LUẬN văn THẠC sĩ chất lượng hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện đông hưng, tỉnh thái bình hiện nay

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết đầy đủ
Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
Đoàn viên thanh niên
Hội đồng nhân dân
Mặt trận Tổ quốc
Nông thôn mới
Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia
Thanh niên cộng sản
Ủy ban nhân dân
Xã hội chủ nghĩa
Xây dựng nông thôn mới

Chữ viết tắt
CNH, HĐH
ĐVTN
HĐND
MTTQ
NTM
Nxb CTQG
TNCS
UBND
XHCN
XDNTM


MỤC LỤC
Trang
3

MỞ ĐẦU

Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC
TIỄN CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG THAM GIA XÂY
DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ
ĐOÀN XÃ Ở HUYỆN ĐÔNG HƯNG, TỈNH THÁI BÌNH

11

1.1. Hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới và
những vấn đề cơ bản về chất lượng hoạt động tham
gia xây dựng nông thôn mới của tổ chức cơ sở đoàn
xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình

11

1.2. Thực trạng và một số kinh nghiệm nâng cao chất
lượng hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới
của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh
Thái Bình

34

Chương 2. YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG HOẠT ĐỘNG THAM GIA XÂY DỰNG NÔNG
THÔN MỚI CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN XÃ Ở
HUYỆN ĐÔNG HƯNG, TỈNH THÁI BÌNH HIỆN NAY

54

2.1. Những yếu tố tác động và yêu cầu nâng cao chất lượng
hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới của tổ
chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình
hiện nay

54

2.2. Những giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động
tham gia xây dựng nông thôn mới của tổ chức cơ sở
đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình hiện
nay

61

KẾT LUẬN

89

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

91

PHỤ LỤC

99
2


3

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, đặc biệt là trong sự
nghiệp đổi mới, đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế
hiện nay, nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vị trí, vai trò cực kỳ quan
trọng. Đảng ta đã khẳng định: “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vị trí
chiến lược trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc”. Xác định đúng vị trí, tầm quan trọng của nông nghiệp, nông dân,
nông thôn trong sự nghiệp phát triển đất nước, Chính phủ ban hành Quyết
định số: 800/QĐ-TTg (04/06/2010), “Quyết định phê duyệt Chương trình mục
tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020”. UBND tỉnh
Thái Bình đã ban hành Quyết định số 1004/QĐ-UBND ngày 03/06/2011
"Quyết định Về việc phê duyệt Đề án xây dựng nông thôn mới tỉnh Thái Bình
giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020" và Quyết định số
04/2015/QĐ-UBND ngày 15/4/2015 "Quyết định ban hành Quy định đánh
giá và xét công nhận xã, huyện đạt chuẩn nông thôn mới trên địa bàn tỉnh
Thái Bình giai đoạn 2015-2020".
Đông Hưng là một huyện nằm ở trung tâm của tỉnh Thái Bình, kinh tế
chủ yếu là sản xuất nông nghiệp và một số ngành nghề tiểu thủ công nghiệp.
Thực hiện Nghị quyết của Tỉnh ủy về XDNTM, cấp ủy, chính quyền cơ sở ở
huyện quán triệt, lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện trên tất cả 19 tiêu chí và
đã thu được nhiều thành tựu quan trọng, phát huy được vai trò của mọi tổ
chức, lực lượng, nhất là của tổ chức cơ sở đoàn. Có thể khẳng định rằng, từ
khi thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia về XDNTM, kinh tế nông
nghiệp đã có những bước phát triển vượt bậc, có chiều sâu; tình hình an ninh
chính trị được củng cố và giữ vững; bộ mặt nông thôn nước ta nói chung,
nông thôn ở huyện Đông Hưng và tỉnh Thái Bình nói riêng thay đổi toàn diện,
trở nên tươi mới, tràn đầy sức sống. Đây là chủ trương đúng đắn, nhận được
sự đồng tình, ủng hộ của tất cả các tổ chức, lực lượng, nhất là của nông dân.

4


Xây dựng nông thôn mới là trách nhiệm của mọi tổ chức, lực lượng, cả
hệ thống chính trị và của toàn dân, trong đó có Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Là
thành viên của hệ thống chính trị, một lực lượng trẻ, khỏe, có trình độ, năng
động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, với vai trò, chức năng, nhiệm vụ của
mình, Đoàn luôn xung kích đi đầu trong mọi hoạt động XDNTM. Quyết định
số 324/QĐ-TTg (18/02/2013), phê duyệt “Đề án Đoàn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh tham gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2013 - 2020” của
Chính phủ là cơ sở pháp lý để Đoàn triển khai thực hiện cuộc vận động “Tuổi
trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới” và phát huy vai trò xung kích trong
tuyên truyền vận động ĐVTN và nhân dân thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ
XDNTM hiện nay.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động tham gia XDNTM của tổ
chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình cũng còn có những hạn
chế, bất cập như: nhiều tổ chức cơ sở Đoàn chưa chú trọng giáo dục, tuyên
truyền, vận động, tập hợp, tổ chức cho ĐVTN và nhân dân thực hiện; hoạt động
xung kích XDNTM của một số cơ sở đoàn còn hạn chế, chất lượng chưa cao;
nhiều ĐVTN không thiết tha, thiếu trách nhiệm trong thực hiện các nhiệm vụ
XDNTM ở địa phương…. Những hạn chế trên phần nào ảnh hưởng đến kết quả
thực hiện nhiệm vụ XDNTM của địa phương. Vì vậy, hơn lúc nào hết, cần nâng
cao chất lượng hoạt động tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở Đoàn xã ở huyện
Đông Hưng, tỉnh Thái Bình.
Với những lý do đó, tác giả lựa chọn vấn đề: "Chất lượng hoạt động
tham gia xây dựng nông thôn mới của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông
Hưng, tỉnh Thái Bình hiện nay" làm đề tài luận văn thạc sỹ chuyên ngành
xây dựng Đảng và chính quyền nhà nước. Đây là vấn đề cấp thiết, có ý nghĩa
lý luận và thực tiễn sâu sắc.
2.Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài

Xây dựng NTM được Đảng ta xác định là một nội dung có vị trí chiến
lược quan trọng, là một trong những vấn đề có ý nghĩa quyết định đến sự phát
5


triển kinh tế - xã hội, ổn định chính trị và sự phát triển bền vững của đất nước.
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng, là lực lượng nòng
cốt trong phong trào thanh niên, có vai trò rất quan trọng trong thực hiện
nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược này. Vì vậy, liên quan đến đề tài luận văn, đã
giành được sự quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà lãnh đạo, quản lý, các nhà
khoa học. Tiêu biểu có các công trình sau:
* Các công trình nghiên cứu về nông nghiệp, nông dân, nông thôn
và xây dựng nông thôn mới :
Về nông nghiệp, nông dân, nông thôn có các công trình: Đặng Kim
Sơn (2008), Nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam - Hôm nay và mai
sau, Nxb CTQG, Hà Nội. Tác giả làm rõ thực trạng về nông nghiệp, nông
dân, nông thôn Việt Nam trong 20 năm đổi mới (1986 - 2007), từ đó đề xuất
phương hướng, kiến nghị các chính sách nhằm thúc đẩy sự phát triển nông
nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam. Hoàng Ngọc Hòa (2008), Nông
nghiệp, nông dân, nông thôn trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện
đại hoá ở nước ta, Nxb CTQG, Hà Nội. Tác giả làm rõ lý luận và thực tiễn
vai trò lãnh đạo của Đảng đối với sự nghiệp đổi mới CNH, HĐH nông
nghiệp, nông thôn, từ đó đưa ra những giải pháp tiếp tục thực hiện ở nước ta
hiện nay; Nguyễn Xuân Thắng (2017), Xây dựng môi trường văn hóa ở nông
thôn tỉnh Bình Dương hiện nay, Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Chủ nghĩa xã
hội khoa học, Học viện Chính trị. Các công trình đã nghiên cứu làm rõ thực
trạng việc làm, thu nhập của nông dân dưới tác động của kinh tế thị trường,
quá trình đô thị hóa... Từ đó đề xuất những giải pháp căn bản nhằm xây dựng
môi trường văn hóa, tạo việc làm, tăng thu nhập cho nông dân.
Về xây dựng nông thôn mới có các công trình: PGS.TS Vũ Văn Phúc

(Chủ biên - 2012), Xây dựng nông thôn mới - những vấn đề lý luận và thực
tiễn, Nxb CTQG, Hà Nội; Tô Xuân Dân (2013), Xây dựng nông thôn mới ở
Việt Nam, tầm nhìn mới, tổ chức quản lý mới, bước đi mới, Nxb Nông nghiệp,
6


Hà Nội. Từ nghiên cứu những kinh nghiệm quốc tế về XDNTM, các tác giả đã
đề cập tới nội dung, yêu cầu XDNTM gắn liền với quá trình CNH, HĐH đất
nước, chỉ ra những nhiệm vụ và cách thức tổ chức XDNTM hiện nay đề xuất
những giải pháp tổ chức thực hiện ở Việt Nam hiện nay. Nguyễn Văn Ghi
(2017), Đảng bộ tỉnh Hải Dương lãnh đạo xây dựng nông thôn mới từ năm
2008 đến năm 2015; Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng sản
Việt Nam, Học viện Chính trị; Lê Minh Tấn (2015), Huyện ủy Củ Chi lãnh đạo
xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn hiện nay", Luận văn thạc sĩ chuyên
ngành Xây dựng Đảng và chính quyền nhà nước, Học viện Chính trị; Ngô Văn
Khánh (2015), Hoạt động lãnh đạo xây dựng nông thôn mới của Đảng bộ
huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng hiện nay", Luận văn thạc sĩ chuyên
ngành Xây dựng Đảng và chính quyền nhà nước, Học viện Chính trị. Những
tác giả trên bước đầu nghiên cứu quá trình lãnh đạo XDNTM của một số đảng
bộ địa phương, nghiên cứu thực trạng phát huy vai trò của các chủ thể trong
thực hiện CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn, trong phát triển nền nông
nghiệp bền vững và XDNTM, từ đó đề xuất phương hướng và một số giải pháp
cơ bản phát triển CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn và XDNTM ở các địa
phương trên.
Về XDNTM ở tỉnh Thái Bình có các công trình nghiên cứu: TS Tạ
Ngọc Giáo (2011), Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng công
tác lập dự toán ngân sách để gắn chặt chẽ và sử dụng có hiệu quả các nguồn
lực phục vụ tiến trình XDNTM ở tỉnh Thái Bình, Cổng thông tin điện tử tỉnh
Thái Bình; Lương Thị Kim Oanh (2014), Đảng bộ huyện Kiến Xương, tỉnh
Thái Bình lãnh đạo phát triển kinh tế nông nghiệp từ năm 2001 đến năm

2013, Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Học
viện Chính trị Khu vực 1; Đào Sơn Hải (2016), Đảng bộ tỉnh Thái Bình lãnh
đạo xây dựng nông thôn mới từ năm 2008 đến năm 2015, Luận văn Thạc sĩ
chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Học viện Chính trị. Trên cơ
7


sở vận dụng các quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về vấn đề nông nghiệp, nông thôn,
nông dân, các tác giả đã làm sáng tỏ những vấn đề về lý luận và thực tiễn trong
XDNTM ở tỉnh Thái Bình; luận giải các vấn đề về quan điểm, mục tiêu và một
số nội dung chủ yếu về quản lý nhà nước về NTM; kinh nghiệm, phương hướng
và giải pháp XDNTM ở Thái Bình trong thời gian tới.
* Các công trình nghiên cứu về tổ chức cơ sở đoàn, về thanh niên và
hoạt động của Đoàn Thanh niên trong xây dựng nông thôn mới:
Về tổ chức cơ sở Đoàn, về thanh niên có các công trình: Nguyễn Duy
Vũ (2015), "Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh lãnh đạo công tác thanh niên
trong giai đoạn hiện nay", Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành xây dựng Đảng và
chính quyền nhà nước, Học viện Chính trị; Phan Văn Sáu (2015), "Chất
lượng lãnh đạo công tác thanh niên của các đảng bộ huyện ở tỉnh Sóc Trăng
hiện nay", Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành xây dựng Đảng và chính quyền
nhà nước, Học viện Chính trị. Các đề tài đã nêu được vị trí, vai trò của công
tác Đoàn và phong trào thanh niên; đánh giá thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân
và rút ra một số kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực
hiện các mặt hoạt động của công tác Đoàn và phong trào thanh niên của các tổ
chức cơ sở đoàn. Đồng thời, các tác giả đã dự báo những yếu tố tác động và
đã đề xuất những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng, hiệu quả lãnh đạo
công tác thanh niên, nâng cao chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh
niên ở các đảng bộ địa phương cấp tỉnh, thành phố.
Về hoạt động tham gia XDNTM của Đoàn thanh niên: Nguyễn Đức

