

57

từ năm 2014 đến T9/2017
7

Bảng 3.7

Đánh giá hoạt động quản lý thu sự nghiệp giai đoạn

59

2014-2016
8

Bảng 3.8

Mức khoán về cước phí sử dụng điện thoại di động

64

9

Bảng 3.9

Định mức dung văn phòng phẩm của các bộ phận

65

10

Bảng 3.10

Cơ cấu các khoản chi ngân sách của trung tâm TT-TV

66

11

Bảng 3.11

Tỷ lệ thực hiện các khoản chi từ nguồn thu sự nghiệp và

69

thu khác của trung tâm TT-TV
12

Bảng 3.12

Cơ cấu các khoản chi từ nguồn thu sự nghiệp của trung

70

tâm TT-TV
13

Bảng 3.13

Tỷ lệ thanh toán, giải ngân các nguồn kinh phí thường

71

xuyên của Trung tâm TT-TV
14

Bảng 3.14.

Cơ cấu các khoản chi của Trung tâm TT-TV giai đoạn

72

2014-2016.
15

Bảng 3.15.

Mức tăng thu nhập của cán bộ viên chức, người lao động

75

của Trung tâm TT-TV giai đoạn 2014-2016

16

Bảng 3.16

Chênh lệch thu – chi của trung tâm TT-TV

76

17

Bảng 3.17

Tình hình trích lập các quỹ của trung tâm TT-TV

77

18

Bảng 3.18

Bảng số liệu đánh giá về các khoản tiền thưởng năm

80

2016
ii


DANH MỤC CÁC HÌNH
STT

1

Hình
Hình 1.1

Nội dung

Trang

Cơ cấu tổ chức của Trung tâm Học liệu - Đại học

29

Thái Nguyên
2

Hình 1.2

Cơ cấu tổ chức của Thư viện Trung tâm, ĐHQG-

31

HCM
3

Hình 3.1

Cơ cấu tổ chức của Trung tâm Thông tin Thư viện

iii

40


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Là một đơn vị sự nghiệp công trực thuộc quản lý của Chính phủ, Đại học
Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) với sứ mạng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao,
trình độ cao, bồi dưỡng nhân tài, nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và
chuyển giao tri thức đa ngành, đa lĩnh vực; góp phần xây dựng, phát triển và bảo vệ
đất nước; làm nòng cốt và đầu tàu trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam.
Nhằm đạt được các mục tiêu đề ra, ĐHQGHN đã ban hành cơ chế quản lý tài
chính, trong đó đã mạnh dạn phân cấp một số lĩnh vực quản lý thu, chi cho các đơn
vị dự toán cấp III trực thuộc được thể hiện rõ trong hướng dẫn số 2100/KHTC ngày
29/11/2006 của ĐHQGHN về việc xây dựng qui chế chi tiêu nội bộ đối với đơn vị
sự nghiệp trực thuộc ĐHQGHN thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài
chính. Cho đến nay bước đầu phát huy tính chủ động sáng tạo và tinh thần trách
nhiệm cao của các đơn vị dự toán trực thuộc.
Và trung tâm Thông tin Thư viện là một đơn vị phục vụ hoạt động giáo dục
đào tạo trực thuộc ĐHQGHN cũng không nằm ngoài xu thế trên. Trung tâm có chức
năng thông tin và thư viện phục vụ các công tác: đào tạo, nghiên cứu khoa học; có
nhiệm vụ nghiên cứu, thu thập, xử lí, thông báo và cung cấp thông tin, tư liệu về
khoa học, giáo dục, ngoại ngữ và công nghệ phục vụ cán bộ và sinh viên
ĐHQGHN, tham mưu cho quyết định của lãnh đạo ĐHQGHN về phương hướng tổ
chức và hoạt động thông tin, tư liệu, thư viện nhằm phục vụ nghiên cứu khoa học,
giảng dạy và học tập tại ĐHQGHN.
Để thực hiện tốt chức năng và nhiệm vụ được giao, Trung tâm đã tích cực
đổi mới quản lý tài chính nói chung và công tác kế toán nói riêng, chủ động khai
thác thêm các nguồn thu từ hoạt động dịch vụ cho xã hội, nâng cao hiệu quả các
khoản chi, tích cực cân đối thu chi nhằm đảm bảo tài chính phục vụ tốt các hoạt

động của Trung tâm. Trong quá trình hoạt động, đơn vị đã chấp hành nghiêm chỉnh
luật Ngân sách Nhà nước, các tiêu chuẩn định mức, các qui định về chế độ kế toán
hành chính sự nghiệp do Nhà nước ban hành.
1


