sáng kiến kinh nghiệm trò chơi dân gian cho trẻ làm quen môi trường xung quanh

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TÂN CHÂU
TRƯỜNG MẦM NON SAO MAI

BÁO CÁO KẾT QUẢ THỰC HIỆN SÁNG KIẾN
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO 3 TUỔI
LÀM QUEN MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH THÔNG QUA VIỆC
TỔ CHỨC CÁC TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ
(Thuộc lĩnh vực chuyên môn)

Người viết: DƯƠNG THÚY HUỆ
Chức vụ: giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Sao Mai
Số điện thoại: 0949.495.095
Năm học: 2017 - 2018
1


PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TÂN CHÂU
TRƯỜNG MẦM NON SAO MAI

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Long Thạnh, ngày 25/11/2018

BÁO CÁO KẾT QUẢ THỰC HIỆN SÁNG KIẾN
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO 3 TUỔI
LÀM QUEN MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH THÔNG QUA VIỆC
TỔ CHỨC CÁC TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ

I. Sơ lược lý lịch tác giả:
- Họ và tên: Dương Thúy Huệ; Nữ

- Ngày tháng năm sinh: 02/05/1986
- Nơi thường trú: Khóm Long Thạnh B, Phường Long Thạnh, thị xã Tân
Châu, tỉnh An Giang
- Đơn vị công tác: Trường Mầm non Sao Mai
- Chức vụ hiện nay: Giáo viên
- Trình độ chuyên môn: trung học sư phạm mầm non.
- Lĩnh vực công tác: dạy lớp Mầm 1
II. Sơ lược đặc điểm tình hình đơn vị:
- Trường Mầm non Sao Mai là một trong 2 trường mầm non thuộc địa bàn
Phường Long Thạnh, thị xã Tân Châu. Giáo viên được Ban giám hiệu quan tâm
đầu tư cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi trong việc thực nhiệm vụ chăm sóc giáo dục
trẻ. Thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới, trường thực hiện đổi mới các
phương pháp dạy học vào các hoạt động giảng dạy của giáo viên, phương pháp dạy
học lấy trẻ làm trung tâm là phương pháp chủ yếu.

2


- Lớp Mầm 2 tổng số trẻ 31 cháu (17 nữ, 14 nam). Đa số phụ huynh đều
quan tâm đến việc chăm sóc, giáo dục trẻ. Tuy nhiên việc tổ chức các hoạt động
lấy trẻ làm trung tâm chưa được các phụ huynh quan tâm đúng mức, một số phụ
huynh cho rằng trẻ 3 tuổi việc học chỉ là chơi nên chơi lúc nào cũng được; Cho trẻ
thực hiện theo chế độ sinh hoạt của chương trình Giáo dục mầm non ngay lúc này
là quá sớm; Vì vậy một số cháu thường xuyên đến lớp trể, ảnh hưởng đến viêc tổ
chức hoạt động chơi, khám phá môi trường xung quanh ngoài trời của các cháu.
- Tên sáng kiến/ đề tài giải pháp: Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 3
tuổi làm quen môi trường xung quanh thông qua việc tổ chức các trò chơi dân gian
cho trẻ.
- Lĩnh vực: Chuyên môn.
III. Mục đích yêu cầu của sang kiến:

1. Thực trạng ban đầu khi áp dụng sáng kiến:
Trò chơi dân gian trẻ em là một hoạt động văn hóa dân gian dành cho trẻ được
lưu truyền từ vùng này sang vùng khác, từ đời này sang đời khác nhằm thỏa mãn
nhu cầu vui chơi giải trí và giáo dục trẻ em một cách tinh tế và nhe nhàng.
Trò chơi dân gian với những chức năng đặc biệt của nó đã mang lại cho thế
giới trẻ thơ nhiều điều thú vị và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí, vui
chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè, cộng đồng.
Điểm đặc biệt của trò chơi dân gian đó chính là sự gắn kết với môi trường
thiên nhiên. Chính điều này làm cho trẻ hào mình với thiên nhiên hơn, hiểu và có ý
thức bảo vệ thiên nhiên hơn.
Ví dụ: trò chơi "Chong chóng", "chơi sáo diều" giúp cho trẻ luyện cách khéo
léo, tận dụng những que tre, giấy báo cũ để làm thành con diều chắc chắn, nhiều
kiểu dáng, những chong chóng nhiều màu sắc. Chúng tận dụng được sức gió làm
chong chóng quay, làm diều bay cao đầy thích thú.
Trong xã hội hiện đại ngày nay việc gắn liền với các thiết bị thông minh,
thời gian cha mẹ dành cho con không có nhiều và thiếu không gian vui chơi đã
khiến trẻ em, đặc biệt là trẻ em thành thị không biết đến các trò chơi dân gian.
3