Long (2015), Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cấp cơ sở ở các huyện
ngoại thành Hà Nội trong xây dựng nông thôn mới hiện nay, Luận văn Thạc sĩ
chuyên ngành Chủ nghĩa xã hội khoa học, Học viện Chính trị; Nguyễn Đức
Hiền (2017), Vai trò của đoàn viên, thanh niên trong xây dựng nông thôn mới
trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay, Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Chủ
nghĩa xã hội khoa học, Học viện Chính trị. Các công trình đã luận giải cơ sở
8


lý luận, thực tiễn về thực hiện trí thức hóa thanh niên công nhân, nông dân,
XDNTM, đề xuất một số giải pháp phát huy vai trò của Đoàn trong thực hiện
trí thức hóa công nhân, nông dân, XDNTM.
Như vậy, đến nay đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về nông
nghiệp, nông dân, nông thôn, XDNTM, vai trò của Đoàn trong XDNTM được
công bố. Các công trình đã phân tích khá sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh, quan
điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác ĐVTN. Trong đó
xác định tham gia XDNTM là một nhiệm vụ, nội dung của công tác Đoàn.
Những luận bàn của công trình về chức năng, nhiệm vụ của Đoàn là cơ sở khoa
học để tác giả nghiên cứu những vấn đề lý luận, thực tiễn hoạt động tham gia
XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng.
Tuy nhiên cho đến nay, chưa có đề tài nào nghiên cứu một cách cơ bản
hệ thống về chất lượng hoạt động tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn
xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình với tính chất là một công trình khoa
học độc lập. Vì vậy đề tài luận văn không trùng lặp với các công trình khoa
học, luận văn luận án đã công bố. Tác giả luận văn trân trọng kế thừa kết quả
của các công trình trên nghiên cứu, thực hiện nhiệm vụ đề tài đặt ra.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Làm rõ những vấn đề cơ bản về lý luận, thực tiễn chất lượng hoạt động
tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã và đề xuất những giải pháp nâng

cao chất lượng hoạt động tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở
huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ những vấn đề cơ bản về chất lượng hoạt động tham gia
XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình.
- Đánh giá đúng thực trạng chất lượng; chỉ rõ nguyên nhân và rút ra
một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng hoạt động tham gia XDNTM của tổ
chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình.
9


- Xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng
hoạt động tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng,
tỉnh Thái Bình hiện nay.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu
Chất lượng hoạt động tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở
huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình.
* Phạm vi nghiên cứu
Hoạt động và chất lượng hoạt động tham gia XDNTM của tổ chức cơ
sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình; tiến hành điều tra, khảo sát
tại một số đoàn cơ sở xã ở huyện Đông Hưng.
Những tư liệu, số liệu điều tra, khảo sát, đánh giá phục vụ cho đề tài
giới hạn từ năm 2011 đến nay.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận
Đề tài nghiên cứu dựa trên những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin
về thanh niên, công tác thanh niên; tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của
Đảng Cộng sản Việt Nam về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, về xây dựng
nông thôn mới; về thanh niên và công tác thanh niên.

* Cơ sở thực tiễn
Thực tiễn hoạt động và chất lượng hoạt động tham gia XDNTM của tổ
chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng từ Đại hội Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh huyện Đông Hưng lần thứ XIV đến nay; các báo cáo tổng kết của
Huyện Đoàn, các số liệu điều tra, khảo sát thực tế tại một số đoàn cơ sở xã
trên địa bàn huyện Đông Hưng.
* Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, đề tài sử dụng
tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học chuyên ngành và liên ngành,
10


trong đó chú trọng các phương pháp: lôgic - lịch sử, phân tích - tổng hợp, thống
kê, so sánh; điều tra xã hội học, tổng kết thực tiễn và phương pháp chuyên gia.
6. Ý nghĩa của luận văn
Đề tài nghiên cứu thành công sẽ góp phần làm phong phú thêm lý luận
về công tác đoàn và hoạt động tham gia XDNTM của đoàn ở cấp cơ sở.
Cung cấp thêm những luận cứ khoa học giúp cho các cấp ủy, chính quyền
địa phương lãnh đạo, chỉ đạo công tác thanh niên, tổ chức đoàn các cấp xác định
các chủ trương, giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động tham gia XDNTM của
tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình hiện nay.
Đồng thời, luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên
cứu, giảng dạy, học tập về công tác thanh niên ở các trung tâm bồi dưỡng
chính trị cấp huyện trở lên, các cơ sở đào tạo liên quan đến công tác đoàn
trong hệ thống giáo dục quốc dân trên địa bàn.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm phần mở đầu; 2 chương (4 tiết); kết luận, danh mục tài
liệu tham khảo và phụ lục.

11

Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CHẤT LƯỢNG
HOẠT ĐỘNG THAM GIA XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA TỔ CHỨC
CƠ SỞ ĐOÀN XÃ Ở HUYỆN ĐÔNG HƯNG, TỈNH THÁI BÌNH

1.1. Hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới và những vấn đề
cơ bản về chất lượng hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới của tổ
chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình
1.1.1. Tổ chức cơ sở đoàn xã và hoạt động tham gia xây dựng nông
thôn mới của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình
* Khái quát về huyện Đông Hưng
Đông Hưng là huyện nông nghiệp nằm ở vị trí trung tâm tỉnh Thái Bình
thuộc đồng bằng châu thổ sông Hồng, diện tích tự nhiên 199,3 km 2 (năm
2016) trong đó đất nông nghiệp 14.003 ha chiếm 70,3%, bình quân đất canh
tác trên đầu người là 600m 2/người. Huyện có 43 xã và 01 thị trấn; với 227
thôn và 10 tổ dân phố của Thị trấn, quy mô diện tích đất nông nghiệp bình
quân gần 63,1 ha/thôn, bình quân 832 khẩu/ thôn với 317 hộ. Dân số toàn
huyện 233.191 người (năm 2016), (Thị trấn 3000 người), lao động trong các
ngành kinh tế có 104.655 người, trong đó lao động nông, lâm, thủy sản chiếm
56,6%. Nhân khẩu bình quân mỗi xã từ 5.360 người.
Diện tích tự nhiên bình quân 408,7 ha/xã, đất nông nghiệp bình quân
325,6 ha/xã, cao nhất khoảng hơn 600 ha, thấp nhất 140 ha. Những năm trước
đây huyện Đông Hưng đã thực hiện việc dồn các trại lẻ vào các làng nên phần
lớn các thôn, xóm đều tập trung, liền kề nhau, những cánh đồng được giải
phóng rộng mở, thuỷ lợi được quy hoạch khá hoàn chỉnh góp phần quan trọng
vào phát triển nông nghiệp. Tăng trưởng kinh tế năm sau cao hơn năm trước:
năm 2016 đạt 8,4%; năm 2017 đạt 9,74%. Xác định nông nghiệp là lĩnh vực
quan trọng nên các cấp, các ngành đã đầu tư trí tuệ, khoa học, kỹ thuật và tài

