Xây dựng hệ thống bài tập địa lí kinh tế xã hội đại cương dùng trong dạy học lớp 10 trung học phổ thông chuyên (tt)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐỖ THỊ LAN ANH

XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP
ĐỊA LÍ KINH TẾ - XÃ HỘI ĐẠI CƯƠNG
DÙNG TRONG DẠY HỌC LỚP 10
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN
Demo Version - Select.Pdf SDK

Chuyên ngành: LÍ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN ĐỊA LÍ
Mã số: 60 14 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.NGUYỄN ĐỨC VŨ

Huế, Năm 2013

i


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng
tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là
trung thực, được các đồng tác giả cho phép sử dụng và chưa
từng được công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào khác.
Họ tên tác giả

Đỗ Thị Lan Anh

Demo Version - Select.Pdf SDK

ii


Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc
đối với thầy giáo hướng dẫn khóa học
PGS.TS. Nguyễn Đức Vũ, người đã hướng
dẫn và giúp đỡ tôi rất nhiều trong
suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy
cô giáo của khoa Địa lí, phòng đào tạo
sau đại học – Đại học sư phạm Huế đã
giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học
tập và thực hiện đề tài.
Tôi xin cảm ơn trường THPT Quốc Học
Huế, trường THPT chuyên Lê Khiết –
Quảng Ngãi, trường THPT chuyên Lương
Demo
Version–- Select.Pdf
SDK
Văn
Chánh
Phú Yên
đã tạo điều kiện
giúp đỡ để tôi hoàn thành nhiệm vụ.
Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình,

đồng nghiệp và bạn bè đã động viên tôi
trong quá trình học tập và thực hiện
luận văn.

iii


MỤC LỤC
Trang phụ bìa ............................................................................................................... i
Lời cam đoan ...............................................................................................................ii
Lời cảm ơn ................................................................................................................ iii
MỤC LỤC ...................................................................................................................1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .........................................................................5
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ .............................................................6
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................7
1. Lí do chọn đề tài ..................................................................................................7
2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................8
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ..........................................................................................8
4. Đối tượng nghiên cứu ..........................................................................................9
5. Giới hạn đề tài .....................................................................................................9
6. Lịch sử nghiên cứu đề tài ....................................................................................9
NỘI DUNG ..............................................................................................................13
Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC XÂY DỰNG HỆ THỐNG
BÀI TẬP ĐỊA LÍ KINH TẾ - XÃ HỘI ĐẠI CƯƠNG DÙNG TRONG DẠY HỌC

Demo Version - Select.Pdf SDK

LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN .....................................................13
1.1. Bài tập Địa lí ...................................................................................................13
1.1.1. Quan niệm về bài tập Địa lí .........................................................................13

1.1.2. Vai trò của bài tập Địa lí trong quá trình dạy học .......................................13
1.1.2.1. Bài tập giúp học sinh nắm kiến thức sâu sắc, bền vững hơn ................13
1.1.2.2. Bài tập là một phương tiện giáo dục tốt................................................13
1.1.2.3. Bài tập có khả năng phát triển trí tuệ, tình cảm của học sinh ...............14
1.2. Dạy học Địa lí lớp 10 ở trường trung học phổ thông chuyên ........................16
1.2.1. Mục tiêu dạy học Địa lí lớp 10 ở trường trung học phổ thông chuyên .......16
1.2.2. Nội dung dạy học Địa lí lớp 10 ở trường trung học phổ thông chuyên ......16
1.2.3. Phương pháp dạy học Địa lí lớp 10 ở trường trung học phổ thông chuyên 17
1.2.4. Phương pháp kiểm tra, đánh giá môn Địa lí lớp 10 ở trường trung học phổ
thông chuyên .........................................................................................................17
1.3. Chương trình dạy học và sách giáo khoa địa lí lớp 10 ...................................18
1.3.1. Mục tiêu chương trình Địa lí lớp 10 nâng cao ............................................18

