Vận dụng lý thuyết quản lý sự thay đổi trong quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở trường trung học phổ thông thụy hương hải phòng

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

TRỊNH VĂN KIÊN

VẬN DỤNG LÝ THUYẾT QUẢN LÝ SỰ THAY ĐỔI TRONG
QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC Ở TRƢỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THỤY HƢƠNG -THÀNH PHỐ HẢI
PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số : 60 14 05

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2013


Ket-noi.com
Ket-noi.com kho
kho tai
tai lieu
lieu mien
mien phi
phi

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tác giả luận văn xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến
Ban lãnh đạo với thầy cô giáo trường Đại học giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội,
lãnh đạo Sở giáo dục và Đào tạo Hải Phòng, cán bộ và giáo viên trường THPT

Thụy Hương thành phố Hải Phòng đã quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện cho tác giả
trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn.
Luận văn là sự thể hiện kết quả học tập nghiên cứu của tác giả và sự tận tâm
giảng dạy, giúp đỡ động viên của quý Thầy Cô giáo truờng Đại học Giáo dục- Đại
học Quốc gia Hà Nội, sự giúp đỡ nhiệt tình của Lãnh đạo Sở giáo dục và Đào tạo
Hải Phòng, cán bộ và giáo viên trường THPT Thụy Hương thành phố Hải Phòng
đã cung cấp thông tin và tham gia nhiều ý kiến quý báu.
Tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn đến PGS.TS Bùi Văn Quân đã
tận tâm hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong quá trình hoàn thành luận văn.
Với thời gian nghiên cứu còn hạn chế, thực tiễn công tác là vô cùng phong
phú, sinh động và có nhiều vấn đề cần giải quyết, chắc chắn luận văn không thể
tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Tác giả rất mong sự đóng góp chan
thànhcủa các thầy giáo, cô giáo, các cấp lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp và bạn đọc
để luận văn này có giá trị thực tiễn và hoàn thiện hơn.
Hà Nội, ngày 12 tháng 12 năm 2013
Tác giả luận văn

Trịnh Văn Kiên

i


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

BGH

: Ban giám hiệu

BTVH

: Bổ túc văn hoá

CBGV

: Cán bộ giáo viên

CBQL

: Cán bộ quản lý

CĐ

: Cao đẳng

CSVC

: Cơ sở vật chất

ĐMPPDH

: Đổi mới phƣơng pháp dạy học

ĐH

: Đại học

ĐHSP

: Đại học sƣ phạm

GD

: Giáo dục

GD-ĐT

: Giáo dục và Đào tạo

GV

: Giáo viên

HS

: Học sinh

HSG

: Học sinh giỏi

PP

: Phƣơng pháp

PPDH

: Phƣơng pháp dạy học

QLGD

: Quản lý giáo dục

THCS

: Trung học cơ sở
: Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh

TNCS HCM

: Trung học phổ thông

THPT

ii


Ket-noi.com
Ket-noi.com kho
kho tai
tai lieu
lieu mien
mien phi
phi

MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn ………………………………………………………………...

i

Danh mục viết tắt....................................................................................

ii

Mục lục………………………………………………………………...

iii

Danh mục các bảng…………………………………………………….

vi

Danh mục các biểu đồ, sơ đồ………………………………………….

vii

MỞ ĐẦU ……………………………………………………………...

1

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VẬN DỤNG LÝ THUYẾT QUẢN
LÝ SỰ THAY ĐỔI TRONG QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP
DẠY HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG………………
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề……………………………………………

8

1.2. Các khái niệm và lý luận cơ bản………………………………………

10

1.2.1. Quản lý………………………………………………………………

10

1.2.2. Đổi mới………………………………………………………………

13

1.2.3. Quản lý sự thay đổi………………………………………………….

13

1.2.4. Phƣơng pháp dạy học………………………………………………..

14

1.2.5. Đổi mới phƣơng pháp dạy học………………………………………

14

1.2.6. Quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học……………………………...

15

1.3. Những vấn đề lý luận cơ bản của lý thuyết quản lý sự thay đổi………

16

1.3.1. Nội dung quản lý sự thay đổi………………………………………..

17

1.3.2. Các nguyên tắc của quản lý sự thay đổi……………………………..

17

8

1.4. Quản lý đổi mới PPDH theo lý thuyết quản lý sự thay đổi trong giáo
dục

19

1.4.1. Bối cảnh của đổi mới PPDH ở trƣờng THPT hiện nay……………...

19

1.4.2. Nội dung quản lý đổi mới PPDH theo lý thuyết quản lý sự thay đổi

22

Kết luận chƣơng 1……………………………………………………..

33

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG VẬN DỤNG LÝ THUYẾT QUẢN LÝ SỰ
THAY ĐỔI TRONG QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY
HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THỤY HƢƠNG –
HẢI PHÕNG

34

iii


2.1. Khái quát về vị trí địa lý, dân số, tình hình kinh tế, văn hoá xã hội và
giáo dục huyện Kiến Thụy

34

2.1.1 .Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên

34

2.1.2. Về kinh tế - văn hoá xã hội

35

2.1.3. Công tác giáo dục và đào tạo

37

2.2 . Khái quát về trƣờng THPT Thụy Hƣơng

38

2.2.1. Thực trạng về trƣờng THPT Thụy Hƣơng

38

2.2.2.Về chất lƣợng giáo dục

42

2.2.3 .Về đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý

45

2.3. Thực trạng về ĐMPPDH của GV trƣờng THPT Thụy Hƣơng

47

2.4. Thực trạng quản lý đổi mới PPDH

49

2.4.1. Về “ nhận diện sự thay đổi” khi thực hiện ĐMPPDH

49

2.4.2. Về xác định các “ rào cản” trong ĐMPPDH

50

2.4.3. Về chuẩn bị các nguồn lực cơ sở vật chất cho ĐMPPDH

51

2.4.4. Về xác định các trạng thái tƣơng lai khi tiến hành ĐMPPDH

53

2.4.5. Về sự phản hồi nắm bắt nguyện vọng của giáo viên trogn thực h
hiện ĐMPPDH

54

2.4.6. Về xây dựng đội ngũ cốt cán phục vụ ĐMPPDH

55

2.4.7. Về sự cam kết của CBQL và Gv nhà trƣờng trong ĐMPPDH

56

2.4.8. Thực trạng về ý kiến đánh giá về việc điều chỉnh và phát huy tác
dụng của cái mơi đã đạt đƣợc để duy trì sự bền vững của các kết quả do

57

ĐMPPDH mang lại.
2.4.9. Về đảm bảo kiến thức môn học, chƣơng trình, môn học sử dụng các
phƣơng tiện dạy học trong ĐMPPDH

58

2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý ĐMPPDH của trƣờng THPT
Thụy Hƣơng.

