Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ HẰNG

NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ
VÀ PHÁT TRIỂN THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ HẰNG

NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ
VÀ PHÁT TRIỂN THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH
Mã số: 60.34.01.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐỖ THỊ THÚY PHƯƠNG

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố
trong bất kỳ công trình nào khác.
Thái Nguyên, tháng 10 năm 2014
Tác giả

Phạm Thị Hằng

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


ii
LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn Trường Đại Học Kinh tế và Quản
trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên, đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong
suốt thời gian học và làm luận văn cao học.
Tôi xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc, lời cảm ơn chân thành đến cô giáo
TS. Đỗ Thị Thúy Phương người đã tận tình hướng dẫn và động viên tôi
trong suốt thời gian hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo đã quan tâm, góp ý và
nhận xét cho bản luận văn của tôi. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thầy
cô giáo đã giảng dạy cho tôi trong suốt thời gian qua.
Xin kính chúc các thầy giáo, cô giáo và gia đình mạnh khỏe hạnh phúc,
tếp tục sự nghiệp đào tạo cho các thế hệ học sinh, sinh viên đạt được nhiều
thành công hơn nữa trên con đường học tập và nghiên cứu khoa học.
Xin trân trọng cảm ơn.
Thái Nguyên, tháng 10 năm 2014
Tác giả

Phạm Thị Hằng

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


3

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................ vii
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ............................................................ ix MỞ
ĐẦU .......................................................................................................... 1
1.Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................
1

2. Mục tiêu của đề tài ........................................................................................
2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 2
4. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 3
Chương 1: CỞ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH
TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI...................... 4
1.1. Khái niệm về Ngân hàng Thương mại ....................................................... 4
1.1.1. Khái niệm ngân hàng thương mại ........................................................... 4
1.1.2. Chức năng của Ngân hàng Thương mại ................................................. 5
1.2. Khái niệm về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh .......................................
8
1.2.1. Cạnh tranh ...............................................................................................
8
1.2.2. Ý nghĩa của cạnh tranh............................................................................ 9
1.2.3. Khái niệm năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại................. 10
1.3.4. Các yếu tố của mô hình cạnh tranh tổng thể .........................................
12
1.3. Nội dung năng lực cạnh tranh của ngân hàng Thương mại ..................... 14
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu
tnu.edu.vn/


4

1.3.1. Tính đa dạng của sản phẩm dịch vụ ......................................................
14
1.3.2. Nguồn nhân lực .....................................................................................
14
1.3.3. Năng lực công nghệ .............................................................................. 16

1.3.4. Năng lực quản trị điều hành ngân hàng ................................................
16

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


4

1.3.5. Danh tiếng, uy tín và khả năng hợp tác................................................. 17
1.4. Các nhân tố tác động đến năng lự c cạnh tranh của các NHTM.............. 18
1.4.1. Các nhân tố khách quan ........................................................................ 18
1.4.2. Nhóm nhân tố chủ quan ........................................................................ 20
1.4.3. Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực NHTM ........ 21
1.5. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của NH Thương mại .......... 22
1.5.1. Kinh nghiệm của Trung Quốc về nâng cao năng lực cạnh tranh của
NHTM ............................................................................................................. 22
1.5.2. Kinh nghiệm của Singapore .................................................................. 25
1.5.3. Kinh nghiệm của Nhật Bản ................................................................... 26
1.5.4. Những bài học cho Việt Nam về tăng cường năng lực cạnh tranh
của NHTM....................................................................................................... 26
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 29
2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 29
2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 29
2.2.1. Cơ sở phương pháp luận ....................................................................... 29
2.2.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể ..................................................... 29
2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 30
2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................. 31

2.3.1. Các chỉ têu đánh giá năng lực cạnh tranh của NHTM......................... 31
Chương 3: THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG VÀ PHÂN TÍCH
NĂNG LỰC CẠNHTRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP
ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN THÁI NGUYÊN ........................................... 33
3.1. Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát triển Thái Nguyên...... 33
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Đầu Tư
và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên .......................................... 33
3.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

5

triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ....................................................... 34