1


1.3.1.1. Về kiến thức ..........................................................................................18
1.3.1.2. Về k năng .............................................................................................18
1.3.1.3. Về thái độ, tình cảm ..............................................................................18
1.3.2. Cấu trúc chương trình Địa lí 10 nâng cao ...................................................18
1.3.3. Cấu trúc nội dung dạy học Địa lí lớp 10 ở trường THPT chuyên ...............19
1.3.4. Đặc điểm sách giáo khoa Địa lí 10 nâng cao ..............................................20
1.3.4.1. Kênh chữ ...............................................................................................20
1.3.4.2. Các câu h i giữa bài..............................................................................21
1.3.4.3. Câu h i và bài tập .................................................................................21
1.3.4.4. Các bài thực hành .................................................................................21
1.3.4.5. Kênh hình ..............................................................................................21
1.3.5. Những thuận lợi và khó khăn trong việc xây dựng hệ thống bài tập Địa lí kinh
tế - xã hội đại cương dùng trong dạy học lớp 10 trung học phổ thông chuyên .........22
1.3.5.1. Thuận lợi ...............................................................................................22

1.3.5.2. Khó khăn ...............................................................................................22
1.4. Đặc điểm tâm sinh lí và trình độ nhận thức của học sinh lớp 10 trường THPT
chuyên....................................................................................................................22
1.4.1. ĐặcDemo
điểm tâm
sinh lý lứa
tuổi......................................................................
22
Version
- Select.Pdf
SDK
1.4.2. Đặc điểm nhận thức .....................................................................................23
1.5. Tình hình thực tế xây dựng hệ thống bài tập Địa lí kinh tế - xã hội đại cương
trong dạy học Địa lí lớp 10 ở trường trung học phổ thông chuyên hiện nay ..........24
1.5.1. Mục đích điều tra .........................................................................................24
1.5.2. Nội dung điều tra .........................................................................................24
1.5.3. Tổ chức điều tra ...........................................................................................24
1.5.4. Kết quả điều tra ...........................................................................................24
1.5.4.1. Điều tra GV ...........................................................................................24
1.5.4.2. Điều tra HS ...........................................................................................26
Chương 2. XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP ĐỊA LÍ KINH TẾ - XÃ HỘI
ĐẠI CƯƠNG DÙNG TRONG DẠY HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG CHUYÊN..................................................................................................28
2.1. Các nguyên tắc xây dựng hệ thống bài tập trong dạy học phần Địa lí kinh tếxã hội đại cương lớp 10 trung học phổ thông chuyên ...........................................28

2


2.1.1. Hệ thống bài tập phải góp phần vào việc thực hiện mục tiêu dạy học Địa lí
ở các trường THPT chuyên ...................................................................................28

2.1.2. Hệ thống bài tập phải bám sát chuẩn kiến thức, k năng môn Địa lí ở các
trường THPT chuyên .............................................................................................28
2.1.3. Hệ thống bài tập phải đảm bảo tính vừa sức và phát huy tính tích cực, sáng
tạo của học sinh .....................................................................................................29
2.1.4. Hệ thống bài tập phải đảm bảo tính đa dạng, linh hoạt ...............................29
2.1.5. Hệ thống bài tập phải đảm bảo tính cập nhật ..............................................30
2.2. Quy trình xây dựng hệ thống bài tập trong dạy học phần Địa lí kinh tế-xã hội
đại cương lớp 10 trung học phổ thông chuyên ......................................................30
2.2.1. Mục tiêu xây dựng hệ thống bài tập trong dạy học phần Địa lí kinh tế-xã
hội đại cương lớp 10 trung học phổ thông chuyên ................................................30
2.2.2. Nghiên cứu các tài liệu cần thiết .................................................................30
2.2.3. Xây dựng ma trận hệ thống bài tập Địa lí kinh tế - xã hội đại cương .........31
2.2.4. Tiến hành soạn thảo hệ thống bài tập ..........................................................33
2.2.5. Hoàn thiện hệ thống bài tập ........................................................................33
2.2.6. Thử nghiệm hệ thống bài tập .......................................................................33
2.3. Hệ thống
bài tập
trong dạy
học phần ĐịaSDK
lí kinh tế-xã hội đại cương lớp 10
Demo
Version
- Select.Pdf
trung học phổ thông chuyên .................................................................................. 34
2.3.1. Các bài tập theo chuyên đề Địa lí dân cư .................................................... 34
2.3.2. Các bài tập theo chuyên đề Cơ cấu nền kinh tế ...........................................44
2.3.3. Các bài tập theo chuyên đề Địa lí ngành nông nghiệp ................................50
2.3.4. Các bài tập theo chuyên đề Địa lí ngành công nghiệp ................................56
2.3.5. Các bài tập theo chuyên đề Địa lí dịch vụ ...................................................60
2.3.6. Các bài tập theo chuyên đề Môi trường và sự phát triển bền vững.............71