Trong những năm vừa qua, công tác quản tài chính luôn được Ban Giám đốc
Trung tâm chú trọng và quan tâm. Tuy nhiên thực tế hiện nay quản lý tài chính của
trung tâm vẫn còn tồn tại một số hạn chế như: tài sản chậm đổi mới theo nhu cầu
của sinh viên; kế hoạch thu - chi chưa thật sự chủ động, chưa phát huy hết hiệu quả
của quản lý tài chính đối với hoạt động của đơn vị, hiệu quả sử dụng nguồn tài
chính vẫn chưa đạt được kết quả cao, chưa đáp ứng được yêu cầu nâng cao chất
lượng của ĐHQGHN trong giai đoạn mới. Vậy thực trạng quản lý tài chính của
Trung tâm Thông tin Thư viện như thế nào, đã đạt được những kết quả và còn tồn
tại những hạn chế gì cần phải khắc phục, cần phải áp dụng những giải pháp gì để
Trung tâm có thể hoàn thiện được quản lý tài chính của mình trong thời gian tới?
Xuất phát từ những lý do nêu trên, học viên đã lựa chọn vấn đề “Quản lý tài
chính tại Trung tâm Thông tin Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội” làm đề tài
nghiên cứu cho luận văn thạc sĩ của mình, với mong muốn vận dụng những kiến
thức tiếp thu được trong quá trình học tập để nghiên cứu, phân tích và đưa ra được
các giải pháp cần thiết và có tính khả thi, góp phần hoàn thiện quản lý tài chính tại
Trung tâm Thông tin Thư viện, ĐHQGHN đáp ứng yêu cầu, nhiêm vụ đặt ra trong
giai đoạn hiện nay.
2. Câu hỏi nghiên cứu
Luận văn tập trung trả lời câu hỏi quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin
Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội từ năm 2014 - 2016 đang được thực hiện như
thế nào, Trung tâm Thông tin Thư viện, ĐHQGHN cần phải làm gì để hoàn thiện
quản lý tài chính trong thời gian tới?
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích

Mục đích nghiên cứu của luận văn là đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn
thiện quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội
trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về tài chính và quản lý tài chính tại
2


đơn vị sự nghiệp công có thu.
- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin
Thư viện, ĐHQGHN trong giai đoạn 2014 - 2016 nhằm chỉ ra những điểm mạnh,
hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin
Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện quản lý tài chính tại
Trung tâm Thông tin Thư viện, ĐHQGHN đến năm 2020 và những năm tiếp theo.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng
Đối tượng nghiên cứu của luận văn: Quản lý tài chính tại Trung tâm Thông
tin Thư viện, ĐHQGHN.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Luận văn tập trung phân tích về hoạt động quản lý thu chi tài
chính tại Trung tâm Thông tin Thư viện, ĐHQGHN dưới góc độ quản lý kinh tế.
- Về không gian: Đề tài tập trung nghiên cứu, phân tích, đánh giá về thực
trạng và kết quả quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin Thư viện, ĐHQGHN.
- Về thời gian: Hoạt động quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin Thư
viện, ĐHQGHN trong giai đoạn 2014 - 2016.
5. Kết cấu của Luận Văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận
văn bao gồm bốn chương như sau:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về

quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công có thu.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin Thư viện,
Đại học Quốc gia Hà Nội.
Chương 4: Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Trung
tâm Thông tin Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội.

3


Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU,
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI
ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG CÓ THU

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
1.1.1. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
1.1.1.1. Các nghiên cứu ngoài nước về quản lý tài chính
Các công trình nghiên cứu nước ngoài về quản lý tài chính của các đơn vị sự
nghiệp công theo hai hướng là: học thuật và tác nghiệp. Nghiên cứu theo hướng học
thuật thì chủ yếu nghiên cứu tài chính công, các nghiên cứu theo hướng tác nghiệp
thường nghiên cứu về quản lý tài chính trong lĩnh vực giáo dục và nghiên cứu tài
chính đối với một đơn vị.
Những nghiên cứu về tài chính công được khởi nguồn từ nước ngoài và nó
được nhiều học giả công bố. Alan (1979), năm 1979 đã tái bản lần thứ sáu cuốn
sách của mình về tài chính công “Tài chính công – Lý thuyết và thực tiễn”. Những
nội dung cơ bản nhất về tài chính công được tác giả nghiên cứu chi tiết. Trong cuốn
sách này tác giả cũng đã nêu một số vấn đề thực tiễn tài chính công ở nước Anh
lồng ghép vào nội dung lý thuyết. Cuốn sách của tác giả Holley (2007) cũng mang
tên “Tài chính công - Lý thuyết và thực tiễn” được tái bản lần thứ hai, tác giả đã đưa

ra những vấn đề thực tiễn mới về tài chính công ở Mỹ. Trong những nghiên cứu về
tài chính công, khi đưa ra vấn đề thực tiễn vào phân tích các tác giả cũng đưa vấn đề
giáo dục công lập và tài chính cho giáo dục công lập. Tuy nhiên việc phân tích như
vậy chỉ mang tính chất minh họa cho lý thuyết về tài chính công.
Hướng nghiên cứu tác nghiệp hơn - quản lý tài chính trong lĩnh vực giáo dục.
Các công trình nghiên cứu nước ngoài khá rộng và sâu theo hướng này, tác giả của
những công trình nghiên cứu này bao gồm những tổ chức và cá nhân. Đồng tác giả
Marianne, C. và Lesley, A (2000) tập trung phân tích một số nội dung chủ yếu sau:
quan niệm về nguồn lực giáo dục, các phương thức quản lý nguồn lực. Bài báo cũng
đi sâu phân tích thực trạng quản lý các nguồn lực giáo dục đại học, nhấn mạnh tầm
4


