Tác động của tăng trưởng kinh tế theo ngành đến giảm nghèo ở việt nam

Bé
êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
----------------

PH¹M THU H»NG

TÁC Đ NG C A TĂNG TR NG KINH T
THEO NGÀNH Đ N GI M NGHÈO VI T NAM
CHUYểNăNGÀNH:ăKINHăT ăH C
MÃăS :ă9310101

Ng

ih

ng d n khoa h c: 1. PGS.TS. LÊ QU C H I
2. PGS.TS. HÀ QU NH HOA

Hµ néi, n¨m 2018


L IăCAMă OAN
Tôiăđưăđ c và hi u v các hành vi vi ph m s trung th c trong h c thu t. Tôi
cam k t b ng danh d cá nhân r ng nghiên c u này do tôi t th c hi n và không vi
ph m yêu c u v s trung th c trong h c thu t. (Báo

Hà N i, ngày

tháng

n m 2018

Nghiên c u sinh

Ph m Thu H ng


L IăC Mă N
Tr căh t,ătácăgi ălu năánăxinătrânătr ngăc mă năBanăGiámăhi uăTr ngă iă
h căkinhăt qu cădân,ăVi nă àoăt oăSauăđ iăh c,ă KhoaăKinhăt ăh c cùngăcácăTh y,ă
Côăgiáo,ăcánăb ăc aăKhoa đưăt oăm iăđi uăki năthu năl i,ănhi tătìnhăgiúpăđ ătôiătrongă
quáătrìnhăh căt p,ănghiênăc u.ă
Tôiă bàyă t ă lòngă bi tă nă chână thànhă vàă sâuă s că t iă hai giáo viên h ng d n
khoaă h cμă PGS.TS Lêă Qu că H iă vàă PGS.TSă Hàă Qu nhă Hoa đưă luônă tâmă huy tă vàă
nhi tătìnhăh ngăd nătôiăth căhi nălu năán.ă
Cu i cùng, tác gi xin g i l i c mă nă sâuă s că đ n các b nă đ ng nghi p và
nh ngăng iăthânăyêuătrongăgiaăđìnhăđưăluônăbênăc nh ng h , chia s khóăkh n,ăđ ng
viên, khích l trong quá trình nghiên c u và hoàn thành lu n án.
Hà N i, ngày

tháng

n m 2018

Nghiên c u sinh

Ph m Thu H ng


M CăL C
L IăCAMă OAN

L I C Mă N
DANH M C CÁC T VI T T T
DANH M C B NG BI U
DANH M C HÌNH V
M
U ......................................................................................................................... 1
CH
NGă1ăT NG QUAN NGHIÊN C U ............................................................... 7
1.1. T ng quan nghiên c u lý thuy t ......................................................................... 7
1.2. T ng quan nghiên c u th c nghi m................................................................. 11
CH

NGă2ăC ăS

LÝ LU N VÀ KINH NGHI M TH C TI N V TỄCă

C AăT NGăTR
NG KINH T
2.1. M t s v năđ lý lu n v t
2.1.1. M t s v năđ lý lu n v
2.1.2. M t s v năđ lý lu n v

NG

THEOăNGÀNHă N GI M NGHÈO ............... 22
ngătr ng kinh t theo ngành và gi m nghèo .... 22
t ngătr ng kinh t theo ngành ............................... 22
gi m nghèo ............................................................. 25

2.2.ăTácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theoăngƠnhăđ n gi m nghèo .................... 34

β.β.1.ăT ngătr ng kinh t theoăngànhătácăđ ngăđ n gi m nghèo qua t o vi c làm ........... 34
β.β.β.ăT ngătr
β.β.γ.ăT ngătr

ng kinh t theoăngànhălàmăgiaăt ngăngu n l căđ gi m nghèo........ 36
ng kinh t theoăngànhăthúcăđ y chuy n d chăc ăc u ngành kinh t và

tácăđ ngăđ n gi m nghèo........................................................................................... 39
2.3. Các y u t nh h ngăđ nătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theoăngƠnhăđ n
gi m nghèo ................................................................................................................. 42
β.γ.1.ăMôăhìnhăt ngătr ng kinh t ........................................................................... 42
2.3.2. C uătrúcăt ngătr ng kinh t theo ngành ......................................................... 45
2.3.3. Chính sách g n k tăt ngătr ng kinh t v i gi m nghèo ................................ 46
2.3.4. Nh n th c và n l c c a ng i nghèo ............................................................ 47
2.4. Kinh nghi m g n k tăt ngătr ng kinh t theo ngành v i gi m nghèo m t
s qu c gia .................................................................................................................. 48
2.4.1. Kinh nghi m c a Trung Qu c ......................................................................... 48
2.4.2. Kinh nghi m c a Hàn Qu c ............................................................................ 52
2.4.3. Kinh nghi m c a Indonesia ............................................................................. 55
2.4.4. Bài h c kinh nghi m cho Vi t Nam ................................................................ 59
CH
NGă3ăăPH
NGăPHỄPăNGHIểNăC U ....................................................... 62
3.1. Khung phân tích và gi thuy t nghiên c u...................................................... 62
3.2.ăPh ngăphápăđ nh tính ...................................................................................... 64
γ.β.1.ăPhânătíchăđ nh tính .......................................................................................... 64


3.2.2. Th ng kê mô t ................................................................................................ 64
3.2.3. Th ng kê so sánh ............................................................................................. 64

3.3.ăPh ngăphápăđ nhăl ng................................................................................... 64
γ.γ.1.ăMôăhìnhăTácăđ ng c đ nh (FEM) .................................................................. 65
γ.γ.β.ăPh ngăphápăK t n iăđi măxuăh ng (PSM) và Khác bi t kép (DID) ........... 67
γ.γ.γ.ăPh ngăphápăH ph ngătrìnhăđ ng th i (SE) ............................................... 70
3.4. D li u nghiên c u ............................................................................................. 72
3.4.1. Niên giám th ng kê hàngăn m- T ng c c th ng kê ........................................ 72
3.4.2. S li uăđi u tra m c s ngădânăc .................................................................... 72
γ.4.γ.ăBáoăcáoăLaoăđ ng- Vi c làm- T ng c c Th ng kê ......................................... 73
CH
NGă 4ă TH C TR NGă TỄCă
THEOăNGÀNHă N GI M NGHÈO

NG C Aă T NGă TR
NG KINH T
VI T NAM ............................................ 74

4.1. Th c tr ngăt ngătr ng kinh t và gi m nghèo Vi t Nam ......................... 74
4.1.1. Th c tr ngăt ngătr ng kinh t ....................................................................... 74
4.1.2. Th c tr ng gi m nghèo Vi t Nam................................................................ 82
4.1.3. Các chính sách g n k t gi aăt ngătr ng kinh t và gi m nghèo Vi t Nam .... 93
4.2.ăTácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theoăngƠnhăđ n gi m nghèo Vi t Nam ...... 96
4.β.1.ăTácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo qua t o vi c làm .. 97
4.β.β.ăTácăđ ng c a t ngătr ng kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo qua t o ngu n l c ...103
4.β.γ.ă Tácă đ ng c aă t ngă tr ng kinh t theoă ngànhă đ n gi m nghèo qua chuy n
d chăc ăc u ngành kinh t ........................................................................................107
4.3.ă căl ngătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theoăngƠnhăđ n gi m nghèo
Vi t Nam ..................................................................................................................110
4.3.1. K t qu
că l ngă tácă đ ng c aă t ngă tr ng kinh t theoă ngànhă đ n gi m
nghèo qua kênh vi c làm .........................................................................................110

4.3.2. K t qu
că l ngă tácă đ ng c aă t ngă tr ng kinh t theoă ngànhă đ n gi m
nghèo qua kênh ti p c n ngu n l c h tr c a chính ph .......................................113
4.3.3. K t qu
că l ngă tácă đ ng c aă t ngă tr ng kinh t theoă ngànhă đ n gi m
nghèo qua chuy n d chăc ăc u ngành .....................................................................118
4.4.ă ánhăgiáăchung v tácăđ ng c aăt ngătr

ng kinh t theoăngƠnhăđ n gi m

nghèo ........................................................................................................................121
4.4.1. K t qu đ tăđ c ...........................................................................................121
4.4.2. H n ch ..........................................................................................................123
4.4.3. Nguyên nhân .................................................................................................126


CH

NGă 5ă GI I PHÁP G N K Tă T NGă TR

NG KINH T

THEO

NGÀNH V I GI M NGHÈO VI T NAM ........................................................130
5.1. B i c nhătrongăvƠăngoƠiăn c có nhăh ngăđ năt ngătr ng và gi m nghèo
Vi t Nam ...............................................................................................................130
5.1.1. B i c nh qu c t ............................................................................................130
5.1.2. B i c nhătrongăn c ......................................................................................132
5.2. Quan đi m k t h p t ng tr ng kinh t theo ngành v i gi m nghèo Vi t Nam ...135

5.2.1. T ngătr ng kinh t theoăngànhălàăđi u ki n c n cho m c tiêu gi m nghèo và
gi m nghèo là ti năđ choăt ngătr ng kinh t cao, năđ nh ...................................135
5.2.2. Th c hi n g n k t gi a t ngătr ng kinh t và gi m nghèo ngay trong t ng
giaiăđo n và su t quá trình phát tri n v i l trình c th ........................................135
5.2.3. Gi m nghèo không ch là nhi m v c aăNhàăn c mà là b n ph n c a chính
ng i nghèo ph i t v nălênăđ thoát nghèo .........................................................136
5.3. Gi i pháp nh m g n k tăt ngătr ng kinh t theo ngành v i gi m nghèo .....136
5.3.1.ă i m iămôăhìnhăt ngătr ng g n v i m c tiêu gi m nghèo ........................136
5.3.2. Hoàn thi n chính sách g n k tăt ngătr ng kinh t và gi m nghèo ..............137
5.γ.γ.ăT ngăc ng hi u qu các bi n pháp h tr choăng i nghèo .......................139
5.γ.4.ăThúcăđ y chuy n d chăc ăc u ngành kinh t .................................................141
5.3.5. Phát tri n các ngành kinh t ..........................................................................142
5.γ.6.ăT ngăc ng kh n ngăti p c n d ch v xã h iăc ăb năchoăng i nghèo .......144
5.3.7. Khuy n khích s tham gia c a toàn xã h i vào công cu c gi m nghèo .......146
5.3.8. Nâng cao nh n th c và tham gia c aăng iănghèoăvàoăquáătrìnhăt ngătr ng ....146
K T LU N ................................................................................................................148
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U C A TÁC GI LIÊN QUAN
N LU N ÁN ..........................................................................................................150
TÀI LI U THAM KH O.........................................................................................151
PH L C ...................................................................................................................158


