Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học quận cầu giấy, hà nội trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN CÔNG THỊ THU HUYỀN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
QUẬN CẦU GIẤY, HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI
GIÁO DỤC HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI, 2018


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN CÔNG THỊ THU HUYỀN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
QUẬN CẦU GIẤY, HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI
GIÁO DỤC HIỆN NAY

Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.14.01.14

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. NGUYỄN THỊ MAI LAN

HÀ NỘI, 2018

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu
ghi trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa
từng công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Hà Nội, ngày tháng năm 2018
Tác giả

Nguyễn Công Thị Thu Huyền


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
GIÁO VIÊN TIỂU HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ............ 8
1.1. Hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ...... 8
1.2. Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục ..................................................................................................................... 18
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ............................................................................ 26
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG GIÁO
VIÊN TIỂU HỌC QUẬN CẦU GIẤY, HÀ NỘI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI
MỚI GIÁO DỤC ..................................................................................................... 32
2.1. Khái quát chung về giáo dục tiểu học và hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu
học quận Cầu Giấy, Hà Nội ...................................................................................... 32
2.2. Địa bàn, khách thể nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu thực trạng ............ 37
2.3.Thực trạng hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học quận Cầu giấy, Hà Nội
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ............................................................................ 39
2.4.Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học quận Cầu giấy,
Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ................................................................ 42

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG GIÁO
VIÊN TIỂU HỌC QUẬN CẦU GIẤY, HÀ NỘI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI
MỚI GIÁO DỤC ..................................................................................................... 52
3.1. Những nguyên tắc để đề xuất các biện pháp ...................................................... 52
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục ................................................................................................. 53
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .......................... 63
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................... 68
CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ ....................................................... 73
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 74


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL

: Cán bộ quản lý

CNTT

: Công nghệ thông tin

CL

: Công lập

ĐHQG

: Đại học Quốc gia

ĐHSP

: Đại học Sư phạm

GD

: Giáo dục

GD-ĐT

: Giáo dục – Đào tạo

GV

: Giáo viên

GVPT

: Giáo viên phổ thông

HS

: Học sinh

KHCN

: Khoa học công nghệ

NCL

: Ngoài công lập

NXB

: Nhà xuất bản

THPT

: Trung học phổ thông

UBND

: Ủy ban nhân dân


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Lớp học, số học sinh, điểm trường tiểu học quận Cầu Giấy, Hà
Nội ......................................................................................................... 32
Bảng 2.2: Số lượng đội ngũ lãnh đạo các trường tiểu học .............................. 34
Bảng 2.3: Chất lượng đội ngũ lãnh đạo các trường tiểu học .......................... 35
Bảng 2.4: Số lượng đội ngũ giáo viên các trường tiểu học ............................. 35
Bảng 2.5: Chất lượng đội ngũ giáo viên các trường tiểu học ......................... 35
Bảng 2.6: Mức độ thực hiện chương trình, nội dung bồi dưỡng .................... 39
Bảng 2.7: Mức độ thực hiện hình thức bồi dưỡng .......................................... 40
Bảng 2.8: Mức độ thực hiện các phương pháp bồi dưỡng .............................. 41
Bảng 2.9: Mức độ thực hiện nội dung quản lý lập kế hoạch hoạt động bồi
dưỡng giáo viên tiểu học ....................................................................... 43
Bảng 2.10: Mức độ thực hiện nội dung quản lý tổ chức hoạt động bồi
dưỡng giáo viên tiểu học ....................................................................... 44
Bảng 2.11: Mức độ thực hiện nội dung quản lý chỉ đạo hoạt động bồi

dưỡng giáo viên tiểu học ....................................................................... 46
Bảng 2.12: Mức độ thực hiện nội dung quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt
động bồi dưỡng giáo viên tiểu học........................................................ 47
Bảng 2.13: Đánh giá của giáo viên, cán bộ quản lý về mức độ ảnh hưởng
của các yếu tố tới quản lý hoạt động bồi dưỡng (%) ............................ 49
Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp .................. 64
Bảng 3.2: Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp ..................... 65


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh đổi mới giáo dục ở nước ta hiện nay thì việc nâng cao
chất lượng giáo dục là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Trong đó, có bậc tiểu
học. Bậc tiểu học là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục phổ thông. Nó
là cấp học nền tảng, cơ sở giúp cho học sinh học tập được ở các cấp học tiếp
theo. Để nâng cao chất lượng đào tạo ở bậc tiểu học thì đội ngũ giáo viên nhà
trường tiểu học đóng vai trò quyết định. Bởi lẽ, giáo viên chính là người thực
hiện nhiệm vụ chính của nhà trường, đó là nhiệm vụ dạy học. Để giáo viên có
thể hoàn thành tốt nhiệm vụ dạy học của mình đòi hỏi họ phải có đủ kiến
thức, kỹ năng và phẩm chất đạo đức nhà giáo đáp ứng được chuẩn giáo viên
tiểu học theo quy định hiện hành.
Trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta cũng như các bộ ban ngành
liên quan và các nhà trường tiểu học đã rất chú trọng đến những công việc và
nhiệm vụ cụ thể để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học, giúp đội
ngũ giáo viên tiểu học có đủ kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ và phẩm chất đạo
đức để hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ dạy học tại nhà trường. Một trong những
nhiệm vụ cụ thể đó là tổ chức các hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên tiểu học.
Hà Nội là thủ đô của nước ta, do vậy nó có vai trò và vị trí vô cùng
quan trọng trong sự phát triển kinh tế, xã hội nói chung và đặc biệt là sự phát
triển của giáo dục và đào tạo nước nhà. Do vậy, việc nâng cao chất lượng đội

