Thực hiện chính sách bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi (Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

CAO THỊ ÁNH NGUYỆT

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN ĐỨC PHỔ, TỈNH QUẢNG NGÃI

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI, năm 2018
1


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

CAO THỊ ÁNH NGUYỆT

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN ĐỨC PHỔ, TỈNH QUẢNG NGÃI

Chuyên ngành : Chính sách công
Mã số
: 834.04.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. NGUYỄN SONG TÙNG

HÀ NỘI, năm 2018
2


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ô nhiễm môi trường đang trở thành vấn đề hết sức bức xúc, ảnh hưởng xấu
đến đời sống và sức khỏe của con người, đe dọa nghiêm trọng đến sự phát triển bền
vững và sự tồn vong của xã hội. Nhận thức được ý nghĩa và tầm quan trọng của môi
trường và những tác hại do ô nhiễm môi trường, trong thời gian vừa qua Đảng và
Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách về bảo vệ môi trường, tiêu
biểu như: Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 15 tháng 11 năm 2004, Bộ Chính trị

(khóa IX) “Về bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước”, Đặc biệt là Luật Bảo vệ môi trường năm 2014… Việc tổ chức thực
hiện các chính sách về bảo vệ môi trường đã đem lại những kết quả nhất định, giúp
cho giảm thiểu ô nhiễm môi trường, chất lượng môi trường được cải thiện cũng như
ngăn chặn, phòng ngừa sự suy giảm chất lượng môi trường. Tuy nhiên, dưới sức ép
của phát triển kinh tế, của sự gia tăng dân số… môi trường ngày càng bị suy thoái
và ô nhiễm nghiêm trọng, có lúc đã đến ngưỡng báo động. Nguyên nhân của tình
trạng trên là do chúng ta quá chú trọng phát triển kinh tế, chưa có sự quan tâm, hành
động và đầu tư đúng mức đối với công tác bảo vệ môi trường, ý thức của người dân
còn thấp… trong đó, quan trọng nhất là việc thực hiện các chính sách về bảo vệ môi
trường còn nhiều hạn chế, bất cập chưa đáp ứng được yêu cầu.
Đối với huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, một địa phương đang trong quá

trình đô thị hóa và phát triển, các hoạt động sản xuất kinh doanh chưa phát triển
mạnh, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn… Mặc dù, chính quyền cấp tỉnh cũng
như cấp huyện đã có những cố gắng nhất định trong công tác bảo vệ môi trường,
nhưng nhìn chung môi trường tại địa bàn các xã, thị trấn trong huyện hiện nay vẫn

còn nhiều vấn đề đáng quan tâm, đặc biệt là rác thải phát sinh ngày càng nhiều gây
ô nhiễm môi trường, có lúc, có nơi khiến nhân dân bức xúc. Một trong những
nguyên nhân quan trọng là quá trình thực hiện các chính sách, pháp luật về bảo vệ
môi trường trên địa bàn còn nhiều bất cập. Xuất phát từ những trăn trở đó, tác giả

3


lựa chọn đề tài: “Thực hiện chính sách bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện Đức
Phổ, tỉnh Quảng Ngãi” làm luận văn thạc sỹ chính sách công, với mong muốn góp
phần nhỏ bé vào việc bảo vệ môi trường tại địa phương.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Bảo vệ môi trường luôn là vấn đề được cả xã hội quan tâm, đã có nhiều công
trình khoa học nghiên cứu về vấn đề này dưới nhiều góc độ chính trị, pháp luật,
kinh tế, môi trường, xã hội học, chính sách công… với quy mô rộng, hẹp khác nhau.
Khi nghiên cứu về vấn đề này, bước đầu tác giả đã tìm hiểu được những công trình
khoa học tiêu biểu liên quan đến nội dung đề tài như:
- Các công trình nghiên cứu về thực hiện chính sách bảo vệ môi trường:
Đã có một số luận văn thạc sỹ, chuyên ngành Chính sách công của Học viện

Khoa học xã hội đã thực hiện có nội dung về thực hiện chính sách bảo vệ môi
trường như: đã thực hiện có nội dung về thực hiện chính sách bảo vệ môi trường
như: Luận văn của Trần Thị Thùy Dung về “Thực hiện chính sách bảo vệ môi
trường từ thực tiễn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi”; Luận văn của

