Giao an van 7 ky I

Soạn: 4 / 9 / 2007 . Dạy: 6 / 9 / 2007 .
Bài 1
Kết quả cần đạt:
- Cảm nhận và thấm thía những tình cảm thiêng liêng, sâu nặng của cha mẹ đối
với con cái. Thấy đợc ý nghĩa lớn lao của nhà trờng đối với mỗi cuộc đời mỗi
con ngời.
- Nắm đợc cấu tạo và ý nghĩa của các loại từ ghép.
- Hiểu rõ về liên kết văn bản, một trong những tính chất quan trọng nhất của
văn bản.
.
văn bản cổng trờng mở ra
( Lý Lan)
A. Phần chuẩn bị:
I. Mục tiêu cần đạt:
Giúp học sinh:
- Cảm nhận đợc những tình cảm cao đẹp của ngời mẹ dành cho con nhân ngày
khai trờng, từ đó có lòng yêu thơng và kính trọng mẹ. đồng thời thấy đợc vai trò của
nhà trờng đối với xã hội và đối với mỗi con ngời.
- Rèn luyện kĩ năng đọc, tìm hiểu văn bản.
-Giáo dục học sinh lòng yêu thơng cha mẹ, ý thức đợc tầm quan trọng của nhà
truờng đối với xã hội và đối với mỗi con ngời. Từ đó có ý thức học tập tốt.
II. Chuẩn bị:
-Thầy : Nghiên cứu tài liệu, soạn bài .
-Trò : Học bài cũ , soạn bài mới theo sách giáo khoa .
.
B. Phần thể hiện khi lên lớp:
I. Kiểm tra bài cũ:(4')
- Kiểm tra phần chuẩn bị của học sinh.
II. Bài mới:
* Vào bài :Từ lớp 1 đến lớp 7 các em đã dự 7 lần khai trờng. Vậy ngày khai trờng

lần nào làm em nhớ nhất? Trong ngày khai trờng đầu tiên cuả em, ai đa em đến trờng?
Em nhớ đêm hôm trớc ngày khai trờng ấy mẹ em đã làm những gì cho mình không?
Mỗi ngời mẹ khi chuẩn bị đa con mình đến trờng đều có những hành động việc làm,
những ớc vọng về một ngày mai tốt đẹp cho con. Để hiểu rõ tấm lòng của những ngời
mẹ trong đêm trớc ngày khai trờng để vào lớp một cho con . Tiết học hôm nay chúng ta
sẽ cùng tìm hiểu văn bản: "Cổng trờng mở ra" của Lý Lan.
? Văn bản " Cổng trờng mở ra"
Do tác giả nào viết? Đăng trên
báo nào? Vào thời gian nào?
I.Đọc và tìm hiểu chung:(7')
1.Giới thiệu văn bản:
-Là bài viết của Lý Lan, đăng trên báo "
Yêu trẻ" số 166 TPHCM ngày 1/9/2000.

1

?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
Nêu cách đọc văn bản?
Hãy tóm tắt nội dung của văn

bản bằng một câu ngắn gọn?
Theo em tác giả đã sử dụng ph-
ơng thức biểu đạt chính nào?
ở lớp 6 các em đã học các văn
bản nhật dụng nào?
Có thể xếp văn bản "Cổng trờng
mở ra" vào loại văn bản nhật
dụng đợc không? Vì sao?
Dựa vào trình tự mạch cảm xúc
của ngời mẹ trong văn bản em
hãy tìm bố cục của văn bản?
Cho biết nội dung của từng
phần?
Nhắc lại nội dung chính của
đoạn 1.
Vào đêm trớc ngày khai trờng
của con mẹ nh thế nào?
Tìm câu văn ngời mẹ miêu tả
giấc ngủ của con mình?
Qua đó ta thấy ngời mẹ cảm
nhận đợc tâm trạng ngời con khi
đi vào giấc ngủ ra sao?
Nhìn con ngủ mẹ suy nghĩ gì về
con?
Tại sao mẹ lại nhận xét con là
đứa tre nhạy cảm? Những câu
văn nào cho ta thấy rõ điều đó?
2. Đọc:
- Giọng tha thiết, tình cảm.
- G/V đọc từ đầu đến đờng làng dài và

hẹp. H/S đọc tiếp.
- G/V nhận xét cách đọc của H/S.
- Tâm trạng của ngời mẹ trong đêm trớc
ngày khai trờng.
- Tác giả sử dụng phơng thức biểu cảm.
- Văn bản nhật dụng đã học:
+ Cầu long biên chúng nhân lịch sử.
+ Bức th của thủ lĩnh da đỏ.
+ Động Phong Nha
- Có.Vì văn bản đã đề cập đến quyền trẻ
em đó là đợc đi học, đợc gia đình quan tâm,
xã hội che chở đùm bọc. Đây là vấn đề thiết
thực cuộc sống, sử dụng các loại phơng thức
biểu đạt.
3. Bố cục:
- 3 phần:
+ 1: Từ đầu đến "trong ngày đầu năm học".
-: Tâm trạng của ngời mẹ khi nhìn con
ngủ vào đêm trớc ngày khai trờng.
+ 2: tiếp đến " Mẹ vừa bớc vào"
-Tâm trạng của ngời mẹ khi nhớ lại
ngày đầu tiên mẹ đi học.
+ 3: Còn lại.
-: Suy nghĩ của mẹ về một ngày khai trờng
ở Nhật và suy nghĩ của mẹ về ngày mai.
II. phân tích :
1. Tâm trạng của ng ời mẹ khi nhìn con
ngủ vào đêm tr ớc ngày khai tr ờng :(8')
- Vào đêm truớc ngày khai trờng mẹ không
ngủ đợc.

- Câu 3+ 4 đoạn văn 1.
- Giấc ngủ đến với con dễ dàng . Qua đó thể
hiện tâm trạng : nhẹ nhàng, thanh thản, vô t
của con.
- Nhìn con mẹ thầm nghĩ con là một đứa trẻ
nhạy cảm.
- Con háo hức cảm nhận đợc sự quan trọng
của ngày khai trờng.- Con thờng háo hức mỗi
khi đợc đi chơi xa đến nỗi lên giờng mà không
sao nằm yên đợc. Và mẹ biết đêm nay con

2

?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
Mẹ có những hành động nào
chăm sóc giấc ngủ cho con?
Mẹ còn có những suy nghĩ về
việc làm của con hôm nay so với
ngày trớc? (Hôm nay con có
hành động nào khác so với tr-
ớc?)

Theo em đằng sau câu nói:
"Ngày mai đi học con là cậu học
sinh lớp một rồi ". Ngời mẹ còn
muốn nói với con điều gì?
Tác dụng của câu nói đó với cậu
bé
Quan sát đoạn văn: " Mẹ thờng
nhân lúc... trong ngày đầu năm
học" Hãy tìm những chi tiết thể
hiện rõ nét tâm trạng của ngời
mẹ?
Tại sao lên giờng mà mẹ vẫn
trằn trọc? Nh vậy khác với tâm
trạng nhẹ nhàng, thanh thản vô
t của con ngòi mẹ lại mang tâm
trạng nh thế nào?
Có ý kiến cho rằng mẹ không
ngủ đợc không chỉ vì lo lắng cho
con mà còn vì mẹ nhớ lại kí ức
năm xa khi vào lớp 1. ý kiến của
em nh thế nào?
Tâm trạng của mẹ khi nhớ lại
ngày đầu tiên mẹ đi học nh thế
nào ta sang phần 2.
Mẹ nhớ những kỉ niệm nào về
thời thơ ấu của mình khi đợc
đến trờng?
Tại sao mẹ lại muốn ghi vào
lòng con về cái ngày " hôm nay
tôi đi học " ấy?

cũng có những háo hức nh vậy. Hơn nữa sự
chuẩn bị sẵn sàng cho ngày đầu tiên vào lớp 1
đã khiến con cảm nhận đợc sự quan trọng cuả
ngày khai truờng. Và con đã ý thức đợc "ngày
mai phải thức dậy cho kịp giờ".
- Mẹ đắp mền, buông mùng, ém góc cẩn thận.
- Trớc con thờng bày đồ chơi ra khắp nhà và
đến khi con đi ngủ mẹ thờng phải dọn dẹp lại.
Hôm nay con đã làm đợc việc đó giúp mẹ từ
chiều. Con hăng hái tranh với mẹ, con hành
động nh một ngời đã lớn.
- Mẹ nói: Ngày mai con đã là...
Ngời mẹ muốn nói với con : Con đã lớn rồi
hãy tỏ ra mình là một ngời lớn.
- Đó là tiếng nói yêu thơng, là lời khích lệ của
ngời mẹ hiền giúp cậu bé 7 tuổi tự vơn mình
lớn lên về mặt tâm hồn.
- Mẹ không tập trung vào việc gì cả.
- Mẹ đi xem lại những thứ đã chuẩn bị lại cho
con.
- Mẹ lên giờng và trằn trọc.
- Mẹ tin là con sẽ không bỡ ngỡ.
* Mẹ thao thức không ngủ, hồi hộp, lo lắng
nhng tin tởng vào con.
- Đúng.
-H: Gải thích.
2. Tâm trạng của mẹ khi nhớ lại ngày đàu
tiên mẹ đi học:(6')
- Cứ nhắm mắt lại dờng nh vang bên tai tiếng
đọc bài trầm bổng...