DANHăM CăCÁC T ăVI TăăT T
ADB
ASEAN
BPS

The Asian Development Bank

Ngân hàng Phát tri n châu Á

Association of Southeast Asian
Nations

Hi p h i các qu căgiaă ôngă
Nam Á

Bandan Pusat Statistik

C ăquanăth ngăkêăTrungă
c a Indonesia

ngă

Economic and Social
Commission for Asia and the
Pacific

U ban kinh t và xã h i c a
Liên h p qu c v châu Á và
TháiăBìnhăD ng

FAO

Food and Agriculture
Organization

T ch căL ngăth c và Nông
nghi p Liên H p Qu c

GSO

General Statistics Office of
Vietnam

T ng c c Th ng kê Vi t Nam

ILO

International Labour
Organization

T ch căLaoăđ ng Qu c t

Korea Institute for Health and
Social Affairs

Vi n nghiên c u Phúc l i và
Xã h i Hàn Qu c

Millennium Development Goals

M c tiêu phát tri n Thiên
niên k

MPI

Multidimensional Poverty Index

Ch s nghèoăđaăchi u

TRIPS
AGREEMENT

The Agreement on TradeRelated Aspects of Intellectual
Property Rights

Hi păđ nh qu c t đaăph ngă
v th ngăm iătrongăl nhăv c
s h u trí tu

UNDP

United Nations Development
Programme

Ch

VHLSS

Vietnam Household Living
Standard Survey

Kh o sát m c s ng h gia
đìnhăVi t Nam

World Bank

Ngân hàng Th gi i

WHO

World Health Organization

T ch c Y t Th gi i

NICs

Newly Industrialized Countries

ESCAP

KIHASA
MDG

WB

ngătrìnhăPhátătri n Liên
H p Qu c

Cácăn

c công nghi p m i


DANHăM CăB NGăBI U
B ng 2.1: Chu n nghèo Vi t Nam t ngăgiaiăđo n ................................................... 31
B ng 2.2: Chu n nghèo Vi tăNamăquaăcácăn măvàătheoăkhuăv c ........................... 32
B ng 2.3. Tiêuăchíăxácăđ nhănghèoăđaăchi u Vi t Nam ........................................... 33
B ng 4.1: T căđ chuy n d chăc ăc u ngành kinh t Vi tăNamăăgiaiăđo n 2001-2016 .... 81

B ng 4.3: Ch s kho ng cách nghèo Vi t Nam t n mă1λλγăđ n 2012 ................. 89
B ng 4.4: H s Gini theo khu v c

Vi t Nam t n măβ00βăđ n 2016: ................... 91

B ng 4.5: Chênh l ch thu nh păbìnhăquânăđ uăng

i m t tháng gi a nhóm thu nh p

cao nh t so v i nhóm thu nh p th p nh t theo giá hi n hành phân theo khu
v c và gi i tính ........................................................................................... 93
B ng 4.6: So sánh t căđ t ngătr ng vi c làm và t căđ t ngătr ng theo ngành kinh
t giaiăđo n 2010-2016 ............................................................................... 99
B ng 4.7: Dân s 15 tu i làm công vi c chi m nhi u th i gian nh t trong 12 tháng
qua chia theo ngành kinh t và theo nhóm thu nh p ................................100
B ng 4.8: H s co giãn gi mănghèoătheoăt ngătr ng thu nh p bình quân .............101
B ng 4.9: T l h nghèo ti p c n m t s ngu n l c xã h i ....................................104
B ng 4.10: T l s h có vay ho c còn n ch ngă trìnhă tínăd ngă uă đưiă choă ng i
nghèo theo ngu n vay và theo 5 nhóm thu nh p:.....................................105
B ng 4.11: H s cos trong d ch chuy năc ăc uălaoăđ ng Vi tăNamăăgiaiăđo n 20012016 ..........................................................................................................108
B ng 4.12: K t qu
căl ngătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t đ n gi m nghèo qua
t o vi c làm ..............................................................................................110
B ng 4.13: Xác su t h nghèo tham gia các hình th c h tr ....................................114
B ng 4.14: Tácăđ ng c a các hình th c h tr đ n phúc l i h giaăđình ...................115
B ng 4.15: Tácă đ ng c a các hình th c h tr đ n phúc l i h giaă đìnhă khu v c
nông thôn ..................................................................................................117


DANHăM CăHÌNHăV

Hình 3.1:
Hình 4.1:

Khungăphânătíchătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theoăngànhăăđ n gi m
nghèo Vi t Nam...................................................................................... 62
T căđ t ngătr ng c a n n kinh t trongăgiaiăđo n 1998 - 2016 ............. 75

Hình 4.2:

T ng s n ph mătrongăn c bình quân tính theo s cămuaăt ngăđ ngăc a
m t s qu c gia và vùng lãnh th .............................................................. 75

Hình 4.3:
Hình 4.4:
Hình 4.5:

T căđ t ngătr ng kinh t theo ngành t n mă1λλ8ăđ năn măβ016 ........ 77
C ăc uăt ngătr ng theo ngành c a Vi t Nam t n mă1λλ8ăđ năn măβ016 .. 79
Soăsánhăc ăc uăt ngătr ng kinh t theo ngành c a Vi t Nam và m t s
qu c gia ..................................................................................................... 80

Hình 4.6:
Hình 4.7:

T l nghèoăđóiă Vi t Nam t 1λλ8ăđ n 2016 ......................................... 83
T l nghèo c a các h có nam ho c n làm ch h ................................. 87

Hình 4.8: T l nghèo theo dân t c ........................................................................... 88
Hình 4.9: T căđ t ngătr ng vi c làm c a nông nghi p, công nghi p, d ch v ...... 97
Hình 4.10: C ăc uălaoăđ ng theo ngành ....................................................................107

1

M ă

U

1. Tính c p thi t c aăđ tài
M cătiêuăt ngătr ng kinh t và gi măđóiănghèoăđ căxácăđ nh là nh ng v năđ
mang tính chi nă l că đ i v i s phát tri n b n v ng c a m i qu c gia. Trên th gi i,
m i quan h gi aăt ngătr ng kinh t và gi m nghèo t lâuăđưăđ c nghiên c u trên c
ph ngădi n lý thuy t và th c nghi m. Lý thuy t c a Lewis (1954) và Kuznets (1955)
đưăch ra r ngăt ngătr ng kinh t và gi m nghèo có m i quan h ng c chi u v i nhau
trong quá trình phát tri n kinh t . Nhi u nghiên c u th c nghi măđưăch ng minh r ng t
l đóiănghèoăgi m m nh cùng v i s giaăt ngăc a thu nh p và t căđ t ngătr

ng kinh t

các qu c gia (Lopez, 2004; Dollar and Kraay, 2001; Ravallion and Datt, 1999)
hi u m t cách c n k vàăđ aăraănh ngăchínhăsáchăh

ng t i gi m nghèo b n

v ngăthìăt ngătr ng kinh t chung c năđ căphânătáchăd iăgócăđ nh theo các lo i
c ăc uăt ngătr ng kinh t ,ătrongăđóăquanătr ng nh tălàăc ăc uăt ngătr ng kinh t theo
ngành. Tuy nhiên, nghiên c u v tácăđ ng c a t ngătr ng kinh t theo ngành đ i v i
quá trình gi m nghèo không d dàng vìăngoàiătácăđ ng tr c ti păthìăt ngătr ng kinh t
theo ngành còn có nh ngătácăđ ng gián ti păđ nănghèoăđói.ăH năn a, các ngành kinh
t l iăt ngătácăvàăràng bu c l n nhau ch không t n t i m tăcáchăđ c l p trong t ng

th kinh t -xã h i. Trên th c t , khi ti n hành nh ng nghiên c u th c nghi m v v n
đ này thì m i qu c gia l i có s khác bi t. Khi th c hi n nghiên c u v iătr ng h p
c aă àiăLoan,ăWarrăvà Wangă(1λλλ)ăđ aăraăk t lu n kh ngăđ nhăt ngătr ng c a ngành
công nghi păcóătácăđ ng l n nh t t i quá trình gi mănghèo.ăTrongăkhiăđó,ănghiênăc u
c a Montalvo và Ravallion (2009) ch ra r ng Trung Qu căđưăg tăháiăđ c nhi u thành
công trong công cu c gi m nghèo nh t ngă tr ng kinh t c a ngành nông nghi p,
thay vì vai trò c a ngành công nghi p và d ch v . M t nghiên c uăkhácăđ c th c hi n
b iăSuryahadi,ăSuryadarmaăvàăSumartoă(β00λ)ăđưătìmăhi u quá trình gi m nghèo d a
trênăt ngătr ngăđ c l p c a các ngành Indonexia và cho k t qu th c nghi m r ng
t ngătr ng c a ngành d ch v có nhăh
v c nông thôn.
Là m tă n

ng l n nh t t i vi c gi m t l nghèo

că điă sauă cóă m c thu nh pă bìnhă quână đ uă ng

i th p,ă t ngă tr

khu

ng

nhanhăluônălàă uătiênăhàngăđ u trong chính sách c a chính ph Vi t Nam. Bên c nh
đó,ă cácă nhàă ho chă đ nh chính sách c a Vi t Nam còn nh n m nh m că tiêuă xoáă đóiă
gi mănghèoăvàăđ m b o cho m iăng iădânăđ uăđ căh ng l i t phát tri n. Qua h nă
30 n măđ i m iătheoăh ng, m c a và h i nh p vào khu v c và th gi i, Vi tăNamăđưă
đ tăđ c nh ng thành t u kinh t quan tr ng.ă óălàăt ngătr ng kinh t cao so v i m t

2

s n c trong khu v c trong khi t l đóiănghèoăngàyăcàngăgi m. Th c t cho th y t c
đ t ngătr ng kinh t bìnhăquânăhàngăn măt n mă1λ86ăđ n 2016 đ t kho ng 7%, giai
đo n 2006-β010ăbìnhăquânăđ tă7%ăvàăgiaiăđo n 2011-β016ăbìnhăquânăđ t 4,6% (Ngô
Th ng L i và Nguy n Qu nh Hoa, 2017). M căt ngătr ngăbìnhăquânănàyăcaoăh năh n
m că t ngă tr ng bình quân toàn c uă vàă t ngă đ ng v i m t s n c trong khu v c
nh ă Malaysia,ă Tháiă Lan,ă Phillipinesă trongă giaiă đo n 2011-2016 (EIU, 2016). T l
nghèoă đưă gi m nhanh t 58,1%ă trongă n mă 1λλγă xu ng còn 5,8%ă trongă n mă β016
(GSO, 2016). Tr c nh ng con s th c t v thành t uă t ngă tr ng kinh t và gi m
nghèo này, nhi u nghiên c uă đánhă giáă v tácă đ ng tr c ti pă vàă tácă đ ng lan t a c a
t ngătr ng kinh t đ n gi m nghèo Vi tă Namăđưăđ c th c hi n. Các nghiên c u
nàyăđ uăđ aăđ n chung m t k t lu n r ng: t ngătr

ng kinh t là m t trong nh ng y u

t quy tăđ nhăđ n công cu c gi m nghèo Vi t Nam th i gian qua. M t s nghiên c u
đi n hình nh ăc a Lê Qu c H i (2009) v m i quan h gi aăt ngătr ng kinh t , nghèo
đói,ăvàăb tăbìnhăđ ng thu nh p Vi t Nam t n mă1λλ6ăđ n 2008, hay c aăHoàngă c
Thânăvàă inhăQuangăTyă(β010) v t ngătr ng kinh t và ti n b , công b ng xã h i
Vi t Nam. Nghiên c u c a tác gi V ă Th Vinhă (β014)ă c ngă đ aă đ n k t lu nă t ngă
tr ng kinh t cao là y u t c ăb n cho m c tiêu gi m nghèo và phát tri n c a qu c
gia. Và nghiên c u m i nh t c a tác gi Ngô Th ng L i và Nguy n Qu nh Hoa (2017)
c ngăkh ngăđ nh vai trò c aăt ngătr
tr ngănghèoăđóiăc a Vi t Nam.

