Tiết 93-94-95 Tổng kết phần văn học

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
Tiết: 93 – 94 - 95.
Ngày soạn: 12. 4.2010
I .M ụ c tiêu : Giúp học sinh:
1.Kiến thức : Nắm lại toàn bộ những kiến thức cơ bản của chương trình văn học
lớp 10, từ văn học dân gian đến văn học viết, từ văn học Việt Nam đến văn học nước
ngoài.
2. Kó năng : Có năng lực phân tích văn học theo từng cấp độ, từ sự kiện văn học
đến tác giả, tác phẩm văn học, tử ngôn ngữ đến hình tượng nghệ thuật.
Biết vận dụng những kiến thức đã học để tiếp thu mhững kiến thức sẽ học trong
chương trình văn học lớp 11.
3.Thái độ: Giáo dục lòng yêu mến học sinh văn học
II.Chuẩn bò:
1. Chuẩn bò của giáo viên:
-Giáo viên thiết kế giáo án, làm một số sơ đồ biểu bảng.
2. Chuẩn bò của học sinh:
-Học sinh đọc bài, ôn tập: Đọc lại sách giáo khoa, xem lại bài giảng của giáo
viên trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa. Chuẩn bò những câu hỏi về những kiến
thức chưa hiểu.
III. Hoạt động d ạ y h ọ c:
1 . n đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra só số, vệ sinh phòng học, đồng phục .
2. Ki ể m tra bài c ũ : (5phút) Kiểm tra sự chuẩn bò của học sinh trong quá trình ôn
tập.
3. Giảng bài m ớ i :
* Giới thiệu bài : (1phút)
Bài học hôm nay, chúng ta sẽ Nắm lại toàn bộ những kiến thức cơ bản của chương
trình văn học lớp 10, từ văn học dân gian đến văn học viết, từ văn học Việt Nam đến
văn học nước ngoài.
-Tiến trình bài dạy:
Thời
gian

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học
sinh
Nội dung
Tiết 1
10’
Hoạt đôïng 1:
Giáo viên hướng dẫn
học sinh ôn tập :
Văn học Việt Nam
gồm mấy bộ phận ?
Nêu đặc điểm chung
của văn học Việt
Nam?
- Trên cơ sở bảng so
sánh, hãy nêu đặc
điểm riêng của văn
Hoạt đôïng 1:
Học sinh trả lời
những câu hỏi đã
chuẩn bò ở nhà.
a. Tổng kết khái quát về văn
học Việt Nam:
Chú ý hai bộ phận của nền văn
học dân tộc với những đặc
điểm chung và đặc điểm riêng.
- Đặc điểm chung :nh hưởng
truyền thống dân tộc và tiết thu
tinh hoa văn hóa, văn học nước
ngoài; hai nội dung lớn xuyên
suốt là yêu nước và nhân đạo.

- Đặc điểm riêng :Tổng kết
Giáo án văn 10 cơ bản - 1 - - Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
học Việt Nam? trên cơ sở bảng so sánh.
ĐẶC ĐIỂM VĂN HỌC DÂN GIAN VĂN HỌC VIẾT
Thời điểm ra đời Ra đời sớm, từ khi chưa có chữ
viết
Ra đời khi có chữ viết
Tác giả Sáng tác tập thể Sáng tác cá nhân
Hình thức lưu truyền Truyền miệng Chữ viết
Hình thức tồn tại Gắn liền với những hoạt động
khác nhau trong đời sống cộng
đồng (gắn liền với môi trường
diễn xướng)
Cố đònh thành văn bản
viết, mang tính độc lập của
một tác phẩm văn học
Vai trò, vò trí Vai trò nền tảng của văn học dân
tộc
Nâng cao và kết tinh những
thành tựu nghệ thuật
8’
10’
Hoạt động 2:
Em hãy nêu những
đặc trưng cơ bản của
văn học dân gian Việt
Nam ? Thể loại văn

học dân gian?
- Cho học sinh nhắc
12 thể loại – Giáo
viên nêu tên 1 thể loại
và yêu cầu học sinh
nêu tên tác phẩm phù
hợp với thể loại.
- Cho học sinh phân
tích ngắn gọn một tác
phẩm văn học dân
gian mà học sinh thích
à làm sáng tỏ những
giá trò.
Hoạt động 3:
Bộ phận văn học viết
Việt Nam, còn gọi là
bộ phận văn học gì?
- Giáo viên hướng dẫn
học sinh trên cơ sở
bảng so sánh, hãy nêu
đặc điểm riêng của
Hoạt động 2:
Học sinh trả lời:
- Là những tác
phẩm nghệ thuật
ngôn từ truyền
miệng, là sản phẩm
của quá trình sáng
tác tập thể.
- Thần thoại, sử thi,

