Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các trường tiểu học huyện yên lập, tỉnh phú thọ theo chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LÊ ĐỨC TIẾN

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN YÊN LẬP,
TỈNH PHÚ THỌ THEO CHUẨN HIỆU TRƢỞNG
TRƢỜNG TIỂU HỌC

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2017


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LÊ ĐỨC TIẾN

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN YÊN LẬP,
TỈNH PHÚ THỌ THEO CHUẨN HIỆU TRƢỞNG
TRƢỜNG TIỂU HỌC

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÍ GIÁO DỤC
Mã số: 8 14 01 14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Ngọc Bích

HÀ NỘI - 2017


LỜI CẢM ƠN
Luận văn được hoàn thành, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban
giám hiệu, phòng Đào tạo và các thầy cô giáo trường Đại học Giáo dục - Đại học
Quốc gia Hà Nội đã giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn
thành luận văn này.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên phòng
GD&ĐT, phòng Nội vụ, cán bộ quản lý các trường tiểu học huyện Yên Lập, tỉnh Phú
Thọ đã quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện, cung cấp thông tin và tham gia nhiều ý kiến
quý báu cho tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn đến TS Nguyễn Thị
Ngọc Bích - Cô đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tác giả về kiến thức cũng như phương
pháp luận trong suốt thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn.
Xin cảm ơn gia đình và bạn bè đã động viên, khích lệ tôi trong thời gian học
tập, nghiên cứu và kết thúc khóa học.
Với thời gian nghiên cứu còn hạn chế, luận văn không thể tránh khỏi những
thiếu xót và hạn chế. Tác giả rất mong sự đóng góp chân thành của các nhà khoa
học, các thầy giáo, cô giáo, các cấp lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp và bạn đọc để
luận văn này hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn !
Hà Nội, ngày tháng năm 2017
Tác giả

Lê Đức Tiến

i

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Ký hiệu

Nguyên nghĩa

CBQL

Cán bộ quản lý

CBQLGD

Cán bộ quản lý giáo dục

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNTT

Công nghệ thông tin

CSVC

Cơ sở vật chất

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GDTH

Giáo dục tiểu học

GDQD

Giáo dục quốc dân

GV

Giáo viên

HT

Hiệu trưởng

KT

Kinh tế

KT-XH

Kinh tế xã hội

LLCT

Lý luận chính trị

MTTQ

Mặt trận tổ quốc

NNL

Nguồn nhân lực

NV

Nhân viên

PHT

Phó hiệu trưởng

QLGD

Quản lý giáo dục

QLNN

Quản lý nhà nước

TBGD

Thiết bị giáo dục

TH

Tiểu học

UBND

Ủy ban nhân dân

ii


MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn .....................................................................................................................i
Danh mục chữ viết tắt ................................................................................................. ii
Danh mục các bảng, sơ đồ.......................................................................................... vi
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ QUẢN LÝ Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THEO CHUẨN HIỆU
TRƢỞNG TRƢỜNG TIỂU HỌC ......................................................................................... 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
trƣờng tiểu học ............................................................................................................6
1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan của vấn đề nghiên cứu ............................8
1.2.1. Phát triển ....................................................................................................8
1.2.2. Chuẩn, chuẩn hóa, chuẩn hiệu trưởng .........................................................8
1.2.3. Đội ngũ CBQL trường tiểu học.................................................................9
1.2.4. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý theo chuẩn hiệu trưởng .....................12
1.3. Một số vấn đề chung về nhà trƣờng tiểu học .................................................13
1.3.1. Vị trí của trường tiểu học ........................................................................13
1.3.2. Mục tiêu giáo dục tiểu học ......................................................................14
1.3.3. Nhiệm vụ, quyền hạn và hoạt động quản lý của trường tiểu học ...............15
1.3.4. Quy định hạng trường tiểu học ...............................................................16
1.3.5. Nhiệm vụ, quyền hạn của Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng ...................16
1.4. Nội dung cơ bản của chuẩn Hiệu trƣởng trƣờng tiểu học ............................17
1.5. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng tiểu học theo chuẩn....................18

1.5.1. Quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ cán bộ quản lý .........................18
1.5.2. Bổ nhiệm cán bộ quản lý .........................................................................20
1.5.3. Sử dụng đội ngũ cán bộ quản lý ..............................................................20
1.5.4. Nội dung đào tạo và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ..........................21
1.5.5. Kiểm tra, đánh giá đội ngũ cán bộ quản lý .............................................23
1.5.6. Tạo môi trường phát triển đội ngũ cán bộ quản lý .................................24
1.5.7. Công tác chỉ đạo, hướng dẫn CBQL thực hiện các yêu cầu theo chuẩn
hiệu trưởng trường tiểu học .............................................................................25
1.5.8. Những yêu cầu đối với CBQL theo chuẩn hiệu trưởng .........................26
1.6. Những yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
trƣờng tiểu học theo chuẩn Hiệu trƣởng ...............................................................27

iii


1.6.1. Yếu tố khách quan ...................................................................................28
1.6.2. Yếu tố chủ quan .......................................................................................29
Tiểu kết chƣơng 1 .....................................................................................................30
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN
LÝ Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN YÊN LẬP TỈNH PHÚ THỌ
THEO CHUẨN HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG TIỂU HỌC ..................................31
2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, xã hội, kinh tế huyện Yên Lập tỉnh
Phú Thọ......................................................................................................................31
2.1.1. Điều kiện tự nhiên huyện Yên Lập tỉnh Phú Thọ ...................................31
2.1.2. Điều kiện xã hội huyện Yên Lập tỉnh Phú Thọ ......................................31
2.1.3. Đặc điểm kinh tế huyện Yên Lập tỉnh Phú Thọ .....................................32
2.1.4. Giáo dục tiểu học huyện Yên lập tỉnh Phú Thọ ......................................32
2.2. Thực trạng đội ngũ CBQL các trƣờng tiểu học huyện Yên Lập tỉnh
Phú Thọ......................................................................................................................40
2.2.1. Số lượng ...................................................................................................40