ng kinh t cóătácăđ ng lan t a tích c c đ n th c

óngăgópăvàoăt ngătr ng kinh t chung, t ngăngànhătrongăc ăc u kinh t c ngă
có các nh păđ t ngătr ng và phát tri n riêng trong m iăt ngătácăl n nhau trong n n

kinh t t ng th . Khu v c nông- lâm- ng ănghi p có t căđ t ngătr ng gi m d n t
m cătrungăbìnhălàăγ,5γ%ăgiaiăđo n 2006-β010ăthìăđ năn măβ016ăch còn 1,36% (GSO,
2016). Khu v c d ch v c ng có m că t ngă tr ng gi m nh t m c bình quân giai
đo n 2006-β010ălàă7,64%ăcònă6,λ8%ătrongăn măβ016 (GSO, 2016). Duy nh t khu v c
công nghi păt ngăt m căbìnhăquână6,γλ%ătrongăgiaiăđo n 2006-2010 lên 7,57% trong
n măβ016 (GSO, 2016). M iăt ngătácăgi a các ngành trong n n kinh t th hi n qua
c ă c u kinh t theo ngành và m că đ chuy n d ch gi a các ngành. Th c t , t n mă
1λλ0ă đ n 2016 t tr ng khu v că nông,ă lâm,ă ng ă nghi pă đưă gi m m nh t 38,74%
xu ng còn 3,54%% trong khi t tr ng c a công nghi p và xây d ngăt ngăt 22,67%
lên 41,71%. Khu v c d ch v t ngăt m c 38,59% lên 43% (GSO, 2016). Nh ng thành
t u gi mănghèoăđ tăđ cătrongăgiaiăđo nănàyăc ngăđiăcùngăv i nh ng bi n chuy n c a
t ngătr ng kinh t t ng ngành v i m cătiêuăđ aăVi t Nam t m t n n kinh t nông
nghi p l c h u tr

ng thành m tăn

c công nghi păvàoăn măβ0β0.


3

aăph n nh ng nghiên c uăđ u cho th yăt ngătr ng kinh t chungăcóătácăđ ng
tích c căđ n gi m nghèo Vi tăNamătrongăgiaiăđo n 2006-2016 v a qua, tuy nhiên,
t ngă tr ng khôngă đ ngă đ u gi a các ngành có th gây nên nh ng nhă h ng khác
nhauăđ i v i th c tr ng nghèo đói. V m t lý thuy t l n th c ti n, các ngành kinh t
không t n t iăđ c l p và tách r iătrongăquáătrìnhăt ngătr ng. Li u nh ng m i quan h
ràng bu căt ngătácăgi a các ngành trongăquáătrìnhăt ngătr ng kinh t có góp ph n
thúcăđ y gi m nghèo hay không. Xoay quanh v năđ này, có ba câu h iăch aăth c s
đ c tr l i m tăcáchăđ yăđ trong các nghiên c u v Vi t Nam: (i) T ngătr ng kinh
t theo ngành li u có nhăh ng đ n th c tr ngănghèoăđóiăquaănh ngăkênhătácăđ ng c ă

b n nào? (ii) Nh ngăkênhătácă đ ng này nhă h ng nh ăth nàoăđ n k t qu c a quá
trình gi m nghèo (iii) Ngành nào có nhă h

ng l n nh t t i thành t u gi m nghèo

trongăgiaiăđo n v a qua?. Các nghiên c uătr căđâyăch y u t p trung nghiên c u tác
đ ng tr c ti p c aă t ngă tr ng chung t i gi mă nghèoă vàă ch aă làmă rõă quá trình t ngă
tr ng theo ngành kinh t đóngă vaiă tròă quană tr ngă nh ă th nàoă đ i v i gi m nghèo.
Xu t phát t th c t đó,ătôiăch năđ tàiăắTácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theo ngành
đ n gi m nghèo Vi tăNam”ălàmăđ tài nghiên c u. Vi c nghiên c u ch đ này s
đóngăgópăph n nào cho nh ng minh ch ng th c nghi m,ălàmăc ăs hình thành nh ng
gi i pháp, chính sách trong vi c ti p t cătheoăđu i m c tiêu t ngătr ng kinh t theo
ngành h p lý g n li n v i gi m nghèo b n v ng

Vi tăNamătrongăt

ngăălai.

2. M căđíchăvƠănhi m v nghiên c u
M c đích nghiên c uμă ánhăgiáătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theo ngành
t i gi m nghèo Vi t Nam và ki n ngh m t s gi i pháp nh m g n k t t ngătr ng
kinh t theo ngành v i gi mănghèoătrongăt

ngălai.

Nhi m v nghiên c u:
 H th ngă hóaă c ăs lý thuy t và th c nghi m v tácă đ ng c aă t ngă tr
kinh t theo ngành t i gi m nghèo. Ch raăcácăkênhătácăđ ng c a t ngătr
theo ngành đ n gi m nghèo.
 Phân tích th c tr ngătácăđ ng c a t ngătr

ng

ng kinh t

ng kinh t theo t ngăngànhăđ n

gi m nghèo Vi t Nam.
că l ng và ki mă đ nh m t s kênhă tácă đ ng c aă t ngă
tr ng kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo.
xu t nh ng gi i pháp nh m g n k tăt ngă tr


gi m nghèo

3.ă

iăt

Vi t Nam.

ng, ph m vi nghiên c u

ng kinh t theo ngành v i


4

it
gi m nghèo.

ng nghiên c u: Tácăđ ng c aăt ngătr

ng kinh t theo t ngăngànhăđ n

Ph m vi nghiên c u: Nghiên c uă xemă xétă tácă đ ng c aă t ngă tr ng kinh t
theo t ngăngànhăđ n gi m nghèo trong kho ng th i gian t n măβ010ăđ năn măβ016
Vi t Nam.

4. Câu h i nghiên c u
(1)ăT ngătr ng kinh t theoăngànhătácăđ ngăđ n gi m nghèo thông qua nh ng
kênhătácăđ ng nào?
(2) M că đ tácă đ ng c aă t ngă tr
đo n 2010-2016

ng kinh t theoă ngànhă đ n gi m nghèo giai

Vi t Nam quaă cácă kênhă tácă đ ng nh th nào? Ngành nào có tác

đ ng l n nh t qua t ngăkênhătácăđ ngăđ

c xem xét?

(3) C n th c hi n nh ng gi i pháp nàoăđ g n k tăt ngătr
v i m c tiêu gi mănghèoătrongăt

5.ăPh

ng kinh t theo ngành

ngălaiăchoăVi t Nam?

ngăphápănghiênăc u
gi i quy t m c tiêu nghiên c u, lu n án s d ngăcácăph
- Ph

đ ng,ăTh

ngăphápăsauμ

ng pháp thu th p s li u: Ngu n s li u t T ng c c Th ng kê, B Lao
ngăbinhăvàăXưăh i, Vi năn ngăsu t Vi t Nam, B K ho ch ậ

uăt ,ăNgână

hàng th gi i -World Bank, T ch căLaoăđ ng qu c t - ILO, và s li u t các trang
web và bài nghiên c uăđưăđ
- Ph

c công b .

ng pháp đ nh tính: đ

c s d ng nh m phân tích, t ng h păđ ch ra các

kênhătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo,ătrênăc ăs đóăxâyă
d ng các gi thuy t nghiên c u và l a h n mô hình nghiên c u phù h p khi phân tích
t ngătr ng kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo. Ph ngăphápănàyăcònăđ c s d ng
đ t ng h p, phân tích s li u th c ti n c a Vi tăNamătrongăgiaiăđo n 2010-2016,ăđ
làm rõ th c tr ngătácăđ ng c a t ngătr ng kinh t vàăt ngătr ng kinh t theo ngành

đ n gi m nghèo Vi t Nam. Trênăc ăs đó, t ng h p và so sánh các k t qu nghiên
c u đ đ aăraăgi i pháp g n k t gi a t ngătr
Vi t Nam.
- Ph

ng pháp đ nh l

ng: đ

ng kinh t theo ngành và gi m nghèo

c s d ng đ

căl

ng và ki mă đ nh các tác

đ ng c a t ngătr ng kinh t vàăt ngătr ng kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo Vi t
Nam. Trong nghiên c uăđ nhăl ng,ăcácăph ngăphápăchínhăđ c s d ng bao g m:
Môă hìnhă tácă đ ng c đ nh (Fixed Effect-FE)νă i mă xuă h ng (Propensity Score
Matching-PSM) và Khác bi t kép (Difference in differences-DID); Mô hình h


5

ph ngătrìnhăđ ng th i (Simultaneous Equations -SE). C th , lu năánăđánhăgiáăvaiătròă
tácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theo ngành đ n gi m nghèo qua t o vi c làm b ng mô
hìnhătácăđ ng c đ nh. Vai trò c aăt ngătr ng kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo
Vi tănamăcònăđ c th hi n rõ nét qua kênh t o ngu n l c cho h nghèo.ă đánhăgiáă
qua kênh này, nghiên c u s so sánh hai nhóm chính sách t o ngu n l c cho s n xu t

(nhóm chính sách này gián ti pătácăđ ngăđ n thu nh p c a h nghèo) và nhóm chính
sách t o ngu n l căt ngăthuănh p tr c ti p cho h nghèo. Mô hình s đánhăgiáăs thay
đ i trong phúc l i c a h nghèoătrongăgiaiăđo n 2010-2016 khiăđ c th h ng l i ích
t hai nhóm chính sách k trên. Lu n án s d ngăph ngăphápăđi măxuăh ng và khác
bi t kép nh m so sánh phúc l i h nghèoăthayăđ i trong ba giaiăđo n 2010-2012; 20122014; 2014-2016. Cu i cùng, lu n án s d ngăph

ngăphápăh ph

ngătrìnhăđ ng th i

nh m gi i quy t v năđ n iăsinhătrongătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theo ngành đ n
gi m nghèo qua kênh chuy n d chăc ăc u kinh t Vi t Nam t 2010-2016.