60

Kết luận chƣơng 2

65

CHƢƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP VẬN DỤNG LÝ THUYẾT
QUẢN LÝ SỰ THAY ĐỔI TRONG QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƢƠNG
PHÁP DẠY HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THỤY
HƢƠNG- HẢI PHÕNG

66

iv


Ket-noi.com
Ket-noi.com kho
kho tai
tai lieu
lieu mien
mien phi
phi

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp

66

3.2. Các nhóm biện pháp đƣợc đề xuất

68

3.2.1. Nhóm các biện pháp xác định trạng thái của ĐMPPDH

68

3.2.1.1. Biện pháp xác định“ mục tiêu” của đổi mới phƣơng pháp dạy học
theo quan điểm lý thuyết quản lý sự thay đổi.
3.2.1.2. Biện pháp xác định các “ rào cản” của đổi mới phƣơng pháp dạy
học
3.2.1.3. Biện pháp khắc phục các rào cản của ĐMPPDH
3.2.1.4. Biện pháp xác định các điều kiện để thực hiện ĐMPPDH
3.2.2 Nhóm biện pháp xác định các “mong đợi”về ĐMPPDH của nhà

76

trƣờng
3.2.2.1. Xây dựng kế hoạch đổi mới phƣơng pháp dạy học .
3.2.2.2.Các biện pháp thực hiện sự “cam kết” của các thành viên trong
nhà trƣờng.
3.2.3. Nhóm biện pháp xây dựng kế hoạch hành động tiến tới trạng thái

80

mong đợi về ĐMPPDH
3.2.3.1. Biện pháp quản lý xây dựng nguồn lực phục vụ ĐMPPDH
3.2.3.2.Biện pháp quản lý xây dựng nguồn lƣc phục vụ cho ĐMPPDH
3.2.3.3.Biện pháp đánh giá điều chỉnh, duy trì và phát huy tác dụng của
cái mới.
3.3. Kết quả thăm dò về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp

88

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

92

TÀI LIỆU THAM KHẢO

95

PHỤ LỤC

97

v


DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
BẢNG BIỂU
NỘI DUNG
TRANG
Bảng 2.1 : Trình độ tay nghề Giáo dục Trung học phổ thông

38

Bảng 2.2: Tổng số học sinh theo năm học

40

Bảng 2.3: Kết quả xếp loại học lực trong 5 năm

42

Bảng 2.4: Kết quả xếp loại hạnh kiểm trong 5 năm

43

Bảng 2.5: Kết quả thi học sinh giỏi trong 5 năm

43

Bảng 2.6: Kết quả thi nghề trong 5 năm

44

Bảng 2.7: Kết quả thi tốt nghiệp và CĐ –ĐH trong 5 năm

44

Bảng 2.8: Cơ cấu đội ngũ giáo viên trƣờng THPT

45

Bảng 2.9: Kết quả do Giáo viên tự đánh giá

48

Bảng 2.10: Kết quả do Tổ chuyên môn và Hiệu trƣởng đánh

48

giá :
Bảng 2.11. Thống kê ý kiến đánh giá về thực trạng “nhận diện

49

sự thay đổi” trong ĐMPPDH theo lý thuyết quản lý sự thay đổi
tại trƣờng THPT Thụy Hƣơng - Hải Phòng.
Bảng 2.12 : Khảo sát thống kê ý kiến đánh giá về thực trạng

50

những cản trở( rào cản) về nhân lực đổi với khả năng thực
hiện sự thay đổi do tính bảo thủ và sức ì quá lớn trong
ĐMPPDH theo lý thuyết quản lý sự thay đổi.
Bảng 2.13: Khảo sát thống kê ý kiến về các nguồn lực cơ sở

52

vật chất cho ĐMPPDH theo lý thuyết quản lý sự thay đổi
Bảng 2.14: Thống kê ý kiến đánh giá về các điều kiện “mong

53

đợi” nội dung của trạng thái tƣơng lai khi tiến hành ĐMPPDH
theo lý thuyết quản lý sự thay đổi của nhà trƣờng
Bảng 2.15 : Khảo sát thống kê ý kiến đánh giá về thực trạng

vi

54


Ket-noi.com
Ket-noi.com kho
kho tai
tai lieu
lieu mien
mien phi
phi

phản hồi để nắm bắt đƣợc nguyện vọng của giáo viên trong khi
thực hiện ĐMPPDH của nhà trƣờng
Bảng 2.16. Thống kê ý kiến đánh giá về việc xây dựng đội ngũ

55

cốt cán phục vụ ĐMPPDH
Bảng 2.17.Thống kê về về sự cam kết của lãnh đạo và mọi

56

thành viên đối với đổi mới phƣơng pháp dạy học theo lý thuyết
quản lý sự thay đổi trong ĐMPPDH.
Bảng 2.18. Thống kê ý kiến đánh giá về việc điều chỉnh và

57

phát huy tác dụng của “cái mới đã đạt đƣợc” để duy trì sự “bền

vững” của các kết quả do ĐMPPDH mang lại.
Bảng 3.1: Kết quả thăm dò về tính cấp thiết và tính khả thi của
các biện pháp
SƠ ĐỒ :
Sơ đồ 1.1. Mô hình quản lý
Sơ đồ 1.2. Quan hệ các chức năng quản lý
Sơ đồ 3.1. Nguyên tắc quản lý sự thay đổi
BIỂU ĐỒ:
2.1. Biểu đồ số lƣợng học sinh
2.2. Biểu đồ xếp loại học sinh 5 năm học

vii

88


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Trong xã hội hiện đại, giáo dục đƣợc xác định là nhân tố quan trọng đối
với sự phát triển, sự tiến bộ của xã hội. Bài học của nhiều quốc gia có bƣớc
nhảy vọt trong sự phát triển kinh tế - xã hội là biết đầu tƣ và sử dụng thành
quả của giáo dục một cách đúng đắn.
Có nhiều yếu tố ảnh hƣớng đến sự phát triển của giáo dục, trong đó có
yếu tố quản lý. Quản lý trong giáo dục không chỉ loại trừ những yếu tố gây
cản trở và những yếu tố phản phát triển mà còn làm cho sức mạnh của các
nguồn lực giáo dục đƣợc nhân lên gấp bội. Vì lẽ đó, việc nghiên cứu nhằm
hoàn thiện bộ máy và nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý
giáo dục luôn đƣợc các quốc gia có nền giáo dục phát triển quan tâm.
Đảng và Nhà nƣớc Việt Nam, trên cơ sở nhận thức về vai trò của giáo
dục trong sự tiến bộ xã hội đã xác định các quan điểm đúng đắn để định

