Sáng kiến kinh nghiệm “ Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân cho trẻ 4 tuổi ở trường Mầm Non Sao Sáng

MỤC LỤC
Trang

Mục lục .............................................................................................................1
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................3
1. Lý do chọn đề tài...........................................................................................3
2. Khách thể và đối tượng nghiên cứu...............................................................4
3. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................4
4. Mục đích nghiên cứu.....................................................................................5
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ PHÁP LÍ CỦA VIỆC ĐƯA
TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ 4 TUỔI TRƯỜNG MẦM NON SAO
SÁNG, HUYỆN CHƯ PRÔNG, TỈNH GIA LAI
I. Cơ sở lý luận và tính pháp lý.........................................................................6
1. Cơ sở lý luận……………………………………………………………….6
2. Cơ sở pháp lý của đề tài nghiên cứu.............................................................7
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN
GIAN CHO TRẺ 4 , TRƯỜNG MẦM NON SAO SÁNG, HUYỆN CHƯ
PRÔNG, TỈNH GIA LAI.
I. Đặc điểm tình hình…………………………………....................................8
1.Thuận lợi........................................................................................................8
2.Khó khăn........................................................................................................9
II. Thực trạng ...........................................................................………………9
CHƯƠNG III: MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN
GIAN CHO TRẺ 4- 5 TUỔI TRƯỜNG MẦM NON SAO SÁNG,
HUYỆN CHƯPRÔNG, TỈNH GIA LAI
I. Các biện pháp ..............................................................................................11
1. Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi của trẻ …….............11
2. Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi cho các trò chơi dân .......................................12
3. Dạy trẻ đọc thuộc lời ca (đối với những trò chơi có lời đồng dao).............12
1

4. Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi.........................................................13
5. Tổ chức các trò chơi phù hợp với tính chất của hoạt động ........................13
6. Động viên tất cả các trẻ tham gia vào trò chơi............................................17
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................18
I. Kết luận........................................................................................................18
II. Bài học kinh nghiệm...................................................................................19
II. Kiến nghị và đề xuất...................................................................................19
1. Đề xuất với nhà trường……………………………………………………19
2. Đề xuất với ngành giáo dục……………………………………………….19
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................19

2


A - PHẦN MỞ ĐẦU
1/ Lý do chọn đề tài :
PGS.TS Nguyễn Văn Huy, Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học VN cho
rằng: “ Cuộc sống đối vơi trẻ em không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân
gian không đơn thuần là một trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả một nền
văn hóa dân tộc VN độc đáo giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ nâng
cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển khả năng tư duy, sáng tạo, sự khéo
léo mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất
nước. Trẻ em ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen vơi máy móc các trò chơi
trên máy tính, điện thoại, smart phone, tivi….không có khoảng trống để chơi
cũng là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen và
chơi những trò chơi dân gian của thiếu nhi thuở trước đang dần bị đô thị hóa
mạnh mẽ. Vì thế giúp các em hiểu và chơi với các trò chơi dân gian là một
việc làm cần thiết”

Không rõ từ bao giờ trò chơi dân gian, các làn điệu dân ca, hò, vè được
sinh ra và gắn liền với đời sống lao động và sinh hoạt của người dân Việt
Nam. Đó không đơn giản chỉ giúp con người có được phút giây thư giãn, giải
trí sau những giờ lao động vất vả mà còn góp phần thắt chặt tình đoàn kết,
gắn bó giữa con người với con người.
Trò chơi dân gian chủ yếu dành cho các trẻ em ở các vùng nông thôn
nên cái tên cũng giản đơn, nôm na như tên thằng Tí, con Na, thắng Ốc: nào là
đánh đáo, nhảy dây, đi cà kheo, nổ pháo đất… Hơn nữa, các trò chơi dân gian
VN thường giản tiện, không cầu kỳ, tốn kém nên có thể dễ dàng chơi mọi lúc,
mọi nơi, dụng cụ dễ kiếm, chủ yếu là từ trong tự nhiên, thậm chí là cái gậy,
hòn đá, hòn bi chúng cũng có thể nhặt trong vườn có thể lập được một hội
chơi. Người chơi có thẻ là những trẻ chăn trâu túm tụm ngoài bãi cỏ, ngoài
việc vui chơi thì nó còn giúp trẻ rèn luyện cơ thể và phát triển ngôn ngữ một
cách mạch lạc.

3


Nhắc tới trò chơi dân gian, các làn điệu dân ca, hò, vè có lẽ trẻ em là
đối tượng được nói tới nhiều nhất, bởi đối với các cháu cuộc sống không thể
thiếu những trò chơi, những làn điệu dân ca, hò, vè. Những trò chơi dân gian
không chỉ giúp trẻ phát triển khả năng sáng tạo, tư duy, sự khéo léo, rèn luyện
sức khoẻ mà còn là bài học giúp trẻ hiểu và thêm yêu nền văn hoá dân tộc
cũng như bồi đắp thêm tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. Những làn
điệu dân ca, hò, vè với những giai điệu mượt mà, êm dịu, những lối gieo vần
nhắc nhịp đã nuôi dưỡng tâm hồn trẻ như thổi vào trẻ những tình cảm yêu
thương hình thành những tâm hồn trong sáng.
Ở lứa tuổi mẫu giáo, hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo, bởi vui
chơi đã gây ra những biến đổi về chất, có ảnh hưởng quyết định đến sự hình
thành nhân cách trẻ và là tiền đề cho hoạt động học tập ở lứa tuổi tiếp theo.

