BIỆN PHÁP QUẢN lý HOẠT ĐỘNG bồi DƯỠNG học SINH GIỎI tại các TRƯỜNG THPT THÀNH PHỐ đà lạt TỈNH lâm ĐỒNG

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT
ĐỘNG BỒI DƯỠNG HỌC SINH
GIỎI TẠI CÁC TRƯỜNG THPT
THÀNH PHỐ ĐÀ LẠT TỈNH
LÂM ĐỒNG


Nhân tài là điều kiện đầu tiên, hết sức quan trọng và không
thể thiếu được đối với công cuộc xây dựng và phát triển của mỗi
dân tộc, mỗi quốc gia. Phát hiện, đào tạo, BD và sử dụng nhân tài
luôn là chiến lược quan trọng mà không quốc gia nào lại không
làm. HSG THPT là nguồn nhân tài tiềm năng của đất nước. Vì thế
việc tìm ra biện pháp BD HSG và quản lý hoạt động BD HSG sao
cho đạt hiệu quả cao chính là trách nhiệm của các nhà trường,
trong đó có các trường THPT thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng.
Các nguyên tắc đề xuất
Đảm bảo tính kế thừa
Đây là nguyên tắc có tính biện chứng trong quá trình vận
động và phát triển của các sự vật hiện tượng nói chung. Chính vì
vậy việc đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động BD HSG cần
phải vận dụng nguyên tắc này. Các biện pháp đề xuất đảm bảo
tính kế thừa những biện pháp đã thực hiện có hiệu quả, tiếp thu có
chọn lọc, đề xuất thay đổi những gì bất cập, chưa phù hợp với
điều kiện, hoàn cảnh của các trường THPT thành phố Đà Lạt, tỉnh
Lâm Đồng trong thời điểm hiện tại.
Đảm bảo tính hệ thống
Hệ thống là tập hợp các phần tử có quan hệ hữu cơ với nhau,
tác động chi phối lẫn nhau theo các quy luật nhất định để trở
thành một chỉnh thể. Muốn hoạt động BD HSG đạt kết quả tốt thì

các biện pháp đưa ra phải phù hợp, có mối liên hệ, tác động qua
lại thúc đẩy nhau cùng phát triển. Hoạt động BD HSG là hoạt
động thường xuyên, diễn ra hàng năm trong mỗi nhà trường.
Chính vì thế, hệ thống các biện pháp quản lý cần cụ thể, chặt chẽ,
đảm bảo cho người học vừa nắm được kiến thức cơ bản, vừa khắc
sâu được kiến thức nâng cao; vừa đảm bảo được mũi nhọn vừa
đáp ứng yêu cầu đầu ra cuối cấp của HS.
Đảm bảo tính hiệu quả
Hiệu quả chính là thước đo cho mọi công việc. Biện pháp đề
ra có đạt hay không thì sẽ được kiểm chứng bằng hiệu quả thực
hiện. Muốn vậy các biện pháp đề xuất phải giải quyết tốt được các
vấn đề khó khăn vướng mắc đang đặt ra, đưa hoạt động BD HSG
và công tác quản lý hoạt động BD HSG ở các trường THPT trong
thành phố Đà lạt trở nên hiệu quả hơn và không làm nảy sinh
những vấn đề mới phức tạp và khó khăn.
Đảm bảo tính thực tiễn
Việc đề xuất các biện pháp phải phù hợp với tình hình thực
tiễn các nhà trường THPT, điều kiện kinh tế, xã hội tại thành phố
Đà lạt trong thời điểm hiện tại và các định hướng trong tương lai.
Không nên đưa ra các biện pháp không phù hợp với điều kiện,
hoàn cảnh thực tế của các nhà trường, của địa phương, và xu thế
phát triển của xã hội.


Các biện pháp đề xuất có thể áp dụng được trong hoàn cảnh
thực tế hiện nay của các trường THPT tại thành phố Đà Lạt;
không quá khó khăn, tốn kém hay gây ảnh hưởng đến các hoạt
động khác trong các nhà trường.
Biện pháp quản lý hoạt động BD HSG THPT thành phố
Đà Lạt tỉnh Lâm Đồng

Quản lý nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công
tác BD và quản lý hoạt động BD HSG ở trường THPT
Mục tiêu của biện pháp
Nhận thức là cơ sở, là tiền đề cho mọi hành động. Một khi có
nhận thức đúng thì mới có hành động đúng. Tuy nhiên hiện nay,
trước những thay đổi về kinh tế, sự phát triển của khoa học-công
nghệ và nhất là những thay đổi về giáo dục… có không ít người
hiểu chưa đúng về ngành giáo dục và việc BD HSG. Trong suy
nghĩ của nhiều người thì bệnh thành tích vẫn còn rất lớn và tư
tưởng thực dụng trong giáo dục còn nhiều. Hiện nay tại thành phố
Đà Lạt, vẫn đang diễn ra hai luồng tư tưởng. Môt luồng thì cho
rằng việc BD HSG THPT không quá cần thiết, rất khó khăn, khó
có kết quả cao và không quan trọng bằng tập trung vào ôn thi tốt
nghiệp THPT và Đại học cho các em. Một luồng thì cho rằng cần
phải đẩy mạnh hoạt động BD HSG. Vì vậy muốn tổ chức tốt việc
BD HSG, muốn nhận được sự ủng hộ của đông đảo GV, HS,
CMHS thì trước hết Hiệu trưởng nhà trường phải "Nâng cao nhận