ngũ giáo viên nói chung và giáo viên tiểu học nói riêng thông qua hoạt động
bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tiểu học là một trong những mục tiêu quan trọng
góp phần giải quyết được bài toán chất lượng cho giáo dục của Hà Nội.
Thực tế đã cho thấy, hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học tại Hà Nội
đã được chú trọng thực hiện và hoạt động này trong thực tế đã bước đầu
chứng minh được tính hiệu quả và vai trò quan trọng của nó đối với việc nâng
cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học ở đây. Tuy nhiên, đứng trước những
yêu cầu về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục nước nhà hiện nay thì đòi
1


hỏi hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học cần phải nâng cao hơn nữa về chất
lượng. Đặc biệt là chú trọng vào việc thực hiện hiệu quả mục tiêu, chương
trình, nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng giáo viên tiểu học.
Có nhiều nguyên nhân có ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động bồi
dưỡng giáo viên tiểu học. Tuy nhiên, một trong những nguyên nhân chủ yếu
thuộc về quản lý hoạt này. Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học
nếu được chủ thể quản lý thực hiện tốt ở ở các nội dung như quản lý mục tiêu,
quản lý nội dung, quản lý hình thức, quản lý phương pháp và quản lý điều
kiện cơ sở vật chất phục vụ hoạt động bồi dưỡng thì hiệu quả hoạt động này
sẽ được nâng cao. Do vậy, việc nghiên cứu quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo
viên tiểu học quận Cầu Giấy, Hà Nội trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện
nay là rất cần thiết.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
2.1.Những nghiên cứu về hoạt động bồi dưỡng giáo viên
Tính đến thời điểm hiện tại, trên thế giới và ở Việt Nam đã có nhiều
nghiên cứu cụ thể về hoạt động bồi dưỡng giáo viên. Các nghiên cứu về hoạt
động bồi dưỡng giáo viên được xem xét đa chiều, dưới nhiều góc độ khác
nhau trên cả bình diện lí luận và thực tiễn. Dưới đây chúng tôi sẽ nêu dẫn cụ
thể về các nghiên cứu này.

-Các nghiên cứu trên thế giới:
Nhà giáo dục nổi tiếng J.A. Komensky (1592- 1670) cho rằng, đối với
hoạt động học tập của mối cá nhân thì việc càng học nhiều, ôn tập nhiều thì
kiến thức sẽ càng vững vàng. Do vậy, cá nhân phải chịu khó học tập và bồi
dưỡng kiến thức và đặc biệt là biến quá trình học tập, bồi dưỡng thành quá
trình tự học, tự bồi dưỡng [dẫn theo 30].
Tác giả Jacques Nimier (1996), với công bố “Giáo viên rèn luyện tâm
lý” cũng đã nhận định rằng việc hình thành phẩm chất, năng lực của người
giáo viên không chỉ thực hiện ở các trường sư phạm là đủ, mà trong hoạt động
thực tiễn, trong cuộc sống nghề nghiệp sau này người giáo viên phải luôn tự
rèn luyện, bồi dưỡng nhằm bổ sung và hoàn thiện nhân cách [34].
2


Cũng bàn về vấn đề bồi dưỡng và học tập của người lớn, tác giả
Malcom S.Knowles đã khẳng định: việc học tập và bồi dưỡng của người lớn
cần chú trọng tới 5 vấn đề chính như sau: người học là người tự định hướng
cho việc học tập của mình; người học đã có những kinh nghiệm cơ bản trong
công việc của họ; Họ sẵn sàng học tập để đáp ứng cho sự phát triển trong
công việc của họ; Họ xác định được trọng tâm của môn học và giải quyết triệt
để những vấn đề trọng tâm đó; Động cơ của việc học tập là nhằm phát triển
toàn diện bản thân của họ [35].
-Các nghiên cứu ở Việt Nam:
Ở Việt Nam việc nghiên cứu về hoạt động học tập và bồi dưỡng cho
người lớn nói chung và giáo viên nói riêng cũng đã quan tâm nghiên cứu từ
rất sớm. Các công trình nghiên cứu cũng tập trung vào việc chỉ ra vai trò quan
trọng của hoạt động học tập và bồi dưỡng đối với sự phát triển của mỗi cá
nhân và đối với hoạt động nghề nghiệp của họ. Đặc biệt đối với người giáo
viên, với đặc thù hoạt động nghề nghiệp của họ là giáo dục và đào tạo thế hệ
trẻ vậy nên việc học tập và bồi dưỡng của họ nhằm nâng cao được kiến thức,

kĩ năng, phẩm chất đạo đức nhà giáo thì họ càng phúc đáp tốt được nhiệm vụ
dạy học và giáo dục của họ tại nhà trường. Tác giả Trần Bá Hoành (2006),
trong sách chuyên khảo với tựa đề “Vấn đề giáo viên - Những nghiên cứu lý
luận và thực tiễn” đã chỉ rõ những mục tiêu cần đạt được trong hoạt động bồi
dưỡng giáo viên; các nội dung cần thực hiện trong hoạt động bồi dưỡng giáo
viên và nhấn mạnh tới việc cần phải học hỏi kinh nghiệm bồi dưỡng giáo viên
từ các nước có nền giáo dục tiên tiến trên thế giới để học tập và áp dựng voà
thực tiễn hoạt động này tại Việt Nam[19]. Cùng với công bố nêu trên, tác giả
Trần Bá Hoành (2010), cũng công bài viết “Những yêu cầu mới về nghiệp vụ
sư phạm trong chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học”. Trong đó, khẳng định
rõ việc bồi dưỡng giáo viên là nhiệm vụ vô cùng quan trọng và cần thiết để
nâng cao chất lượng đội ngũ và đồng thời nâng cao chất lượng hoạt động đào
tạo[20].
3