Chỉ với những hòn đất nhiều màu sắc, trẻ có thể rèn sự khéo tay, khả năng
sáng tạo màu sắc về các con vật, hoa quả… trong cuộc sống thường ngày. Trò chơi
này có tác dụng dạy trẻ các kiến thức về động thực vật nhanh chóng. Ngoài việc
tạo sân chơi bổ ích, vui vẻ qua trò chơi, trò chơi dân gian còn giúp các em rèn
luyện kỹ năng trong cuộc sống. Khi các em chơi phải biết nhường nhịn nhau,
không quá ăn thua để đánh mất tình bạn.
Khi trẻ ngồi quá lâu trước tivi chúng sẽ tiếp nhận thông tin một cách thụ
động mà không hề có tư duy. Việc lười vận động gây ra tình trạng béo phì, vẹo cột
sống, cận thị… ngày càng gia tăng ở trẻ thành phố. Vì vậy trò chơi dân gian giúp
cho các em rèn luyện thể chất, sự khéo léo, trở nên nhanh nhẹn hoạt bát, tạo sự hoà

đồng, thân thiện, đoàn kết... Những phút vui chơi thoải mái, lành mạnh sẽ giúp các
em thêm hào hứng để học tập và sống hồn nhiên hơn. Hơn nữa, việc vui chơi lành
mạnh còn tạo ra nhiều đức tính tốt đẹp, hạn chế những tật xấu, đồng thời rèn luyện
thể chất và tâm hồn các em theo chiều hướng tốt hơn.
Không phải tất cả các trò chơi dân gian đều có thể tổ chức cho trẻ chơi bởi vì:
- Một số trò chơi không phù hợp với mục tiêu giáo dục và chương trình giáo
dục cho trẻ mầm non.
- Có những trò chơi không phù hợp với độ tuổi trẻ.
- Có một số trò chơi gây nguy hiểm, không an toàn cho trẻ khi chơi.
Ví dụ:
+ Trò chơi “kéo co” sẽ làm trẻ bị đau tay, trẻ kéo mạnh sẽ bị ngã đè lên nhau.
+ Trò chơi “Ném lao”: sử dụng vật nhọn, khi trẻ ném có thể trúng vào bạn.
+ Trò chơi “bịt mắt đập lon”: có thể đập trúng bạn hoặc bị lon dội ngược lại
trúng vào người.
Do vậy tôi đã suy nghĩ, tìm ra được một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 3
tuổi làm quen môi trường xung quanh thông qua việc tổ chức các trò chơi dân gian
cho trẻ.
2. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến:

4


Sử dụng trò chơi dân gian để giúp trẻ làm quen môi trường xung quanh là rất
cần thiết vì:
- Trò chơi dân gian là trò chơi được sáng tác dựa trên hiện thực cuộc sống lao
động và sinh hoạt của con người vì thế bên trong các trò chơi dân gian thường “ần
tàn” những kiến thức về môi trường xung quanh mà chúng ta ít khi nhìn thấy được,
nhưng trong quá trình trẻ tham gia trò chơi đã hình thành cho trẻ những kiến thức,
kỹ năng với môi trường xung quanh như: phát triển nhận thức cho trẻ; Phát triển
ngôn ngữ; Cung cấp cho trẻ các kỹ năng như: kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ

năng sử dụng đồ dùng đồ chơi… Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ. Các
trò chơi dân gian sử dụng những vật liệu gần gũi, dễ tìn, dễ chơi, dễ thực hiện.
Ví dụ:
+ Lời đồng dao của trò chơi chuyền: “Con ruồi có cánh – Đòn gánh có mấu –
Châu chấu có chân…” đã giúp trẻ nhận biết được đặc điểm đặc trưng của một số
con vật và đồ vật quen thuộc.
+ Những câu hát ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự năng
động của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược lại:
” Non cao đầy nước
Đáy biển đầy mây
Dưới đất lắm mây
Trên trời lắm cỏ
Người thì có mỏ
Chim thì có mồm…”
- Trò chơi dân gian cung cấp cho trẻ những kiến thức xã hội cần thiết cho
cuộc sống của trẻ: Trẻ tập mua bán, tập lao động, làm quen với các nghề nghiệp
trong xã hội. Qua trò chơi trẻ học được những điều hay lẽ phải, rèn luyện được
những kỹ năng cần thiết:
+ Nhận biết được các đối tượng: cây, hoa, lá, gió, con vật, đồ vật xung quanh,
tên gọi các sự vật, hiện tượng xung quanh trẻ.

5


+ Trẻ biết được các mối quan hệ giữa các đối tượng: giửa con ngừoi với con
người, giửa trẻ với bạn cùng chơi, trẻ với các sự vật hiện tượng.
+ Biết được tính chất của các hiện tượng tự nhiên.
- Trò chơi dân gian là phương tiện giáo dục thể chất cho trẻ một cách có hiệu
quả. Khi trẻ tham gia vào trò chơi vận động dân gian, các vận động cơ bản của trẻ
được rèn luyện, nhờ đó trẻ nhanh nhẹn, khéo léo, hoạt bát trong hoat động.

Ngoai ra trò chơi dân gian còn có ý nghĩa trong việc rèn luyện kỹ năng sống
cho trẻ. Quan sát kỹ ta thấy các trò chơi thường lặp đi lặp lại có khi hàng chục lần
mà trẻ vẫn không thấy chán,sự lặp đi lặp lại đó kỹ năng được thành thạo, ấn tượng,
biểu tượng về thưc tiễn cuộc sống được củng cố vững chắc.
3. Nội dung sáng kiến:
3.1. Tiến trình thực hiện:
Từ những kinh nghiệm đã tích lũy kết hợp với tài liệu tham khảo từ sách
báo, internet và qua thực tế áp dụng trò chơi dân gian vào các hoạt động để làm cơ
sở định hướng cho sáng kiến:
- Căn cứ vào chủ đề, chủ điểm giáo dục mà lựa chọn trò chơi dân gian cho
phù hợp với nội dung chủ đề và độ tuổi của trẻ.
- Xác định thể loại của trò chơi, mục đích yêu cầu cần đạt khi tổ chức trò chơi
dân gian đó. Chuẩn bị chu đáo đồ chơi, đồ dùng phù hợp với trò chơi.
- Tạo điều kiện cho trẻ được thường xuyên tham gia chơi ở mọi lúc mọi nơi.
- Học tập kinh nghiệm từ đồng nghiệp để nâng cao và hoàn thiện dần kiến
thức chuyên môn cho bản thân.
3.2. Thời gian thực hiện:
- Thực hiện lồng ghép trò chơi dân gian vào các hoạt động chăm sóc giáo
dục trẻ ở lớp Mầm 1 theo chương trình giáo dục mầm non mới trong năm học
2018-2019.
3.3. Các biện pháp tổ chức:
* Biện pháp 1: Xác định vai trò của giáo viên mầm non trong việc tổ
chức trò chơi dân gian cho trẻ.
6