6. K t c u lu n án
Ngoài ph n m đ u và k t lu n, lu năánăđ
Ch
tr

c c u trúc thành 05 ch

ng, g m:

ngă1:ăT ng quan nghiên c u

Ch ngă 2.ă C ă s lý lu n và kinh nghi m th c ti n v tácă đ ng c aă t ngă
ng kinh t theoăngƠnhăđ n gi m nghèo
Ch

ngă3.ăPh

Ch

ngă 4.ă Th c tr ngă tácă đ ng c aă t ngă tr

gi m nghèo

ngăpháp nghiên c u
ng kinh t theoă ngƠnhă đ n

Viêt Nam

Ch ngă 5.ă Gi i pháp g n k tă t ngă tr
nghèo Vi t Nam

ng kinh t theo ngành v i gi m

7. Nh ngăđóngăgópăc a lu n án
a. Nh ngăđóngăgópăv m t lý lu n
Lu năánăđưăxâyăd ng khung lý thuy t v tácăđ ng c aăt ngătr
ngành t i gi m nghèo. Khung lý thuy tăđưăch rõăt ngătr

ng kinh t theo

ng kinh t theo ngành có tác

đ ng t i gi m nghèo thông qua ba kênh chính g m: t o vi c làm, ti p c n ngu n l c và
chuy n d chăc ăc u ngành kinh t .
Lu năánăđưăxácăđ nh các nhân t nhăh ngăđ nătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh
t theoă ngànhă đ n gi m nghèo, bao g mă môă hìnhă t ngă tr ng kinh t , c uă trúcă t ngă

6

tr ng theo ngành, chính sách g n k tă t ngă tr
ng i nghèo.

ng và gi m nghèo và nh n th c c a

Lu n án nghiên c u kinh nghi mă thúcă đ yă t ngă tr ng kinh t g n v i gi m
nghèo c a Hàn Qu c, Trung Qu c, Indonesia và rút ra m t s bài h c tham kh o cho
Vi t Nam.
b. Nh ngăđóngăgópăv m t th c ti n
T ngă tr ng kinh t theoă ngànhă tácă đ ngă đ n chuy n d chă c ă c u kinh t và
góp ph n gi m nghèo Vi tăNam.ăTrongăc ăc uăt ngătr ngătheoăngành,ăt ngătr ng
công nghi p và d ch v cóătácăđ ng tích c căđ n gi mănghèo,ătuyă nhiênăt ngătr

ng

nông nghi p l i khi n t l nghèoăt ngălên.
T ngătr

ng kinh t theoăngànhăcóătácăđ ngăđ n gi m nghèo qua t o vi c làm

vàăgiaăt ngăthuănh p.ăT ngătr
ph n gi m nghèo.

ng c a ngành nông nghi p và d ch v t o vi c làm góp

Ng i nghèo th h ng l i ích t t ngătr ng qua ti p c n ngu n l c t chính
ph . Tuy nhiên, h tr thu nh păchoăng iănghèoăcóătácăđ ng gi m nghèo l năh năsoă

v i h tr ngu n l c s n xu t.
tr

Lu nă ánă c ngă ch ra các nguyên nhân c a nh ng h n ch trong g n k t t ngă
ng và gi m nghèo Vi t Nam: b t c p trong môăhìnhăt ngătr ng kinh t ; c u trúc

t ngătr ng kinh t theoăngànhăch aăh p lý; chính sách gi mănghèoăch aăđ yăđ ,ăđ ng
b và vi c th c hi n còn nhi u b t c p; ngu n l c c aăng i nghèo còn r t h n ch ;
nh n th c và n l c c a b năthânăng

i nghèo v gi m nghèo b n v ng còn th p.

T các k t qu nghiên c uăđ nhătínhăvàăđ nhăl ng v tácăđ ng c aăt ngătr ng
kinh t theoăngànhăđ n gi mănghèoăgiaiăđo n 2010-2016, lu năánăđ xu t m t s đ nh
h ng v gi iăphápăc ăb n cho Vi tăNamănh ăsauμă(i)ăđ i m iămôăhìnhăt ngătr ng c n
g n k t v i m c tiêu gi m nghèo; (ii) hoàn thi n chính sách g n k tăt ngătr ng v i
gi mă nghèoă vàă t ngă c ng hi u qu nhóm chính sách gi m nghèo; (iii) nhóm chính
sáchăthúcăđ y chuy n d chăc ăc u ngành và phát tri n các ngành kinh t ; (iv) nâng cao
nh n th c và s tham gia c aăng

iănghèoăvàoăquáătrìnhăt ngătr

ng và gi m nghèo.


7

CH
NGă1
T NGăQUANăNGHIểNăC Uă

1.1. T ng quan nghiên c u lý thuy t
M iăquanăh ăgi aănghèoăđóiăvàăt ngătr ngăkinhăt ăt ălâuăđưăđ cănghiênăc uă
vàăth aănh năquaăcácănghiênăc uălỦăthuy t.ăLewisă(1λ54)ălàăng iăđ uătiênăđ aăraămôă
hìnhăhaiăkhuăv căd aătrênăgi ăđ nhăr ngăcácăn căđangăphátătri năt năt iăhaiăkhuăv că
kinhăt ăbaoăg măkhuăv cănôngănghi pătruy năth ngăvàăkhuăv căcôngănghi păhi năđ i.
MôăhìnhălỦăthuy tănàyăđ aăraăk tălu năchoăr ngăt ngătr ngăkinhăt ăchungăc aăn năkinhă
t ăs ăph ăthu căch ăy uăvàoăkh ăn ngăt ngătr

ngăc aăkhuăv căcôngănghi p,ăm tăkhác,ă

m cătiêuăt ngătr ngăvàăm cătiêuănângăcaoăphúcăl iăchoăng iănghèoănh mălàmăgi mă
b t bìnhăđ ngăkhôngăth ăth căhi năđ căđ ngăth iămàăn năkinhăt ăluônăph iăđánhăđ iă
gi aăhaiăm cătiêuănày.ăC ăth , trongămôăhìnhănày,ăkhuăv cănôngănghi păb ăcoiălàăm tă
khuăv cătrìătr ădoăcóălaoăđ ngăd ăth aăvàăng iălaoăđ ngăb ătr ăl ngăr tăth pădoăn ngă
su tălaoăđ ngăth p.ăLewisăđ ngăth iăc ngăđ aăraăquanăđi măch ă nênăduyătrìă m că thuă
nh păth păchoălaoăđ ngănghèoăđ ăt oăđ ngăl călaoăđ ngăliênăt căchoăh .ăKhuăv căs nă
xu tăcôngănghi păđ

cănh năđ nhălàăkhuăv căcóăti măn ngăt ngătr

ng caoăh năvàăc uă

laoăđ ngăgiaăt ngătrongăkhuăv căcôngănghi p.ăLewisăkh ngăđ nhăr ngăvìăm iăc aăc iăxưă
h iăđ uăđ căt oăraăt ăkhuăv căcôngănghi p,ădoăv y,ăkhôngănênăcóăchínhăsáchăđ uăt ă
vàoăkhuăv cănôngănghi păvìăkhuăv cănàyăcóăn ngăsu tălaoăđ ngăr tăth p.ăLewisăđ ngă
th iăc ngăch ngăminhăr ngăkhiănàoănôngănghi păv năcònălaoăđ ngăd ăth aăthìăkhuăv c
nôngănghi păv năcònătrongătìnhătr ngătrìătr ăvìăs ăd ngăngu năl călaoăđ ngăkémăhi uă
qu .ă Quáă trìnhă nàyă s ă đ căduyă trìă choă đ nă khiă khôngă cònă laoă đ ng d ă th aă (nh ngă
ng iălaoăđ ngănàyăđ cănh năđ nhălàăcóăn ngăsu tălaoăđ ngăbiênăb ngăkhôngăho căr tă
th p)ă ăkhuăv cănôngănghi p.ăSauăđó,ăquyălu tăs ăcóăxuăh ngăthayăđ iăng căchi u.ă

Khuăv căcôngănghi păkhiănàyăs ăph iăt ngăl ngăđ ăthuăhútălaoăđ ngănôngănghi p,ăđi uă
nàyăs ălàmăt ngăthuănh păvàăc i thi năch tăl ngăcu căs ngăchoăng iănghèoătrongăxưă
h i,ăđ căbi tălàănhómăng iănghèoădiăc ăt ănôngănghi păsangăcôngănghi păvàătìmăđ că
vi că làm.ă Bênă c nhă đó,ă giaiă đo nă nàyă c nă ápă d ngă chínhă sáchă đ uă t ă m tă ph nă phátă
tri năkhuăv cănôngănghi pănh măt oăraăthêmălaoăđ ngăd ăth aăcungăc păchoăkhuăv că
côngă nghi p.ă Cùngă v iă s ă giaă t ngă v ă thuă nh pă c aă ng iă nghèo,ă l iă íchă c aă nhómă
ng iăgiàuătrongăxưăh iăb ăgi măb tăt ngăđ iăsoăv iăgiaiăđo nătr căđó.ăTheoăLewis,ă
m căs ngăc aăng iănghèoăvàăkho ngăcáchăthuănh p gi aăcácăt ngăl pădânăc ătrongăxưă
h iăs ăph ăthu căvàoăquáătrìnhăd chăchuy nălaoăđ ngăgi aăhaiăkhuăv cănôngănghi păvàă
côngănghi p.ăLewisăđưăkh ngăđ nhăvaiătròăquanătr ngăc aăkhuăv căcôngănghi pătrongă


8

t ngătr ngăkinhăt ăchungăvàătrongăquáătrìnhălàmăgiaăt ngăthuănh păchoănhómăng iă
nghèoătrongăxưăh iăkhiăx yăraăhi năt ngădiăchuy nălaoăđ ngăt ăkhuăv cănàyăsangăkhuă
v că khác.ă M tă n nă kinhă t ă cóă m că thuă nh pă th pă thìă c nă phátă tri nă khuă v că côngă
nghi pă vàă ch pă nh nă nghèoă đóiă giaă t ngă ă khuă v că nôngă nghi pă đ ă đ tă t că đ ă t ngă
tr ngăcao.ăMôăhìnhăhaiăkhuăv căc aăLewisătrênăth căt ăđưăb ăgi iăh năb iăhoànăc nhă
l chăs ănênăđưăb ăquaănhânăt ăkhoaăh căcôngăngh ătrongăs năxu t.ă i uănàyăkhi năquáă
trìnhă d chă chuy nă laoă đ ngă vàă quy tă đ nhă đ uă t ă trongă khuă v că côngă nghi pă tr ănênă
kémăchínhăxácăsoăv iăth căti n.ăDoăv y,ăquanăđi mă uătiênăt ngătr ngăcôngănghi păvàă
ch pănh nănghèoăđóiăgiaăt ngăc ngăb ănhi uănhàănghiênăc uăphêăphán sau này.
Ng
n

că l iă v iă lỦă thuy tă c aă Lewis,ă nghiênă c uă c aă Oshimaă (1λλγ)ă đ iă v iă cácă