2.2.2. Trình độ ...................................................................................................40
2.2.3. Cơ cấu giới, độ tuổi và thâm niên quản lý ..............................................41
2.2.4. Kết quả xếp loại đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học
huyện Yên Lập theo chuẩn hiệu trưởng ............................................................43
2.2.5. Đánh giá chung chất lượng đội ngũ CBQL các trường tiểu học
huyện Yên Lập...................................................................................................47
2.3. Thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các trƣờng tiểu học
huyện Yên Lập tỉnh Phú Thọ theo chuẩn hiệu trƣởng ........................................48
2.3.1. Công tác quy hoạch, phát triển đội ngũ CBQL các trường tiểu học
theo chuẩn hiệu trưởng ......................................................................................49
2.3.2. Công tác đào tạo, bồi dưỡng CBQL các trường tiểu học theo
chuẩn hiệu trưởng ..............................................................................................50
2.3.3. Công tác bổ nhiệm, miễn nhiệm, luân chuyển CBQL các trường
tiểu học theo chuẩn hiệu trưởng ........................................................................52
2.3.4. Công tác kiểm tra, đánh giá CBQL các trường tiểu học theo
chuẩn hiệu trưởng ..............................................................................................53
2.3.5. Môi trường làm việc và chính sách đãi ngộ đối với CBQL ...................55
2.3.6. Công tác chỉ đạo, hướng dẫn CBQL thực hiện theo chuẩn hiệu
trưởng trường tiểu học .......................................................................................57

iv


2.4. Đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các
trƣờng tiểu học huyện Yên Lập tỉnh Phú Thọ theo chuẩn hiệu trƣởng ..................58
2.4.1. Thuận lợi và một số kết quả tích cực ......................................................58
2.4.2. Những hạn chế, khó khăn .......................................................................59
2.4.3. Thời cơ .....................................................................................................60
2.4.4. Thách thức ...............................................................................................60
Tiểu kết chƣơng 2 .....................................................................................................62

CHƢƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
QUẢN LÝ Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN YÊN LẬP TỈNH
PHÚ THỌ THEO CHUẨN HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG TIỂU HỌC ..............64
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
ở trƣờng Tiểu học theo chuẩn hiệu trƣởng ...........................................................64
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý............................................................64
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống..........................................................64
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .........................................................65
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................65
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả và kết hợp hài hòa các lợi ích .........65
3.2. Một số biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các trƣờng tiểu
học huyện Yên Lập tỉnh Phú Thọ theo chuẩn hiệu trƣởng .................................66
3.2.1. Xây dựng quy hoạch đội ngũ CBQL theo chuẩn hiệu trưởng
trường tiểu học ...................................................................................................66
3.2.2. Tổ chức tốt việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý theo chuẩn ............69
3.2.3. Đổi mới cơ chế bổ nhiệm, luân chuyển, đề bạt ......................................73
3.2.4. Tạo môi trường và động lực cho CBQL phát triển .................................79
3.2.5. Phát triển đội ngũ CBQL theo cơ cấu, trình độ, hiểu biết về văn
hóa, giới tính ......................................................................................................82
3.2.6. Tổ chức thực hiện hiệu quả công tác kiểm tra, đánh giá CBQL theo chuẩn.......84
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ......................................................................86
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp............................87
Tiểu kết chƣơng 3 .....................................................................................................90
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..........................................................................91
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................94
PHỤ LỤC ..................................................................................................................96

v

DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ
Trang
Bảng 1.1.
Bảng 2.1.
Bảng 2.2.
Bảng 2.3.
Bảng 2.4.
Bảng 2.5.
Bảng 2.6.
Bảng 2.7.
Bảng 2.8.
Bảng 2.9.
Bảng 2.10.
Bảng 2.11.
Bảng 2.12.
Bảng 2.13.
Bảng 2.14.

Bảng 2.15.
Bảng 2.16.
Bảng 2.17.
Bảng 2.18.
Bảng 3.1.
Bảng 3.2.
Sơ đồ 1.1.

Quy định hạng trường tiểu học ............................................................16
Quy mô mạng lưới trường lớp, số lượng học sinh tiểu học huyện
Yên Lập qua 3 năm học .......................................................................33
Quy mô lớp học, số lượng học sinh tiểu học toàn huyện Yên Lập

năm học 2015 – 2016 ...........................................................................33
Trình độ đào tạo của đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Yên Lập
năm học 2015 - 2016............................................................................35
Thống kê đánh giá năng lực, phẩm chất của học sinh Tiểu học
huyện Yên Lập năm học 2015-2016 ...................................................37
Thống kê đánh giá kiến thức, kĩ năng từng môn học của học sinh
Tiểu học huyện Yên Lập năm học 2015-2016 ....................................38
Số lượng và cơ cấu đội ngũ CBQL trường tiểu học huyện Yên Lập ....40
Trình độ chuyên môn đội ngũ CBQL các trường Tiểu học huyện
Yên Lập ................................................................................................40
Cơ cấu độ tuổi CBQL các trường tiểu học huyện Yên Lập ................42
Thâm niên CBQL các trường Tiểu học huyện Yên Lập .....................43
Tổng hợp kết quả CBQL tự đánh giá theo chuẩn hiệu trưởng ............43
Tổng hợp kết quả CB, GV, NV tham gia đánh giá CBQL theo
chuẩn hiệu trưởng ................................................................................44
Tổng hợp kết quả Phòng GD&ĐT đánh giá, xếp loại CBQL theo
chuẩn hiệu trưởng ................................................................................44
Kết quả khảo sát thực trạng quy hoạch, kế hoạch phát triển đội
ngũ CBQL trường tiểu học huyện Yên Lập theo chuẩn .....................49
Kết quả khảo sát thực trạng công tác định hướng, đào tạo bồi
dưỡng đội ngũ CBQL trường tiểu học huyện Yên Lập theo
chuẩn hiệu trưởng ................................................................................51
Kết quả khảo sát thực trạng về bổ nhiệm đội ngũ CBQL các
trường tiểu học huyện Yên Lập theo chuẩn hiệu trưởng ....................52
Kết quả khảo sát về thực trạng kiểm tra, đánh giá Đội ngũ
CBQL trường tiểu học huyện Yên Lập theo chuẩn hiệu trưởng .........54
Kết quả khảo sát thực trạng môi trường làm việc và chính sách
đãi ngộ đối với CBQL trường tiểu học huyện Yên Lập ......................55
Đánh giá việc thực hiện công tác chỉ đạo, hướng dẫn CBQL thực
hiện theo chuẩn hiệu trưởng ................................................................57

Kết quả khảo sát tính cấp thiết của các biện pháp ...................................88
Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp......................................89
Sơ đồ về quản lý ...................................................................................10

vi


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong bối cảnh hiện nay, để có thể đưa nước ta thoát khỏi tình trạng lạc
hậu, kém phát triển so với các quốc gia khác trong khu vực và thế giới, Đảng và
Nhà nước ta chủ trương tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh
tế; đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức;
hoàn thiện thể chế, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa để
phấn đấu đến năm 2020 đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo
hướng hiện đại. Để đạt được mục tiêu này thì Đảng và Nhà nước phải đổi mới căn
bản và toàn diện giáo dục và đào tạo; phát triển nguồn nhân lực có trình độ khoa
học kỹ thuật tiên tiến, hiện đại, có kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ mới thực hiện
thành công nhiệm vụ quan trọng này.
Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định: “Cùng với đổi
mới cơ chế quản lí, phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục là khâu
then chốt của đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” [12]. Đại hội Đảng
toàn quốc lần thứ XII xác định rõ: “Đổi mới căn bản công tác quản lý giáo dục, đào
tạo, bảo đảm dân chủ, thống nhất; tăng quyền tự chủ và chịu trách nhiệm xã hội của
các cơ sở giáo dục, đào tạo; coi trọng quản lý chất lượng; phát triển đội ngũ nhà
giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo” [13]. Nghị
quyết số 29-NQ/TW của BCH Trung ương Đảng, khóa XI về “Đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong
điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” nêu
rõ “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