Đề tài cấp Nhà nước “Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cải cách công
tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên phổ thông” của tác giả Nguyễn Thị Bình, đã
làm rõ vị trí, vai trò, chức năng của giáo viên trong giai đoạn phát triển mới
của đất nước và đề xuất những giải pháp quản lý hoạt động đào tạo, bồi
dưỡng chuyên môn và năng lực cho giáo viên phổ thông nhằm giúp giáo viên
đáp ứng được yêu cầu nghệ nghiệp trong giai đoạn mới [8].
2.2.Những nghiên cứu về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên
Hướng nghiên cứu về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên đã và
đang dành được sự chú ý quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà khoa học. Các
nghiên cứu về vấn đề này khá đa dạng và phong phú, được xem xét trên nhiều
phương diện khác nhau cả về lý luận và thực tiễn. Các nghiên cứu cụ thể về
vấn đề này sẽ được nêu dẫn dưới đây:
-Các nghiên cứu trên thế giới:
Michel Develay (1999), trong cuốn "Một số vấn đề về đào tạo giáo

viên" đã khẳng định rất rõ vai trò của quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên
đối với chất lượng của hoạt động này. Tác giả cũng nhấn mạnh cách thức
quản lý chính là điểm mấu chốt tạo nên hiệu quả của quản lý hoạt động bồi
dưỡng giáo viên [26].
Tác giả D.J. Fiore (2004), trong cuốn “Giới thiệu những tiêu chuẩn
quản lý giáo dục, lý thuyết và thực hành”, đã đưa ra một số tiêu chuẩn của nhà
quản lý giáo dục, trong đó có nhiệm vụ thực hiện phát triển, bồi dưỡng năng
lực giáo dục, năng lực dạy học cho đội ngũ giáo viên trong nhà trường [33].
Năm 1991, H. Wily đã công bố “Quản lý và những kết nối của nó với
hiệu quả học đường”, (Nanagement and its Linkages with School
Efecctiveness). Trong đó, đã nêu lên mối quan hệ biện chứng của quản lý nhà
trường với các yếu tố mang lại hiệu quả trường học như: mục đích giáo dục,
thiết chế giáo dục, hoạt động của giáo viên, của học sinh, cơ sở vật chất và
môi trường giáo dục. Sự phát triển của các mối quan hệ biện chứng đó yêu
cầu người giáo viên phải không ngừng tiếp cận sự thay đổi, thông qua hoạt
động tự học, tự bồi dưỡng [37].
4


3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Xác định cơ sở lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt
động bồi dưỡng giáo viên tiểu học quận Cầu Giấy, Hà Nội. Trên cơ sở đó đề
xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học quận Cầu
Giấy, Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
-Xác định cơ sở lí luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu
học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
-Khảo sát, phân tích và chỉ ra thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng
giáo viên tiểu học quận Cầu Giấy, Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

hiện nay .
-Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học
quận Cầu Giấy, Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay và khảo
nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học quận Cầu Giấy, Hà Nội.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học quận Cầu Giấy, Hà
Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
4.3. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu này tập trung vào việc nghiên cứu lý luận và thực trạng
hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học quận
Cầu Giấy, Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay theo tiếp cận
chức năng quản lý.
Nghiên cứu này chỉ tập trung vào việc phân tích thực trạng hoạt động
này trong 3 năm trở lại đây. Do vậy, các số liệu thu thập để phục vụ việc
nghiên cứu luận văn chỉ tính từ năm 2015.
5


5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
-Tiếp cận hệ thống: Hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học có mối
quan hệ mật thiết với tất cả các hoạt động khác tại nhà trường đại học. Hoạt
động này cũng có mối quan hệ chặt chẽ với các yêu cầu về hoạt động đào tạo
nói chung ở bậc học tiểu học và yêu cầu về phát triển, đổi mới giáo dục nước
ta trong thời kỳ hiện nay. Do vậy, việc nghiên cứu quản lý hoạt động bồi
dưỡng giáo viên tiểu học quận Cầu Giấy, Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục hiện nay cần phải được nghiên cứu có tính hệ thống.

-Tiếp cận chức năng quản lý: Luận văn sử dụng tiếp cận chức năng
quản lý trong nghiên cứu quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học
quận Cầu Giấy, Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay chính là
việc thực hiện nghiên cứu để chỉ ra các giải pháp lập kế hoạch, tổ chức, chỉ
đạo, kiểm tra đánh giá việc thực hiện hoạt động này trong thực tiễn.
-Tiếp cận quá trình: Tiếp cận quá trình trong nghiên cứu quản lý hoạt
động bồi dưỡng giáo viên tiểu học quận Cầu Giấy, Hà Nội đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục hiện nay chính là việc xem xét các thành tố của quá trình
bồi dưỡng hoạt động này và mối quan hệ giữa các thành tố quả hoạt động này
nhằm có những biện pháp quản lý phù hợp tới các thành tố để hoạt động bồi
dưỡng đạt hiệu quả theo mục tiêu đề ra.
5.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể
Để giải quyết được mục đích và nhiệm vụ của đề tài luận văn đặt ra
chúng tôi xác định các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
-Phương pháp nghiên cứu văn bản, tài liêu;
-Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi;
-Phương pháp phỏng vấn sâu;
-Phương pháp xin ý kiến chuyên gia;
-Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học.