căđangăphátătri năkhuăv căChâuăÁăl iăđ aăđ năm tăk tălu nătráiăng

c.ăOshimaăphêă

phánătínhăth căti nătrongălỦăthuy tăc aăLewisăkhiăápăd ngăchoăcácăn căắChâu Á gió mùa”ă
(thu tăng ănàyădùngăđ ăch ăcácăqu căgiaăChâuăÁăcóăđi uăki năkhíăh uăthu năl iăchoăphátă
tri năn nănôngănghi păđaăd ngăvàăcóăth ăchoăn ngăsu tăcao) vìălaoăđ ngănôngănghi pătheoă
ôngăch ăd ăth aămangătínhăth iăv ăch ăkhôngăluônăt năt iătrongătìnhătr ngăn ngăsu tălaoă
đ ngăth p.ăQuáătrìnhădiăc ăsangăkhuăv căcôngănghi pă ăcácăn căphátătri năc ngăt ngă
đ i khácăbi tăsoăv iăcácăn căđangăphátătri n.ăLaoăđ ngănôngănghi păchuy năsangăkhuăv că
côngănghi pătìmăvi călàmăs ăkhóăkh năh năr tănhi uăsoăv iăquáătrìnhănàyă ăcácăn căphátă
tri n.ă Nguyênă nhână ch ă y uă chínhă làă kho ngă cáchă phátă tri nă v ă côngă ngh ă gi aă côngă
nghi păvàănôngănghi p,ăc ngănh ătácăphongălaoăđ ngătrongăkhuăv căcôngănghi păquáăkhácă
bi tăkhi nănh ngăng iălaoăđ ngănôngănghi păkhóăcóăth ătìmăđ căcôngăvi căphùăh păv iă
mìnhă ăkhuăv căcôngănghi p.ăNh ăv y,ăvi căphátătri năcôngănghi pătr cănh ămôăhìnhăc a
Lewisăhoànătoànăkhôngăphùăh p.ăÔngăch ăraăr ngă ăcácăn căđangăphátătri năthìăkhuăv că
nôngănghi păs ălàăkhuăv căc năphátătri nătr cătiênăvìănôngănghi păđ cănh năđ nhălàăkhuă
v căcóăl iăth ăsoăsánhăsoăv iăcôngănghi p.ăOshimaăđưăphânătíchăr ngăm iăquanăh gi aă
nôngănghi păvàăcôngănghi pătrongămôăhìnhăkinhăt ăchuy năđ iăs ăluônătheoăxuăh ngăt ă
môăhìnhăkinhăt ănôngănghi păd chăchuy năsangăcôngănghi p.ăMôăhìnhăc aăOshimaămôăt ă
r ngăs ăphátătri năkhuăv cănôngănghi păs ălàmăgi măb tăb tăbìnhăđ ngăvàănângăcaoăch tă
l

ngăcu căs ngăchoăng

iănghèo,ăđ căbi tălàănh ngăng

iălaoăđ ngă ăcácăc ăs ăs năxu tă

nôngănghi p.ă TheoălỦăthuy tă nàyă thìătr ngătr ngănôngănghi pă s ălàmă gi mă b tăkho ngă
cáchăphátătri năgi aăthànhăth ăvàănôngăthônădoăvi căth căthiăcácăchínhăsáchăc iăcáchăru ngă
đ tăt ăs ătr ăgiúpăc aăChínhăph .ăThêmăn a,ăquáătrìnhăc iăthi năthuănh păgi aăcácăc ăs ă

s năxu tănôngănghi păquyămôănh ăvàăl nă ăkhuăv cănôngăthônăc ngălàăd uăhi uăt tăđ iăv iă
laoăđ ngănghèo.ăNh ngăk tăqu ănàyăs ăgiúpăcácăh ănghèoăthoátăkh iănghèoăđóiăvàănângă
caoăch tăl

ngăcu căs ng.ă


9

Quanăđi măc aăOshimaăc ngăđ că ngăh ăb iănghiênăc uălỦăthuy tăc aăMelloră
n mă1λ7λ.ăMellorăchoăr ngădoălaoăđ ngăch ăy uăho tăđ ngătrongăl nhăv cănôngănghi pă
ăcácăn căđangăphátătri nănênăvi căt ngătr ngăkhuăv cănôngănghi păs ăthúcăđ yăt ngă
tr ngăchungăc aăn năkinhăt ăvàăgi mănghèo.
M tăquanăđi măkhácăc ngă ngăh ăchoăvi căt ngătr ngănôngănghi păđóălàăquană
đi măc aăLoayzaăvàăRaddatză(β006).ăTácăgi ăđưăgi iăthíchăt iăsaoătìnhătr ngănghèoăđóiă
l iăthayăđ iăkhiăc uătrúcăt ngătr ngăngànhătrongăn năkinhăt ăthayăđ i.ăHaiătácăgi ăđưă
đ aăraămôăhìnhăkinhăt ăhaiăkhuăv c,ătrongăđóăvi căt ngătr ngăkinhăt ătheoăngànhăcóă
th ă nhăh ngăt iăti năl ngăchoălaoăđ ngăvàăgi mănghèo.ăTrongănghiênăc uănày,ădână
s ăđ căchiaăraăthànhăhaiănhómăng iăgiàuăvàăng iănghèo.ăV năđ ăđ uătiênăđ căphână
tíchătrongănghiênăc uălàăt ngătr

ngăkinhăt ăkémăhi uăqu ăs ălàăkhóăkh năl năchoăcácă

n că đangă phátă tri nă trongă vi că th că hi nă m că tiêuă gi mă nghèo.ă Doă v y,ă khôngă th ă
gi mă nghèoă b nă v ngă n uă thi uă t ngă tr ngă b nă v ng,ă tuyă nhiênă quyă môă c aă t ngă
tr ngăl iă khôngă ph iă làă đi uă ki nă đ ă đ ă gi mă nghèo.ă Nghiênă c uă c ngă ch ngă minhă
r ngăcácăngànhăcóătácăđ ngăl năt iăgi mănghèoăthìăs ăcóănhi uălaoăđ ngăcóătayăngh ă
caoăh nălàăngànhăcóăquyămôăt ngătr ngăl n.ăTheoăđó,ănôngănghi păs ălàăkhuăv căquană
tr ngănh tăđ iăv iăcôngăcu căgi mănghèo,ăsauăđóălàăs năxu tăcôngănghi p.ăD chăv ăs ă
khôngăcóătácăđ ngătíchăc căgiúpăng iănghèoăc iăthi năcu căs ng.

Khác bi t v i các mô hình hai khu v c, lý thuy t c a Jean Fourastieă(1λ4λ)ăđ aă
ra n n kinh t ba khu v căt

ngă ng v iăbaăl nhăv c ho tăđ ng bao g m: khu v c khai

thác nguyên li u thô (khu v c th nh t), khu v c s n xu t (khu v c th hai) và khu
v c d ch v (khu v c th ba). Theo lý thuy t này, ho tăđ ng c a n n kinh t chuy n
đ i t khu v c khai thác nguyên li uăthôăsangăh ng chú tr ngăh năđ n khu v c s n
xu t và chuy n d n sang khu v c d ch v . Nh ă v y, n n kinh t t chú tr ngă t ngă
tr ng khu v c th nh t s h ng t iăthúcăđ yăt ngătr ng khu v c th hai và khu
v c th ba. Theoăquanăđi m c a tác gi thìăxuăh ng chuy n d ch này là tích c c và s
cóătácăđ ngălàmăgiaăt ngăch tăl ng cu c s ng, an sinh xã h i, giáo d căvàăv năhóa,ă
gi m th t nghi p.ăNh ăv y,ăxuăh ng chuy n d chăc ăc u vàăt ngătr ng ngành theo lý
thuy t c a Fourastie s nâng cao ch tă l

ng cu c s ngă choă ng

i nghèo. Theo ông,

v i các qu c gia có thu nh p bình quân th păvàătrongăgiaiăđo năđ u c a phát tri n kinh
t thì thu nh p qu c gia ch y uăđ tăđ c thông qua ho tăđ ng s n xu t c a khu v c
th nh t (khu v c khai thác nguyên li u thô). Qu c gia có thu nh pă trungă bìnhă đ t
đ c thu nh p thông qua ho tă đ ng c a khu v c s n xu t và nhóm qu c gia có thu
nh p cao l i có ngu n g c thu nh p chính t khu v c d ch v .ăNh ăv y, quá trình d ch
chuy n v c ăc u vàăt ngătr

ng theo ngànhăđ

c mô t trong lý thuy t c a Fourastie

10

và Clark cho th y quá trình chuy n d ch tích c călàăgiaăt ngăd n khu v c s n xu t, d ch
v và quá trình này s cóătácăđ ng t t t i m c tiêu gi m nghèo c a xã h i.
Các nghiên c u trên đ aăraăxuăh ng c aăt ngătr ng kinh t theo ngành tác
đ ngăđ n gi m nghèo. Bên c nhăđó,ăđi sâu vào nghiên c uăcácăkênhătácăđ ng c aăt ngă
tr ng kinh t c a t ngăngànhăđ n gi m nghèo, các nghiên c u lý thuy tăc ngăđưăbócă
táchăt ngătr ng c a t ng ngành kinh t cóătácăđ ng gián ti păđ nănghèoăđóiăthôngăquaă
m t s kênhătácăđ ngăc ăb n. M iăt ngăquanăgi a nông nghi p và công nghi păđ c
quan tâm nghiên c u nhi u nh t vì m iăt ngăquanănàyăcóăđóngăgópătr c ti p và gián
ti p c i thi năđ i s ngăng

i nghèo theoăxuăh

ng ti n b .

i v i khu v c nông nghi p, vai trò c aăt ngătr ng khu v c nông nghi p
đ i v i gi mănghèoăđ c th hi n thông qua ba kênh chính bao g m (1) ti năl ngăchoă
laoăđ ng và vi c làm; (2) giá nông s n; (3) hi u ngăt ngătácăgi a nông nghi p và các
khu v c khác trên th tr ng (Johnston and Mellor, 1961). K t qu nàyăc ngăkháăt ngă
đ ng v i m t nghiên c u lý thuy t khác v cácă kênhă tácă đ ng trung gian c aă t ngă
tr ng nông nghi păđ nănghèoăđói,ăbaoăg m: (1) thu nh p c a các h trong khu v c
nông nghi p, (2) giá nông s n ph m và (3) th tr ngălaoăđ ng (Bresciani và Valdes,
2007). Kênh tác đ ng th nh t qua thu nh p và vi c làm: vi căt ngăc ăh i vi c làm và
t ngăthuănh păchoălaoăđ ng nông nghi p s cóătácăđ ng l năđ n gi m nghèo. Kênh tác
đ ng th hai qua giá nông s nμă t ngă tr

ng khu v c nông nghi p s làm gi m giá

nông s nă vàă tácă đ ng làm gi m nghèo chung trong n n kinh t .

