Luận văn : Chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế _ Nghiên cứu thực nghiệm tại các doanh nghiệp Việt Nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.32 MB, 223 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH
--------
NGUYỄN NGỌC HIỆP
CHUYỂN ĐỔI BÁO CÁO TÀI CHÍNH TỪ CHUẨN MỰC
KẾ TOÁN VIỆT NAM SANG CHUẨN MỰC BÁO CÁO
TÀI CHÍNH QUỐC TẾ _ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM
TẠI CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM
CHUYÊN NGÀNH
MÃ SỐ
: KẾ TOÁN
: 8340301
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS-TS. HÀ XUÂN THẠCH
PGS-TS. BÙI VĂN DƯƠNG
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH
--------
NGUYỄN NGỌC HIỆP
CHUYỂN ĐỔI BÁO CÁO TÀI CHÍNH TỪ CHUẨN MỰC
KẾ TOÁN VIỆT NAM SANG CHUẨN MỰC BÁO CÁO
TÀI CHÍNH QUỐC TẾ _ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM
TẠI CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Tất cả những tài
liệu tham khảo đều được trích dẫn đầy đủ trong danh mục tài liệu tham khảo. Các
số liệu và kết quả trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong
bất kỳ công trình nào khác.
Thành phố Hồ Chí Minh, 20 tháng 04 năm 2018
Tác giả
Nguyễn Ngọc Hiệp
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
LỜI CẢM ƠN
.
Trước tiên, tôi xin chân thành cảm ơn tập thể thầy cô thuộc Đại Học Kinh
Tế TP. Hồ Chí Minh, đặc biệt là các Thầy Cô Khoa Kế toán- Kiểm toán, đã
tận tình giảng dạy hướng dẫn tôi hoàn thành các học phần trong chương trunh
đào tạo tiến sĩ của nhà trường. Qua đó đã giúp tôi có được những kiến thức,
những kinh nghiệm cần thiết để thực hiện luận án này.
Tôi xin chân thành cảm ơn tới PGS-TS Hà Xuân Thạch, PGS-TS Bùi Văn
Dương, những thầy đã tận tình hướng dẫn khoa học của tôi. Các Thầy đã tận
tình hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong suốt quá trình thực hiện làm luận án của mình
Tôi xin chân thành cảm ơn đến ban lãnh đạo, ban giám đốc công ty
Dragon Capital Group. Ban lãnh đạo các công ty, giám đốc tài chính, kế toán
trưởng, nhân viên kế toán tại các công ty niêm yết trên Thị trường chứng khoán
Việt Nam tại TPHCM. Giám đốc, trưởng phòng kiểm toán, kiểm toán viên cấp
cao của bốn công ty kiểm toán Quốc tế (KPMG, PWC, DELOITE, E&Y) đã luôn
hỗ trợ và tạo điều kiện cho tôi hoàn thành luận án.
Cuối cùng, tôi xin cảm ơn gia đình đã luôn quan tâm ,động viên ,dành thời
gian và luôn tạo điều kiện cho tôi hoàn thành tốt luận án.
Thành phố Hồ Chí Minh, 20 tháng 04 năm 2018
Tác giả
Nguyễn Ngọc Hiệp
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC HÌNH
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
DANH MỤC PHỤ LỤC
PHẦN GIỚI THIỆU ................................................................................................... i
1.
Lý do chọn đề tài ........................................................................................... i
2.
Mục tiêu nghiên cứu ......................................................................................ii
3.
Câu hỏi nghiên cứu ...................................................................................... iii
4.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................... iii
5.
Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. iv
6.
Đóng góp mới của luận án ...........................................................................vii
7.
Cấu trúc luận án ......................................................................................... viii
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐÃ CÔNG BỐ
1.1.
Các nghiên cứu đã được thực hiện trên thế giới ............................................ 1
1.1.1
Nghiên cứu chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán quốc gia sang chuẩn
mực BCTC quốc tế ........................................................................................ 1
1.1.1.1 Nghiên cứu khác biệt giữa hệ thống chuẩn mực kế toán quốc gia và hệ
thống chuẩn mực BCTC quốc tế .................................................................... 1
1.1.1.2 Nghiên cứu lần đầu vận dụng chuẩn mực BCTC quốc tế và những quy định
của chuẩn mực BCTC quốc tế ...................................................................... 4
1.1.1.3 Nghiên cứu ảnh hưởng đến kết quả BCTC do chuyển đổi và vận dụng
BCTC theo chuẩn mực BCTC quốc tế ......................................................... 7
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
1.1.1.4 Nghiên cứu lợi ích và thách thức của chuyển đổi và vận dụng BCTC theo
chuẩn mực BCTC quốc tế ............................................................................ 12
1.1.2
Nghiên cứu những nhân tố ảnh hưởng đến chuyển đổi và vận dụng BCTC
theo chuẩn mực BCTC quốc tế .................................................................... 15
1.1.2.1 Những nhân tố bên ngoài ............................................................................ 15
1.1.2.2 Những nhân tố bên trong ............................................................................ 23
1.2.