thức về tầm quan trọng của công tác BD và quản lý hoạt động BD
HSG ở trường THPT". Đây là một biện pháp có vị trí quan trọng.
Nó định hình công việc, quyết định hướng đi và hiệu quả của hoạt
động BD HSG và quản lý hoạt động BD HSG ở các trường THPT.
Mục tiêu của biện pháp nhằm làm cho CBQL, GV, HS,
CMHS hiểu sâu sắc hơn về tầm quan trọng của hoạt động BD
HSG và quản lý hoạt động BD HSG ở các trường THPT; nắm
chắc chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về giáo dục
trong giai đoạn hiện nay, về bồi dưỡng nhân tài; hiểu biết về điều
kiện thực tế của địa phương cũng như của nhà trường; có nhận
thức đúng đắn cả về lý luận và thực tiễn của hoạt động BD HSG

và quản lý hoạt động BD HSG. Cần làm rõ Thứ nhất: BD HSG
không chỉ đơn thuần là nâng cao kiến thức cho HS, đạt được giải
cao trong kỳ thi mà BD HSG giúp phát triển năng lực học tập và
sáng tạo cho HS, xây dựng khả năng tư duy độc lập, sáng tạo, sự
hứng thú cao trong học tập và trên hết là đào tạo, BD nhân tài cho
đất nước. Thứ hai: BD HSG giúp cho GV nâng cao trình độ tay
nghề, có năng lực và tầm nhìn bao quát hơn khi thực hiện chương
trình, nâng cao vị thế, vai trò của nhà trường, giúp nhà trường
hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ chính trị của mình. Thứ ba: HSG
một số ít là do khả năng thiên bẩm, phần đông là do người dạy có
PP tốt và sự rèn luyện kiên trì của HS mà nên. Thứ tư: Bồi dưỡng
HSG sẽ giúp cho học sinh nâng cao bản lĩnh, tri thức khả năng


thích ứng cao, giúp các em nhanh nhẹn, nhạy bén hơn khi học lên
cao hơn hoặc xử lý các tình huống thực tiễn khi ra đời.
Biện pháp này còn nhằm mục tiêu giúp CBQL và GV ý thức
đúng vấn đề, tránh đề cao, chạy theo "thành tích", quá chú trọng
đến HSG mà buông lỏng chất lượng đại trà, không đầu tư đúng
mức cho việc phụ đạo HS yếu kém. Bên cạnh đó cũng tránh bệnh
“thực dụng” trong giáo dục xem nhẹ việc BD HSG nặng ôn luyện
thi vào Đại học.
b) ND của biện pháp
Làm cho CBQL, GV phải nắm chắc những cơ sở lý luận cơ
bản (đã trình bày ở chương 1), các quan điểm, chủ trương, chính
sách của Đảng, Nhà nước về đào tạo và BD nhân tài. Luôn nhận
thức đúng về mục tiêu "nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài" và xác định đó là nhiệm vụ trọng tâm, thường
xuyên của nhà trường và mỗi CBQL, GV. Phải luôn ý thức được,
kết quả của hoạt động BD HSG gắn liền với thương hiệu, chất

lượng của GV, nhà trường.
Làm cho HS, phụ huynh nâng cao nhận thức về tầm quan
trọng của hoạt động BD HSG chính là việc BD cho HS MĐ, động
cơ học tập đúng đắn, từ đó hình thành niềm say mê tìm tòi, khám
phá, hoàn thiện tri thức của mình. Bên cạnh đó, GV cũng cần
nâng cao nhận thức cho HS về PP học tập và ý nghĩa của việc tự
học. Bởi tự học là một yếu tố cốt lõi tạo nên sự thành công trong


học tập, nhất là HSG thì khả năng tự học phải càng cao.
Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động BD
HSG đối với CMHS chính là việc làm cho họ hợp tác với nhà
trường trong việc giáo dục, BD con, em. Khi đã hiểu về tầm quan
trọng của hoạt động BD HSG, CMHS sẽ quan tâm tạo điều kiện
về vật chất và tinh thần cho con em họ có đầy đủ điều kiện tốt
nhất để phát huy tài năng, năng lực của bản thân.
c) Cách thức thực hiện
Mỗi Hiệu trưởng các nhà trường cần nắm vững quan điểm
của Đảng, Nhà nước về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao,
BD nhân tài cho đất nước; phải xác định hoạt động BD HSG là
hoạt động không thể thiếu trong nhà trường THPT; xây dựng ý chí
quyết tâm thực hiện có hiêu quả cao nhất.
Ngay từ đầu năm học, thông qua buổi sinh hoạt chuyên môn,
chuyên đề, các nhà trường cần quán triệt cho CBQL và GV nắm
quan điểm và mục tiêu bồi dưỡng nhân tài. Chỉ đạo các tổ phải
xây dựng kế hoạch, đề ra mục tiêu và thời gian có học sinh đạt
học sinh giỏi các cấp. Tổ chức vinh danh các cán bộ, GV có
những đóng góp tích cực, có thành tích tốt trong hoạt động BD
HSG của nhà trường, trong các buổi lễ, sơ kết, tổng kết…
Tổ chức tốt "Tuần sinh hoạt tập thể", tuyên truyền cho học

sinh những lợi ích từ việc tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi mang
lại.


