Tiết 6 Văn bản

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2008
Tuần 2
Tiết:6 Tiếng Việt:
Ngày soạn:29.8.2008
I .M ụ c tiêu : Giúp học sinh:
1.Kiến thức:-Có được những kiến thức thiết yếu về văn bản , đặc điểm của văn bản
và kiến thức khái qt về các loại văn bản xét theo phong cách chức năng ngơn ngữ.
2. Kó năng :Nâng cao kĩ năng thực hành phân tích và tạo lập văn bản trong giao tiếp
3. Thái độ :- Giáo dục tình yêu tiếng Việt, văn học.
II.Chuẩn bò:
1. Chuẩn bò của giáo viên:
-Giáo viên thiết kế giáo án, làm một số sơ đồ biểu bảng (tranh, mô hình, …)
2. Chuẩn bò của học sinh:
-Học sinh đọc bài, soạn bài, chuẩn bò tài liệu và đồ dùng học tập cần thiết.
III. Hoạt động d ạ y h ọ c:
1 . n đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra só số, vệ sinh phòng học, đồng phục
2. Ki ể m tra bài c ũ : (5 phút)
Trình bày phần ghi nhớ kiến thức của bài Hoạt động giao tiếp bằng ngơn ngữ.
3. Giảng bài m ớ i :
* Giới thiệu bài : (1phút)
Hiện nay có rất nhiều đònh nghóa về văn bản. Đònh nghóa được dùng trong nhà
trường :“ Văn bản là một quãng viết hay nói, lớn hoặc nhỏ, mà do cấu trúc, đề tài
– chủ đề… của nó, hình thành nên một đơn vò, loại như một truyện kể, một bài thơ,
một đơn thuốc, một biển chỉ đường …”.
-Tiến trình bài dạy:
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
10’
* Hoạt động 1 :
Giáo viên hướng dẫn

học sinh tìm hiểu tìm
hiểu khái niệm và đặc
điểm của văn bản:
- Đọc các văn bản sau
và trả lời các câu hỏi:
+ Mỗi văn bản trên
được người nói (người
viết) tạo ra trong loại
hoạt động nào? Để đáp
ứng nhu cầu gì? Dung
lượng từng văn bản
gồm bao nhiêu câu?
+ Mỗi văn bản trên đề
cập vấn đề gì?
* Hoạt động 1 :
Học sinh tìm hiểu
khái niệm và đặc điểm
của văn bản:
+ Văn bản 1
+ Văn bản 2
+ Văn bản 3
* Đề cập một kinh
nghiệm sống.
* Nói đến số phận của
người phụ nữ trong chế
độ cũ.
* Chủ đề kêu gọi tồn
dân Việt Nam đứng
lên kháng chiến chống
thực dân Pháp.

I. Khái niệm và đặc điểm
của văn bản:
1. Phân tích ngữ liệu:
- Hoạt động giao tiếp, mục
đích và dung lượng của từng
văn bản:
+ Văn bản 1:
Đây là hoạt động giao tiếp
chung-Nhằm truyền cho
nhau kinh nghiệm sống- Một
câu.
+ Văn bản 2:
Hoạt động giao tiếp giữa
cơ gái và mọi người-Than
thân- Bốn câu.
+ Văn bản 3:
: Hoạt động giao tiếp giữa
vị Chủ tịch nước và tồn thể
đồng bào- Kêu gọi hành
động-Mười lăm câu.
- Nội dung giao tiếp của
văn bản:
Giáo án 10 cơ bản - 1 - – Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2008
3’
10’
+ Các văn bản có tổ
chức, kết cấu như thế
nào? Đặc biệt văn bản
3 có kết cấu ba phần

như thế nào?
+Về hình thức, văn bản
3 có dấu hiệu mở đầu và
kết thúc như thế nào?
+ Mỗi văn bản trên tạo
ra nhằm mục đích gì?
* Hoạt động 2:
Giáo viên cho học sinh
chốt lại phần ghi nhớ.
* Hoạt động 3
Giáo viên cho học sinh
tìm hiểu các loại văn
bản:
* Các câu trong văn
bản 2 và văn bản 3
đều có quan hệ nhất
qn, tập trung thể hiện
một chủ đề. Các câu
trong văn bản có sự
liên kết chặt chẽ tạo
thành một kết cấu
mạch lạc.
*Kết cấu 3 phần rất rõ
ràng ( mở, thân, kết).
*Phần mở đầu và phần
kết thúc của văn bản
3 có dấu hiệu hình
thức riêng.

* Hoạt động 2:

Học sinh chốt lại
phần ghi nhớ.
* Hoạt động 3
Học sinh tìm hiểu các
loại văn bản:
+ Văn bản 1:
Đề cập một kinh nghiệm
sống.
+ Văn bản 2:
Nói đến số phận của người
phụ nữ trong chế độ cũ.
+ Văn bản 3:
Chủ đề kêu gọi tồn dân
Việt Nam đứng lên kháng
chiến chống thực dân Pháp.
- Tổ chức, kết cấu của văn
bản:
+ Các câu trong văn bản 2
và văn bản 3 đều có quan
hệ nhất qn, tập trung thể
hiện một chủ đề.Các câu
trong văn bản có sự liên kết
chặt chẽ tạo thành một kết
cấu mạch lạc.
+ Văn bản 3:
Kết cấu 3 phần rất rõ ràng
( mở, thân, kết).
- Dấu hiệu hình thức của
văn bản: Phần mở đầu và
phần kết thúc của văn bản