Những nghiên cứu đã được thực hiện ở Việt Nam ..................................... 27
1.2.1
Nghiên cứu chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn
mực BCTC quốc tế ..................................................................................
27
1.2.1.1 Nghiên cứu khác biệt giữa hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam và hệ
thống chuẩn mực BCTC quốc tế ..............................................................
27
1.2.1.2 Nghiên cứu lần đầu vận dụng chuẩn mực BCTC quốc tế và ảnh hưởng đến
kết quả BCTC do chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang
chuẩn mực BCTC quốc tế ............................................................................ 29
1.2.1.3 Nghiên cứu lợi ích và thách thức của chuyển đổi và vận dụng BCTC theo
chuẩn mực BCTC quốc tế ở Việt Nam ........................................................ 30
1.2.2
Nghiên cứu những nhân tố ảnh hưởng đến chuyển đổi và vận dụng BCTC
theo chuẩn mực BCTC quốc tế ................................................................
1.3.
31
Kết quả đạt được của những nghiên cứu đã công bố và những khe hổng
nghiên cứu .................................................................................................... 32
1.3.1
Chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán quốc gia sang chuẩn mực BCTC
quốc tế ......................................................................................................... 32
1.3.2
Những nhân tố ảnh hưởng đến chuyển đổi và vận dụng BCTC theo chuẩn
mực BCTC quốc tế ...................................................................................... 34
1.3.3 Những khe hổng và định hướng tiếp tục nghiên cứu trong luận án của tác
giả. .................................................................................................................. 36
1.4
Kết luận chương 1 ........................................................................................ 38
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT ............................................................................
2.1
Những vấn đề cơ bản của hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam .............. 39
2.1.1
Quá trình phát triển của hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam ................ 39
2.1.2
Chuẩn mực chung và chuẩn mực trình bày BCTC theo hệ thống chuẩn mực
kế toán Việt Nam ......................................................................................... 39
2.1.2.1 Chuẩn mực chung (VAS 1) ......................................................................... 39
2.1.2.2 Chuẩn mực trình bày BCTC (VAS 21) ........................................................ 41
2.2
Những vấn đề cơ bản của hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) /
chuẩn mực BCTC quốc tế(IFRS) ................................................................. 43
2.2.1
Quá trình phát triển của hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) / chuẩn
mực BCTC quốc tế(IFRS) .......................................................................... 43
2.2.1.1 Quá trình phát triển của hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) .......... 43
2.2.1.2 Quá trình phát triển của hệ thống chuẩn mực BCTC quốc tế (IFRS) .......... 43
2.2.2
Khuôn khổ chung và chuẩn mực trình bày BCTC theo hệ thống chuẩn mực
kế toán quốc tế ............................................................................................. 45
2.2.2.1 Khuôn khổ chung ........................................................................................ 45
2.2.2.2 Chuẩn mực trình bày BCTC (IAS 1) ........................................................... 45
2.3
Khác biệt tổng quan giữa hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam / Chế độ
kế toán Việt Nam / Thông tư và hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế /
chuẩn mực BCTC quốc tế ............................................................................ 47
2.4
Tổng quan IFRS 1 ........................................................................................ 52
2.4.1
Mục tiêu, nguyên tắc chung và đối tượng lần đầu sử dụng IFRS 1 ............. 52
2.4.2
Những điều chỉnh bắt buộc để chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán
quốc gia sang IFRS khi áp dụng lần đầu...................................................... 53
2.4.3
Trình bày và công bố lần đầu sử dụng IFRS1 ............................................. 54
2.5
Chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán quốc gia sang chuẩn mực BCTC
quốc tế và ảnh hưởng của việc chuyển đổi .................................................. 57
2.5.1
Khái niệm chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán quốc gia sang chuẩn
mực BCTC quốc tế ...................................................................................... 57
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
2.5.2
Lợi ích của chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán quốc gia sang chuẩn
mực BCTC quốc tế ...................................................................................... 57
2.5.3
Ảnh hưởng của chuyển đổi BCTC từ Chuẩn mực kế toán quốc gia sang
chuẩn mực BCTC quốc tế ............................................................................ 58
2.6
Các lý thuyết nền và vận dụng cho nghiên cứu của luận án ....................... 60
2.6.1
Lý thuyết thông tin hữu ích (Usefulness theory) ......................................... 60
2.6.2
Lý thuyết giá trị văn hoá (Theory of culture’s consequences) ................... 62
2.6.3
Lý thuyết hợp pháp (Theory of legitimacy) ................................................. 64
2.6.4
Lý thuyết cạnh tranh (Theory of Competition) ............................................ 65
2.6.5
Lý thuyết hành vi kế hoạch (Theory of planned behavior).......................... 67
2.7
Những nhân tố ảnh hưởng đến chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán
quốc gia sang chuẩn mực BCTC quốc tế từ cơ sở lý thuyết ....................... 70
2.8
Kết luận chương 2 .................................................................................... …71