và đào tạo”[11]. Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020 (Ban hành kèm theo Quyết
định 711/QĐ-TTg ngày 13 tháng 6 năm 2012 của thủ tướng Chính phủ) cũng xác định:
“Để đạt được mục tiêu chiến lược, cần thực hiện tốt 8 giải pháp, trong đó các giải pháp
1 là giải pháp đột phá và giải pháp 2 là giải pháp then chốt” (Giải pháp 1: Đổi mới
quản lý giáo dục; Giải pháp 2: Phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục) [25].
Phát triển nguồn nhân lực nhằm đáp ứng các yêu cầu phát triển xã hội là một
nhiệm vụ mang tính cấp bách và chiến lược đối với đất nước ta hiện nay. Đội ngũ

1


cán bộ quản lý giáo dục có vai trò quan trọng trong việc tổ chức, quản lý và điều
hành các hoạt động giáo dục. Sự nhận thức đúng đắn của đội ngũ cán bộ quản lý về
hoạt động giáo dục sẽ có được các quyết định đúng và hành vi chuẩn mực để tổ
chức các hoạt động giáo dục cũng như có tác động ảnh hưởng tích cực trong quá
trình điều hành, điều chỉnh các hoạt động nhằm đạt tới mục tiêu giáo dục đã đề ra
của mỗi nhà trường, mỗi cơ sở giáo dục.
Quá trình xây dựng và phát triển, đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục nước
ta có những bước phát triển cả về số lượng và chất lượng, phần lớn có bản lĩnh
chính trị, phẩm chất đạo đức trong sáng và lối sống lành mạnh, trình độ chuyên môn
nghiệp vụ ngày càng được nâng cao. Góp phần quan trọng trong việc nâng cao dân
trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần vào thắng lợi của sự nghiệp cách
mạng nước ta, nhằm đạt được mục tiêu “dân giầu, nước mạnh, dân chủ, công bằng,
văn minh”. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến
trong khu vực [13, tr.115].
Giáo dục và đào tạo huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ nói chung và giáo dục tiểu
học huyện Yên Lập nói riêng trong những năm gần đây đã có những bước phát triển
mạnh cả về quy mô và chất lượng, đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học đã
đáp ứng được những yêu cầu cơ bản về công tác quản lý giáo dục, từng bước góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, thúc đẩy sự phát triển KT- XH ở địa

phương. Tuy nhiên, trước xu thế hội nhập của nước ta trong khu vực và trên trường
quốc tế, thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, thời kỳ công nghệ thông tin phát
triển mạnh mẽ, nền kinh tế tri thức phát triển thì giáo dục huyện Yên Lập nói chung
và giáo dục tiểu học nói riêng vẫn còn những hạn chế, bất cập.
Theo Báo cáo tổng kết đánh giá cán bộ quản lý của ủy ban nhân dân huyện
Yên Lập [25]: Trong quá trình triển khai thực hiện theo chuẩn Hiệu trưởng đối với
cán bộ quản lý (Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng) ở các trường tiểu học huyện Yên Lập
về cơ bản đáp ứng được tiêu chuẩn đặt ra. Đó là những người có phẩm chất chính
trị, đạo đức nghề nghiệp, là những người có trình độ chuyên môn và nghiệp vụ sư
phạm vững vàng. Tuy nhiên, trong thực tế vẫn còn những vấn đề đang tồn tại như:
Công tác quy hoạch còn thụ động, chưa có tính kế thừa và phát triển, chưa thực sự
bám sát theo chuẩn, phần lớn khi bổ nhiệm là những giáo viên chưa có nhiều kinh
2


nghiệm, trình độ chuyên môn còn chưa đáp ứng xu thế phát triển của xã hội, mức
độ đáp ứng các tiêu chuẩn còn thiếu đồng bộ, chưa khách quan. Công tác đào tạo, tự
bồi dưỡng của một bộ phận CBQL chưa thực sự quan tâm đến việc nâng cao năng
lực quản lý, kế hoạch đào tạo bồi dưỡng theo chuẩn thường được triển khai chậm,
nặng về hình thức, cơ chế chính sách chưa thực sự tháo gỡ khó khăn và khuyến
khích đội ngũ CBQL tham gia quá trình đào tạo, bồi dưỡng cũng như việc tự bồi
dưỡng. Quy trình đánh giá CBQL ở các trường tiểu học hiện nay chưa bám sát vào hệ
thống các tiêu chuẩn, tiêu chí của chuẩn, chưa giúp CBQL thấy rõ năng lực nghề
nghiệp của mình.
Để khắc phục những tồn tại hạn chế nêu trên, cần thiết phải điều tra, đánh giá
và có những giải pháp mang tính chiến lược và biện pháp cụ thể để phát triển đội
ngũ CBQL các trường tiểu học của huyện đạt trên chuẩn, tạo ra đội ngũ cán bộ quản
lý các trường tiểu học phát triển đồng bộ, có chất lượng góp phần nâng cao hiệu quả
công tác quản lý giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học nói riêng và chất
lượng giáo dục của huyện Yên Lập nói chung.

Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên, tôi nghiên cứu đề tài “ Phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý ở các trường tiểu học huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn
hiệu trưởng trường tiểu học”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu về lý luận và thực tiễn, luận văn đề xuất
một số biện pháp phát phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các trường tiểu học huyện
Yên Lập tỉnh Phú Thọ theo chuẩn hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán
bộ quản lý, phù hợp với tình hình phát triển giáo dục tiểu học ở địa phương, đáp
ứng yêu cầu của giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
3. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu và đối tƣợng khảo sát
3.1. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học huyện Yên Lập tỉnh Phú Thọ.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các trường tiểu học huyện Yên Lập tỉnh Phú
Thọ theo chuẩn hiệu trưởng.