- Nhớ sự nôn nao hồi hộp khi cùng bà ngoại đi
gần đến trờngvới nỗi hốt hoảng chới vơi...
- Vì đó không chỉ là dấu ấn sâu đậm nhất
trong cuộc đời mỗi con ngời khi bớc vào một
thé giới diệu kì mà còn là kỉ niệm đẹp về tình
mẫu tử khi đợc mẹ âu yếm dắt tay đến trờng.

3

?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
Chú ý câu văn: " Để rồi biết
ngày nào đó trong đời... xao
xuyến". Nhận xét cách dùng từ
trong câu văn này?Tác dụng?
Ngời mẹ mang tâm trạng nh thế
nào khi nhớ về ngày đầu tiên
mình đi học?
Từ nỗi nhớ về kỉ niệm xa của
mình ngời mẹ nghĩ đến một
ngày khai trờng ở đâu?
ở nớc Nhật ngày khai trờng đợc

coi trọng nh thế nào?
Tìm trong đoạn văn này, câu văn
nào nói lên tầm quan trọng của
nhà trờng đối với thế hệ trẻ?
Trong câu văn này xuất hiện
thành ngữ: " Sai một li đi một
dặm" Em hiểu nh thế nào về
câu thành ngữ này?
Thành ngữ này có ý nghĩa nh thế
nào khi gắn nó với sự nghiệp
giáo dục?
Nh vậy tác giả đã khẳng định
vai trò của nhà trờng đối với mỗi
con ngời nh thế nào?
Trong cái đêm không ngủ đợc,
ngời mẹ còn nghĩ gì đến ngày
mai khi đa con đến trờng?
Em có suy nghĩ gì về câu nói
cuối cùng trong văn bản của ng-
ời mẹ: " Đi đi con, hãy can đảm
lên..."
- Tác giả dùng một loạt từ láy: Rạo rực, băng
khuâng, xao xuyến.
- Tác dụng: Gợi tả cảm xúc của mẹ và cả đứa
con trong ngày đầu tiên đến trờng. Cảm xúc
thật mãnh liệt, thiết tha. Nỗi nhớ bà ngoại tình
thơng con, nỗi niềm về thời thơ ấu... những
cảm xúc ấy cứ trỗi dậy, dâng trào và đan xen
trong lòng mẹ. Tâm trạng đẹp về tình mẫu tử
đã đợc tác giả diễn tả một cách nhẹ nhàng tinh

tế mà thấm thía.
* Mẹ bâng khuâng xao xuyến khi nhớ về
kỉ niệm xa của mình.
3. Cảm nghĩ của mẹ về ngày khai tr ờng
ở n ớc Nhật và suy nghĩ của mẹ về ngày mai:
(6')
- Ngày khai trờng là ngày lễ của toàn xã hội.
- Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo
dục...
- Câu thành ngữ này có ý nghĩa là : sai lầm rất
nhỏ nhng hậu quả rất lớn.
- Không đợc phép sai lầm trong giáo dục vì
giáo dục quyết định tơng lai của đất nớc.
*Nhà trờng có vai trò to lớn và quan trọng
trong cuộc sống của mõi con ngời.
G : Thực tế trong đời sống ...
- Mẹ sẽ đa con đến trờng, mẹ cầm tay con và
dắt con qua cánh cổng, rồi buông tay ra ...
- Cử chỉ ấy vừa yêu thơng, trìu mến vừa thể
hiện sự tin tởng của mẹ đối với con.
- Đây là câu văn hay nhất trong văn bản. Mẹ
tin tởng và khích lệ con:" Can đảm lên" đi lên
phía trớc cùng bạn bè trang lứa. Nh con chim
non ra ràng , rồi tổ chuyền cành tung cánh bay
vào bầu trời bao la, đứa con của mẹ bớc qua
cổng trờng là bớc vào một thế giới kì diệu. Từ
mái ấm gia đình, tuỏi thơ đợc cắp sách đi học
đến với mái trờng thân yêu. Lớp mới, trờng
mới, thầy cô mới đợc chăm sóc học hành sẽ

4

?
?
?
H
Đến bây giờ khi học lớp 7 em
hiểu thế giới kì diệu là thế giới
nh thế nào?
Hãy cho biết những nét đặc sắc
về nghệ thuật?
Văn bản nhật dụng này đã đề
cao vấn đề nào của con ngời
trong cuộc sống?
Đọc thêm :SGK
khôn lớn đợc mở rộng trí thức ...
* Trờng học là thế giới kì diệu của tuổi
thơ.
- Là cả tuổi thơ của mỗi con ngòi.
- Là thế giới tri thức của nhân loại tích lũy
hàng ngàn năm.
- Là những kỉ niệm vui buồn.
III. Tổng kết:(5')
- Sử dụng nhiều từ láy, vận dụng thành ngữ ,
lời văn nhẹ nhàng, sâu lắng.
- Thể hiện một cách xúc động tấm lòng yêu th-
ơng sâu sắc, thiết tha và niềm tin yêu bao la
của ngời mẹ đối với con. Đồng thời nói lên vai
trò to lớn cuả nhà trờng đối với cuộc sống mỗi
con ngời.

IV. Luyện tập:(5')
H/S: đọc phần đọc thêm SGKT 9
III. H ớng dẫn học sinh học và làm bài tập ở nhà: (2' )
- Nắm chắc nội dung và nghệ thuật của văn bản.
- Chuẩn bị văn bản: Mẹ tôi theo câu hỏi sách giáo khoa.
Ngày soạn: 4 / 9 / 2007. Ngày giảng: 7 /9 / 2007 .

5

Tiết: 2. bản:Văn :
mẹ tôi
(Et-môn-đô-đơ Ai-Mi-Xi)
A. Phần chuẩn bị:
I. Mục tiêu cần đạt:
Giúp học sinh:
- Hiểu đợc tác dụng về lời khuyên của bố về lỗi của một đứa con với mẹ. Thấm
thía những tình cảm thiêng liêng sâu nặng của cha mẹ với con cái.
- Rèn luyện kĩ năng đọc, phân tích.
- Giáo dục dục sinh lòng yêu kính cha mẹ.
II. Chuẩn bị
Thầy : nghiên cứu tài liệu , soạn bài .
-Trò : Học bài cũ, chuẩn bị bài mới theo yêu cầu SGK .
B. Phần thể hiện khi lên lớp:
I. Kiểm tra bài cũ:(5')
1/ Câu hỏi: Hãy khái quát giá trị nghệ thuật đặc sắc và nội dung chính của
văn bản: "Cổng trờng mở ra"?
2/ Đáp án: Bằng lời văn nhỏ nhẹ, sâu lắng nh những dòng nhật kí tâm tình,
bài văn đã thể hiện một cách xúc động tấm lòng yêu thơng sâu sắc, thiết tha và niềm tin
bao la của ngời mẹ đối với con đồng thời nói lên vai trò to lớn của nhà trờng đối với
cuộc sống của mỗi ngời.

II. Bài mới:
Giới thiệu bài: (1') Từ nhỏ đến giờ đã bao giờ các em phạm lỗi với mẹ cha? Đó
là lỗi nh thế nào? Sau khi phạm lỗi em có suy nghĩ gì?
Trong cuộc đời mỗi chúng ta, ngời mẹ có một vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng và cao
cả. Nhng không phải khi nào ta cũng ý thức đợc điều đó. Chỉ đến khi mắc những lỗi lầm ta mới nhận
ra tất cả. Văn bản " Mẹ tôi" sẽ cho ta có một bài học nh thế.
?
?
?
G
Hãy đọc chú thích* SGK
Em hiểu gì về tác giả?
Hãy kể tên một số tác phẩm chính
của ông?
Hãy giải thích các từ: Lễ độ, trởng
thành, hối hận, lơng tâm, vong ân
bội nghĩa?
Nêu yêu cầu đọc.
Theo em nội dung chính của văn
I.Đọc và tìm hiểu chung:(5')
1.Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
- Et-môn-đô đơ A-mi-xi( 1846-1908) là nhà
văn Ita li a(ý).
- Tác phẩm:
+ Cuộc đời của các chiến binh.
+ Những tấm lòng cao cả.
+ Cuốn truyện của ngời thầy.
+ Giữa trờng và nhà.
H: giải thích.
G: nhận xét, bổ sung.

2.Đọc:
G: đọc trớc.H/S: đọc tiếp phần còn lại.
- Biểu hiện tâm trạng ngời cha trớc lỗi

6

?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
bản này là gì?
Vậy phơng thức biểu đạt chính ở
văn bản này ?
Văn bản"Mẹ tôi" là trang nhật kí
đợc En ri cô viết vào ngày thứ 5,
mồng 10 tháng 11. Theo em trang
nhật kí gồm mấy phần? Đó là
những phần nào?
Hãy cho biết En ri cô đã giới thiệu
bức th của bố nh thế nào?
Em hiểu nh thế nào là lễ độ?
Cảnh cáo?