Phương châm “ Học mà chơi, chơi mà học ” luôn được quán triệt trong công
tác chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo ở trường mầm non. Trong đó là các trò
chơi dân gian – đây là một lọai trò chơi được trẻ em mẫu giáo yêu thích.
Từ lí do trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu : “ Một số biện pháp tổ chức trò
chơi dân cho trẻ 4 tuổi ở trường Mầm Non Sao Sáng”.
2/ Đối tượng nghiên cứu và khách thể nghiên cứu:
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 4 tuổi ở lớp chồi trường
Mầm Non Sao Sáng”.
2.2. Khách thể nghiên cứu.
Lớp Chồi trường Mầm Non Sao Sáng – TT Chư Prông – Huyện Chư
Prông- Tỉnh Gia Lai năm học 2016 – 2017.
3 / Phạm vi nghiên cứu:
Để có bản tổng kết này, tôi đã đi sâu vào tổ chưc trò chơi dân gian cho
trẻ 4, trường mầm non Sao Sáng, thuộc địa bàn Thị Trấn Chư Prông.

4


* Giới hạn của đề tài
Với thực tế bản thân dạy lớp Chồi nên tôi chỉ đi sâu vào nghiên cứu đề
tài “ Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ 4 tuổi".
4/ Mục đích của đề tài :
Trên cơ sở chương trình chăm sóc giáo dục trẻ trong sách hướng dẫn
thực hiện đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục 3 độ tuổi, thiết kế các
hoạt động có chủ đích, hoạt động góc và hoạt động ngoài trời trong trường
mầm non, các chuyên đề đã được triển khai trong những năm qua. Trong quá
trình đứng lớp, bản thân tôi tìm tòi, nghiên cứu và tìm ra hình thức tổ chức
các trò chơi dân gian.
Xác định các trò chơi dân gian nhằm phát triển thể chất cho trẻ. Đưa trò

chơi dân gian vào thế giới tuổi thơ của trẻ 4 tuổi ở trường mầm non Sao Sáng,
huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai nhằm chuẩn bị tốt tiền đề cho trẻ bước vào
lớp 1 phổ thông sau này. Đồng thời phát huy tính tích cực, tự tin của trẻ. Từ
đó rút kinh nghiệm cho bản thân và nâng cao tay nghề của mình.

5


B - N ỘI DUNG
CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ PHÁP LÍ CỦA VIỆC ĐƯA
TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ 4 – 5 TUỔI, TRƯỜNG MẦM NON
SAO SÁNG, HUYỆN CHƯ PRÔNG, TỈNH GIA LAI
I . Cơ sở lý luận và tính pháp lý:
1. Cơ sở lý luận
Trò chơi dân gian là loại trò chơi do nhân dân nghĩ ra và được truyền từ
thế hệ này sang thế hệ khác. Người lớn dùng để dạy trẻ học nói, học đếm, học
tính toán… Trò chơi dân gian là một hình thức văn hóa phản ánh cuộc sống
của mỗi dân tộc, mỗi địa phương qua các thời kỳ lịch sử. Chính vì vậy, mỗi
dân tộc, mỗi địa phương đều có những trò chơi của dân tộc mình, các trò chơi
đó lớn lên, sống mãi theo thời gian với dân tộc mà ngày nay người ta gọi là
trò chơi dân gian.
Trò chơi dân gian Việt Nam thường bắt nguồn từ những bài đồng dao,
một thể loại văn vần độc đáo của dân tộc. Đấy là những bài ca có nhịp điệu
đơn giản, gieo vần một cách thoải mãi, có thể ngắn dài bất kỳ hoặc lặp đi lặp
lại không dứt. Đồng dao được cấu trúc theo một lôgic riêng, đôi khi không có
nghĩa gì cả, nhưng bằng tư duy liên tưởng, trẻ em vẫn có thể nhập vào câu hát
để dẫn đến những kết cục bất ngờ: Cái ngược đời, cái phi lý, lại có thể chấp
nhận vì đấy là các bài hát của trẻ em. Mỗi trò chơi lại có một quy luật riêng,
mang những sắc thái khác nhau khiến trẻ em chơi suốt ngày mà không thấy
chán.

Trò chơi dân gian không chỉ mang tính học tập mà còn mang tính vận
động. Với những trò chơi dân gian chứa đựng nhiệm vụ học tập, trong khi
chơi nhiệm vụ nhận thức được thực hiện dưới hình thức chơi vui vẻ, thoải
mái. Điều đó giúp trẻ nỗ lực tìm kiếm cách giải quyết nhiệm vụ đặt ra trong
trò chơi. Chính điều đó góp phần phát triển trí tuệ cho trẻ.

6


Nhiệm vụ của trò chơi dân gian ở trẻ 4 tuổi rất đa dạng, để giải quyết
được nhiệm vụ của trò chơi đòi hỏi trẻ phải dựa vào vốn kinh nghiệm về các
sự vật, hiện tượng trong cuộc sống, trẻ phải biết phân tích, biết tổng hợp, biết
liên hệ các sự vật hiện tượng để thực hiện trò chơi của mình. Cô giáo vừa như
người bạn cùng chơi với trẻ vừa như người hướng dẫn trẻ chơi, chính nhờ sự
giúp đỡ của cô giáo mà trẻ có tự lựa chọn nguyên vật liệu để làm đồ chơi, tự
chọn trò chơi và có thể tự tổ chức các trò chơi dân gian mà mình yêu thích.
2. Cơ sở pháp lý của đề tài nghiên cứu
Tại Đại hội XI, Đảng chủ trương việc “Đổi mới căn bản, toàn diện nền
giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ
hóa và hội nhập quốc tế … “Có những điểm cần chú ý:
- Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương
pháp thi, kiểm tra theo hướng hiện đại; nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lý tưởng, giáo dục truyền thống lịch sử cách
mạng, đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo…”
Thực hiện theo Thông tư số 17/2009 TT- BGD ĐT ngày 25 tháng 7
năm 2009 Ban hành Chương trình Giáo dục mầm non
Thực hiện Điều lệ trường mầm non theo Quyết định Số: 04/VBHNBGDĐT ngày 24 tháng 12 năm 2015
Thực

hiện

Thông

tư 26/2012/TT-BGDĐT

dưỡng thường xuyên giáo viên mầm non.

