Ngữ cảnh

Ngữ cảnh
Người đăng: Lê Hoà - Ngày: 15/10/2017

Ngữ cảnh có vai trò quan trọng cả với quá trình tạo lập và quá trình lĩnh hội lời nói .Tech12h
xin tóm tắt những kiến thức cơ bản và hướng dẫn soạn văn chi tiết, dễ hiểu. Xin mời các bạn
cùng tham khảo!

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
1. Khái niệm
Tìm hiểu câu nói "giờ muộn thê này mà họ chưa ra nhỉ"
•

Câu nói đó được nói ở đâu lúc nào? chị Tý người bán nước nói với những người
bạn nghèo là chị em Liên, bác Siêu bán phở, gia đình bác xẩm

•

Câu nói được nói lúc nào? ở đâu? nói vào buổi tối, tại phố huyện trong lúc chờ
khách

•

Họ trong câu nói chỉ ai? chỉ mấy người phu gạo, phu xe, mấy chú lính , người thầy
Thừa

•

Chưa ra theo hướng từ đâu đến đâu? lúc chập tối thấy họ chưa ra theo hướng từ
huyện ra phố, chị Tý đã cho là muộn điều này cho thấy sự khát khao mong đợi
khách của chị Tý

Ghi nhớ: Ngữ cảnh là bối cảnh ngôn ngữ làm cơ sở cho việc sử dụng từ ngữ và tạo lập lời
nói, đồng thời làm căn cứ để lĩnh hội thấu đáo lời nói


2. Các nhân tố của ngữ cảnh
Ngữ cảnh gồm: nhân vật giao tiếp, bối cảnh rộng và hẹp, thực hiện được đề cập đến, văn
cảnh
3. vai trò của ngữ cảnh
•

Đối với người nói người viết: ngữ cảnh là cơ sở để dùng từ, đặt câu và kết hợp từ
ngữ

•

Đối với người nghe, người đọc: ngữ cảnh là căn cứ để lĩnh hội câu văn, hiểu được
nội dung ý nghĩa của văn bản, lời nói

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI
Luyện tập
Bài tập 1: Trang 106 sgk ngữ văn 11
Căn cứ vào ngữ cảnh (hoàn cảnh sáng tác), hãy phân tích những chi tiết được miêu tả
trong hai câu thơ sau:
Tiếng phong hạc phập phồng hơn mươi tháng, trông tin quan như trông trời hạn trông mưa;
mùi tính chiên vấy vá đã ba năm, ghét hói mọi như nhà nông ghét cỏ.
Bữa thấy bòng bong che trắng lốp, muốn tới ăn gan; ngày xem ống khói chạy đen sì, muốn
ra cắn cổ.
(Nguyễn Đình Chiểu, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc)
=> Xem hướng dẫn giải
Câu 2: Trang 106 sgk ngữ văn 11 tập 1

Xác định hiện thực được nói đến trong hai câu sau:
Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan vớ nước non
(Hồ Xuân Hương- Tự tình)
=> Xem hướng dẫn giải
Câu 3: Trang 106 sgk ngữ văn 11 tập 1


Vận dụng hiểu biết về ngữ cảnh để lý giải những chi tiết cụ thể hình ảnh bà Tú trong bài
thơ Thương Vợ của Tú Xương.
=> Xem hướng dẫn giải
Câu 4:Trang 106 sgk ngữ văn 11 tập 1
Đọc những câu thơ sau trong bài thơ Vịnh khoa thi Hương của Tú Xương và cho biết
những yếu tố nào của ngữ cảnh đã chi phôi nội dung của những câu thơ đó
Nhà nước ba năm mở một khoa
Trường Nam thi lẫn với trường Hà
Lọng cắm rợp trời quan sứ đến
Váy lê quét đất mụ đầm ra.

=> Xem hướng dẫn giải
Câu 5: Trang 106 sgk ngữ văn 11 tập 1
Trên đường đi, hai người không quen biết gặp nhau một người hỏi: “Thưa bác, bác có
đồng hồ không ạ?”. Trong ngữ cảnh đó, câu hỏi cần được hiểu như thế nào? nhằm mục
đích gì?
=> Xem hướng dẫn giải