Cảm xúc của En ri cô khi đọc bức
th của bố nh thế nào?
Nh vậy ở phần đầu trang nhật kí
em hiểu gì về cách giáo dục con
của ngời bố?
En ri cô xúc động vô cùng chứng
tỏ chú đã có thái độ nh thế nào?
ở phần đầu của bức th bằng lời lẽ
của mình ngời cha nhắc lại En ri
cô nhớ lại hình ảnh của ai?
Hình ảnh ngời mẹ của En ri cô
hiện lên qua những chi tiết nào
trong đọan văn?( Ngời bố nhắc En
ri cô nhớ lại kỉ niệm nào về mẹ?)
Vì con ngời mẹ ấy có thể làm
những gì?
Qua những chi tiết trên em thấy mẹ
của En ri cô là ngời nh thế nào?
Cảm xúc của cha đợc bộc lộ rõ
lầm của con.
- Phơng thức biểu đạt: Biểu cảm.
3. Bố cục:
- 2 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến vô cùng
ND: Phần đầu trang nhật kí của En ri cô.
+ Phần 2: Còn lại.
ND: Bức th của ngòi cha viết cho En ri cô.
II. Phân tích :
1/Phần đầu trang nhật kí của En ri cô:
(5')

- Tôi nhỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ. Để
cảnh cáo tôi bốđã viết th.
- Thái độ đợc coi là đúng mực, biết coi
trọng ngời khác khi giao tiếp(Từ ghép Hán
việt).
- Phê phán một cách nghiêm khấc đối
với việc làm sai trái.
- Tôi xúc động vô cùng.
- Không nuông chiều xem nhẹ bỏ qua
mà rất nghiêm khắc kiên quyết cảnh cáo
con khi con có biểu hiện vô lẽ với mẹ, thiếu
kính trọng mẹ, xúc phạm đến danh dự bốmẹ
trớc mặt ngời ngoài mà ngòi đó lại là cô
giáo vị khách quý của gia đình.
* En ri cô hối hận về hành vi của mình.
2. Bức th của ng ời cha viết cho En ri
cô:
a.Hìnhảnh ng òi mẹ :(5') -
+Vì En ri cô bị ốm nặng nên mẹ thức suốt
đêm trông chừng hơi thở hổn hển của con.
+ Quằn quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở khi
nghĩ rằng có thể mất con.
+ Sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để
tránh cho con một giờ đau dớn.
+Có thể đi ăn xin để nuôi con.
+ Có thể hy sinh tính mạng để cứu sống
con.
* Là ngời hết lòng yêu thơng con, có thể
quên mình vì con.

7

?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
nhất qua câu văn nào khi thấy En ri
cô hỗn láo với mẹ?
Vì sao bố lại cảm thấy nh vậy?
Có ý kiến cho rằng sự hỗn láo của
con không chỉ nh nhát dao đâm
vào trái tim yêu thơng của cha, mà
nó còn làm tan nát trái tim ngời mẹ
có đồng ý không?
Nếu em là bạn của En ri cô em sẽ
nói gì với bạn về việc này?
Từ những cảm xúc của mình khi
thýâ con hỗn láo với mẹ cha của
En ri cô khuyên bạn nghĩ kĩ điều
gì?
Nếu mất mẹ con sẽ phải chịu buồn
khổ nh thế nào?
Tại sao ngời cha lại nói với En ri

cô rằng: " Hình ảnh dịu dàng và
hiền hậu" của mẹ sẽ làm cho tâm
hồn con nh bị khổ hình?
Ngòi cha khuyên En ri cô phải ghi
nhớ diều gì?
Em hiểu nh thế nào về tình căm
thiêng liêng trong lời nhắn nhủ đó
của ngòi cha?
Em có nhận xét gì về lời khuyên
của ngời cha đối với En ri cô?
Em hiểu gì về ngời cha từ những
lời khuyên này?
Hãy tìm những từ ngữ, chi tiết thể
hiện thái độ của ngòi cha ở đoạn
b. Những lời nhắn nhủ của ng ời cha :
(7')
+ Sự hỗn láo của con nh một nhát dao đâm
vào tim bố vậy.
+Vì cha vô cùng yêu quý mẹ, vô cùng yêu
quý con cha hết sức đau lòng thất vọng vô
cùng trớc sự thiếu lễ độ của đứa con h, đứa
con ấy đã phản lại tình yêu thơng của cha
mẹ.
- Thái độ hỗn láo của con không những làm
cho cha đau lòng mà nó còn làm tan nát
lòng mẹ. Bời trái tim của ngòi mẹ chỉ có
chỗ cho tình yêu thơng con nên nó sẽ đau
gấp bội phần trớc thái độ hỗn láo của con.
- Không đợc hỗn láo với mẹ và hãy xin mẹ
tha thứ cho lỗi lầm của mình.

- Ngời cha khuyên: Trong đời con có thể
trải qua nhữg ngày buồn thảm, nhng ngày
buồn thảm nhất tất sẽ là ngày con mất mẹ.
- Dù có khôn lớn, khỏe mạnh ...không đựoc
chở che sẽ cay đắng nhớ những lúc đã làm
cho mẹ đau lòng.. .nh bị khổ hình.
G: Mồ côi mẹ là nỗi đau khổ lớn nhất của
con ngòi ... không bao giờ đợc nghe tiếng
nói dịu hiền, cử chỉ thân thơng của mẹ.
- Vì những đứa con h đốn không thể xứng
đáng với hình ảnh dịu dàng, hiền hậu của
mẹ và ngòi cha muốn cảnh tỉnh những ngời
con bội bạc với cha mẹ.
+Tình yêu thơng kính trọng cha mẹ là tình
cảm thiêng liêng hơn cả. Thật đáng xấu hổ
va nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu
thơng đó.
- Là tình cảm tốt đẹp đáng tôn thờ.
- Trong nhiều thứ tình cảm thì tình yêu th-
ơng kính trọng cha mẹ là thiêng liêng hơn
cả...
*Lời khuyên chân thành, tha thiết,
trìu mên , yêu thơng.
- Là ngời vô cùng yêu quý tình cảm gia
đình. Là ngòi biết tôn thờ tình cảm thiêng
liêng không bao giờ làm điều xấu để khỏi
phải xấu hổ nhục nhã.
c. Thái độ cua rng òi cha trứơc lỗi

8

?
?
?
?
?
?

?
?
?
này?
Trong những lời nói đó, giọng điệu
của ngòi cha có gì đặc biệt?
Em hiểu nh thế nào về lời khuyên
của cha:"Con phải xin lỗi mẹ
không phải vì sợ bố mà do sự
thành khẩn trong lòng"?
Qua câu nói:" Bố rất...bội bạc" Em
thấy bố của En ri cô là ngòi nh thế
nào?
Nh vậy thái độ của ngòi cha trớc
lỗi lầm của con đợc thể hiện ở đây
là gì?
Em có đồng tình với một ngòi cha
nh vậy không? Vì sao?
Nêu những nét đắc sắc về nghệ
thuật?
Từ văn bản "Mẹ tôi" em cảm nhận
đựoc những điều sâu sắc nào về

tình cảm con ngòi?
Tìm những câu ca dao bài hát nói
về tình cảm của cha mẹ dành cho
con cái?
lầm của con:(5')
+ Không bao giờ con đợc thốt ra một lời nói
nặng với mẹ .
+ Con phải xin lỗi mẹ.
+ Hãy cầu xin mẹ hôn con.
+ Thà rằng bố không có con còn hơn thấy
con bội bạc với mẹ.
- Vừa dứt khoát nh ra lệnh, vừa mềm mại
nh khuyên nhủ.
- Ngòi cha muốn con thành thật . Con xin
lỗi mẹ vì sự hối lỗi trong lòng , vì thơng mẹ
chứ không phải vì nỗi khiếp sợ ai.
- Hết lòng yêu thơng con , luôn quý trọng
sự tử tế, căm ghét thói bội bạc.
*Thái độ rất nghiêm khắc, kiên quyết
trong việc giáo dục con.
- H: Tự trình bày.
III.Tổng kết:(5')
- Hình thức viết th, lời văn thiết tha trìu
mến.
- Tình yêu thơng kính trọng cha mẹ là
tình cảm thiêng kiêng hơn cả. Những đứa
con không có quyến h đốn chà đạp lên tình
cảm đó.
IV. Luyện tập:(5')
-H; Su tầm trình bày.

III. H ớng dẫn học sinh học và làm bài tập ở nhà :(2')
- Nắm chắc nội dung và nghệ thuật của văn bản.
- Đọc diễn cảm, tóm tắt nội dung chính của văn bản.
- Chuẩn bị : Cuộc chia tay của những con búp bê.
- Tiết sau: Từ ghép.
Soạn: 4 / 9 / 2007. Dạy : 7 / 9 / 2007
Tiết : 3. từ ghép

9

A.Phần chuẩn bị:
I.Mục tiêu cần đạt:
- Giúp các em nắm đợc cấu tạo của hai loại từ ghép: Từ ghép chính phụ và từ
ghép đẳng lập.
-Hiểu đợc ý nghĩa của ccác lọai từ ghép.
II. Chuẩn bị:
- Thầy: Nghiên cứu tài liệu , soạn bài .
-Trò : Đọc kỹ ,soạn bài theo câu hỏi sách giáo khoa . .
B. Phần thể hiện khi lên lớp:
I. Kiểm tra bài cũ:
- kiểm tra bìa soạn của học sinh .
II. Bài mới:
Vào bài: ( 1 ) Bằng kiến thức đã học ở tiểu học và ở lớp 6 hãy nhắc lại khái
niệm về từ ghép? Từ ghép có mấy loại? Mỗi loại đó có những đặc điểm nh thế nào về
cấu tạo và ý nghĩa? Tiết học hôm nay sẽ giúp các em hiểu về vấn đề này.
G
?
?
?
?