- Lựa chọn trò chơi dân gian phù hợp với mục tiêu giáo dục và phù hợp lứa
tuổi của trẻ:
+ Với trẻ lứa tuổi nhà trẻ và mẫu giáo bé ( từ 2 đến 4 tuổi ): khả năng chú ý
có chủ định còn kém, nhận thức còn đơn giản. Vì vậy trẻ chỉ có thể chơi được các

trò chơi đơn giản như: “Lộn cầu vồng”, “Chi chi chành chành”, “Tập tầm vông”,
“Nu na nu nống”, “Dung dăng dung dẻ”…
- Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi, lời ca, bài đồng dao, địa điểm trước khi tổ chức
cho trẻ tham gia vào các trò chơi dân gian.
+ Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi: lựa chọn đồ dùng đồ chơi phù hợp với yêu cầu
trò chơi, nguyên liệu sử dụng đảm bảo an toàn cho trẻ. Cho trẻ cùng cô chuẩn bị
những đồ dùng cần thiết cho việc tổ chức trò chơi.
+ Dạy trẻ đọc thuộc lời ca (đối với những trò chơi có lời đồng dao).
+ Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi: tùy vào địa điểm tổ chức mà lựa
chọn các trò chơi có cách chơi và luật chơi phù hợp.
- Tổ chức trò chơi: Hướng dẫn trẻ cách chơi, chơi cùng trẻ quan sát, quản lý
cách chơi của trẻ.
- Đánh giá sự phát triển của trẻ qua trò chơi.
- Kết thúc hoạt động. Dọn dẹp sau khi chơi.
* Biện pháp 2: Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi của
trẻ
- Kho tàng trò chơi dân gian Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng nhưng
không phải trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Vì thế nên cần có sự cân nhắc
lựa chọn cho trẻ chơi các trò chơi có luật và cách chơi đơn giản, dễ nhớ, dễ hiểu.
- Bên cạnh đó, trong trường Mầm non lại có sự phận chia theo nhiều độ tuổi.
Mỗi độ tuổi lại có mức nhận thức và khả năng chú ý có chủ định khác nhau. Chính
vì thế các trò chơi cũng phải được lựa chọn phù hợp cho từng độ tuổi.
- Với trẻ mẫu giáo bé: khả năng chú ý có chủ định còn kém, nhận thức còn
đơn giản vì vậy trẻ có thể chơi các trò chơi đơn giản như: Lộn cầu vồng, chi chi
chành chành, tập tầm vông, nu na nu nống,...
7


- Khi lựa chọn trò chơi dân gian cho trẻ tôi thực hiện theo các tiêu chí sau:
+ Trò chơi dân gian đơn giản, trẻ có thể nhớ và thực hiện được.

+ Đồ dùng phục vụ cho trò chơi dễ kiếm, dễ tìm.
+ Giúp củng cố tư duy, ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho trẻ.
+ Trò chơi mang tính lồng ghép, ôn lại bài củ và làm quen kiến thức mới.
+ Gây được hứng thú, sự chú ý của trẻ.
+ Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp.
* Biện pháp 3: Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, lời ca, địa điểm trước khi tổ
chức cho trẻ tham gia vào các trò chơi dân gian:
- Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi dân gian cũng vô cùng đa dạng và phong
phú, mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi, luật chơi của từng trò
chơi. Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều đồ dùng đồ chơi tương ứng mà thiếu
nó trò chơi không thể tiến hành được.
VD: trò chơi “ném còn” nếu thiếu quả còn thì không thể chơi được. Hay trò
“bịt mắt bắt dê” sẽ không chơi được nếu không có vãi hoặc khăn bịt mắt.
- Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian đó là khi chơi trẻ không bao
giờ chỉ hùng hục thực hiện các vận động của mình mà trẻ thường vừa chơi vừa hát
hoặc đọc lời bài đồng dao nào đó. Các bài đồng dao đó khiến cho không khí chơi
vui vẻ, nhộn nhịp hơn. Mặc dù không phải bài đồng dao nào cũng có ý nghĩa, song
bài nào cũng phù hợp với tư duy hồn nhiên của trẻ.
VD: Chơi “chi chi chành chành” trẻ đọc: “Chi chi chành chành. Cái đanh
thổi lửa. Con ngựa đứt cương. Ba vương ngũ đế ...” câu hát dường nhưu chẳng có
mạch ý nào rỏ ràng, nhưng thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành.
VD: chơi “rải ranh” trẻ hát “rải ranh – bẻ cành – hái ngọn – chọt đôi”. Cùng
với bài hát trong trẻo là bàn tay rải những viên sỏi một cách khéo léo.
- Trò chơi chỉ có thể tổ chức khi trẻ đã thuộc đồng dao, lời bài hát của trò
chơi. Chính vì vậy tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi
dân gian trước khi hướng dẫn trẻ vào chơi. Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao tôi tổ