chính để khuyến khích nông nghiệp và kinh tế nông thôn phát triển về các
chính sách chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; dồn điền đổi thửa đất nông
nghiệp; đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật cho nông thôn, xây dựng điểm
12


mô hình nông thôn mới; quan tâm phát triển nền văn hóa tiên tiến, kết hợp với
phát huy văn hóa cổ truyền mang đặc sắc của huyện.
Hiện nay huyện Đông Hưng có 26/43 xã đã về đích NTM (tính đến hết
năm 2017). Hệ thống chính trị ở các xã bao gồm tổ chức đảng, chính quyền và
Mặt trận Tổ quốc. Về cơ cấu tổ chức đảng ở các xã: Đảng ủy xã là cơ quan lãnh
đạo mọi mặt hoạt động của xã giữa hai kỳ đại hội, hoạt động theo Điều lệ Đảng,
trong khuôn khổ của Hiến pháp và theo nhiệm kỳ của mỗi khóa là 05 năm. Giúp
việc cho đảng ủy xã có các cơ quan: Văn phòng, Ủy ban kiểm tra, Ban tổ chức,
Ban tuyên giáo, Ban dân vận. Dưới đảng ủy là các chi bộ thôn, xóm, trường học.
Về cơ cấu tổ chức chính quyền các xã: Theo Luật Tổ chức Chính quyền địa
phương, chính quyền các xã ở huyện Đông Hưng gồm Hội đồng nhân dân và Ủy
ban nhân dân hoạt động theo nhiệm kỳ của mỗi khóa là 05 năm.
Hội đồng nhân dân các xã có từ 25 đến 27 đại biểu. Thường trực Hội
đồng nhân dân xã gồm Chủ tịch Hội đồng nhân dân, một Phó Chủ tịch Hội
đồng nhân dân. Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã là đại biểu Hội đồng nhân
dân hoạt động chuyên trách. Hội đồng nhân dân xã thành lập Ban pháp chế,
Ban kinh tế - xã hội.
Ủy ban nhân dân xã gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Ủy viên phụ trách
quân sự, Ủy viên phụ trách công an. Giúp việc cho UBND xã có các cơ quan:
Văn phòng - Thống kê, Văn hóa - Xã hội, Tư pháp - Hộ tịch, Kế toán - Tài
chính, Địa chính - Xây dựng, Công an, Quân sự, Thương binh - Xã hội.
Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ở các xã là bộ phận của hệ thống
chính trị của các xã, chịu sự lãnh đạo của đảng ủy xã; là cơ sở chính trị của
chính quyền nhân dân; là nơi thể hiện ý chí, nguyện vọng, tập hợp khối đại

đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong xã; nơi hiệp
thương, phối hợp và thống nhất hành động của các thành viên. Thành viên của
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ở các xã bao gồm: Đảng ủy xã, Hội cựu chiến
binh, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội nông dân, Hội phụ nữ.
* Tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình
- Quan niệm tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng
13


Đoàn TNCS Hồ Chí Minh được tổ chức từ Trung ương đến cơ sở gồm 4
cấp: Cấp Trung ương; tỉnh và tương đương; huyện và tương đương; cấp cơ sở
(xã, phường, thị trấn, cơ quan, đơn vị). Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có vai trò rất
quan trọng trong thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ cách mạng. Khoản 1 Điều 17,
Điều lệ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (được Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thông qua ngày 13/12/2017) quy định: Tổ chức cơ sở
Đoàn gồm: Đoàn cơ sở và chi đoàn cơ sở, là nền tảng của Đoàn, được thành lập
theo địa bàn dân cư, theo ngành nghề, theo đơn vị học tập, công tác, lao động,
nơi cư trú và đơn vị cơ sở trong lực lượng vũ trang nhân dân [25]. Theo đó, tổ
chức đoàn cơ sở ở xã là tổ chức cơ sở đoàn.
Tổ chức cơ sở đoàn ở huyện Đông Hưng bao gồm: Đoàn cơ sở 43 xã
và Đoàn cơ sở thị trấn Đông Hưng; Đoàn cơ sở 04 trường trung học phổ
thông; Đoàn cơ sở Trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện Đông Hưng,
Đoàn cơ sở Trung tâm dạy nghề huyện Đông Hưng, Đoàn cơ sở khối các cơ
quan huyện và LLVT. Ở đây, luận văn chỉ bàn về tổ chức cơ sở đoàn xã, bao
gồm 43 Đoàn cơ sở xã.
Như vậy, Tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng là một bộ phận
của tổ chức đoàn huyện Đông Hưng, là thành viên tổ chức chính trị - xã hội
cấp xã đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của đảng ủy; sự quản lý, điều hành của
chính quyền các xã; sự chỉ đạo của Huyện Đoàn Đông Hưng nhằm đại diện
cho quyền lợi của thanh niên, xây dựng tổ chức đoàn cơ sở vững mạnh, xây

dựng tổ chức đảng, chính quyền vững mạnh; phát huy vai trò xung kích của
thanh niên thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ của địa phương.
- Cơ cấu tổ chức của tổ chức cơ sở đoàn xã:
Tổ chức cơ sở đoàn xã bao gồm ban chấp hành đoàn xã, dưới ban chấp
hành đoàn xã có các chi đoàn. Chi đoàn được tổ chức ở các thôn, xóm, các
trường trung học cơ sở. Theo quy định của Điều lệ Đoàn, Đoàn viên có độ
tuổi từ 16 đến 30; thanh niên có độ tuổi từ 15 đến 35 tuổi. Tổng số ĐVTN
của các tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng hiện nay là: 39.640
ĐVTN (chiếm khoảng 17% dân số).
14