Nguyễn Anh Dũng (2016) về “Chính sách môi trường từ thực tiễn tỉnh Bình
Phước”; Luận văn của Phạm Xuân Vinh (2016) về “Thực hiện chính sách bảo vệ
môi trường từ thực tiễn các Khu công nghiệp tỉnh Quảng Ngãi”; Luận văn của Lê
Trọng Dũng (2017) về “Thực hiện chính sách bảo vệ môi trường từ thực tiễn làng
nghề tại huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên”; Luận văn của Trần Diễm Loan (2017) về
“Thực hiện chính sách về bảo vệ môi trường từ thực tiễn quận Hải Châu, thành phố
Đẵng” và luận văn của Nguyễn Thị Hồng Thủy (2017) về “Thực hiện chính sách
bảo vệ môi trường tại quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng”.

- Các công trình nghiên cứu khác liên quan đến việc thực hiện chính sách bảo
vệ môi trường:
Một số luận văn thạc sỹ lại tập trung vào việc thực hiện chính sách đối với
từng vấn đề môi trường cụ thể như các luận văn chuyên ngành Chính sách công của
Học viện Khoa học xã hội như luận văn của Lê Thanh Sơn (2016) về “Thực hiện

chính sách thu gom và xử lý chất thải từ thực tiễn huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng
4


Ngãi”và luận văn của Đặng Thị Hà (2015) về “Chính sách thu gom, xử lý chất thải
rắn sinh hoạt từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng”, tập trung vào việc nghiên cứu
thực hiện chính sách thu gom, xử lý chất thải ở các địa phương cụ thể và đề xuất,
kiến nghị các giải pháp nhằm tăng cường thực hiện chính sách bảo vệ môi trường
nói chung và quản lý chất thải nói riêng.
Đề tài khoa học của Trần Thị Thùy Dương (2008)“Bảo vệ môi trường sinh

thái trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam” tập trung nghiên
cứu tác động của công nghiệp hoá, hiện đại hoá tới môi trường sinh thái và bảo vệ
môi trường sinh thái trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam dưới
góc độ của Khoa học Kinh tế chính trị.

Luận án tiến sĩ Hà Văn Hòa (2015) "Quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường
biển ven bờ trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh" tại Học viện Hành chính Quốc gia. Luận

án nghiên cứu những vấn đề lý luận về môi trường biển, ô nhiễm môi trường biển;
thực trạng ô nhiễm môi trường biển ven bờ, nguyên nhân và công tác quản lý nhà
nước để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường ở Quảng Ninh thời gian qua.

Trong đó đã phân tích những hạn chế của chính sách và việc thực hiện các chính
sách về bảo vệ môi trường biển ven bờ.
Ngoài ra, còn có các công trình nghiên cứu khác đề cập đến vấn đề bảo vệ môi
trường cũng như chính sách bảo vệ môi trường trên các khía cạnh khác nhau, mức
độ khác nhau như: Luận văn thạc sỹ chuyên ngành kinh tế học (2012) “Quản lý nhà
nước về môi trường tại thành phố Đà Nẵng” của Nguyễn Lệ Quyên; Luận văn thạc
sỹ chuyên ngành khoa học môi trường của Trần Duy Khánh (2012), “Đánh giá hiện
trạng môi trường làng nghề và việc thực hiện chính sách pháp luậ t về BVMT làng
nghề tại một số tỉnh Bắc bộ”; Luận văn Thạc sĩ của tác giả Hồ Thị Ngọc Quyên tại
Đại học Đà Nẵng “Nghiên cứu thực trạng ô nhiễm môi trường và đề xuất các giải
pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại Làng nghề thủ công đá mỹ nghệ Non Nước,
quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng”; Bài viết của Nguyễn Hữu Chí “Về việc
thực hiện chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong vấn đề bảo vệ môi
trường” đã đánh giá kết quả thực hiện NQ 41 ngày 15 tháng 11 năm 2004, Bộ