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


6

3.1.3. Mô hình tổ chức của Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát triển Việt
Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ....................................................................... 35
3.2. Phân tích môi trường hoạt động của Ngân hàng TMCP Đầu Tư và
Phát triển Việt Nam chi nhánh Thái Nguyên theo mô hình SWOT ............... 39
3.2.1. Điểm mạnh ............................................................................................ 39

3.2.2. Điểm yếu ............................................................................................... 40
3.2.3. Cơ hội .................................................................................................... 41
3.2.4. Thách thức ............................................................................................. 41
3.3. Kết quả hoạt động hoạt động kinh doanh của ngân hàng TMCP Đầu
Tư và phát triển Việt Nam chi nhánhThái Nguyên......................................... 42
3.3.1. Phân tích kết quả hoạt động của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát
triển Thái Việt Nam chi nhánh Nguyên qua ba năm 2011 - 2013 .................. 42
3.3.2. Thực trạng phát triển dịch vụ tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư và
Phát triển Việt Nam chi nhánh Thái Nguyên .................................................. 44
3.3.3. Về nghiệp vụ huy động vốn .................................................................. 45
3.3.4. Dịch vụ tín dụng và đầu tư .................................................................... 46
3.3.5. Dịch vụ thanh toán và tài trợ thương mại ............................................. 47
3.3.6. Dịch vụ thẻ và ngân hàng điện tử ......................................................... 47
3.4. Thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Đầu tư và
Phát triển Việt Nam chi nhánhThái Nguyên ................................................... 48
3.4.1. Năng lực cạnh tranh của sản phẩm ....................................................... 48
3.4.2. Chất lượng nguồn nhân lực ................................................................... 66
3.4.3. Công nghệ ............................................................................................. 71
3.4.4. Uy tín, thương hiệu ............................................................................... 72
3.4.5. Năng lực quản trị, điều hành ................................................................. 75
3.4.6. Marketng sản phẩm dịch vụ ................................................................. 76
3.5. Đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

7

triểnViệt Nam chi nhánh Thái Nguyên thông qua mô hình SWOT ............... 80

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


8

3.6. Đánh giá chung về năng lực cạnh tranh của chi nhánh ngân hàng
TMCP Đầu Tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Thái Nguyên .................... 81
Chương 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA
CHI NHÁNH NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN THÁI NGUYÊN
.................................................................. 86
4.1. Định hướng phát triển của Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát triển
Việt Nam chi nhánh Thái Nguyên và tầm nhìn đến năm 2020....................... 86
4.2. Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của chi nhánh Ngân
hàng TMCP Đầu Tư và Phát triểnViệt Nam chi nhánh Thái Nguyên ............ 87
4.2.1. Vận dụng mô hình SWOT để nâng cao năng lực cạnh tranh của
ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Thái Nguyên ... 87
4.2.2. Các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Chi nhánh Ngân
hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Thái Nguyên ............ 91
4.3. Những kiến nghị nhằm hoàn thiện năng lực cạnh tranh của Ngân
hàng TMCP Đầu Tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Thái Nguyên ........... 98
4.3.1. Kiến nghị đối với chính phủ.................................................................. 98
4.3.2. Kiến nghị đối với ngân hàng Nhà nước ................................................ 99
4.3.3. Kiến nghị đối với ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát triển Việt
Nam chi nhánh Thái Nguyên ........................................................................ 100
KẾT LUẬN ..................................................................................................
103

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 105

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
NHBL

:

Ngân hàng bán lẻ NHTM

Ngân hàng thương mại NHTMCP

:

:

Ngân

hàng thương mại cổ phần
NHTMQD

:

Ngân hàng thương mại quốc doanh

TCTD

:

Tổ chức tín dụng

TMCP

:

Thương mại cổ phần

ĐT&PT

:

Đầu tư và phát triển TP

:

Thành phố

VNĐ

:

Việt Nam đồng

Số hóa bởi Trung tâm Học

liệu

tnu.edu.vn/


8

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1: Tình hình hoạt động kinh doanh của Chi nhánh ngân hàng TMCP
Đầu tư và Phát triển Thái Nguyên qua các năm 2011- 2013 .............
43
Bảng 3.2: Tình hình huy động vốn ................................................................. 48
Bảng 3.3: Huy động vốn và thị phần huy động vốn của các NHTM trên
địa bàn năm 2011 - 2013 ............................................................... 50
Bảng 3.4: Dư nợ cho vay qua các năm của Ngân hàng TMCP Đầu tư và
Phát triển Thái Nguyên ................................................................. 52
Bảng 3.5: So sánh tăng trưởng dư nợ tín dụng và thị phần dư nợ tín
dụng của các NHTM trên địa bàn năm 2011- 2013 ...................... 54
Bảng 3.6: Doanh số thanh toán quốc tế của BIDV từ 2011- 2013 ................. 56
ư

.... 58

Bảng 3.8: Tình hình kinh doanh thẻ của BIDV Thái Nguyên giai đoạn
2011 - 2013.................................................................................... 59
Bảng 3.9: Hệ thống mạng lưới của BIDV Thái Nguyên và các NHTM
trên địa bàn năm 2013 ...................................................................
61
Bảng 3.10: Kết quả dịch vụ BSMS giai đoạn năm 2011- 2013...................... 62
Bảng 3.11: Tình hình phát triển dịch vụ Internet Banking (2012- 2013) ....... 63

Bảng 3.12: Tình hình phát triển dịch vụ Internet Banking (2012- 2013) ....... 64
Bảng 3.13: Tổng hợp các sản phẩm chủ lực mà các NHTMCP tiêu biểu ...... 66
Bảng 3.14: Độ tuổi của cán bộ nhân viên của Chi nhánh ............................... 67
Bảng 3.15: Trình độ văn hoá của cán bộ nhân viên của Chi nhánh................ 69
Bảng 3.16: Số lượng nhân viên và trình độ văn hóa tại các NHTM CP
trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên năm 2013 ......................................
70
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


9

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Hệ thống các chỉ tiêu phản ánh năng lực cạnh tranh của các
NHTM ........................................................................................... 18
Sơ đồ: 3.1 Mô hình cơ cấu tổ chức Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát
triển Việt Nam - chi nhánh Thái Nguyên ..................................... 36
Biểu đồ 3.1: Tổng nguồn vốn huy động các năm 2011- 2013........................ 43
Biểu đồ 3.2: Tiền gửi qua các năm 2011- 2013 .............................................. 49
Biểu đồ 3.3: Thị phần huy động vốn của các Ngân hàng Thương mại
năm 2011 - 2013 ........................................................................... 51
Biểu đồ 3.4: Tỷ lệ dư nợ cho vay .................................................................... 52
Biểu đồ 3.5: Thị phần tín dụng trên địa bàn tại thời điểm 31/12/2013 ...........
55
Biểu đồ 3.6: Tổng sản phẩm chủ lực............................................................... 66
Biểu đồ 3.7: Độ tuổi của cán bộ nhân viên trong chi nhánh ngân hàng
qua các năm 2011-2013 ................................................................ 67

Biểu đồ 3.8: Trình độ chuyên môn của chi nhánh 2011 - 2013...................... 69

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


1

MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Trong nền kinh tế thị trường việc cạnh tranh trong hoạt động kinh
doanh của các tổ chức kinh tế nói chung và các Ngân hàng Thương mại nói
riêng, là tất yếu. Cạnh tranh gay gắt ở cả trong nước và nước ngoài như hiện
hay, để đứng vững và phát triển mỗi Ngân hàng Thương mại phải tự tìm cho
mình một hướng đi phù hợp trong từng giai đoạn, trên cơ sở thực tế của
từng
đơn vị của đất nước, và môi trường quốc tế. Với chiến lược đúng đắn bản thân
Ngân hàng Thương mại phải xây dựng cho mình những mục tiêu, kế hoạch và
biện pháp cụ thể mang tính khả thi đảm bảo mang lại hiệu quả kinh doanh
cao và đạt được những thắng lợi trong cạnh tranh.
Những năm gần đây, số lượng các Ngân hàng Thương mại ngày càng
nhiều khoàng gần 100 ngân hàng do đó sự xâm nhập ngày càng sâu rộng của
ngân hàng nước ngoài vào thị trường Việt Nam, cũng như những cam kết về
mở cửa khu vực ngân hàng trong tiến trình hội nhập của Việt Nam, đã
làm làm cho cuộc cạnh tranh giữa các Ngân hàng Thương mại tại Việt Nam
ngày càng trở nên gay gắt và khốc liệt hơn.
Thái Nguyên có 21 Ngân hàng Thương mại mức độ cạnh tranh trên đại
bàn là không nhỏ.Trong những năm qua, Ngân hàng Thương Mại cổ phần

