Luận văn quản lý hoạt động bồi dưỡng phương pháp dạy học định hướng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên trung học phổ thông huyện lý nhân, tỉnh hà nam

NGUYỄN KHÁNH HÒA *** LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC *** KHÓA HỌC: 2016 - 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2

NGUYỄN KHÁNH HÒA

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC
ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH
CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUYỆN LÝ NHÂN, TỈNH HÀ NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

HÀ NỘI, 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2

NGUYỄN KHÁNH HÒA

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC
ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH
CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUYỆN LÝ NHÂN, TỈNH HÀ NAM

Chuyên ngành: Quản lí giáo dục
Mã số: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS. TS Trần Quốc Thành

HÀ NỘI, 2018


i
LỜI CẢM ƠN
Với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn GS.TS Trần Quốc Thành,
ngƣời thầy đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo, động viên tôi trong thời gian
nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn các thầy giáo, cô giáo và Hội đồng khoa học trƣờng
Đại học Sƣ phạm Hà Nội 2 đã tham gia giảng dạy, tƣ vấn, giúp đỡ, tạo điều kiện tốt
nhất cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ của lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Hà
Nam; Các đồng chí lãnh đạo và đồng nghiệp các trƣờng THPT huyện Lý Nhân, tỉnh
Hà Nam đã giúp đỡ, tạo điều kiện để tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập, nghiên cứu.
Tôi xin bày tỏ tình cảm sâu sắc tới gia đình, ngƣời thân và bạn bè đã ủng hộ,
động viên, tạo điều kiện để tôi hoàn thành luận văn này.
Trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn, dù đã rất cố
gắng, song luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong các thầy cô,
bạn bè, đồng nghiệp và những ngƣời quan tâm đến vấn đề nghiên cứu đóng góp ý
kiến để luận văn.
Hà Nội, ngày 20 tháng 7 năm 2018
Tác giả

Nguyễn Khánh Hòa


ii

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng phương pháp dạy
học định hướng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên trung học phổ thông
huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam” là công trình nghiên cứu của cá nhân, đƣợc thực
hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, khảo sát tình hình thực tiễn và dƣới sự hƣớng
dẫn khoa học của GS.TS. Trần Quốc Thành, trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội 1.
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung
thực và không trùng lặp với các đề tài khác. Tôi cũng xin cam đoan các thông tin
trích dẫn trong luận văn đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày 20 tháng 7 năm 2018
TÁC GIẢ

Nguyễn Khánh Hòa


iii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... i
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................... ii
MỤC LỤC ............................................................................................................... iii
BẢNG DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................ vii
DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................... viii
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài ...............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .........................................................................................3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ...................................................................3
4. Giả thuyết khoa học ...........................................................................................4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .........................................................................................4
6. Phạm vi nghiên cứu ...........................................................................................4
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................4

8. Cấu trúc luận văn ...............................................................................................6
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG PHƢƠNG PHÁP
DẠY HỌC ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH CHO
GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ..............................................................7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .........................................................................7
1.1.1. Các nghiên cứu ở nƣớc ngoài ...................................................................7
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam .....................................................................9
1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài nghiên cứu .......................................12
1.2.1. Quản lý ...................................................................................................12
1.2.2. Trƣờng trung học phổ thông và quản lý trƣờng trung học phổ thông....13
1.2.3. Quản lý hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học .............................13
1.2.4. Dạy học định hƣớng phát triển năng lực ................................................15
1.2.5. Phƣơng pháp dạy học định hƣớng phát triển năng lực...........................17
1.2.6. Bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học định hƣớng phát triển năng lực .........20
1.3. Hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học ở trƣờng trung học phổ thông 21
1.3.1. Đặc điểm hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học cho giáo viên ở
trƣờng trung học phổ thông ..............................................................................21


iv
1.3.2. Hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học cho giáo viên ...................21
1.3.3. Các điều kiện phục vụ hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học
cho giáo viên ....................................................................................................23
1.4. Nội dung quản lý bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học định hƣớng phát triển
năng lực học sinh cho giáo viên của hiệu trƣởng trƣờng trung học phổ thông ...23
1.4.1. Quản lý nội dung, chƣơng trình bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học định
hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên............................................23
1.4.2. Quản lý nhân sự hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ..................................................................25
1.4.3. Quản lý nguồn lực bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học cho GV ...............30

1.4.4. Quản lý đánh giá kết quả bồi dƣỡng cho giáo viên ................................32
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học định
hƣớng phát triển năng lực HS ở trƣờng THPT ....................................................33
1.5.1. Các yếu tố chủ quan ...............................................................................33
1.5.2. Các yếu tố khách quan............................................................................35
Tiểu kết chƣơng 1 ................................................................................................36
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG
PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
HỌC SINH CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN LÝ
NHÂN, TỈNH HÀ NAM........................................................................................37
2.1. Tổ chức nghiên cứu thực trạng .....................................................................37
2.1.1. Mục đích nghiên cứu ..............................................................................37
2.1.2. Nội dung nghiên cứu ..............................................................................37
2.1.3. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................37
2.1.4. Địa bàn nghiên cứu.................................................................................38
2.1.5. Đối tƣợng khảo sát .................................................................................38
2.2. Tình hình giáo dục trung học phổ thông ở huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam ...38
2.2.1. Đặc điểm kinh tế xã hội của huyện Lý Nhân .........................................38
2.2.2. Giáo dục cấp trung học phổ thông .........................................................38
2.3. Thực trạng hoạt động bồi dƣỡng giáo viên về phƣơng pháp dạy học định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THPT của huyện Lý Nhân .....41


v
2.3.1. Thực trạng hoạt động dạy và hoạt động học ..........................................41
2.3.2. Thực trạng cơ sở vật chất thiết bị dạy học và sử dụng phƣơng tiện,
thiết bị ...............................................................................................................45
2.4. Thực trạng quản lý công tác đào tạo, bồi dƣỡng nâng cao chất lƣợng đội
ngũ giáo viên tiếp cận theo hƣớng phát triển năng lực ........................................47
2.4.1. Chiến lƣợc giáo dục của các trƣờng .......................................................47