8

chức cho trẻ chơi các trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế trẻ chơi rất
hứng thú và tích cực tham gia chơi.
- Mỗi trò chơi dân gian có cách chơi và luật chơi khác nhau. Có những trò
chơi vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số lượng người tham gia chơi
lớn và đòi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng như: kéo co, rồng rắn lên mây,
mèo đuổi chuột, thả đĩa ba ba,... Nhưng cũng có những trò chơi tĩnh, trẻ hay chơi
theo nhóm nhỏ như: chi chi chành chành, chuyền thẻ,.. Chính vì vậy giáo viên cần
nắm vững cách chơi, l luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa
điểm chơi cho phù hợp.
* Biện pháp 4: Tổ chức các trò chơi phù hợp với tính chất của các hoạt
động
- Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được mục đích nhất định. Vì thế, hoạt
động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung được tổ chức
nhằm cung cấp kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngoài trời lại giúp trẻ được gần gũi
với thiên nhiên và phát triển thể chất, hay như ở hoạt động góc trẻ lại được mở
rộng thêm về kinh nghiệm sống và kỹ năng chơi theo nhóm.
- Với hoạt động ngoài trời: Tận dụng không gian rộng và thoáng, tôi tổ chức
cho trẻ chơi các trò chơi vận động nhằm rèn luyện và phát triển thể lực cho trẻ như:
cáo và thỏ, rồng rắn lên mây, bịt mắt bắt dê, mèo đuổi chuột,...
- Với hoạt động chơi góc: tôi tổ chức cho trẻ các trò chơi có thể chơi theo
nhóm nhỏ trong một không gian hẹp như: chi chi chành chành, kéo cưa lừa xẻ,
chuyền thẻ, ném vòng cổ chai ...
- Với hoạt động học và hoạt động chơi, hoạt động theo ý thích : nên tổ chức
cho trẻ các trò chơi tĩnh nhằm phát triển nhận thức cho trẻ như: tập tầm vông, vấn
đáp, đếm sao,...
- Đặc biệt khi tích hợp trò chơi dân gian trong hoạt động chung cần lựa chọn
trò chơi phù hợp với đặc điểm của môn học.
* Ví dụ: Phát triển thể chất: nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm rèn
luyện thân thể khỏe mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải
9

mạnh mẻ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có thể
chơi vui và ngược lại vui chơi giúp trẻ thêm khỏe mạnh và năng động. Với trò chơi
“rồng răn lên mây” khi trẻ hát xong câu cuối “xin khúc đuôi – tha hồ thầy lấy” lặp
tức trẻ làm đuôi (đứng sau cùng) phải chạy thật nhanh, nếu không sẽ bị “thầy” tóm
lấy. Trò chơi “trồng nụ, trồng hoa” có nhiều nấc chơi nho nhỏ: từ một bàn, hai
bàn,.. đến bàn 10, từ một nụ, một hoa,... đến 8 hoa. Trẻ phải vượt qua dần từng nấc,
hết nấc này mới đi tiếp nấc sau. Như vậy trẻ phải dai sức, khỏe mạnh, nhanh nhẹn
và khéo léo mới có thể tiến dần đến nấc cuối của trò chơi. Trò chơi “Chi chi chành
chành” lại buộc trẻ phải rất nhanh tay, nhanh miệng vì nếu câu cuối bài là “ù à ù
ập” đọc xong mà trẻ không rút tay kịp ra, ngón tay của trẻ sẽ bị giữ lại, như thế là
thua.
- Với môn khám phá khoa học, làm quen với toán, làm quen văn học khi lựa
chọn các trò chơi cần đáp ứng các tiêu chí sau:
+ Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ.
+ Phát triển ngôn ngữ.
+ Cung cấp cho trẻ các kỹ năng như: kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng
sử dụng đồ dùng, đồ chơi.
+ Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
* VD: Lời đồng dao của trò chơi chuyền “Con ruồi có cánh – đòn gánh có
mấu – châu chấu có chân - ...” đã giúp trẻ nhận biết đặc điểm của một số con vật
đồ vật quen thuộc.
- Với môn giáo dục âm nhạc nên chọn các trò chơi có giai điệu và lời hát
như các trò chơi “tập tầm vông”, “hát chuyền sỏi”,...
- Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một
điều cần đặc biệt chú ý đó là: phải lựa chọn trò chơi phù hợp với đề tài và chủ đề
của bài dạy. Chẳng hạn như:
+ Chủ đề “ thế giới động vật” có thể tổ chức trò chơi “bịt mắt bắt dê”, “phụ
đồng ếch”, ...