3


3.3. Đối tượng khảo sát
Lãnh đạo, chuyên viên cán bộ Phòng Giáo dục và Đào tạo, phòng Nội vụ;
cán bộ quản lý các trường tiểu học trên địa bàn huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ.
4. Giả thuyết nghiên cứu
Đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học trên địa bàn huyện Yên Lập,
tỉnh Phú Thọ chưa đáp ứng được yêu cầu của chuẩn hiệu trưởng. Một trong
những nguyên nhân cơ bản do đội ngũ cán bộ quản lý chưa được trang bị đầy đủ
các kiến thức và kỹ năng quản lý cần thiết. Đội ngũ cán bộ quản lý sẽ phát triển
cân đối và đồng bộ, đáp ứng được sự phát triển của giáo dục và đào tạo nói
chung và của giáo dục tiểu học nói riêng, nếu đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu
học được phát triển thực sự theo chuẩn trên cơ sở một hệ thống các biện pháp có

căn cứ khoa học và phù hợp với thực tiễn.
5. Câu hỏi nghiên cứu
Phát triển Đội ngũ CBQL ở các trường tiểu học huyện Yên lập theo chuẩn hiệu
trưởng trong tình hình hiện nay có những khó khăn và bất cập gì ?
Những biện pháp nào để phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các trường tiểu học
huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn hiệu trưởng nhằm đáp ứng ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay ?
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu cớ sở lý luận về phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học
theo chuẩn Hiệu trưởng.
6.2. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn, khảo sát và đánh giá thực trạng đội ngũ cán
bộ quản lý các trường tiểu học; công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các
trường tiểu học huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn Hiệu trưởng.
6.3. Đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu
học huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn hiệu trưởng nhằm đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
7. Phạm vi nghiên cứu
Đội ngũ cán bộ quản lý 18 trường tiểu học bao gồm: Hiệu trưởng và Phó
hiệu trưởng. Số lượng: 18 Hiệu trưởng và 30 Phó hiệu trưởng.
Lãnh đạo và chuyên viên phòng GD&DT, phòng nội vụ. Số lượng: 12
4


8. Phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Tổng hợp và phân tích tài liệu lý luận, xây dựng khung lý luận cho đề tài,
tổng quan vấn đề nghiên cứu.
8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động quản lý của các Hiệu trưởng,
Phó Hiệu trưởng trường tiểu học thuộc địa bàn nghiên cứu.

- Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn trực tiếp lãnh đạo, chuyên viên phòng Nội
vụ, phòng GD & ĐT; điều tra bằng phiếu hỏi đối với Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng và
một số giáo viên các trường tiểu học huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ.
- Phương pháp điều tra, khảo sát, phiếu hỏi, anketa,
8.3. Phương pháp thống kê toán học: Dùng để xử lý các kết quả nghiên cứu.
9. Ý nghĩa nghiên cứu của đề tài
9.1. Ý nghĩa lý luận
Tổng kết lý luận về biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường
tiểu học trên địa bàn huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ, chỉ ra những thành công và mặt
hạn chế, cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng một số phương pháp quản lý hiệu
qủa cho hoạt động này.
9.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng cho công tác phát triển đội ngũ cán
bộ quản lý các trường tiểu học theo chuẩn hiệu trưởng trong giai đoạn hiện nay.
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục các tài liệu tham khảo,
luận văn dự kiến trình bày trong 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các
trường tiểu học theo chuẩn Hiệu trưởng trường tiểu học.
Chương 2: Thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các trường tiểu học
huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn Hiệu trưởng trường tiểu học.
Chương 3: Một số biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các trường
tiểu học huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn Hiệu trưởng trường tiểu học.

5


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ QUẢN LÝ Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THEO CHUẨN

HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
trƣờng tiểu học
Theo Từ điển Tiếng Việt: “CBQL là người làm công tác có chức vụ trong
một cơ quan, một tổ chức, phân biệt với người không có chức vụ” [20]. CBQL có
thể là cấp trưởng, cấp phó hoặc một tổ chức được cấp trên bổ nhiệm bằng quyết
định hành chính nhà nước. Cấp phó giúp việc cho cấp trưởng, chịu trách nhiệm
trước cấp trưởng và chịu trách nhiệm trước pháp luật về công việc được giao. Vậy
CBQL là chủ thể quản lý, là người có chức vụ trong tổ chức được cấp trên ra
quyết định bổ nhiệm; người giữ vai trò dẫn dắt, tác động, ra lệnh, kiểm tra đối
tượng quản lý nhằm thực hiện các mục tiêu của đơn vị. Người CBQL phải có
phẩm chất và năng lực nổi trội hơn người khác, là tấm gương cho mọi người trong
đơn vị noi theo. CBQL nhà trường chính là đội ngũ hiệu trưởng, phó hiệu trưởng
được bổ nhiệm và thực hiện các quyền hạn, trách nhiệm của mình theo văn bản
của các cấp có thẩm quyền (Luật Giáo dục 2005, Điều lệ trường tiểu học,...).
Phát triển đội ngũ CBQL trong các cơ sở giáo dục có ý nghĩa rất lớn trong
việc: “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài”, đặc biệt có ý nghĩa
to lớn trong việc nâng cao chất lượng GD&ĐT trong các nhà trường. Ở Việt Nam, từ
những năm đầu của thập kỷ 90 thế kỷ trước cho đến nay đã xuất hiện nhiều công trình
nghiên cứu về quản lý giáo dục có giá trị đó là: Tập bài giảng lý luận đại cương về
quản lý của đồng tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc [8]; “Một số vấn
đề về giáo dục và khoa học giáo dục’’ của tác giả Phạm Minh Hạc [14]; “Quản lý sự
thay đổi trong giáo dục” của tác giả Đặng Xuân Hải [15]; “Quản lý nguồn nhân lực
trong giáo dục’’ của tác giả Nguyễn Trọng Hậu [16]; “Các quan điểm phát triển giáo
dục trong thời kì CNH- HĐH ở nước ta” của tác giả Đặng Bá lãm [17]; “Quản lý giáo
dục, một số vấn đề lí luận và thực tiễn” của tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc [18]... Bên

6

cạnh đó còn một số bài viết đề cập đến quản lý giáo dục như: “Vấn đề kinh tế thị
trường, quản lý nhà nước và quyền tự chủ các trường học” của tác giả Trần Thị Bích
Liễu [19], đăng trên tạp chí giáo dục số 43 tháng 11 năm 2002.
Trong bất kì một lĩnh vực nào đó, để phát triển KT-XH của đất nước nói
chung, cũng như trong sự nghiệp phát triển giáo dục nói riêng, bên cạnh việc hình
thành chiến lược phát triển sự nghiệp giáo dục bao giờ cũng có chiến lược phát triển
NNL. Điều này được khẳng định rõ nét nhất trong giai đoạn từ năm 2000 đến nay
đối với sự nghiệp giáo dục của Việt Nam. Đã có nhiều công trình nghiên cứu, đề
xuất những giải pháp công tác quản lí, xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL, GV
nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển và đổi mới của sự nghiệp giáo dục đào tạo. Một số
Luận văn Thạc sĩ, chuyên ngành QLGD có những tác giả nghiên cứu cùng hướng
với đề tài như: Đề tài “Quản lý đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học quận Lê
Chân, thành phố Hải Phòng trong bối cảnh hiện nay” của tác giải Vũ Thị Kim Thu,
năm 2015; đề tài “Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường mầm non huyện Yên
Lập, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Hoàng Giang Nam, năm
2016; đề tài “Biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường học Sơn La đến
năm 2020” của tác giả Đỗ Thị Minh Liên; đề tài: “Phát triển đội ngũ Hiệu trưởng
trường Trung học cơ sở theo chuẩn ở huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội” của tác
giả Trần Thị Điệp, năm 2016.
Tuy nhiên trên địa bàn huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ chưa có đề tài nào đi
sâu nghiên cứu về biện pháp phát triển đội ngũ CBQL các trường tiểu học theo
chuẩn hiệu trưởng. Các đề tài chủ yếu đi sâu vào nghiên cứu thực trạng về số lượng,
cơ cấu xây dựng đội ngũ CBQL trường học của một số địa phương cụ thể, chưa đề
cập đến việc phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học một cách đồng bộ về
cơ cấu, đảm bảo về phẩm chất chính trị và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, đáp
ứng những yêu cầu của đổi mới GD&ĐT trong giai đoạn hiện nay.
Việc nghiên cứu và đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL các
trường tiểu học huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn hiệu trưởng trường tiểu
học có ý nghĩa to lớn về mặt lý luận và thực tiễn trong việc đáp ứng yêu cầu đổi mới
và phát triển giáo dục tiểu học của địa phương trong tình hình hiện nay.