Đoàn cơ sở xã là cấp trên trực tiếp của chi đoàn. Đơn vị có từ 02 chi
đoàn trở lên và có ít nhất 30 đoàn viên trở lên thì thành lập đoàn cơ sở. Ở các
xã có từ 02 chi đoàn trở lên nhưng không đủ 30 đoàn viên vẫn thành lập đoàn
cơ sở. Ban chấp hành đoàn cơ sở xã ở huyện Đông Hưng thường có: 01 bí
thư, 01-02 phó bí thư, 03-05 ủy viên ban thường vụ, 05-07 ủy viên ban chấp
hành, do Đại hội Đoàn TNCS Hồ Chí Minh các xã bầu ra theo nhiệm kỳ 5
năm 1 lần; thực hiện theo nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
Chi đoàn là tổ chức tế bào của Đoàn, là hạt nhân nòng cốt đoàn kết,
tập hợp thanh thiếu nhi. Các chi đoàn, phân đoàn được tổ chức ở các thôn,
xóm, trường học theo địa bàn dân cư. Ban chấp hành chi đoàn gồm 03-05
ủy viên, 01 bí thư và 01 phó bó thư do Đại hội chi đoàn bầu ra theo nhiệm
kỳ 05 năm hai lần.
- Chức năng của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng:
Chức năng của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng xuất phát từ
chức năng của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã được quy định trong Điều lệ
Đảng và Điều lệ Đoàn. Đảng ta xác định: “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng, thường xuyên bổ sung lực lượng trẻ cho
Đảng, kế tục sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí

Minh; là lực lượng nòng cốt trong phong trào thanh niên; là trường học xã hội
chủ nghĩa; đại diện cho quyền lợi thanh niên; phụ trách đội Thiếu niên Tiền
phong Hồ Chí Minh” [23, tr.59].
- Nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng
Căn cứ Điều 18, Điều lệ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (khóa XI), Nghị
quyết của BCHTW Đoàn, quy chế và quy định, hướng dẫn của tổ chức đoàn
cấp trên,tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng có những nhiệm vụ sau:
Thứ nhất, đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính
đáng của cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu nhi.
Nhiệm vụ này quyết định sự tồn tại hay không của Đoàn Thanh niên, vì
bất kỳ một tổ chức nào ra đời trước hết là có nhiệm vụ đại diện và bảo vệ lợi
15


ích cho các thành viên của nó. Nhu cầu và lợi ích luôn gắn liền với mỗi con
người trong đời sống xã hội. Bất kỳ một tổ chức chính trị - xã hội nào cũng
không thể tồn tại và phát triển được nếu trong thực tiễn những hoạt động của
nó không phản ánh được những nhu cầu và lợi ích ở những mức độ nhất định.
Vì vậy, nếu xem nhẹ nhiệm vụ đại diện và bảo vệ quyền lợi của tuổi trẻ thì chắc
chắn thanh niên sẽ xa rời tổ chức Đoàn, còn đoàn viên sẽ trở nên “chán” Đoàn,
bỏ sinh hoạt đoàn. Hoàn thành tốt nhiệm vụ này là một điều kiện quan trọng
quyết định sự tồn tại và phát triển của Đoàn TNCS.
Thứ hai, tổ chức các hoạt động, tạo môi trường giáo dục, rèn luyện
đoàn viên, thanh thiếu nhi nhằm góp phần thực hiện các nhiệm vụ chính trị,
kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng, an ninh của địa phương, đơn vị.
Đây là nhiệm vụ cơ bản nhất cần được quán triệt trong công tác thanh
niên nói chung và trong công tác Đoàn nói riêng. Hiệu quả giáo dục con
người được Đoàn TNCS Hồ Chí Minh coi là thước đo khả năng thể hiện vị trí,
vai trò của Đoàn trong thanh niên và trong xã hội.
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh

niên Việt Nam. Trường học XHCN hiểu theo nghĩa rộng là môi trường giáo
dục, rèn luyện, định hướng giá trị cho thanh niên theo lý tưởng của Đảng và
Chủ tịch Hồ Chí Minh lựa chọn. Do đó, Đoàn TNCS phải thông qua các nội
dung phương thức hoạt động khác nhau, với nhiều loại hình giáo dục khác
nhau để đoàn kết tập hợp, giáo dục thanh niên.
Thứ ba, phối hợp với chính quyền, các đoàn thể và các tổ chức kinh
tế - xã hội làm tốt công tác thanh niên, chăm lo xây dựng Đoàn, tích cực
xây dựng cơ sở Đoàn, Hội, Đội ở địa bàn dân cư, tham gia xây dựng, bảo
vệ Đảng và chính quyền.
Đây là nhiệm vụ quan trọng của Đoàn, góp phần xây dựng Đoàn vững
mạnh về mọi mặt, xây dựng Đảng, chính quyền ở địa phương đủ sức lãnh
đạo, quản lý địa phương. Thực hiện Nghị quyết số: 17-NQ/TW của Ban Chấp
hành Trung ương khóa XI về “Đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính
16


trị cơ sở xã, phường, thị trấn”, các tổ chức cơ sở đoàn xã cần phối hợp với Hội
Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân… tích cực tuyên truyền, vận động
nhân dân tham gia thực hiện tốt cuộc vận động xây dựng chỉnh đốn Đảng, góp
phần củng cố tổ chức cơ sở đảng xã, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến
đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị.
- Các mối quan hệ chủ yếu của tố chức cơ sở đoàn xã ở
huyện Đông Hưng.
Căn cứ quy định của Điều lệ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (khóa XI), tổ
chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng có các mối quan hệ chủ yếu sau:
Quan hệ giữa tổ chức cơ sở đoàn xã với tổ chức Đoàn cấp trên là mối
quan hệ giữa cấp dưới và cấp trên, giữa chịu sự hướng dẫn, kiểm tra với
hướng dẫn, kiểm tra, theo đó các tổ chức cơ sở đoàn xã thực hiện chủ trương,
chương trình hành động của tổ chức Đoàn cấp trên, thực hiện chế độ báo cáo
và kiến nghị tổ chức Đoàn cấp trên về các vấn đề liên quan đến tổ chức và

hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.
Quan hệ giữa tổ chức cơ sở đoàn xã với cấp ủy đảng cùng cấp là quan
hệ giữa phục tùng sự lãnh đạo và lãnh đạo. Nội dung lãnh đạo của đảng ủy xã
đối với Đoàn thanh niên thể hiện ở việc định hướng chính trị, giúp đỡ Đoàn
xác định mục tiêu, chức năng, nhiệm vụ, xây dựng các nguyên tắc tổ chức,
định ra chương trình hành động. Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, nguyên tắc
tổ chức của mình, tổ chức cơ sở đoàn xã cụ thể hóa các Nghị quyết của cấp
ủy đảng các cấp thành các kế hoạch, chương trình hành động của Đoàn; phổ
biến, quán triệt cho từng cán bộ đoàn, ĐVTN, động viên mọi cán bộ, đoàn
viên thực hiện thắng lợi các kế hoạch, chương trình hành động đã đề ra; bổ
sung nguồn sinh lực mới cho đảng bộ, giúp Đảng trẻ hóa đội ngũ, nâng cao
năng lực và sức chiến đấu.
Quan hệ giữa tổ chức cơ sở đoàn xã với ủy ban nhân dân cùng cấp là
mối quan hệ giữa phục tùng sự quản lý, chỉ đạo với quản lý, chỉ đạo.
Đoàn thanh niên không chỉ thực hiện chức năng bảo vệ lợi ích chính
đáng của thế hệ trẻ trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật mà còn có trách
17