7

về

Quy

chế bồi


CHƯƠNG II:
THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO
TRẺ 4 TUỔI TRƯỜNG MẦM NON SAO SÁNG, HUYỆN CHƯ
PRÔNG, TỈNH GIA LAI.
I/ ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH:
Năm học 2015 – 2016 tôi được nhà trường phân công dạy lớp Chồi.
Lớp có 2 cô, đạt trình độ trên chuẩn. Lớp có 34 cháu, 15 nam, 19 nữ : DT: 4/4
Với đặc điểm tình hình như vậy khi thực hiện đề tài này tôi thấy có một số
thuận lợi và khó khăn sau:
1.Thuận lợi:
Luôn được sự hướng dẫn, chỉ đạo sát sao về chuyên môn của phòng
giáo dục huyện, ban giám hiệu nhà trường.
Được sự quan tâm, tạo điều kiện về cơ sở vật chất của ban giám hiệu
nhà trường.

Sân trường rộng rãi, thoáng mát có thể tổ chức nhiều trò chơi dân gian.
Giáo viên trong lớp đoàn kết biết tìm tòi, sáng tạo và sưu tầm nhiều trò
chơi dân gian để tổ chức cho trẻ.
Bản thân tôi có nhiều năm dạy lớp 4 tuổi, có tinh thần trách nhiệm,
luôn quan sát nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý, thói quen của từng trẻ trong
lớp. Là một giáo viên tâm huyết với nghề, có lòng yêu thương trẻ, tận tình với
công việc. Luôn có ý thức phấn đấu vươn lên, thường xuyên tìm tòi, nghiên
cứu tài liệu tạp chí, thông tin trên mạng có liên quan đến việc chăm sóc giáo
dục trẻ để áp dụng vào việc chăm sóc giáo dục trẻ hằng ngày nhất là việc sưu
tầm và tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ.
Học sinh của lớp đều được học qua các khối từ nhà trẻ, mẫu giáo bé.
100% học sinh đều học đúng độ tuổi nên việc tổ chức các trò chơi dân gian
cho trẻ rất dễ dàng, trẻ dễ nhớ cách chơi các trò chơi.

8


Một số phụ huynh nhiệt tình chia sẻ với giáo viên ở lớp về tình hình
của trẻ ở nhà và luôn quan tâm đến trẻ, thường xuyên dành thời gian trao đổi
với cô giáo để cùng chăm sóc và giáo dục trẻ.
2. Khó khăn:
Lớp có nhiều trẻ hiếu động, cha mẹ chưa quan tâm đến con, rất ít cho
con nghe và chơi trò chơi dân gian. Phần lớn trẻ được chơi các trò chơi trên
điện thoại, trên máy tính. Nhiều trẻ chưa thực sự thích các trò chơi dân gian
chỉ thích siêu nhân, hoạt hình.
Trong lớp có trẻ bị suy dinh dưỡng, thấp còi gây ảnh hưởng đên quá
trình rèn luyện thân thể và tham gia các hoạt động thể chất
II/ THỰC TRẠNG
Như chúng ta đã biết, vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ em. Trẻ em
không chỉ cần được chăm sóc sức khoẻ, được học tập, mà quan trọng nhất trẻ

cần phải được thoả mãn nhu cầu chơi. Xuất phát từ vai trò quan trọng của
hoạt động vui chơi đối với trẻ em và nhu cầu hưởng thụ hoạt động này, tôi
thấy việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết
và rất có ý nghĩa. Từ đầu năm học 2016 – 2017 tôi đã tiến hành khảo sát, đánh
giá chất lượng học sinh về mọi mặt: Học tập, sức khoẻ, đạo đức, khả năng
diễn đạt ngôn ngữ ...Và trong đó bao gồm khả năng nghi nhớ và tham gia các
trò chơi dân gian. Do đặc điểm tâm lý của trẻ rất hiếu động và bao gồm tác
động của môi trường sống hiện nay. Trẻ thường thích chơi các bộ đồ chơi như
nấu ăn, bác sĩ, bán hàng, lắp ráp hoặc siêu nhân. Xem các phim hoạt hình hay
chơi game trên điện thoại smartphone nên trẻ không biết chơi các trò chơi dân
gian. Trẻ nhanh quên hay không nhớ các trò chơi dân gian gian mà cô đã
hướng dẫn ở lớp 3 tuổi.
Từ những vấn đề trên, việc tìm ra biện pháp tốt nhất để tổ chức trò chơi
dân gian cho trẻ 4 một cách linh hoạt, thu hút trẻ khắc phục được những khó
khăn hiện có, đưa trò chơi dân gian vào trong môi trường sống của trẻ giúp trẻ

9


có một tuổi thơ vô tư hồn nhiên gắn liền với trò chơi dân gian và đó cũng là
điều quan trọng trọng việc giảng dạy trẻ theo chương trình đổi mới hiện nay.
Xuất phát từ đặc điểm chung của lớp và tầm quan trọng của việc giáo
dục trẻ tôi đã nghiên cứu, đưa ra một số biện pháp sưu tầm và tổ chức một số
trò chơi dân gian nhằm phát triển thể chất.