7


1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan của vấn đề nghiên cứu
1.2.1. Phát triển
Theo từ điển Tiếng Việt, phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến đổi từ ít
đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp [21, tr.743]. Như vậy,
phát triển làm tăng cả về chất lượng và số lượng làm cho hệ giá trị được cải tiến,
được hoàn thiện. Như vậy, phát triển được hiểu là sự tăng trưởng, là sự chuyển biến
theo chiều hướng tích cực, tiến lên.
Theo tác giả Đặng Bá Lãm: “Phát triển là một quá trình vận động từ thấp đến
cao, từ đơn giản đến phức tạp, theo đó cái cũ chuyển biến mất và cái mới ra đời. Phát
triển là một quá trình nội tại: bước chuyển từ thấp lên cao xảy ra bởi vì trong cái thấp
đã chứa đựng dưới dạng tiềm tàng những khuynh hướng dẫn đến cái cao. Còn cái cao
là cái thấp đã phát triển” [17, tr. 20].
1.2.2. Chuẩn, chuẩn hóa, chuẩn hiệu trưởng
Có những cách biểu đạt khác nhau về khái niệm chuẩn:
Theo định nghĩa trong Bách khoa toàn thư giáo dục quốc tế “chuẩn là mức
độ ưu việt cần phải có để đạt được những mục đích đặc biệt, là cái đo xem điều gì
phù hợp, là trình độ thực hiện mong muốn trên thực tế hoặc mang tính xã hội.
Chuẩn là cái gì đó được định ra, được xác định như một luật lệ, cho sự đo lường về
số lượng, trọng lượng, phạm vi, độ lớn giá trị hay chất lượng, chuẩn còn được hiểu
là tiêu chí so sánh để xác định mức độ đạt được. Kết hợp các ý trên có thể nói rằng
chuẩn vừa là tiêu chí, vừa là cái gì đó sử dụng cho việc đo lường sự tiến bộ.
Chuẩn hóa là những quá trình làm cho sự vật, đối tượng thuộc phạm trù nhất
định đáp ứng được các chuẩn đã ban hành trong phạm vi áp dụng và hiệu lực của
chuẩn đó. Vai trò của chuẩn hóa là nhằm duy trì, ổn định và phát triển tổ chức. Tổ
chức được duy trì, ổn định và phát triển như thế nào phụ thuộc vào quá trình chuẩn
hóa được thể hiện trong các tổ chức đó, bởi bản chất của chuẩn hóa là làm cho các
đối tượng, các quá trình của tổ chức đáp ứng được các chuẩn ban hành cho môi

trường chính thức và sự phát triển của tổ chức.
Chuẩn hiệu trưởng là hệ thống các yêu cầu cơ bản đối với hiệu trưởng về
phẩm chất chính tri, đạo đức nghề nghiệp; năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư
phạm; năng lực lãnh đạo, quản lý nhà trường; năng lực tổ chức phối hợp với gia
đình học sinh và xã hội

8


1.2.3. Đội ngũ CBQL trường tiểu học
1.2.3.1. Đội ngũ
Theo Từ điển Tiếng Việt: Đội ngũ là tập hợp gồm một số đông người cùng
chức năng hoặc nghề nghiệp, thành một lực lượng [21, tr.328].
Chúng ta có thể hiểu đội ngũ là một tập thể người được tổ chức và tập hợp
thành một lực lượng, cùng chung lý tưởng, mục đích, làm việc theo kế hoạch, gắn
bó với nhau về quyền lợi cả vật chất lẫn tinh thần.
Khái niệm đội ngũ có liên quan với khái niệm nguồn nhân lực. Nguồn nhân
lực có thể hiểu là tổng thể tiềm năng lao động của một nước hay một địa phương,
tức là nguồn lao động, những người lao động có kỹ năng được chuẩn bị sẵn sàng
tham gia vào một công việc nào đó trong cơ cấu lao động của xã hội. Đội ngũ của
một tổ chức cũng chính là nguồn nhân lực trong tổ chức đó.
1.2.3.2. Quản lý
Quản lý là một hoạt động được hình thành từ khi xã hội loài người xuất hiện,
con người có sự hợp tác với nhau hoặc cùng nhau hoạt động với những mục đích
chung nào đó. Hoạt động quản lý là hoạt động cần thiết phải thực hiện khi những
con người kết hợp với nhau trong các nhóm, các tổ chức nhằm đạt mục tiêu chung.
Chính vì thế quản lý được hiểu bằng nhiều cách khác nhau và được định nghĩa ở
nhiều khía cạnh khác nhau.
Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc thì: “Quản lý là sự
tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách

thể quản lý (người bị quản lý) trong tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt
được mục đích của tổ chức”. Các tác giả còn phân định rõ về hoạt động quản lý: Là
quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức
năng) kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra [8, tr.9].
Theo tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc thì: Quản lý = “Quản” + “Lý”, trong đó “Quản”
có nghĩa là giữ, duy trì ổn định, “Lý” có nghĩa là chỉnh sửa, sắp xếp để phát triển. Quản lý
là quá trình tạo ra, duy trì sự ổn định và phát triển của tổ chức [18, tr. 271-272].
Với những phân tích trên, có thể hiểu quản lý theo nghĩa chung nhất như sau:
Quản lý là hoạt động của chủ thể quản lý tác động vào khách thể quản lý theo cơ
chế quản lý nhất định nhằm đạt được mục tiêu đề ra và đảm bảo cho tổ chức ổn
định, phát triển lâu dài.