2.4. Định hướng sử dụng hệ thống bài tập Địa lí kinh tế - xã hội đại cương trong
dạy học lớp 10 trung học phổ thông chuyên .........................................................77
2.4.1. Định hướng sử dụng hệ thống bài tập Địa lí kinh tế - xã hội đại cương để
hướng dẫn học sinh học tập trong giờ lên lớp .......................................................77
2.4.1.1. Định hướng chung ................................................................................77
2.4.1.2. Các hình thức sử dụng hệ thống bài tập Địa lí kinh tế - xã hội đại
cương trong giờ lên lớp......................................................................................78

3


2.4.2. Định hướng sử dụng hệ thống bài tập Địa lí kinh tế - xã hội đại cương để
hướng dẫn học sinh học tập ở nhà .........................................................................79
2.4.3. Định hướng sử dụng hệ thống bài tập Địa lí kinh tế - xã hội đại cương trong
quá trình bồi dưỡng học sinh gi i ..........................................................................81
2.4.4. Định hướng sử dụng hệ thống bài tập Địa lí kinh tế - xã hội đại cương trong
kiểm tra, đánh giá ..................................................................................................83
Chương 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ..............................................................84
3.1. Mục tiêu thực nghiệm .....................................................................................84
3.2. Nội dung thực nghiệm ....................................................................................84
3.3. Tổ chức thực nghiệm ......................................................................................84
3.3.1. Tổ chức thực nghiệm nội dung 1 .................................................................84
3.3.1.1. Chọn mẫu thực nghiệm .........................................................................84
3.3.1.2. Phương pháp thực nghiệm ....................................................................85
3.3.1.3. Kết quả thực nghiệm .............................................................................85
3.3.2. Tổ chức thực nghiệm nội dung 2 .................................................................86
3.3.2.1. Chọn mẫu thực nghiệm .........................................................................86
3.3.2.2. Phương pháp thực nghiệm ....................................................................86
3.2.2.3. Demo
Kết quả Version

thực nghiệm
.............................................................................
86
- Select.Pdf
SDK
3.4. Kết luận chung ................................................................................................89
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................90
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................92