6


6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Nghiên cứu về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng
yêu cầu đổi mới hiện nay góp phần cung cấp thêm cơ sở khoa học và thực tiễn
cho lĩnh vực quản lý giáo dục. Luận văn đã hệ thống được các tài liệu về bồi
dưỡng, quản lý hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên, phát triển thêm khái niệm
quản lý hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên tiểu học. Luận văn đã triển khai

hướng nghiên cứu quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo tiếp
cận quá trình kết hợp với chức năng quản lý.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Luận văn đã chỉ ra được thực trạng hoạt động bồi dưỡng và quản lý
hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học quận Cầu Giấy, Hà Nội đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Kết quả nghiên cứu có thể được ứng dụng
triển khai thực hiện tại các trường tiểu học tại thành phố Hà Nội. Kết quả
nghiên cứu của luận văn cũng là tài liệu tham khảo bổ ích cho các nhà lãnh
đạo ngành giáo dục, hiệu trưởng trường tiểu học và giáo viên tiểu học.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, luận văn được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu
học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
Chương 2: Thực trạng hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học quận
Cầu Giấy, Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học
quận Cầu Giấy, Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay

7


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
GIÁO VIÊN TIỂU HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
1.1. Hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản
1.1.1.1.Khái niệm hoạt động bồi dưỡng
Khái niệm bồi dưỡng được trình bầy khái nhiều tại các từ điển, tại các

sách chuyên khảo, giáo trình và các công trình khoa học như bài báo khoa
học, báo cáo đề tài khoa học, luận văn và luận án tiến sĩ.
Theo Unesco khái niệm bồi dưỡng được hiểu là: Bồi dưỡng có ý nghĩa
nâng cao nghề nghiệp. Quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có
nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ của bản
thân nhằm đáp ứng nhu cầu lao động nghề nghiệp [36].
Theo từ điển Giáo dục học: Bồi dưỡng (nghĩa rộng), là quá trình giáo
dục, đào tạo nhằm hình thành nhân cách và phẩm chất riêng biệt của nhân
cách theo định hướng đã chọn. Bồi dưỡng (nghĩa hẹp): là quá trình trang bị
thêm kiến thức, kỹ năng nhằm mục đích nâng cao và hoàn thiện năng lực hoạt
động trong các lĩnh vực cụ thể. Ví dụ: Bồi dưỡng kiến thức, bồi dưỡng lý
luận, bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm…[16].
Theo tác giả Nguyễn Minh Đường, khái niệm bồi dưỡng được trình bầy
như sau: Bồi dưỡng là quá trình cập nhật, bổ sung những kiến thức và kỹ
năng đã lạc hậu hoặc còn thiếu trong một cấp học, bậc học và thường được
xác nhận bằng một chứng chỉ [14].
Tác giả Mạc Văn Trang cho rằng: Bồi dưỡng là quá trình nhằm mục
đích cập nhật hóa kiến thức, bổ sung thêm kiến thức cho ngành nghề đã được
đào tạo, nâng cao hiệu quả công tác trong lĩnh vực đó. Bồi dưỡng diễn ra
trong khoảng thời gian dài, có thể từ 1 đến 6 tháng, 1 năm..., có thể bồi dưỡng
8


tập trung hoặc không tập trung. Kết thúc khóa học, học viên được cấp chứng
chỉ công nhận kết quả bồi dưỡng [29].
Phân tích các khái niệm nêu dẫn ở trên, trong luận văn này chúng tôi
xác định khái niệm bồi dưỡng như sau: Bồi dưỡng là quá trình trang bị thêm
kiến thức, kỹ năng cho cá nhân nhằm mục đích nâng cao và hoàn thiện năng
lực hoạt động trong các lĩnh vực cụ thể.
1.1.1.1.Khái niệm giáo viên tiểu học

Trong thông tư Số: 41/2010/TT-BGDĐT, Hà Nội, ngày 30 tháng 12
năm 2010, Thông tư ban hành Điều lệ trường tiểu học. Khái niệm giáo viên
tiểu học được hiểu như sau:
Giáo viên tiểu học làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục học sinh trong
trường tiểu học và cơ sở giáo dục khác thực hiện chương trình giáo dục tiểu học.
1.1.2. Những yêu cầu về kiến thức, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối
sống của giáo viên tiểu học trong bối cảnh đổi mới giáo dục
Để góp phần thực hiện tốt Nghị quyết Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp
hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo
đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì toàn ngành giáo dục phải
đổi mới. Đội ngũ giáo viên giảng dạy tại các nhà trường cũng vậy, để đáp ứng
được những yêu cầu công cuộc đổi mới giáo dục hiện nay thì đòi hỏi người
giáo viên nói chung và người giáo viên tiểu học nói riêng cần phải đáp ứng
được những yêu cầu mới về kiến thức, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống.
Bởi vì, giáo viên nói chung, giáo viên tiểu học nói riêng là người trực tiếp
thực hiện nhiệm vụ dạy học, thực hiện những yêu cầu trong chương trình đổi
mới giáo dục. Giáo viên không chỉ là người dạy học trên lớp học, một người
làm nhiệm vụ truyền thụ kiến thức là chính, người cung cấp thông tin, mà trở
thành người tổ chức, hướng dẫn quá trình học của học sinh. Những thay đổi
về vai trò, vị trí của người học và người dạy trong những hoàn cảnh biến đổi
nhanh, phức tạp đòi hỏi giáo viên có khả năng đáp ứng linh hoạt và hiệu quả
trước những yêu cầu mới [2].
9