Tổ chức các buổi kể chuyện, nêu những tấm gương thành
công trong học tập, nhất là tấm gương tự học trên thế giới và trong
nước, đặc biệt là những cựu HS vượt khó học giỏi, thành đạt của
nhà trường. Có nhiều hình thức nêu gương: Trong các buổi sinh
hoạt đầu tuần, ngoại khóa, lồng ghép trong các tiết học,...
Định kì tổ chức các buổi tọa đàm, ngoại khóa, sinh hoạt
chuyên đề cho GV và HS. Qua đó, GV trong tổ và GV các tổ có
điều kiện trao đổi kinh nghiệm về ND, PP BD HSG,...HS các đội
tuyển có điều kiện giao lưu học hỏi kinh nghiệm học tập của nhau.
GV và HS có điều kiện gần gũi và hiểu biết nhau hơn, tạo sự thân
thiện giữa GV và HS,...Tổ chức các hoạt động giao lưu học tập
kinh nghiệm giữa các trường để GV và học sinh có những chia sẽ
kinh nghiệm bồi dưỡng.
Xây dựng “góc vinh danh” trên bảng tin, thư mục vinh danh
trên website của trường; vinh danh cán bộ, GV và HS có thành
tích cao trong công tác BD HSG.
Trong năm học, Hiệu trưởng các nhà trường chỉ đạo, tổ chức
tuyên dương trước trường, trước lớp những HS có thành tích cao
trong học tập, đặc biệt là những HS có thành tích đạt giải HSG, tự
học thành công,...để kích thích và khơi dậy niềm đam mê học tập
ở các HS khác.
Trong các buổi sinh hoạt truyền thống, những buổi họp phụ
huynh HS, CBQL và GV cần nhấn mạnh tầm quan trọng của hoạt


động BD HSG và quản lý hoạt động BD HSG đến CMHS để tạo

mối quan hệ chặt chẽ giữa nhà trường - gia đình – xã hội; vận
động CMHS quan tâm tới việc tạo mọi điều kiện tốt nhất về tinh
thần và vật chất cho con em họ cũng như tài trợ về tài chính cho
công tác BD HSG của nhà trường.
d) Điều kiện thực hiện
Biện pháp này muốn được thực hiện và đạt kết quả cao phải
có sự lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của ban giám hiệu nhà trường.
Hiệu trưởng và các cán bộ quản lý khác trong trường phải có
quyết tâm cao, quyết liệt trong chỉ đạo và triển khai thực hiện.
Hiệu trưởng phải làm rõ được trách nhiệm của từng cá nhân,
bộ phận trong trường trong công tác BD HSG. Bên cạnh đó cần có
sự quan tâm hỗ trợ của hội CMHS nhà trường, các mạnh thường
quân, cựu học sinh …tạo điều kiện cho việc động viên GV, khen
thưởng HS có thành tích; tổ chức các buổi tọa đàm, ngoại khóa...
Tổ chức và kiểm tra chặt chẽ công tác tuyển chọn HS
tham gia BD HSG; tuyển chọn và BD GV dạy BD HSG
Mục tiêu của biện pháp
Xuất phát từ thực tế, không phải mọi HS xếp loại học lực
Giỏi đều là HS có thể tham gia BD HSG. Ngược lại, HS có năng
khiếu chưa chắc đã là HS có xếp loại học lực Giỏi. Vì thế các nhà
trường cần phải làm tốt công tác tuyển chọn HS. Việc phát hiện và


tuyển chọn đúng những HS có năng khiếu là bước bản lề, là một
trong những yếu tố quyết định sự thành công của công tác BD
HSG. Tuyển chọn học sinh không đúng khả năng sẽ gây nên sự
khó khăn trong việc học của học sinh và hoạt động bồi dưỡng của
giáo viên, không mang lại hiệu quả như mong đợi.
Tuyển chọn GV tham gia dạy HSG cũng là một mục tiêu rất
quan trọng của các nhà trường. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã

từng nói: "Muốn có trò giỏi trước hết phải có thầy giỏi". Vì vậy
muốn chất lượng BD HSG được nâng cao trước hết các nhà quản
lý phải tuyển chọn được một đội ngũ GV trực tiếp BD HSG có đủ
cả trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm, kinh nghiệm thực tiễn,
nhiệt tình, tâm huyết đáp ứng được yêu cầu trước mắt cũng cũng
như lâu dài cho sự phát triển của nhà trường.
BD GV tham gia giảng dạy giúp các giáo viên nâng cao trình
độ, đáp ứng yêu cầu công việc, đồng thời có sự giao lưu trao đổi
kinh nghiệm, chia sẽ, chuyển giao kiến thức kinh nghiệm của
người đi trước cho người đi sau, làm cho hoạt động BD HSG
được duy trì bền vững và ngày càng có chất lượng hơn.
b) ND của biện pháp
Tổ chức tuyển chọn HSG:
Những HS có tố chất tốt về thể thao và nghệ thuật thì thường
dễ thấy được bằng mắt thường hơn những HS có tố chất tốt về các
bộ môn khoa học. Trong khoa học, những người có tố chất tốt