4


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

BT

Bài tập

ĐC

Đối chứng

ĐMPPDH

Đổi mới phương pháp dạy học

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

KN

K năng

NXB

Nhà xuất bản

RLKN

Rèn luyện kỹ năng

SGK

Sách giáo khoa

TN

Thực nghiệm

THPT

Trung học phổ thông

Demo Version - Select.Pdf SDK

5


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ
BẢNG
Bảng 1.1. Cấu trúc chương trình phần Địa lí tự nhiên đại cương .............................18
Bảng 1.2. Cấu trúc chương trình phần Địa lí kinh tế - xã hội đại cương ..................19
Bảng 1.3. Tầm quan trọng của việc sử dụng hệ thống bài tập Địa lí kinh tế xã hội - đại
cương trong quá trình giảng dạy môn Địa lí lớp 10 ở các trường THPT chuyên ...........25
Bảng 1.4. Cách thức sử dụng BT Địa lý trong quá trình dạy học .............................25
Bảng 1.5. Tình hình sử dụng bài tập trong các khâu của quá trình dạy học Địa lý .......25
Bảng 1.6. Vai trò của việc giải các bài tập Địa lí trong quá trình học tập phần Địa lí
kinh tế - xã hội đại cương..........................................................................................27
Bảng 3.1. Danh sách các GV được điều tra lấy ý kiến .............................................84
Bảng 3.2. Bảng thống kê các điểm số (Xi) của bài kiểm tra .....................................88
Bảng 3.3. Bảng phân phối tần suất các bài kiểm tra .................................................88
Bảng 3.4. Bảng thống kê các tham số của các bài kiểm tra ......................................89
BIỂU ĐỒ

Demo Version - Select.Pdf SDK

Biểu đồ 3.1. Biểu đồ phân phối tần suất điểm số của các bài kiểm tra .....................88
Biểu đồ 3.2. Biểu đồ phân phối điểm số của các bài kiểm tra ..................................89

6

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Ngày nay, khi cuộc cách mạng khoa học k thuật phát triển như vũ bão kéo
theo những thay đổi lớn lao trong đời sống kinh tế - xã hội, khi mà thế giới đang
bước vào thời đại của toàn cầu hóa và phát triển bền vững thì ngành giáo dục và
đào tạo đứng trước những thách thức và vận hội mới. Đó là : Nhà trường cần phải
đào tạo ra những con người lao động tự chủ, năng động, sáng tạo, có năng lực, giải
quyết những vấn đề thực tế, góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh về kinh tế, một
xã hội công bằng và văn minh.
Chính vì vậy, một trong những mục tiêu quan trọng của giáo dục phổ thông
hiện nay là rèn luyện k năng, vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho học sinh. Điều
đó đã được qui định trong điều 28 của Luật giáo dục: “ Phương pháp giáo dục phổ
thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù
hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả
năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác
động đến tình cảm, đem lại niềm tin, hứng thú học tập cho học sinh”.
Tuy nhiên,
văn
hóa học -tập
địa lí, cũng SDK
giống như văn hóa học tập nói chung
Demo
Version
Select.Pdf
của nhà trường Việt Nam còn mang nặng tính kinh viện, hàn lâm, định hướng quá
mạnh vào truyền thụ một hệ thống tri thức được qui định sẵn dựa trên cơ sở các
môn khoa học chuyên ngành và ít chú ý đến việc hình thành, phát triển tính tích
cực, độc lập, sáng tạo của nhận thức và các k năng vận dụng những tri thức vào
trong thực tiễn. Có thể nói, cách dạy học như trên đã làm hại đến việc phát triển trí
tuệ của học sinh, làm cho học sinh mất hết hứng thú khi học môn địa lí và làm cho

việc dạy học địa lí trở thành gánh nặng của cả thầy và trò. Vì vậy, tiếp tục đổi mới
có hiệu quả các phương pháp dạy học địa lí đang nổi lên như một trong những vấn
đề quan trọng nhất mà cải cách giáo dục bộ môn địa lí ở trường phổ thông nói
chung và THPT chuyên nói riêng phải tiếp tục quan tâm giải quyết.
Đối mới phương pháp dạy học địa lí phải là sự thay đổi phong cách dạy học
dẫn đến kết quả học sinh tiếp thu nội dung bài học tốt hơn, nắm vững kiến thức địa lí
hơn, các k năng thực hành và trí tuệ được hình thành và phát triển tốt hơn, các phẩm
chất, các giá trị quan trọng của người học sinh hiện đại được hình thành, củng cố và

