SLIDE BÀI GIẢNG CHƯƠNG 5 monopoly

Ch­¬ng­5
M« h×nh ®éc quyÒn b¸n

Copyright ©2007 FOE. All rights reserved.


Độcưquyềnưbán
Độc quyền bán là chỉ có một nhà
cung cấp duy nhất trên thị trờng
Hãng có thể lựa chọn sản xuất tại
bất cứ điểm nào trên đờng cầu
thị trờng


Cácưhàngưràoưgiaưnhập
Nguyên nhân tồn tại độc quyền là
các hãng khác không có khả năng
gia nhập thị trờng hoặc không
kiếm đợc lợi nhuận
Hàng rào gia nhập là nguồn gốc
của sức mạnh độc quyền
Có hai loại hàng rào gia nhập
Hàng rào kỹ thuật
Hàng rào luật pháp


Hàngưràoưkỹưthuật
Việc sản xuất sản phẩm có thể làm
cho chi phí cận biên và chi phí bình
quân giảm khi sản lợng tăng lên
Trong tình huống này, hãng có quy mô lớn

sẽ có chi phí sản xuất thấp
Hãng có thể kiếm đợc lợi nhuận từ việc loại bỏ
các hãng khác ra khỏi ngành bằng giảm giá
Tình huống này gọi là độc quyền tự nhiên
Ngay khi độc quyền đợc thiết lập, sự gia
nhập của các hãng mới sẽ rất khó khăn


P/ Kilowatt

TÝnh­kinh­tÕ­cña­quy­
m«

LAC
LMC

S¶n lîng (Kilowatts)


Hàngưràoưkỹưthuật
Một nguyên nhân dẫn đến độc
quyền khác là sự hiểu biết đặc thù
về kỹ thuật sản xuất với chi phí
thấp
Rất khó giữ đợc sự hiểu biết đó khỏi
sự tìm hiểu của các hãng khác

Sở hữu các nguồn lực đặc thù

Hàngưràoưluậtưpháp
Độc quyền thuần tuý có thể đợc luật
pháp quy định.
Công nghệ cơ bản để sản xuất sản phẩm đ
ợc một hãng sở hữu thông qua bản quyền.
Điều này làm tăng lợn nhuận của độc quyền và
khuyến khích cải tiến công nghệ.

Chính phủ có thể quy định bằng giấy phép.
Điu này có thể giúp nhà độc quyền m bo cht
lng


Thiếtưlậpưhàngưràoưgiaư
nhập
Một số hàng rào gia nhập đợc hãng tự
tạo ra
Nghiên cứu và phát triển sản phẩm hoặc
công nghệ mới
Kiểm soát yếu tố đầu vào quan trọng
Nỗ lực vận động để có sức mạnh độc
quyền

Những cố gắng của độc quyền tạo ra
hàng rào gia nhập bao gồm cả chi phí
nguồn lực thực tế


Tốiưđaưhoáưlợiưnhuận
Để tối đa hoá lợi nhuận, nhà độc quyền

chọn mức sản lợng đảm bảo điều kiện:
MR = MC
Trong độc quyền P>MR do độc quyền gặp
đờng cầu thị trờng dốc xuống
Hãng phải giảm giá để bán đợc nhiều hơn nên

mỗi đơn vị bán thêm có doanh thu nhỏ hơn giá


Tốiưđaưhoáưlợiưnhuận
Nếu MR = MC tại mức sản lợng tối
đa hoá lợi nhuận và P > MR đối với
nhà độc quyền, nhà độc quyền sẽ
đặt giá lớn hơn chi phí cận biên


Tèi­®a­ho¸­lîi­nhuËn
MC

P
P*

•
•

C

ATC

E

A

•

0

Q*

D

MR

Q


Quyưluậtưnghịchưđảoưhệưsốư
coưgiãn
Chênh lệch giữa giá và chi phí cận
biên là nghịch đảo hệ số co giãn của
cầu theo giá của nhà độc quyền

P MC
1
L=
= D
P
EP
EDP là hệ số co giãn của cầu thị tr
ờng theo giá

Quyưluậtưnghịchưđảoưhệưsốư
coưgiãn
Hai kết luận chung về giá của nhà
độc quyền có thể xác định:
Nhà độc quyền sẽ chọn sản xuất chỉ ở
miền co giãn của đờng cầu
EDP >1

Giá của nhà độc quyền cao hơn chi
phí cận biên phụ thuộc vào nghịch
đảo hệ số co giãn của cầu theo giá