10


+ Chủ đề “thế giới thực vật” cho trẻ chơi các trò chơi “trồng nụ trồng hoa”
“mít mật mít gai”,..
+ Chủ đề “tết và mùa xuân” là thời điểm thích hợp cho trẻ chơi các trò chơi
truyền thống dân tộc như “ném còn”, “cướp cờ”, “bịt mắt đánh trống”, “múa
lân”,...
* Biện pháp 5: Động viên tất các trẻ tham gia vào trò chơi
Một ưu thế của trò chơi dân gian chính là nó có thể dung nạp tất cả những ai
muốn chơi. Không bao giờ trò chơi dân gian quy định số người chơi nhất định. Vì
vậy tôi luôn khuyến khích, động viên tất cả các trẻ tham gia chơi càng đông càng
vui. Nếu chơi “bịt mắt bắt dê” mỗi khi có thêm 1 người vào, vòng chỉ rộng thêm 1
chút chứ trò chơi không hề thay đổi. Còn với trò chơi “rồng rắn lên mây” khi có
thêm người chơi thì khúc đuôi sẽ dài ra một chút và tất cả mọi người đều được
chơi, được chạy như nhau.
* Biện pháp 6: Phối hợp với phụ huynh trong việc đưa trò chơi dân gian
vào cuộc sống của trẻ
Để việc giáo dục đem lại hiệu quả, công tác phối hợp với phụ huynh đóng
một vai trò hết sức quan trọng. Qua những lúc đón trả trẻ, những buổi họp phụ
huynh tôi trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của việc cho trẻ tham gia chơi
các trò chơi dân gian. Bên cạnh đó, tôi còn mời phụ huynh tham gia các chương
trình lễ hội của nhà trường có tổ chức các trò chơi dân gian, cho phụ huynh cùng
tham gia chơi với trẻ, từ đó nâng cao nhận thức của phụ huynh. Hiểu được ý nghĩa
của hoạt động này phụ huynh sẽ tạo mọi điều kiện tốt nhất như đóng góp nguyên
vật liệu và tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ tham gia các trò chơi dân gian.
Tuyên truyền đến phụ huynh một số trò chơi đơn giản mà trẻ có thể chơi được
ở nhà. Như:
* Chơi với loa: Chuyền loa, …

* Chơi với lá: Xâu vòng lá, làm trang sức bằng lá, thỏ kèn lá, súng bằng lá
chuối, phi ngựa, xếp hình bằng lá,…..
* Chơi với cát:
11


+ Xây hang bằng cách đắp cát lên chân hoặc tay à rút chân hoặc tay ra tạo
thành cái hang.
+ Xây lâu đài bằng cách "thả" cát lỏng.
+ Đắp đập, sông ngòi, núi
+ Chơi làm bánh, ịn bánh bằng khuôn.
+ Vẽ trên cát sau khi dùng que gạt để tạo ra 1 mặt phẳng.
+ Chôn và tìm kho báu trên cát.
+ Nhiều trẻ chỉ đơn giản thích đi, chạy nhảy trên cát (cát khô hoặc ướt), nằm
lăn ra bãi cát để cảm nhận và thư giãn.
* Chơi với sỏi:
- Xếp chữ, tìm chữ: Những hòn sỏi sau khi rửa sạch, phơi khô.(Chọn sỏi có
độ dẹp, chu vi rộng). Sơn phủ lên bề mặt màu bạn thích, trang trí đường viền xung
quanh. Dùng bút lông hoặc sơn vẽ con chữ lên bề mặt hòn sỏi. Cho trẻ tìm chữ,
xếp chữ bằng những hòn sỏi đó.
- Trò chơi: “Cắp cua”
Hai tay trẻ nắm lại, đan các ngón vào nhau, hai ngón tay trỏ duỗi ra làm càng
cua cắp đúng con vật mình cần cắp. Khi cắp phải khéo léo, không để cho ngón tay
chạm vào hình bên, nếu bị chạm sẽ nhường quyền cắp cho bạn kế tiếp. Ai cắp hết
hình con vật của mình trước là thắng cuộc.
Cách chơi: - 3 -4 trẻ ngồi vòng tròn, 1 trẻ đọc đồng dao:
Cua cua cắp cắp
Đi khắp thế gian
Tìm con tìm cái
Con gà, con vịt