?
?
?
?
?
?
?
H
-Treo bảng phụ :
Hãy chú ý đến 2 từ cô giáo gạch
chân và cho biết các từ này thuộc từ
loại nào?( Xét về mặt cấu tạo)
Em hãy giải nghĩa từ bà ngoại?
Nghĩa của từ bà ngoại khác với nghĩa
của từ bà nội ở chỗ nào?
Hai từ bà nội và bà ngoại có chung
nhau nét nghĩa nào?
Với nghĩa của hai từ ghép trên đợc
phân biệt rõ là nhờ vào tiếng nào?
Nh vậy các tiếng nội và tiếng
ngoại có tác dụng gì trong các từ
trên?
Nếu phân thành tiếng chính, tiếng
phụ em sẽ phân đâu là tiếng chính
đâu là tiếng phụ trong hai từ ghép
trên?
Tơng tự nh vậy, em hãy chỉ ra đâu là
tiếng chính đâu là tiếng phụ trong hai
từ ghép thơm phức và thơm ngát?
Nếu ta đổi vị trí của các tiếng trong

các từ ghép trên có đợc không ? vì
sao?
Em hãy nhận xét về cấu tạo của các
từ ghép đã phân tích ở trên?
Gọi đó là từ ghép chính phụ em hiểu
nh thế nào về từ ghép chính phụ?
-đọc ví dụ 2SGK.
Các từ quần áo, trầm bổng có
I.Các lọai từ ghép:(14)
- Bà ngoại và thơm phức là từ ghép.
- Bà ngoại: Ngời đàn bà sinh ra mẹ của
mình.
- Bà nội: Ngừoi đàn bà sinh ra bó của
mình.
- Hai từ bà ngoại và từ bà nội có chung
nhau nét nghĩa : Bà.
- Tiếng Nội và tiếng Ngoại.
-Tiếng nội , ngoại bổ sung cho tiếng bà
- Tiếng chính: Bà .
- Tiếng phụ: Ngoại, Nội.
- Tiếng chính: Thơm.
- Tiếng phụ: Phức, ngát.
Tiếng chính đứng trớc, tiếng phụ đứng
sau.
- Không .Vì nếu ta đổi vị trí của các tiếng
trong từ ghép đó thì từ đó sẽ không có
nghĩa.
* Từ ghép gồm một tiếng chính,
một tiếng phụ, tiếng phụ bổ sung ý nghĩa
cho tiếng chính( Gọi đó là từ ghép chính

phụ)


10

?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
phải là từ ghép không? Vì sao?
Quan hệ giữa các tiếng trong từ này
là quan hệ nh thế nào?
Thế nào là quan hệ bình đẳng?
Nếu đổi vị trí các tiếng trong các từ
ghép trên thì ý nghĩa của chúng có
thay đổi không?
Gọi đó là từ ghép đẳng lập. Em hiểu
thế nào là từ ghép đẳng lập?
Qua phân tích 2 ví dụ trên thì em
thấy từ ghép gồm có mấy loại? Đó là

những loại nào?
Hãy phân biệt sự khác nhau giữa 2
loại từ ghép?
.
Hãy so sánh nghĩa của từ Bà ngoại
với nghĩa của từ Bà, nghĩa của từ
Thơm phức với nghĩa của từ
thơm?Nêu nhận xét của em?
Cùng chỉ cái bút, ta có thể dùng
những từ ghép chính phụ nào để chỉ
rõ từng loại bút?
Nh vậy từ ghép chính phụ mang tính
chất nh thế nào?
Hãy so sánh nghĩa của từ quần áo
với nghĩa của tiếng quần, áo. Em
thấy có gì khác?
Nghĩa của từ trầm bổngcó gì khác
so với mỗi tiếng Trầm Bổng?
Qua đó em thấy từ ghép đẳng lập
mang tính chất nh thế nào về nghĩa?
Xét về nghĩa của từ ghép chính phụ
và từ ghép đẳng lập có tính chất khác
nhau nh thế nào?
- Quần áo, trầm bổng là 2 từ ghép.
Là các từ gồm hai tiếng có nghĩa ghép lại
thành.
- Quan hệ giữa các tiếng trong từ là quan
hệ bình đẳng.
- Là quan hệ ngang hàng, không phụ
thuộc vào nhau.

- Không. Các tiếng có thể đổi đợc vị trí
cho nhau.
*Từ ghép có các tiếng bình đẳng về
mặt ngữ pháp (Gọi là từ ghép đẳng lập)
- Có hai loại:
+ Từ ghép chính phụ.
+ Từ ghép đẳng lập.
*Ghi nhớ: SGK T14
II. Nghĩa của từ ghép: (13)
- Nghĩa của từ bà ngoại hẹp hơn nghĩa
của từ bà.
- Thơm: mùi dễ chịu gây đợc cái thú
thích ngửi. Thơm phức: mùi thơm mạnh,
sực nức cả không gian. Nh vậy nghĩa của
từ thơm phức cụ thể hơn.
- Bút: Bút chì, bút máy, bút vẽ .
*Từ ghép chính phụ mang tính chất
phân nghĩa. Nghĩa của từ ghép chính phụ
hẹp hơn nghĩa của tiếng chính.
- Quần: Đồ mặc từ bụng trở xuống, có hai
ống .
- áo: đồ mặc che thân từ vai trở xuống .
- Quần áo: đồ mặc nói chung.
Nh vậy quần áo mang nghĩa khái quát
hơn.
-Trầm: Thấp ( giọng hát)
- Bổng: cao.
- Trầm bổng: âm thanh lúc cao lúc thấp
nghe rất nhẹ nhàng êm tai.
* Từ ghép đẳng lập mang tính chất

hợp nghĩa. Nghĩa của từ ghép đẳng lập
khái quát hơn nghĩa của các tiếng tạo nên
nó.

11

H
?
?
?
G
?
Nêu yêu cầu bài tập 1.
H/S: lên điền vào bảng phụ.( Theo
mẫu SGK)
Điền vào chôc trống tiếng để tạo
thành từ ghép chính phụ?
(Chia nhóm làm theo bảng nhóm)
Điền thêm tiếng vào sau các tiếng d-
ới đây để tạo từ ghép đẳng lập?
Tại sao có thể nói một cuốn sách,
một cuốn vở mà lại không thể nói :
Một cuốn sách vở?
Đọc yêu cầu bài tập.
G/V: Hớng dẫn H/S tra từ điển để
tìm nghĩa của các từ .
So sánh nghiã của từ ghép mát tay,
nóng lòng, gang thép, tay chân với
nhng nghĩa của những tiếng tạo nên
chúng?

G/V: Làm mẫu .H/S: Về nhà làm
tiếp.
* Ghi nhớ: SGK T14.
III. Luyện tập:( 15)
1.Bài tập 1:
Từ ghép chính phụ:Xanh ngắt, nhà
máy, nhà ăn, cời nụ, lâu đời.
-Từ ghép đẳng lập: Suy nghĩ,cây cỏ, ẩm -
ớt, đầu đuôi.
2. Bài 2:
- Bút máy, ăn cơm.
- Thớc đo độ, trắng xoá.
- Ma phùn, vui mắt.
- Làm cỏ, nhát dao(Búa).
3. Bài 3:
- Núi non, núi sông.
- Ham muốn, ham thích.
- Xinh tơi, xinh đẹp.
- Mặt mũi.
- Tơi đẹp, tơi tỉnh.
4. Bài 4:
- Có thể nói một cuốn sách, một cuốn vở
vì sách và vở là những danh từ chỉ sự vật
tồn tại dới dạng cá thể, có thể đếm đợc.
Còn sách vở là từ ghép đẳng lập có nghiã
tổng hợp chỉ chung cả loaị nên không thể
nói một cuốn sách vở.
5. Bài 5:
a. Không phải vì hoa hồng là từ ghép
chính phụ chỉ tên một loài hoa ( Danh từ)

b. Nói nh thế là đúng . áo dài từ ghép
chính phụ chỉ tên một loại áo (Danh từ).
c. Nói nh thế là đợc. Vì cà chua là tên
một loại cây quả chứ không phải là quả
cà có vị chua.
6.Bài 6:
- Mát tay:
+ Mát: Dịu, hết nóng bức.
+ Tay: là bộ phận của cơ thể con ngời.
Nghĩa: thấy êm dịu khi để tay vào.
-Nóng lòng:
+ Nóng: Có nhiệt độ cao hơn của cơ thẻ
con ngòi, gây cảm giác khó chịu hoặc
khoan khoái.
+ Lòng: Toàn thể những bộ phận chứa
trong bụng.