quan trọng của nguồn lực tài chính, các loại hình hợp tác quốc tế về giáo dục đại
học, những yếu tố cản trở việc mở các khu trường học (campus) nước ngoài tại
nước sở tại, nghiên cứu so sánh các chính sách hiện hành và các chính sách khuyến
nghị cũng như những điều cần làm để cải thiện tình hình quản lý tài chính trong
giáo dục đại học.
1.1.1.2. Các nghiên cứu trong nước về quản lý tài chính
Quản lý tài chính là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của
quản lý đơn vị sự nghiệp công có thu. Thực tiễn hoạt động sản xuất kinh doanh cho
thấy, không có một đơn vị nào thành công nếu quản lý tài chính yếu kém, lỏng lẻo.
Sự phối hợp nhịp nhàng, ăn ý, hiệu quả trong tất cả các khâu thuộc lĩnh vực quản lý
tài chính như lập kế hoạch và sử dụng NSNN có hiệu quả; triển khai thực hiện tốt
các dịch vụ khoa học công nghệ; luôn cập nhật kịp thời các Nghị định, thông tư về
chính sách của nhà nước, theo dõi, đánh giá và điều chỉnh kịp thời kế hoạch tài
chính; doanh thu, chi phí, công nợ khách hàng; thực hiện báo cáo cho các cấp lãnh
đạo…. là nhân tố quyết định đến thành công của đơn vị.
Chính vì đó nên hoạt động quản lý tài chính trong các đơn vị sự nghiệp công
có thu là một vấn đề nhận được sự quan tâm lớn từ phía các cơ quan nhà nước, các

tổ chức, các cá nhân. Trong những năm gần đây, đã có nhiều công trình nghiên cứu,
bài viết liên quan đến lĩnh vực quản lý tài chính trong các đơn vị sự nghiệp công có
thu. Xét trên phương diện ngành là tài chính cho lĩnh vực giáo dục còn xét theo đơn
vị thụ hưởng ngân sách nhà nước là tài chính cho một đơn vị cụ thể. Có thể nêu một
số nghiên cứu, bài phân tích, bình luận trên tạp chí, chẳng hạn như:
- TS.Nguyễn Phú Giang (2014) đã có bài viết: “Quản lý tài chính đơn vị sự
nghiệp và những vấn đề đặt ra hiện nay”, (). Bài viết của tác
giả đã nêu ra tầm quan trọng của quản lý tài chính tại ĐVSN công. Và để việc quản
lý tài chính có hiệu quả, công tác quản lý cần thực hiện ba khâu: thứ nhất, lập dự
toán thu chi ngân sách nhà nước (NSNN) trong phạm vi được cấp thẩm quyền giao
hàng năm; thứ hai, tổ chức chấp hành dự toán tài chính hàng năm theo chính sách
của Nhà nước; thứ ba, quyết toán thu chi NSNN. Qua đó, tác giả cũng đã nêu rõ
5


những vấn đề đặt ra đối với quản lý tài chính ĐVSN công ở Việt Nam hiện nay góp
phần vào công tác hoàn thiện quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công có thu.
- ThS.Trần Mạnh Hà đã viết bài: “Quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp:
Một số kiến nghị”, (Tạp chí Tài chính/ 2014, Số 10, Tr. 66 – 67). Bài viết đề cập tới
một số nội dung: Cùng với sự phát triển của nền kinh tế - xã hội, Chính phủ đã ban
hành nhiều chính sách nhằm từng bước đổi mới cơ chế hoạt động của các đơn vị sự
nghiệp công có thu. Tuy nhiên, cơ chế quản lý tài chính đối với các đơn vị sự
nghiệp công hiện vẫn còn nhiều bất cập, nhất là trong quản lý tài chính. Trong bối
cảnh đó, yêu cầu về hoàn thiện quản lý tài chính hiệu quả tại các ĐVSN công có thu
là rất cần thiết. Bài viết giới thiệu về quản lý tài chính tại các ĐVSN công, giải pháp
hoàn thiện quản lý tài chính.
- PGS. TS. Nguyễn Trường Giang đã viết bài: “Triển khai cơ chế tự chủ của
đơn vị sự nghiệp công theo quy định mới” đăng trên Tạp chí tài chính (Tạp chí Tài
chính/ 2016, Số 646, tr.10 – 13). Bài viết giới thiệu những đổi mới cơ bản về cơ chế
tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công, tình hình triển khai Nghị định 16/2015/NĐ-CP

và Quyết định 695/2015/QĐ-TTg, các biện pháp để cơ chế mới phát huy hiệu quả.
- TS Nguyễn Đức Thọ có bài viết: “Nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng kinh
phí tại cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp”, (Tạp chí Tài chính/2017, kỳ 1 số tháng
5, tr.58-60). Bài viết đã nêu ra những hạn chế phát sinh từ thực tế điều kiện tổ chức bộ
máy các bộ, ngành, địa phương có nhiều cơ quan hành chính sự nghiệp trực thuộc hoạt
động chuyên môn trong nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội… từ đó dẫn đến một số bất cập
trong công tác xét duyệt quyết toán hàng năm, công tác kiểm tra nội bộ về quản lý, sử
dụng kinh phí tại các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp. Từ thực tế đó, bài viết đề
xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác xét duyệt quyết toán và kiểm tra nội bộ về
quản lý, sử dụng kinh phí tại các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công.
- Bộ Giáo dục và Đào tạo (2005) cũng đã soạn một đề án về đổi mới giáo dục
đại học giai đoạn 2006-2020, trong đó có đổi mới về cơ chế quản lý tài chính.
Nhưng những đổi mới đó mới chỉ dừng lại ở tính chung chung cho các trường,
không đi sâu cụ thể từng trường.
6