9


Hoạt động quản lý có thể được sơ đồ hóa như sau.
Sơ đồ 1.1. Sơ đồ về quản lý
Chủ thể quản lý

Cơ chế quản lý

Mục tiêu quản lý

Đối tượng quản lý
1.2.3.3. Quản lý nguồn nhân lực trong giáo dục
Quản lý NNL trong giáo dục là quá trình thu hút, phát triển và duy trì đội ngũ
nhà giáo và CBQL giáo dục có năng lực và trách nhiệm với công việc nhằm thực hiện
được nhiệm vụ, mục tiêu và chiến lược phát triển giáo dục đã đề ra [16, tr. 51].
Theo cách định nghĩa cho thấy quản lý NNL trong giáo dục đề cập tới ba yếu tố:
- Thu hút các thành viên có đủ điều kiện để tập hợp thành đội ngũ nhà giáo

và CBQL giáo dục. Đội ngũ được hình thành trở thành nguồn nhân lực bảo đảm các
yếu tố đủ số lượng, đảm bảo chất lượng và đồng bộ về cơ cấu.
- Phát triển tiềm năng lao động trong lĩnh vực sư phạm cũng như quản lý của
các thành viên trên cơ sở đó tạo được tiềm năng, một sức mạnh mới của tổ chức có đầy
đủ khả năng đáp ứng các nhiệm vụ mới, yêu cầu cao của ngành và của xã hội đáp ứng
nhu cầu đổi mới và phát triển KT-XH theo từng giai đoạn. Đây chính là một nét đặc
trưng cơ bản nhất của quản lý NNL trong giáo dục.
- Là việc duy trì sự phát triển bền vững của từng thành viên của cả tổ chức. Trên
cơ sở tạo ra và duy trì động lực lao động tích cực của các thành viên mà có được văn
hóa của tổ chức, trong đó mỗi người đều muốn có cơ hội để được khẳng định tiềm
năng và vai trò của mình trong tổ chức.
Với việc tập hợp được đầy đủ các yếu tố thu hút, phát triển và duy trì đội ngũ
nhà giáo và CBQL với đầy đủ tiềm năng, trách nhiệm trong hoạt động giáo dục thì bản
thân quá trình này đã khẳng định được mục tiêu là tạo ra và phát triển tiềm năng một
cách bền vững của tổ chức trong các hoạt động giáo dục.
10


Như vậy, phát triển từ lí thuyết quản lý NNL với các hoạt động kế hoạch
hóa, tuyển dụng, bồi dưỡng và phát triển tiềm năng cho các thành viên đã là cơ sở
cho việc hình thành cơ sở lí luận về quản lý NNL trong giáo dục trên nền tảng thu
hút (tạo nguồn) phát triển và duy trì đội ngũ nhà giáo và đội ngũ CBQL với đầy đủ
những tiềm năng cần thiết và trách nhiệm để hoàn thành nhiệm vụ, đạt được mục
tiêu giáo dục và chiến lược giáo dục theo từng giai đoạn đề ra.
1.2.3.4. Cán bộ quản lý
Theo từ điển Tiếng Việt, CBQL là: “Người làm công tác có chức vụ trong
một cơ quan, một tổ chức, phân biệt với người không có chức vụ” [21].
CBQL là chủ thể quản lý, gồm những người giữ vai trò tác động, ra lệnh,
kiểm tra đối tượng quản lý; CBQL là người chỉ huy, lãnh đạo, tổ chức thực hiện các
mục tiêu nhiệm vụ của tổ chức; người quản lý vừa là người lãnh đạo, quản lý cơ

quan đó, vừa là người chịu sự lãnh đạo, quản lý của cấp trên.
CBQL có thể là cấp trưởng hoặc phó trưởng của một tổ chức được cơ quan
cấp trên bổ nhiệm bằng quyết định hành chính Nhà nước, cấp phó giúp việc cho cấp
trưởng, chịu trách nhiệm trước cấp trưởng và chịu trách nhiệm trước pháp luật về
công việc được phân công.
1.2.3.5. Đội ngũ cán bộ quản lý
Ở Việt Nam, đội ngũ CBQL luôn được Đảng ta quan tâm xây dựng, đào tạo, bồi
dưỡng về mọi mặt nhằm thực hiện mục tiêu chung là xây dựng đội ngũ cán bộ có bản
lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức, lối sống lành mạnh… có tư duy đổi mới, sáng tạo;
có kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh CNHHĐH đất nước, có tinh thần đoàn kết, hợp tác, ý thức tổ chức, kỉ luật cao và phong
cách làm việc khoa học, tôn trọng tập thể, gắn bó với nhân dân, dám nghĩ, dám làm,
dám chịu trách nhiệm. Đội ngũ CBQL phải đồng bộ, có tính kế thừa và phát triển, có
số lượng và cơ cấu hợp lý.
1.2.3.6. Đội ngũ CBQL trường tiểu học
Theo Từ điển Tiếng Việt: Đội ngũ là tập hợp gồm số đông người cùng chức
năng, nhiệm vụ, nghề nghiệp hợp thành lực lượng hoạt động trong hệ thống (tổ
chức) và cùng chung một mục đích nhất định [21, tr.32]
11


Có thể hiểu đội ngũ là một tập thể gắn kết với nhau, cùng chung lý tưởng,
mục đích, ràng buộc nhau về vật chất, tinh thần và hoạt động theo một nguyên tắc.
Ví dụ: "Đội ngũ trí thức"; "Đội ngũ nhà giáo"; "Đội ngũ y, bác sỹ"... Khi xem xét
đội ngũ người ta thường chú ý tới ba yếu tố tạo thành đó là: Số lượng, cơ cấu đội
ngũ; trình độ đội ngũ; phẩm chất, năng lực đội ngũ.
Đội ngũ CBQL trường tiểu học bao gồm Hiệu trưởng và Phó Hiệu trưởng
nhà trường, do chủ tịch UBND huyện (quận, thị, thành phố trực thuộc tỉnh) bổ
nhiệm; Hiệu trưởng trường tiểu học vừa là người lãnh đạo, vừa là người quản lý
đơn vị trường học, có nhiệm vụ và quyền hạn được quy định tại các văn bản pháp
luật của Nhà nước; Phó Hiệu trưởng trường tiểu học là người giúp việc cho Hiệu

trưởng, chịu trách nhiệm trước Hiệu trưởng và chịu trách nhiệm trước pháp luật về
công việc được phân công.
Theo đó, đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học được hiểu là tập hợp những
người làm công tác quản lý ở các trường tiểu học, là những người thực hiện điều
hành quá trình giáo dục diễn ra trong nhà trường tiểu học, đây là những chủ thể
quản lý bên trong nhà trường.
Như mục tiêu của luận văn đã xác định rõ, luận văn này tập trung vào đội
ngũ CBQL là Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Yên Lập,
tỉnh Phú Thọ nhằm phát triển đội ngũ CBQL theo chuẩn hiệu trưởng.
1.2.4. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý theo chuẩn hiệu trưởng
Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý thực chất là xây dựng và phát triển cả ba yếu
tố: Quy mô, chất lượng, cơ cấu. Trong đó, quy mô được thể hiện bằng số lượng. Cơ
cấu thể hiện sự hợp lý trong bố trí về nhiệm vụ, độ tuổi, giới tính, chuyên môn,
nghiệp vụ... hay nói cách khác là tạo ra một ê kíp đồng bộ, đồng tâm có khả năng hỗ
trợ, bù đắp cho nhau về mọi mặt. Chất lượng là yếu tố quan trọng nhất trong việc xây
dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý với đầy đủ những tiềm năng cần thiết và
trách nhiệm để hoàn thành nhiệm vụ, đạt được mục tiêu giáo dục và chiến lược giáo
dục theo từng giai đoạn đề ra của địa phương và của đất nước.
Phát triển đội ngũ CBQL theo chuẩn hiệu trưởng không phải là tăng số lượng
CBQL mà quan trọng là nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL, chuẩn hóa đội ngũ này
sao cho đồng bộ để đảm bảo sự phát triển bền vững của các nhà trường.
12