hƣớng cho phát triển giáo dục của quốc gia. Những quan điểm đó là: Giáo dục
là sự nghiệp của Đảng, của Nhà nƣớc và của toàn dân; Giáo dục và đào tạo là
quốc sách hàng đầu; Đầu tƣ cho giáo dục là đầu tƣ cho sự phát triển; Giáo dục
vừa là động lực và là mục đích của sự phát triển.
Ở nƣớc ta ngay từ đầu của nền giáo dục cách mạng Việt Nam, trong
Thƣ gửi học sinh nhân ngày khai Trƣờng Bác Hồ viết“...Từ giờ phút này trở
đi, các cháu đƣợc hƣởng một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam...làm phát
triển hoàn toàn năng lực sẵn có của các cháu”. Nội dung của bức thƣ là định
hƣớng cho sự phát triển phƣơng pháp dạy học.
Theo đó, hàng loạt các chƣơng trình hành động, các kế hoạch phát triển
giáo dục đƣợc triển khai. Trong các kế hoạch phát triển giáo dục, vấn đề đội
ngũ cán bộ quản lý giáo dục và công tác quản lý giáo dục luôn đƣợc quan tâm
thỏa đáng. Chỉ thị 40/CT-TW và Quyết định 09/2005/QĐ-TTg của Thủ tƣớng
Chính phủ về “Xây dựng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhà giáo và cán bộ

1


Ket-noi.com
Ket-noi.com kho
kho tai
tai lieu
lieu mien
mien phi
phi

QLGD giai đoạn 2005-2010”; Nghị quyết 08/NQ-BCSĐ của Ban Cán sự
Đảng Bộ GD&ĐT về phát triển trƣờng sƣ phạm và ngành sƣ phạm của địa
phƣơng là một khẳng định cho nhận định trên.
Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XI đã khẳng định “ Đổi mới mạnh mẽ

nội dung, chƣơng trình, phƣơng pháp dạy và học ở tất cả các cấp, bậc học,
tích cực chuẩn bị để từ sau năm 2015 thực hiện chƣơng trình giáo dục phổ
thông mới” [19].
Nhƣ vậy, về phƣơng diện lý luận và thực tiễn, vấn đề đổi mới phƣơng
pháp quản lý và nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục đã đƣợc
khẳng định và triển khai trong sự nghiệp phát triển giáo dục ở nƣớc ta.
1.2. Sự phát triển của giáo dục là quá trình có định hƣớng. Quá trình giáo dục
là quá trình hoạch định, tổ chức các yếu tố, nhân tố trong hiện thực giáo dục
đã đƣợc nhận thức, đƣợc mô tả bằng lý luận khoa học và thiết kế kỹ thuật
nhằm tạo cho những yếu tố, nhân tố này có cơ cấu về nhiều phƣơng diện
trong việc truyền đạt và lĩnh hội kinh nghiệm xã hội. Do đó, sự phát triển của
giáo dục hàm chứa trong nó những quá trình đổi mới, phát triển của các thành
tố cấu trúc của quá trình giáo dục, trong đó có thành tố phƣơng pháp.
Quá trình dạy học là quá trình bộ phận của quá trình giáo dục tổng thể
trong nhà trƣờng. Nhìn chung, mọi hoạt động giáo dục đều dựa trên cơ sở của
dạy học. Vì thế, đổi mới giáo dục phải đƣợc bắt nguồn và đƣợc thực hiện bởi
đổi mới dạy học.
Phƣơng pháp là khái niệm có phạm vi phản ánh rộng. Trong thực tiễn,
khái niệm phƣơng pháp đƣợc sử dụng ở nhiều cấp độ khác nhau, từ cấp độ
quan điểm, tƣ tƣởng đến cách thức và kỹ thuật cụ thể để thực hiện mục tiêu
dạy học. Vì vậy, đổi mới phƣơng pháp dạy học đƣợc thực hiện ở những cấp
độ khác nhau. Hiệu quả của đổi mới phƣơng pháp dạy học đến đâu phụ thuộc
rất nhiều vào nhận thức và đặc biệt vào vai trò chỉ đạo của đội ngũ cán bộ
quản lý trƣờng học đối với lĩnh vực phƣơng pháp trong dạy học.

2


1.3. Thực tiễn triển khai quản lí đổi mới phƣơng pháp dạy học trong trƣờng
THPT Thụy Hƣơng trong giai đoạn qua đã thu đƣợc những kết quả nhất định.

Tuy nhiên, sự đổi mới này chƣa toàn diện và chƣa thực sự mang tính
rộng khắp với tất cả các giáo viên và học sinh trong trƣờng. Hiện tƣợng đổi
mới có tính hình thức còn tồn tại không ít trong trƣờng học. Có nhiều nguyên
nhân của thực trạng này, một trong những nguyên nhân đó là công tác quản lí
đổi mới phƣơng pháp dạy học của đội ngũ cán bộ quản lý các trƣờng trung
học phổ thông còn hạn chế, trong đó phải kể đến sự hạn chế về phƣơng tiện
kỹ năng, kỹ thuật quản lý chỉ đạo của đội ngũ cán bộ quản lý nhà trƣờng. Hạn
chế về kỹ năng và kỹ thuật chỉ đạo của các cán bộ này có nguyên nhân từ việc
hạn chế trong cập nhật những lý luận quản lý hiện đại trong quản lý giáo dục
vào lĩnh vực chỉ đạo đổi mới phƣơng pháp dạy học.
Phƣơng pháp dạy học là một thành tố cấu thành quá trình dạy học trong
nhà trƣờng và là thành tố có tính động hơn so với nhiều thành tố khác của quá
trình này. Đổi mới PPDH có bản chất là sự thay đổi. Vấn đề này đƣợc lý
thuyết quản lý sự thay đổi đề cập và giải quyết trên nhiều bình diện khác
nhau. Lý thuyết này cần đƣợc vận dụng vào thực tiễn quản lý trƣờng học nói
chung, vào công tác quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy. Trƣớc thực trạng nêu
trên, là một cán bộ quản lý của nhà trƣờng, tôi xin tìm hiểu và trình bầy luận
văn của mình về vấn đề quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học theo lý thuyết
quản lý sự thay đổi.
Đề tài nghiên cứu của luận văn đƣợc biểu đạt bởi tiêu để:
“Vận dụng lý thuyết quản lý sự thay đổi trong quản lí đổi mới
phương pháp dạy học ở trường THPT Thụy Hương - Hải Phòng”
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học theo quy
trình của lý thuyết quản lý sự thay đổi trong tổ chức quản lý, góp phần nâng
cao chất lƣợng, hiệu quả dạy học ở trƣờng THPT Thụy Hƣơng - Hải Phòng.