Như vậy, có thể thấy số lượng công trình nghiên cứu về tài chính cho đơn vị
sự nghiệp công có thu thuộc hoạt động giáo dục đào tạo khá đồ sộ, tuy nhiên phạm
vi nghiên cứu vẫn mang tính bao quát cho một cấp giáo dục nhất định, chưa đi sâu
phân tích cụ thể từng đơn vị giáo dục. Lí do những nghiên cứu tài chính cho một
đơn vị giáo dục ít thu hút được sự quan tâm là bởi phạm vi nghiên cứu nhỏ, mang
tính đặc thù, có tính chất tác nghiệp tài chính của một đơn vị và do đối tượng độc
giả của các công trình nghiên cứu này ít nên không khuyến khích các tác giả tập
trung nghiên cứu.
Trong số ít các nghiên cứu về lĩnh vực này, có thể kể ra một số công trình
nghiên cứu đã công bố về lĩnh vực này như sau:
- Nghiên cứu “Đổi mới cơ chế quản lý tài chính của Đại học Quốc gia Hà Nội
đáp ứng yêu cầu phát triển đến năm 2015 và tầm nhìn 2025” của tác giả Phạm Văn
Ngọc. Nghiên cứu trên đã chỉ ra những cơ hội và thách thức trong quá trình đổi mới

cơ chế quản lý tài chính của Đại học Quốc gia Hà Nội. Song, cơ chế đó là của Đại
học Quốc gia Hà Nội, cơ quan quản lý các đơn vị đào tạo thành viên và trực thuộc,
còn các đơn vị trực thuộc vẫn cần phải có những nghiên cứu đặc thù của mình.
- Luận văn thạc sĩ “Hoàn thiện cơ chế tài chính tại trường Đại học Công
Đoàn” của tác giả Nguyễn Phương Anh, Đại học Kinh tế Quốc dân năm 2008. Đề
tài nghiên cứu một số vấn đề lý luận về cơ chế quản lý tài chính trong các đơn vị sự
nghiệp có thu và của các trường đại học công lập. Phản ánh thực trạng về cơ chế
quản lý tài chính tại trường Đại học Công Đoàn, rút ra ưu, nhược điểm và đưa ra
một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính trong đơn vị này.
- Luận văn thạc sĩ “Quản lý tài chính tại Học viện Chính trị - Hành chính
Quốc gia Hồ Chí Minh” của tác giả Nguyễn Xuân Trường, Học viện Chính trị Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh năm 2010. Tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý luận
về các nguồn tài chính và quản lý tài chính ở các trường đại học, cao đẳng công lập
trong điều kiện hiện nay, qua đó đã khẳng định vai trò của tài chính giáo dục, trong
đó nguồn NSNN giữ vai trò quan trọng và quyết định. Thông qua phân tích, đánh
giá thực trạng các nguồn tài chính và hoạt động quản lý tài chính của Học viện
7


Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, một mặt luận văn đã chỉ ra được tài
chính thực sự là công cụ hữu hiệu và là động lực kinh tế quan trọng để Học viện
hoàn thành nhiệm vụ to lớn mà Đảng và Nhà nước giao phó, tạo điều kiện nâng cao
đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ giảng viên, qua đó tạo động lực để nâng cao
hiệu quả giảng dạy và nghiên cứu. Mặt khác qua những yêu cầu, đòi hỏi bức xúc từ
thực tiễn đặt ra luận văn đã chỉ ra tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện đa dạng
hóa các nguồn tài chính, quản lý và sử dụng tài chính có hiệu quả. Bên cạnh đó,
luận văn còn những tồn tại những hạn chế như số liệu chưa được cập nhật kịp thời.
- Luận văn thạc sĩ “Hoàn thiện quản lý tài chính tại các trường đại học công
lập tự chủ tài chính trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Nguyễn Tấn
Lượng, Trường đại học Kinh tế TP.HCM năm 2011. Luận văn của tác giả trình bày
rõ ràng những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý tài chính tại các trường đại học công