i u này s có tác

đ ng hai chi u t iăng i nghèo bao g m thu nh p và chi tiêu. Nông s n là ngu n thu
chính c aăđaăph n h nghèo trong nông nghi p, m t khác l i nhăh ng t i tiêu dùng
vìăng i nghèo chi ph n l n thu nh p c aămìnhăđ đápă ng nhu c u thi t y u. Kênh tác
đ ng th ba qua m i t ng tác c a khu v c nông nghi p v i các khu v c khác trong
n n kinh t . B n ch t c a m iă t ngătácă gi a khu v c nông nghi p v i các khu v c
khác trong n n kinh t chính là quá trình chuy n d chăc ăc u ngành. Các m iăt ngătácă
này th hi nătácăđ ng gián ti p c aăt ngătr ng nông nghi p lên các khu v c khác c a
n n kinh t thông qua các m iăt ngăquanămangătínhăgi thuy tănh ăsauμăm i liên h
tiêu dùng và m i liên h n ngăsu t.
đ

i v i khu v c công nghi p, vai trò c a khu v c công nghi p t i gi m nghèo
căxácăđ nhăthôngăquaăbaăkênhătácăđ ng bao g mă(1)ăt ngătr ng công nghi p t o ra

vi c làmăvàăgiaăt ngăthuănh p; (2) qua s lan t a công ngh làmăgiaăt ngăn ngăsu t lao
đ ngνă(γ)ăt ngătr ng công nghi p kéo theo quá trình chuy n d chăc ăc u kinh t . Kênh
th nh t qua vi c m r ng vi c làm cho lao đ ng trong n n kinh t : B n thân khu v c
công nghi păt ngătr

ng s t oăraăc ăh i vi călàmăchoălaoăđ ng. Th m chí n u t căđ


11

t ngătr ng c a khu v c công nghi păđ l n s có th thu hút c nh ngălaoăđ ng nghèo
v i m c thu nh p th p nh t khu v c nông nghi p (Lewis, 1954; Fisher and Allan,

1939). Kênh th hai qua hi u ng lan t a công ngh μăT ngătr ng công nghi păth ng
đ că duyă trìă vàă đ m b o nh s ti n b c a khoa h c công ngh ,ă ng c l i,ă t ngă
tr ng công nghi păc ngăđ ng th i kéo theo s c i ti n v công ngh và làm lan t a
công ngh đ n các khu v c khác trong n n kinh t . Kênh th ba qua vi c thúc đ y quá
trình chuy n d ch c c u kinh t : Khu v c công nghi pă đóngă vaiă tròă nh ă đ ng l c
chính cho quá trình d ch chuy năc ăc u kinh t . D ch chuy n t ho tăđ ng kinh t n ngă
su t th p d aătrênăt ngătr ng nông nghi p, nông thôn hay d a trên nh ng d ch v phi
chính th c sang nh ng ho tăđ ng kinh t n ngăsu tăcaoăh nătrongăkhuăv c công nghi p
có th t oăraătácăđ ng b n v ng và tích c căđ n gi m nghèo.
Tómăl i,ălỦăthuy tăkinhăt ăđưăđ aăraăm tă m iăliênăh ăch tăch ăgi aăvaiătròăc aă
t ngătr ngăkinhăt ătheoăt ngăngànhăđ năgi mănghèo.ăCácăh căthuy tăchínhăđ căđ aă
raăvàăth aănh năkhiănghiênăc uăv ăm iăquanăh ănày,ăđóălàμăquanăđi măt ngătr ngăkhuă
v cănôngănghi pătr căs ăcóăl iăchoăgi mănghèoăvàăquanăđi măt ngătr ngăkhuăv căphiă
nôngănghi pătr

căs ăt tăh n.ăNgoàiăra,ăcácănghiênăc uălỦăthuy tăsauănàyăc ngăđ aăraă

m tăs ăkênhătácăđ ngăgiánăti păc aăt ngătr ngăkinhăt ănôngănghi păvàăcôngănghi pătácă
đ ngăt iănghèoăđói.ăSongăsongăv iălỦăthuy t,ă nh ngănghiênăc uăth cănghi măc ngă đưă
đ

căti năhành.ă Nh ngănghiênăc uăth cănghi mă v ăc ă b năc ngăđ aăđ năcácă k tălu nă

ho că ngăh ăchoăquanăđi măth ănh tăho căchoăquanăđi măth ăhai.ăPh năbàiăvi tăsauăđâyă
s ăđ ăc păđ nănh ngănghiênăc uăth cănghi măđi năhình ăm tăs qu căgiaăvàăVi tăNam.

1.2. T ng quan nghiên c u th c nghi m
Trongălo tănghiênăc uăt ănh ngăn mă1λ50 tr ăl iăđây, Kuznets (1955) làăng iă
đ uătiênăbi uădi năm iăquanăh ăgi aăphânăph iăthuănh păv iăt ngătr ngăkinhăt ăthôngă
quaăhìnhăch ăUăng c.ă

ngăcongănàyăđ aăraăgi ăthi tăr ngăb tăbìnhăđ ngăxưăh iăt ngă
lênăkhiăcácăqu căgiaăt ngătr ngăkinhăt ,ăvàăsauăkhiăđ tăđ năm căthuănh pătrungăbìnhă
thìă b tă bìnhă đ ngă gi mă xu ng.ă Nghiênă c uă th că nghi mă nàyă đ că th că hi nă t ă n mă
1λ6βăđ nă1λ85ăthôngăquaăs ăli uăth căt ăc aăh nă70ăqu căgia.ăK tăqu ăth cănghi măđưă
choăth yăr ngătrongăsu tăgiaiăđo năđ uăc aăquáătrìnhăt ngătr ngăthìăcàngăđ tăđ căt ngă
tr ngăcaoăthìăkho ngăcáchăgiàuănghèoăcàngăgiaăt ng.ăTuyănhiênăxuăth ănàyăs ăđ oăng că
trongăgiaiăđo năsauăkhiămàăn năkinh t ăđ tăđ căm căt ngătr ngăcaoănh t.ăPhânăph iăthuă
nh păcàngăcóăxuăh ngăgiaăt ngăb tăbìnhăđ ngăthìăt ăl ănghèoăđóiăs ăcàngăt ng.ăM tăvàiă
nghiênăc uăsauănàyăc ngăđ aăđ năk tălu năt ngăt ănh ănghiênăc uăc aăKuznets.ăNh ngă
ng iă ngăh ăchoăr ngăs ăgiaăt ngăv ăb tăbìnhăđ ngăkhôngăph iălàănhânăt ătiêuăc cătácă
đ ngăđ năt ngătr ng.ăS ăgiaăt ngăc aăc iăchoăng iăgiàuăcóătrongăxưăh iăs ăthúcăđ yăđ uă


12

t ăvàătiêuădùng.ăKaldoră(1λ70)ăc ngăđ aăraăm tăk tălu năt ngăt ,ăchoăr ngăm tăm căb tă
bìnhăđ ngănh tăđ nhăs ălàăđi uăki năc năthi tăchoăt ngătr ngăkinhăt .
Tuyănhiên,ăm tăs ănhà phê phán l i choăr ngăs ăli uăth căt ăs ăd ngăđ ăd năt iă
đ ngă ch ă Uă ng că ch ă y uă l iă đ că thuă th pă ă cácă n că giàuă nh ă M ,ă Anh,ă că
trongă th ă k ă 1λă vàă th ă k ă β0,ă nh ă v yă s ă khôngă cóă tính ngă d ngă caoă choă quáă trìnhă
phátătri năhi nănayăc aăcácăqu căgiaăđangăphátătri n,ăn iămàăn năkinhăt -xưăh iăvàăcácă
đi uăki nă khácăcònănhi uăph ăthu căvàoăcácă qu căgiaă phátătri n.ă
ngăcongăch ăUă
ng căch aăch ărõăđ căs ăkhácăbi tăgi aăcácăqu căgiaăcóăs ăkhácănhauăv ăl chăs ăphátă
tri năkinhăt .ăNh ăv y,ătheoăquanăđi mănày,ăxétăv ăm tăth căti năphátătri năkinhăt - xã
h iă c aă cácă n că đangă phátă tri nă hi nă nay,ă quyă lu tă ch ă Uă ng că ch aă ch că h nă đưă
đúngăvàăcácăqu căgiaăđangăphátătri năcóăth ăkhôngăc năph iăcânănh căđ ăđánhăđ iăgi aă
m cătiêuăt ngătr ngăkinhăt ăvàăcôngăb ngăxưăh iătrongăquáătrìnhăphátătri năkinhăt ăc aă
mình. Ngoàiănghiênăc uăv ăquyălu tăch ăUăng căc aăKuznets,ănhi uănhàănghiênăc uă
đưăđ a raănh ngăk tălu năng căl iμ t ngătr

xuăh ngăgi măc aăt ăl ănghèoăđói.

ngăkinhăt ătheoăngànhăcóăth ăg năli năv iă

uă tiênă làă nh ngă nghiênă c uă th că nghi mă choă th yă r ngă t ngă tr

ngă côngă

nghi pă d ngă luônă cóă xuă h ngă tácă đ ngă tíchă c că đ nă gi mă nghèo.ă K tă qu ă nghiênă
c uăv ă àiăLoanăc aăWarrăvàăWangă(1λλλ)ăch ng minhăr ngăt ngătr ngăc aăngànhă
côngănghi păluônăđiăkèmăv iăvi căgi mănghèoăm cădùă àiăLoanăn mătrongăgiaiăđo nă
đ uăhayăgiaiăđo năsauăc aăquáătrìnhăphátătri nănh ătrongămôăhìnhăch ăUăng

căđ aăra.ă

àiă Loană đưă đ aă raă r tă nhi uă chínhă sáchă ngo iă th ngă cóă hi uă qu ,ă doă v y,ă côngă
nghi păhóaăđưăd năđ năs ăti năb ăđángăk ătrongăcácăm cătiêuăgi mănghèoă ăc ăkhuăv că
nôngă thônă vàă thànhă th .ă Nhi uă nghiênă c uă đưă ngă h ă choă quană đi mă phátă tri nă côngă
nghi pă vàă ch ă raă laoă đ ngă vàă cácă ngu nă l că s ă t oă raă đ ngă l că làmă t ng nhanhă n ngă
su tăkhuăv căcôngănghi p.ăThêmăn a,ătheoăm iăquanăh ăgi aăt ngătr ngăkinhăt ăngànhă
vàăgi mănghèoăthìăvi cănghiênăc uăv ăm iăt ngătácăđ ngăbi năhayăngh chăbi năc ngă
tr ănênăvôăcùngăquanătr ngăgiúpăChínhăPh ăđ aăraăchínhăsáchăgi mănghèo.ă
Khác bi tăsoăv iănh ngăk tălu năt ămôăhìnhălỦăthuy tăvàăth cănghi măc aăLewisă
(1λ54)ăvàăKuznetsă(1λ55)ăđ uăđ aăraăquanăđi măchoăr ngăkhuăv cănôngănghi pălàăkhuă
v căluônăcóăn ngăsu tălaoăđ ngăth p,ănh ngănghiênăc uăth cănghi măsauăch ngăminhă
r ngănôngănghi pălàăkhuăv căd năđ uăđ aăn năkinhăt ăphátătri năt ăm căxu tăphátăđi mă
c aăm tăn năkinhăt ăcóăm căthuănh păth p.
Khácăv iănghiênăc uăv ă àiăLoan,ăk tăqu ănghiênăc uăc aăWarră(1λλλ)ăv ăgi mă
nghèoă vàă t ngă tr ngă kinhă t ă theoă ngànhă ă khuă v că ôngă Namă Áă đưă đ aă đ nă quan
đi măng