Con tôm, con cá...
Con nào con nấy,
Cho ta chất đạm
Mau mau cắp về.
- Trẻ vừa đọc vừa chỉ tay vào từng bạn chơi. Các từ "con gà, con vịt, con tôm,
con cá" rơi vào ai thì trong suốt lượt chơi, trẻ chỉ được cắp con vật đó.
- Sau khi đã xác định được con vật mình sẽ cắp, cả nhóm oẳn tù tì để xếp thứ
tự đi. Trẻ đi trước bốc hết hình và tung ra, hai tay nắm lại, đan các ngón tay vào
nhau, hai ngón trỏ duỗi ra làm càng cua cắp từng hình ra chỗ mình, khi cắp phải
khéo léo không để cho ngón tay chạm vào hình bên. Nếu bị chạm sẽ nhường quyền
cắp cho bạn đi kế tiếp. Cứ như thế, lần lượt cho từng trẻ cắp loại hình của mình. Ai
cắp hết loại hình của mình trước sẽ thắng cuộc.
* Mức độ khả thi:
12


Những điều kiện cần thiết để áp dụng giải pháp
- Điều kiện về cơ sở vật chất: Có đủ phòng nhóm với diện tích theo quy
định, không gian lớp học đủ để bố trí các góc chơi và đảm bảo các hoạt động diễn
ra an toàn.
- Môi trường cho trẻ hoạt động: Tạo môi trường thân thiện cho trẻ để trẻ có
cảm giác thoải mái tham gia hoạt động.
- Điều kiện về con người: Cần có những con người tích cực chủ động tìm
tòi, sáng tạo trong mọi hoạt động, vận dụng linh hoạt các phương pháp giảng dạy.
Do có cùng điều kiện nên sáng kiến kinh nghiệm có khả năng ứng dụng
không chỉ ở đơn vị mà có thế áp dụng cho một số trường khác. Các trường có thể
tham khảo một số biện pháp và áp dụng phù hợp sao cho đạt được mục tiêu mà
mình hướng đến.
IV. Hiệu quả đạt được:
1. Bảng số liệu:

Đầu năm học

Tháng

2018-2019

11/2019

Trẻ thích tham gia chơi các trò chơi dân gian

12/31

25/31

Trẻ hứng thú tham gia trò chơi dân gian

8/31

15/31

Trẻ nhận thức được môi trường xung quanh qua trò
chơi dân gian

8/31

25/31

Phát triển thể lực

18/31

30/31

5/31

15/31

Các mục tiêu

Tinh thần đoàn kết, ý thức tập thể

2. Lợi ích thu được khi sáng kiến áp dụng:
Qua việc áp dụng một số kinh nghiệm của bản thân vào việc tổ chức cho trẻ
lớp mẫu giáo bé làm quen với các trò chơi dân gian, tôi đã thu được nhiều kết quả
tốt:
- Trẻ đã biết tổ chức chơi các trò chơi dân gian với các bạn trong lớp.
- Trẻ đã biết chơi nhiều trò chơi, thuộc nhiều bài hát đồng dao trong trò chơi.
13


- Qua trò chơi trẻ rè luyện được thể chất, phản ứng nhanh nhẹn, kéo léo.
Hứng thú tham gia vào các hoạt động.
V. Mức độ ảnh hưởng:
* Đối với bản thân :
- Sưu tầm được nhiều trò chơi dân gian lồng ghép vào các hoạt động làm cho
trẻ tập trung chú ý nhiều hơn, vui thích đến trường mỗi ngày.
- Bảo đảm sự tham gia nhiệt tình, chủ động và đầy đủ của trẻ trong suốt quá
trình chơi.
- Các hoạt động giáo dục được tổ chức một cách tự nhiên, hấp dẫn, phù hợp
với khả năng của trẻ.