thường bộc lộ “kín” và muộn hơn vì nó đòi hỏi các phẩm chất trí
tuệ, thời gian học tập, nghiên cứu nhiều hơn. Vì thế việc phát
hiện, tuyển chọn HS có năng khiếu về các môn khoa học đòi hỏi
người GV phải có cái nhìn "bản chất" và "tinh ý". Có như vậy mới
không nhầm lẫn những dấu hiệu bề ngoài và thuộc tính bản chất.
Những HS có năng khiếu thường bộc lộ ở việc các em có cách
giải bài độc đáo, khác lạ so với cách giải của GV, những cảm xúc
tự nhiên nhưng tinh tế, độc đáo mang dấu ấn cá nhân. Chính vì
vậy, việc tuyển chọn HS phải được thực hiện có kế hoạch, chương
trình, theo tiêu chí rõ ràng, bằng nhiều phương pháp và thông qua
một quá trình đủ dài, đáp ứng đội tin cậy của các biện pháp đánh
giá để chọn được đúng đối tượng cần chọn.

Tuyển chọn giáo viên dạy BD HSG
Xây dựng đội ngũ GV: GV là người trực tiếp BD HSG. Vì
vậy muốn chất lượng BD HSG được nâng cao trước hết các nhà
quản lý phải có kế hoạch xây dựng được một đội ngũ GV trực tiếp
BD HSG có đủ cả trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm, kinh
nghiệm thực tiễn, nhiệt tình, tâm huyết giúp BGH trong công tác
hướng dẫn, BD các đội tuyển, xây dựng ND giảng dạy, lựa chọn
PP BD thích hợp với từng bộ môn và từng HS.
Tuyển chọn GV phải thông qua nhiều kênh tham khảo khác
nhau; chủ yếu phải dựa trên sự tự nguyện, tâm huyết hơn là phân
công chỉ định. Đội ngũ giáo viên BD HSG cũng sẽ là đội ngũ giáo


viên cốt cán của bộ môn trong trường, chính vì thế cần đảm bảo
hài hòa giữa kinh nghiệm và sự năng động; sự chín chắn và sự
nhiệt tình; tư duy sâu với sự ham hiểu biết. Tránh việc chọn giáo
viên BD với mục tiêu khác với mục tiêu của hoạt động BD HSG.
Tổ chức bồi dưỡng giáo viên dạy BD HSG:
Việc BD GV cần được tiến hành thường xuyên. Bên cạnh
việc BD các kiến thức chuyên sâu bộ môn thì cần BD cho GV
những kiến thức mới. Việc BD GV có thể được tiến hành thông
qua nhiều hình thức. Tuy nhiên quan trọng nhất vẫn là GV tự BD
để nâng cao trình độ, kịp thời bổ sung những kiến thức kĩ năng
còn hạn chế của bản thân.
ND BD GV có thể được chia ra thành các mảng sau:
+ BD tư tưởng chính trị, phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp.
+ BD trình độ chuyên môn: Là BD kiến thức khoa học theo
từng thang bậc của bộ môn mà GV đảm nhiệm.
+ BD năng lực sư phạm: như khả năng giao tiếp; khả năng
truyền thụ kiến thức, dẫn dắt HS; khả năng xử lý các tình huống

sư phạm,...
+ BD kinh nghiệm thực tế: Đó là các kinh nghiệm BD HSG,
kinh nghiệm lựa chọn ND, PP ôn tập, kinh nghiệm hướng dẫn HS
tự học ở nhà,....
c) Cách thức thực hiện


Việc phát hiện HSG được dựa trên cơ sở sau: Ngay từ khi
HS mới vào lớp 10: Căn cứ vào các thành tích mà HS đạt được từ
các năm học trước (tham khảo qua học bạ, sổ điểm và GV dạy
năm trước). Theo dõi quá trình học tập HKI lớp 10, kết quả điểm
các bài kiểm tra của bộ môn; cách xử lý các vấn đề, bài tập liên
quan đến bộ môn. Nhất là cách xử lý các vấn đề có tính tư duy
phân tích, tổng hợp cao (bài tập khó); cách xử lý vấn đề riêng ít
theo khuôn mẫu. Bên cạnh đó cũng cần chú ý tố chất “di truyền”.
Tuyển chọn HS cần tiến hành sớm. Tốt nhất là sau Học kỳ một
lớp 10 để có thời gian BD đủ dài giúp GV truyền tải hết các nội
dung cần thiết. Học sinh nắm vững kiến thức.
Việc tuyển chọn HS có thể tiến hành như sau:
+ Xây dựng bộ tiêu chí tuyển chọn. Những học sinh phải đạt
những tiêu chí sau:
HS có năng khiếu: Tiếp thu kiến thức bộ môn nhanh; có khả
năng phân tích, tổng hợp và sáng tạo trong học tập bộ môn.
HS say mê bộ môn: thể hiện qua sự yêu thích bộ môn, cần cù
chăm chỉ và có sự tập trung cao trong học tập bộ môn.
Có kết quả tốt trong học tập bộ môn: Đạt được kết quả cao
trong các bài kiểm tra bộ môn và được giáo viên dạy tín nhiệm.
Vượt qua được chuẩn đầu vào của bài kiểm tra tuyển chọn