truyền thuyết…
Học sinh trả lời:
giá trò nhận thức, giá
trò giáo dục, giá trò
thẩm mó .
Hoạt động 3:
Học sinh trả lời:
Văn học trung đại
và văn học hiện đại
- Tổng kết bộ phận văn học
dân gian:
+ Nhấn mạnh hai đặc trưng cơ
bản của văn học dân gian là
những tác phẩm nghệ thuật
ngôn từ truyền miệng, là sản
phẩm của quá trình sáng tác tập
thể.
+ Khắc họa hệ thống thể loại
văn học dân gian : thần thoại,
sử thi, truyền thuyết, truyện cổ
tích, truyện ngụ ngôn, truyện
cười, tục ngữ, câu đố, ca dao,
vè, truyện thơ, chèo.
+ Nhấn mạnh những giá trò của
văn học dân gian truyền thống :
giá trò nhận thức, giá trò giáo
dục, giá trò thẩm mó.
- Tổng kết bộ phận văn học
viết:
+ Đặc điểm chung:Văn học viết

phản ảnh hai nội dung lớn là
yêu nước và nhân đạo; thể hiện
tư tưởng, tình cảm của con
người Việt Nam trong những
mối quan hệ đa dạng như quan
hệ với thế giới tự nhiên, quan
Giáo án văn 10 cơ bản - 2 - - Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
bộ phận văn học viết
Việt Nam?
hệ với quốc gia, với dân tộc,
quan hệ xã hội, ý thức về bản
thân.
+ Đặc điểm riêng :Có thể tổng
kết trên cơ sở lập bảng so sánh.
ĐẶC ĐIỂM VĂN HOC VIỆT NAM TỪ THẾ KỈ
X- THẾ KỈ XIX ( VĂN HỌC
TRUNG ĐẠI)
VĂN HOC VIỆT NAM TỪ
ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN
NAY(VĂN HỌC HIỆN ĐẠI)
Chữ viết Chữ Hán và chữ Nôm Chủ yếu là chữ quốc ngữ
Thể loại Thể loại tiếp thu từ Trung Quốc
:cáo, hòch, phú, thơ Đường luật,
truyền kì, tiểu thuyết chương hồi,…
Thể loại văn học dân tộc : truyện
thơ, ngâm khúc, hát ru,…
-Thể loại tiếp biến từ văn học

trung đại :thơ Đường luật, câu
đối,…
-Thể loại văn học hiện đại : thơ
tự do, truyện ngắn, tiểu thuyết,
phóng sự, kòch nói,…
Tiếp thu từ
nước ngoài
Tiếp thu văn hóa, văn học Trung
Quốc
Bên cạnh việc tiếp nhận ảnh
hưởng của văn học Trung Quốc,
văn học hiện đại đã mở rộng
tiếp thu văn hóa, văn học
phương Tây, văn học Nga- Xô
viết, văn học Mó - la tinh…
Tiết 2
45’
Hoạt động 4:
Văn học viết Việt
Nam từ thế kỉ thứ X
đến hết thế kỉ XIX
gồm mấy
thành phần ?
Giáo viên hướng dẫn
học sinh tìm một số
dẫn chứng về nội dung
yêu nước và nội dung
nhân đạo.
Hoạt động 4:
Học sinh thảo luận trả

lời:
Hai thành phần văn
học chữ Hán và chữ
Nôm.
Học sinh nêu một số
dẫn chứng về nội dung
yêu nước và nội dung
nhân đạo.
b. Tổng kết văn học viết
Việt Nam từ thế kỉ thứ X
đến hết thế kỉ XIX :
- Hai thành phần văn học
chữ Hán và chữ Nôm.
- Bốn giai đoạn văn học : từ
thế kỉ X đến hết thế kỉ XIV,
từ thế kỉ XV đến hết thế kỉ
XVII, từ thế kí XVIII đến
nửa đầu thế kỉ XIX.
- Những đặc điểm lớn về nội
dung và nghệ thuật của văn
học trung đại Việt Nam :
Về nội dung : nhấn mạnh hai
nội dung lớn xuyên suốt là
nội dung yêu nước và nội
dung nhân đạo.
Giáo án văn 10 cơ bản - 3 - - Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
Tiêt 3

