Huy động nguồn lực xây dựng mô hình trường học mới VNEN ở cấp tiểu học trên địa bàn huyện sông lô, tỉnh vĩnh phúc

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

DƯƠNG VĂN SẢN

HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC XÂY DỰNG MÔ HÌNH
TRƯỜNG HỌC MỚI VNEN Ở CẤP TIỂU HỌC TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN SÔNG LÔ, TỈNH VĨNH PHÚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2014


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

DƯƠNG VĂN SẢN

HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC XÂY DỰNG MÔ HÌNH
TRƯỜNG HỌC MỚI VNEN Ở CẤP TIỂU HỌC TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN SÔNG LÔ, TỈNH VĨNH PHÚC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THÀNH KỈNH

THÁI NGUYÊN - 2014

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả
nghiên cứu của Luận văn là trung thực. Các số liệu trong Luận văn có nguồn
gốc cụ thể, rõ ràng.
Sông Lô, tháng 4 năm 2014
Tác giả luận văn

Dương Văn Sản

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

1

/>

LỜI CÁM ƠN
Lời đầu tiên, tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban giám hiệu
Nhà trường, các thầy, cô giáo Trường Đại học Sư phạm thuộc Đại học Thái
Nguyên đã quan tâm và tạo điều kiện giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học
tập, rèn luyện và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Tác giả gửi lời cảm ơn đến Phòng Giáo dục - Đào tạo Huyện Sông Lô,
Ban giám hiệu, giáo viên cốt cán các trường Tiểu học thuộc Huyện Sông Lô
- Tỉnh Vĩnh Phúc. Đặc biệt, tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới Thầy
Nguyễn Thành Kỉnh và cô PGS.TS. Nguyễn Thị Tính đã tận tình hướng dẫn
và giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận văn.
Bản thân do điều kiện thời gian và năng lực còn hạn chế nên luậ n văn
chắc chắn sẽ còn những khiếm khuyết. Tác giả rất mong nhận được sự góp ý
chân thành của các thầy giáo, cô giáo, các bạn bè đồng nghiệp.

Xin trân trọng cảm ơn!
Sông Lô, tháng 4 năm 2014
Tác giả luận văn

Dương Văn Sản

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

2

/>

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN................................................................................................ i
LỜI

CÁM

ƠN

....................................................................................................ii MỤC LỤC
.........................................................................................................iii

DANH

MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT ........................................................... iv
DANH MỤC BẢNG .......................................................................................... v
DANH MỤC SƠ ĐỒ......................................................................................... vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1

1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu............................................................. 2
4. Giả thuyết khoa học ..................................................................................... 2
5. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 3
6. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 3
7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 3
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC XÂY
DỰNG MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI VNEN Ở CẤP
TIỂU HỌC ................................................................................ . 4
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề........................................................................ 4
1.2. Một số khái niệm liên quan ...................................................................... 5
1.2.1. Nguồn lực .......................................................................................... 5
1.2.2. Mô hình trường học mới ................................................................... 6
1.2.3. Huy động các nguồn lực xây dựng mô hình trường học mới ........... 6
1.3. Đặc trưng cơ bản của mô hình trường học mới........................................ 9
1.3.1. Mục tiêu giáo dục .............................................................................. 9
1.3.2. Về nội dung giáo dục......................................................................... 9
1.3.3. Phương pháp dạy học ........................................................................ 9
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

3

/>

1.3.4. Đánh giá học sinh ............................................................................ 14