3

Ket-noi.com
Ket-noi.com kho
kho tai
tai lieu
lieu mien
mien phi
phi

3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc vận dụng lý thuyết quản lý sự thay đổi
vào quá trình quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng THPT Thụy
Hƣơng - Hải Phòng
3.2. Đánh giá thực trạng quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng
THPT Thụy Hƣơng - Hải Phòng
3.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học theo lý
thuyết quản lý sự thay đổi ở trƣờng THPT Thụy Hƣơng - Hải Phòng.
3.4. Thử nghiệm quy trình đƣợc đề xuất
- Nghiên cứu các cơ sở lý luận của quy trình vận dụng lý thuyết quản lý sự
thay đổi.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng công tác quản lý sự thay đổi trong việc đổi
mới phƣơng pháp dạy học - nguyên nhân của thực trạng.
- Rút ra những bài học kinh nghiệm và đề xuất quy trình vận dụng lý thuyết
sự thay đổi vào việc đổi mới phƣơng pháp dạy học.
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Lý luận và thực tiễn vận dụng lý thuyết quản lý sự thay đổi trong quản
lý đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng THPT Thụy Hƣơng- Hải Phòng
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng THPT Thụy Hƣơng Hải Phòng theo lý thuyết quản lý sự thay đổi.
5. Vấn đề nghiên cứu

Đề tài tập trung vào nghiên cứu hai vấn đề cơ bản sau:
- Quy trình vận dụng lý thuyết quản lý sự thay đổi trong quản lý đổi mới
phƣơng pháp dạy học.
- Để đảm bảo chất lƣợng của sự vận dụng lý thuyết quản lý sự thay đổi vào
quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học có cần thiết phải tuân thủ theo quy

4


trình quản lý sự thay đổi hay không và quy trình nhƣ thế nào thì hợp lý và có
tính khoa học?
6. Giả thuyết nghiên cứu
Nếu áp dụng quy trình quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng
theo lý thuyết quản lý sự thay đổi thì hiệu quả của quản lý đổi mới phƣơng
pháp dạy học trong nhà trƣờng sẽ đƣợc nâng cao.
7. Giới hạn nghiên cứu
- Về nội dung: Nghiên cứu về lý thuyêt quản lý sự thay đổi chỉ trong
phạm vi các quy trình quản lý sự thay đổi và tập trung chủ yếu vào chức năng
quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học.
- Về địa bàn nghiên cứu: Đề tài luận văn đƣợc triển khai nghiên cứu
tại trƣờng THPT Thụy Hƣơng - Hải Phòng
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Ý nghĩa lý luận:
Tổng kết thực tiễn công tác quản lý sự thay đổi trong quản lý đổi mới
phƣơng pháp dạy học, chỉ ra những bài học thành công và mặt hạn chế, cung
cấp cơ sở khoa học để xây dựng quy trình quản lý sự thay đổi trong đổi mới
phƣơng pháp dạy học.
Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu có thể đƣợc áp dụng cho các trƣờng THPT thành
phố Hải Phòng. Nó còn có giá trị tham khảo cho các nhà quản lý giáo dục.

9. Phƣơng pháp nghiên cứu
9.1. Phương pháp luận
Tiến trình nghiên cứu đề tài luận văn dựa trên các quan điểm phƣơng
pháp luận sau:
- Nguyên lý về sự vận động phát triển của sự vật hiện tƣợng.
- Quan điểm hệ thống trong nghiên cứu trƣờng học và quản lý trƣờng học,
quản lý hoạt động dạy học.

5


Ket-noi.com
Ket-noi.com kho
kho tai
tai lieu
lieu mien
mien phi
phi

9.2. Các phương pháp cụ thể
9.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Đề tài sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu lý luận nhƣ phƣơng pháp
phân tích, phƣơng pháp tổng hợp, phƣơng pháp so sánh, phƣơng pháp hệ
thống và khái quát hoá để xây dựng các khái niệm công cụ và xây dựng các
luận cứ lý luận khác cho vấn đề nghiên cứu.
Nguồn tài liệu đƣợc sƣu tầm và nghiên cứu tập trung vào các vấn đề:
- Lý thuyết quản lý sự thay đổi trong tổ chức
- Quản lý nhà trƣờng và quản lý hoạt động dạy học trong trƣờng THPT
- Đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng THPT
- Quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng THPT

9.2.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
9.2.2.1. Phương pháp điều tra
Sử dụng phiếu điều tra để thu thông tin về các vấn đề:
- Thực trạng đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng THPT Thụy
Hƣơng-Hải Phòng
- Thực trạng quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng THPT
Thụy Hƣơng - Hải Phòng.
- Đánh giá tính hợp lý và mức độ khả thi của quy trình quản lý đổi mới
phƣơng pháp dạy học ở trƣờng THPT Thụy Hƣơng - Hải Phòng đƣợc xây
dựng theo lý thuyết quản lý sự thay đổi
- Đối tƣợng đƣợc điều tra gồm cán bộ quản lý trƣờng THPT Thụy
Hƣơng, các giáo viên và học sinh trƣờng THPT Thụy Hƣơng - Hải Phòng nơi
đề tài triển khai nghiên cứu.
9.2.2.2. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Phƣơng pháp đƣợc sử dụng để phân tích các nguyên nhân của sự thành
công và tồn tại của công tác quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng
THPT Thụy Hƣơng - Hải Phòng.

6


9.2.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm
Đƣợc sử dụng trong tìm hiểu thực trạng và nguyên nhân của thực trạng
chỉ quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng THPT Thụy Hƣơng - Hải
Phòng. Sản phẩm là Hồ sơ quản lý hoạt động chuyên môn và Hồ sơ quản lý
đổi mới phƣơng pháp dạy học của trƣờng THPT Thụy Hƣơng - Hải Phòng
đƣợc nghiên cứu.
9.2.2.4. Phương pháp chuyên gia
Nhằm trƣng cầu ý kiến của các chuyên gia về quy trình quản lý đổi mới
phƣơng pháp dạy học theo quan điểm của lý thuyết quản lý sự thay đổi trong tổ chức.