Việc tổ chức tuyển chọn HSG cần được quán triệt tới mọi
GV trong trường, coi đó là nghĩa vụ của người GV. Bên cạnh đó,
Hiệu trưởng cũng cần phổ biến PP, cách thức phát hiện để công
tác tuyển chọn HS đạt được kết quả tốt nhất.
Sau khi tuyển chọn HS cần triển khai BD HS đã được tuyển
chọn. Việc bồi dưỡng cần phải chia thành hai giai đoạn. Giai đoạn
đầu (từ đầu học kỳ II lớp 10 đến cuối học kỳ I lớp 11) cần tập
trung BD kiến thức lý thuyết, các bài tập cơ bản. Chú ý đến kiến
thức ở SGK. Cung cấp lý thuyết và các bài tập nâng cao vừa phải.
Ở giai đoạn này có thể BD theo các hình thức: BD trong tiết học,
BD theo đội tuyển. Học sinh tự BD thông qua tài liệu thư viện và
trên internet. Giai đoạn sau (từ đầu hoạc kỳ II lớp 11 đến khi tham
gia các cuộc thi), cần tăng cường lý thuyết và bài tập nâng cao;
cần đưa ra nhiều các mẫu chuẩn mực, khuyến khích sự sáng tạo,
tư duy độc lập của HS. Tăng cường luyện tập để hình thành kỹ
năng phản xạ cùng với việc khơi gợi trí tò mò khoa học và sự
hứng thú khai thác tìm hiểu sâu tri thức. Ở gia đoạn này có thể BD
theo các hình thức: BD theo đội tuyển, học sinh tự BD từ tài liệu
thư viện và trên internet, giao bài tập nâng cao cho học sinh tự
nghiên cứu rồi định kỳ trao đổi, hướng dẫn.
Trong quá trình BD, định kì kiểm tra kết hợp với kinh
nghiệm của GV, ý thức trong học tập trên lớp, tự học ở nhà để lựa
chọn sàng lọc, bổ sung đội tuyển HSG.


Việc tuyển chọn GV BD HSG cần căn cứ vào một số tiêu
chuẩn sau:
+ Có trình độ chuyên môn cao, nhiệt tình, cầu tiến;
+ Có thâm niên công tác và kinh nghiệm BD HSG;
+ Có nhiều giải HSG các năm trước;

+ Có năng lực sư phạm vững vàng, khả năng tự học tốt....
+ GV trẻ có chuyên môn tốt (chú ý đến các GV trước đây
từng là HS trong các đội tuyển HSG), có ý thức tự bồi dưỡng nâng
cao trình độ, nhiệt tình với công tác BD HSG.
Tuyển chọn GV BD phải nghiêm túc, đúng tiêu chí, công
khai. Cần tránh chọn GV BD nhằm mục tiêu cho đủ số tiết quy
định trong phân công dạy chính khóa.
Việc tổ chức BD GV BD HSG được tiến hành như sau:
+ BD tư tưởng chính trị, phẩm chất nghề nghiệp: Thông qua
các cuộc hội họp, sinh hoạt Đảng, Hiệu trưởng cần BD tư tưởng,
phẩm chất nghề nghiệp cho GV nói chung, GV BD HSG nói riêng
về chủ trương BD nhân tài, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao
cho đất nước; đạo đức nhà giáo, trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền
lợi của GV khi tham gia BD HSG.
+ BD trình độ chuyên môn: Tạo mọi điều kiện cho GV được
học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ để đáp ứng với
yêu cầu BD, như: chọn cử GV đi học cao học, tham gia các đợt


BD chuyên môn của Sở GD&ĐT; tổ chức các buổi hội thảo
chuyên đề tại trường, liên trường; đổi mới hình thức sinh hoạt tổ
chuyên môn; giao nhiệm vụ đúng năng lực, nguyện vọng để GV
phát huy được hết năng lực của bản thân... Cần khuyến khích GV
tự BD.
+ BD năng lực sư phạm: Người GV ngoài năng lực chuyên
môn còn phải có năng lực sư phạm như khả năng giao tiếp; khả
năng truyền thụ kiến thức, dẫn dắt HS; khả năng xử lý các tình
huống sư phạm,...Các khả năng này không phải tự nhiên mà có.
Nó đòi hỏi phải được BD và rèn luyện một cách nghiêm túc. Tổ
chức BD năng lực sư phạm cho GV có thể được thực hiện thông

qua các hình thức sau:
+ Hình thức hội giảng, thảo luận chuyên đề chia sẻ kinh
nghiệm
+ Hình thức dự giờ, thăm lớp.
+ Hình thức chuyên gia: mời các chuyên gia về lĩnh vực về
BD cho GV.
+ Hình thức tự BD: Đây là hình thức được đánh giá là có
hiệu quả nhất để nâng cao năng lực sư phạm cho GV. GV là người
biết rõ nhất họ "có gì" và "thiếu gì" để tự BD cho mình qua nhiều
kênh thông tin: báo, mạng Internet, bạn bè, đồng nghiệp...