10


CHƯƠNG III
MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN

CHO TRẺ 4 TUỔI TRƯỜNG MẦM NON SAO SÁNG, HUYỆN CHƯ
PRÔNG, TỈNH GIA LAI.
I. Các biện pháp.
1. Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
Kho tàng các trò chơi dân gian Việt Nam vô cùng phong phú và đa
dạng nhưng
không phải trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Vì thế, giáo viên nên có sự
cân nhắc lựa chọn cho trẻ chơi các trò chơi có luật chơi và cách chơi đơn
giản, dễ nhớ, dễ hiểu. Bên cạnh đó, trong trường mầ m non lại có sự phân chia
trẻ theo nhiều độ tuổi. Mỗi độ tuổi lại có mức độ nhận thức và khả năng chú ý
có chủ định khác nhau. Chính vì thế, các trò chơi cũng cần phải được lựa
chọn cho phù hợp với từng độ tuổi.
Cụ thể như sau:
* Với trẻ lứa tuổi nhà trẻ và mẫu giáo bé ( từ 2 đến 4 tuổi ): khả năng
chú ý có chủ định còn kém, nhận thức còn đơn giản. Vì vậy trẻ chỉ có thể chơi
được các trò chơi đơn giản như: “ Lộn cầu vồng”, “ Chi chi chành chành”, “
Tập tầm vông”, “ Nu na nu nống”, “ Dung dăng dung dẻ”…
Với trẻ mẫu giáo nhỡ và lớn ( từ 4 đến 5 tuổi ): khả năng chú ý có chủ
định và nhận thức của trẻ đã cao hơn rất nhiều so với lứa tuổi trước. Vì thế,
trẻ có thể chơi được các trò chơi dài hơn và khó hơn. Khi lựa chọn các trò
chơi dân gian cho trẻ MGN, tôi thực hiện theo các tiêu chí sau:
- Trò chơi không quá đơn giản nhưng cũng không quá phức tạp.
- Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi dễ kiếm, dễ tìm.
- Giúp củng cố tư duy, ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho trẻ.
- Gây được hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ.
- Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp.
11


Từ những tiêu chí trên, tôi đã lựa chọn các trò chơi sau cho trẻ lớp

MGN: “ Thả đỉa ba ba”, “ Ô ăn quan”, “ Chuyền thẻ”, “ Hát chuyền sỏi”, “
Trốn tìm”, “ Đếm sao”, “ Kéo co”, “ Rồng rắn lên mây”, “Chồng đống chồng
đe”, “ Trồng nụ trồng hoa”, “ Ném còn”, “ Cướp cờ” …
2. Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi cho các trò chơi dân gian
Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi dân gian cũng vô cùng đa dạng và
phong phú, mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật
chơi của từng trò chơi. Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều loại đồ dùng
đồ chơi tương ứng mà thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành được. Ví dụ
như trò: “ Chơi chuyền” đòi hỏi phải có 10 que chuyền và một đồ vật có dạng
khối cầu như quả bóng, quả bưởi non…Trò chơi “ Ném còn” không thể diễn
ra nếu thiếu quả còn - đồ chơi truyền thống của trò chơi đó. Hay đơn giản như
trò chơi “ Bịt mắt bắt dê” cũng không thể được tổ chức nếu không có dải vải
hoặc dải khăn bịt mắt…
Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân gian nào đó,
giáo viên cần tìm hiểu kỹ lưỡng về luật chơi, cách chơi cũng như việc có hay
không có đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi để từ đó có thể chuẩn bị đầy
đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi.
3. Dạy trẻ đọc thuộc lời ca ( đối với những trò chơi có lời đồng dao )
Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian đó là khi chơi trẻ không
bao giờ chỉ hùng hục thực hiện các vận động của mình mà chúng thường vừa
chơi vừa hát hoặc đọc lời đồng dao nào đó. Các bài đồng dao đó khiến cho
không khí chơi vui vẻ, nhộn nhịp hơn. Mặc dù không phải bài đồng dao nào
cũng có ý nghĩa, song bài nào cũng phù hợp với tư duy hồn nhiên của trẻ.
Ví dụ: chơi “ Chi chi chành chành”, trẻ hát “ Chi chi chành chành – Cái
đanh thổi lửa – Con ngựa chết trương – Tam vương ngũ đế…”. Câu hát dường
như chẳng có mạch ý nào rõ ràng, nhưng thiếu nó thì trò chơi không thể tiến
12


hành. Hay như chơi “ Rải ranh” trẻ hát “ Rải ranh – Bẻ cành – Hái ngọn –

Chọn đôi”. Cùng với lời hát trong trẻo là bàn tay rải những viên sỏi một cách
khéo léo, tung viên cái lên, nhặt một hoặc hai viên con dưới đất, rồi lại giơ tay
đỡ viên cái vừa rơi xuống.
Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì
vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian
trước khi hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như: hoạt
động chiều, hoạt động ngoài trời…Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, tôi tổ chức
cho trẻ chơi các trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất
hứng thú và tích cực tham gia chơi.
4. Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi
Mỗi trò chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi khác nhau. Có
những trò chơi vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số lượng người
tham gia chơi lớn và đòi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng như “ Kéo
co”, “ Rồng rắn lên mây”, “ Thả đỉa ba ba”, “ Trồng nụ trồng hoa”… Các trẻ
đang hào hứng tham gia trò chơi “ Kéo co” Nhưng lại cũng có những trò chơi
tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm nhỏ như “ Chi chi chành chành”, “ Tập tầm
vông”, “Rải ranh”, “ Chuyền thẻ”, “ Ô ăn quan”…
Trẻ đang chơi “ Ô ăn quan” Chính vì vậy, giáo viên cần nắm vững cách
chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù
hợp trước khi tổ chức cho trẻ chơi.
5. Tổ chức các trò chơi phù hợp với tính chất của hoạt động.
Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Vì
thế, hoạt động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung
được tổ chức nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngoài trời lại
giúp trẻ được gần gũi với thiên nhiên, khám phá các hiện tượng tự nhiên và
phát triển thể chất; hay như ở hoạt động góc trẻ lại được mở rộng thêm về
13