9.2.2.5. Phưong pháp thử nghiệm sư phạm
- Mục đích: Kiểm chứng tính khả thi và hiệu quả của quy trình quản lý
đổi mới phƣơng pháp dạy học theo quan điểm của lý thuyết quản lý sự thay
đổi đƣợc đề xuất. Nội dung và phƣơng pháp thực hiện: Lựa chọn trƣờng
THPT Thụy Hƣơng nghiên cứu để thử nghiệm. Đội ngũ cán bộ quản lý nhà
trƣờng đƣợc thử nghiệm, đƣợc huấn luyện về quy trình để triển khai trong
thực tiễn quản lý hoạt động trong một học kỳ của năm học 2012 – 2013.
9.3. Phƣơng pháp toán thống kế
Sử dụng các công thức thống kê để xử lý các số liệu do các phƣơng
pháp nghiên cứu trên đem lại.
10. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ
lục, nội dung chính của luận văn đƣợc trình bày trong 3 chƣơng
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của việc vận dụng lý thuyết quản lý sự thay đổi
trong quản lý đổi mới phƣơng dạy học trong trƣờng Trung học phổ thông
Chƣơng 2: Thực trạng vận dụng lý thuyết quản lý sự thay đổi trong quản lý đổi mới
phƣơng pháp dạy học ở trƣờng Trung học phổ thông Thụy Hƣơng - Hải Phòng.
Chƣơng 3: Một số biện pháp vận dụng lý thuyết quản lý sự thay đổi trong quản lý
đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng Trung học phổ thông Thụy Hƣơng

7


Ket-noi.com
Ket-noi.com kho
kho tai
tai lieu
lieu mien
mien phi
phi

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VẬN DỤNG LÝ THUYẾT QUẢN LÝ SỰ
THAY ĐỔI TRONG QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
Nghiên cứu tìm ra các biện pháp tăng cƣờng quản lý đổi mới phƣơng
pháp dạy học nhằm góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học ở trƣờng THPT là
một vấn đề mang tính thời sự và không đơn giản. Bởi lẽ, công tác quản lý đổi
mới phƣơng pháp dạy học ở mỗi cấp học, bậc học, cho mỗi trƣờng mỗi địa
phƣơng, vùng miền...là khác nhau. Mặt khác, các biện pháp quản lý đổi mới
phƣơng pháp dạy học ở trƣờng THPT phụ thuộc vào kết quả nghiên cứu khoa
học của nhiều ngành, phụ thuộc vào đối tƣợng quản lý, mục tiêu quản lý từng
giai đoạn... và cả kinh nghiệm cũng nhƣ năng lực của nhà quản lý của bộ máy
quản lý của nhà trƣờng cụ thể. Do đó, việc tổng kết kinh nghiệm cả về lý luận
và thực tiễn về quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học là việc làm cần thiết
nhằm rút ra những bài học kinh nghiệm bổ ích cho các nhà quản lý.
Trên thế giới và Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu về lý thuyết
quản lý sự thay đổi. Các công trình nghiên cứu này đã đƣợc xuất bản thành sách
chuyên đề hoặc đƣợc chuyển tải dƣới dạng chuyên đề cho cao học quản lý. Có
thể kể đến các công trình nghiên cứu, các bài viết của các tác giả hàng đầu Việt
Nam xung quanh vấn đề này nhƣ các tác giả: Hồ Ngọc Đại, Nguyễn Cảnh Toàn,
Vũ Trọng Rỹ, Đặng Xuân Hải, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đặng Quốc Bảo, Nguyễn
Quốc Chí, Đặng Bá Lãm, Phạm Viết Vƣợng, Bùi Văn Quân, Trần Kiểm,... một
số hội thảo trong thời gian qua cũng đề cập đến vấn đề trên, điển hình là hội thảo
của Khoa Sƣ phạm( tiền thân ĐHGD) với tiêu đề “ Chất lƣợng giáo dục và vấn
đề đào tạo giáo viên”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học (10/2004) hay trong các bài
viết của tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Đức Chính, “ Chuẩn và chuẩn hóa
giáo dục - Những vấn đề lý luận và thực tiễn”...

8


Bên cạnh đó, một số cuốn sách nghiên cứu về PPDH đã ra đời nhƣ: Các
biện pháp phát huy tính tích cực của HS trong giờ lên lớp (Đặng Thành Hƣng,
1994); Phƣơng pháp giáo dục tích cực lấy ngƣời học làm trung tâm (Nguyễn
Kỳ, HN, 1995); Dạy học giải quyết vấn đề (Vũ Văn Tảo, HN,1996); Dạy học
và phƣơng pháp dạy học trong nhà trƣờng (Phan Trọng Ngọc, HN, 2005).
Đáng chú ý là “Phương pháp dạy học truyền thống và đổi mới” của
Thái Duy Tuyên, ngƣời có công nghiên cứu về lĩnh vực đổi mới về phƣơng
pháp dạy học ngày nay, đặc biệt là tác giả Đặng Xuân Hải - Nguyễn Sỹ Thƣ
(2012) Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường trong bối cảnh thay đổi, NXB
Giáo dục Việt Nam. Đặng Xuân Hải - Tập bài giảng quản lý sự thay đổi tại
lớp cao học k11- l3 và một số luận văn thạc sỹ nhƣ:
- “Những biện pháp quản lý của Hiệu trƣởng nhằm đổi mới phƣơng pháp dạy
học ở các trƣờng THPT Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh” của tác
giả Lê Thành Hiếu (2006).
- “Những biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trƣởng các Trƣờng
THCS Huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ của tác giả Ngô Hoàng Gia (2007).
- “Biện pháp quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học của Hiệu trƣởng các trƣờng
THPT Huyện Bảo Lâm- Tỉnh Lâm Đồng” của tác giả Nguyễn Hoàng Vũ (2012).
Các công trình đó đều tập trung nghiên cứu vào một số nội dung đổi
mới phƣơng pháp dạy học có ý nghĩa lý luận cũng nhƣ thực tiễn ở loại hình
nhà trƣờng THPT và đặc điểm từng địa phƣơng. Tuy nhiên chƣa có công trình
nghiên cứu toàn diện có hệ thống và phù hợp với điều kiện thực tế của đơn vị
và quản lý đổi mới phƣơng pháp dạy học theo xu hƣớng đổi mới và hội nhập.
Do đó tác giả chọn đề tài “Vận dụng lý thuyết quản lý sự thay đổi trong đổi
mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng trung học phổ thông Thụy Hƣơng – Hải
Phòng” để nghiên cứu nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu đề ra.