lập trên địa bàn TP.HCM. Những kết quả nghiên cứu của luận văn đã góp phần bổ
sung và hệ thống hóa các vấn đề về cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm và cơ chế
quản lý tài chính tại các trường đại học công lập. Luận văn đã đưa ra chi tiết các
công cụ quản lý tài chính tại các trường đại học công lập. Đánh giá những thuận lợi,
khó khăn đồng thời đưa ra những giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả trong
việc quản lý và sử dụng các nguồn lực tài chính tại các trường đại học công lập trên
địa bàn TP. HCM. Bên cạnh đó, dù ở TP.HCM bao gồm rất nhiều trường đại học
công lập nhưng tác giả mới chỉ tập trung đi sâu nghiên cứu một số trường đại học
công lập điển hình trên địa bàn TP.HCM thực hiện tự chủ tài chính một phần hay
toàn bộ kinh phí hoạt động thường xuyên.
- Luận án tiến sĩ “Quản lý tài chính tại Đại học Quốc gia Hà Nội trong bối
cảnh đổi mới quản lý tài chính giáo dục đại học” của tác giả Nguyễn Thị Hương,
Học viện Khoa học xã hội năm 2015. Luận án cho thấy trong thời gian qua
ĐHQGHN đã từng bước hoàn thiện cơ chế quản lý, từ công tác lập kế hoạch đến
phân bổ chỉ tiêu cho các hoạt động đào tạo và nghiên cứu, phân cấp quản lý… Tuy
nhiên, việc quản lý tài chính vẫn còn bộc lộ một số điểm yếu kém, bất cập như
nguồn thu hạn chế, phân bổ tài chính chưa khuyến khích nâng cao chất lượng đào
8


tạo, cơ cấu chi chưa thật hợp lý, năng lực đội ngũ cán bộ và công tác kế hoạch tài
chính hạch toán kế toán chưa đáp ứng yêu cầu… Những bất cập đó có nguyên nhân
bên trong là do cơ chế quản lý tài chính của ĐHQGHN, còn nguyên nhân gián tiếp
bên ngoài xuất phát từ những bất cập chung trong quản lý tài chính của các trường
đại học công lập ở Việt Nam. Từ việc phân tích những bất cập trên và nguyên nhân
của chúng luận án đã đưa ra một số gợi ý về đổi mới cơ chế quản lý tài chính của
ĐHQGHN, đề xuất những kiến nghị và giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý
tài chính của ĐHQGHN.
Còn tại Trung tâm Thông tin Thư viện, ĐHQGHN quản lý tài chính chỉ được
nêu ở một số báo cáo tại các hội nghị tổng kết, hội thảo về công tác quản lý cơ sở vật

chất và đổi mới cơ chế tài chính thường niên của Đại học Quốc gia Hà Nội, nhưng
vẫn chưa có những báo cáo mang tính chất của một đề tài nghiên cứu, hoặc đưa ra
những giải pháp quản lý tài chính nhằm nâng cao chất lượng phục vụ của trung tâm.
1.1.2. Những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu
Như vậy, cho đến nay đã có không ít công trình nghiên cứu tiếp cận dưới
nhiều góc độ khác nhau về quản lý tài chính nói chung hay quản lý tài chính tại các
đơn vị sự nghiệp công có thu nói riêng. Ở các mức độ khác nhau, tất cả các giáo
trình, các đề tài khoa học, các bài báo, luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ trên đều đề
cập đến vấn đề xây dựng phát triển và quản lý tài chính một cách chung chung tại
các ĐVSN công có thu hay tại một số đơn vị cụ thể để từ đó đưa ra một số giải pháp
hoàn thiện quá trình quản lý tài chính của đơn vị sự nghiệp có thu. Những kết quả
nghiên cứu này đã có những giá trị nhất định làm cơ sở cho việc đổi mới và hoàn
thiện quản lý tài chính tại ĐVSN công có thu.
Tuy nhiên, trong số các công trình nghiên cứu khoa học nêu trên còn ít tài liệu
nghiên cứu một cách hệ thống về quản lý tài chính tại một ĐVSN công có thu thuộc
lĩnh vưc giáo dục, cũng như chưa có những nghiên cứu chuyên biệt về quản lý tài
chính trong công tác thông tin thư viện tại các trường đại học. Đây là một vấn đề đặt
ra cần tiếp tục nghiên cứu. Do đó, trên cơ sở kế thừa các kết quả nghiên cứu, học viên
lựa chọn đề tài “Quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin Thư viện, Đại học Quốc
9


gia Hà Nội” để nghiên cứu, tổng hợp, so sánh, phân tích, đánh giá kết quả thực hiện
hoạt động và thực trạng quản lý tài chính của Trung tâm Thông tin Thư viện, từ đó đề
xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin Thư
viện trong thời gian tới và qua đó góp phần thúc đẩy phát triển dịch vụ và đem lại lợi
ích kinh tế, giá trị gia tăng cho đơn vị. Vì vậy, có thể khẳng định rằng, đề tài luận văn
có ý nghĩa thiết thực đối với hoạt động của Đại học Quốc gia Hà Nội nói chung và
Trung tâm Thông tin Thư viện, ĐHQGHN nói riêng trong thời gian tới.