20’
Về nội dung yêu nước
của văn học trung đại
Việt Nam, giáo viên
cần tập trung vào các
tác phẩm “ Tỏ lòng,
Phú sông Bạch Đằng
và Đại cáo bình Ngô”
Về nội dung nhân đạo
của văn học trung đại
Việt Nam, giáo viên
cần tập trung vào các
tác phẩm “Truyện
Kiều, Chinh phụ
ngâm, Đọc Tiểu
Thanh kí”
Hoạt động 5:
Giáo viên hướng dẫn
học sinh lập bảng so
sánh
Hoạt động 5:
Học sinh so sánh
+ Nội dung yêu nước với
những biểu hiện phong phú,
đa dạng, vừa phán ánh
truyền thống yêu nước bất
khuất của dân tộc, vừa chòu
sự tác động của tư tưởng
“trung quân ái quốc”.
+ Nền tảng của nội dung

nhân đạo trong văn học trung
đại vẫn là truyền thống nhân
đạo của dân tộc Việt Nam.
Bên cạnh đó là những ảnh
hưởng tư tưởng tích cực vốn
có của Nho, Phật, Đạo.

c. Tổng kết phần văn học
nước ngoài :
1/ sử thi :
- Ô – đi – xê (Hilạp) : sức
mạnh trí tuệ và tinh thần
trong chinh phục thiên nhiên
để khai sáng, giao lưu vă
hoá, khắc họa nhân vật qua
hành động. Nhân vật tiêu
biểu cho sức mạnh cộng
đồng, đạo đức, thong minh,
quả cảm.
- Ramayana : chiến đấu
chống cái ác, xấu vì cái
thiện, đẹp, danh dự, bổn
phận con người được miêu tả
về tâm linh, tích cách, ngôn
ngữ trang trọng, hình tượng
kì vó, huyền ảo.
2/ Thơ Đường và thơ hai-
cư :
- Thơ Đưòng : phản ánh cuộc
sống xã hội và tình cảm con

người. Đề tài quen thuộc :
thiên nhiên, chiến tranh, tình
yêu, con người …, Nghệ thuật
Giáo án văn 10 cơ bản - 4 - - Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
: cổ phong đường luật, ngôn
ngữ tinh luyện, thanh luật
hài hoà, cấu tứ hàm súc.
- Thơ hai-cư : ghi lại phong
cảnh, vài sự vật cụ thể rồi
gợi cảm xúc, suy tư. Nghệ
thuật gợi là chủ yếu, mơ hồ,
khoảng lặng, ngôn ngữ cô
đọng.
3/ Tam Quốc diễn nghiã :
- Lối kể chuyện : theo trình
tự thời gian
- cách khắc họa tính cách
nhân vật thông qua hành
động và đối thoại.
Về sử thi:
SỬ THI ĐẶC ĐIỂM RIÊNG ĐẶC ĐIỂM CHUNG
Đăm Săn
(Việt Nam)
-Khát vọng chinh phục thiên
nhiên, xóa bỏ những tập tục lạc
hậu vì sự hùng mạnh của bộ tộc.
- Con người hành động

-Chủ đề : Hướng tới những vấn đề
chung của cả cộng đồng. Cả ba sử
thi đều là bức tranh rộng lớn phản
ảnh hiện thực đời sống và tư
tưởng con người thời cổ đại.
-đi-xê
(Hi Lạp)
-Biểu tượng sức mạnh trí tuệ và
tinh thần trong chinh phục thiên
nhiên để khai sáng văn hóa.
-Khắc họa nhân vật qua hành
động.
- Nhân vật : Tiêu biểu cho sức
mạnh, lí tưởng của cộng đồng; ca
ngợi những con người với đạo đức
cao cả, với sức mạnh, tài năng, trí
thông minh, lòng quả cảm trong
đấu tranh chinh phục thiên nhiên,
chiến thắng cái ác vì chân, thiện,
mó.
Ra-ma-ya-na
(n Độ)
-Chiến đấu chống cái ác, cái xấu,
vì cái thiện, cái đẹp; đề cao danh
dự và bổn phận; tình yêu tha thiết
với con người, với cuộc đời , với
thiên nhiên.
-Con ngừơi được miêu tả về tâm
linh, tính cách.
-Ngôn ngữ mang vẻ đẹp trang

trọng, hình tượng nghệ thuật với
vẻ đẹp kì vó, mó lệ, huyền ảo, với
trí tưởng tượng phong phú, bay
bổng.
Về thơ Đường và thơ hai-cư:
Giáo án văn 10 cơ bản - 5 - - Nguyễn Văn Mạnh