Tiết 57 Phú sông Bạch Đằng

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
Tiết:57 Đọc văn:
Ngày soạn:04.1.2010
(Bạch Đằng giang phú)
(Trương Hán Siêu)
I .M ụ c tiêu : Giúp học sinh:
1.Kiến thức:- Cảm nhận được lòng yêu nước, niềm
tự hào dân tộc: Tự hào về truyền thống yêu nước, tự hào
về truyền thống đạo lý nhân nghóa, khẳng đònh đề cao
con người, đạo lý chính nghóa qua nỗi niềm cảm khái
trước cảnh sông Bạch Đằng trong hiện tại.
2. Kó năng: -Thấy được những đặc trưng cơ bản của
thể phú về các mặt kết cấu, hình tượng nghệ thuật, lời văn,
từ đó biết phân tích nột bài phú cụ thể.
3.Thái độ: - Giáo dục học sinh lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, ý thức trân
trọng những đòa danh lòch sử, những danh nhân lòch sử.
II.Chuẩn bò:
1. Chuẩn bò của giáo viên:
-Giáo viên thiết kế giáo án, làm một số sơ đồ biểu bảng.
2. Chuẩn bò của học sinh:
-Học sinh đọc bài, soạn bài, chuẩn bò tài liệu và đồ dùng học tập cần thiết.
III. Hoạt động d ạ y h ọ c:
1 . n đònh lớp : (1phút) Kiểm tra só số, vệ sinh phòng học, mặc đồng phục .
2. Ki ể m tra bài c ũ : (5phút)
_ Hãy giới thiệu vài nét tiêu biểu về tác giả Ba-sô.
_ Nêu đặc điểm nghệ thuật của thơ Hai-cư Nhật Bản.
_ Chọn phân tích một bài thơ mà em thích nhất.
Kiểm tra vở soạn bài của 3 em học sinh ( mỗi tổ 1 em)
3. Giảng bài m ớ i :
* Giới thiệu bài : (1phút)
Ngày xưa với quan niệm “thi dó ngôn chí” (thơ để nói cái chí của mình), các thi nhân

thường làn thơ phú để tả cảnh, qua đó ngụ ý, ngụ tình. Bài Phú sông Bạch Đằng của
Trương Hán Siêu là một trường hợp như vậy.
-Tiến trình bài dạy:
Giáo án 10 cơ bản - 1 - – Nguyễn Văn Mạnh

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
Giáo án 10 cơ bản - 2 - – Nguyễn Văn Mạnh

Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung

5’

5’

3’

Hoạt động 1:
Giáo viên gọi học
sinh đọc phần I , nêu
nội dung chính, giáo
viên nhấn mạnh phần
chiến công lòch sử của
sông Bạch Đằng .

- Hoạt động 2:
Giáo viên cho học
sinh đọc diễn cảm từ:
“Bên sông bô lão -->

hết.
Hoạt động3:
Sau khi đọc xong giáo
viên hướng dẫn cho
học sinh nhận biết vò
trí, vai trò của nhân
vật khách và các bô
lão trong toàn bài phú.

Giáo viên cho học sinh
tìm hiểu mục đích dạo
Hoạt động 1:
Học sinh đọc phần I ,
nêu nội dung chính
TÁC GIẢ: (? – 1354)
_ Tự là Thăng Phủ,
hiệu Độn Tẩu người
làng Phúc Thành,
huyện Yên Ninh (nay
là Ninh Bình).
_ Từng là môn khách
của Trần Quốc Tuấn,
có công tham gia
kháng chiến chống
quân Nguyên-Mông.
Làm quan trải bốn đời
vua Trần. Được các
Vua Trần và nhân dân
kính trọng và gọi là
Thầy. Khi mất được

tặng tước Thái bảo,
Thái Phó được thờ ở
Văn Miếu.
_ Ông từng giữ chức
Hàn Lâm học só, tính
cương trực học vấn
uyên thâm
_ Tác phẩm để lại 4bài
thơ, 3bài văn, trong đó
có bài Phú sông Bạch
Đằng.
- Hoạt động 2:
Cho học sinh đọc
diễn cảm từ: “Bên
sông bô lão... ---> hết
và sau đó tìm hiểu từ
khó.
Hoạt động 3:
Học sinh nhận biết vò
trí, vai trò của nhân vật
khách và các bô lão
trong toàn bài phú.
Hình tượng nhân vật
“khách”:
_ Là sự phân thân của
chính tác giả.
I/- Tiểu dẫn:
1/- Tác giả:
2/- Đòa danh sông Bach Đằng
- Lòch sử (Sách giáo khoa)

- Văn học ( Sách giáo khoa)
3/- Đặc điểm thể loại:
- Phú: văn có vần hoặc xen
lẫn văn vần và văn xuôi để
tả: cảnh vật, phong tục, kể sự
việc, bàn chuyện đời.
- Bài Phú sông Bạch Đằng
làm theo lối phú cổ thể ( có
vần, không nhất thiết phải
đối, cuối bài thường kết lại
bằng thơ)
4/Chia bố cục
Đoạn 1 “ Khách...còn lưu”
Cảm xúc lòch sử của khách
trước sông Bạch Đằng
Đoạn 2: “ Bên sông ....ca
ngợi”
Các bô lão kể về chiến công
lòch sử của sông Bạch Đằng.
- Đoạn 3: “ Tuy nhiên ..lệ
chan”
Lời bình của các bô lão về
chiến công xưa.
- Đoạn 4: Phần còn lại: Lời
ca khẳng đònh vai trò và đức
độ của con người.
II/- Đọc – hiểu :
1/- Đọc:
2/- Tìm hiểu văn bản:
a)- Thú du ngoạn - niềm cảm

khái khi đến sông Bạch
Đằng
-Thú du ngoạn:
Cảnh :
+ Nguyên, Tương, Vũ Huyệt
+ Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam
Ngô, Bách Việt
--> Nghệ thuật :Liệt kê đòa
danh, từ điển cố Trung Quốc,
hình ảnh tượng trưng: non
nước hữu tình đất nước.
Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
– Củng cố :
Với câu từ đơn giản mà hấp dẫn, bố cục chặt, lời văn linh hoạt, hình tượng nghệ thuật
sinh động, vừa gợi hình sắc trực tiếp, vừa mang ý nghóa khái quát, triết lý, ngôn từ hào
sảng, trang trọng, lắng đọng, gợi cảm, Phú sông Bạch Đằng là đỉnh cao nghệ thuật của
thể phú trong văn học Việt Nam thời trung đại, thể hiện lòng yêu nước và niềm tự hào
dân tộc, tự hào về truyền thống anh hùng bất khuất và truyền thống đạo lý nhân nghóa
của dân tộc Việt Nam. Tác phẩm còn thể hiện tư tưởng nhân văn cao đẹp qua việc đề
cao vai trò, vò trí của con người
.Dặn dò học sinh chuẩn bò cho tiết học tiếp theo: ( 3 phút)
- Ra bài tập về nhà :
-Chuẩn bò bài :
1/- Đọc bài : Văn học sử về tác giả Nguyễn Trãi và trả lời trong vở soạn các câu hỏi
hướng dẫn học bài trong Sách giáo khoa
2/- Đánh giá chung của em về Nguyễn Trãi?
IV. Rút kinh nghiệm, bổ sung :
.................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................

.................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................

................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
...............................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.............................................................................................................................
.................................................................................................................................

...............................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Giáo án 10 cơ bản - 3 - – Nguyễn Văn Mạnh

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
Giáo án 10 cơ bản - 4 - – Nguyễn Văn Mạnh