1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công có thu
1.2.1. Một số khái niệm có liên quan
1.2.1.1. Đơn vị sự nghiệp công có thu
- Khái niệm đơn vị sự nghiệp công được quy định tại Điều 9 Luật Viên chức
2010 như sau:
“Đơn vị sự nghiệp công là những đơn vị được các cơ quan Nhà nước có thẩm
quyền thành lập và được Nhà nước cho phép thu các loại phí như học phí, viện phí,
phí cầu, phí đường,... để bù đắp một phần hay toàn bộ chi phí hoạt động, tăng thu
nhập cho cán bộ, công chức và bổ sung tái tạo chi phí hoạt động thường xuyên của
đơn vị được gọi là đơn vị sự nghiệp công có thu.”
Một trong những chức năng quan trọng của Nhà nước khi chuyển dịch xây
dựng và phát triển nền kinh tế theo định hướng nền kinh tế thị trường có sự quản lý
của nhà nước là chức năng quản lý nhà nước. Để làm tốt chức năng này, nhà nước
đã tự xây dựng cho mình một hệ thống các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp
côngnhằm giúp nhà nước hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Trong đó, đơn vị sự
nghiệp cônglà một mắt xích quan trọng thường xuyên được xem xét, củng cố và tạo
điều kiện để phát triển kịp với đà phát triển chung của đất nước.
Hiện nay, căn cứ vào Luật viên chức 2010 và Nghị định 16/2015/NĐ-CP,
khái niệm về đơn vị sự nghiệp công có thu được hiểu như sau:
Đơn vị sự nghiệp công có thu là một loại đơn vị sự nghiệp công có nguồn thu
sự nghiệp, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập, là đơn vị dự toán độc lập, có
con dấu và tài khoản riêng, tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của Luật Kế toán.
10


1.2.1.2. Quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công có thu
Quản lý là yêu cầu tất yếu để đảm bảo sự hoạt động bình thường của mọi quá
trình và hệ thống kinh tế, xã hội, văn hóa, chính trị có sự tham gia tự giác của nhiều
người. Thực chất của quản lý là lên kế hoạch thiết lập và thực hiện hệ thống các
phương pháp và biện pháp khác nhau của chủ thể quản lý để tác động một cách có ý

thức tới đối tượng quản lý nhằm đạt tới kết quả nhất định.
Theo học thuyết quản lý tài chính của mình, Era Solomon cho rằng: “Quản lý
tài chính là việc sử dụng các thông tin phản ánh chính xác tình trạng tài chính của
một đơn vị để phân tích điểm mạnh điểm yếu của nó và lập các kế hoạch hành
động, kế hoạch sử dụng nguồn tài chính, tài sản cố định và nhu cầu nhân công
trong tương lai nhằm đạt được mục tiêu cụ thể tăng giá trị cho đơn vị đó”. [45]
Quản lý tài chính là một trong các chức năng cơ bản của quản lý đơn vị.
Chức năng quản lý tài chính có mối liên hệ mật thiết với các chức năng khác trong
đơn vị như: chức năng quản lý nhân sự, chức năng quản lý marketing, chức năng
quản lý nguồn nhân lực.
Như vậy, khái niệm quản lý tài chính ĐVSN công có thu có thể được khái
quát như sau:
Quản lý tài chính đơn vị sự nghiệp công có thu là hoạt động của chủ thể
quản lý trong lĩnh vực tài chính nhằm sử dụng nguồn tài sản dưới hình thái tiền, giấy
tờ có giá của một đơn vị, tổ chức vừa đảm bảo cho đơn vị, tổ chức hoạt động bình
thường, vừa đảm bảo cho nguồn tài chính sử dụng tiết kiệm và sinh lợi nhiều nhất.
Quản lý tài chính luôn giữ một vị trí trọng yếu trong hoạt động quản lý của
một ĐVSN công có thu, nó quyết định tính độc lập, sự hoàn thành và vượt mức
nhiệm vụ được giao của một đơn vị sự nghiệp có thu. Việc quản lý tài chính bao
gồm việc lập dự toán các kế hoạch tài chính dài hạn và ngắn hạn, khai thác tối đa
nguồn thu tài chính và quản lý các nguồn chi theo qui chế chi tiêu nội bộ. Đây là
công việc rất quan trọng đối với tất cả các đơn vị sự nghiệp có thu bởi vì nó ảnh
hưởng đến cách thức và phương thức mà nhà quản lý thu hút nguồn thu, duy trì và
mở rộng hoạt động của ĐVSN công có thu.
11


1.2.1.3. Vai trò của quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công có thu
Thứ nhất, quản lý tài chính góp phần quản lý chặt chẽ các nguồn thu từ ngân
sách nhà nước, từ viện trợ hay từ sản xuất kinh doanh của đơn vị: trên cơ sở đó