+ BD kiến thức và kinh nghiệm thực tế: Các bô môn, nhất là
môn khoa học xã hội, môn Tin học thì GV dạy phải thường xuyên
cập nhât các kiến thức mới, kiến thức từ thực tế. Những kiến thức
này một phần do GV tự góp nhặt qua thực tế, qua các phương tiện
thông tin, các cuộc hội họp, hội thảo,...của các nhà QL trường học.
Vì vậy các nhà QL phải thường xuyên quan tâm đến vấn đề BD
này cho GV.
Kinh nghiệm thực tế thể hiện ở kinh nghiệm BD, ôn tập cho
HS, lựa chọn đội tuyển, nắm chắc dạng đề, cấu trúc và mức độ
của đề thi....Những kinh nghiệm này thường do GV tự mày mò,
đúc rút. Song nếu được tổ chức thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm
giữa các GV với nhau thì việc biên soạn ND chương trình, phân
bố thời gian, cách chia tách các kiến thức...trở nên đơn giản hơn.
+Bồi dưỡng thông qua chuyên gia: Đối với các ND khó,
nâng cao, GV của trường chưa đảm đương được thì mời các
chuyên gia về giảng dạy. Song song với việc mời chuyên gia cần
có kế hoạch nâng cao trình độ tay nghề cho GV nhà trường để sau
này có thể thực hiện được tất cả các ND cần dạy bằng GV cơ hữu.

Biện pháp này có hiệu quả, tuy nhiên tốn kém và phụ thuộc địa
phương và tình hình thực tiễn của trường.
d) Điều kiện thực hiện
Các nhà QL cần nắm chắc các văn bản chỉ đạo về BD HSG
và chế độ đối với GV, HS tham gia BD.


CSVC phải được đầu tư thích đáng để đáp ứng yêu cầu của
việc BD và tự BD.
Các nhà QL, ngoài ngân sách chi cho các hoạt động BD, cần
tạo thêm nguồn kinh phí hỗ trợ cho hoạt động tuyển chọn HS, BD
GV.
Tổ chức, chỉ đạo xây dựng ND chương trình BD phù hợp,
vừa sức từng đối tượng HSG ở từng giai đoạn
Mục tiêu của biện pháp
Xây dựng một chương trình BD HSG phù hợp với từng đối
tượng học sinh ở các giai đoạn BD; đáp ứng yêu cầu tiếp nhận
kiến thức của các đối tượng trong từng giai đoạn cụ thể.
Xây dựng một nguồn tài liệu có tính chuyên môn hóa cao,
phù hợp với việc BD HSG; là một nguồn tài liệu tốt cho HS và
GV BD tham khảo, học tập.
Chia sẻ kinh nghiệm, truyền đạt những kiến thức và kinh
nghiệm của lớp GV đi trước cho các thành viên trẻ còn ít kinh
nghiệm; trao đổi bổ sung những sáng kiến, những vấn đề mới…
giữa các GV tham gia BD HSG, duy trì và đảm bảo tính bền vững
hoạt động BD HSG của các nhà trường.
ND của biện pháp
Trong mỗi năm học, nhà trường chỉ đạo các tổ, nhóm chuyên
môn xây dựng chương trình BD HSG. Chương trình có thể được

xây mới hoặc kế thừa và phát triển từ chương trình đã có sẵn từ
năm học trước cùng với sự chỉnh sửa bổ sung những ND mới phù
hợp, thay đổi những ND cũ không còn phù hợp nữa.
Ban xây dựng chương trình thống nhất thời lượng tối thiểu
dành cho hoạt động BD HSG ở từng cấp học, từng đối tượng cụ
thể.
Xây dựng tài liệu BD HSG đáp ứng hai giai đoạn và phù hợp
với từng đối tượng cụ thể của các giai đoạn đó. Chỉnh sửa, bổ
sung, lưu trữ, chia sẻ và chuyển giao lại cho các thế hệ kế tiếp.
BGH quản lý chương trình, kế hoạch giảng dạy, tức là đưa
ra các biện pháp yêu cầu GV căn cứ vào kế hoạch đã đề ra để thực
hiện, định kì kiểm tra, nhận xét, rút kinh nghiệm.
Dự kiến các nguồn lực cụ thể đáp ứng cho hoạt động BD
HSG. Đề xuất các giải pháp khắc phục các khó khăn vướng mắc
cho nhà quản lý, giúp cho hoạt động bồi dưỡng HSG được tiến
hành thuận lợi.
Cách thức thực hiện
Hiệu trưởng chỉ đạo các tổ, nhóm chuyên môn thành lập ban
biên soạn chương trình hoạt động BD HSG của bộ môn mình phụ
trách. Chỉ đạo thực hiện và kiểm tra sát hoạt động của ban biên
soạn chương trình. Ban biên soạn chương trình phải là các GV,
CBQL có kinh nghiệm, nhiệt tình và có trách nhiệm cao trong