Lợiưnhuậnưđộcưquyền
Lợi nhuận độc quyền sẽ dơng nếu giá
thị trờng lớn hơn chi phí bình quân
Lợi nhuận độc quyền có thể duy trì
trong dài hạn do không có sự gia nhập
Một số nhà kinh tế ám chỉ lợi nhuận dài
hạn là tô độc quyền
Lợi tức của yếu tố đợc hình thành từ bản chất
của độc quyền


Lợiưnhuậnưđộcưquyền
Lợi nhuận độc quyền trong dài
hạn sẽ phụ thuộc vào mối quan hệ
giữa chi phí bình quân và đờng

cầu thị trờng


Lîi­nhuËn­®éc­quyÒn
P

P

MC

MC

AC

AC
P*=AC

P*

C

MR

D

Q*

Lîi nhuËn d¬ng

MR

Q

Q*

D

Q

Lîi nhuËn b»ng 0


Độcưquyềnưkhôngưcóưđườngư
cung
Với đờng cầu thị trờng không đổi,
đờng cung của nhà độc quyền chỉ
là một điểm
Tập hợp giá và sản lợng tại điểm MR =
MC

Nếu đờng cầu dịch chuyển, đờng
MR dịch chuyển và mức sản lợng tối
đa hoá lợi nhuận mới sẽ đợc chọn


§éc­quyÒn­kh«ng­cã­®­êng­
cung
P

MC

P1 = P 2

D2
MR2
D1
MR1
Q1

Q2

Q


Độcưquyềnưvàưphânưbổưtàiư
nguyên
Để đánh giá ảnh hởng phân bổ của
độc quyền, chúng ta sử dụng cạnh
tranh hoàn hảo với ngành có chi phí
không đổi để làm cơ sở so sánh
Đờng cung dài hạn ngành là đờng nằm
ngang với mức giá bằng chi phí bình
quân và chi phí cận biên


Độcưquyềnưvàưphânưbổưtàiư
nguyên
Nếu thị trờng là cạnh tranh, sản lợng
và giá tối u sẽ là Q* và P*

P

Độc quyền sản xuất ít hơn và đặt
giá cao hơn cạnh tranh (Q** và P**)

P**

MC=AC

P*

D
MR
Q**

Q*

Q


Độcưquyềnưvàưphânưbổưtàiư
nguyên
P

Thặng d tiêu dùng (CS) giảm
Thặng d sản xuất (PS) tăng
CS giảm chuyển một phần
sang PS nên PS tăng

P**

Phần mất không do
độc quyền gây ra

MC=AC

P*

D
MR
Q**

Q*

Q


Phânưbiệtưgiá
Độc quyền có thể phân biệt giá nếu
có khả năng bán một loại sản phẩm
của mình với các mức giá khác nhau
Chiến lợc phân biệt giá có thể thực
hiện tuỳ thuộc vào sự bất lực của ng
ời mua khi tham gia vào thị trờng
Lợi nhuận có thể bị ngời môi giới làm
giảm tại bất cứ mức giá nào
Phân biệt giá sẽ thực hiện đợc nếu việc
mua bán lại mất nhiều chi phí

Phânưbiệtưgiáưhoànưhảo
Nếu nhà độc quyền biết rõ mức giá
cao nhất mỗi ngời mua có thể trả thì
sẽ đặt cho mỗi ngời một mức giá khác
nhau
Phân biết giá hoàn hảo (cấp 1)
Chiếm đoạt toàn bộ tặng d tiêu dùng
Không có phần mất không
Thặng d sản xuất đúng bằng phuc lợi xã hội
(PS=NSB)


Phânưbiệtưgiáưhoànưhảo
P

Phân biệt giá hoàn hảo, nhà độc quyền đặt
các mức giá khác nhau cho mỗi ngời tiêu dùng
Ngời thứ nhất trả giá P1 đối với Q1

P1
P2

Ngời thứ hai trả giá P2 cho Q2-Q1
Độc quyền bán nh trên
đến khi ngời mua trả
giá đúng bằng chi phí
cận biên của sản phẩm

MC

D

Q1 Q2

Q


Phânưbiệtưgiáưhoànưhảo
Ví dụ về phân biệt giá hoàn hảo
là y tế và t vấn luật pháp
Nếu nhà độc quyền muốn phân
biệt giá hoàn hảo, họ sẽ sản xuất
mức sản lợng sao cho doanh thu
cận biên đúng bằng chi phí cận
biên