kinh nghiệm sống và kỹ năng chơi theo nhóm. Chính vì vậy, giáo viên cần

chú ý lựa chọn và tổ chức các trò chơi dân gian cho phù hợp với tính chất của
từng hoạt động.
*Với HĐ ngoài trời: tận dụng không gian rộng và thoáng, giáo viên nên
tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động nhằm rèn luyện và phát triển thể
lực cho trẻ như: “Rồng rắn lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “ Nhảy dây”, “Nhảy lò
cò”, “ Thả đỉa ba ba”…
* Với hoạt động góc: nên tổ chức cho trẻ các trò chơi có thể chơi theo
nhóm nhỏ trong một không gian hẹp như: “ Ô ăn quan”, “Chơi chuyền”, “Rải
ranh”, “Chuyền thẻ”, “Kéo cưa lửa xẻ”…
*Với hoạt động chung và hoạt động chiều ( chủ yếu diễn ra trong
phòng nhóm ): nên tổ chức cho trẻ các trò chơi tĩnh nhằm phát triển nhận thức
cho trẻ như: “Ô ăn quan”, “Tập tầm vông”, “Rải ranh”, “Chơi chuyền”, “Chơi
cờ”, “Vấn đáp”, “Đếm sao”, “ Đọc câu”… Đặc biệt khi tích hợp trò chơi dân
gian trong hoạt động chung, giáo viên cần lựa chọn trò chơi phù hợp với đặc
điểm của từng môn học.
Ví dụ: - Với môn thể chất: nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm
rèn luyện thân thể khoẻ mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi
trẻ phải mạnh mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe
mới có thể vui chơi và ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và
năng động. Chẳng hạn: + Với trò chơi “ Rồng rắn lên mây”, khi trẻ hát xong
câu cuối: “ Xin khúc đuôi – Tha hồ thày đuổi”, lập tức trẻ làm “ đuôi” ( đứng
sau cùng ) phải chạy thật nhanh, nếu không sẽ bị “ thầy” tóm lấy, sau đó có
thể bị thay người khác hoặc lại phải làm “ thầy” để đi đuổi những trẻ khác.
Ví dụ: Trò chơi “ Rồng rắn lên mây” + Trò “ Nhảy dây”, “ Trồng nụ
trồng hoa”, “ Nhảy lò cò” có nhiều nấc chơi nho nhỏ: từ bàn một, bàn hai…
đến bàn mười ( Nhảy lò cò ); từ một nụ, một hoa…đến tám hoa ( Trồng nụ

14

trồng hoa )…Trẻ phải vượt qua dần từng nấc, hết nấc này mới đi tiếp nấc sau.
Như vậy, trẻ phải dai sức, khỏe mạnh, nhanh nhẹn và khéo léo mới có thể tiến
dần đến được nấc cuối của trò chơi.
Ví dụ: Trò chơi “ Nhảy dây” Trò chơi “ Nhảy lò cò”. Trò “ Chi chi
chành chành” lại buộc trẻ phải rất nhanh tay, nhanh miệng vì nếu câu cuối bài
là “ ù à ù ập” được đọc xong mà trẻ không rút kịp tay ra, ngón tay của nó sẽ bị
giữ lại, như thế là thua.
Với môn MTXQ, toán, văn học khi lựa chọn các trò chơi cần đáp ứng
được các tiêu chí sau:
+ Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ.
+ Phát triển ngôn ngữ.
+ Cung cấp cho trẻ các kỹ năng như: kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ
năng sử dụng đồ dùng đồ chơi…
+ Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
Ví dụ: + Lời đồng dao của trò chơi chuyền: “ Con ruồi có cánh - Đòn
gánh có mấu – Châu chấu có chân…” đã giúp trẻ nhận biết được đặc điểm
đặc trưng của một số con vật và đồ vật quen thuộc.
+ Những câu hát ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự
năng động của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược
lại: “ Non cao đầy nước Đáy biển đầy mây. Dưới đất lắm mây Trên trời lắm
cỏ Người thì có mỏ Chim thì có mồm…”
+ “ Chuyền thẻ” là một trò chơi dân gian dạy trẻ làm toán cộng hay trừ.
Đó là bài tập đếm từ 1 đến 10 của trẻ. Trẻ nhóm các nhóm theo trật tự cao dần
lên và cộng lại trong phạm vi 10 : bắt đầu từ bàn một “cái mốt, cái mai, cái
trai, cái hến…” sau đó là nhóm đôi và các nhóm cao hơn “ đôi tôi, đôi chị…”,