căl iăv iăquanăđi măphátătri năcôngănghi pătr

c.ăWarrăđưăki măđ nhăv ăm iă


13

quanăh ăgi aănghèoăđóiăv iăt căđ ăt ngătr ngăc aăngànhănôngănghi p,ăcôngănghi păvàă
d chăv .ăTrongănghiênăc uănày,ătácăgi ăs ăd ngăb ăs ăli uăchéoăc aăb năqu căgiaă ông
NamăÁăbaoăg măTháiăLan,ăIndonesia,ăMalaysiaăvàăPhilippineătrongăkho ngăth iăgiană
t ă1λλ0ăđ nă1λλλ.ăÔngănghiênăc uăv ăm iăliênăh ăgi aănghèoăđóiăchung,ănghèoăđóiă ă
nôngăthônăvàăthànhăth ,ăsauăđóăđánhăgiáănh ngătácăđ ngăc aăt ngătr ngăkinhăt ăđ nă
nghèoăđói.ăNghèoăđóiăđ căđoăl ngăthôngăquaăγăch ăs μă(1)ăs ăthayăđ iătrongăch ătiêuă
nghèoăđóiănôngăthônăv iătr ngăs ălàăt ăl ădânăs ănôngăthôn,ă(β)ăs ăthayăđ iătrongăch ă
tiêuănghèoăđóiăthànhăth ăv iătr ngăs ălàăt ăl ădânăs ăthànhăth ,ă(γ)ădânăs ădiăchuy năt ă
nông thônăraăthànhăth ăcóătr ngăs ălàăs ăchênhăl chăv ădânăs ă ăhaiăkhuăv c.
B

căth ăhai,ăôngădùngăF-testăđ ăki măđ nhăli uăt ngătr

ngăkinhăt ătheoăngànhă

cóătácăđ ngăđ năgi mănghèoăchungăhayăkhông.ăK tăqu ăchoăth yăgi mănghèoăph ăthu că
vàoăt ngătr ngăkinhăt ăchungăvàăt ătr ngăc aăt ngăngànhătrongăn năkinhăt .ăQuáătrìnhă
gi mă nghèoă cóă m iă t ngă tácă l nă v iă ngànhă nôngă nghi pă vàă d chă v ,ă khôngă cóă m iă
liênăh ăch tăch ăv iăt ngătr ngăc aăkhuăv căcôngănghi p.ăT ngătr ngăc aăkhuăv că
côngănghi păd ngănh ăkhôngăcóătácăđ ngăgìăt iănghèoăđói.ăWarrăc ngăch ăraăs ăkhácă
bi tăc ăb năgi aănghiênăc uăc aăôngăvàănghiênăc uăc aăWarrăvàăWangă(1λλλ)ăv ă àiă
Loan.ăWarrăvàăWangăđ aăraăk tălu năchoă àiăLoanăr ngăcôngănghi pălàăkhuăv căcóătácă

đ ngăm nhănh tăt iăvi căgi măt ăl ănghèo đói.ăLỦădoăc aăs ăkhácăbi tăgi aăhaiănghiênă
c uănàyălàădoăvaiătròăc aăchínhăsáchăcôngănghi pă ăcácăqu căgiaălàăkhácănhau.ăChínhă
sáchăth

ngăm iăh

ngă àiăLoanăt iăm tăn năkinhăt ăm ăc aăm nhăm ,ăđ căbi tălàăkhuă

v căcôngănghi păđưăd năđ uătrongăquáătrìnhăcôngănghi păhóaăr tănhanhă ăc ăkhuăv că
nôngănghi păvàăcôngă nghi p.ăDoăv y,ăđ iăv iă àiăLoan,ăt ngătr ngăcôngănghi păđưă
tácă đ ngă m nhă t iă gi mă nghèoă c ă ă nôngă thônă vàă thànhă th .ă Trongă khiă đó,ă nh ngă
nghiênăc uăchoă4ăqu căgiaă ôngăNamăÁăl iăchoăth yăchínhăsáchănôngănghi păvàăd chă
v ăđ căchúătr ngăh nădoăđi uăki năphátătri nănôngănghi păt ănhiênăc ngănh ăs ăd ă
th aălaoăđ ngăvàănhuă c uăphátătri năkhuă v căd chăv ăđưăthuăhútălaoăđ ngăvàoă ngànhă
này.ăKhiăphânătíchăv ătácăđ ngăc aăcácăchínhăsáchăt iăt ngătr ngăcácăngànhăvàăgi mă
nghèoăthìănghiênăc uăcònăch ăraăđi măkhácăbi tă ă nă ăsoăv iăcácăqu căgiaăChâuăÁă
khác.ă nă

ă đ aă raă nh ngă ràoă c nă th

ngă m iă hi uă qu ă đ iă v iă ngànhă côngă nghi pă

n ngăvàăđi uănàyă giúpăm ăr ngăv năđ uăt ăn iăđ aătrongăngànhănày.ăChínhăsáchănàyă
c aă nă ăđưămangăl iăl iăíchăl năchoănhómăng iănghèoătrongăxưăh i.ăC uălaoăđ ngă ă
khuă v că nôngă nghi pă vàă d chă v ă t ngă lên,ă đ că bi tă làă laoă đ ngă thi uă k ă n ngă ho că
khôngăcóătayăngh .ă
Theoă nghiênă c uă c aă Warră (1λλλ),ă t ngă tr

ngă kinhă t ă theoă ngànhă rõă ràng có

tácăđ ngăl năt iăgi mănghèo.ăTuyănhiên,ăngoàiăt ngătr

ngăkinhăt ătheoăngànhăthìăchínhă


14

sáchăkinhăt ăv ămô,ăchínhăsáchăngo iăth
c ngăcóătácăđ ngăl năt iăgi mănghèo.

ng,ăchínhăsáchăphátătri năt ngăngànhăkinhăt ă

Montalvoă vàă Ravallionă (β00λ)ă l iă nghiênă c uă v ă v nă đ ă nàyă choă Trungă Qu că
quaăs ăli uăc păt nh.ăTácăgi ăđưăki măđ nhăxemăt ngătr ngăkinhăt ăngànhă nhăh ngă
th ănàoăt iănghèoăđóiăthôngăquaăcácăbi năs ăđưăđ călogarităhóaălàmăgi mănhi u,ăbaoă
g mμăt ăl ănghèoăđóiăc păt nh,ăt ăl ăcácăngành,ăGDPăbìnhăquânăvàăt ăl ăl măphát.ăMôă
hìnhă nàyă d aă trênă nghiênă c uă th că nghi mă đưă đ că th că hi nă b iă Ravallionă vàă Dattă
(β00β)ă nghiênă c uă choă nă .ă Tácă gi ă đưă nghiênă c uă xemă t iă saoă Trungă Qu că đ tă
đ căk tăqu ă năt ngătrongăcu căchi năch ngănghèoăđóiăthôngăquaăt ngătr ngăngành.ă
Cácătácăgi ăđưăs ăd ngămôăhìnhăkinhăt ăg măγăkhuăv cμăkhuăv căth ănh tă(ăch ăy uălàă
nôngănghi p),ăkhuăv căth ăhaiă(ăcôngănghi păvàăxâyăd ngă),ăkhuăv căth ăbaă(ăd chăv ă
vàăth ngăm i).ăGi ăthuy tăđ căđ aăraălàăn uăngànhăAătácăđ ngăđ nănghèoăđói thông
quaăngànhăBăthìătácăđ ngănàyăs ăđ cătínhătrongăngànhăB.ăDoăv y,ăk tăqu ăđ tăđ căt ă
nghiênăc uămangătínhăt

ngăđ i.

ă th că hi nă ki mă đ nh,ă haiă m uă nghiênă c uă nh ă đ căs ă d ngă baoă g mμă saiă
phânătheoăth iăgianăvàăs ăli uăchéoănh mătránhătìnhătr ngăthi uăthôngătinăquaăcácăn mă
đ că kh oă sát.ă Nhìnă chung,ă khôngă cóă s ă khácă bi tă quáă l nă gi aă môă hìnhă c aă Warră

(1λλλ)ăv iămôăhìnhănày.ăSoăsánhăv iăk tăqu ănghiênăc uăc aăRavallion và Datt (2002),
tácăgi ăđưălo iăb ăxuăh

ngăvàăt ăl ăl măphátăvàăch ăki măđ nhăv iăt căđ ăt ngătr

ngă

c aăbaăkhuăv c.ă i uănàyăc ngăgâyăraăm tăvàiăthi uăsótăv ăm tăs ăli uădoăkhácăbi tăv ă
th iăgianăgi aăcácăl năkh oăsát.ăWarră(1λλλ)ănghiênăc uăchoă ôngăNamăÁăđưăkhôngă
tìmă th yă b ngă ch ngă thuy tă ph că gi aă vi că gi mă nghèoă v iă tácă đ ngă c a các ngành
n măngoàiăkhuăv căngànhăth ănh t.ăNh ngăk tăqu ănàyăkháăgi ngăsoăv iăRavallion và
Datt (2002).ăNgànhăth ăhaiăvàăth ăba,ătácăgi ăl năl tăch ăraănh ngăh ăs ă căl ngălàă
âmă ăm tăho căhaiăt nh.ăK tăqu ănàyăchoăth yăm căđ ăquanătr ngăc aăkhuăv că m tă(ă
ch ă y uă làă nôngă nghi pă )ă ă Trungă Qu că cóă vaiă tròă quană tr ngă v iă gi mă nghèo.ă Tuyă
nhiên,ăôngăkhôngăbácăb ăgi ăthi tăr ngăcácăh ăs ăc aăkhuăv căhaiăvàăkhuăv căbaăsauă
căl ngălàăcânăb ngănhau.ăQuaănh ngăthànhăcôngăc aăTrungăQu c,ăm tăỦăt ngăg iă
lênăv s ăđánhăđ iăgi aăt ngătr

ngăc aăcácăngànhăkinhăt ăcóăth ăs ălàmăthayăđ iăcácă

chínhăsáchăkinhăt ătrongăquáătrìnhăth căhi năc iăcáchăkinhăt ă ăqu căgiaănày.ăDoăv y,ă
cácăchínhăsáchăh ngăt iăkhuăv cănôngănghi păvàăđ tănôngănghi păc năđ căc ngăc ă
đ ăt oăraăthêmănhi uăphúcăl iăchoăng iănghèoă ăTrungăQu c.ă
M cădùăph ngăphápăvàămôăhìnhăs ăd ngăcóănhi uăđi măchung,ănh ngăk tălu nă
c aă Montavol và Ravallion (β00λ)ă vàă Warră (1λλλ)ă cóă vàiă s ă khácă bi tă nh ă nh ă sau.ă
TrongăkhiăWarrăch căch năv ăt măquanătr ngăc aăkhu v căcôngănghi păvàăd chăv ăthìă