2.4.2. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của
quản lý hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học định hƣớng phát triển
năng lực học sinh ..............................................................................................49
2.4.3. Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy
học định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên .............................54
2.4.4. Sử dụng các công cụ đánh giá của Hiệu trƣởng .....................................57
2.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý bồi dƣỡng PPDH định hƣớng phát
triển năng lực HS cho GV các trƣờng THPT huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam ......59
2.5.1. Các yếu tố chủ quan ...............................................................................59
2.5.2. Các yếu tố khách quan............................................................................61
2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp
dạy học định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THPT huyện
Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.........................................................................................62
2.6.1. Ƣu điểm ..................................................................................................62
2.6.2. Hạn chế ...................................................................................................63
2.6.3. Nguyên nhân của những ƣu điểm và hạn chế ........................................64
Tiểu kết chƣơng 2 ................................................................................................65
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG PHƢƠNG
PHÁP DẠY HỌC ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH
CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN LÝ NHÂN, TỈNH
HÀ NAM .................................................................................................................66
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .......................................................................66
3.1.1. Đảm bảo sự đóng góp tích cực của các biện pháp vào việc đổi mới
bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học cho giáo viên ...............................................66
3.1.2. Đảm bảo tính phù hợp với điều kiện thực tế của các trƣờng và đội
ngũ giáo viên ....................................................................................................66


vi
3.1.3. Đảm bảo tính thiết thực, khả thi .............................................................66

3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa và có thể vận dụng lâu dài ..................................67
3.1.5. Phải bám sát yêu cầu đổi mới giáo dục và chƣơng trình giáo dục
trung học phổ thông ..........................................................................................68
3.2. Các biện pháp quản lý cụ thể ........................................................................68
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và học
sinh về tầm quan trọng của phƣơng pháp dạy học theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh .....................................................................................68
3.2.2. Tổ chức bồi dƣỡng nâng cao năng lực sử dụng phƣơng pháp, kĩ thuật
dạy học cho đội ngũ giáo viên ..........................................................................72
3.2.3. Xây dựng các công cụ quản lý, đánh giá khách quan hoạt động bồi
dƣỡng của giáo viên .........................................................................................75
3.2.4. Đầu tƣ cơ sở vật chất phục vụ hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy
học cho giáo viên ..............................................................................................80
3.2.5. Đổi mới việc đánh giá kết quả bồi dƣỡng PPDH cho GV .....................83
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...................................................................88
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ........89
3.4.1. Các bƣớc tiến hành khảo nghiệm ...........................................................89
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm..............................................................................89
Tiểu kết chƣơng 3 .................................................................................................65
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .........................................................................96
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................99
PHỤ LỤC


vii
BẢNG DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết đầy đủ

Viết tắt
GV

Giáo viên

HS

Học sinh

THPT

Trung học phổ thông

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

STT

Số thứ tự

KTĐG

Kiểm tra, đánh giá

TBDH

Thiết bị dạy học

ĐNGV

Đội ngũ giáo viên

QLGD

Quản lí giáo dục

GD

Giáo dục

BD

Bồi dƣỡng

NL

Năng lực


viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Đội ngũ giáo viên các trƣờng năm học 2017 - 2018 ..............................39
Bảng 2.2: Kết quả giáo dục học sinh năm học 2017 - 2018 ...................................39
Bảng 2.3: Cơ sở vật chất và các thiết bị dạy học cơ bản các trƣờng trung học
phổ thông huyện Lý Nhân, năm học 2017 - 2018 .................................40
Bảng 2.4: Thực trạng thực hiện nội dung dạy học phát triển năng lực HS .............41
Bảng 2.5: Thực trạng sử dụng các PPDH phát triển năng lực HS ..........................42
Bảng 2.7: Thực trạng việc KTĐG kết quả học tập của HS theo định hƣớng phát
triển năng lực HS ...................................................................................44
Bảng 2.8: Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học năm học 2017 - 2018 .......................45
Bảng 2.9: Thực trạng sử dụng các phƣơng tiện, thiết bị dạy học định hƣớng phát

triển năng lực HS ...................................................................................46
Bảng 2.10: Khảo sát nhận thức của cán bộ quản lý về chiến lƣợc giáo dục nhà
trƣờng giai đoạn 2015 - 2020 ................................................................48
Bảng 2.11: Khảo sát đánh giá của GV về chiến lƣợc giáo dục nhà trƣờng giai
đoạn 2015 - 2020 ...................................................................................49
Bảng 2.12: Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về hoạt động quản lý bồi
dƣỡng phƣơng pháp dạy học định hƣớng phát triển năng lực học sinh 50
Bảng 2.13: Đánh giá của GV về thực hiện các hoạt động quản lý bồi dƣỡng
PPDH cho GV........................................................................................52
Bảng 2. 14: Kết quả khảo sát sự đánh giá của cán bộ quản lý đối với đội ngũ GV trong
công tác bồi dƣỡng PPDH định hƣớng phát triển năng lực HS ...................53
Bảng 2.15: Kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dƣỡng phƣơng pháp
dạy học định hƣớng phát triển năng lực học sinh. .................................54
Bảng 2.16: Chỉ đạo của Hiệu trƣởng về hình thức bồi dƣỡng PPDH cho GV .......56
Bảng 2.17. Khảo sát mức độ sử dụng các công cụ đánh giá của Hiệu trƣởng về
công tác bồi dƣỡng PPDH định hƣớng phát triển năng lực của HS
cho GV ...................................................................................................57
Bảng 3.1: Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp ..................................90
Bảng 3.2: Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp.....................................92
Bảng 3.3: Tƣơng quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .........94


ix
BẢNG DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................88
Biểu đồ 3.1: Biểu đồ khảo sát tính cần thiết của các biện pháp ..............................90
Biểu đồ 3.2: Biểu đồ khảo sát tính khả thi của các biện pháp ................................92