15


“ba lá đa, ba lá đề…”, “tám quả trám, hai lên chín”…Bài tập đó có thể giúp

trẻ đếm thành thạo trong phạm vi 10.
- Với môn âm nhạc nên chọn các trò chơi có giai điệu và lời hát như
các trò chơi: “ Tập tầm vông” , “ Hát chuyền sỏi”, “Đồng dao chăn trâu xứ
Quảng”…
Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một
điều cần đặc biệt lưu ý đó là: phải lựa chọ trò chơi phù hợp với đề tài và chủ
đề của bài dạy. Chẳng hạn như:
Ví dụ: Chủ đề “ Thế giới động vật” có thể tổ chức các trò chơi: “ Đồng
dao hỏi tuổi xứ Quảng”, “ Đồng dao chăn trâu xứ Quảng”, “ Bịt mắt bắt dê”, “
Phụ đồng ếch”, “ Thi tìm những con vật có từ láy”…
+ Chủ đề “ Thế giới thực vật” có thể cho trẻ chơi các trò chơi: “ Trồng
nụ trồng hoa”, “ Mít mật mít gai”, “ Làm nón mão bằng lá”…
+ Chủ đề “ Tết và mùa xuân” là thời điểm thích hợp để giới thiệu cho
trẻ các trò chơi truyền thống của dân tộc trong dịp lễ Tết như “ Ném còn”, “
Cướp cờ”, “ Bịt mắt đập niêu”, “ Đẩy gậy”, “ Chơi đu”,“ Múa lân”…
6. Động viên tất cả các trẻ tham gia vào trò chơi.
Một ưu thế của trò chơi dân gian chính là ở chỗ nó có thể dung nạp tất
cả những ai muốn chơi. Không bao giờ trò chơi dân gian quy định số người
chơi nhất định. Vì vậy tôi luôn khuyến khích, động viên tất cả các trẻ tham
gia chơi càng đông càng vui. Nếu chơi “ Bịt mắt bắt dê”, mỗi khi có một
người vào thêm, vòng chỉ rộng ra một chút chứ trò chơi không thay đổi. Còn
trò chơi “ Rồng rắn lên mây” thì thêm một người, “ cái đuôi” sẽ dài ra một
chút và tất cả mọi người đều được chơi, được chạy như nhau. Những trò chơi
“ Thả đỉa ba ba”, “ Chi chi chành chành”, “ Nhảy lò cò”, “Nhảy dây”… cũng
tương tự như vậy. Trong khi chơi, mọi trẻ đều bình đẳng như nhau. Nếu trẻ
nào ích kỷ, chơi không đúng luật chơi, chen lấn các bạn khác sẽ bị tập thể phê
16


phán, loại trừ bằng cách không cho chơi chung. Qua đó tinh thần tập thể của

các trẻ được nâng lên rất nhiều. Các trẻ đang chơi trò chơi: “ Mèo đuổi chuột”
trẻ cùng nhau chơi. Cả lớp sẽ làm hang cho cho hai bạn chạy. Một bạn làm
mèo còn bạn kia làm chuột. Để giúp bạn chạy nhanh qua các hang thì đòi hỏi
các bạn phải nắm tay nhau và giơ cao lên.
* Kết quả đạt được:
Qua việc áp dụng một số kinh nghiệm của bản thân vào việc tổ chức cho
trẻ lớp Chồi làm quen với các trò chơi dân gian, tôi đã thu được nhiều kết quả
tốt:
- 100% trẻ rất hứng thú và yêu thích các trò chơi dân gian.
- Trẻ đã biết tự tổ chức chơi các trò chơi dân gian với các bạn trong lớp.
- Qua việc thường xuyên được tham gia vào các trò chơi dân gian, nhận
thức và thể lực của các trẻ trong lớp tôi được nâng cao rõ rệt. Trẻ nhanh nhẹn,
năng động, tự tin và hồn nhiên trong giao tiếp với mọi người.
- Trò chơi dân gian còn giúp các trẻ trong lớp tôi thêm gắn bó với nhau,
nâng cao tinh thần đoàn kết và ý thức tập thể của trẻ.

17


C - KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I/ Kết luận
*Về phía trẻ:
Những hoạt động lồng ghép các trò chơi dân gian đã mang lại hiệu quả
rất cao. Trẻ hứng thú tham gia các hoạt động, đạt được mục đích yêu cầu đề
ra.
Củng cố và phát triển các tố chất thể lực: nhanh, mạnh, bền, khéo cho
trẻ.
Trẻ được củng cố, rèn luyện kỹ năng vận động, phát triển vận động cơ
bản, vận động tinh.
Có khả năng phản ứng nhanh, đúng theo tín hiệu. Đồng thời giáo dục

trẻ lòng dũng cảm, tính độc lập, ý thức tổ chức kỷ luật, biết hợp tác cùng bạn
khi tham gia các hoạt động. Đặc biệt cháu khuyết tật ở lớp nhanh nhẹn hơn,
cháu tích cực tham gia các hoạt động và khỏe mạnh hơn đầu năm.
Qua việc cho trẻ tiếp xúc, tri giác với đồ dùng đẹp có màu sắc tươi sáng
sẽ hình thành ở trẻ những bài học đầu tiên về cái đẹp.
Trẻ hứng thú được tập luyện, bố mẹ an tâm, tin tưởng khi thấy các con
khỏe mạnh cơ thể cân đối, hài hòa.
*Về phía giáo viên:
Bản thân tôi đã hiểu biết được nhiều hơn, rõ hơn về các trò chơi dân
gian, làn điệu dân ca Việt Nam. Không những chỉ là trò chơi mà thông qua đó
còn giúp cơ thể khỏe mạnh, nhanh nhẹn, linh hoạt.
Những trò chơi dân gian, làn điệu dân ca, các điệu hò, bài vè do tôi sưu
tầm đã được Ban giám hiệu nhà trường đánh giá cao, được các bạn đồng
nghiệp trong và ngoài trường hửng ứng và đưa vào dạy trẻ.
*Về phía phụ huynh:
Phụ huynh nhiệt tình hưởng ứng tham gia ủng hộ các nguyên vật liệu
làm đồ chơi dân gian; phụ huynh đã quan tâm đến việc cho trẻ chơi các trò