15

Ravallionăvàă Montalvoăl iăkhôngăchoăr ngăhaiăkhuăv cănàyă quanătr ngăđ iăv iăgi mă
nghèoă ăTrungăQu c,ăkhuăv căquanătr ngănh tăl iălàănôngănghi p.ă i uănàyăchoăth yă
nh ngăthànhăt uăc aăkhuăv cănôngănghi păvàăc iăcáchăchínhăsáchănôngănghi pă ăTrungă
Qu căc năđ căđ ăcaoăh năc ănh măh ngăt iăm cătiêuăgi mănghèo.
M tănghiênăc uăn aăc aăChristiaensen,ăDemeryă vàăKuhlă(β010)ăc ngăcungăc pă
nh ngăb ngăch ngăth cănghi măchoăth yănôngănghi pălàăquanătr ngănh tăđ iăv iăgi mă
nghèo,ăsauăđóălàănh ngăngànhăphiănôngănghi p.ăB tăđ uănghiênăc uăb ngăvi căhoàiănghiă
v ă vaiă tròă c aă khuă v că nôngă nghi pă đ iă v iă gi mă nghèo,ă ôngă đưă xâyă d ngă môă hìnhă
nghiênă c uă th că nghi mă v iă bi nă đ că l pă làă t ă l ă nghèoă đói.ă S ă thayă đ iă trongă t ă l ă
nghèoăđóiăt ngă ngăv iăh ăs ăcoăgiưnăc aăGDPătheoănghèoăđói.ăT căđ ăt ngăGDPăbìnhă
quânăđ

cătínhătoánăx păx ăb ngăt ngăc aăt ăl ăt ngătr

ngă ăcácăngànhă(ăbaoăg mănôngă

nghi păvàăphiănôngănghi pă).ăTrongănghiênăc uănày,ătácăgi ăkhôngăchiaăc ăc uăkinhăt ă
thànhă baă ngànhă màă ch ă chiaă thànhă haiă ngànhă nôngă nghi pă vàă phiă nôngă nghi p.ă yă
nhanhăt căđ ăt ngătr ngănôngănghi păc ngăs ăt oăraăs ăthayăđ iă ăcácăngànhăvàăkhi nă
ngànhăphiănôngănghi păt ngătr ngăcaoăh n.ăDoăv y,ăb nănhânăt ăc tălõiătácăđ ngăđ nă
m iă liênă h ă gi aă t ngă tr ngă ngànhă vàă nghèoă đóiă làă μă t ă tr ngă t ngă ngànhă trongă t ngă
tr ngăkinhăt ăchung,ătácăđ ngăgiánăti păt ăt ngătr ngăngànhănàyăkéoătheoăt ngătr
ngànhăkhácăcóătácăđ ngăt iăgi mănghèo,ătácăđ ngăt ăcácănhânăt ăkhácăngoàiăt ngătr

ngă
ngă

cácă ngành,ă quyă môă c aă cácă ngành trongă n nă kinhă t .ă Ki mă đ nhă nh ngă tácă đ ngă tr că
ti p,ătácăđ ngăgiánăti păvàătácăđ ngăt ăcácănhânăt ăkhác,ătácăgi ăđưăchúătr ngăvàoăphână
tíchăvaiătròăc aăkhuăv cănôngănghi păt iăgi mănghèoăsoăv iăcácăngànhăkhác.ăHaiăki mă

đ nhăđ căti nă hànhμă ki mă đ nhătác đ ngătr căti păc aă m tă ph nătr măt ngă tr ngă giaă
t ngă trongă GDPăc aăkhuăv cănôngă nghi pătrênăđ uăng iăvàăki mă đ nhătácăđ ngă giánă
ti păđ nănghèoăđóiăt ănh ngăkhuăv căphiănôngănghi p.ăK tăqu ăki măđ nhăchoăth yăr ngă
khuăv căphiănôngănghi păcóătácăđ ngăm nh h năđ năgi mănghèoătrongănhómădânăc ăắđ ă
nghèoăh n”ăvàăt căđ ăt ngătr ngănôngănghi păch măh nă(cácătácănhânăt ngătr ngătr că
ti p).ă i uăđóăchoăth yăkhuăv cănôngănghi păho tăđ ngăkémăn ngăsu tăh n.ăV iăng ngă
nghèoălàă1ăUSD/ăng i/ăngày,ănôngănghi păcóătácăđ ngăgi mănghèoăcaoăh năg păγ,βăl nă
soă v iă khuă v că phiă nôngă nghi p.ă Quaă ki mă đ nhă choă th y,ă k tă qu ă gi mă nghèoă t ă tácă
đ ngăc aăkhuăv căphiă nôngănghi păgi măđángăk ăkhiăngànhăcôngă nghi păkhaiăkho ngă
m ăr ngăquyămôătrongăn năkinhăt .ăB ngăch ngăth cănghi mănàyăđưă ngăh ăquanăđi mă
choăr ngăt ngăc ngăn ngăsu tănôngănghi păcóăth ăd năt iăcácăchi năl căgi mănghèoă
d iăm căchu nălàă1ăUSDăthìăhi uăqu ăngayăc ă ăcácăqu căgiaăcóăm căthuănh păth p.ă
Tuyănhiên,ăn uămu năgi mănghèoăchoăm căchu năd iăβăUSD/ăng i/ăngàyăthìăkhuăv că
phiănôngănghi păl iăvôăcùngăquanătr ngăđ căbi tăđ iăv iăcácăqu căgiaănghèoătàiănguyên.


16

Christiaensen, Demery, và Kuhl (2010) c ngăđ aăraăminhăch ngăchoăth yăr ngă
nôngă nghi pă chi mă vaiă tròă quană tr ngă trongă gi mă nghèoă m că dùă t ă tr ngă c aă ngành
nàyă cóă xuă h ngă gi m.ă H nă n a,ă t că đ ă t ngă tr ngă c aă khuă v că nôngă nghi pă luônă
th păh năcôngănghi păvàăd chăv .ăXuăh ngănàyătuânătheoăquyălu tăc aăEngelăđ aăraă
nh ngănôngănghi păv năluônăchi măvaiătròăquanătr ngătrongăvi cănângăcaoăch tăl ngă
cu căs ng choădânănghèoă ăcácăn căđangăphátătri n.ăPhátătri nănôngănghi păs ăt oăraă
l iăíchăl nănh tăchoăcácănhómăng iănghèo.
Quanăđi măt ngătr

ngăkhuăv căd chăv ăs ătácăđ ngăl nănh tăđ năgi mănghèoă

đ căđ aăraătrongănghiênăc uăc aăSuryahadi,ăSuryadarmaăvàăSumarto (2009). Các nhà

nghiênăc uăđưă căl ngătácăđ ngăc aăt ngătr ngăkinhăt ăđ nănghèoăđóiă ăIndonesiaă
v iăs ăthayăđ iătrongăt ăl ănghèoăđóiălàăbi năph ăthu căvàăt ăl ăt ngătr

ngăkinhăt ănh ă

bi năđ căl p.ăTrongănghiênăc uănày,ăgi ăthi tăr ngăkhôngăcóătácăđ ngădoăv năđ ădiădână
gâyăra.ăT ngătr ngăkinhăt ătheoăngànhăkhôngăđ căxemăxétăd iăgócăđ ăγăngànhănh ă
thôngăth ng,ăcácătácăgi ăchiaăc ăc uăkinhăt ăraăthànhăhaiăkhuăv cμănôngăthônăvàăthànhă
th .ăTácăgi ăc ngăphânăchiaăthànhă6ăkhuăv căđ ănghiênăc uăk ăh năv ăm iăliênăh ăgi aă
cácăngànhăv iăgi mănghèoă ăc ăhaiănhómănôngăthônăvàăthànhăth ăk ătrên.ăNh ăv y,ă6ă
khuăv căc aăt ngătr ngăkinhăt ăđ căđ aăvàoăphânătíchăbaoăg mμănôngănghi păthànhă
th ,ă côngă nghi pă thànhă th ,ă d chă v ă thànhă th ,ă nôngă nghi pă nôngă thôn,ă côngă nghi pă
nôngăthônăvàăd chăv ănôngăthôn.ăNh ăs ăphânălo iănày,ănghiênăc uăđưăđ aăđ nănhi uă
k tălu năthúăv .ăThêmăn a,ăcácătácăgi ăs ăd ngăb ăs ăli uăkháăl nănênănh ngă

căl

ngă

thuăđ căk ăv ngăs ăcóătínhăchínhăxácăcao.ăPh ngăphápă căl ngăđ căs ăd ngă là
GLSădùngăchoăs ăli uăm ngănênăcácăsaiăs ătiêuăchu năs ăgi măb tăhi năt ngăph ngă
saiăsaiăs ăthayăđ iăgi aăcácăt nh.ăTr cătiên,ătácăgi ătínhătoánăxuăh ngănghèoăđóiăquaă
đ ngă chu nă nghèoă c aă t ngă khuă v că đ că đ aă raă b iă Pradhană (β001)ă đ ă cóă s ă soă
sánh t ngăđ iăgi aăcácăkhuăv căquaăth iăgian.ăSauăđóătácăgi ănghiênăc uăv ătácăđ ngă
c aăt ngătr ngăkinhăt ăt iăgi mănghèoăthôngăquaămôăhìnhăđưăđ căđ ăc pă ătrên.ăL iă
doăthi uăh tăs ăli uăvàăthôngătinăđ căgi măthi uăb iăb ăs ăli uăm ngăc păt nh.ăSauă că
l ng,ă m tăs ăk tăqu ă đángăchúăỦă đ căđ aăra.ăK tălu năđ uătiênălàăt ngătr ngăc aă
khuăv cănôngănghi păvàăd chăv ălàăy uăt ăc tălõiăđ iăv iăgi mănghèoă ăkhuăv cănôngă
thôn.ăTh ăhai,ăk tăqu ăchoăth yăr ngăt năt iăm iăliênăh ăgi aăt ngătr ngă ăthànhăth ă
v iănghèoăđóiă ănôngăthôn.ăCu iăcùng,ăcácătácăgi ăđưăch ngăminhăr ngăkhuăv căcôngă

nghi păcóătácăđ ngăr tănh ăđ năgi mănghèoă ănôngăthôn.ă i uănàyăkh iăd yănh ngăỦă
t ngăv ăchínhăsáchătrongăb iăc nhăkhuăv căcôngănghi păc aăIndonesiaăđóngăgópăl nă
nh tăchoăt ngătr ngăkinhăt ănôngăthôn.ă
M tăvàiăđi măkhácăbi tătácăđ ngăt iăquáătrìnhăgi mănghèoăđưăđ

căch ăraăgi aă