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Do yêu cầu ngày càng cao trong phát triển đất nƣớc, đổi mới giáo dục và đào
tạo đang là vấn đề cấp thiết đƣợc toàn xã hội đặc biệt quan tâm. Chúng ta đang
hƣớng đến thực hiện chuyển từ chƣơng trình giáo dục định hƣớng nội dung sang
chƣơng trình giáo dục định hƣớng phát triển phẩm chất năng lực cho học sinh các
cấp. Trong dạy học ở trƣờng phổ thông, việc đổi mới phƣơng pháp, cập nhật những
thông tin mới luôn đƣợc đặt ra cho cả thầy và trò. Việc lựa chọn các giải pháp phù
hợp, chuẩn bị nội dung chƣơng trình, tâm lý cho thầy và trò là những yếu tố quyết
định để thực hiện công cuộc đổi mới giáo dục và đào tạo.
Đối với việc đổi mới chƣơng trình giáo dục (GD) thì đổi mới phƣơng pháp
dạy học (PPDH) là một vấn đề cấp bách. PPDH mới phải đƣợc chuyển từ phƣơng
pháp dạy học truyền thống sang phƣơng pháp dạy học tích cực, tức là làm thay đổi
mối quan hệ giáo viên - học sinh. Từ chỗ giáo viên (GV) giữ vị trí chủ đạo cung cấp
thông tin kiến thức học sinh (HS), chuyển sang lấy HS là chủ thể nhận thức; GV có
vai trò tổ chức các hoạt động nhận thức của HS theo hƣớng tiếp cận ngƣời học, dạy
cách học thông qua quá trình dạy, tạo ra năng lực (NL) học tập cho học sinh, qua đó
vừa phát huy tính tích cực, vừa rèn luyện phƣơng pháp tự học, tự sáng tạo.
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định: "Đổi mới căn
bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hƣớng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội
hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó đổi mới cơ chế quản lý giáo dục,
phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt” và “Giáo
dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dƣỡng
nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất nƣớc, xây dựng nền văn hóa và con
ngƣời Việt Nam" [NQ29]. Chiến lƣợc phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 định
hƣớng: "Phát triển và nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất
lƣợng cao là một đột phá chiến lƣợc".
Vì vậy có thể khẳng định đổi mới là yêu cầu cấp thiết của toàn ngành giáo dục
và đào tạo, trong đó việc đổi mới chƣơng trình giáo dục, đổi mới phƣơng pháp dạy
học là lĩnh vực quan trọng.

2
Để thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới, hƣớng tới nâng cao chất lƣợng
giáo dục thì đổi mới quản lý giáo dục (QLGD) là một giải pháp quan trọng. Bên
cạnh việc đổi mới quản lý giáo dục cho phù hợp với yêu cầu và nội dung đổi mới
chƣơng trình và phƣơng pháp dạy học, quản lý bồi dƣỡng (BD) phƣơng pháp dạy
học định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên là rất cần thiết.
Trong thực tế dạy học, giáo viên phải sử dụng các phƣơng pháp dạy học. Hệ
thống các phƣơng pháp dạy học cũ vẫn đƣợc sử dụng trên tất cả các nhà trƣờng,
nhƣng các phƣơng pháp đó đã lạc hậu, không đáp ứng đƣợc yêu cầu hiện tại. Các
phƣơng pháp dạy học tích cực (đƣợc coi là các phƣơng pháp mới) đã đƣợc giáo viên
sử dụng. Tuy nhiên ngành giáo dục chƣa có những quy định cụ thể, chƣa có sự kiểm
chứng đánh giá trên phạm vi cả nƣớc. Việc sử dụng các phƣơng pháp này đòi hỏi
nhiều thời gian hơn, cơ sở vật chất nhiều và hiện đại hơn, độ khó cũng cao hơn. Vì
vậy, việc sử dụng các phƣơng pháp dạy học mới đã đƣợc triển khai rộng rãi song
không bài bản, thƣờng xuyên, còn mang màu sắc phong trào nên không phát huy
đƣợc hết hiệu quả. Theo đó, công tác quản lý hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp
dạy học cho giáo viên cũng chƣa khoa học, chặt chẽ, không thống nhất. Trong khi
đó, dạy học định hƣớng phát triển năng lực học sinh là yêu cầu bắt buộc của đổi
mới căn bản toàn diện giáo dục, mà muốn thực hiện điều đó thì việc sử dụng các
phƣơng pháp dạy học tích cực là hết sức cần thiết.
Cấp trung học phổ thông (THPT) là cấp học then chốt, nền tảng của hệ thống
giáo dục quốc dân, đảm nhiệm giai đoạn cuối cùng của giáo dục phổ thông. Do đó,
đổi mới PP dạy và học nhằm rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào giải quyết
các tình huống khác nhau trong học tập và thực tiễn cuộc sống, để tác động đến tình
cảm, đem lại sự hứng thú trong học tập cho HS. Từ đó, đòi hỏi cần phải có những
thay đổi quan trọng về nội dung và PPDH nhằm đạt đƣợc mục tiêu giáo dục đề ra.
Để đạt đƣợc mục tiêu giáo dục, đổi mới trong công tác quản lý bồi dƣỡng phƣơng
pháp dạy học định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên là khâu đột phá

để nâng cao chất lƣợng học tập.