công việc. Hiệu trưởng quán triệt mục tiêu và kế hoạch BD cho
Ban biên soạn.
Ban biên soạn chương trình xây dựng khung chương trình,
dự thảo chương trình BD, các nguồn lực cụ thể, từ đó thông qua
cho các cấp quản lý xem xét, phê duyệt, đưa vào thực hiện.

Chương trình xây dựng theo hướng đáp ứng chuẩn đầu ra của sản
phẩm. Tức là HS sau khi hoàn thành chương trình bồi dưỡng phải
đạt được các phẩm chất sau: chăm chỉ, trung thực và trách nhiệm;
năng lực: Tự chủ, tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo và năng lực
đặc biệt của bộ môn
Ban biên soạn chương trình phối hợp tốt với các tổ chuyên
môn trong việc phân chia, triển khai việc BD cho từng thành viên
trong hội đồng BD và các thành viên khác không có trong hội
đồng.
Ban biên soạn chương trình vừa làm công tác biên soạn, vừa
triển khai thực hiện, đồng thời kiểm tra hoạt động BD HSG, góp
thêm một kênh thông tin giúp cho Hiệu trưởng quản lý tốt hoạt
động BD HSG.
Ban biên soạn chương trình tham mưu cho Hiệu trưởng
thành lập ban biên soạn tài liệu phục vụ hoạt động BD HSG của
bộ môn mình phụ trách. Hạn chế việc để từng giáo viên BD tự xây
dựng ND BD. Qua đó phát huy được trí tuệ tập thể, bổ sung


những thiếu sót, chỉnh sửa những hạn chế, xây dựng được bộ tài
liệu tốt giúp cho hoạt động BD sau này.
Đề xuất cho Hiệu trưởng tổ chức các hoạt động giao lưu trao
đổi kinh nghiệm giữa các GV BD HSG ở các trường hoặc mời
chuyên gia giảng dạy các ND khó mà GV của trường chưa đảm
đương được.
Điều kiện thực hiện
Nhà trường phải thành lập được đội ngũ GV cốt cán; BD
năng lực chuyên môn, cung cấp các tri thức về đổi mới PP dạy
học, CSVC và tài liệu tham khảo.
Thường xuyên có sự trao đổi, bàn bạc của BGH, tổ trưởng

chuyên môn và các thành viên Ban xây dựng chương trình về tất
cả các mặt của hoạt động BD HSG.
Có sự kiểm tra thường xuyên hoạt động của Ban xây dựng
chương trình cũng như hoạt động BD HSG. Chỉ đạo, điều chỉnh
kịp thời những hạn chế hoặc bổ sung những kiến thức mới, những
đề xuất hợp lý từ các thành viên.
Tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo thực hiện và kiểm
tra thường xuyên hoạt động BD HSG
Mục tiêu của biện pháp
Xác lập quyền lực quản lý, khẳng định vai trò quản lý của
người quản lý trong việc triển khai mục tiêu BD HSG. Chỉ đạo


thực hiện giúp biến mục tiêu của hoạt động BD HSG thành hành
động cụ thể.
Đôn đốc các tổ chuyên môn, các bộ phận phối hợp, các cá
nhân tiến hành các công đoạn của hoạt động BD HSG theo định
hướng và mục tiêu chung; có tính nhất quán và đồng bộ cao.
Kiểm tra nhằm nắm bắt cụ thể, chính xác các vấn đề đã,
đang diễn ra trong thực tế hoạt dộng BBD HSG. Từ đó giúp cho
Hiệu trưởng có cách nhìn đúng đắn về những gì đang diễn ra và
có thể đưa ra các quyết sách phù hợp giúp hoạt động BD HSG đạt
được đúng mục tiêu mong muốn
Kiểm tra tất cả các khâu và quá trình triển khai thực hiện
hoạt động BD HSG nhằm nắm bắt các vấn đề, khích lệ giáo viên
và học sinh, kịp thời chấn chỉnh những sai sót khi thực hiện, điều
chỉnh kế hoạch cho phù hợp với tình hình thực tiễn; giúp các
thành viên trong Ban BD HSG thực hiện đúng chức năng, nhiệm
vụ của mình.
b) ND của biện pháp

Chỉ đạo triển khai thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các chức
năng quản lý hoạt động BD HSG của các bộ phận phụ trách
chuyên môn trong BGH và các tổ, nhóm trường chuyên môn.