- Luôn quan tâm và tạo cơ hội cho mọi trẻ đều được tham gia vào các hoạt
động, khuyến khích trẻ suy nghĩ, tìm tòi, khám phá, sáng tạo và chia sẽ ý kiến.
* Đối với trẻ:
- Trẻ hứng thú và yêu thích các trò chơi dân gian.
- Trẻ được mở rộng kiến thức và có thêm rất nhiều hiểu biết về môi trường
xung quanh, các phong tục truyền thống của dân tộc thông qua các trò chơi dân
gian.
- Qua việc thường xuyên tham gia các trò chơi dân gian nhận thức và thể lực
của trẻ lớp tôi được nâng lên rỏ rệt. Trẻ năng động, tự tin khi giao tiếp với mội
người.
- Trò chơi dân gian còn giúp trẻ trong lớp tôi thêm gắn bó với nhau, nâng
cao tinh thần đoàn kết và ý thức tập thể.
* Đối với phụ huynh:
Phụ huynh tin tưởng nhà trường hơn, vì thấy trẻ trở nên thông minh nhanh
nhẹn tự tin hơn. Tạo mối quan hệ gắn kết giữa gia đinh và nhà trường từ đó huy
động được sự hổ trợ của phụ huynh trong việc tổ chức các hoạt động học và chơi
của trẻ ở lớp.
* Khả năng áp dụng:

14


Một số giáo viên và cả cha mẹ học sinh trong trường đã áp dụng kinh
nghiệm của tôi trong việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian và đạt kết quả
tốt.
VI. Kết luận:
Đối với trò chơi nói chung và trò chơi dân gian nói riêng, là sợi dây nối liền
các thế hệ với nhau, là món ăn tinh thần rất có ý nghĩa đối với trẻ thơ. Trong trò
chơi dân gian một mặt trẻ được giải trí, mặt khác lại được hiểu biết thêm về thế
giới xung quanh và hoàn thiện những khả năng của mình, làm quen với những

phương thức hoạt động của người lớn. Hơn thế nữa, trò chơi dân gian còn được sử
dụng như một phương tiện giáo dục một cách có hiệu quả. Bởi thế, trò chơi dân
gian dễ đi vào đời sống tầm hồn của mỗi đứa trẻ, nó đơn giản, không cầu kì, không
tốn kém nên có thể dễ dàng chơi ở mọi lúc mọi nơi, đồ vật phục vụ cho các trò
chơi dân gian dễ làm, chủ yếu lấy từ trong tự nhiên thậm chí là cái dây, hòn sỏi,
que tre, viên đá…. Là trẻ đã có thể tổ chức trò chơi.
Cuộc sống đối với trẻ em không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân gian
không đơn thuần là một trò chơi trẻ con mà nó chứa đựng cả một nền văn hóa của
dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ chấp cánh
cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy, sáng tạo, mà còn giúp các em hiểu về
tình bạn, tình yêu quê hương đất nước. Ngày nay các em ở một nước xã hội chủ
nghĩa chỉ quen với máy móc không có thói quen chơi cũng là một thiệt thòi. Thiệt
thòi hơn khi các em không được làm quen và chơi những Trò chơi dân gian của
thiếu nhi ngày trước đang dần bị mai một và quên lãng. Vì thế giúp các em hiểu và
quay về với các trò chơi dân gian là một việc làm rất cần thiết.
Tôi cam đoan những nội dung báo cáo là đúng sự thật.
Xác nhận của đơn vị áp dụng sáng kiến

Người viết sáng kiến

Dương Thúy Huệ

15


16