Những thay đổi về vai trò, vị trí của người học và người dạy trong
những hoàn cảnh biến đổi nhanh, phức tạp đòi hỏi các cơ sở đào tạo giáo viên
phải chuẩn bị cho các giáo sinh, những thầy giáo trong tương lai có khả năng
đáp ứng linh hoạt và hiệu quả trước những yêu cầu mới.
Có thể nói, đứng trước yêu cầu về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục

và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì người giáo viên
phải nâng cao trình độ kiến thức chuyên môn, kỹ năng và nghiệp vụ sư phạm
cũng như phẩm chất đạo đức nhà giáo. Để có được kiến thức, kỹ năng, nghiệp
vụ sư phạm và các phẩm chất đạo đức nhà giáo người giáo viên phải được bồi
dưỡng thêm về những kiến thức mới để đáp ứng yêu cầu. Việc bồi dưỡng cho
giáo viên tiểu học những nội dung nêu trên sẽ giúp cho giáo viên nâng cao
được năng lực thực hiện nhiệm vụ dạy học và giáo dục tại nhà trường tiểu
học, đáp ứng các yêu cầu phát triển giáo dục tiểu học theo hướng đổi mới căn
bản và toàn diện giáo dục và đào tạo và theo yêu cầu chuẩn giáo viên tiểu học.
1.1.2.1. Những yêu cầu về kiến thức
Đối với giáo viên tiểu học, rất cần đổi mới về kiến thức để đáp ứng các
yêu cầu phát triển giáo dục tiểu học theo hướng đổi mới căn bản và toàn diện
giáo dục và đào tạo và theo yêu cầu chuẩn giáo viên tiểu học. Trong đó, cần
phải bồi dưỡng các nội dung sau:
-Về kiến thức, cần phải tập trung vào việc bồi dưỡng để giáo viên tiểu
học nắm bắt và có được kiến thức cơ bản, kiến thức mới nhất về tâm lý học sư
phạm và tâm lý học lứa tuổi, giáo dục học tiểu học; có kiến thức mới về kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh; có kiến thức phổ thông về
chính trị, xã hội và nhân văn, kiến thức liên quan đến ứng dụng công nghệ thông
tin, ngoại ngữ, tiếng dân tộc; có kiến thức mới về địa phương về nhiệm vụ chính
trị, kinh tế, văn hoá, xã hội của tỉnh, huyện, xã nơi giáo viên công tác.
-Về kĩ năng sư phạm: cần phải tập trung vào việc bồi dưỡng để giáo
viên tiểu học nắm bắt và có được kiến thức về lập kế hoạch dạy học; biết cách
soạn giáo án theo hướng đổi mới; Tổ chức và thực hiện các hoạt động dạy học
10


trên lớp phát huy được tính năng động sáng tạo của học sinh; Công tác chủ
nhiệm lớp; tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp; Thực hiện thông
tin hai chiều trong quản lý chất lượng giáo dục; hành vi trong giao tiếp, ứng

xử có văn hoá và mang tính giáo dục; Xây dựng, bảo quản và sử dụng có hiệu
quả hồ sơ giáo dục và giảng dạy.
-Về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống: cần phải tập trung vào việc
bồi dưỡng để giáo viên tiểu học nắm bắt và có được nhận thức tư tưởng chính
trị với trách nhiệm của một công dân, một nhà giáo đối với nhiệm vụ xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc; Chấp hành pháp luật, chính sách của Nhà nước; Chấp
hành quy chế của ngành, quy định của nhà trường, kỷ luật lao động; Đạo đức,
nhân cách và lối sống lành mạnh, trong sáng của nhà giáo; tinh thần đấu tranh
chống các biểu hiện tiêu cực; ý thức phấn đấu vươn lên trong nghề nghiệp; sự tín
nhiệm của đồng nghiệp, học sinh và cộng đồng; Trung thực trong công tác; đoàn
kết trong quan hệ đồng nghiệp; phục vụ nhân dân và học sinh.
1.1.3. Mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp, hình thức bồi
dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
1.1.3.1. Mục tiêu bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục
Có thể nói rằng, để đáp ứng được yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện
giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong
điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế
đòi hỏi hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học phải nhằm mục tiêu giúp cho
giáo viên tiểu học có những kiến thức, kĩ năng sư phạm, phẩm chất chính trị,
đạo đức, lối sống để thực hiện tốt nhất nhiệm vụ dạy học và giáo dục học sinh
tại nhà trường tiểu học. Do vậy, mục tiêu bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp
ứng yêu cầu đổi mới giáo dục cần phải xây dựng dựa trên khung năng lực của
người giáo viên tiểu học qua các khâu: Đánh giá thực trạng mức độ năng lực
hiện tại của giáo viên tiểu học dựa trên khung năng lực cần có; Đánh giá được
những hạn chế về năng lực của giáo viên tiểu học so với khung năng lực giáo
11