Đầu tư và Phát triển Thái Nguyên đã đạt được một số kết quả quan
trọng bước đầu trong hoạt động kinh doanh và đã có những lợi thế nhất định
trong cạnh tranh, nhưng cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức phía
trước.
Để tận dụng tốt những cơ hội và phát huy lợi thế cạnh tranh của mình
trên cơ sở xác định đúng những điểm mạnh, điểm yếu, nhằm vượt qua
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

2

những khó khăn, thách thức mang lại hiệu quả cao trong hoạt động
kinh doanh nhưng với xu thế hội nhập nền kinh tế thế giới thì nhu cầu vay
vốn để đầu tư cũng như gởi tết kiệm tăng cao. Để đáp ứng những nhu cầu đó
hàng loạt các ngân hàng mọc lên. Từ đó dẫn đến sự cạnh tranh giữa các
ngân hàng, xuất

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


3

phát từ lý do trên. Em đã chọn đề tài "Nâng cao năng lực cạnh tranh của
Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu Tư và Phát triển Thái Nguyên" để
nghiên cứu với mong muốn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng

lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu Tư và Phát triển Thái
Nguyên trong giai đoạn hiện nay và những năm tới.
2. Mục tiêu của đề tài
2.1. Mục tiêu chung
Nghiên cứu cơ sở khoa học của năng lực cạnh tranh và thực trạng năng
lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mai, nhằm tìm hiểu những nhân tố
ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh và đề xuất những giải pháp chủ yếu nâng
cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu Tư và
Phát triên Thái Nguyên.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực cạnh tranh của
Ngân hàng thương mại.
- Đánh giá thực trạng và tìm ra nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng
tới năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu Tư và
Phát triển Thái Nguyên.
- Đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của
Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu Tư và Phát triển Thái Nguyên.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là nâng cao năng lực cạnh tranh của
Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu Tư và Phát triểnThái Nguyên.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
* Phạm vi về không gian: Đề tài nghiên cứu tại Ngân hàng Thương mại
Cổ phần Đầù tư và Phát triển trên địa bàn Tỉnh Thái Nguyên.
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/

4

* Phạm vi về thời gian: Số liệu đánh giá thực trạng được thu thập
từ năm 2011 đến 2013.
* Phạm vi về nội dung
Luận văn tập trung vào một số vấn đề lý luận cơ bản và thực tễn về
năng lực cạnh tranh của các Ngân hàng Thương mại đánh giá thực trạng. Đề
xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương
mại Cổ phần Đầu Tư và Phát triển Thái Nguyên.
4. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn gồm 4 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn nâng cao năng lực cạnh tranh của
Ngân hàng Thương mại
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng
Thương Mại cổ phần Đầu Tư và Phát triển Thái Nguyên
Chương 4: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng
Thương Mại cổ phần Đầu Tư và Phát triển Thái Nguyên.

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


5

Chương 1
CỞ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN NÂNG CAO
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1.1. Khái niệm về Ngân hàng Thương mại
1.1.1. Khái niệm ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại đã hình thành tồn tại và phát triển hàng
trăm năm gắn liền với sự phát triển của kinh tế hàng hoá. Sự phát triển hệ
thống ngân hàng thương mại (NHTM) đã có tác động rất lớn và quan trọng
đến quá trình phát triển của nền kinh tế hàng hoá, ngược lại kinh tế hàng hoá
phát triển mạnh mẽ đến giai đoạn cao nhất là nền kinh tế thị trường thì
NHTM cũng ngày càng được hoàn thiện và trở thành những định chế tài
chính không thể thiếu được.
Cho đến thời điểm hiện nay có rất nhiều khái niệm về NHTM:
- Ở Mỹ: Ngân hàng thương mại là công ty kinh doanh tền tệ, chuyên
cung cấp dịch vụ tài chính và hoạt động trong ngành công nghiệp dịch vụ
tài chính.
- Đạo luật ngân hàng của Pháp (1941) cũng đã định nghĩa: “Ngân hàng
Thương mại là những xí nghiệp hay cơ sở mà nghề nghiệp thường xuyên là
nhận tiền bạc của công chúng dưới hình thức ký thác, hoặc dưới các hình thức
khác và sử dụng tài nguyên đó cho chính họ trong các nghiệp vụ về chiết
khấu, tín dụng và tài chính”.
- Nếu xét trên phương diện những loại hình dịch vụ cung cấp có thể
hiểu: “Ngân hàng là các tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ
tài chính đa dạng nhất, đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm, dịch vụ thanh toán và
thực hiện nhiều chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một tổ chức
kinh doanh nào trong nền kinh tế”.
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