7


phát triển một cách mạnh mẽ hơn. Muốn nâng cao hiệu quả dạy học địa lí, chúng ta
phải đi sâu nghiên cứu các biện pháp phù hợp để tổ chức HS hoạt động tích cực, tự
lực. Trong đó sử dụng bài tập trong dạy học là biện pháp được nhiều người quan tâm.
Bởi nó có khả năng áp dụng ở hầu hết các chương, bài ở nhiều môn học khác nhau và
mang lại hiệu quả dạy học cao. BT không chỉ là mục đích của dạy học mà còn là
công cụ đắc lực, là phương tiện sư phạm hữu hiệu để thúc đẩy hoạt động nhận thức
và rèn luyện k năng cho học sinh. Vì vậy, cải thiện và nâng cao khả năng sử dụng
BT là việc làm thường xuyên và cần thiết đối với mỗi GV.
Với nội dung phần Địa lí kinh tế - xã hội đại cương của chương trình địa lí
lớp 10 tương đối đa dạng và chú trọng nhiều đến việc rèn luyện k năng thực hành
cho HS. Các BT ở phần này đòi h i học sinh phải vận dụng cả kiến thức đã học và
kiến thức thực tế mới giải quyết được. Hơn nữa, các em vừa mới tiếp cận chương
trình THPT nên có nhiều k năng địa lí còn bỡ ngỡ và chưa thành thạo.
Mặt khác đối với các trường THPT chuyên, nhiệm vụ quan trọng của học
sinh không chỉ là nắm kiến thức mà còn phải biết vận dụng kiến thức để giải các
dạng BT nhằm củng cố, mở rộng, nâng cao kiến thức và rèn luyện k năng; đáp ứng
các yêu cầu của các kì thi học sinh gi i cấp địa phương, khu vực và quốc gia. Trong

Demo Version - Select.Pdf SDK

mỗi đề thi học sinh gi i môn Địa lí các cấp đều có nội dung kiến thức phần Địa lí
kinh tế-xã hội đại cương. Do vậy, việc đi sâu nghiên cứu nguyên tắc và qui trình
xây dựng hệ thống bài tập ở phần này là điều hết sức quan trọng.
Chính vì những lí do trên Tôi chọn đề tài: “ Xây dựng hệ thống bài tập Địa lí
kinh tế - xã hội đại cương dùng trong dạy học lớp 10 trung học phổ thông chuyên”
để nghiên cứu nhằm góp phần giải quyết một số vấn đề thực tiễn hiện nay ở các
trường THPT nói chung và THPT chuyên nói riêng, qua đó nâng cao hiệu quả học
tập của bộ môn.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Xây dựng được hệ thống bài tập Địa lí kinh tế - xã hội đại cương lớp 10 dùng
trong dạy học ở các trường THPT chuyên góp phần đổi mới phương pháp dạy học
và nâng cao chất lượng dạy và học môn Địa lí ở phổ thông .
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lí luận của việc xây dựng hệ thống bài tập Địa lí kinh tế xã hội đại cương dùng trong dạy học lớp 10 trung học phổ thông chuyên.
8


- Điều tra thực trạng về việc xây dựng hệ thống bài tập Địa lí kinh tế - xã hội
đại cương dùng trong dạy học lớp 10 trung học phổ thông chuyên.
- Xây dựng hệ thống bài tập Địa lí kinh tế - xã hội đại cương dùng trong dạy
học lớp 10 trung học phổ thông chuyên và hướng sử dụng hệ thống bài tập.
- Thực nghiệm sư phạm.
4. Đối tượng nghiên cứu
Các bài tập trong chương trình Địa lí lớp 10 nâng cao, phần Địa lí kinh tế xã hội đại cương.
5. Giới hạn đề tài
- Địa bàn khảo sát và thực nghiệm: ở trường THPT chuyên các tỉnh Thừa
Thiên Huế, Quảng Ngãi, Phú Yên.
- Nội dung nghiên cứu: Hệ thống bài tập trong dạy học Địa lí kinh tế - xã hội

đại cương lớp 10 ở các trường trung học phổ thông chuyên.
6. Lịch sử nghiên cứu đề tài
- Xây dựng hệ thống bài tập trong dạy học không phải là vấn đề mới cả về
mặt lí luận và thực tiễn nhưng nó lại là vấn đề đang được quan tâm và bàn đến
nhiều trong các công trình nghiên cứu về khoa học giáo dục.