CHƯƠNG 3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU, KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
VIỆC XÂY DỰNG KHUNG CHUYỂN ĐỔI BCTC TỪ CHUẨN MỰC KẾ
TOÁN VIỆT NAM SANG CHUẨN MỰC BÁO CÁO TÀI CHÍNH QUỐC TẾ
3.1
Phương pháp nghiên cứu so sánh, kết quả và bàn luận .......................... .73
3.1.1
Tính phù hợp của phương pháp nghiên cứu ........................................... .73
3.1.2
Thu thập dữ liệu và quy trình nghiên cứu .............................................. .74
3.1.3
Nội dung nghiên cứu .............................................................................. .75
3.1.4
Phân tích kết quả nghiên cứu so sánh và bàn luận .................................. .75
3.1.4.1 Những điểm mới của Thông tư 200/2014/TT-BTC; Thông tư
210/2014/TT-BTC; Thông tư 49/2014/TT-NHNN; Luật kế toán 2015 ............... .76
3.1.4.2 Khác biệt nội dung từng chuẩn mực giữa hệ thống chuẩn mực kế toán VN
và hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế / chuẩn mực BCTC quốc tế ...... .77
3.1.4.3 Khác biệt từng khoản mục trên BCTC giữa hệ thống chuẩn mực kế toán
Việt Nam / Thông tư 200-2014/TT-TC / Thông tư 210/2014/TT-BTC /
Thông tư 49/2014/TT-NHNN và hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế /
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
chuẩn mực BCTC quốc tế ....................................................................... .78
3.1.4.4 Bàn luận kết quả nghiên cứu so sánh ....................................................... .79
3.2
Phương pháp nghiên cứu tình huống, kết quả và bàn luận ..................... .81
3.2.1
Tính phù hợp của phương pháp nghiên cứu ............................................ .81
3.2.2
Thu thập dữ liệu và quy trình nghiên cứu................................................ 83
3.2.3
Phân tích kết quả nghiên cứu tình huống và bàn luận ............................. .86
3.2.3.1 Thực trạng chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn
mực BCTC quốc tế tại một số doanh nghiệp Việt Nam .......................... .86
3.2.3.2 Chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực
BCTC quốc tế tại Công ty cổ phần chứng khoán ABC ........................... .87
3.2.3.3 Chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực
BCTC quốc tế tại Ngân hàng TMCP XYZ ............................................. .93
3.2.3.4 Bàn luận kết quả nghiên cứu tình huống .............................................. .104
3.3
Định hướng xây dựng khung chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán
Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế ............................................ .107
3.3.1
Tổng quan khung chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang
chuẩn mực BCTC quốc tế ..................................................................... .107
3.3.2
Quy trình chuyển đổi thủ công BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam
sang chuẩn mực BCTC quốc tế ............................................................. 109
3.3.3
Quy trình chuyển đổi tự động hoá BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam
sang chuẩn mực BCTC quốc tế ............................................................. 109
3.4
Kết luận chương 3 ................................................................................ 114
CHƯƠNG 4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU, KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
VIỆC XÁC LẬP VÀ ĐO LƯỜNG NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
CHUYỂN ĐỔI BCTC TỪ CHUẨN MỰC KẾ TOÁN VIỆT NAM SANG
CHUẨN MỰC BÁO CÁO TÀI CHÍNH QUỐC TẾ
4.1
Phương pháp phỏng vấn sâu chuyên gia, kết quả và bàn luận .............. 115
4.1.1
Tính phù hợp của phương pháp nghiên cứu .............................................. 115
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
4.1.2
Mô hình nghiên cứu dự kiến, xây dựng các giả thuyết nghiên cứu .......... 116
4.1.2.1 Mô hình nghiên cứu dự kiến ...................................................................... 116
4.1.2.2 Xây dựng các giả thuyết nghiên cứu .......................................................... 117
4.1.3
Phỏng vấn sâu chuyên gia, kết quả và bàn luận........................................ 123
4.1.3.1 Quy trình phỏng vấn sâu chuyên gia ......................................................... 123
4.1.3.2 Kết quả phỏng vấn sâu với chuyên gia và bàn luận .................................. 125
4.2
Phương pháp nghiên cứu định lượng, kết quả và bàn luận .................... 126
4.2.1
Tính phù hợp của phương pháp nghiên cứu .............................................. 126
4.2.2
Quy trình nghiên cứu ................................................................................. 126
4.2.3
Phân tích và bàn luận kết quả nghiên cứu định lượng .............................. 135
4.2.3.1 Kết quả giai đoạn nghiên cứu thử nghiệm ............................................... 135
4.2.3.2 Kết quả giai đoạn nghiên cứu chính thức ................................................. 136
4.2.3.2.1 Mô tả dữ liệu nghiên cứu ........................................................................ 136
4.2.3.2.2 Kiểm định mức độ tin cậy các biến trong tập dữ liệu mẫu ...................... 137
4.2.3.2.3 Phân tích nhân tố khám phá ..................................................................... 139
4.2.3.2.4 Phân tích hồi quy tuyến tính .................................................................... 146
4.2.4
Bàn luận kết quả nghiên cứu định lượng ................................................... 150
4.2.4.1 Kết quả của phân tích nhân tố khám phá ................................................... 150
4.2.4.2 Kết quả của phân tích hồi quy tuyến tính ................................................... 150
4.2.4.3 Đánh giá kết quả khảo sát về giá trị trung bình của các nhân tố................. 152
4.3
Kết luận chương 4 ...............................................................................158
CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
5.1
Kết luận ...................................................................................................... 160
5.1.1.