5


Chính trị (khóa IX); Bài viết của nhóm tác giả: Nguyễn Thế Tiến, Phùng Chí Sỹ,
Viện Kỹ thuật nhiệt đới và Bảo vệ môi trường và Huỳnh Thị Minh Hằng, Viện Môi
trường và Tài nguyên - Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh: "Các vấn đề môi trường

trong quá trình đô thị hóa - công nghiệp hóa ở thành phố Đà Nẵng"; Bài viết của
Thạc sĩ Nguyễn Thị Nga trên Tạp chí Cộng sản (2015): “Bảo vệ môi trường tự nhiên
ở Việt Nam – Yêu cầu cấp thiết”.
Tóm lại, vấn đề bảo vệ môi trường nói chung và thực hiện chính sách bảo vệ
môi trường nói riêng đã có nhiều công trình nghiên cứu ở những khía cạnh khác
nhau và mức độ khác nhau. Các công trình nghiên cứu cơ bản đã khái quát được
các vấn đề lý luận liên quan đến thực hiện chính sách bảo vệ môi trường, đánh giá
được việc thực hiện các chính sách này ở những nội dụng cụ thể, địa phương cụ thể
gắn với điều kiện kinh tế, xã hội của địa phương. Trên cơ sở đó, các công trình
nghiên cứu cũng đã đề xuất các giải pháp, đưa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện,
thực hiện có hiệu quả hơn nữa các chính sách về bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, tác
giả nhận thấy chưa có công trình nào nghiên cứu về thực hiện chính sách bảo vệ
môi trường tại huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, cũng như chưa có công trình
nghiên cứu về thực hiện chính sách bảo vệ môi trường tại những địa phương có
những điều kiện kinh tế, xã hội tương đồng. Các vấn đề lý luận về thực hiện chính
sách bảo vệ môi trường đã được các công trình nghiên cứu làm rõ sẽ được tác giả
tiếp tục kế thừa có chọn lọc trong công trình nghiên cứu của mình. Việc đánh giá
thực hiện chính sách bảo vệ môi trường, cũng như các giải pháp, kiến nghị là cơ sở
để tác giả tham khảo, đưa ra các nội dung đánh giá việc thực hiện các chính sách
này phù hợp với phạm vi của đề tài. Do vậy, để tiếp tục thực hiện có hiệu quả các

chính sách bảo vệ môi trường tại huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, cần có công
trình nghiên cứu một cách có hệ thống vấn đề này, trên cơ sở đó đưa ra các giải
pháp, kiến nghị thực hiện có hiệu quả các chính sách bảo vệ môi trường trong thời
gian tới.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu

6

Đánh giá thực tiễn thực hiện chính sách bảo vệ môi trường tại huyện Đức Phổ,
tỉnh Quảng Ngãi. Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp tăng cường việc thực hiện
chính sách bảo vệ môi trường tại huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi trong thời gian
tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu như trên cần thực hiện một số nhiệm vụ
nghiên cứu sau đây:

- Hệ thống hóa và làm rõ cơ sở lý luận về chính sách và thực hiện chính sách
bảo vệ môi trường.

- Đánh giá thực trạng việc thực hiện chính sách bảo vệ môi trường ở huyện
Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi trong thời gian qua.

- Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường việc thực hiện chính sách bảo vệ môi
trường tại huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là việc thực hiện chính sách bảo vệ môi
trường.
4.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về không gian: Không gian nghiên cứu của luận văn là tại huyện Đức Phổ,
tỉnh Quảng Ngãi.

- Về thời gian: Thời gian nghiên cứu của luận văn là việc thực hiện chính sách
bảo vệ môi trường tại huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi từ năm 2011 đến nay.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Phương pháp luận
Để nghiên cứu việc thực hiện chính sách bảo vệ môi trường, luận văn sử dụng
các cách tiếp cận:

- Tiếp cận chính sách công: Tiếp cận chính sách công giúp cho việc nghiên
cứu tình hình thực hiện chính sách bảo vệ môi trường được xem xét ở nhiều góc độ,
từ đó sẽ có những giải pháp hoàn thiện hơn nữa việc thực thi chính sách bảo vệ môi

7


trường tại địa phương hiện nay.