3
Thực tế trong quá trình học tập, HS còn thụ động tiếp thu kiến thức, vì thế cần
phải nghiên cứu và tổ chức các hoạt động dạy học tích cực nhằm kích thích tƣ duy,
sự sáng tạo, sự hợp tác làm việc của HS.
Lý Nhân là một huyện thuộc tỉnh Hà Nam, một địa bàn nông thôn, dân cƣ
đông đúc và có bề dày về truyền thống cũng nhƣ thành tích giáo dục. Các trƣờng
THPT trong huyện đã có nhiều cố gắng nâng cao chất lƣợng giáo dục, đáp ứng yêu
cầu của địa phƣơng. Trong một số năm gần đây, các trƣờng đã triển khai thực hiện
nhiệm vụ đổi mới. Tuy nhiên, qua tìm hiểu và khảo sát, tôi thấy công tác quản lý
bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho đội
ngũ giáo viên ở các trƣờng trong huyện còn khá mới, chƣa hệ thống và chƣa hiệu
quả, còn những bất cập. Các biện pháp quản lý của Hiệu trƣởng áp dụng chƣa có tính
khoa học, đồng bộ, chƣa đáp ứng đƣợc sự phát triển chung của ngành và của xã hội.
Việc trau dồi, bổ sung, rút kinh nghiệm kịp thời để có những giải pháp khắc phục
những hạn chế và đáp ứng những yêu cầu của sự phát triển của kinh tế, văn hoá, giáo
dục hiện nay của nƣớc nhà là việc làm cấp thiết.
Từ những lý do nêu trên, tôi lựa chọn nghiên cứu “Quản lý hoạt động bồi dưỡng
phương pháp dạy học định hướng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên
trung học phổ thông huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam” làm đề tài luận văn của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lí luận và thực tiễn quản lý hoạt động bồi dƣỡng giáo viên các
trƣờng trung học phổ thông huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam, đề xuất các biện pháp
quản lý bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học định hƣớng phát triển năng lực học sinh
cho giáo viên trung học phổ thông trong huyện đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
hiện nay.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu

Hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học theo định hƣớng phát triển năng
lực học sinh cho giáo viên trung học phổ thông.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Các thành tố của quản lý hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học định
hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên trung học phổ thông


4

4. Giả thuyết khoa học
Hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học cho giáo viên các trƣờng THPT
huyện Lý Nhân đã đạt đƣợc những kết quả nhất định. Nhƣng trƣớc yêu cầu đổi mới
chƣơng trình giáo dục phổ thông hiện nay, việc bồi dƣỡng PPDH cho giáo viên
THPT vẫn bộc lộ một số bất cập. Các bất cập có thể do nhiều nguyên nhân, trong đó
có nguyên nhân do các biện pháp quản lý chƣa phù hợp, việc tổ chức bồi dƣỡng
chƣa hiệu quả. Nếu phân tích rõ cơ sở lý luận và thực tiễn, thiết kế đƣợc kế hoạch,
triển khai tổ chức phù hợp với điều kiện thực tế, đặc điểm giáo viên THPT của
huyện thì có thể đề xuất đƣợc các biện pháp phù hợp cho việc quản lý hoạt động bồi
dƣỡng phƣơng pháp dạy học định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên
THPT huyện Lý Nhân và có thể nâng cao đƣợc hiệu quả quản lý hoạt động này.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về quản lý bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy
học định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên trung học phổ thông.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học
định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên trung học phổ thông ở huyện
Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học định
hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên.
6. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài xác định chủ thể của các biện pháp quản lý bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy

học định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên là hiệu trƣởng các trƣờng
trung học phổ thông ở huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.
Đề tài chỉ sử dụng các số liệu ở 4 trƣờng trung học phổ thông huyện Lý Nhân,
tỉnh Hà Nam trong hai năm học: 2016-2017 và 2017-2018.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng phƣơng pháp này để phân tích, tổng hợp các tài liệu, sách báo và các công
trình nghiên cứu về quản lý bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học cho giáo viên ở trƣờng
trung học phổ thông để xây dựng cơ sở lý luận cho luận văn.


5
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp quan sát
Quan sát các hoạt động dạy học của GV khi thực hiện các biện pháp quản lý
của hiệu trƣởng nhà trƣờng.
7.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Xây dựng phiếu hỏi, nghiên cứu về biện pháp quản lý bồi dƣỡng phƣơng pháp
dạy học cho giáo viên của hiệu trƣởng các trƣờng trung học phổ thông ở huyện Lý
Nhân, tỉnh Hà Nam.
7.2.3. Phương pháp phỏng vấn
Phỏng vấn, tham khảo các ý kiến của chuyên viên, cán bộ quản lý sở Giáo dục
và Đào tạo Hà Nam, hiệu trƣởng các trƣờng THPT về quản lý bồi dƣỡng phƣơng
pháp dạy học cho giáo viên. Thu thập dữ liệu về quá trình quản lý bồi dƣỡng
phƣơng pháp dạy học định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên. Thông
qua đó làm sáng tỏ những điều chƣa nhận ra khi tiến hành quan sát… nhằm bổ sung
các thông tin phục vụ cho kết quả điều tra.
7.2.4. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động
Thông qua các văn bản, kế hoạch, hồ sơ tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra hoạt động
dạy học tích hợp của hiệu trƣởng các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Lý Nhân, tỉnh

Hà Nam để phát hiện các biện pháp của hiệu trƣởng đã thực hiện.
7.2.5. Phương pháp xin ý kiến chuyên gia
Xin ý kiến của các chuyên gia (CBQL và GV) về các vấn đề nhƣ đánh giá thực
trạng, kiểm nghiệm tính hợp lý và khả thi của các biện pháp đƣợc đề xuất…
7.2.6. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Kết hợp lý luận với thực tế, tổng kết kinh nghiệm của các trƣờng trung học
phổ thông trên địa bàn huyện về công tác quản lý quản lý bồi dƣỡng phƣơng pháp
dạy học định hƣớng phát triển phẩm chất năng lực học sinh cho giáo viên. Phƣơng
pháp này dùng để đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động bồi
dƣỡng phƣơng pháp dạy học định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên
đã đề xuất.