18


chơi dân gian do tôi cải biên để lồng các nội dung giáo dục trẻ ở nhà; cho trẻ
hát và nghe những làn điệu dân ca, hò, vè.
Phụ huynh cảm thấy tin tưởng vào kết quả giáo dục của nhà trường,
luôn thông cảm, chia sẻ những khó khăn của cô giáo, cung cấp nguyên vật
liệu giúp giáo viên trang trí lớp, làm đồ chơi
II/ Bài học kinh nghiệm
Để có được những kết quả trên, sau quá trình thực hiện, tôi đã rút ra
một số bài học kinh nghiệm sau:
Việc nghiên cứu “Tổ chức một số trò chơi dân gian cho trẻ” phù hợp

với những nội dung giáo dục đã mang lại hiệu quả hoạt động rất cao. Không
những vậy mà trẻ còn nhanh nhẹn, hoạt bát, linh hoạt hơn trong các hoạt
động.
Việc phối hợp với các bậc phụ huynh sẽ nhận được sự quan tâm ủng hộ
về vật chất cũng như tinh thần cho giáo viên, tạo điều kiện thuận lợi cho việc
nghiên cứu và triển khai các đề tài sáng kiến.
Cần lập kế hoạch tổ chức trò chơi cụ thể, hợp lý
Cần lồng ghép tích hợp các trò chơi dân gian vào trong các hoạt động
trong ngày.
Làm tốt công tác phối hợp với phụ huynh trong việc hướng dẫn và tổ
chức trò chơi dân gian
Luôn sưu tầm, đổi mới cách chơi để tạo hứng thú cho trẻ chơi
III/ Các kiến nghị và đề xuất :
1/ Đề xuất với nhà trường:
Cần trang bị đầy đủ trang thiết bị, cơ sở vật chất, tài liệu để giáo viên
có điều kiện nghiên cứu dạy và phục vụ học tập.
Tạo điều kiện cho giáo viên dự giờ, tham quan học tập những tiết tổ
chức trò chơi cho trẻ mẫu để học tập.
Thường xuyên tổ chức các hội thi “trò chơi dân gian cho trẻ” tham gia
với nhiều hình thức chơi khác nhau.
19


2/ Đề xuất với ngành giáo dục:
Tổ chức các chuyên đề thường xuyên để giáo viên tiếp cận với chương
trình mới để nâng cao hơn nữa chất lượng giảng dạy.
Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn, dự giờ theo cụm... giáo viên
dạy để giáo viên có điều kiện học tập, trao đổi kinh nghiệm về khả năng tổ
chức và sử dụng các biện pháp dạy phù hợp.
Bổ sung, hổ trợ tài liệu mới, băng, đĩa, giảng dạy theo chương trình

công nghệ thông tin...theo chương trình mầm non mới để giáo viên được học
hỏi và tiếp cận những vấn đề mới
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi đưa ra, cần những đóng góp ý
kiến để hoàn thiện hơn. Với thời gian và khả năng có hạn, bài viết chắc chắn
có nhiều thiết sót, rất mong được các cấp bổ sung để kinh nghiệm tổ chức trò
chơi dân gian cho trẻ được hoàn chỉnh.
Tôi xin chân thành cảm ơn ./.
Chư prông, ngày 2 tháng 12 năm 2016
Người viết

Nguyễn Thị Trúc

20


Tài liệu tham khảo
- Chương trình chăm sóc giáo dục mẫu giáo và hướng dẫn thực hiện 3
độ tuổi ( Bộ giáo dục – đào tạo)
- Điều lệ trường mầm non theo Quyết định Số: 04/VBHN-BGDĐT
ngày 24 tháng 12 năm 2015
- Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non (Nguyễn Thị Ánh Tuyết- Nguyễn
Thị Như Mai – Đại học sư phạm Hà Nội)
- Thông tư số 17/2009 TT- BGD ĐT ngày 25 tháng 7 năm 2009 Ban
hành Chương trình Giáo dục mầm non
- Thông tư 26/2012/TT-BGDĐT về Quy chế bồi dưỡng thường
xuyên giáo viên mầm non.
- Tuyển tập bài hát, bài thơ, câu truyện, câu đố, trò chơi trẻ 4 – 5 tuổi
Nhà xuất bản Hà Nội
- Giáo trình giáo dục học mầm non (TS Nguyễn Thị Hòa – Nhà xuất
bản sư phạm Hà Nội)

21


PHỤ LỤC 2:
MỘT SỐ TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ
1/ Trò chơi: Dung giăng dung dẻ
* Cách chơi:
+ Địa điểm : Trong nhà ngoài sân
+ Số lượng: Từ 5-10 em chơi 1 nhớm
+ Hướng dẫn: Quản trò vẽ sẳn các vòng tròn nhỏ trên đất,số lượng
vòng
tròn ích hơn số người chơi, chơi 1
Khi chơi các bạn nắm áo tạo thành một hàng đi quanh các vùng tròn và
cùng độc”dung dăng dung dè dắc trẽ đi chơi, đi đến cổng trời gặp cậu gặp mợ,
cho cháu về quê, cho dê đi học, cho cóc ở nhà cho gà bới bếp, ngồi xệp xuống
đây” khi đọc hết từ đây các bạn chơi nhanh chóng tìm một vòng tròn và ngồi
xệp xuống. Sẽ có một bạn không có vòng tròn để ngồi tiếp tục xoá vòng tròn
và chơi như trên, lại sẽ có 1 bạn không có, trò chơi tiếp tục khi chỉ còn 2
người.
* Luật chơi
+ Trong 1 khoản thời gian bạn nào khống có vòng thì bị thua
+ Hai bạn ngồi cùng 1 vòng bạn nào ngồi xuóng dưới là thắng
2) Trò chơi: Chi chi chành chành
* Cách chơi và luật chơi:
Người chơi có thể từ 3 người trở lên. Chọn một người đứng ra trước
xòe
bàn tay ra các người khác giơ ngón trỏ ra đặt vào long bàn tay vào. Người xòe
bàn tay đọc thật nhanh:
Chi chi chành chành.