nhiệm, quyền hạn tham gia xây dựng, củng cố chính quyền nhân dân. UBND
xã là cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương, quyết định và tổ chức thực hiện
các biện pháp nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong đó có tổ chức
cơ sở đoàn xã; huy động các nguồn lực xã hội để xây dựng và phát triển kinh
tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn xã. Thực hiện tốt mối
quan hệ này sẽ giúp Ủy ban nhân dân và Đoàn Thanh niên hoàn thành tốt
nhiệm vụ của mình, nâng cao hiệu quả hoạt động, đồng thời phát huy vai trò
của Đoàn Thanh niên và tuổi trẻ tham gia thực hiện tốt chủ trương, đường lối
của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, góp phần phát triển bền
vững kinh tế - xã hội của địa phương.
Quan hệ giữa tổ chức cơ sở đoàn xã với các tổ chức chính trị - xã hội

cùng cấp (MTTQ, Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh, Hội nông dân) là mối
quan hệ hữu cơ giữa các bộ phận hợp thành chỉnh thể liên minh chính trị.
bình đẳng, đoàn kết, thống nhất phối hợp hoạt động.
Tổ chức cơ sở đoàn và các tổ chức chính trị xã hội ở xã đều là thành
viên của Mặt trận Tổ quốc cùng cấp, có quyền hạn và trách nhiệm như nhau
nhằm giáo dục, phát huy tiềm năng cách mạng to lớn của thanh niên; đồng
thời vận động đổi mới các tổ chức trong hệ thống chính trị nhằm xây dựng
các tổ chức đảng ở địa phương trong sạch, vững mạnh, chính quyền cấp xã
của dân, do dân, vì dân.
* Hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới của tổ chức cơ sở đoàn
xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình
- Quan niệm và tiêu chí xây dựng nông thôn mới
Nông thôn là khái niệm dùng để chỉ một địa bàn mà ở đó sản xuất nông
nghiệp chiếm tỷ trọng lớn. Nông thôn có thể được xem xét trên nhiều góc độ
như: kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội... Tại Điều 1, Thông tư số 54/2009/TTBNNPTNT ngày 21/8/2009 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn,
khái niệm nông thôn được hiểu một cách thống nhất: “Nông thôn là một tổng
thể tự nhiên - kinh tế - xã hội của môi trường địa lý sinh thái nông nghiệp. Là
18


phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành phố, thị xã, thị trấn
được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là Ủy ban nhân dân xã” [2, tr.1]. Như
vậy, nông thôn là vùng lãnh thổ ngoài khu vực thành phố, thị xã, thị trấn, có
mật độ dân cư thấp, môi trường tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội khác với
thành thị. Nông thôn Việt Nam là những vùng đất thuộc lãnh thổ Việt Nam, ở
đó dân cư sinh sống chủ yếu bằng sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp và một số
ngành nghề tiểu thủ công nghiệp.
Theo tinh thần Nghị quyết 26-NQ/TW của Trung ương (Khóa X), nông
thôn mới là khu vực nông thôn có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội từng bước
hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông

nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn
với đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn dân chủ, ổn định, giàu bản sắc
văn hóa dân tộc; môi trường sinh thái được bảo vệ; an ninh trật tự được giữ
vững; đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao;
theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Xây dựng NTM là hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng,
sự quản lý, điều hành của chính quyền các cấp với sự tham gia của cả hệ
thống chính trị, của mọi tổ chức và nhân dân nhằm quán triệt và triển khai các
quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước để
thực hiện thắng lợi Bộ tiêu chí Quốc gia về XDNTM theo Nghị định của Chính
phủ. Đây là một cuộc cách mạng, một cuộc vận động lớn có sức lan tỏa rộng
khắp trong cộng đồng dân cư trên phạm vi cả nước nhằm thực hiện thắng lợi
mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng xác định
là: “Xây dựng nông thôn mới ngày càng giàu đẹp, dân chủ, công bằng, văn
minh, có cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất phù hợp, kết cấu hạ tầng kinh
tế - xã hội phát triển ngày càng hiện đại”.
Nội dung XDNTM ở tỉnh Thái Bình nói chung, các xã ở huyện Đông
Hưng, tỉnh Thái Bình nói riêng hiện nay là xây dựng đồng bộ, toàn diện, hiệu
quả nông nghiệp, nông dân, nông thôn theo chuẩn mực mới: là nông thôn có
19


nền kinh tế phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của cư dân nông thôn
được nâng cao; nông thôn phát triển theo quy hoạch, có kết cấu hạ tầng kinh
tế, xã hội hiện đại, môi trường sinh thái được bảo vệ; dân trí được nâng cao,
bản sắc văn hóa dân tộc luôn được giữ gìn và phát huy; an ninh tốt, dân chủ
được mở rộng; chất lượng hệ thống chính trị được nâng cao. Thực chất ở đây
là thực hiện thắng lợi 19 tiêu chí trong Bộ tiêu chí Quốc gia về XDNTM gắn
với đặc điểm của địa phương. Trên cơ sở các Nghị quyết và Chương trình của
Tỉnh ủy Thái Bình về quy hoạch và XDNTM, căn cứ vào quy hoạch đã được

UBND tỉnh phê duyệt cả tổng thể và chi tiết đến năm 2020, định hướng đến
2030, các huyện đã triển khai thực hiện, tập trung vào các nhóm tiêu chí sau:
Nhóm 1, quy hoạch (1 tiêu chí): Là tiêu chí về quy hoạch sử dụng đất
và hạ tầng cho phát triển sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công
nghiệp, dịch vụ; quy hoạch phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội - môi trường;
quy hoạch phát triển các khu dân cư.
Nhóm 2, hạ tầng kinh tế - xã hội (8 tiêu chí): Bao gồm các tiêu chí về giao
thông; thủy lợi; điện; trường học; cơ sở vật chất văn hóa; chợ nông thôn; bưu
điện; nhà ở dân cư.
Nhóm 3, kinh tế và tổ chức sản xuất (4 tiêu chí): Bao gồm các tiêu chí
về thu nhập; hộ nghèo; cơ cấu lao động; hình thức tổ chức sản xuất.
Nhóm 4, văn hóa - xã hội - môi trường (4 tiêu chí): Bao gồm các tiêu chí
về giáo dục; y tế; văn hóa; môi trường.
Nhóm 5, Hệ thống chính trị (2 tiêu chí): Bao gồm các tiêu chí về Hệ
thống tổ chức chính trị - xã hôi; an ninh trật tự xã hội [Phụ lục 2].
Biện pháp tiến hành xây dựng nông thôn mới, là thực hiện tổng thể các
hoạt động của các chủ thể, các lực lượng nhằm phát huy mọi nguồn lực trong
xã hội để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra. Đó là: phát huy
vai trò của tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể chính trị - xã hội và toàn dân
trong việc tuyên truyền, giáo dục; huy động mọi nguồn lực và tổ chức thực
hiện có hiệu quả các tiêu chí XDNTM ở từng địa phương.
20