6
7.3. Phương pháp xử lý số liệu
Sử dụng toán học xử lí các số liệu thống kê để tìm ra thông tin phục vụ quá
trình nghiên cứu. Nhờ đó xác định đƣợc kết quả một cách khách quan các biện pháp
quản lý dạy học của hiệu trƣởng theo yêu cầu của cấp trung học phổ thông. Rút ra
kết luận, đánh giá, tổng hợp các dữ liệu mới tƣơng ứng.
8. Cấu trúc luận văn
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học
định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên trung học phổ thông.
Chƣơng 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học
định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên ở các trƣờng trung học phổ
thông trên địa bàn huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam .
Chƣơng 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học định
hƣớng phát triển năng lực học sinh cho giáo viên ở các trƣờng trung học phổ thông
huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.

7
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG PHƢƠNG PHÁP
DẠY HỌC ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH
CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
Nhân loại trong quá trình phát triển đã quan tâm rất sớm về vấn đề giáo dục.
Các tƣ tƣởng về dạy học và quản lý dạy học đã đƣợc thể hiện trong những quan
điểm của nhiều nhà giáo dục từ thời cổ đại. Khổng Tử (551-479 TCN) là nhà triết
học, nhà giáo nổi tiếng của Trung Quốc thời cổ đại đã có những tƣ tƣởng rất tiến bộ
về giáo dục. Ông cho rằng ngƣời học phải có nhu cầu trong nhận thức, ham hiểu
biết, muốn khám phá cái mới, độc lập trong suy nghĩ và sáng tạo nhận thức; Ngƣời
thầy không chỉ truyền đạt tri thức đơn thuần mà cơ bản là dạy phát huy năng lực
sáng tạo, dạy cách để ngƣời học tự tìm đến tri thức [Khổng tử]. Con ngƣời cần phải
học tập suốt đời. Tƣ tƣởng của ông đƣợc nhiều quốc gia áp dụng trong thời gian dài
đã cho thấy tính phù hợp, đúng đắn. Socrates (469 - 399 TCN) đã đề xuất thực hiện
phƣơng pháp dạy học, những lập luận đó vẫn đƣợc sử dụng cho đến ngày nay.
Thêm vào đó, J.A.Komenxki (1592-1670) đã bỏ nhiều công sức phân tích các hiện
tƣợng trong tự nhiên và hiện thực, để từ đó tạo môi trƣờng buộc HS phải tìm tòi,
suy nghĩ để nắm đƣợc bản chất của sự vật, hiện tƣợng. J.J.Rousseau (1717-1778)
chủ trƣơng giáo dục trẻ em một cách tự nhiên và ngƣời học sẽ tự khám phá, tích lũy
kiến thức thông qua hoạt động của bản thân mình.
Một số nhà giáo dục cũng có những quan điểm đánh giá về sự tích cực hóa
hoạt động của ngƣời học nhƣ John Dewey (1859-1952), A.Macarenco (1888-1938),
Jean Piaget (1896-1980),…
T.Makiguchi (Nhật Bản) những năm 50 của thế kỉ XX đã đƣa ra quan điểm về
quá trình phát triển của giáo dục tƣơng ứng với sự thay đổi vai trò của ngƣời thầy
trong quá trình giáo dục, dạy học. Dạy học phải hƣớng vào ngƣời học, dạy học tích
cực, biến quá trình dạy học thành quá trình tự học. Hiện nay xu hƣớng giáo dục thế

giới đang đi theo quan điểm này.


8
Theo giáo sƣ William Ouchi, trong quản lý nhân sự cần tạo ra nền văn hóa kinh
doanh mới gọi là nền “văn hóa kiểu Z”, “chỉ đạo lối ứng xử dựa trên sự gắn bó, lòng
trung thành và tin cậy đƣợc cụ thể hóa bằng nghi lễ, quy tắc, những biểu tƣợng…
Muốn phát huy tối đa năng lực của mọi thành viên trong tổ chức và nhận đƣợc sự
trung thành của họ, nhà quản lý cần duy trì và tạo ra việc làm suốt đời cho họ. Trong
tổ chức không có chuyện ngƣời lao động lƣời biếng, không có sự áp đặt từ trên xuống
mà tất cả có sự gắn bó khăng khít, mọi ngƣời đều đƣợc tham gia vào quyết định
chung, quyết định của tập thể cao hơn quyết định từ một cá nhân”.
Các tác giả Xukhomlinxiki V.A cũng nhƣ các tác giả V.PXtrezicodin,
Zakhonôp, Gigoocscaia... trong các nghiên cứu của mình, khẳng định muốn một
nhà trƣờng phát triển thì Hiệu trƣởng nhà trƣờng cần phải chú trọng xây dựng và
bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên, luôn luôn phát huy đƣợc tính chủ động, sáng tạo trong
lao động và tạo ra khả năng ngày càng hoàn thiện tay nghề sƣ phạm của mình, luôn
luôn tạo ra động lực để đội ngũ giáo viên hết lòng vì công việc.
Ở Pakistan, các giáo viên trẻ công tác khoảng 3 năm, phải tham gia chƣơng
trình bồi dƣỡng sƣ phạm do nhà nƣớc quy định kéo dài trong thời gian 3 tháng, gồm
các nội dung nhƣ bồi dƣỡng năng lực dạy học, cơ sở tâm lý của giáo dục, phƣơng
pháp nghiên cứu, đánh giá và nhận xét HS.
Nhật Bản yêu cầu việc tổ chức bồi dƣỡng và đào tạo lại cho GV và cán bộ quản
lý giáo dục phải thƣờng xuyên. Căn cứ tình hình thực tế của từng đơn vị, cá nhân mà
các cấp quản lý giáo dục đề ra các phƣơng thức bồi dƣỡng khác nhau trong một phạm
vi theo yêu cầu nhất định. Thƣờng là mỗi trƣờng cử từ 3 đến 5 GV đƣợc đào tạo lại
một lần theo chuyên môn mới và tập trung nhiều vào đổi mới PPDH.
Khác với chƣơng trình bồi dƣỡng ở Nhật Bản, Ở Thái Lan ngoài bồi dƣỡng
GV đƣợc tiến hành ở trung tâm học tập cộng đồng nhằm thực hiện giáo dục cơ bản,
bên cạnh đó còn huấn luyện kĩ năng nghề nghiệp và thông tin tƣ vấn cho mọi ngƣời