Theo lí thuyết quản lí NNL, quá trình quản lí đội ngũ CBQL bao gồm bảy
hoạt động cơ bản sau đây:
(1). Kế hoạch hoá nguồn nhân lực: nhằm đảm bảo nhu cầu nhân sự luôn được
đáp ứng một cách thích đáng. Kế hoạch hoá nguồn nhân lực được thực hiện thông qua
việc phân tích các nhân tố bên trong như các kỹ năng hiện có và sẽ cần đến, các chỗ
làm việc đang khuyết và sự mở rộng hay thu gọn các đơn vị, các bộ phận.

(2). Tuyển mộ: là việc lập một danh sách - chính xác hơn chuẩn bị một nhóm
nhân sự - các ứng cử viên tương ứng với kế hoạch NNL.
(3). Chọn lựa: được tiến hành thông qua kiểm tra, thẩm định công việc của
ứng viên do những người quản lí trực tiếp tiến hành; những người quản lí đó là
người sẽ lựa chọn cuối cùng và sử dụng nhân lực được chọn.
(4). Xã hội hoá/hay định hướng: là quá trình giúp những thành viên được
tuyển chọn nhanh chóng và êm ả thích nghi, hoà nhập với tổ chức.
(5). Huấn luyện và phát triển: nhằm nâng cao năng lực, khả năng cống hiến
của mỗi thành viên cho kết quả hoạt động của tổ chức. Việc huấn luyện là nhằm để
nâng cao, cải thiện kĩ năng đối với những công việc đang thực hiện; còn chương
trình phát triển nhằm chuẩn bị cho việc đề bạt hay nâng bậc (cấp).
(6). Thẩm định kết quả hoạt động: là việc so sánh kết quả hoàn thành công
việc cá nhân được giao với các tiêu chuẩn hoặc mục đích đã xác định cho vị trí làm
việc đó. Kết quả thấp cần phải có hành động uốn nắn tức thì; còn nếu đạt kết quả
cao thì được thưởng hưởng hoặc đề bạt, nâng cấp.
(7). Đề bạt, thuyên chuyển, giáng cấp và sa thải: những hoạt động này phản
ánh giá trị (vị trí, vai trò) của một thành viên đối với tổ chức. Người đạt thành tích
cao có thể được đề bạt, thuyên chuyển để giúp họ phát triển kĩ năng của mình;
người đạt thành tích thấp có thể bị chuyển đến vị trí ít quan trọng hơn, thậm chí bị
thải hồi. Tất cả các hoạt động này đều tác động đến kế hoạch hoá nguồn nhân lực.
1.3. Một số vấn đề chung về nhà trƣờng tiểu học
1.3.1. Vị trí của trường tiểu học
Điều 2- Điều lệ trường tiểu học (Ban hành kèm theo Thông tư số
41/2010/TT- BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo) xác định: "Trường tiểu học là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo
dục quốc dân, có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng".

13

Tiểu học là bậc học có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành, phát triển
nhân cách của con người. Đó là cơ sở vững chắc cho việc giáo dục phổ thông và
toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân nước ta.
1.3.2. Mục tiêu giáo dục tiểu học
Mục tiêu giáo dục tiểu học theo điều 27 - Luật giáo dục: "Giáo dục tiểu học
nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và
lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp
tục học trung học cơ sở" [23, tr. 15].
Quản lý trường tiểu học chủ yếu là quản lý hoạt động dạy và học, các hoạt
động phục vụ cho việc dạy và học nhằm đạt được mục tiêu đề ra.
Mục tiêu cụ thể của giáo dục tiểu học trong giai đoạn hiện nay cần đạt được
một số vấn đề:
- Tiếp tục triển khai Chương trình hành động của Bộ GD&ĐT thực hiện Nghị
quyết số 29- NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về
đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày
28/11/2014 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ
thông; Quyết định số 404/QĐ-TTg ngày 27/3/2015 của Thủ tướng Chính phủ về phê
duyệt Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
- Tăng cường nền nếp, kỷ cương và chất lượng, hiệu quả công tác trong các
cơ sở giáo dục tiểu học, tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh; thực hiện nội dung các cuộc vận động, các phong
trào thi đua của ngành phù hợp điều kiện thực tế địa phương.
- Rà soát, quy hoạch mạng lưới trường lớp, đội ngũ giáo viên và cán bộ
quản lý giáo dục Tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT.
Tiếp tục chỉ đạo việc quản lí, tổ chức dạy học theo chuẩn kiến thức, kĩ năng và
định hướng phát triển năng lực học sinh; điều chỉnh nội dung dạy học phù hợp
đặc điểm tâm sinh lí học sinh tiểu học; tăng cường giáo dục đạo đức, giáo dục kĩ
năng sống; chỉ đạo triển khai hiệu quả mô hình trường tiểu học mới tại các
trường tự nguyện và có đủ điều kiện; đổi mới phương pháp dạy, phương pháp
học và thực hiện tốt đổi mới đánh giá học sinh tiểu học; tăng cường cơ hội tiếp

cận giáo dục cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn; tăng cường tiếng Việt cho học
14