6

Luật các tổ chức tín dụng do Quốc hội Nước Cộng hoà Xã hội Chủ
nghĩa Việt Nam thông qua ngày 16 tháng 06 năm 2010 có nêu: “Ngân hàng

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


7

thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân
hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này
nhằm mục tiêu lợi nhuận” (Nguyễn Thị Mùi (2008)).
Từ những nhận định trên có thể thấy NHTM là một trong những định
chế tài chính mà đặc trưng là cung cấp đa dạng các dịch vụ tài chính với
nghiệp vụ cơ bản là nhận tền gửi, cho vay và cung ứng các dịch vụ thanh
toán. Ngoài ra, NHTM còn cung cấp nhiều dịch vụ khác nhằm thoả mãn tối
đa nhu cầu về sản phẩm dịch vụ của xã hội.
Với nội dung của đề tài nghiên cứu, luận văn sẽ đi theo khái niệm về
NHTM dựa trên những loại hình dịch vụ cung cấp và trên các hoạt động chủ
yếu của nó.
1.1.2. Chức năng của Ngân hàng Thương mại
1.1.2.1. Chức năng của ngân hàng thương
mại.
Tầm quan trọng của NHTM được thể hiện qua các chức năng của nó.
Các chức năng của NHTM có thể được nêu ra dưới nhiều khía cạnh khác
nhau, nhưng nhìn chung có các chức năng sau:
1.1.2.2. Chức năng trung gian thanh
toán

Chức năng trung gian thanh thanh toán có nghĩa là ngân hàng đứng ra
thanh toán hộ cho khách hàng bằng cách chuyển từ tài khoản này sang tài
khoản khác theo yêu cầu của họ. Thông qua chức năng này, Ngân hàng đóng
vai trò là người “thủ quỹ” cho các doanh nghiệp và cho các cá nhân bởi ngân
hàng là người giữ tền của khách hàng, chi tiền hộ cho khách hàng. Nền kinh
tế thị trường càng phát triển thì chức năng này của ngân hàng ngày càng
được mở rộng.
Thông qua chức năng trung gian thanh toán, hệ thống NHTM góp phần
phát triển kinh tế. Khi khách hàng thực hiện thanh toán qua ngân hàng sẽ
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu
tnu.edu.vn/


8

làm giảm rủi ro, giảm chi phí thanh toán cho khách hàng đồng thời tốc độ
luân chuyển vốn kinh doanh của khách hàng nhanh hơn, làm cho hiệu quả sử
dụng

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


9

vốn của khách hàng tăng. Đối với NHTM, chức năng này góp phần tăng lợi
nhuận của ngân hàng thông qua việc thu lệ phí thanh toán. Hơn nữa, nó