đánh giá được hiệu quả hoạt động của đơn vị. Bên cạnh đó, công tác này cũng góp
phần tạo khuôn khổ chi tiêu phù hợp với tình hình tài chính, làm cơ sở cho việc
hạch toán kế toán tại đơn vị; Đảm bảo được nguồn tài chính cho hoạt động của đơn
vị, từ đó đưa ra những kế hoạch, định hướng phát triển cho phù hợp với từng giai
đoạn của sự phát triển.
Thứ hai, quản lý tài chính giúp cho các khoản chi được thực hiện theo đúng
kế hoạch, đạt hiệu quả hoạt động cao đồng thời tiết kiệm chi phí: tạo điều kiện để
tăng thu nhập cho cán bộ nhân viên, phát huy tính chủ động, sáng tạo, hoàn thành
tốt nhiệm vụ được giao. Trong hoạt động của các ĐVSN có thu, quản lý hiệu quả
nguồn tài chính trở thành một nhiệm vụ trọng tâm và rất cần thiết, ảnh hưởng mạnh
đến sự phát triển cả về quy mô lẫn chất lượng cung cấp dịch vụ của đơn vị. Đồng
thời, tác động đến thu nhập của cán bộ, nhân viên trong đơn vị.
Thứ ba, quản lý tài chính giúp kiểm soát được toàn bộ chu trình hoạt động của
đơn vị: Thông qua quản lý tài chính, chủ thể quản lý không chỉ kiểm soát được toàn
bộ chu trình hoạt động của đơn vị mà còn đánh giá được chất lượng hoạt động của
chúng. Tài chính còn biểu hiện lợi ích của các chủ thể tham gia và liên quan đến đơn
vị. Thông qua quản lý tài chính, chủ thể quản lý sử dụng được công cụ kích thích lợi
ích một cách hữu hiệu.Ngoài ra, do hoạt động của các ĐVSN có thu rất đa dạng, tham
gia trong nhiều lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học - công nghệ và theo đuổi
không chỉ mục tiêu riêng, mà còn phục vụ mục tiêu chung của toàn xã hội nên quản
lý tài chính khá phức tạp, thường được quy định cụ thể cho từng ngành, lĩnh vực.
Thứ tư, quản lý tốt tài chính của ĐVSN công có thu không những góp phần
làm giảm bớt các khoản chi sự nghiệp của ngân sách nhà nước, mà còn khuyến
khích cung cấp dịch vụ chất lượng cao cho xã hội với chi phí tiết kiệm: Trong điều
kiện kinh tế thị trường, yêu cầu về chất lượng dịch vụ công và hiệu quả hoạt động
của các ĐVSN có thu là những vấn đề còn mang tính phức tạp hơn nữa. Bên cạnh
12


các khoản chi của ngân sách nhà nước đối với các ĐVSN công có thu, các đơn vị

này còn có nguồn thu nhập từ các hợp đồng kinh tế, dịch vụ.
Việc quản lý, sử dụng nguồn tài chính ở các ĐVSN công có thu liên quan
trực tiếp đến hiệu quả kinh tế - xã hội và chi tiêu đóng góp của nhân dân. Do đó,
nếu tài chính của các ĐVSN có thu được quản lý, giám sát, kiểm tra tốt, sẽ góp
phần hạn chế, ngăn ngừa các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng trong khai thác và sử
dụng nguồn lực tài chính công, đồng thời nâng cao hiệu quả việc sử dụng các nguồn
tài chính của đất nước.
Thứ năm, quản lý tài chính các ĐVSN có thu còn cung cấp thông tin để tái
cơ cấu hoạt động cung cấp dịch vụ văn hóa, khoa học công nghệ, giáo dục, y tế, thể
dục thể thao… trong tương quan với sự cạnh tranh của khu vực tư nhân: Đây là một
trong những vai trò to lớn của quản lý tài chính ĐVSN có thu vì thông qua quản lý
tài chính sẽ biết được tình hình các đơn vị làm ăn có hiệu quả không? Sử dụng vốn
ngân sách Nhà nước có đúng mục tiêu mục đích đề ra không? Với chức năng Nhà
nước giao cho, ĐVSN có thu làm có hiệu quả không? Từ đó, có căn cứ để Nhà nước
quyết định tái cơ cấu các hoạt động dịch vụ, cho các doanh nghiệp tư nhân cùng
tham gia nếu họ làm tốt hơn.
1.2.2. Nội dung quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công có thu
1.2.2.1. Lập kế hoạch dự toán tài chính
Công tác lập kế hoạch quản lý tài chính có vai trò rất quan trọng trong quản
lý tài chính, bảo đảm nguồn tài chính cần thiết phục vụ nhu cầu hoạt động của đơn
vị. Tùy theo tình hình thực tế của đơn vị mà người làm công tác kế hoạch tài chính
và ban giám đốc sẽ xây dựng chiến lược phát triển ngắn hạn, trung hạn và dài hạn
cho đươn vị. Từ chiến lược này sẽ có lập kế hoạch dự toán các nguồn tài chính,
phân bổ các nguồn tài chính, tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch và cuối cùng là
tiến hành kiểm tra, kiểm soát quá trình thực hiện kế hoạch đã đề ra. Vì vậy nên phải
tiến hành lập kế hoạch dự toán tài chính cho đơn vị.
* Lập kế hoạch dự toán các nguồn tài chính hàng năm.
ĐVSN lập kế hoạch dự toán thu hàng năm. Dự toán thu là căn cứ quan trọng
13