Demo Version - Select.Pdf SDK

- Trên thế giới: Việc sử dụng câu h i, bài tập để kích thích người khác tìm ra
chân lý ra đời từ rất sớm. Từ thời cổ đại nhà hiền triết Hy Lạp Socrrat (470-39
TCN) đã đề ra phương pháp vấn đáp, gợi mở. Trong đó người dạy khéo léo đặt câu
h i dẫn dắt người học phát hiện những tri thức mới. Chính ông đã dùng phương
pháp này để dạy triết học, ông đã kích thích người đối thoại tìm ra câu trả lời phát
hiện ra chân lý.
Ở phương Đông, Khổng Tử (551-479 TCN) đã biết tạo ra những tình huống
mâu thuẫn bằng việc sử dụng câu h i bẫy, ông quan niệm “ Khi người ta chưa tức
tối muốn biết thì chưa dạy”
Ở Liên Xô cũ, nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả như Socolivskara
(1971), Abramova, D.B. Gophman, Kadosuhico (1979) đã đề cập đến vai trò,
phương pháp xây dựng và sử dụng câu h i, bài tập để dạy học ở trường phổ thông.
Các tác giả như: P.Dimitrop, I.D. Conovalenco 1975, D.B. Koctova 1978 đã sử
dụng bài tập dưới dạng bài tập nhận thức để rèn luyện trí thông minh cho học sinh.

9


Trong thế kỷ 20, các nhà giáo dục Xô Viết B.P.Exipop, M.A. Danilop, I.F.
Kharlamop đều tìm kiếm con đường tích cực hóa hoạt động dạy học, trong đó có sử
dụng câu h i, bài tập.
- Ở trong nước các bộ môn Toán, Lý, Hóa.. việc sử dụng câu h i, bài tập đã

được nghiên cứu từ lâu như các nghiên cứu của Nguyễn Ngọc Quang (1979) với Lý
luận dạy học đại cương; Nguyễn Cương, Dương Xuân Trinh (1975) với Lý luận
dạy học hóa học. Các tác giả đã đề ra phương pháp, biện pháp xây dựng câu h i, bài
tập như là phương tiện chuyển tải kiến thức mới [19].
Trong bộ môn Địa lý, nhiều nhà nghiên cứu giáo dục đã quan tâm đến vấn đề
xây dựng, sử dụng câu h i, bài tập trong dạy học Địa lý nhằm củng cố và khắc sâu
kiến thức cho HS như:
- Nguyễn Minh Tuệ - Trần Thị Tuyết Mai - Nguyễn Đức Vũ, “Hệ thống câu
hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận lớp 10”, NXB Giáo dục 2006, bao gồm hệ thống
câu h i trắc nghiệm khách quan và bài tập tự luận cho các bài Địa lý lớp 10.
- Nguyễn Minh Tuệ - Nguyễn Đức Vũ - Phạm Thu Phương, “Tìm hiểu kiến
thức Địa lý 10”, NXBGD 2006, …với hệ thống bài tập cả phần tái hiện, vận dụng
và nâng cao kiến thức.

Demo Version - Select.Pdf SDK

- Nguyễn Thị Như Trang (2011), Xây dựng hệ thống bài tập rèn luyện kĩ
năng trong dạy học Địa lí lớp 10 ở các trường trung học phổ thông chuyên, Luận
văn thạc s giáo dục học, trường ĐHSP Huế. Tác giả đã đề cập đến cơ sở lí luận và
thực tiễn của việc xây dựng hệ thống bài tập rèn luyện k năng trong dạy học Địa lí
lớp ở các trường THPT chuyên, các nguyên tắc xây dựng hệ thống bài tập, qui
trình xây dựng hệ thống bài tập, các bài tập cụ thể và định hướng sử dụng hệ thống
bài tập phần Địa lí tự nhiên đại cương, luận văn này cũng chỉ xây dựng hệ thống bài
tập theo từng k năng địa lí chứ không xây dựng hệ thống bài tập theo từng chương,
từng chuyên đề và cũng chỉ dừng lại ở phần Địa lí tự nhiên đại cương.
- Nguyễn Đức Vũ (2011), Phân tích bảng số liệu, vẽ biểu đồ, lược đồ Việt
Nam, Đọc Atlat Địa lí, NXB Đại học quốc gia Hà Nội, bao gồm các bài tập nhằm
rèn luyện những k năng Địa lí cơ bản phục vụ trong các kì thi quốc gia, không tập
trung vào một phần cụ thể trong chương trình Địa lí lớp 10.
Các BT trong các công trình trên chủ yếu sử dụng cho đối tượng học sinh đại