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

4

/>

1.3.5. Quan hệ giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng ........................... 16
1.4. Quy trình huy động nguồn lực xây dựng mô hình trường học mới ở
cấp tiểu học .................................................................................................... 16
1.4.1. Lập kế hoạch huy động các nguồn lực ............................................ 17
1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch............................................................. 18
1.4.3.Chỉ đạo quá trình huy động các nguồn lực...................................... 19
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá ........................................................................... 19
1.5. Nguyên tắc huy động các nguồn lực ...................................................... 21
1.5.1. Tuân thủ Luật pháp và thông lệ xã hội ............................................ 21
1.5.2.Tập trung dân chủ ............................................................................. 21
1.5.3. Kết hợp hài hòa các lợi ích .............................................................. 23
1.5.4. Hiệu lực, hiệu quả tiết kiệm ............................................................ 24
1.5.5. Hoàn thiện dần................................................................................. 25
1.6. Vai trò của Hiệu trưởng trường Tiểu học trong việc huy động nguồn lực
để xây dựng trường học mới ở cấp Tiểu học........................................... 25
Kết luận chương 1.............................................................................................. 29
Chương 2. THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC XÂY DỰNG
MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI Ở CẤP TIỂU HỌC TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN SỐNG LÔ, TỈNH VĨNH PHÚC ................... 30
2.1. Khái quát về khách thể khảo sát và tổ chức khảo sát ............................. 30
2.1.1. Khái quát thực trạng giáo dục huyện Sông Lô ............................... 30
2.1.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ............................................................ 31
2.2. Thực trạng huy động nguồn lực xây dựng mô hình trường học mới ở
huyện Sông Lô ...............................................................................................
32

2.2.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về mô hình
trường học mới .......................................................................................... 33

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

2.2.2. Thực trạng về công tác huy động nguồn lực xây dựng trường học
mới ở cấp tiểu học trên địa bàn huyện Sông Lô ........................................
36
iv

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

2.2.3. Thực trạng chỉ đạo huy động các nguồn lực xây dựng mô hình
trường học VNEN ở huyện Sông Lô .........................................................
41
2.2.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá công tác huy động nguồn lực xây
dựng trường học mới theo mô hình VNEN............................................... 53
2.2.5. Một số khó khăn trong huy động nguồn lực xây dựng mô hình
trường học mới trên địa bàn huyện Sông Lô .............................................
56
2.3. Đánh giá chung về thực trạng................................................................. 57
2.3.1. Đánh giá chung ................................................................................ 57
2.3.2. Nguyên nhân dẫn tới thực trạng ...................................................... 59
Kết luận chương 2.............................................................................................. 60

Chương 3. CÁC BIỆN PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC XÂY DỰNG
MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI Ở CẤP TIỂU HỌC TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN SÔNG LÔ TỈNH VĨNH PHÚC ....................
61
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................ 61
3.1.1. Đảm bảo tính mục đích ................................................................... 61
3.1.2. Đảm bảo tính hiệu quả..................................................................... 61
3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ ..................................................................... 61
3.1.4. Đảm bảo tính tập trung dân chủ ...................................................... 62
3.1.5. Đảm bảo tính xã hội hóa giáo dục ................................................... 62
3.1.6. Đảm bảo tính pháp lý trong huy động nguồn lực............................ 64
3.2. Các biện pháp huy động nguồn lực: ....................................................... 64
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho giáo viên, cán bộ quản lý, cha mẹ học
sinh về mô hình trường học VNEN........................................................... 64
3.2.2. Xây dựng chiến lược huy động nguồn lực để thực hiện mô hình
trường học mới VNEN .............................................................................. 68

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

3.2.3. Tăng cường xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo
viên đáp ứng mô hình trường học VNEN ................................................. 69
3.2.4. Chỉ đạo tổ chuyên môn đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo tiếp
cận mô hình trường học mới VNEN ......................................................... 71
v

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

3.2.5. Tăng cường công tác tổ chức quản lý lớp học theo mô hình
trường học mới VNEN .............................................................................. 73
3.2.6. Sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các nguồn lực trong và ngoài nhà
trường để xây dựng mô hình trường học VNEN....................................... 74
3.2.7. Phát huy vai trò nội lực của trường học trong xây dựng mô hình
trường học mới NEN ................................................................................. 77
3.2.8. Đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục để phát triển nhà trường theo mô
hình trường học mới .................................................................................. 78
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................. 80
3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
đề xuất ........................................................................................................... 80
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm .................................................................... 80
3.4.2. Nội dung khảo nghiệm .................................................................... 80
3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm .............................................................. 81
3.4.4. Kết quả khảo nghiệm....................................................................... 81
Kết luận chương 3.............................................................................................. 82
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 83
1. Kết luận chung....................................................................................... 83
2. Một số khuyến nghị ............................................................................... 84
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 86
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