9


Ket-noi.com
Ket-noi.com kho
kho tai
tai lieu
lieu mien
mien phi
phi

1.2. Các khái niệm và lí luận cơ bản
1.2.1. Quản lý
Theo Từ điển Giáo dục học: “Quản lý là tác động có định hƣớng, có
chủ đích của chủ thể quản lý (ngƣời quản lý) tới khách thể quản lý (ngƣời bị
quản lý) trong tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt đƣợc mục đích
của tổ chức”.
Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Quản lý là
quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng tối đa các chức
năng kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra”[8].
Thuật ngữ “Quản lý” (Tiếng Việt gốc Hán) lột tả đƣợc bản chất của
hoạt động này trong thực tiễn, nó bao gồm hai quá trình tích hợp vào nhau,
quá trình
“Quản” gồm coi sóc, gìn giữ, duy trì, duy trì ở trạng thái “ổn định”, quá trình
“Lý” gồm sự sửa sang, sắp xếp, đổi mới hệ, đƣa hệ vào “phát triển”[9]. Nếu
ngƣời đứng đầu tổ chức chỉ lấy việc “Quản làm chính thì tổ chức dễ bị trì trệ,
ngƣợc lại nếu chỉ quan tâm đến việc “Lý” thì sự phát triển của tổ chức không
bền vững. Do vậy ngƣời quản lý phải luôn xác định và phối hợp tốt, sao cho
trong “Quản” phải có “ Lý” và trong “Lý” phải có “Quản” làm cho trạng thái
của hệ thống mình quản lý luôn đƣợc ở trạng thái cân bằng động.

Bản chất của hoạt động quản lý là sự tác động có mục đích của ngƣời
quản lý đến tập thể ngƣời bị quản lý nhằm đạt đƣợc mục tiêu quản lý. Trong
nhà trƣờng đó là tác động của ngƣời quản lý đến tập thể giáo viên, học sinh và
các lực lƣợng khác nhằm thực hiện hệ thống các mục tiêu giáo dục.
Tác giả Đặng Quốc Bảo cho rằng “ QLGD theo nghĩa tổng quát là hoạt
động điều hành phối hợp các hoạt động xã hội nhằm thúc đẩy mạnh mẽ công
tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội” [7].

10


Bản chất của hoạt động quản lý có thể mô hình qua sơ đồ sau:

Công cụ

Đối tƣợng quản lý

Chủ thể quản lý

Phƣơng pháp

Sơ đồ 1.1: Mô hình quản lý
Trong đó: Chủ thể quản lý có thể là một cá nhân, một nhóm hay một tổ chức.
Khách thể (đối tƣợng) quản lý là những con ngƣời cụ thể và sự hình
thành tự nhiên các quan hệ giữa những con ngƣời, giữa các nhóm ngƣời, khác
nhau.
Công cụ quản lý và phƣơng tiện tác động của chủ thể quản lý tới khách
thể quản lý nhƣ: Mệnh lệnh, quyết định, chính sách, luật lệ...
Phƣơng pháp quản lý đƣợc xác định theo nhiều cách khác nhau. Nó có
thể là do nhà quản lý áp đặt hoặc do sự cam kết giữa chủ thể quản lý và khách

thể quản lý. Quản lý có bốn chức năng; Lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và
kiểm tra. Các chức năng chính của hoạt động quản lý luôn đƣợc thực hiện liên
tiếp, đan xen vào nhau, phối hợp và bổ sung cho nhau tạo thành chu trình
quản lý. Trong chu trình nay, yếu tố thông tin luôn có mặt trong tất cả các giai
đoạn, nó vừa là điều kiện vừa phƣơng tiện không thể thiếu đƣợc khi thực hiện
chức năng quản lý và ra quyết định quản lý.
Tác giả Nguyễn Quốc Chí đã nhấn mạnh vai trò của thông tin trong
trong quản lý: “không có thông tin không có quản lý”

11


Ket-noi.com
Ket-noi.com kho
kho tai
tai lieu
lieu mien
mien phi
phi

Mối liên hệ các chức năng quản lý dƣợc thực hiện qua sƣ đồ sau:

Kế hoạch

Kiểm tra

Thông tin

Tổ chức

Chỉ đạo
Sơ đồ 1.2: Quan hệ các chức năng quản lý
*Biện pháp: theo từ điển Tiếng Việt thông dụng do Nguyễn Nhƣ Ý chủ biên,
biện pháp là “cách làm, cách thức tiến hành”. Biện pháp là cách thức hành
động để thực hiện một mục đích, là cách làm giải quyết một vấn đề cụ thể.
Biện pháp là một bộ phận của phƣơng pháp, điều đó có nghĩa là để sử dụng
một phƣơng pháp nào đó phải sử dụng nhiều biện pháp khác nhau, cùng một
biện pháp có thể sử dụng trong nhiều phƣơng pháp.
*Biện pháp quản lý là cách thức tác động vào đối tƣợng quản lý giúp chủ thể
nâng cao khả năng hoàn thành có kết quả các mục tiêu đề ra. Các biện pháp
đƣợc đánh giá theo các tiêu chí sau:
Tính thừa kế: không làm sáo trộn, hay quá thay đổi cái đã có mà kế
thừa có chọn lọc.
Tính phù hợp: biện pháp đƣa ra là những biện pháp phù hợp với những
điều kiện hoàn cảnh cụ thể.
Tính khả thi: biện pháp không bị các yếu tố chi phối, nó ràng buộc ở
mức độ cao.
Tính hiệu quả: biện pháp giải quyết đƣợc vấn đề đặt ra và không làm
nảy sinh những vấn đề phức tạp hơn.