trà, rất ít các dạng BT nâng cao cho HS khá gi i.
10


Về các BT dành cho bồi dưỡng HS gi i có công trình của nhóm tác giả: GS.
TS Lê Thông, PGS. TS Nguyễn Đức Vũ, PGS. TS Nguyễn Minh Tuệ “Bồi dưỡng
học sinh giỏi Địa lý THPT”. Các tác giả đã đưa ra các dạng BT theo từng chuyên đề
kiến thức.
Những công trình trên đã xây dựng các BT trong các chương, phần cụ thể
của chuyên ngành. Những nghiên cứu này vừa phù hợp với đặc trưng bộ môn vừa
đáp ứng mục tiêu giáo dục trong thời kỳ mới. Tuy nhiên chưa đi sâu xây dựng hệ
thống lý luận, xây dựng và đề xuất quy trình khoa học của việc xây dựng và sử
dụng hệ thống BT, đặc biệt là hệ thống BT ở mức độ nâng cao sử dụng trong giảng
dạy ở các trường THPT chuyên và bồi dưỡng HS gi i.
Như vậy chưa đến nay chưa có một công trình hoàn chỉnh nào nghiên cứu
một cách có hệ thống việc thiết kế, xây dựng và sử dụng BT trong phần Địa lý kinh
tế xã hội đại cương ở trường THPT, đặc biệt là các trường THPT chuyên. Đây chính
là nhiệm vụ mà đề tài cần giải quyết.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
- Phương pháp sưu tầm tài liệu: Thu thập các nguồn tài liệu liên quan để

Demo Version - Select.Pdf SDK

xây dựng cơ sở lí luận của đề tài.

- Phương pháp phân tích tài liệu: Tiến hành xem xét, xác định và lựa chọn
tư liệu liên quan đến đề tài được biên soạn và đăng tải từ nguồn đáng tin cậy.
- Phương pháp tổng hợp tài liệu: Phân loại, hệ thống các nguồn tài liệu liên
quan đến các phần, mục của đề tài làm cơ sở khoa học sau khi đã được phân tích.

7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp khảo sát điều tra
- Điều tra khảo sát tình hình xây dựng và sử dụng BT trong dạy học Địa lí
lớp 10 phần Địa lí kinh tế - xã hội đại cương ở trường THPT chuyên Lương Văn
Chánh- Phú Yên, trường THPT chuyên Lê Khiết - Quảng Ngãi, trường Quốc học
Huế bằng cách ph ng vấn và sử dụng phiếu điều tra.
- Phương pháp chuyên gia: lấy ý kiến các GV môn Địa lí có kinh nghiệm
trên địa bàn tỉnh Phú Yên và ý kiến của HS về hệ thống bài tập phần Địa lí kinh tế xã hội đại cương.

11


7.2.2. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Tổ chức thực nghiệm sư phạm ở trường THPT chuyên Lương Văn Chánh Phú Yên nhằm đánh giá tính khả thi của đề tài.
7.2.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng các phương pháp thống kê toán học để xử lí các số liệu đã thu thập
được từ kết quả học tập của học sinh và xử lí phiếu điều tra, nội dung góp ý kiến
của GV và HS.

Demo Version - Select.Pdf SDK

12