để tổ chức thực hiện thu. Trong quá trình thu, đơn vị phải thực hiện thu đúng đối
tượng, thu đủ và phải tuân thủ các quy định của Nhà nước.
- Lập dự toán khoản kinh phí do NSNN cấp: Thường thì đơn vị căn cứ vào
phần kinh phí được duyệt của năm trước, kế hoạch tăng cường đổi mới trang thiết bị
của đơn vị trong định hướng hoạt động đã được cấp trên phê duyệt để xác định phần
kinh phí NSNN sẽ cấp để bảo đảm hoạt động thường xuyên; dự toán kinh phí
NSNN cấp chi không thường xuyên của đơn vị.
- Lập dự toán các khoản thu sự nghiệp: Căn cứ vào kế hoạch hoạt động cung
cấp dịch vụ và mức thu do đơn vị quyết định hoặc theo hợp đồng kinh tế đã ký kết
giữa đơn vị với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Đơn vị được quyết định
các khoản thu, mức thu cho phù hợp, bảo đảm đủ bù đắp chi phí, có lãi và thu hút
được khách hàng. Kế hoạch thu phí và lệ phí căn cứ vào đối tượng thu, mức thu và
tỷ lệ được để lại chi theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
* Lập kế hoạch phân bổ các nguồn tài chính.
Do các nguồn lực luôn có giới hạn nhưng nhu cầu chi của đơn vị luôn gia
tăng với tốc độ nhanh nên cần phải thực hiện chi tiết kiệm, hiệu quả và đặc biệt cần
xác lập thứ tự ưu tiên cho các khoản chi để bố trí kinh phí cho phù hợp. Trong quá
trình phân bổ và sử dụng các nguồn lực phải tính toán sao cho chi phí bỏ ra thấp
nhất, hiệu quả đem lại cao nhất. Để đạt được mục tiêu này, các ĐVSN cần phải
quản lý chặt chẽ từ khâu xây dựng kế hoạch, dự toán, xây dựng định mức, thường
xuyên phân tích, đánh giá tổng kết rút kinh nghiệm việc thực hiện chi.
- Căn cứ vào dự toán chi NSNN đã được cơ quan có thẩm quyền xét duyệt,
thông qua, phân bổ dự toán chi NSNN cho đơn vị.
- Căn cứ vào dự toán sơ bộ về thu, chi NSNN kỳ kế hoạch để xác định các
mức chi tiêu tổng hợp dự kiến ngân sách sẽ phân bổ cho mỗi đối tượng. Trên cơ sở
đó đơn vị tiến hành lập dự toán kinh phí căn cứ vào quy mô phục vụ, cơ sở vật chất,
hoạt động nghiệp vụ chuyên môn và hoạt động khác của năm báo cáo để có cơ sở
dự kiến năm kế hoạch. Dựa vào số liệu chi cho con người, chi quản lý hành chính,
chi nghiệp vụ chuyên môn và chi mua sắm, sửa chữa, xây dựng cơ bản của năm báo

14


cáo làm cơ sở dự kiến cho năm kế hoạch.
- Lập chi tiết kế hoạch chi cho từng loại nhiệm vụ như: Chi thường xuyên
thực hiện chức năng, nhiệm vụ nhà nước giao; Chi phục vụ cho công tác thu phí và
lệ phí; Chi hoạt động dịch vụ; Chi công tác chuyên môn.
- Kế hoạch chi không thường xuyên, đơn vị lập dự toán của từng nhiệm vụ chi.
* Xét duyệt kinh phí hàng năm
Dự toán thu, chi của đơn vị phải có thuyết minh cơ sở tính toán, chi tiết theo
từng nội dung thu, chi gửi lên cơ quan quản lý cấp trên xét duyệt.
Cơ quan quản lý cấp trên sẽ tiến hành rà soát lại toàn bộ các nhiệm vụ chi
của từng đơn vị để cân đối số kiểm tra được giao và trực tiếp làm việc với các đơn
vị để ưu tiên chi cho các nhiệm vụ đặc biệt. Sau đó, đơn vị cấp trên sẽ tổng hợp dự
toán của các đơn vị gửi Bộ Tài chính.
Khi có quyết định chính thức về chỉ tiêu NSNN giao cho đơn vị cấp trên; đơn
vị trực tiếp quản lý này sẽ tiến hành giao dự toán các đơn vị cấp dưới theo các nội
dung đã thể hiện trong quá trình làm việc và hướng dẫn lập kế hoạch chi tiêu để tránh
tình trạng phải điều chỉnh hoặc chi không hết vào cuối năm ngân sách. Công tác này
kết thúc trước ngày 31/12 tài chính năm trước theo đúng quy định của luật NSNN.
Khi kế hoạch dự toán của đơn vị cấp dưới đã được thẩm định và phê duyệt,
đơn vị cấp trên trực tiếp quản lý ra quyết định chính thức giao cho đơn vị.
1.2.2.2. Tổ chức chấp hành dự toán
a) Quản lý nguồn thu tài chính tại đơn vị sự nghiệp công có thu
* Các nguồn thu của ĐVSN công có thu:
ĐVSN có thu có các nguồn thu chủ yếu sau: Nguồn NSNN cấp, nguồn thu từ
hoạt động sự nghiệp của đơn vị và nguồn thu khác. Trong đó:
 Thu từ nguồn NSNN cấp: Đây là nguồn thu dùng để đảm bảo chi hoạt động
sự nghiệp bao gồm thu ngân sách Trung ương và thu ngân sách địa phương.
NSNN cấp kinh phí gồm:

- Kinh phí thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước, cấp Bộ,
ngành, chương trình mục tiêu quốc gia và các nhiệm vụ đột xuất khác được cấp có
15