Định hướng xây dựng khung chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt
Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế ......................................................... 160
5.1.2.
Những nhân tố ảnh hưởng đến chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán
Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế ................................................. 161
5.2
Kiến nghị .................................................................................................... 163
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
5.2.1 Liên quan đến định hướng xây dựng khung chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực
kế toán Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế ................................................. 164
5.2.2 Liên quan đến những nhân tố ảnh hưởng đến chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực
kế toán Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế ................................................. 165
5.2.2.1 Nhân tố Hội nhập kinh tế ............................................................................ 166
5.2.2.2 Nhân tố Trình độ chuyên môn người làm kế toán ...................................... 166
5.2.2.3 Nhân tố Hệ thống pháp luật ........................................................................ 169
5.2.2.4 Nhân tố Hỗ trợ nhà quản trị ........................................................................ 172
5.2.2.5Nhân tố Môi trường văn hoá ........................................................................ 173
5.3 Ý nghĩa và hướng nghiên cứu tiếp theo ............................................................ 174
5.3.1 Ý nghĩa kết quả nghiên cứu ......................................................................... 174
5.3.2
Hướng nghiên cứu tiếp theo ....................................................................... 175
KẾT LUẬN CHUNG .............................................................................................. 176
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG
BỐ ........................................................................................................................... 178
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 179
CÁC PHỤ LỤC ...................................................................................................... 195
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Phần Tiếng Việt
BCTC
:
Báo cáo tài chính
BCĐKT
:
Bảng cân đối kế toán
BCKQHĐKD
:
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
BCLCTT
:
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
BCTĐNVCSH
:
Báo cáo thay đổi nguồn vốn chủ sở hữu
BCTHTC
:
Báo cáo tình hình tài chính
BTC
:
Bộ tài chính
CNTT
:
Công nghệ thông tin
CMKT
:
Chuẩn mực kế toán
CTCK
:
Công ty chứng khoán
CTNY
:
Công ty niêm yết
HĐQT
:
Hội đồng quản trị
NĐT
:
Nhà đầu tư
QTCT
:
Quản trị công ty
SGDCK
:
Sở giao dịch chứng khoán
TCTD
:
Tổ chức tín dụng
TMBCTC
:
Thuyết minh BCTC
TMCP
:
Thương mại cổ phần
TPHCM
:
Thành phố Hồ Chí Minh
TSTC
:
Tài sản tài chính
TTCK
:
Thị trường chứng khoán
VCSH
:
Vốn chủ sở hữu
UBCKNN
:
Ủy ban chứng khoán nhà nước
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
Phần Tiếng Nước Ngoài
ACCA
EU
:
Association of Charter Certified Accountant
:
Kế toán công chứng Anh quốc
:
European Union
Liên minh Châu Âu
FASB
:
Financial Accounting Standards Board
Hội đồng chuẩn mực kế toán tài chính
GAAP
:
Generally Accepted Accounting Principles
Các nguyên tắc kế toán được thừa nhận rộng rãi
IAS
:
International Accounting Standard
Chuẩn mực kế toán quốc tế
IASB
:
International Accounting Standard Board
Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế
IASC
:
International Accounting Standard Committee
Ủy ban chuẩn mực kế toán quốc tế
IASC Foundation
:
International
Accounting
Standard
Committee
Foundation
Tổ chức ủy ban chuẩn mực kế toán quốc tế
IFAC
:
International Federation of accountant
Liên đoàn kế toán quốc tế