- Tiếp cận hệ thống: Hệ thống là một thể thống nhất và khách quan để mọi chủ
thể tồn tại và phát triển. Các hoạt động của hệ thống luôn thể hiện ở trạng thái cân
bằng và được điều chỉnh kịp thời khi chịu tác động. Do đó, khi đánh giá bất kỳ vấn
đề gì cũng cần xem xét tính một cách toàn diện, tổng thể.

Với cách tiếp cận này, luận văn đã xem xét tổng thể vấn đề nghiên cứu như
một hệ thống, vừa đánh giá phân tích các yếu tố riêng lẻ vừa đặt chúng trong một
tổng thể lớn hơn. Điều này, hàm ý nhấn mạnh rằng việc thực hiện tốt chính sách bảo
vệ môi trường là rất quan trọng, do đó luôn phải đảm bảo sự phát triển hài hòa giữa
phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ môi trường của một địa phương. Tiếp cận hệ
thống trong nghiên cứu này sẽ dựa vào định hướng chính trị, năng lực thực tế của
chủ thể tham gia thực hiện chính sách, môi trường thực hiện chính sách,sự tồn tại
của chính sách và tình trạng pháp luật tại địa bàn nghiên cứu.
Tiếp cận liên ngành luôn là cần thiết khi muốn tìm hiểu nhiều chiều cạnh khác
nhau vốn rất cần các tiếp cận của chuyên ngành khác, gần gũi với xã hội trong triển
khai nghiên cứu đề tài (như tâm lý học, kinh tế học.) . Thực tế, việc thực hiện chính
sách bảo vệ môi trường liên quan đến nhiều chủ thể và đối tượng khác nhau, tạo nên

tính tổng thể liên ngành, nhưng ở đấy cũng thường xuất hiện những xung đột lợi ích
của các lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là lĩnh vực kinh tế, điều đó dẫn đến những bất cập
trong bảo vệ môi trường hiện nay. Với cách tiếp cận này, đề tài xem xét tất cả các yếu
tố có liên quan để từ đó đưa ra được những giải pháp tăng cường việc thực hiện chính
sách bảo vệ môi trường tại huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi trong thời gian đến.

5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như:

- Phương pháp thu thập, phân tích, tổng hợp tư liệu: được sử dụng để thu thập,
phân tích, tổng hợp các thông tin từ các nguồn đã công bố liên quan đến đề tài
nghiên cứu, bao gồm các văn kiện, tài liệu, Nghị quyết, quyết định của Đảng,

Nhà nước, bộ, ngành ở Trung ương và địa phương; các công trình nghiên cứu, các
báo cáo, tài liệu thống kê của chính quyền, ban, ngành, đoàn thể, tổ chức, cá nhân

8


liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp tới chính sách bảo vệ môi trường.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Kết quả nghiên cứu sẽ góp phần nhỏ làm sáng tỏ, minh chứng cho các thuyết

liên quan đến chính sách công, trên cơ sở đó, đó hình thành các giải pháp chính sách
nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả chính sách đã ban hành.

6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả luận văn cung cấp thêm những vấn đề lý luận và thực tiễn trong việc
vận dụng các lý thuyết về chính sách công, xem xét giữa lý thuyết và thực tiễn về

việc phân tích, đánh giá về chính sách bảo vệ môi trường tại huyện Đức Phổ, tỉnh
Quảng Ngãi từ đó nâng cao hiệu quả của chính sách trong những năm tiếp theo.

- Cung cấp thêm cơ sở khoa học cho ủy ban nhân dân tỉnh, huyện, các phòng,
ban, ngành, đoàn thể có liên quan trong quá trình thực hiện chính sách bảo vệ môi
trường để chính sách có thể mang lại hiệu quả trong việc phát triển kinh tế, xã hội,
bảo vệ môi trường tại địa phương trong thời gian đến.

7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung chính của luận văn được chia làm

3 chương, cụ thể như sau:
- Chương 1. Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách bảo vệ môi trường ở Việt
Nam.
- Chương 2. Thực trạng thực hiện chính sách bảo vệ môi trường tại huyện Đức
Phổ, tỉnh Quảng Ngãi.

- Chương 3. Các giải pháp tăng cường việc thực hiện chính sách bảo vệ môi
trường tại huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi.

9


10


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn Full