viên tiểu học đã được xác định; Dựa trên cơ sở phân tích thực trạng năng lực

của giáo viên tiểu học so với khung năng lực giáo viên tiểu học sẽ xác định
mục tiêu bồi dưỡng cho giáo viên tiểu học.
1.1.3.2. Chương trình, nội dung bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục
Để đội ngũ giáo viên tiểu học có thể đáp ứng tốt nhất kiến thức, kĩ năng
phẩm chất, chính trị lối sống theo yêu cầu của đổi mới giáo dục hiện nay thì
việc xây dựng chương trình, nội dung bồi dưỡng cho giáo viên tiểu học là hết
sức quan trọng. Bởi lẽ, nội dung, chương trình bồi dưỡng sẽ là điều kiện tiên
quyết đối với chất lượng của hoạt động bồi dưỡng. Do vậy, để đội ngũ giáo
viên tiểu học đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục thì cần phải đổi mới nội
dung, chương trình bồi dưỡng cho họ.
Để đáp ứng những yêu cầu đổi mới giáo dục bậc tiểu học hiện nay thì
chương trình bồi dưỡng giáo viên tiểu học cần phải được xây dựng theo
hướng như sau: Chương trình bồi dưỡng giáo viên tiểu học cần đặt trong tính
tổng thể của toàn bộ chương trình đào tạo học sinh bậc tiểu học. Chương trình
bồi dưỡng giáo viên tiểu học cần phải được xây dựng trên cơ sở tích hợp
nhiều nội dung học tập, tích hợp sự hình thành và phát triển kiến thức và kĩ
năng cho học viên. Chương trình bồi dưỡng giáo viên tiểu học cần có sự phân
hóa cụ thể theo từng đối tượng học viên, theo mức độ nhận thức và nhu cầu
bồi dưỡng của bản thân họ. Chương trình bồi dưỡng giáo viên tiểu học phải
thể hiện tính phổ thông, cơ bản cân đối và toàn diện để đảm bảo mỗi cá nhân
phát huy hết tiềm năng của mình. Chương trình bồi dưỡng giáo viên tiểu học
phải phù hợp và thiết thực đối với người học về thời gian, nội dung, cách thức
bồi dưỡng. Chương trình bồi dưỡng phải thật sự phù hợp vvới nhu cầu của
người học, thiết thực và đáp ứng tốt các yêu cầu và nhiệm vụ dạy học, giáo
dục học sinh tại trường tiểu học.
Chương trình, nội dung bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục hiện nay cần hướng đến như sau:

12

* Chương trình, nội dung bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống
cho giáo viên tiểu học:
Các nội dung cần phải bồi dưỡng cho giáo viên tiểu học gồm: các kiến
thức và thái độ về tư tưởng chính trị gắn với trách nhiệm của một công dân,
một nhà giáo đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cụ thể là:
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng cho giáo viên về hoạt động xã hội,
xây dựng và bảo vệ quê hương đất nước, góp phần phát triển đời sống văn
hoá cộng đồng, giúp đỡ đồng bào gặp hoạn nạn trong cuộc sống;
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng cho giáo viên về tình yêu nghề, tận
tụy với nghề; sẵn sàng khắc phục khó khăn hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo dục
học sinh;
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng cho giáo viên về giữ gìn truyền
thống tốt đẹp của người Việt Nam; nâng cao ý thức bảo vệ độc lập, tự do,
lòng tự hào dân tộc, yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội;
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng cho giáo viên về các Nghị quyết
của Đảng, chủ trương chính sách của Nhà nước;
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng cho giáo viên về pháp luật, chính
sách của Nhà nước; Chấp hành quy chế của ngành, quy định của nhà trường,
kỷ luật lao động.
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng cho giáo viên về đạo đức, nhân
cách và lối sống lành mạnh, trong sáng của nhà giáo; tinh thần đấu tranh
chống các biểu hiện tiêu cực; ý thức phấn đấu vươn lên trong nghề nghiệp; sự
tín nhiệm của đồng nghiệp, học sinh và cộng đồng.
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng cho giáo viên về tính trung thực trong
công tác; đoàn kết trong quan hệ đồng nghiệp; phục vụ nhân dân và học sinh.
* Chương trình, nội dung bồi dưỡng kiến thức cho giáo viên tiểu học:
- Chương trình, nội dung bồi dưỡng kiến thức cơ bản cho giáo viên tiểu
học gồm có:

+Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cơ bản về chương
trình, sách giáo khoa của các môn học được phân công giảng dạy;
13


+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức chuyên sâu, đồng
thời có khả năng hệ thống hoá kiến thức trong cả cấp học để nâng cao hiệu
quả giảng dạy đối với các môn học được phân công giảng dạy;
+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cơ bản trong các tiết
dạy đảm bảo đủ, chính xác, có hệ thống;
+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức dạy học sinh giỏi,
hoặc giúp đỡ học sinh yếu hay học sinh còn nhiều hạn chế trở nên tiến bộ.
- Chương trình, nội dung bồi dưỡng kiến thức về tâm lý học sư phạm và
tâm lý học lứa tuổi, giáo dục học tiểu học gồm:
+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học về đặc điểm tâm lý, sinh lý của học sinh tiểu học, kể cả học sinh khuyết
tật, học sinh có hoàn cảnh khó khăn; vận dụng được các hiểu biết đó vào hoạt
động giáo dục và giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh;
+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu học
về tâm lý học lứa tuổi, sử dụng các kiến thức đó để lựa chọn phương pháp giảng
dạy, cách ứng xử sư phạm trong giáo dục phù hợp với học sinh tiểu học;
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học về giáo dục học, vận dụng có hiệu quả các phương pháp giáo dục đạo
đức, tri thức, thẩm mỹ, thể chất và hình thức tổ chức dạy học trên lớp;
+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học thực hiện phương pháp giáo dục học sinh cá biệt có kết quả.
- Chương trình, nội dung bồi dưỡng kiến thức về kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập, rèn luyện của học sinh gồm:
- Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh. Trong đó,

có chương trình, nội dung về:
+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học thực hiện kiểm tra ý thức tham gia học tập, nghiên cứu cơ sở lý luận của
việc kiểm tra, đánh giá đối với hoạt động giáo dục và dạy học ở tiểu học;
14