- Quan niệm hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới của tổ chức
cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình:
Xây dựng NTM là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, là nhiệm vụ
của mọi tổ chức, lực lượng, của cả hệ thống chính trị. Mỗi tổ chức, lực lượng
có vị trí, vai trò và nhiệm vụ khác nhau, việc xác định đúng vị trí, nhiệm vụ
của từng chủ thể có ý nghĩa rất quan trọng, như thế mới phát huy tốt vai trò

của họ trong thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ XDNTM ở địa phương.
Tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình là một
thành viên quan trọng của hệ thống chính trị cơ sở, thực hiện nhiệm vụ
XDNTM là chức năng, nhiệm vụ được quy định trong Điều lệ Đoàn, trong Đề
án “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tham gia xây dựng nông thôn
mới giai đoạn 2013- 2020” đã được Chính phủ phê duyệt.
Từ cách tiếp cận như trình bày ở trên, có thể quan niệm: Hoạt động
tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái
Bình hiện nay là tổng hòa các nội dung, cách thức, biện pháp mà tổ chức cơ
sở đoàn xã sử dụng dưới sự lãnh đạo, quản lý, điều hành của cấp ủy, chính
quyền cấp xã; sự chỉ đạo, hướng dẫn của huyện đoàn nhằm phát huy vai trò
xung kích sáng tạo của tổ chức đoàn, đoàn viên, thanh niên trong việc tham
mưu với cấp ủy, chính quyền và trực tiếp thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ
xây dựng nông thôn mới ở địa phương.
Mục đích của hoạt động tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở
huyện Đông Hưng là: "Nâng cao nhận thức cho thanh thiếu nhi về chủ trương
xây dựng nông thôn mới; phát huy mạnh mẽ vai trò xung kích, tình nguyện
của thanh niên trong tham gia thực hiện các tiêu chí tại cơ sở, góp phần thực
hiện thắng lợi chủ trương xây dựng nông thôn mới của Đảng và Nhà nước.
Thông qua hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới, tiếp tục tạo sự
chuyển biến về chất lượng tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
trên địa bàn nông thôn; tăng tỷ lệ tập hợp và đa dạng hóa các hình thức hỗ trợ
thanh niên nông thôn phát triển kinh tế, chăm lo cải thiện đời sống vật chất và
tinh thần cho thanh thiếu nhi ở nông thôn" [70, tr.1].
21


Chủ thể của hoạt động tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở
huyện Đông Hưng: Bao gồm chủ thể lãnh đạo là đảng ủy các xã; chủ thể quản
lý, chỉ đạo, hướng dẫn là Huyện Đoàn Đông Hưng, UBND các xã và chủ thể

trực tiếp tiến hành là BCH Đoàn, cán bộ, ĐVTN các tổ chức cơ sở đoàn xã ở
huyện Đông Hưng theo chức năng, nhiệm vụ.
Lực lượng phối hợp tham gia XDNTM cùng với các tổ chức cơ sở đoàn xã
là các ban, ngành, đoàn thể và nhân dân; các tổ chức kinh tế, xã hội ở địa phương.
Nội dung tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông
Hưng. Căn cứ Nghị quyết số 02-NQ/TU ngày 28/4/2011 của Ban Chấp hành
Đảng bộ tỉnh về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011-2015, định hướng
đến năm 2020, UBND tỉnh Thái Bình đã ban hành Quyết định số 2337/QĐUBND ngày 28 tháng 10 năm 2013, Quyết định Phê duyệt Đề án "Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Thái Bình tham gia xây dựng nông
thôn mới giai đoạn 2013 - 2020", Đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đông
Hưng tham gia XDNTM với các nội dung sau:
Một là, tham mưu, đề xuất cho cấp ủy, chính quyền địa phương những
chủ trương, biện pháp trong lãnh đạo, quản lý, tổ chức thực hiện nhiệm vụ
XDNTM ở địa phương.
Hai là, tổ chức các hoạt động tuyên truyền về xây dựng nông thôn mới
cho cán bộ, đoàn viên thanh niên và toàn dân.
Ba là, tham gia xây dựng hạ tầng, cảnh quan ở nông thôn huyện
Đông Hưng.
Bốn là, xung kích tham gia bảo vệ môi trường ở nông thôn huyện
Đông Hưng.
Năm là, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trẻ tham gia phát triển
kinh tế - xã hội ở nông thôn huyện Đông Hưng.
Sáu là, tham gia xây dựng đời sống văn hóa ở nông thôn huyện Đông Hưng.
Bảy là, xung kích giữ gìn an ninh, trật tự trên địa bàn nông thôn huyện
Đông Hưng.
Tám là, xây dựng tổ chức Đoàn, Hội vững mạnh; tích cực tham gia xây
dựng Đảng và chính quyền ở nông thôn.
22