3 có dấu hiệu hình thức
riêng.
- Mục đích của các văn
bản:
Mỗi văn bản có mục đích
giao tiếp riêng.
+ Văn bản 1:Mang đến
cho người đọc một kinh
nghiệm sống.
+ Văn bản 2: Gợi sự cảm
thơng về thân phận của
người phụ nữ trong xã hội
cũ.
+ Văn bản 3: Kêu gọi
tồn dân chống lại sự xâm
lăng của thực dân Pháp.
2. Ghi nhớ:
(Sách giáo khoa)
II. Các loại văn bản:
1. Phân tích ngữ liệu
a. So sánh văn bản 1, 2 với
văn bản 3 :
ĐĐ
VB
Lĩnh vực giao
tiếp
Từ ngữ Cách thức thể
hiện
Nhận xét
PCNN

Giáo án 10 cơ bản - 2 - – Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2008
Văn bản 1 Kinh nghiệm
sống.
Thơng thường Tính hình
tượng
PCNN
nghệ thuật
Văn bản 2 Thân phận của
người phụ nữ
trong xã hội cũ.
Thơng thường Tính hình
tượng
PCNN
nghệ thuật
Văn bản 3 Cuộc kháng
chiến chống
thực dân Pháp
Chính trị-xã
hội.
Lí lẽ và lập
luận
PCNN
Chính luận
+ Vấn đề nào được đề
cập trong từng văn bản?
Thuộc lĩnh vực nào của
cuộc sống?
+ Từ ngữ thuộc loại nào?
+ Cách thức thể hiện nội

dung ntn?
+ Nhận xét phong cách
ngôn ngữ của từng văn
bản ?
- So sánh các văn bản 1,
2, với văn bản 3 và rút
ra nhận xét về các
phương diện :

Phạm
vi sử
dụng
Mục
đích
giao
tiếp
Từ
ngữ
Kết
cấu
b. So sánh văn bản 2, 3
với các văn bản trong
sách giáo khoa, đơn xin
nghỉ học, giấy khai sinh
và rút ra:
ĐĐ
VB
Phạm vi sử
dụng
Mục đích

giao tiếp
Từ ngữ Kết cấu Nhận xét
PCNN
Văn bản 2 Lĩnh vực
nghệ thuật
Bộc
lộ cảm xúc
Thơng
thường-giàu
hình ảnh
Ca dao-thể
thơ lục bát
PCNN
nghệ thuật
Văn bản 3 Lĩnh vực
chính trị
Kêu gọi
kháng chiến
Chính trị Ba phần rõ
rệt,mạch lạc
PCNN
chính luận
Văn bản
trong SGK
Lĩnh vực
khoa học
Truyền thụ
kiến thức
khoa học
Khoa học Mạch lạc,

chặt chẽ
PCNN
khoa học
Đơn xin
nghỉ học,
giấy khai
sinh
Lĩnh vực
hành chính
Trình bày ý
kiến,nguyện
vọng, ghi
nhận SVHT
trong đời
sống…
Hành chính Theo mẫu PCNN
hành chính
2’
10’
* Hoạt động 4 :
Giáo viên cho học sinh
chốt lại phần ghi nhớ.
* Hoạt động 5 :
Luyện tập :
Giáo viên cho học
sinh vận dụng kiến
thức qua việc thực
hành một bài tập cụ thể
:
a. Sen.d. Cây mọc ở

nước, lá to tròn, hoa
* Hoạt động 4 :
Học sinh chốt lại phần
ghi nhớ.
*Hoạt động 5:
Luyện tập :
Học sinh vận dụng
kiến thức thực hành
một bài tập cụ thể .
-So sánh hai văn bản
sau, xác định sự khác
2. Ghi nhớ:
( Sách giáo khoa)
III. Luyện tập:
Giáo án 10 cơ bản - 3 - – Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2008
màu hồng hay trắng,
nhị vàng, hương thơm
nhẹ, hạt dùng để
ăn.Đầm sen.Mứt
sen.Chè ướp sen.
( Từ điển tiếng Việt,
NXB Khoa học xã hội,
Hà Nội,1988)
b. Trong đầm gì đẹp
bằng sen
Lá xanh bơng trắng lại
chen nhị vàng
Nhị vàng bơng trắng lá
xanh

Gần bùn mà chẳng hơi
tanh mùi bùn
nhau về mục đích giao
tiếp, về từ ngữ, về cách
thức biểu hiện và thể
loại.
ĐĐ
VB
Mục đích giao tiếp Từ ngữ Cách thức thể hiện
Văn bản a Cung cấp những
hiểu biết về cây sen
Từ một nghĩa Tính khoa học
Văn bản b Qua hình tượng cây
sen ca ngợi phẩm
chất tốt đẹp của con
người
Từ nhiều nghĩa Tính hình tượng
4.Dặn dò học sinh chuẩn bò cho tiết học tiếp theo: ( 3 phút )
- Nhắc lại trọng tâm bài học ( ghi nhớ)
- Học sinh học bài và làm bài tập .
- Ra bài tập về nhà:
-Chuẩn bò bài: - Học sinh chuẩn bị bài viết số 1.
IV. Rút kinh nghiệm, bổ sung :
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................

................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................................................................................................................
Giáo án 10 cơ bản - 4 - – Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2008
.................................................................................................................................

................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................

................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................


Giáo án 10 cơ bản - 5 - – Nguyễn Văn Mạnh