dân trong xã hội. Tại Triều Tiên, để nâng cao trình độ nghiệp vụ và chuyên môn, tất
cả GV đều phải tham gia học tập đầy đủ các nội dung chƣơng trình theo quy định.
Nhà nƣớc đã đƣa ra hai chƣơng trình lớn đƣợc thực thi hiệu quả trong thập kỉ vừa


9
qua, đó là: “Chương trình BD GV mới” để GV thực hiện trong 10 năm và “Chương
trình trao đổi” để đƣa GV đi tập huấn tại nƣớc ngoài.
Theo Howard Gardner (1983) một nhà tâm lý học nổi tiếng của Đại học
Harvard Hoa Kỳ xuất bản cuốn sách có nhan đề “Frames of Mind” (tạm dịch “Cơ
cấu của trí tuệ”), trong đó ông công bố các nghiên cứu lý thuyết của mình về sự đa
dạng của trí thông minh (Theory of Multiple Intelligences ). Ông quan niệm trí
thông minh “là khả năng giải quyết các vấn đề hoặc tạo ra các sản phẩm mà các giải
pháp hay sản phẩm này có giá trị trong một hay nhiều môi trƣờng văn hóa” và “trí
thông minh cũng không thể chỉ đƣợc đo lƣờng duy nhất qua chỉ số IQ”.
Có thể nhận thấy mỗi đứa trẻ đều có cá tính, sở thích, thị hiếu khác nhau, do
vậy chúng cũng có những phƣơng pháp, cách nhận thức khác nhau. Nhà giáo dục
cần hiểu biết và tinh tế để đánh giá đúng những sự khác biệt này. Thông qua quan
sát, nhà giáo dục có thể biết đƣợc các dạng nổi trội của từng ngƣời học theo lý
thuyết đa trí tuệ, từ đó có những phƣơng pháp, cách thức để có thể định hƣớng các
hoạt động phù hợp giúp phát triển khả năng của trẻ.
Những tƣ tƣởng, quan điểm về giáo dục trên ngày nay đang đƣợc nhân loại
tiếp tục kế thừa và phát triển.
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam
Việt nam có nền văn hiến lâu đời, việc học rất đƣợc coi trọng. Trong quá trình
lịch sử, xuất hiện nhiều tƣ tƣởng, quan điểm và các công trình nghiên cứu về dạy
học rất có giá trị.
Chu Văn An, nhà giáo vĩ đại của Việt Nam có một quan điểm về dạy học là
“Cùng lý”, tức là bàn cãi đến cùng cho biết lý lẽ của sự vật. Nhƣ vậy ngƣời học
không chỉ là thụ động tiếp nhận mà phải hợp tác, tích cực để tìm ra kiến thức.

Nguyễn Trãi - nhà chính trị kiệt xuất của Việt Nam nêu quan điểm:”Nên thợ,
nên thầy vì có học; No ăn, no mặc bởi hay làm”. Đây không chỉ nói về việc học mà
cần hiểu là có học mới “nên thầy”, và là thầy cũng vẫn luôn phải học – bồi dƣỡng.
Ngày khai giảng năm học đầu tiên sau cách mạng tháng Tám, Bác Hồ đã gửi
thƣ cho học sinh. Thƣ Bác viết: “…Ngày nay các em được cái may mắn hơn cha
anh là được hấp thụ một nền giáo dục của một nước độc lập, … một nền giáo dục
làm phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em”.


10
Lời Bác trong thƣ nhƣ là một định hƣớng cho việc học, sự thay đổi, nói rộng ra là
đổi mới trong giáo dục hƣớng vào năng lực ngƣời học.
Đứng trƣớc nhiệm vụ đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo nói chung và đổi
mới PPDH nói riêng, có nhiều chuyên gia giáo dục đã đi sâu nghiên cứu vấn đề đổi
mới nội dung DH theo hƣớng nâng cao tính hiện đại, PPDH phát huy tính tự học
của HS, gắn khoa học với thực tiễn sản xuất và đời sống. Song song với đó, dựa
trên quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, các nhà khoa
học đã tiếp cận cách thức quản lý giáo dục và quản lý trƣờng học đáp ứng đổi mới
hiện nay. Một số tác phẩm tiêu biểu về lý luận quản lý giáo dục nhƣ: Phƣơng pháp
luận khoa học giáo dục, Triết lý giáo dục Việt Nam và thế giới của Phạm Minh Hạc.
Vấn đề nâng cao chất lƣợng DH đã đƣợc các nhà nghiên cứu đề cập từ những
năm cuối thế kỷ XX, nhƣng không tƣơng thích với sự đổi thay của giáo dục hiện
nay. Do vậy, đổi mới giáo dục không chỉ là mối quan tâm của một nhóm ngƣời, của
thế hệ mà là của toàn xã hội. Có nhiều nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của
quản lý trong việc nâng cao chất lƣợng dạy và học ở các cấp học, bậc học. Đây
cũng chính là một trong những tƣ tƣởng mang tính chiến lƣợc về mục tiêu phát triển
giáo dục của Đảng “Đổi mới mạnh mẽ nội dung, phƣơng pháp và quản lý giáo dục
đào tạo”.
PGS.TS Nguyễn Văn Đệ, Hiệu trƣởng trƣờng Đại học Đồng Tháp trong
nghiên cứu của mình xác định có 3 loại nhu cầu bồi dƣỡng cho giáo viên nhằm đáp