lại tăng nguồn vốn cho vay của ngân hàng thể hiện trên số dư có tài khoản
tiền gửi của khách hàng. Chức năng này cũng chính là cơ sở để hình thành
chức năng tạo tiền của NHTM.
1.1.2.3. Chức năng tạo tiền
Để phục vụ cho lưu thông, giúp cho nền kinh tế phát triển, Ngân hang
nhà nước(NHNN) đưa một khối lượng tiền nhất định vào trong lưu thông.
Lượng tiền đó phải đảm bảo đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế, nhưng lượng
tền cung ứng vượt quá nhu cầu của nền kinh tế sẽ gây ra lạm phát có hại cho
nền kinh tế. Với một lượng tiền cung ứng ban đầu, thông qua hoạt động nhận
tền gửi và cho vay của hệ thống NHTM đã làm tăng lượng tiền cung ứng so
với ban đầu. Đây là chức năng chủ yếu của NHTM, chức năng tạo tền. Và
thông qua chức năng này của NHTM mà NHNN với những công cụ của mình
như dự trữ bắt buộc, lãi suất chiết khấu… có thể thực hiện các chính sách tiền
tệ quốc gia nhằm đưa ra một khối lượng tền phù hợp, ổn định được giá trị
đồng tiền.
1.1.2.4 Hoạt động huy động tiền
gửi
Để có được nguồn vốn để thực hiện việc đầu tư tín dụng, NHTM đã
tến hành đã tiến hành huy động vốn từ các tổ chức kinh tế và dân cư.
Việc huy động vốn này giúp cho NHTM có đủ lượng vốn đáp ứng cho nhu cầu
của nền kinh tế. Tạo ra thu nhập cho người gửi tiền là một lợi ích mà hoạt
động huy động vốn của ngân hàng mang lại. Những người gửi tiền vào NHTM
sẽ được nhận tiền lãi, tạo thu nhập cho những khoản tiền nhàn rỗi của họ.
Ngày nay để huy động được nhiều tiền gửi, NHTM đã phát triển rất nhiều loại
tền gửi khác nhau: Có kỳ hạn hoặc không có kỳ hạn, tền gửi thanh toán hoặc
tiền gửi tiết kiệm

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

10

1.1.2.5.
dụng

Hoạt

động

tín

Hoạt động tín dụng là hoạt động chủ yếu của NHTM bởi nó tạo ra thu
nhập chính cho NHTM, duy trì sự tồn tại của NHTM. Đây cũng là hoạt động

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


11

cơ bản và lâu dài của NHTM. NHTM dùng những khoản vốn huy động được
để cho vay đối với nền kinh tế, nhằm giúp những người có nhu cầu có được
vốn để thực hiện quá trình sản xuất kinh doanh của mình hoặc đảm bảo
các nhu cầu khác. Với việc cho vay này NHTM đã tạo cho sự phát triển kinh tế
được thông suốt và hiệu quả. Bởi nếu không có nguồn vốn vay từ ngân hàng
thì rất nhiều doanh nghiệp không thể tiến hành quá trình sản xuất kinh

doanh
được,và hầu như mọi doanh nghiệp hiện nay đều vay vốn ngân hàng. Bên
cạnh đó hoạt động cho vay mang lại thu nhập cho ngân hàng dưới dạng
lãi vay. Càng cho vay được nhiều thì lãi thu được càng lớn. Tuy nhiên hoạt
động tín dụng tiềm ẩn nhiều rủi ro, vì vậy việc nâng cao các khoản tín dụng là
mục têu hàng đầu, sống còn trong hoạt động kinh doanh của mình để vừa
đảm bảo có thu nhập cao vừa an toàn, hiệu quả (Tô Ngọc Hưng (2002)).
1.1.2.6. Tài trợ hoạt động ngoại
thương
Ngày nay, khi mà hoạt động thương mại quốc tế ngày một phát triển,
xuất nhập khẩu giữa các nước đã diễn ra mạnh mẽ thì đòi hỏi việc thanh toán
quốc tế cũng như những hộ trợ khác cho thanh toán ngày càng nhiều. Việc
đảm bảo thanh toán cho các doanh nghiệp giữa các nước đòi hỏi một tổ
chức đứng ra phải có đủ khả năng và uy tín như NHTM mới đảm trách được.
Các NHTM giúp cho các doanh nghiệp có hoạt động đối ngoại thực hiện việc
thanh toán được hiệu quả, an toàn và đặc biệt là giảm được chi phí cho
họ. Ngoài ra NHTM còn có hỗ trợ về vốn, nghiệp vụ giúp cho các doanh
nghiệp có thể thực hiện một cách thuận lợi và an toàn các hoạt động ngoại
thương. Cụ thể ngân hàng thực hiện các nghiệp vụ mở L/C, séc chuyển tền,
hối phiếu...
1.1.2.7 Hoạt động bảo lãnh
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>