12

Nghĩa: Nóng ruột cảm thấy khó chịu khi
phải chờ lâu.
III. H ớng dẫn học sinh học và làm bài tập ở nhà : ( 2)
- Nắm chắc nội dung bài học.
-Làm các phần bài tập còn lại.
- - Chuẩn bị bài từ láy.
-Tiết sau : Liên kết trong văn bản.
Ngày soạn: 5/ 9 / 2007. Ngày giảng: 8 / 9 / 2007
Tiết: 3: liên kết trong văn bản.
A.Phần chuẩn bị:
I. Mục tiêu cần đạt:

13

- Muốn đạt đợc mục đích giao tiếp thì văn bản phải có tính liên kết. Sự liên kết
ấy cần đợc thể hiện trên cả hai mặt: Hình thức ngôn ngữ và nội dung ý nghĩa.
-Vận dụng những kiến thức đã học để bớc đầu xây dựng đợc những văn bản có
tính liên kết.
II. Chuẩn bị:
-Thầy: Đọc , nghiên cứu tài liệu ,soạn bài .
-Trò: Học bìa cũ và chuẩn bị bài mới theo sách giáo khoa ..
B. Phần thể hiện khi lên lớp:
I. Kiểm tra bài cũ:( 5)
- Kiểm tra phần chuẩn bị của học sinh ở nhà.
II. Bài mới:
*Vào bài : Văn bản là gì? Văn bản có những tính chất gì?
( Văn bản là chuỗi lời nói miệng hay bài viết có chủ đề thống nhất, có liên kết mạch
lạc, vận dụng phơng thức biểu đạt để thực hiện mục đích giao tiếp).
G/V: Từ những tính chất trên của văn bản chúng ta thấy: Sẽ không thể hiểu đợc một
cách cụ thể về văn bản cũng nh khó có thể tạo lập dợc những văn bản tốt nếu chúng ta
không tìm hiểu kĩ về một trong những tính chất quan trọng nhất của nó là liên kết. Vậy
liên kết văn bản là gì và có những phơng tiện liên kết nào? Tiết học hômg nay ta cùng
đi tìm hiểu .
G
?
?
?
?
?
?
G/ V: Treo bảng phụ. H/Sđọc.

Theo em nếu bố của En ri cô chỉ
viết mấy câu trên thì En ri cô có
thể hiểu điều bố muốn nói với
mình không?
Chúng ta đều biết rằng văn bản
sẽ không thể hiểu đợc rõ khi các
câu văn sai ngữ pháp. Vậy trờng
hợp này có phải nh thế không?
Văn bản cũng sẽ không hiểu rõ
nội dung khi ý nghiã của mỗi
câu văn không thật chính xác rõ
ràng. Trong trờng hợp này có
phải nh thế không?
Vậy thì vì lí do gì mà En ri cô sẽ
không hiểu đợc ý của bố nếu bố
chỉ viết mấy câu văn trên mà
thôi?
Nh vậy muốn cho đoạn văn trên
có thể hiểu đợc thì ta phải làm
gì?
Đọc thầm lại văn bản Mẹ tôi
và cho biết vì sao văn bản Mẹ
tôi có nghĩa rễ hiểu hơn nhiều
I. Liên kết và ph ơng tiện liên kết trong văn
bản:
1. Tính liên kết của văn bả n : (11)
*Đoạn văn SGKT 11.
- Nếu bố của En ri cô chỉ viết có mấy câu nh
vậy thì En ri cô sẽ không thể hiểu đợc nội
dung mà bố muốn nói.

- Không. Vì mỗi câu văn đã đợc viết rất đúng
ngữ pháp.

- Không. Vì mỗi câu văn đều diễn đạt một ý
trọn vẹn, dùng từ chính xác, rõ ràng, rành
mạch.
- Nội dung giữa các câu trong đoạn văn còn
rời rạc, cha thật sự nói liền nhau, cha thật sự
lo gic, không gắn bó với nhau nên không hiểu
rõ đựơc.
- Muốn hiểu đợc thì phải liên kết các nội dung
các câu văn lại với nhau.
- Văn bản Mẹ tôi có sự liên kết, lo gic, chặt

14

?
?
?
?
H
?
?
?
?
so với đoạn văn trên?
Nh vậy có thể thấy liên kết có
vai trò nh thế nào trong văn bản?
Đọc kĩ đoạn văn 1 văn cho biết
do thiếu ý gì mà nó trở nên khó

hiểu?
Dựa vào văn bảnMẹ tôi em
hãy thêm một số câu và sắp xếp
lại các câu đó để cho đoạn văn
dễ hiểu hơn?
Nh vậy muốn đoạn văn thống
nhất, gắn bó ta phải làm gì?
Đọc đoạn văn 2T18
Đọc lại đoạn văn đầu tiên ở
Cổng trờng mở raT5. Theo em
so với đoạn văn làm ví dụ ở T18
thì đoạn văn nào dễ hiểu hơn? Vì
sao?
Nội dung giữa câu 2 và câu 3 ở
đoạn văn b có sự liên kết cha?
Vì sao?
Nh vậy ngoài sự liên kết về nội
dung ý nghĩa thì văn bản cần
phải có sự liên kết về mặt nào
nữa?
Liên kết về hình thức ngôn ngữ
thì ta thờng phải sử dụng những
phơng tiên nào để liên kết?
Liên kết có vai trò gì trong văn
bản? Để văn bản có tính liên kết,
chẽ.
*Liên kết là một trong những tính chất
quan trọng nhất của văn bản, làm cho văn bản
trở nên có nghĩa dễ hiểu.
G/V: Nếu chỉ có những câu văn chính xác, rõ

ràng, đúng ngữ pháp thì vẫn cha đảm bảo sẽ
làm nên văn bản. Cũng nh chỉ có trăm đốt tre
vẫn cha đảm bảo sẽ có một cây tre. Muốn vậy
các đốt tre phải đợc nối liền với nhau.Tơng tự
nh thế không htể có văn bản nếu các câu, các
đoạn không nối với nhau. Đấy chính là liên
kết.
2.Ph ơng tiện liên kết trong văn bản : (
11)
* Đoạn văn 1:
- Thiếu ý: Thái độ nghiêm khắc, cơng quyết
của bố và lời nhắn nhủ, dạy bảo đối với En ri
cô.
- H/S: sắp xếp lại.
G/V: Đọc và sửa chữa.
* Ngừơi nói và ngời viết phải phải làm
cho nội dung của các câu, các đoạn thống
nhất, gắn bó chặt chẽ với nhau( Liên kết nội
dung và ý nghĩa)
* Đoạn văn 2:
- Đoạn văn ở T5 dễ hiểu hơn vì nội dung giữa
câu 1( Một ngày kia) với câu 2 gắn bó chặt chẽ
với nhau nhờ cụm từ:Còn bây giờ (Phơng
tiện liên kết). Còn đoạn văn ở SGKT18 không
có sự liên kết nên khó hiểu hơn. Không có cụm
từ liên kết câu 1 và câu 2 không có sự liên kết
với nhau.
- Câu 2 và câu3 cha liên kết với nhau. Vì ở
câu 3 dùng từ đứa trẻ không thống nhất,
không lo gíc với câu 2.

- Về phơng diện hình thức ngôn ngữ.
*Phải biết kết nói các câu, các đoạn đó
bằng những phơng tiện ngôn ngữ (từ, câu)

15

?
?
?
?
H
ngời nói, ngời viết phải làm gì?
Sắp xếp những câu văn thơ một
thứ tự hợp lí để tạo thành một
đoạn văn có tính chặt chẽ?
Các câu văn đã liên kết cha? Vì
sao?
Điền từ thích hợp vào chỗ trống
để các câu liên kết chặt chẽ với
nhau?
H/S: Thảo luận giải thích
thích hợp.
*Ghi nhớ: SGK T18
H/S: đọc ghi nhớ.
III.LuyệnLuyện tập: (15)
1.Bài tập 1 :
- Sắp xếp theo thứ tự sau: Từ câu 1, 4, 2, 5, 3.
2.Bài tập 2:
- Cha. Vì không nói cùng về một nội dung
mặc dù về hình thức có vẻ rất liên kết.

3. Bài tập 3:
Điền lần lợt: Bà, bà, cháu, bà, bà, cháu, thế là.
4. Bài tập 4:
- Hai câu văn nếu tách khỏi các câu khác thì
có vẻ nh rời rạc, câu trớc chỉ nói về mẹ, câu
sau chỉ nói về con. Nhng đoạn văn không chỉ
có 2 câu đó mà còn có câu thứ 3 đứng tiếp
theo để nối kết 2 câu trên thành một thể thống
nhất , làm cho đoạn văn trở nên chặt chẽ với
nhau. Mẹ sẽ đa con Do đó 2 câu văn vẫn
liên kết với nhau mà không cần sửa chữa.
III.H ớng dẫn học sinh học và làm bài tập ở nhà : (2)
-Nắm chắc nội dung bài học.
- Làm bài tập còn lại.
- Chuẩn bị: Bố cục trong văn bản theo câu hỏi trong SGK.
-Tiết sau: Cuộc chia tay của những con búp bê.
Soạn:10/ 9 / 2007. Dạy: 13 / 9 / 2007 .
Bài : 2
* Kết quả cần đạt .
- Thấy đợc tình cảm chân thành và sâu nặng của hai em bé trong câu
chuyện. Cảm nhân đợc nỗi đau đớn, xót xa của những bạn nhỏ chẳng may

16

rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh và biết cảm thông, chia sẻ với những
bạn ấy.
- Nhận ra đợc cách kể chuyện chân thật và cảm động của tác giả.
- Thấy đợc tầm quan trọng của bố cục trong văn bản. Có ý thức xây dựng
bố cục khi tạo lập văn bản và bớc đầu xây dựng đợc một văn bản có bố cục
rành mạch, hợp lí.