sinh dân tộc thiểu số; thực hiện dạy học theo tài liệu Tiếng Việt lớp 1 - Công
nghệ giáo dục; bảo đảm các điều kiện và triển khai dạy học ngoại ngữ theo
chương trình mới; duy trì, củng cố và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục tiểu
học đúng độ tuổi; xây dựng xã hội học tập; đẩy mạnh xây dựng và duy trì trường
chuẩn quốc gia và tổ chức dạy học 2 buổi/ngày.
- Khuyến khích sự sáng tạo và đề cao trách nhiệm của giáo viên và cán bộ
quản lí giáo dục. Đổi mới mạnh mẽ công tác quản lí theo hướng tăng cường phân
cấp quản lí, thực hiện quyền tự chủ của nhà trường và giáo viên trong việc xây dựng,
thực hiện kế hoạch giáo dục đi đôi với việc nâng cao năng lực quản trị nhà trường,
trách nhiệm giải trình của đơn vị, cá nhân thực hiện nhiệm vụ và chức năng giám sát
của xã hội, kiểm tra của cấp trên. Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học và quản lí.
1.3.3. Nhiệm vụ, quyền hạn và hoạt động quản lý của trường tiểu học
a. Trường tiểu học có những nhiệm vụ và quyền hạn cơ bản sau đây
- Tổ chức giảng dạy, học tập và hoạt động giáo dục đạt chất lượng theo mục
tiêu, chương trình giáo dục phổ thông cấp Tiểu học do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo ban hành.
- Huy động trẻ em đi học đúng độ tuổi, vận động trẻ em khuyết tật, trẻ em đã
bỏ học đến trường, thực hiện phổ cập giáo dục và chống mù chữ trong cộng đồng.
Nhận bảo trợ và giúp các cơ quan có thẩm quyền quản lí các hoạt động giáo dục của
các cơ sở giáo dục khác thực hiện chương trình giáo dục tiểu học theo sự phân công
của cấp có thẩm quyền. Tổ chức kiểm tra và công nhận hoàn thành chương trình
tiểu học cho học sinh trong nhà trường và trẻ em trong địa bàn trường được phân
công phụ trách.
- Xây dựng, phát triển nhà trường theo các quy định của Bộ Giáo dục và Đào
tạo và nhiệm vụ phát triển giáo dục của địa phương.

- Thực hiện kiểm định chất lượng giáo dục.
- Quản lí cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh.
- Quản lí, sử dụng đất đai, cơ sở vật chất, trang thiết bị và tài chính theo quy
định của pháp luật.
- Phối hợp với gia đình, các tổ chức và cá nhân trong cộng đồng thực hiện
hoạt động giáo dục.
15


- Tổ chức cho cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên và học sinh tham gia các
hoạt động xã hội trong cộng đồng.
- Thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
b. Hoạt động quản lý của trường tiểu học
Trường tiểu học là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Trường
tiểu học vừa là một thiết chế xã hội trong quản lý quá trình đào tạo trung tâm vừa là
một bộ phận của cộng đồng trong guồng máy giáo dục quốc dân. Hoạt động quản lý
của trường tiểu học thể hiện đầy đủ bản chất của hoạt động quản lý, mang tính xã hội,
tính khoa học, tính kỹ thuật và nghệ thuật cao.
Chủ thể quản lý của trường tiểu học chính là bộ máy quản lý giáo dục trường
học (Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng).
Trong các trường tiểu học hiện nay cơ cấu bộ máy quản lý và các mối quan
hệ, phối hợp các lực lượng quản lý bao gồm: Các tổ chức đoàn thể trong nhà trường
hoạt động và thực hiện đúng Điều lệ.
Mỗi trường tiểu học chịu sự quản lý trực tiếp về chuyên môn, hành chính của
Phòng GD&ĐT cũng như cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phương nơi trường đóng.
1.3.4. Quy định hạng trường tiểu học
Hạng trường của cấp tiểu học được quy định như sau:
Bảng 1.1. Quy định hạng trƣờng tiểu học
TT Trƣờng tiểu học thuộc vùng, miền
1

Trung du, đồng bằng, thành phố

2

Miền núi, vùng sâu, hải đảo

Hạng 1

Hạng 2

Hạng 3

Từ 28 lớp

Từ 18 đến

Dưới 18

trở lên

27 lớp

lớp

Từ 19 lớp

Từ 10 đến

Dưới 10

trở lên

18 lớp

lớp

(Nguồn: Thông tư số 33/2005/TT-BGD&ĐT, Hướng dẫn thực hiện chế độ
phụ cấp chức vụ lãnh đạo trong các cơ sở giáo dục công lập).
1.3.5. Nhiệm vụ, quyền hạn của Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng
1.3.5.1. Hiệu trưởng
Điều 20 - Điều lệ trường tiểu học (Ban hành kèm theo Thông tư số 41/2010/TTBGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) quy định:

16


- Hiệu trưởng trường tiểu học là người chịu trách nhiệm tổ chức, quản lí các
hoạt động và chất lượng giáo dục của nhà trường. Hiệu trưởng do Trưởng phòng
giáo dục và đào tạo bổ nhiệm đối với trường tiểu học công lập, công nhận đối với
trường tiểu học tư thục theo quy trình bổ nhiệm hoặc công nhận Hiệu trưởng của
cấp có thẩm quyền.
- Người được bổ nhiệm hoặc công nhận làm Hiệu trưởng trường tiểu học
phải đạt chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học.
- Nhiệm kì của Hiệu trưởng trường tiểu học là 5 năm. Sau 5 năm, Hiệu
trưởng được đánh giá và có thể được bổ nhiệm lại hoặc công nhận lại. Đối với
trường tiểu học công lập, Hiệu trưởng được quản lí một trường tiểu học không quá
hai nhiệm kì. Mỗi Hiệu trưởng chỉ được giao quản lí một trường tiểu học.
- Sau mỗi năm học, mỗi nhiệm kì công tác, Hiệu trưởng trường tiểu học được
cán bộ, giáo viên trong trường và cấp có thẩm quyền đánh giá về công tác quản lí
các hoạt động và chất lượng giáo dục của nhà trường theo quy định.

1.3.5.2. Phó hiệu trưởng
Điều 21 - Điều lệ trường tiểu học (Ban hành kèm theo Thông tư số
41/2010/TT-BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo) quy định:
- Phó hiệu trưởng là người giúp việc cho Hiệu trưởng và chịu trách nhiệm
trước Hiệu trưởng, do Trưởng phòng giáo dục và đào tạo bổ nhiệm đối với trường
công lập, công nhận đối với trường tư thục theo quy trình bổ nhiệm hoặc công nhận
Phó Hiệu trưởng của cấp có thẩm quyền. Mỗi trường tiểu học có từ 1 đến 2 Phó
hiệu trưởng, trường hợp đặc biệt có thể được bổ nhiệm hoặc công nhận thêm.
- Người được bổ nhiệm hoặc công nhận làm Phó hiệu trưởng trường tiểu học
phải đạt mức cao của chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học, có năng lực đảm nhiệm
các nhiệm vụ do Hiệu trưởng phân công.
1.4. Nội dung cơ bản của chuẩn Hiệu trƣởng trƣờng tiểu học
Mục đích ban hành chuẩn Hiệu trưởng nhằm giúp CBQL tự đánh giá và từ đó
xây dựng kế hoạch học tập, rèn luyện, tự hoàn thiện nâng cao năng lực lãnh đạo và
quản lý nhà trường. Là căn cứ để cơ quan QLGD đánh giá, xếp loại CBQL phục vụ
cho công tác sử dụng, bổ nhiệm, miễn nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng và đề xuất thực hiện
17