Cái đanh thổi lửa.
22


Con ngựa chết chương.
Ba vương ngũ đế.
Chấp chế đi tìm
Ù à ù ập.
Đọc đến chữ “ập” người xòe tay nắm lại, những người khác cố gắng rút
tay ra thật nhanh, ai rút không kịp bị nắm trúng thì vào thế chỗ người xòe tay
và vừa làm vừa đọc bài đồng dao cho các bạn khác chơi.
3) Trò chơi: Đúc cây dừa chừa cây mỏng
Bây giờ tôi nhớ và ôn lại những kỷ niệm hồi còn nhỏ, tất cả trẽ em xóm
tôi có những trò chơi dân gian, không biết phát xuất từ lúc nào
Trò chơi sau đây rất vui, khi tụm năm tụm bảy được rồi thì chơi quên
ăn, quên làm, chơi say mê như trò chơi "Đúc cây dừa, chừa cây mỏng". Bắt
đầu trò chơi này không cần bao nhiêu người, có bao nhiêu người chơi cũng
được.
Tất cả người chơi ngồi xếp hàng xuống thềm nhà, hai chân duỗi thằng
ra
phía trước, người ở đầu hàng đếm chuyền xuống đến người ở cuối hàng và
tiếp tục người ở cuối hàng đếm chuyền đến người ở đầu hàng. Vừa đếm vừa
đọc bài ca dân gian như vầy:
Đúc cây dừa
Chừa cây mỏng
Cây bình đỏng (đóng)
Cây bí đao
Cây nào cao
Cây nào thấp
Chầp chùng mùng tơi chín đỏ

Con thỏ nhảy qua
Bà già ứ ự
23


Chùm rụm chùm rịu (rạ)
Mà ra chân này
Khi đọc hết bài ca "mà ra chân này", ở cuối câu tới chân người nào đó,
thì
thụt chân vào, người nào thụt hết hai chân thì thắng, còn lại người sau cùn
người nào chưa thụt cân vào thì thua. Khi đó những người thắng cuộc chuẩn
bị chạy để người thua cuộc rượt bắt, bắt được bất cứ người nào xả bàn làm lại.
4) Trò chơi: Mèo đuổi chuột
Trò chơi gồm từ 7 đến 10 người. Tất cả đứng thành vòng tròn, tay nắm
tay, giơ cao lên qua đầu. Rồi bắt đầu hát.
Mèo đuổi chuột
Mời bạn ra đây
Tay nắm chặt tay
Đứng thành vòng rộng
Chuột luồn lỗ hổng
Mèo chạy đằng sau
Thế rồi chú chuột lại đóng vai mèo
Co cẳng chạy theo, bác mèo hóa chuột
Một người được chọn làm mèo và một người được chọn làm chuột. Hai
người này đứng vào giữa vòng tròn, quay lưng vào nhau. Khi mọi người hát
đến câu cuối thì chuột bắt đầu chạy, mèo phải chạy đằng sau. Tuy nhiên mèo
phải chạy đúng chỗ chuột đã chạy. Mèo thắng khi mèo bắt được chuột. Rồi
hai người đổi vai trò mèo chuột cho nhau. Trò chơi lại được tiếp tục.
5) Trò chơi: Rồng rắn lên mây
Một người đứng ra làm thầy thuốc, những người còn lại sắp hàng một,

tay người sau nắm vạt áo người trước hoặc đặt trên vai của người phía trước.
Sau đó tất cả bắt đầu đi lượn qua lượn lại như con rắn, vừa đi vừa hát:
24


Rồng rắn lên mây
Có cây lúc lắc
Hỏi thăm thầy thuốc
Có nhà hay không?
Người đóng vai thầy thuốc trả lời:
- Thấy thuốc đi chơi ! (hay đi chợ, đi câu cá , đi vắng nhà... tùy ý mà chế
ra).
Đoàn người lại đi và hát tiếp cho đến khi thầy thuốc trả lời:
- Có !
Và bắt đầu đối thoại như sau : Thầy thuốc hỏi:
- Rồng rắn đi đâu?
Người đứng làm đầu của rồng rắn trả lời:
- Rồng rắn đi lấy thuốc để chữa bệnh cho con.
- Con lên mấy ?
- Con lên một
- Thuốc chẳng hay
- Con lên hai.
- Thuốc chẳng hay.
.................................................. ....
Cứ thế cho đến khi:
- Con lên mười.
- Thuốc hay vậy

.

Kế đó, thì thầy thuốc đòi hỏi:
+ Cho xin khúc đầu.
- Những xương cùng xẩu.
+ Xin khúc giữa.
- Những máu cùng me.
+ Xin khúc đuôi. Tha hồ mà đuổi

.

Lúc đó thầy thuốc phải tìm cách làm sao mà bắt cho được người cuối
25