- Hiểu rõ khái niệm mạch lạc trong văn bản, từ đó biết tạo lập những văn
bản có tính mạch lạc.
Tiết : 5 + 6 .Văn bản:
Cuộc chia tay của những con búp bê
(Khánh Hoài)
A.Phần chuẩn bị:
I. Mục tiêu cần đạt:
-Giúp các em thấy đợc tình cảm chân thành sâu nặng của hai anh em trong câu
chuyện. Cảm nhận đợc nỗi đau đớn xót xa cảu những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn
cảnh gia đình bất hạnh. Biết thông cảm và chia sẻ với những ngời bạn ấy.Thấy đợc cái
hay của truyện là ở cách kể rất chân thật và cảm động.
- Rèn luyện cho các em kĩ năng đọc hiểu văn bản, kĩ năng phân tích truyện.
- Giáo dục học sinh quý trọng tình cảm gia đình, tình anh em ruột thịt.
II. Chuẩn bị:
* Thầy: Đọc,nghên cứu tài liệu , soạn bài .
* Trò : Học bài cũ, chuẩn bị bài mới theo câu hỏi trong SGK.
B. Phần thể hiện khi lên lớp:
I. Kiểm tra bài cũ:(5 )
1/ Câu hỏi: Bài học mà em rút ra đợc sau khi học song văn bản:Mẹ tôi là
gì?
2/ Đáp án: Tình yêu thơng kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn
cả. Thật đáng xấu hổ cho kẻ nào chà dạp lên tình yêu thơng đó.
II. Bài mới:
* Vào bài : Cuộc chia tay của những con búp bê là truỵên ngắn của Khánh Hoài. Và
trong truyện có một số cảnh và những tình tiết rất cảm động, thể hiện tình cảm anh em gắn bó, th-
ơng yêu thật sâu sắc giữa hai anh em Thành và Thuỷ trong cảnh tan đàn xẻ nghé của gia đình. Để
thấy đợc phần nào giá trị về nội dung và nghệ thuật của văn bản tiết học hôm nay chúng ta cùng tìm
hiểu.
?
G

Em hiểu gì về tác giả, tác phẩm?
Yêu cầu đọc: Phân biệt rõ lời kể,
các lời đối thoại, diễn biến tâm lý
của nhân vật : ngời anh ngời em
qua các chặng chính : ở nhà, ở
I .Đọc và tìm hiểu chung: (11 )
1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
- Văn bản là truỵên ngắn cuả Kánh
Hoài đợc trao giải nhì trong cuộc thi viết về
quyền trẻ em tổ chức vào năm 1992.
2. Đọc:
- G: đọc. H/S: đọc tiếp.
- G: Nhận xét cách đọc của H/S.

17

?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
lớp ...
Văn bản viết về sự kiện nào?
Câu chuỵên đợc kể theo ngôi kể

nào?
Tác dụng của việc sử dụng ngôi kể
đó?
Văn bản nói về vấn đề gì trong cuộc
sống?
Vậy có thể xếp văn bản và loại văn
bản nào?
Dựa vào những sự việc chính trong
văn bản theo lời kể của chú bé
Thành em hãy tìm bố cục văn bản?
Mở đầu câu chuyện là lời mẹ ra
lệnh chia đồ chơi đột ngột em biết
vì sao mẹ lại yêu cầu hai anh em
chia đồ chơi ra không?
Cách vào câu chuyện đột ngột nh
thế có ý nghĩa gì không?
Nghe mẹ ra lệnh nh vậy Thuỷ có
thái độ ra sao?
Nhìn em Thành nhớ lại điều gì
trong đêm?
Sáng nay hai anh em có những hành
động, cử chỉ nào đặc biệt dành cho
nhau?
Tất cả những chi tiết trên đã cho
chúng ta thấy hai anh em Thành và
- Cụôc chia tay của hai anh em
Thành và Thuỷ.
- Ngôi kể 1. Nhân vật tôi là chú bé
Thành.
- Tạo nên tính chân thực, cảm động của câu

chuyện , diễn tả sâu sắc những đau khổ,
những tình cảm trong sáng của hai anh em
trớc bi kịch của gia đình cha mẹ bỏ nhau,
anh em mỗi ngời một ngả.
- Văn bản nói về quyền trẻ em va hôn nhân
gia đình.
- Văn bản nhật dụng.
3.Bố cục:
- 3 phần:
+ P1: Từ đầu đến hiếu thảo nh vậy.
ND: Tình cảm của hai anh em Thành và
Thuỷ.
+ P2: Tiếp đến tôi đi.
ND: Cuộc chia tay cuả Thuỷ với cô giáo và
lớp học.
+ P3: Còn lại.
ND: Những giây phút cuối cùng của cuộc
chia tay giữa hai anh em.
II.Phân tích:
1.Tình cảm của hai anh em Thành và
Thuỷ: (27 )
- Mẹ ra lệnh chia đồ chơi lần 1.
+ Làm ngời đọc ngạc nhiên và muốn theo
dõi cả câu chyện để biết nguyên nhân. Đây
là cách vào bài có tính chất nêu vấn đề.
+ Thuỷ run lên bần bật, kinh hoàng, tuyệt
vọng.. cặp mắt buồn thăm thẳm, hai bờ mi
sng mọng lên vì khóc nhiều.
+ Đêm qua: Lúc nào tôi cũng nghe tiếng
nức nở, tức tởi của em. Tôi cắn chặt môi n-

ớc mắt tuôn ra nh suối.
+ Sáng nay dậy sớm, tôi đi ra vờn, em theo
ra tự lúc nào, lặng lẽ đặt tay lên vai tôi, tôi
kéo em ngồi xuống và khẽ vuốt mái tóc...
- Cả hai anh em đều vô cùng đau khổ trứơc
cuộc chia tay sắp diễn ra.

18

G
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
Thuỷ đều đang trong tâm trạng nh
thế nào? Vì sao họ lại có tâm trạng
nh vậy?
Bố mẹ bỏ nhau, anh ở lại với bố,
em phải đi theo mẹ . Mtj tai hoạ
đang dáng xuống đầu hai đứa trẻ .
Đó là cuộc chia tay ngoài ý
muốn .Hai anh em trở thàng nạn
nhân của bi kịch gia đình .
Từ nỗi đau thơng ấy Thành nhớ lại

những kỉ niệm nào giữa hai anh
em?
Em nhận xét nh thế nào về kỉ niệm
đó của hai anh em?
Cắt ngang dòng hồi tởng cuả Thành
là lời ra lệnh nào của mẹ? Đó là lần
ra lệnh thứ mấy?
Cả hai anh em Thuỷ có muốn chia
đồ chơi ra không? Chi tiết nào
chứng tỏ điều đó?
Tại sao cả hai anh em lại không
muốn chia đồ chơi ?
Khi bắt buộc phải chia Thành chia
đồ chơi nh thế nào?
Thái độ của Thuỷ nh thế nào khi
anh chia đồ chơi?
Thái độ của Thuỷ thay đổi khi nào?
Đó là thái độ gì?
Lời nói và hành động của Thuỷ ở
đoạn này có gì mâu thuẫn?
Đoạn kể về chuyện Thuỷ bắt con vệ
sĩ gác giấc ngủ cho anh có ý nghĩa
nh thế nào?
+ Hồi còn học lớp 5 Thuỷ mang kim chỉ ra
tận sân vận động vá áo cho anh.
+Chiều nào Thành cũng ra đón em.
- Một kỉ niệm đẹp về tình anh em. Mặc dù
còn nhỏ tuổi nhng hai anh em đã biết chia
sẻ quan tâm niềm vui nỗi buồn .
- Mẹ lại ra lệnh chia đồ chơi( lần 2)

- Thành bảo: +Không phải chia nữa. anh
cho em tất.
- Thuỷ buồn bã lắc đầu: +Không em không
lấy em để lại hết cho anh.
- Vì họ đều muốn nhờng cho nhau, muốn
dành những tình cảm tót đẹp cho nhau. Và
hơn nữa đó là những món đồ chơi trớc đây
hai anh em đều chơi chung, cùng chung
những niềm vui nho nhỏ. Nay phải xẻ chia
ra đó là điều cả hai anh em không muốn.
- Tôi dành hầu hết cho em.
- Thuỷ chẳng quan tâm đến chuyện đó, mắt
ráo hoảnh, thỉnh thoảng lại nấc lên khe
khẽ.
- Khi tôi lấy hai con búp bê, đặt sang hai
phiá em bỗng tru tréo lên giận dữ.
- Không muốn chia rẽ con vệ sĩ với con em
nhỏ ra nhng lại sợ đêm đêm không có con
vẹ sĩ gác cho anh nhgủ.
- Đó là hình ảnh tợng trng cho tình yêu th-
ơng, gắn bó với nhau, quan tâm đến nhau
lúc còn chung sống trong một mái ấm gia
đình của hai anh em. Đó chính là nguyên
nhân khiến Thuỷ không muốn tách rời hai
con búp bê ra. Thể hiện mong muón anh
em Thuỷ sẽ không bao giờ phải rời xa
nhau.
- Để lại cả hai con búp bê cho nhau.