12


Các yếu tố ràng buộc gồm: quyền lực, văn hóa, đạo đức, tài chính, thời
gian, con ngƣời và chính sách pháp luật.
Cũng theo từ điển Hán - Việt của Thiều Chửu, Biện: đƣợc hiểu là phân
tách đúng hoặc sai, tốt hoặc xấu một sự vật hiện tƣợng; nghĩa là xem xét các
sự vật hiện tƣợng rồi chia rành rẽ ra đúng sai, tốt, xấu hay phải chăng; Biện:
còn đƣợc hiểu là tranh luận bằng lời nói, bằng văn chƣơng để hiểu rõ cái hay
cái, cái dở của một sự vật, hiện tƣợng. Pháp; đƣợc hiểu là cách làm, cũng có

thể là hiểu là phép thuật, Pháp còn đƣợc hiểu là cách làm giỏi để mọi ngƣời
bắt chƣớc mà làm theo[9].
1.2.2. Đổi mới: theo Từ điển Tiếng Việt 2008 đổi mới là thay đổi hoặc làm
cho thay đổi tốt hơn, tiến bộ hơn so với trƣớc, đáp ứng yêu cầu sự phát triển.
Đổi mới là cải cách cái lỗi thời, cái cũ thay vào đó là kế thừa cái tốt và thêm
vào cái mới hợp thời đại mới. Nhƣ vậy, đổi mới là thay đổi, kế thừa cái cũ và
tiếp thu cái mới một cách linh hoạt[25].
Sự thay đổi: Thay đổi là quá trình vận động do ảnh hƣởng tác động qua lại
của sự vật hiện tƣợng, của các yếu tố bên trong và bên ngoài, thay đổi là
thuộc tính chung của bất kì sự vật hiện tƣợng nào.
1.2.3. Quản lý sự thay đổi
Quản lý thay đổi thực chất là xác định cái cần thay đổi, trạng thái
phải thay đổi và trạng thái mong muốn sau thay đổi, xác định khoảng cách
giữa chúng và tìm lộ trình đi đến trạng thái mong đợi. Tuy nhiên, trong
quản lý sự thay đổi, nguyên tắc phù hợp thích ứng và kế thừa phát triển rất
đƣợc coi trọng.
Theo PGS-TS Đặng Xuân Hải: “Quản lý sự thay đổi thực chất là kế
hoạch hóa điều hành và chỉ đạo triển khai sự thay đổi để đạt đƣợc mục tiêu đề
ra cho sự thay đổi đó mà không xáo trộn nếu không thật sự cần thiết. Quản lý
thay đổi trong giáo dục lấy tƣ duy “ cân bằng động” làm điểm tựa và tính lộ
trình là một đặc điểm quan trọng của quản lý sự thay đổi”[11].

13


Ket-noi.com
Ket-noi.com kho
kho tai
tai lieu
lieu mien

mien phi
phi

1.2.4. Phương pháp dạy học
Theo từ điển tiếng Việt: Phƣơng pháp là cách thức tiến hành để có hiệu
quả[26].
Khái niê ̣m PPDH là khái niê ̣m đa cấ p đô ̣ . Ở cấp độ thứ nhất , PPDH
đƣơ ̣c hiể u nhƣ mô ̣t tƣ tƣởng , mô ̣t quan điể m về tổ chƣ́c da ̣y ho ̣c

. Ví dụ :

“PPDH lấ y ho ̣c sinh làm trung tâm” ; ở cấp độ thứ hai , PPDH đƣơ ̣c hiể u nhƣ
là một mô hình , mô ̣t chiế n lƣơ ̣c trong tổ chƣ́c da ̣y ho ̣c . Ví dụ, PPDH khám
phá, PPDH kiế n ta ̣o ..; Ở cấp độ thứ ba , PPDH đƣơ ̣c hiể u là cách thƣ́c , con
đƣờng cu ̣ thể nhằ m đa ̣t mu ̣c tiêu da ̣y ho ̣c . Ở cấp độ này, khái niệm PPDH chỉ
nhƣ̃ng PPDH cu ̣ thể . Ví dụ: PP thuyế t trình; PP vấ n đáp . Ở cấp độ cuối cùng ,
PPHD đƣơ ̣c hiể u là nhƣ̃ng ki ̃ thuâ ̣t để thƣ̣c hiê ̣n da ̣y ho ̣c . Ví dụ, PPDH công
não, PPDH bể cá…
Đề tài luâ ̣n văn sƣ̉ du ̣ng khái niê ̣m PPDH với ý nghiã là những hình
thức và cách thức hoạt động của GV và HS trong những điều kiện dạy học
xác định nhằm đạt đƣợc mục tiêu dạy học. PPDH là một khái niệm phức hợp,
có nhiều bình diện, phƣơng diện khác nhau. Có thể nêu ra một số đặc trƣng
của PPDH nhƣ sau: PPDH định hƣớng mục tiêu dạy học, PPDH là sự thống
nhất của PPDH và phƣơng pháp học; PPDH thực hiện thống nhất chức năng
đào tạo và giáo dục: PPDH là sự thống nhất của logic tâm lý nhận thức:
PPDH có mặt bên ngoài và mặt bên trong, mặt khách quan và chủ quan;
PPDH là sự thống nhất của cách thức hành động và phƣơng tiện dạy học.
1.2.5. Đổi mới phương pháp dạy học
Với khái niê ̣m PPDH đã lƣ̣a cho ̣n , có thể hiểu đổi mới PPDH với các
mức độ sau đây:

- Là sự cải tiến, hoàn thiện các PPDH đang sử dụng để góp phần nâng cao
chất lƣợng và hiệu quả dạy học.
- Là việc bổ sung, phối hợp nhiều PPDH để khắc phục mặt hạn chế của các
PPDH đang sử dụng nhằm đạt dƣợc mục tiêu dạy học đề ra.

14


- Là sự thay đổi PPDH đang sử dụng bằng các PPDH mới tối ƣu, kết hợp với
việc sử dụng các phƣơng tiện truyền thông đa phƣơng tiện: từ đó hình thành
nên các kiểu dạy- học mới với mong muốn đem lại hiệu quả cao hơn.
1.2.6. Quản lý đổi mới phương pháp dạy học
Là nắm vững và điều chỉnh, quản lý quá trình đổi mới phƣơng pháp
dạy học cho phù hợp với các điều kiện dạy học trong nhà trƣờng. Trong đó
nắm vững kế hoạch dạy học, phƣơng pháp dạy học, điều chỉnh triển khai sự
thay đổi để đạt đƣợc mục tiêu ĐMPPDH đã đề.
* Một số văn bản chỉ đạo về đổi mới giáo dục và ĐMPPDH. Những quan điểm
và đƣờng lối chỉ đạo của Nhà nƣớc về đổi giáo dục nói chung và THPT nói riêng
đƣợc thể hiện trong nhiều văn bản, đặc biệt trong các văn bản sau đây:
+ CT30/1998/ CT-TTg của Thủ tƣớng Chính phủ về điều chỉnh chủ trƣơng
phân ban ở phổ thông trung học:
+ Chỉ thị 15/1999 BGDĐT về đổi mới phƣơng pháp dạy học;
+ Nghị quyết 40/2000/QH10 về đổi mới CTGDPT;
+ Chỉ thị 14/2011/ CT- TTg về thực hiện NQ 40/2000/ QH 10;
+ Chiến lƣợc phát triển giáo dục 2001-2010;
+ Luật Giáo dục (sửa đổi năm 2005).
Ngay sau cách mạng tháng tám năm 1945, cùng với việc xây dựng một
nền giáo dục mới, mục tiêu và nguyên lý giáo dục Việt Nam đã đƣợc xác
định. Nội dung căn bản của mục tiêu giáo dục là đào tạo con ngƣời phát triển
toàn diện. Mục tiêu này tiếp tục đƣợc khẳng định trong Điều 2 của Luật Giáo