IFRS
:
International Financial Reporting Standard
Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế
IOSCO
:
International Organization of Securities Commissions
Tổ chức quốc tế của ủy ban chứng khoán
P&L
:
Profit & loss
Lãi & lỗ
P&D
:
Presentation & disclosure
Trình bày & công bố
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
SEC
:
Securities and Exchange Commission
Ủy ban chứng khoán của Hoa Kỳ
TPB
:
Theory of planned behavior
Thuyết hành vi dự định
TRA
:
Theory of reasoned action
Thuyết hành động hợp lý
VAS
:
Vietnamese Accounting Standard
Chuẩn mực kế toán Việt nam
WTO
:
World Trade Organization
Tổ chức thương mại thế giới
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
DANH MỤC CÁC BẢNG
BẢNG
Bảng 2.1
Bảng 4.1
Bảng 4.2
TÊN GỌI
TRANG
Tổng hợp mối quan hệ các nhân tố ảnh hưởng đến
chuyển đổi BCTC sang IFRS từ cơ sở lý thuyết
71
Cấp độ các thang đo được sử dụng nghiên cứu định
127
lượng
Tổng hợp kết quả hệ số Cronbach Alpha và hệ số tương
quan biến tổng kiểm định độ tin cậy của các biến độc lập
137
Bảng 4.3
Kiểm định KMO và Bartlett
140
Bảng 4.4
Bảng tổng hợp phương sai tích luỹ
141
Bảng 4.5
Bảng ma trận sau khi xoay
145
Bảng 4.6
Ma trận hệ số tương quan giữa các biến
147
Bảng 4.7
Hệ số trong phương trình hồi quy tuyến tính
149
Bảng 4.8
Bảng 4.9
Bảng 4.10
Bảng 4.11
Bảng 4.12
Bảng 4.13
Kết quả hồi quy tuyến tính thể hiện tác động của các
nhân tố đến chuyển đổi BCTC từ VAS sang IFRS
152
Phân tích giá trị trung bình của các quan sát thuộc biến
Hội nhập kinh tế
425
Phân tích giá trị trung bình các quan sát thuộc biến Trình
độ chuyên môn người làm kế toán
427
Phân tích giá trị trung bình các quan sát thuộc biến Hệ
thống pháp luật
429
Phân tích giá trị trung bình các quan sát thuộc biến Hỗ
trợ của nhà quản trị
431
Phân tích giá trị trung bình các yếu tố thuộc biến Môi
trường văn hóa
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
433
DANH MỤC CÁC HÌNH
HÌNH
Hình 2.1
Hình 2.2
Hình 4.1
TÊN GỌI
Trang
Lựa chọn các chính sách kế toán IFRS
55
Ảnh hưởng của Thuyết hành vi kế hoạch đến vận dụng
68
IFRS
Mô hình nghiên cứu dự kiến của luận án
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
117
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
SƠ ĐỒ
Sơ đồ 3.1
TÊN GỌI
TRANG
Ban quản lý dự án chuyển đổi IFRS –Ngân hàng TMCP
96
XYZ
Sơ đồ 3.2
Lộ trình triển khai dự án IFRS- Ngân hàng TMCP XYZ
97
Sơ đồ 3.3
Tổng quan quy trình chuyển đổi BCTC từ VAS sang
108
IFRS
Sơ đồ 3.4
Sơ đồ 3.5
Sơ đồ 3.6
Tổng quan hệ thống thông tin chuyển đổi BCTC từ VAS
110
sang IFRS
Tổng quan trung tâm dữ liệu kế toán
111
Phương pháp sử dụng hệ thống tài khoản và hệ thống sổ
112
cái
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC
PHỤ LỤC
Phụ lục 1.1
TÊN GỌI
Tổng hợp các nghiên cứu về chuyển đổi BCTC từ chuẩn
TRANG
195
mực kế toán quốc gia sang chuẩn mực BCTC quốc tế
Phụ lục 1.2
Tổng hợp các nghiên cứu về những nhân tố ảnh hưởng
209
đến chuyển đổi và vận dụng BCTC theo chuẩn mực
BCTC quốc tế
Phụ lục 2.1
Quá trình phát triển của hệ thống chuẩn mực kế toán Việt
223
Nam
Phụ lục 2.2
Yêu cầu các thông tin phải trình bày trên Bảng cân đối kế
225
toán và Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của Chuẩn
mực trình bày báo cáo tài chính (VAS 21)
Phụ lục 2.3
Yêu cầu các thông tin phải trình bày trên Bảng cân đối kế
227
toán và Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của Chuẩn
mực trình bày báo cáo tài chính (IAS 1)
Phụ lục 3.1
Những điểm mới của Thông tư 200/2014/TT-BTC
229
Phụ lục 3.2
Những điểm mới của Thông tư 210/2014/TT-BTC
234
Phụ lục 3.3
Những điểm mới của Thông tư 49/2014/TT-NHNN
239
Phụ lục 3.4
Những điểm mới của Luật kế toán 2015, Luật số
245
88/2015/QH13
Phụ lục 3.5
Khác biệt nội dung từng chuẩn mực giữa hệ thống chuẩn
249
mực kế toán Việt Nam và hệ thống chuẩn mực kế toán
quốc tế / chuẩn mực BCTC quốc tế
Phụ lục 3.6
Khác biệt từng khoản mục trên BCTC giữa hệ thống
chuẩn mực kế toán Việt Nam / Thông tư 200-2014/TTBTC / Thông tư 210/2014/TT-BTC / Thông tư