19

?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
ở phần cuối truyện, Thuỷ đã lựa
chọn cách gỉai quyết nh thế nào?
Cách giải quyết đó gợi lên cho em
có suy nghĩ gì?
Thấy Thuỷ buồn vì không gặp đợc
bố trớc lúc chia tay Thành tỏ thái
độ nh thế nào?
Chi tiết đó cho thấy Thành luôn có
tình cảm nh thế nào với em mình?
Qua phân tích những chi tiết trên,
em có nhận xét gì về tình cảm của
hai anh em Thành và Thuỷ?
Đoạn truyện vừa phân tích đợc kể
theo thứ tự nào?
Theo em, cách kể ấy có tác dụng
gì?
Tình cảm của hai anh em Thành và

Thuỷ gợi cho em nhớ đến những
câu ca dao nào nói về tình cảm anh
em của nhân dân ta?
Hết tiết 1
H : đọc đoạn từ : hay anh đi đến tôi
đi.
Đoạn văn kể về sự việc nào?
Hãy tìm những chi tiết miêu tả cảnh
anh em Thuỷ ở trờng trớc khi vào
lớp?
Cảm nhận của em về hình ảnh nhân
vật Thuỷ ở cảnh này?
Khi Thuỷ bớc vào lớp cô giáo đã
bộc lộ tình cảm của rmình đối với
- Gợi lên sự thơng cảm cho ngừời đọc. Th-
ơng cho em gái giàu lòng vị tha, vừa thơng
anh lại thơng cả những con búp bê. Thà
mình chịu chia lìa chứ không để búp bê
chia tay, thà mình chịu thiệt thòi để anh
luôn có con vệ sĩ gác giấc ngủ đêm đêm.
+Tôi xót xa nhìn em.
- Xót xa bất đắc dĩ trứơc cuộc chia tay.
Thành còn xót xa thơng cảm cho đứa em bé
bỏng tội nghiệp của mình. Đứa em ngoan
ngoãn đang phải chịu nỗi đau đớn, sự mất
mát , thiệt thòi qúa lớn.
* Tình yêu thơng sâu sắc, sự gắn bó
máu thịt không thể chia lià, và tấm lòng vị
tha cao cả của hai anh em
- Không theo thứ tự thời gian. Xen lẫn giữa

quá khứ với hiện tại
- Bộc lộ rõ tình cảm suy nghĩ của ngời đọc.
Gợi cảm xúc sâu sắc trong lòng ngời đọc về
nhân vật đợc nói đến.
- Câu ca dao:
+ Anh em nh thể tay chân
Rách lành đùm bọc dở hay dỡ đần.
+ Anh em nào phải ngời xa
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân
Yêu nhau nh thể tay chân.
Anh em hoà thuận hai thân vui vầy.
2. Cuộc chia tay của Thuỷ với cô
giáo và lớp học: ( 14 )
- Chi tiết:
+ Đứng nép vào một gốc cây trớc lớp.
+ Cắn chặt môi im lặng, mắt đăm đăm nhìn
khắp sân tròng.
+ Bật lên khóc thút thít.
- Thuỷ thật bé nhỏ, cô đơn và hết sức đau
khổ khi phải chia tay với lớp học, với mái
trờng thân yêu.
+ Cô ôm chặt lấy em.
+Cô thơng em lắm.
- Cả lớp:
+ Kinh ngạc.

20

?
?

?
?
?
?
?
?
Thuỷ nh thế nào?
Các bạn Thuỷ có thái độ ra sao khi
cô giáo thông báo về lí do Thuỷ
phải chia tay với lớp?
Thái độ đó thể hiện tình cảm bạn bè
nh thế nào?
Chi tiết nào trong cuộc chia tay của
Thuỷ với lớp học khiến cô giáo
bàng hoàng nhất đồng thời cũng
khiến em cảm động nhất? Vì sao?
Em có nhận xét gì về cuộc chia tay
của Thuỷ với cô giáo và lớp học?
Dắt em ra khỏi trờng Thành thấy
cảnh vật xung quanh mình nh thế
nào?
Tâm trạng của Thành ra sao khi
nhìn thấy cảnh vật xung quanh vẫn
bình thờng?
Tại sao Thành lại thấy kinh ngạc?
Thông thờng ngời ta thờng miêu tả
cảnh theo tâm trạng của nhân
vật( Ngời buồn cảnh có vui đâu
bao giờ- Nguyễn Du) taị sao ở văn
bản này Khánh Hoài lại không

miêu tả cảnh và tâm trạng của
Thành theo mô típ ấy?
+ Sững sờ.
+ Có tiếng khóc thút thít.
+ Vài đứa bỏ chỗ ngồi, đi lên nắm chạt lấy
tay em nh chẳng muốn rời.
- Từ sự ngạc nhiên bất ngờ sau đó là sự
thông cảm với nỗi bất hạnh mà Thuỷ phải
chịu đựng
- Em không đựơc đi học nữa.
- Mẹ bảo sẽ sắm cho em một thúng hoa quả
ngồi chợ bán
- Cô giáo tai smặt và giàn giụa nứơc mắt.
- Lũ nhỏ khóc mỗi lúc một to hơn.
G/V: Gia đình li tán, bố mẹ chia tay. Đối
với Thuỷ không có nôĩ buồn nào lớn hơn.
Em phải bỏ rhọc giữa trang đời tuổi thơ,
Thất học, Thuỷ mất quyền trẻ em là đựơc
nuôi dỡng, chăm sóc và học tập .
* Cuộc chia tay thật buồn và xót xa.
3. Những giây phút cuối cùng của
cuộc chia tay giữa hai anh em:(19)
- Mọi ngời vẫn đi lại bình thờng, nắng vẫn
vàng ơm trùm lên cảnh vật.
+ Tôi kinh ngạc
- Đó là tâm trạng thờng thấy ở những ngời
đang đau khổ nên khi nhìn ra xung quanh
thấy mọi vật đều nh rất trớ trêu với mình.
Trong tâm hồn Thành đang nổi dông bão vì
sắp phải chia tay với đứa em gái bé bỏng

của mình. Tất cả nh sụp đổ vậy mà bên
ngoài đất trời vẫn thản nhiên sôi động nh
không có gì thay đổi.
- Miêu tả cảnh đối lập với tâm trạng.
.

21

G
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
G: Bố mẹ bỏ nhau Thành và Thuỷ
phải xa nhau, đó là bi kịch riêng
của một gia đình . Còn dòng chảy
,cảnh vật, nhịp điệu cuộc sống vẫn
diễn ra một cách tự nhiên . Với
cách miêu tả ấy tác giả muốn nhắc
nhở chúng ta hãy lắng nghe những
gì diễn ra xung quanh mình, để
cùng san sẻ nỗi đau với đồng loại .

Khi chia tay Thuỷ có những hành
động nào đặc biệt?
Thuỷ dặn dò anh điều gì?
Các chi tiết trên một lần nữa chứng
tỏ tình cảm của Thuỷ với anh mình
nh thế nào?
Sau đó Thuỷ còn có hành động đặc
biệt nào nữa?
Thuỷ bắt anh phải hứa với mình
điều gì?
Em có suy nghĩ gì khi đọc đến chi
tiết này?
Hãy tìm từ ngữ thể hiện rõ tâm
trạng của Thành trong phút chia tay
ấy?
Đó là tâm trạng nh thế nào?
Nhận xét của em về cảnh chia tay
của hai anh em?
Nêu cách kể chuyện cách miêu tả
nhân vật của tác giả có gì đặc sắc ?
Qua câu chuyên tác giả muốn nhắn
nhủ chúng ta điều gì?
Đọc phần đọc thêm SGK ..
+ Thuỷ lấy con vệ sĩ đặt lên giờng tôi, ôm
ghì, hôn lên mặt nó và thì thào:
ở lại gác cho anh tao ngủ nhé!
+ Bao giờ áo anh có rách, anh tìm về chỗ
em em vá cho.
- Thuỷ rất thơng anh, luôn lo lắng, quan
tâm đến anh.

+Đặt con em nhỏ quàng tay vào con vệ sĩ
+ Anh phải hứa với em không bao gìơ để
chúng ngồi cách xa nhau.
- Rất xúc động vì chi tiết đó đã nói lên tình
cảm của anh em Thành và Thuỷ hết sức sâu
sắc và dù trong hoàn cảnh nào dù phải cách
xa bao nhiêu thì tình cảm ấy vân tồn tại
mãi mãi nh hình ảnh con búp bê vẫn ở lại
bên nhau.
- Tôi :
+ Khóc nức nở lên.
+ Mếu máo.
+ Đứng nh chôn chân xuống đất.
- Đau đớn tột cùng.
*Cuộc chia tay diễn ra thật cảm động
trong nỗi đau khổ tột cùng của hai anh em.
III. Tổng kết: (5)
- Kể theo ngôi thứ nhất, lời kể chân
thành giản dị. Miêu tả tâm lí nhân vật đặc
sắc, cảnh vật đối lập với tâm trạng nhân
vật.
- Tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá và
quan trọng.
IV. Luỵên tập: (5)
H/S: đọc.
III.H ớng dẫn học sinh học và làm bài ở nhà: (2 )
- Nắm chắc nội dung văn bản.