vi

/>

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT
CBQL

: Cán bộ quản lý

GD&ĐT

: Giáo dục và đào tạo

GV

: Giáo viên

HS

: Học sinh

PPGD

: Phương pháp giáo dục

VNEN

: Viet Nam Escuela Nueva-Mô hình trường học mới

XHHGD

: Xã hội hóa giáo dục

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

4

/>

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Nhận thức của CBQL và GV về ý nghĩa của mô hình trưởng học mới
..33
Bảng 2.2: Nhận thức về sự khác biệt cơ bản giữa mô hình trường học mới và
mô hình trường học truyền thống ...................................................34
Bảng 2.3: Thực trạng tổ chức huy động nguồn lực xây dựng trường học VNEN
ở huyện Sông Lô ............................................................................40
Bảng 2.4: Thực trạng chỉ đạo hoạt động sinh hoạt của tổ chuyên môn ............42
Bảng 2.5: Thực trạng chỉ đạo đổi mới hình thức tổ chức dạy học theo mô hình
trường học VNEN ở các trường tiểu học huyện Sông Lô ................44
Bảng 2.6: Thực trạng chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình
trường học VNEN ở các trường tiểu học huyện Sông Lô ................46
Bảng 2.7: Thực trạng chỉ đạo giáo viên đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập của học sinh .............................................................................47
Bảng 2.8: Thực trạng huy động nguồn tài chính để xây dựng mô hình trường
tiểu học VNEN ở huyện Sông Lô ..................................................49
Bảng 2.9: Thực trạng chỉ đạo huy động nguồn vật lực xây dựng mô hình trường
tiểu học VNEN ở huyện Sông Lô ...................................................50
Bảng 2.10: Thực trạng huy động nguồn lực thông tin xây dựng trường học mới
VNEN ở huyện Sông Lô ................................................................52
Bảng 2.11: Thực trạng kiểm tra, đánh giá công tác huy động nguồn lực xây
dựng trường học mới theo mô hình VNEN .....................................54

Bảng 2.12: Những khó khăn trong huy động nguồn lực xây dựng mô hình
trường học mới trên địa bàn huyện Sông Lô ...................................56
Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm mức độ cần thiết, tính khả thi của các biện
pháp huy động nguồn lực xây dựng mô hình trường học mới VNEN
ở huyện Sông Lô ............................................................................81

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

5

/>

DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Khái quát quá trình huy động nguồn lực để xây dựng trường học mới
.... 17

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

6

/>

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục bắt nguồn nảy sinh từ đời sống xã hội, có bản chất xã hội và
không thể tách rời đời sống xã hội. Giáo dục từ lâu đã trở thành một nhu cầu
không thể thiếu của xã hội loài người, là vấn đề trung tâm của đời sống xã hội
loài người vì nó quyết định tương lai của mỗi con người, của đất nước và nó

phát huy tiềm năng sáng tạo trong mỗi con người.
Đại hội lần thứ VII Đảng cộng sản Việt Nam đã xác định “Giáo dục và
đào tạo phải được xem là quốc sách hàng đầu để phát huy nhân tố con người,
động lực trực tiếp của sự phát triển”. Đó là một sự khẳng định hết sức đúng
đắn xuất phát từ lợi ích của nhân dân ta, đồng thời phù hợp với chân lý phổ
biến của lịch sử thế giới. Từ đó đến nay nhiều hội nghị chuyên đề của Đảng
tiếp tục ban hành các nghị quyết về đổi mới, phát triển sự nghiệp giáo dục - đào
tạo. Chính vì vậy mà sự nghiệp giáo dục - đào tạo nước ta ngày càng phát triển
cả về quy mô và chất lượng.
Thực trạng giáo dục Việt Nam hiện nay chưa đáp ứng được yêu cầu phát
triển đất nước, để đáp ứng được yêu cầu này đòi hỏi phải nâng cao chất lượng
công tác giáo dục - đào tạo từ gốc đến ngọn, bắt đầu từ cấp học thấp nhất: cấp
học tiểu học.
Kinh nghiệm giáo dục chỉ ra rằng để công tác giáo dục đào tạo đạt chất
lượng thì đòi hỏi phải có một mô hình trường học phù hợp, từ đó mới có thể
phát huy tối đa việc dạy và học. Để xây dựng được một mô hình trường học có
hiệu quả thì bên cạnh chủ trương, việc chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp
còn đỏi hỏi phải có một nguồn lực tương xứng, trong hoàn cảnh kinh tế khó
khăn hiện nay thực hiện tốt việc huy động các nguồn lực trong và ngoài ngành
giáo dục để xây dựng, phát triển trường học là quan điểm chỉ đạo của Đảng và
nhà nước đặt ra.
Mô hình trường học mới tại Việt Nam (Dự án GPE-VNEN, Global
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