49/2014/TT-NHNN và hệ thống chuẩn mực kế toán quốc
tế / chuẩn mực BCTC quốc tế
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
257
Phụ lục 3.7
Danh sách một số doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi
283
BCTC từ VAS sang IFRS
Phụ lục 3.8
Gộp / Tách các khoản mục trên BCĐKT và
BCKQHĐKD của
284
Công ty cổ phần chứng khoán
TPHCM- ABC
Phụ lục 3.9
Bảng đối chiếu chi tiết số liệu của Bảng cân đối kế toán,
286
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Báo cáo lưu
chuyển tiền tệ của ABC, được lập theo VAS và IFRS tại
ngày 31 tháng 12 năm 2015
Phụ lục 3.10
Báo cáo thay đổi nguồn vốn chủ sở hữu cho năm tài
296
chính kết thúc ngày 31 tháng 12 năm 2015 cùa Công ty
cổ phần chứng khoán ABC
Phụ lục 3.11
Phân tích các khác biệt giữa VAS – IFRS, đánh giá ảnh
297
hưởng của Ngân hàng TMCP XYZ
Phụ lục 3.12
Trình bày lại số liệu đầu kỳ tại ngày chuyển đổi BCTC
299
sang IFRS của Ngân hàng TMCP XYZ
Phụ lục 3.13
Chính sách kế toán mới: Lãi suất thực của các tài sản /
308
Nợ phải trả tài chính của Ngân hàng TMCP XYZ
Phụ lục 3.14
Chính sách kế toán mới: Kế toán quỹ khen thưởng phúc
311
lợi của Ngân hàng TMCP XYZ
Phụ lục 3.15
Xây dựng hệ thống tài khoản theo IFRS của Ngân hàng
314
TMCP XYZ
Phụ lục 3.16
Xây dựng biểu mẫu báo cáo tài chính theo IFRS của
317
Ngân Hàng XYZ
Phụ lục 3.17
Xây dựng bảng tính giá trị phân bổ theo IFRS của Ngân
322
Hàng XYZ
Phụ lục 3.18
Lập danh sách các bút toán điều chỉnh và nhập vào hệ
thống của Ngân hàng XYZ
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
326
Phụ lục 3.19
Hệ thống báo cáo tài chính Ngân hàng XYZ tại ngày 31
328
tháng 12 năm 2014
Phụ lục 3.20
Chi tiết quy trình chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế
333
toán Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế
Phụ lục 3.21
Quy trình chuyển đổi thủ công BCTC từ VAS sang IFRS
352
Phụ lục 4.1
Danh sách các chuyên gia được tác giả phỏng vấn
365
Phụ lục 4.2
Bảng phỏng vấn ý kiến chuyên gia
367
Phụ lục 4.3
Kết quả phỏng vấn sâu với chuyên gia
370
Phụ lục 4.4
Bảng câu hỏi khảo sát nháp và danh sách đối tượng được
371
khảo sát
Phụ lục 4.5
Bảng câu hỏi khảo sát cho giai đoạn nghiên cứu thử
377
nghiệm và danh sách đối tượng được khảo sát
Phụ lục 4.6
Bảng câu hỏi khảo sát chính thức
386
Phụ lục 4.7
Danh sách các doanh nghiệp / Tổ chức được tác giả khảo
390
sát
Phụ lục 4.8
Kết quả phân tích bằng hệ số Cronbach Alpha với mẫu
391
thử nghiệm
Phụ lục 4.9
Tổng hợp kết quả phân tích bằng hệ số Cronbach Alpha
399
với mẫu thử nghiệm (từ kết quả của phụ lục 4.8)
Phụ lục 4.10
Thống kê mô tả tập dữ liệu khảo sát chính thức
405
Phụ lục 4.11
Kết quả kiểm định Cronbach Alpha từ dữ liệu khảo sát
407
chính thức
Phụ lục 4.12
Bảng tính phương sai trích của các nhân tố
410
Phụ lục 4.13
Kết quả phân tích khám phá nhân tố
411
Phụ lục 4.14
Mối tương quan giữa các biến độc lập và phụ thuộc trong
414
mô hình
Phụ lục 4.15
Kết quả kiểm định hồi quy tuyến tính
415
Phụ lục 4.16
Giá trị trung bình các biến
417
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
PHẦN GIỚI THIỆU
1.
Lý do chọn đề tài
Việt Nam đã là thành viên chính thức của tổ chức Thương mại Thế giới
WTO, các hoạt động đầu tư, giao dịch trên thị trường vốn, thị trường chứng khoán
sẽ thu hút ngày càng nhiều các nhà đầu tư nước ngoài. Để thu hút vốn từ các nhà
đầu tư nước ngoài, sẽ có nhiều doanh nghiệp Việt Nam đăng ký niêm yết cổ phiếu
trên Thị trường chứng khoán quốc tế. Một trong những điều kiện để niêm yết cổ
phiếu trên Thị trường chứng khoán quốc tế đó là phải lập báo cáo tài chính theo
chuẩn mực BCTC quốc tế. Bên cạnh đó, với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, mức
độ cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng tăng, ngày càng nhiều doanh nghiệp
Việt Nam tìm cách gia tăng xuất khẩu và thiết lập hoạt động của doanh nghiệp ở
nước ngoài, vì vậy những doanh nghiệp này phải chịu sự giám sát chặt chẽ hơn,
BCTC phải được lập theo chuẩn mực BCTC quốc tế nhằm đáp ứng yêu cầu của nhà
đầu tư nước ngoài.