Chỉ đạo triển khai thực hiện hoạt động BD HSG của nhà
trường. Quán triệt việc thực hiện đầy đủ, nghiêm túc chương trình
giảng dạy các bộ môn theo quy định của Bộ GD&ĐT.
Chỉ đạo các bộ phận phối hợp tốt, hỗ trợ cho các bộ phận,
giáo viên và học sinh tham gia hoạt động BD HSG.
Xây dựng các tiêu chí, nội dung kiểm tra. Tiến hành kiểm tra
việc thực hiện các chức năng quản lý của các bộ phận.
Kiểm tra quá trình thực hiện hoạt động BD HSG của giáo
viên và học sinh.
Chấn chỉnh, khích lệ, điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp, kịp
thời hỗ trợ, giúp đỡ giải quyết các vướng mắc khi phát sinh các
vấn đề khó.
Sơ kết, tổng kết rút ra bài học kinh nghiệm để thực hiện tốt
hơn hoạt động BD HSG ở những lần sau.
c) Cách thức thực hiện
Chỉ đạo các Phó hiệu trưởng và các tổ trưởng chuyên môn
xây dựng kế hoạch, phân công tổ chức, chỉ đạo thực hiện, xác
định nội dung xây dựng tiêu chí và cách thức kiểm tra hoạt động
BD HSG của toàn trường và của tổ chuyên môn do mình quản lý.
Chỉ đạo tổ chức họp giữa BGH, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên
dạy và các bộ phận liên quan ngay từ đầu năm học để thống nhất


kế hoạch, triển khai công tác tổ chức và công tác phối hợp; nhất là
quán triệt phương hướng mục tiêu BD HSG.

Ra quyết định thành lập Ban BD HSG của trường trong năm
học; quyết định phân công cụ thể trách nhiệm cho các thành viên
trong Ban BD HSG. Phổ biến, chỉ đạo Ban BD HSG triển khai
thực hiện theo đúng chức trách và nhiệm vụ đã dược phân công.
Kiểm tra sát việc thực hiện các quyết định quản lý.
Chỉ đạo triển khai BD HSG. Yêu cầu các bộ phận có liên
quan chuẩn bị đầy đủ các điều kiện, phối hợp chặt chẽ với Ban
BD HSG trong quá trình triển khai thực hiện hoạt động BD trong
năm học; tạo mọi điều kiện tốt nhất có thể để hoạt động BD HSG
diễn ra theo đúng kế hoạch và mục tiêu đề ra.
Xác định các nội dung cần kiểm tra, xây dựng tiêu chí kiểm
tra. Cần chú ý kiểm tra ý thức trách nhiện của GV BD có nhiệt
tình đáp ứng đúng mục tiêu kiểm tra, công tác biên soạn nội dung
chương trình BD, sự phối hợp tạo điều kiện của các bộ phận liên
quan với Ban BD HSG. Hoạt động kiểm tra cần thực hiện thường
xuyên, nghiêm túc, tránh qua loa, tin tưởng thái qua, khoán trắng
cho GV hoặc tổ chuyên môn
Kiểm tra việc thực hiện các công đoạn quản lý của các bộ
phận và các tổ chuyên môn. Hiệu trưởng kiểm tra Phó hiệu trưởng
phụ trách và các bộ phận phối hợp. Phó Hiệu trưởng kiểm tra các


tổ trưởng chuyên môn. BGH và tổ trưởng kiểm tra hoạt động dạy
của giáo viên và hoạt động học của học sinh.
Lập kế hoạch kiểm tra việc triển khai thực hiện các quy trình
trong hoạt động BD HSG, từ quy trình tuyển chọn giáo viên và
học sinh đến quy trình bồi dưỡng, tuyển chọn và cử đi dự thi.
Trong đó cần kiểm tra giám sát chặt chẽ quy trình tuyển chọn học
sinh, bồi dưỡng giáo viên và thực hiện bồi dưỡng. Đồi với quy
trình tuyển chọn học sinh cần kiểm tra tiêu chí tuyển chọn, việc tổ

chức tuyển chọn. Tránh là qua loa sẽ dẫn đến kết quả bồi dưỡng
không cao. Quy trình bồi dưỡng giáo viên cần kiểm tra việc bồi
dưỡng nhận thức, nâng cao vai trò và trách nhiệm, bồi dưỡng về
chuyên môn nghiệp vụ. quy trình bồi dưỡng có thể kiểm tra thông
qua việc thực hiện thời khóa biểu bồi dưỡng, dự giờ một số tiết
bồi dưỡng hoặc thông qua học sinh bồi dưỡng. Việc kiểm tra giúp
nâng cao ý thức của giáo viên và học sinh bồi dưỡng.
BGH lên kế hoạch, nêu rõ mục tiêu phấn đấu cụ thể của tất
cả các đội tuyển về số giải, loại giải, thời gian BD (thời gian bắt
đầu, kết thúc, số tiết BD) cho từng môn. Trong kế hoạch, BGH
nêu rõ số lượng đội tuyển, số lượng HS mỗi đội tuyển, phân công
rõ tên GV BD, kinh phí cho mỗi đội tuyển, chế độ khen thưởng
đối với GV, HS,... Dựa trên mục tiêu đó để kiểm tra. Trên cơ sở đó
công tác kiểm tra được thuận lợi minh bạch, rõ ràng hơn.
d) Điều kiện thực hiện