22

- Đọc diễn cảm, kể tóm tắt chuyện.
- Chuẩn bị ca dao dân ca, những câu hát về tình cảm gia đình.
- Tiết sau : Bố cục trong văn bản.
......................................................................................
..............................................................................................................
Ngày soạn: 11/ 9/ 2007. Ngày giảng: 14 / 9 / 2007
Tiết : 7. bố cục trong văn bản
A.Phần chuẩn bị:
I./ Mục tiêu cần đạt:
- Giúp cho các em thấy rõ tầm quan trọng của bố cục trong văn bản, trên cơ sở đó
có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập văn bản.
-Các em hiểu thế nào là một bố cục rành mạch vầ hợp lí để bớc đầu xây dựng đợc
những bố cục rành mạch, hợp lí cho các bài làm văn.
- Tính phổ biến và sự hợp lí của dạng bố cục 3 phần, nhiệm vụ của mỗi phần trong
bố cục, để từ đó có thể làm mở bài, thân bài, két bài đúng hớng đạt hiệu quả tốt hơn.
- Rèn luyện kĩ năng xây dựng văn bản.
II. Chuẩn bị:
*Thầy : Nghiên cứu tài liệu, soạn bài .
* Trò : Học bài, làm bài tập , chuẩn bị bài theo sách giáo khoa ..
B. Phần thể hiện khi lên lớp:
I. Kiểm tra bài cũ:(5)
1/ Câu hỏi: Để văn bản có tính liên kết, ngời viết( ngời nói) phải làm gì?
2/ Đáp án: Để văn bản có tính liên kết, ngời viết( ngời nói) phải làm cho nội
dung của các câu, các đoạn thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau. Đồng thời phải biết
kết nối các câu , các đoạn đó bằng những phơng tiện ngôn ngữ ( từ, câu ) thích hợp.
II.Dạy bài mới :
* Vào bài : Trong bóng đá các huấn luyên viên phải sắp xếp các cầu thủ
thành một đội hình. Còn trong chiến đấu những vị tớng phải bố trí các đạo quân, cánh
quân thành một thế trận. Nếu không có sự dàn thế trận, dàn đội hình, không có sự sắp
xếp chặt chẽ từng cầu thủ, từng quân sĩ thì rất có thể bị thua. Trong việc tạo lập một văn

bản, chúng ta có cần phải sắp xếp các ý, các câu văn, đoạn văn nh các vị tớng cần bố
trí cánh quân, các huấn luyện viên bố trí các câu thủ không? Tiết học hôm nay chúng
ta cần hiểu rõ điều này.
G
?
?
ở lớp 6 các em đã viết đơn xin nghỉ
học. Hãy cho biết:
Những nội dung trong đơn ấy có cần
đợc sắp xếp theo một trật tự không?
Có thể tuỳ thích muốn ghi nội dung
nào cũng đợc không? Vì sao?
Sự sắp đăt nội dung cac phần trong
I.Bố cục và những yêu cầu về bố cục
trong văn bản:
1. Bố cục của văn bản:(6)
- Những nội dung trong đơn cần phải đợc
sắp xếp treo một trật tự nhất đinh.
- Không đợc tuỳ thích ghi lí do nào cũng
đợc vì nếu ghi nh vậy sẽ làm cho lá đơn
thêm lủng củng , lộn xộn khó hiểu.

23

?
?
?
G
?
?

?
?
?
?
?
văn bản theo một rình tự hợp lí đợc
gọi là bố cục. Vậy theo em vì sao
xây dựng một văn bản chúng ta cần
phải quan tâm đến bố cục?
Hãy tìm một ví dụ thực tế để chứng
minh điều nhận xét trên?
Từ các ví dụ trên em có nhận xét gì
về bố cục của văn bản?
Treo bảng phụ câu chuyện trong
SGK. H/S: đọc.
Hai câu chuyện trên đã có bố cục ch-
a?Vì sao?
Hãy so sánh với văn bản ếch ngồi
đáy giếng và Lợn cới áo mới
( NV6 tập 1). Theo em về nội dung
các câu văn trong bản kể (SGK7) và
bản kể (SGK6) có giống nhau
không?
Bản kể nào dễ đợc ngời đọc tiếp
nhận hơn? Vì sao?
Bản kể 1( SGK NV7T29) gồm có
mấy đoạn văn?
Các câu văn trong mỗi đoạn tập
trung quanh một ý thống nhất
không?

Nh vậy muốn văn bản đựơc ngời
khác chấp nhận, dễ hiểu thì bố cục
cuả văn bản phải nh thế nào?
Muốn bố cục văn bản rành mạch,
hợp lí thì nội dung văn bản phải đảm
bảo những yêu cầu gì?
- Nếu chúng ta chú ý đến việc sắp xếp các
ý cho rành mạch thì bài viết ( lời nói) của
chúng ta sẽ có hiệu quả cao. Ngợc lại nếu
chúng ta không biết sắp xếp các ý cho hợp
lí thì bài viết ( lời nói) của chúng ta sẽ
không hiểu đợc, không đợc tiếp nhận.
- Viết lá đơn xin vào Đội nhng nội dung
sắp xếp lộn xôn dẫn đến ngòi đọc không
hiểu đợc.
- Khi làm một bài văn miêu tả con đờng từ
nhà đến trờng nhng miêu tả cảnh không
theo thứ tự, lộn xộn cho nên diểm không
cao điểm không cao.
* Văn bản không thể đựơc viết một
cách tuỳ tiện mà phải có bố cục rõ ràng.
Bố cục là sự bố trí, sắp xếp các phần, các
đoạn theo một trình tự , một hệ thống rành
mạch và hợp lí.
2. Những yêu cầu về bố cục trong
văn bản: ( 9 )
* Ví dụ: SGKt29
- Hai câu chuyện viết tuỳ tiện cha có bố
cục.
- Những câu văn trong hai bản kể về cơ

bản kể giống nhau.
- Văn bản: ếch ngồi dáy giếng và văn bản
Lợn cói áo mới vì hai văn bản này có
bố cục rõ ràng, chặt chẽ.
- Bản kể 1: Gồm hai đoạn văn.
- Các câu văn trong mỗi đoạn văn không
tập trung quanh một ý thống nhất mà mỗi
câu biểu đạt một nội dung khác nhau.
- Bố cục phải rành mạch, hợp lí.
Các điều kiện để bố cục đợc rành mạch,
hợp lí:
- Nội dung các phần các đoạn trong văn
bản phải thống nhất chặt chẽ với nhau,
đồng thời giữa chúng phải có sự phân biệt

24

?
?
?
?
?
?
?
?
?
Bản kể 2 ( SGKT29) gồm có mấy
đoạn văn?
Nội dung của mỗi đoạn ấy có tơng
đối thống nhất hay không?

So sánh bản kể này với bản kể trong
SGK NV6 tập 1. Em thấy đọc văn
bản kể nào em cảm thấy buồn cừơi
hơn?
Theo em vì sao ta lại cảm thấy
không buồn cời lắm khi đọc bản kể ở
SGKT29?
Nh vậy muốn có văn bản có bố cục
rành mạch, hợp lí thì việc sắp xếp
các phần, các đoạn trong văn bản
phải đảm bảo những yêu cầu nào
nữa?
Hãy sắp xếp lại các phần, các đoạn
trong 2 bản kể SGK T29 để các bản
kể đó trở thành những văn bản có bố
cục rành mạch, hợp lí?
Một văn bản tự sự hoặc văn bản
miêu tả thờng gồm có mấy phần?
Nêu nhiệm vụ của từng phần?
Có cần phân biệt nhiệm vụ của mỗi
phần một cách rõ ràng không? Vì
sao?
Có bạn nói rằng phần mở bài chỉ là
sự tóm tắt, rút gọn của phần thân bài,
còn phần kết bài chẳng qua chỉ là sự
lặp lại một lần nữa ở phần mở bài có
đúng không? Vì sao?
rạch ròi.
- Hai đoạn văn.
- Nội dung thống nhất: Đoạn 1 nói đến

việc một anh hay khoe đang muốn khoe
mà cha khoe đợc. Còn đoạn sau nói đến
việc anh ta khoe đợc.
- Bản kể ở SGKNV6 tập 1.
- Sự sắp đặt các câu, các ý đã bị thay đổi
đi. Sự thay đổi đó đã làm cho câu chuyện
mất đi yếu tố bất ngờ, khiến cho tiếng cời
không bật mạnh ra đựơc và câu chuyện
không thể tập trung vào việc phê phán
nhân vật chính đợc nữa.
* Các phần, các đoạn phải đợc sắp
xếp theo một trình tự hợp lí giúp ngời viết
(ngòi nói) dễ dàng đạt đựoc mục đích giao
tiếp đã đặt ra.
- Sắp xếp nh văn bản kể ở SGK NV6
3.Các phần của bố cục:(6 )
- Văn bản tự sự:
+ MB: Giới thiệu chung về nhân vật và sự
kiện.
+ TB: Kể diễn biến sự việc.
+ Kể kết cục sự việc.
- Văn bản miêu tả:
+ MB: Giới thiệu đối tợng miêu tả.
+ TB: Miêu tả chi tiết về đối tợng.
+ KB: Nêu cảm nghĩ và nhận xét về đối t-
ợng đợc tả.
- Cần. Vì có nh vậy mới tạo đợc sự mạch
lạch, hợp lí của nội dung và hình thức của
văn bản.
- Không đúng. Vì yêu cầu về sự rành

mạch của văn bản không cho phép các
phần trong văn bản đợc lặp lại nhau . Rất
cần tránh, không để mắc khuyết điểm này.
- Không. Vì mở bài không chỉ đơn thuần
là sự thông báo đề tài của văn bản mà còn

25