Đi cùng với tiến trình hội tụ kế toán quốc tế năm 2020 và tầm nhìn 2030 ở
Việt Nam, trong tương lai không xa các doanh nghiệp Việt Nam chắc chắn cần phải
chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế
để đáp ứng yêu cầu hội tụ kế toán quốc tế.
Xuất phát từ yêu cầu hội nhập kinh tế, từ xu hướng hội tụ kế toán quốc tế ở
Việt Nam và từ thực trạng khó khăn, thách thức mà các doanh nghiệp Việt Nam
đang gặp phải trong công tác chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam
sang chuẩn mực BCTC quốc tế hiện nay và nhằm giúp các doanh nghiệp Việt
Nam thuận lợi hơn trong công tác chuyển đổi BCTC sang chuẩn mực BCTC quốc
tế. Tác giả chọn nghiên cứu đề tài luận án “Chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế
toán Việt Nam sang chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế _ Nghiên cứu thực
nghiệm tại các doanh nghiệp Việt Nam”. Đây là vấn đề nghiên cứu có ý nghĩa
quan trọng và thiết thực nhằm thấy được những khó khăn, thách thức cũng như
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
ii
những nhân tố ảnh hưởng đến công tác chuyển đổi báo cáo tài chính từ chuẩn mực
kế toán Việt Nam sang chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế, từ đó luận án định
hướng xây dựng khung chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang
chuẩn mực BCTC quốc tế có tính nguyên tắc chung, giúp tất cả các loại hình
doanh nghiệp có thể vận dụng, bên cạnh đó luận án xác lập và đo lường những
nhân tố ảnh hưởng đến công tác chuyển đổi BCTC sang chuẩn mực BCTC quốc tế
ở Việt Nam từ đó đưa ra những kiến nghị đến các cơ quan quản lý nhà nước như
Bộ Tài chính, Ủy ban chứng khoán Nhà nước, các doanh nghiệp và các tổ chức
đào tạo, để giúp các doanh nghiệp Việt Nam thuận lợi hơn trong công tác chuyển
đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế, như
vậy BCTC được lập theo chuẩn mực BCTC quốc tế sẽ đáp ứng được yêu cầu hội
nhập, tăng tính minh bạch của số liệu công bố, sẽ tạo điều kiện cho nhiều doanh
nghiệp Việt Nam tiếp cận được thị trường vốn quốc tế, ngày càng thu hút các nhà
đầu tư nước ngoài và đi cùng với chiến lược hội tụ kế toán quốc tế của Việt Nam.
2.
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu chung của luận án là định hướng xây dựng khung chuyển
đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế cho các
doanh nghiệp Việt Nam. Để xây dựng khung chuyển đổi BCTC, cần phải xác lập và
đo lường những nhân tố ảnh hưởng đến chuyển đổi BCTC sang chuẩn mực BCTC
quốc tế trong điều kiện kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội ở Việt Nam, để thấy được
những khó khăn, thách thức do ảnh hưởng của các nhân tố đến chuyển đổi BCTC
sang chuẩn mực BCTC quốc tế. Từ đó luận án gợi ý kiến nghị các chính sách tác
động và hỗ trợ của các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức đào tạo, cũng như hàm
ý về mặt quản trị của các doanh nghiệp Việt Nam tác động đến những nhân tố này,
nhằm giúp các doanh nghiệp thuận lợi hơn trong công tác chuyển đổi BCTC từ
chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế. Để giải
quyết mục tiêu chung, luận án cần phải giải quyết hai mục tiêu chính sau đây:
Một là: Định hướng xây dựng khung chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán
Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế.
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
iii
Hai là: Xác lập và đo lường những nhân tố ảnh hưởng đến chuyển BCTC từ
chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế.
3.
Câu hỏi nghiên cứu
Để giải quyết mục tiêu nghiên cứu thứ nhất, luận án cần phải trả lời được hai
câu hỏi nghiên cứu sau đây:
Q1: Khác biệt trọng yếu từng khoản mục trên báo cáo tài chính giữa hệ thống
chuẩn mực kế toán Việt Nam / Chế độ kế toán Việt Nam / Thông tư và hệ thống
chuẩn mực kế toán quốc tế / chuẩn mực BCTC quốc tế?