ứng yêu cầu mới, đó là: bồi dƣỡng giáo viên tiềm lực chuyên môn để đáp ứng việc
dạy học và tiêu chuẩn viên chức theo chức danh giáo viên đạt tỉ lệ chuẩn theo quy
định; Bồi dƣỡng năng lực sƣ phạm cho các giáo viên mới, nâng cao kỹ năng sử
dụng các phƣơng pháp dạy học cũng nhƣ xử lí các tình huống sƣ phạm, sử dụng các
phƣơng tiện kĩ thuật hiện đại vào dạy học; Nhằm đạt chuẩn giáo viên cốt cán để chủ
động đào tạo nguồn giáo viên có chất lƣợng cao.
Ông cho rằng, trong không gian giáo dục hội nhập, từ nhu cầu cấp thiết của
đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, ngƣời thầy phải đáp ứng những tiêu chuẩn
do xã hội đặt ra và do những nhu cầu đổi mới tự thân của giáo dục.


11
Đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, Bộ giáo dục và đào tạo thông qua các chƣơng
trình tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ hàng năm và tiến hành tập huấn cho GV.
TS. Nguyễn Thị Kim Dung, Viện nhiên cứu sƣ phạm – Đại học sƣ phạm Hà
Nội trong nội dung về Thực trạng năng lực sƣ phạm của đội ngũ giáo viên trẻ trong
bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông đã chỉ ra:
“Trong những năm qua, việc bồi dưỡng thường xuyên giáo viên phổ thông
được tổ chức định kì với các bước: (1) Tập huấn giáo viên cố cán tại trung ương;
(2) Giáo viên cốt cán tập huấn đại trà cho giáo viên cơ sở. Hình thức bồi dưỡng tại
các lớp tập huấn là hình thức cơ bản. Rất nhiều nội dung được chuyển tải trong mỗi
đợt tập huấn với thời lượng có hạn nên khó tránh việc giáo viên được tập huấn
không lĩnh hội đầy đủ các nội dung...”. [14, tr.1]
“Nội dung bồi dưỡng thường bị áp đặt, định trước mà không xuất phát từ nhu
cầu, điều kiện thực tế của giáo viên nên tính ứng dụng của chương trình đối với
giáo viên là khá hạn chế, đã xảy ra tình trạng một thời gian ngắn sau bồi dưỡng,
các kỹ năng, kiến thức được tập huấn bị rơi vào lãng quên hoặc ít có điều kiện áp
dụng [14, tr.4]. Chính vì vậy, rất cần những nội dung bồi dưỡng riêng, chuyên sâu
dành cho giáo viên trẻ để giúp họ nhanh chóng thích nghi với nhà trường phổ thông
và đáp ứng các yêu cầu của thực tiễn giáo dục.

Từ nhận định trên cho thấy, công tác bồi dƣỡng nghiệp vụ cho giáo viên luôn
đƣợc quan tâm đặc biệt, thực hiện thƣờng xuyên, nhƣng có rất nhiều hạn chế và
hiệu quả thấp.
Những năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng xuất bản nhiều tài liệu để
phục vụ cho hoạt động bồi dƣỡng giáo viên nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
đào tạo.
Có nhiều công trình nghiên cứu của những nhà nghiên cứu, nhà giáo dục về
bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học cho giáo viên, tuy nhiên, cho đến nay vẫn chƣa có
một công trình nghiên cứu nào đề cập đến quản lý hoạt động bồi dƣỡng phƣơng
pháp dạy học định hƣớng phát triển năng lực HS cho GV ở các trƣờng THPT một


12
cách có hệ thống, đặc biệt là quản lý hoạt động bồi dƣỡng phƣơng pháp dạy học
định hƣớng hƣớng phát triển năng lực HS cho GV ở các trƣờng THPT huyện Lý
Nhân, tỉnh Hà Nam.
Vì vậy, việc nghiên cứu thực trạng, xác lập các biện pháp quản lý hoạt động bồi
dƣỡng phƣơng pháp dạy học định hƣớng hƣớng phát triển năng lực HS cho GV ở các
trƣờng THPT huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam là cần thiết, không những góp phần nâng
cao chất lƣợng dạy và học trong các nhà trƣờng mà còn đáp ứng yêu cầu đổi mới GD
phổ thông hiện nay.
1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài nghiên cứu
1.2.1. Quản lý
Theo Harold Koontz: “Quản lý là hoạt động thiết yếu bảo đảm sự hoạt động
nỗ lực của các cá nhân nhằm đạt đƣợc các mục tiêu của tổ chức” [17, tr 42].
Theo Nguyễn Văn Bình: “Quản lý là một nghệ thuật đạt đƣợc mục tiêu đã đề
ra thông qua điều khiển, phối hợp, hƣớng dẫn, chỉ huy hoạt động của những ngƣời
khác”.
Theo Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là những tác động có định hƣớng, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến đối tƣợng quản lý trong tổ chức để vận hành tổ chức

nhằm đạt mục đích nhất định”.
Theo Trần Kiểm “Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý trong việc
huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực trong và
ngoài tổ chức một cách tối ƣu nhằm đạt đƣợc mục đích của tổ chức với hiệu quả cao
nhất” [23, tr.29].
Theo Từ điển tiếng Việt: “Quản lý là tổ chức và điều khiển các hoạt động theo
những yêu cầu nhất định” [29, tr.800].
Tuy có nhiều quan niệm, cách diễn đạt khác nhau, song khái niệm quản lý có
thể hiểu khái quát, đó là: Hệ thống tác động có chủ đích, phù hợp quy luật khách
quan của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm khai thác và tận dụng tốt
nhất những tiềm năng và cơ hội của đối tượng quản lý để đạt được mục tiêu của
quản lý trong một môi trường luôn biến động”.


