Phố cổ thành nam là nét độc đáo trong văn hóa nam định

Phố cổ Thành Nam là nét độc đáo trong
văn hóa Nam Định
Người đăng: Uông Nga - Ngày: 23/05/2018

Không phải ngẫu nhiên mảnh đất Nam Định lại gây thương nhớ cho những người con xa quê. Nỗi nhớ
da diết, dày vò cứ cuộn lên từng đợt, đặc biệt là mỗi khi có cơn gió mùa đầu đông se se lạnh cuốn
theo những chiếc lá vàng khô rụng dưới đường thổi qua, người ta sẽ lại càng thêm nhớ Nam Định

Không phải ngẫu nhiên mảnh đất Nam Định lại gây thương nhớ cho những người con xa quê. Nỗi nhớ
da diết, dày vò cứ cuộn lên từng đợt, đặc biệt là mỗi khi có cơn gió mùa đầu đông se se lạnh cuốn theo
những chiếc lá vàng khô rụng dưới đường thổi qua, người ta sẽ lại càng thêm nhớ Nam Định. Nam Định
nói nhỏ cũng không nhỏ mà nói lớn cũng chưa hẳn đã đúng. Nhưng thành phố Nam Định của tôi chỉ cần
đi một vòng trong buổi chiều là hết. Sự hiện đại đang len lỏi trong hơi thở của cuộc sống hàng ngày ở
thành phố này, song nếu tinh ý ta sẽ phát hiện ra, Nam Định vẫn còn giữ được nét cổ kính, màu sắc và
phong vị xưa cũ của người Thành Nam. Nếu Hà Nội xưa có 36 phố phường thì thành phố Nam Định
cũng nổi tiếng và có tới 40 con phố cổ. Kể cũng lạ, xưa người ta đặt tên cho con phố, cho con người
cũng đơn giản như cách mà họ sống với nhau vậy. Phố cổ xưa là phố của dân buôn bán, nên phố bán gì
thì đặt tên ấy: Phố Hàng Mâm, phố Hàng Mã, phố hàng Vàng, phố hàng Bạc,...Những con phố cổ cứ nối
tiếp nhau, năm giữa dòng sông Vị Hoàng và hai mặt tường thành phía Đông và phía Nam. Trước cách
mạng tháng Tám năm 1945, thành phố Nam Định có 35/38 phố Hàng, 4 phố Bến, 4 phố Cửa trong các
phố. Ngay từ thế kỉ XIII, Nam Định đã trở thành trung tâm Đô thị lớn thứ hai của cả nước, ngay khi nhà
Trần thành lập thành phố này. Suốt thời gian sau đó tới thời Pháp thuộc, thành phố liên tục thay đổi diện
mạo và phát triển không ngừng, được mệnh danh là “Thành phố Dệt”.

Người ta đến với Nam Định, sống ở đây, làm ăn buôn bán rồi lập nên cả một làng nghề. Có những nghề
được truyền từ đời này sang đời khác với những bí quyết chỉ có người nối nghiệp mới được biết và chính
điều ấy đã làm nên thương hiệu của rất nhiều những món đồ, chỉ có ở Nam Định mới có: phở Cồ, bánh
gai Bà Thi, nghề làm hương, nghề đúc đồng ở Ý Yên, chuối ngự, gạo Tám Hải Hậu,...Các phường buôn,
phường nghề thường sẽ tụ lại, ở cùng với nhau trong một dãy phố và lập nên đền thờ tổ nghề hay đình

thờ thành hoàng bản quán (còn được gọi là quê gốc), đây còn là nơi hội họp của phường hội. Chắc hẳn
vì thói quen như thế nên dân gian mới có câu “buôn có hội, bán có phường”.

Chợ là nơi tập trung nhiều hàng hóa cũng là nơi tiêu thụ được số lượng hàng hóa lớn nhất. Khu chợ
sầm uất và phát triển bậc nhất phía Bắc những năm Bắc thuộc có chợ Đồng Xuân (Hà Nội), chợ Sắt (Hài
Phòng) và chợ Rồng (Nam Định). Những con phố cổ và các làng nghề ở Nam Định làm trung tâm mà tụ
hội xung quanh ấy.
Hiện nay, tuy hầu hết những con phố cổ đã không còn giữ lại được tên của nó như ở Hà Nội hay Hội An,
cũng chỉ còn một vài con phố còn bán những mặt hàng truyền thống nhưng nó vẫn phảng phất vẻ cổ
kính như điều vốn có của nó. Nam Định của tôi giờ hiện đại hơn, với cây cầu Đò Quan thay thế cho bến
Đò Quan xưa, nối liên đôi bờ sông Đào, những ngôi nhà khang trang thay thế cho những ngôi nhà mái
ngói rêu phong nhưng đi khắp thành phố, ta vẫn thấy hoa gạo đỏ rực một góc trời tháng ba dọc đường
Văn Miếu hay ở ngã tư Cửa Đông, quanh hồ Vị Xuyên, vẫn thấy hồ Tức Mặc yên lặng nằm ở một góc
thành phố. Nhưng dù là thế, trong quá khứ, phố cổ Thành Nam cũng đẹp và sầm uất không hề kém so
với Hà Nội 36 phố phường hay phố cổ Hội An....