+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học thực hiện kiểm tra ý thức tham gia học tập, nghiên cứu các quy định về
nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập, rèn luyện của học sinh tiểu học theo tinh thần đổi mới;
+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học thực hiện kiểm tra đánh giá, xếp loại học sinh chính xác, mang tính giáo
dục và đúng quy định;
+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học thực hiện việc soạn các đề kiểm tra theo yêu cầu chỉ đạo chuyên môn, đạt
chuẩn kiến thức, kỹ năng môn học và phù hợp với các đối tượng học sinh.
- Chương trình, nội dung bồi dưỡng kiến thức phổ thông về chính trị,
xã hội và nhân văn, kiến thức liên quan đến ứng dụng công nghệ thông tin,
ngoại ngữ, tiếng dân tộc:
+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ đúng với quy định;
+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học kiến thức về giáo dục hoà nhập trẻ khuyết tật, giáo dục môi trường, quyền
và bổn phận của trẻ em, y tế học đường, an toàn giao thông, phòng chống ma
túy, tệ nạn xã hội;
+ Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học thực hiện biết và sử dụng được một số phương tiện nghe nhìn thông dụng
để hỗ trợ giảng dạy như: tivi, cát sét, đèn chiếu, video;
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu học

thực hiện về tin học, hoặc ngoại ngữ, hoặc tiếng dân tộc nơi giáo viên công tác,
hoặc có báo cáo chuyên đề nâng cao chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ.
- Chương trình, nội dung bồi dưỡng kiến thức địa phương về nhiệm vụ
chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội của tỉnh, huyện, xã nơi giáo viên công tác gồm.
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học về tình hình chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội và các Nghị quyết của địa
phương;
15


+Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học tình hình và nhu cầu phát triển giáo dục tiểu học của địa phương;
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học về ảnh hưởng của gia đình và cộng đồng tới việc học tập và rèn luyện đạo
đức của học sinh để có biện pháp thiết thực, hiệu quả trong giảng dạy và giáo
dục học sinh;
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học về phong tục, tập quán, các hoạt động thể thao, văn hoá, lễ hội truyền
thống của địa phương.
* Chương trình, nội dung bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên tiểu học:
Chương trình, nội dung bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên tiểu
học gồm có:
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học về cách lập kế hoạch dạy học; biết cách soạn giáo án theo hướng đổi mới.
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu
học về tổ chức và thực hiện các hoạt động dạy học trên lớp phát huy được tính
năng động sáng tạo của học sinh.
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu học
về công tác chủ nhiệm lớp; tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu

học về thực hiện thông tin hai chiều trong quản lý chất lượng giáo dục; hành
vi trong giao tiếp, ứng xử có văn hoá và mang tính giáo dục.
+Chương trình, nội dung bồi dưỡng các kiến thức cho giáo viên tiểu học
về xây dựng, bảo quản và sử dụng có hiệu quả hồ sơ giáo dục và giảng dạy.
1.1.3.3. Phương pháp, hình thức bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục
-Về phương pháp bồi dưỡng:
Phương pháp bồi dưỡng là tổ hợp các cách thức cộng tác hoạt động
chung của người dạy với người học nhằm đạt tới mục tiêu hoạt động bồi
dưỡng. Đặc trưng của phương pháp bồi dưỡng là tính hướng đích của nó.
16


Phương pháp bồi dưỡng tự nó có chức năng phương tiện, phương pháp bồi
dưỡng cũng gắn liền với tính kế hoạch và tính liên tục của hoạt động, hành
động, thao tác. Phương pháp bồi dưỡng có mối quan hệ chặt chẽ với các thành
tố của quá trính dạy học: phương pháp và mục tiêu, phương pháp và nội dung,
phương pháp và phương tiện dạy học, phương pháp và đánh giá kết quả. Do
vậy, có thể nói rằng, việc sử dụng các phương pháp nào để bồi dưỡng cho
giáo viên tiểu học nắm bắt và có được kiến thức, kĩ năng, phẩm chất đạo đức
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục cần phải được chú ý đúng mức.
Với đặc thù về chương trình, nội dung bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp
ứng yêu cầu đổi mới với khối lượng kiến thức giáo viên cần phải tiếp thu là
nhiều và đa dạng, các kĩ năng cần phải nắm bắt được cũng tương đối mới và
phong phú. Mặt khác, đặc điểm của giáo viên tiểu học nói chung là những cá
nhân có lứa tuổi, trình độ đào tạo, năng lực chuyên môn, kĩ năng sư phạm và
đạo đức nghề nghiệp là khác nhau,… Do vậy, cần phải lựa chọn phương pháp
bồi dưỡng sao cho phù hợp nhất với tất cả các đối tượng tham gia bồi dưỡng
và sao cho đạt được mục đích của hoạt động bồi dưỡng đề ra. Do vậy, việc
lựa chọn các phương pháp bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi

mới giáo dục cần phải chú ý các vấn đề sau:
+Phương pháp dạy học thực hành: Đây là phương pháp giảng dạy trên
cơ sở tự quan sát giảng viên làm mẫu và thực hiện tự lực của sinh viên dưới
sự hướng dẫn của giảng viên nhằm hoàn thành các bài tập, các nhiệm vụ và
yêu cầu bài học, từ đó hình thành các kỹ năng, kỹ xảo mà người giáo viên sẽ
phải thực hiện trong hoạt động nghề nghiệp sau này. Bên cạnh đó, phương
pháp dạy học thực hành còn giáo giáo viên được bồi dưỡng củng cố được tri
thức chuyên ngành, những kĩ năng nghề nghiệp, phát triển năng lực tư duy để
có đủ khả năng xử lí các tình huống sư phạm sẽ xảy ra trong thực tế hoạt động
dạy học tại trường tiểu học.
+Phương pháp thảo luận và học tập nhóm: Phương pháp này là một
trong những phương pháp đòi hỏi sự tham gia tối đa nhất của người học vào
quá tình thảo luận và thực hiện các hoạt động học tập cùng với nhóm. Mọi
17


thành viên trong nhóm thảo luận và nhóm học tập này đều phải tham gia một
cách chủ động và tích cực vào các hoạt động học tập của nhóm, được phát biểu
để trình bầy về quan điểm riêng của mình về các nội dung học tập được yêu cầu.
Thông qua phương pháp học tập nhóm, các thành viên trong nhóm sẽ học hỏi
được nhiều hơn từ các thành viên khác của nhóm từ đó nắm bắt tốt hơn các kiến
thức và rèn luyện được các kĩ năng giải quyết vấn đề khó khăn nảy sinh trong
học tập và thực hiện các nhiệm vụ cụ thể tại nhà trường tiểu học.
+Phương pháp tham quan thực tế: Đây cũng là một trong những
phương pháp bồi dưỡng cho giáo viên tiểu học mang lại hiệu quả cao. Bởi vì,
phương pháp này sẽ là một trong những cách tốt nhất để hiện thực hoá những
lý thuyết đã được học đem đến cho sinh viên những cách nhìn khách quan và
thực tế nhất về những kiến thức cần phải tiếp thu và lĩnh hội.
-Về hình thức bồi dưỡng: hình thức bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp
ứng yêu cầu đổi mới giáo dục cần phải được lựa chọn sao cho phù hợp nhất

và giúp cho hoạt động bồi dưỡng đạt được hiệu quả cao nhất.
Các hình thức bồi dưỡng có thể được lựa chọn sử dụng gồm:
+Hình thức bồi dưỡng thường xuyên;
+Hình thức bồi dưỡng theo chuyên đề.
Ngoài ra nhà trường cũng có thể sử dụng hình thức bồi dưỡng như mời
chuyên gia của từng lĩnh vực về trình bầy, báo cáo; tổ chức các hoạt động như
thao giảng, thảo luận, tham quan học tập kinh nghiệm và đặc biệt là tạo động
lực để giáo viên tiểu học tự bồi dưỡng và gắn kết việc tự bồi dưỡng của giáo
viên với các sinh hoạt khoa học, sinh hoạt chuyên môn của tổ bộ môn và của nhà
trường, liên trường hoặc cụm trường.
1.2. Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục
1.2.1. Lí luận về quản lý và chức năng của hoạt động quản lý
1.2.1.1.Khái niệm quản lý
Trong quá trình hình thành và phát triển của lý luận quản lý, khái niệm
quản lý đã được các nhà nghiên cứu đưa ra theo nhiều cách khác nhau:
18


Từ điển Tiếng Việt thông dụng giải thích: Quản lý là tổ chức, điều
khiển hoạt động của một đơn vị cơ quan [27].
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là tác động có mục đích,
có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động (nói chung
là khách thể quản lý) nhằm thực hiện những mục tiêu dự kiến”[25, tr105].
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Bản chất của hoạt động quản lý gồm hai
quá trình tích hợp vào nhau, quá trình “quản” gồm sự coi sóc giữ gìn để duy
trì tổ chức trạng thái ổn định, quá trình “lý” gồm sự sửa sang, sắp xếp, đổi
mới đưa vào thế phát triển” [4, tr 31].
Tác giả Hà Thế Ngữ cho rằng: “Quản lý là dựa vào các quy luật khách
quan vốn có của hệ thống, để tác động đến hệ thống, nhằm chuyển hệ thống

đó sang một trạng thái mới” [28, tr104].
Những định nghĩa trên đây tuy khác nhau về cách diễn đạt, về góc độ
tiếp cận nhưng đều gặp nhau ở những nội dung cơ bản của khái niệm quản lý:
Quản lý là quá trình tác động có mục đích, có định hướng của chủ thể quản lý
lên khách thể quản lý bằng việc vận dụng các chức năng quản lý, nhằm sử
dụng có hiệu quả nhất các tiềm năng và cơ hội của tổ chức để đạt được mục
tiêu đề ra.
1.2.1.2.Chức năng của quản lý
Nhiều tác giả khác nhau trên thế giới và ở Việt Nam khi nghiên cứu về
quản lý đã chỉ ra 4 chức năng cơ bản của hoạt động quản lý bao gồm: Lập kế
hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra.
- Lập kế hoạch: Là căn cứ vào thực trạng ban đầu của tổ chức và căn cứ
vào nhiệm cụ được giao mà thiết lập các mục tiêu của tổ chức trong từng thời
kỳ, từng giai đoạn, từ đó tìm ra con đường, biện pháp, cách thức đưa tổ chức
đạt được mục tiêu đó. Kế hoạch là nền tảng của quản lý, lập kế hoạch bao
gồm: xác định chức năng, nhiệm vụ và các công việc của đơn vị, dự báo, đánh
giá triển vọng, đề ra mục tiêu, chương trình, xác định tiến độ, xác định kinh
phí, xây dựng các nguyên tắc tiêu chuẩn, xây dựng các thể thức thực hiện.
19