Q2 : Thực trạng các doanh nghiệp Việt Nam đang chuyển đổi BCTC từ chuẩn
mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế theo những quy trình
chuyển đổi nào? Các doanh nghiệp đang gặp phải những khó khăn, thách thức gì?
Câu hỏi 3 và 4 sau đây cần phải được trả lời để giải quyết mục tiêu nghiên
cứu thứ hai của luận án:
Q3: Những nhân tố nào ảnh hưởng đến chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế
toán Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế?
Q4: Mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực
kế toán Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế?
4.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu:
Khác biệt trọng yếu từng khoản mục trên BCTC giữa hệ thống chuẩn mực
kế toán Việt Nam / Chế độ kế toán Việt Nam / Thông tư và hệ thống chuẩn mực
kế toán quốc tế / BCTC quốc tế
Thực trạng chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn
mực BCTC quốc tế của các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay.
Những nhân tố ảnh hưởng đến chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt
Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế.
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
iv
Phạm vi nghiên cứu của luận án về không gian và thời gian như sau
Về không gian: các doanh nghiệp ở Việt Nam đã và đang trong giai đoạn
triển khai chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực
BCTC quốc tế. Tuy nhiên hiện nay việc chuyển đổi BCTC sang chuẩn mực
BCTC quốc tế chỉ được thực hiện ở những tập đoàn lớn, chủ yếu các tập đoàn
niêm yết cổ phiếu tại SGDCK TPHCM, các tập đoàn này chuyển đổi và lập
BCTC theo chuẩn mực BCTC quốc tế để đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư nước
ngoài, các khoản vay từ nước ngoài, để thu hút vốn quốc tế thông qua phát
hành trái phiếu, trái phiếu chuyển đổi chiến lược và đang hướng đến niêm yết
cổ phiếu trên TTCK Quốc tế.
Về thời gian: khoảng thời gian để việc thực hiện lấy số liệu là BCTC
trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2015 bao gồm cả những BCTC đã được
chuyển đổi từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế.
5.
Phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp bao gồm phương pháp
nghiên cứu định tính và phương pháp nghiên cứu định lượng. Trong đó:
Phương pháp nghiên cứu định tính nhằm giải quyết mục tiêu nghiên cứu thứ
nhất của luận án. Phương pháp nghiên cứu định tính bao gồm 3 phương pháp, cụ
thể:
+ Phương pháp nghiên cứu so sánh: đánh giá những khác biệt về nội dung
từng chuẩn mực, khác biệt trọng yếu từng khoản mục trên BCTC giữa hệ thống
kế toán Việt Nam / Chế độ kế toán Việt Nam / Thông tư và hệ thống kế toán quốc
tế / chuẩn mực BCTC quốc tế.
+ Phương pháp nghiên cứu tình huống: nghiên cứu thực trạng chuyển đổi
BCTC tại hai doanh nghiệp Việt Nam để thấy được những quy trình chuyển đổi
BCTC sang chuẩn mực BCTC quốc tế, những khó khăn thách thức trong công tác
chuyển đổi BCTC sang chuẩn mực BCTC quốc tế và làm tiền đề kết hợp với lý
thuyết nền để xác lập những nhân tố ảnh hưởng đến chuyển đổi BCTC từ chuẩn
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
v
mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực BCTC quốc tế.
+ Phương pháp phỏng vấn sâu chuyên gia: nhằm điều tra, xác định lại các
nhân tố ảnh hưởng đến chuyển đổi BCTC sang chuẩn mực BCTC quốc tế, để tăng
độ tin cậy cho các biến độc lập về các nhân tố ảnh hưởng đến chuyển đổi BCTC
sang chuẩn mực BCTC quốc tế và là cơ sở để thực hiện bước nghiên cứu định
lượng.
Phương pháp nghiên cứu định lượng: xác lập và đo lường những nhân tố ảnh
hưởng đến chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam sang chuẩn mực
BCTC quốc tế và nhằm giải quyết trọn vẹn mục tiêu nghiên cứu thứ hai của luận
án. Nghiên cứu định lượng gồm hai giai đoạn chính:
+ Giai đoạn nghiên cứu thử nghiệm: nhằm xác định thang đo phù hợp với
năm nhân tố được xác lập ở phương pháp nghiên cứu định tính trước khi đưa vào
nghiên cứu chính thức, với mục tiêu là để đánh giá các câu hỏi khảo sát có dễ hiểu,
có đủ tính bao quát hết nội dung các nhân tố và đo lường độ tin cậy của các biến
quan sát với mẫu thử nghiệm.
+ Giai đoạn nghiên cứu chính thức: sau khi có kết quả của giai đoạn nghiên
cứu thử nghiệm và được điều tra theo mẫu chính thức để đo lường mức độ ảnh
hưởng của từng nhân tố đến chuyển đổi BCTC từ chuẩn mực kế toán Việt Nam
sang chuẩn mực BCTC quốc tế.
Quy trình nghiên cứu của luận án được trình bày như sơ đồ bên dưới:
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399