- Đặc điểm hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới của tổ chức cơ
sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình.
Một là, hoạt động tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở
huyện Đông Hưng luôn gắn với việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của tổ
chức cơ sở đoàn.
Là một tổ chức trong hệ thống cơ cấu tổ chức của Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh, lại hoạt động trên địa bàn xã khu vực nông thôn, theo quy định của
Điều lệ Đoàn, các tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng thực hiện chức
năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đoàn giống như các tổ chức cơ sở đoàn cấp
xã khác trên cả nước là: Hoạt động xây dựng các tổ chức đoàn, các BCH đoàn
cơ sở, chi đoàn, đội ngũ đoàn viên ở tổ chức cơ sở đoàn cấp xã vững mạnh;
Xung kích thực hiện các phong trào, các nhiệm vụ ở địa phương; Phối hợp
với các tổ chức chính trị - xã hội trong việc giáo dục thế hệ trẻ, trong huy
động nguồn lực, thực hiện các cơ chế chính sách; Tham gia xây dựng Đảng;
Chăm sóc giáo dục thiếu niên, nhi đồng. Đồng thời, các tổ chức cơ sở đoàn xã
ở huyện Đông Hưng cũng phải thực hiện các nhiệm vụ tham gia phát triển
kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương sở tại trong đó tham gia xây dựng
nông thôn mới là một nội dung quan trọng trong giai đoạn hiện nay và có tính
đặc thù đối với các tổ chức cơ sở đoàn ở nông thôn. Vì vậy, làm tốt việc tham
gia XDNTM sẽ góp phần thích cực vào thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ
của tổ chức cơ sở đoàn xã.
Hai là, nội dung, hình thức, biện pháp hoạt động tham gia XDNTM
của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng rất phong phú, đa dạng.
Nội dung xây dựng nông thôn mới ở các xã trải rộng trên nhiều lĩnh
vực, ở 5 nhóm nội dung với 19 tiêu chí khác nhau theo Bộ Tiêu chí Quốc gia
về XDNTM. Vì vậy, để địa phương các xã hoàn thành nhiệm vụ, tham gia
XDNTM ở mỗi tiêu chí thì tương ứng với nó có các kế hoạch, chương trình,
công trình, phần việc của Đoàn thanh niên đồng thời là những nội dung, hình
thức hết sức phong phú, đa dạng. Ban thường vụ tỉnh Đoàn đã thống nhất
chọn và chỉ đạo các cấp bộ Đoàn trong tỉnh tham gia thực hiện 10/19 tiêu chí;

23


cùng với việc ban hành hướng dẫn thực hiện 10 tiêu chí, trên quy mô cấp tỉnh
đã tập trung chỉ đạo tổ chức xây dựng các mô hình điểm. Cùng ở nông thôn
nhưng đặc điểm, điều kiện mỗi xã khác nhau thì hoạt động của tổ chức cơ sở
đoàn cũng có những nội dung, hình thức, biện pháp tham gia XDNTM cũng
khác nhau. Vì vậy, quá trình tham gia XDNTM, tổ chức cơ sở đoàn xã cần
bám sát các tiêu chí trong Bộ Tiêu chí Quốc gia để có những nội dung, hình
thức tham gia một cách thiết thực, hiệu quả, phù hợp.
Ba là, hoạt động tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện
Đông Hưng luôn chịu sự tác động của các mối quan hệ dòng tộc, làng xóm.
Giống như các tổ chức khác trong hệ thống chính trị các xã ở huyện
Đông Hưng, hoạt động chỉ trong phạm vi một xã nhất định, ngoài sự tác
động của tính chất địa phương sâu sắc thì hoạt động tham gia XDNTM của
tổ chức cơ sở đoàn xã luôn chịu sự tác động của các mối quan hệ họ hàng,
làng xóm. Đối tượng tác động của các hoạt động tuyên truyền, giáo dục
ĐVTN, tuyên truyền vận động nhân dân tham gia xây dựng nông thôn mới
phần lớn là những người thân, người quen, ít nhiều cũng có mối quan hệ
dòng tộc, làng xóm; ít nhiều vẫn còn tư tưởng cục bộ địa phương, nể nang,
né tránh, manh mún nhỏ lẻ .. .Chính vì vậy, chất lượng hoạt động tham gia
XDNTM của tổ chức Đoàn cũng chịu sự tác động cả tích cực và tiêu cực,
nhất là trong những nội dung tham gia xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở,
vận động người thân, gia đình hiến đất, tham gia ngày công xây dựng hạ
tầng nông thôn...
Bốn là, hoạt động tham gia XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở
huyện Đông Hưng luôn chịu sự tác động của điều kiện kinh tế, chính trị, văn
hóa, xã hội của từng địa phương, đặc biệt là trong điều kiện kinh tế thị
trường, mở cửa hội nhập quốc tế.
Điều kiện kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội các xã ở huyện Đông Hưng

là khác nhau, đồng thời nhận thức, trách nhiệm, sự quan tâm của cấp ủy, chính
quyền, các ban ngành đến hoạt động của Đoàn thanh niên ở mỗi xã là không
giống nhau. Chính vì vậy chất lượng, hiệu quả hoạt động tham gia XDNTM
24


của tổ chức cơ sở đoàn ở các xã là khác nhau. Xã nào có điều kiện phát triển
kinh tế, tỷ trọng các ngành công nghiệp, dịch vụ trong nền kinh tế cao, thu
nhập bình quân đầu người hàng năm cao thì các hoạt động của Đoàn thanh
niên luôn nhận được sự quan tâm tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền địa
phương nhiều hơn, kinh phí hoạt động nhiều hơn, khi đó hoạt động tham gia
XDNTM sẽ hiệu quả hơn, thiết thực hơn; và ngược lại. Đặc biệt trong giai
đoạn kinh tế thị trường hiện nay, mở cửa hội nhập quốc tế đã thu hút phần lớn
thanh niên vào các hoạt động khởi nghiệp trên những lĩnh vực phi nông
nghiệp, các khu công nghiệp, cụm công nghiệp thì hoạt động tham gia
XDNTM của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng lại càng chịu tác
động mạnh mẽ, nhất là việc huy động lực lượng tham gia XDNTM.
Vì vậy, các tổ chức cơ sở đoàn xã cần thấy rõ những điều kiện thuận lợi
để phát huy, có biện pháp khắc phục những khó khăn, vướng mắc để hoạt
động tham gia XDNTM đạt chất lượng tốt hơn.
Vai trò của tổ chức cơ sở đoàn xã ở huyện Đông Hưng trong hoạt động
tham gia xây dựng nông thôn mới.
Vai trò của tổ chức cơ sở đoàn các xã ở huyện Đông Hưng được biểu
hiện ở những khía cạnh sau:
Một là, tổ chức cơ sở đoàn xã góp phần tham mưu với cấp ủy, chính
quyền các ban, ngành địa phương lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các mục tiêu,
nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.
Công tác tham mưu của tổ chức cơ sở đoàn các xã ở huyện Đông Hưng
trong XDNTM có vai trò hết sức quan trọng, giúp cho địa phương thực hiện
và hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị đã đề ra. Tham mưu đúng và trúng sẽ

góp phần giúp cho địa phương thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ XDNTM,
đem lại hiệu quả cao. Ngược lại tham mưu không đúng, không trúng không
những không đem lại hiệu quả mà còn có tác dụng ngược.
Nội dung tham mưu: Đoàn tham mưu các nội dung và biện pháp
hoạt động để cấp ủy đảng ra nghị quyết lãnh đạo nhiệm vụ XDNTM sát
đúng; với chính quyền xã, Đoàn tham mưu các biện pháp, cách thức chỉ
25