dục (2005).
Nguyên lý giáo dục cũng đƣợc khẳng định trong Điều 3 của Luật giáo
dục là hoạt động giáo dục phải thực hiện theo nguyên lý “ học đi đôi với
hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, lý luận gắn với thực tiễn, giáo
dục nhà trƣờng kết hợp với giáo dục gia đình và xã hội”[27].
Về PPDH, Luật Giáo dục quy định “Phƣơng pháp giáo dục phát huy
tính tích cực, tự giác, chủ động, tƣ duy sáng tạo của ngƣời học: bồi dƣỡng cho

15


Ket-noi.com
Ket-noi.com kho
kho tai
tai lieu
lieu mien
mien phi
phi

ngƣời học năng lực tự học, khả năng tự học, khả năng thực hành, lòng say mê
học tập và chí vƣơn lên”[27].
Về phƣơng pháp giáo dục giáo dục phổ phông, Điều 28 Luật Giáo dục
quy định “Phƣơng pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự
giác, chủ động sáng tạo của HS, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn
học, bồi dƣỡng phƣơng pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện
kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại
niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”[27].
1.3. Những vấn đề lý luận cơ bản của lý thuyết quản lý sự thay đổi
Quản lý sự thay đổi là một lý thuyết ra đời nhằm tăng tính thích ứng
của các hoạt động quản lý đối với “sự thay đổi” của bối cảnh và của chính đối

tƣợng quản lý trong qúa trình phát triển. Trong thực tế có hai loại thay đổi:
“Sự thay đổi tự nhiên” diễn ra thƣờng xuyên và “sự thay đổi đƣợc hoạch
định”. Loại thay đổi thứ hai có tính phức tạp, chƣa đƣợc thử nghiệm đối với
tổ chức và cần có sự quản lý. Trƣớc tiên ngƣời quản lý phải nhận diện cho
đƣợc “sự thay đổi” mà mình phải quản lý có đặc điểm, cũng nhƣ những nội
dung cơ bản nào cần giải quyết; đồng thời phân tích đƣợc khả năng” đón
nhận” sự thay đổi của tổ chức. Thông thƣờng, quản lý sự thay đổi phải trải
qua ba giai đoạn chính, đó là giai đoạn chuẩn bị về mặt tinh thần của nhân
viên cho tiến trình thay đổi, ở giai đoạn này, cần phải chuẩn bị cho đội ngũ
thay đổi về thái độ, kiến thức kỹ năng... quá trình tiếp theo trong qúa trình
thay đổi là tái định hình khi sự thay đổi đã xảy ra, cách làm việc mới... thích
ứng với “sự thay đổi” đã đạt đƣợc. Công đoạn tiến hành “sự thay đổi” dài hay
ngắn tùy thuộc vào nhiều yếu tố nhƣ sức ỳ của các nhân viên, trình độ...và đặc
biệt là năng lực quản lý sự thay đổi chính đội ngũ quản lý của đơn vị đó.
Trong quá trình quản lý sự thay đổi, ngƣời quản lý cần phải quyết định
xem mình mong muốn đạt đƣợc và điều gì và nên thực hiện sự thay đổi đó
vào lúc nào. Tuy nhiên, trƣớc khi ra quyết định, họ cần phải hiểu rõ nội dung

16


của sự thay đổi và đặc điểm của sự thay đổi này (không có thay đổi chung
chung mà phải cụ thể), nên xác định những điểm cân nhắc khi thực hiện sự
thay đổi trong đổi trong bối cảnh cụ thể của đơn vị mình. Ngƣời quản lý tìm
cách để có đƣợc ảnh hƣởng, sự tin cậy và lòng tôn trọng; kích thích đƣợc tính
tự giác, tự giác, của đội ngũ và để phát huy tính đồng đội. Cần lƣu ý nếu
không thật cần thiết thì không nên xáo trộn và tôn trọng qui luật lịch sử [11].
1.3.1. Nội dung quản lý sự thay đổi
Nhƣ chúng ta đã đề cập ở trên nội dung cơ bản của quản lý sự thay đổi
là nhận diện những bất cập của trạng thái hiện hành và xác định trạng thái

mong muốn, tìm lộ trình khoa học cho việc đạt đƣợc trạng thái mong muốn.
Thông thƣờng, quản lý sự thay đổi qua ba giai đoạn chính, giai đoạn chuẩn bị
về mặt tinh thần của nhân viên cho tiến trình thay đổi đƣợc gọi là giai đoạn
khởi động, giai đoạn này cần phải chuẩn bị cho đội ngũ thay đổi về thái độ,
kiến thức, kỹ năng...đến giai đoạn thay đổi diễn biến...và đến giai đoạn 3 đây
chính là lúc đã đƣợc “trạng thái mong đợi”, tái định hình khi sự thay đổi đã
xảy ra, “định hình” niềm tin, cách làm mới...thích ứng với “sự thay đổi” đã
đạt đƣợc [5]. Công đoạn 2 là tiến hành sự thay đổi giai đoạn này dài ngắn tùy
thuộc vào nhiều yếu tố nhƣ sức ì của các nhân viên…trình độ văn hóa của tổ
chức và đặc biệt là năng lực quản lý của đội ngũ CBQL.
1.3.2.Các nguyên tắc của quản lý sự thay đổi
Có ba bộ phận cấu thành chủ yếu, đó là điểm xuất phát “ sự thay đổi”,
đích đến khi thực hiện sự thay đổi và khoảng cách cần rút ngắn tồn tại giữa
trạng thái hiện tại và đích đến với các chiến lƣợc cần có để rút ngắn khoảng
cách. Sơ đồ đó có thể minh họa nhƣ sau:

17