13
1.2.2. Trường trung học phổ thông và quản lý trường trung học phổ thông
1.2.2.1. Trường trung học phổ thông
Theo Trần Kiểm: “Trƣờng học là tổ chức giáo dục, là một đơn vị cấu trúc cơ
sở của hệ thống giáo dục quốc dân” [22, tr.11].
Theo Điều lệ trƣờng THCS, trƣờng THPT và trƣờng phổ thông có nhiều cấp
học: “Trƣờng trung học là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống GD quốc dân…
Thực hiện chức năng đào tạo nguồn nhân lực theo yêu cầu của xã hội, đào tạo các
công dân cho tƣơng lai. Trƣờng học với tƣ cách là một tổ chức GD cơ sở vừa mang
tính GD vừa mang tính xã hội, trực tiếp đào tạo thế hệ trẻ, là tế bào quan trọng của
bất kỳ hệ thống GD nào từ Trung ƣơng đến địa phƣơng” [3].
Xét về bản chất, trƣờng học là tổ chức mang tính nhà nƣớc, xã hội, sƣ phạm và
thể hiện các bản chất đó.
1.2.2.2. Quản lý trường trung học phổ thông
Có rất nhiều quan điểm khác nhau về quản lý trƣờng THPT, nhƣng theo quan
điểm của Trần Kiểm thì “Quản lý trƣờng học là thực hiện đƣờng lối giáo dục của

Đảng... là tổ chức hoạt động dạy và học...” [22, tr.11].
Nhƣ vậy cho thấy, nhà trƣờng có nhiệm vụ chính là dạy học và giáo dục HS. Do
đó, quản lý trƣờng học là quản lý hoạt động dạy học của GV, hoạt động học của HS,
hoạt động phục vụ việc dạy và việc học của nhân viên trong trƣờng, đảm bảo việc kết
hợp với các lực lƣợng trong trƣờng nhằm thực hiện đạt đƣợc chất lƣợng và có hiệu
quả mục đích GD.
Có thể thấy công tác quản lý trƣờng trung học phổ thông bao gồm xử lý các
tác động qua lại giữa trƣờng học và xã hội đồng thời quản lý chính nhà trƣờng trung
học phổ thông.
1.2.3. Quản lý hoạt động bồi dưỡng phương pháp dạy học
1.2.3.1. Bồi dưỡng
Theo Từ điển tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên, Bồi dƣỡng là “Làm cho tăng
thêm năng lực hoặc phẩm chất” [29, tr.82].
Nghị định 18/2010/NĐ-CP ngày 5/3/2010 của Chính phủ về đào tạo, bồi
dƣỡng công chức đã đƣa ra cách hiểu bồi dƣỡng nhƣ sau: “Bồi dƣỡng là hoạt động
trang bị, cập nhật, nâng cao kiến thức, kỹ năng làm việc” [26, tr.4].


14
Theo các cách hiểu trên thì: Bồi dƣỡng là quá trình truyền đạt thêm một lƣợng
kiến thức nhất định cho một đối tƣợng học tập cụ thể, trong đó không nhất thiết phải
làm rõ về quá trình và hệ phƣơng pháp truyền đạt thêm, cũng không nhất thiết phải
thay đổi cơ bản chất lƣợng năng lực và kiến thức của ngƣời học, mà chỉ cần cung
cấp thêm năng lực và kiến thức cho họ.
Nhƣ vậy, bồi dƣỡng là quá trình GD có kế hoạch nhằm tăng cƣờng chuyên
môn nghiệp vụ, cập nhật tính thời sự, cuối cùng là tăng giá trị con ngƣời. Sau quá
trình BD, năng lực cá nhân đƣợc nâng cao, đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân
lực trong hiện tại và trong tƣơng lai của tổ chức.
Bồi dƣỡng có thể coi là quá trình cập nhật kiến thức, kỹ năng và vận dụng kiến
thức để bù đắp kiến thức còn thiếu hụt hoặc đã lạc hậu so với nhu cầu phát triển của

xã hội và kĩ năng tiên tiến hiện đại. Vì vậy, các yếu tố cơ bản của bồi dƣỡng là:
- Bổ sung kiến thức, kỹ năng, phƣơng pháp để từ đó nâng cao trình độ trong
lĩnh vực chuyên môn qua hình thức học tập, đào tạo nào đó.
- Bồi dƣỡng có mục đích, mục tiêu, nội dung, chƣơng trình và phƣơng thức
thực hiện cụ thể, rõ ràng.
- Đối tƣợng đƣợc bồi dƣỡng phải đạt ở một trình độ chuyên môn nhất định,
cần đƣợc bồi dƣỡng thêm về chuyên môn, nghiệp vụ, chính trị, tin học, ngoại ngữ
… để đáp ứng sự nghiệp giáo dục mới.
- Mục đích của bồi dƣỡng là nhằm nâng cao phẩm chất, chuyên môn để ngƣời
lao động có cơ hội củng cố, mở mang hệ thống tri thức, kỹ năng, kỹ xảo để đạt đƣợc
hiệu quả cao trong công việc đang làm.
1.2.3.2. Bồi dưỡng phương pháp dạy học
Theo tài liệu hƣớng dẫn thực hiện chƣơng trình, sách giáo khoa cấp THPT
năm học 2016 - 2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo: “Phƣơng pháp dạy học là những
hình thức và cách thức hoạt động của giáo viên và học sinh trong những điều kiện
dạy học xác định nhằm đạt mục đích dạy học” [10, tr.9].
Theo Phạm Viết Vƣợng trong giáo trình Giáo dục học, Nhà xuất bản Đại học
Sƣ phạm, 2010: “Phƣơng pháp dạy học là tổng hợp các cách thức hoạt động phối