1

/>

Partnership for Education - Viet Nam Escuela Nueva) là một Dự án về sư phạm

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

1

/>

nhằm xây dựng và nhân rộng một kiểu mô hình nhà trường tiên tiến, hiện đại,
phù hợp với mục tiêu phát triển và đặc điểm của giáo dục Việt Nam.
Sông Lô là huyện miền núi của tỉnh Vĩnh Phúc, được thành lập và đi vào
hoạt động từ 01/4/2009. Trong những năm qua công tác giáo dục, đào tạo của
huyện đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Song bên cạnh đó cũng còn
nhiều hạn chế cần khắc phục, việc huy động các nguồn lực để xây dựng mô
hình trường học được quan tâm thực hiện song chưa đồng bộ và chưa đạt hiệu
quả cao nhất.
Từ những lý do trên tôi chọn đề tài “Huy động nguồn lực xây dựng
mô hình trường học mới VNEN ở cấp tiểu học trên địa bàn huyện Sông
Lô, tỉnh Vĩnh Phúc”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn để đề ra các biện pháp huy
động các nguồn lực xây dựng mô hình trường học mới ở cấp tiểu học theo định
hướng của Bộ Giáo dục - Đào tạo ở huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể
Các nguồn lực xây dựng mô hình trường học mới ở cấp tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp huy động nguồn lực để xây dựng mô hình trường học mới
ở cấp tiểu học trên địa bàn huyện Sông Lô tỉnh Vĩnh Phúc.
4. Giả thuyết khoa học

Chất lượng giáo dục đào tạo phụ thuộc vào mô hình trường học đang
thực hiện, mô hình trường học mới là mô hình trường học hiệu quả cần được
nhân rộng trong thực tế phát triển nhà trường hiện nay. Nếu huy động được các
nguồn lực phù hợp, đáp ứng yêu cầu để xây dựng được mô hình trường học
mới ở cấp tiểu học trên địa bàn huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc thì sẽ nâng cao
chất lượng giáo dục của địa phương.
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

2

/>

5. Phạm vi nghiên cứu
Công tác huy động nguồn lực để xây dựng mô hình trường học mới ở
cấp tiểu học theo định hướng của Bộ Giáo dục - đào tạo trên địa bàn huyện
Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc bao gồm nguồn lực trong và ngoài nhà trường, đề tài
tập trung chủ yếu vào nghiên cứu huy động nguồn lực trong nhà trường để xây
dựng mô hình trường học mới ở cấp học tiểu học trên địa bàn huyện Sông Lô,
trong đó có đề cập đến những nguồn lực liên đới ngoài nhà trường.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận về huy động nguồn lực xây dựng mô hình
trường học mới ở cấp tiểu học.
Khảo sát thực trạng huy động nguồn lực xây dựng mô hình trường học
mới ở cấp tiểu học trên địa bàn huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc.
Đề xuất biện pháp để huy động nguồn lực xây dựng mô hình trường học
mới ở cấp tiểu học trên địa bàn huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh…hệ thống hóa, khái

quát hóa các tài liệu về huy động nguồn lực để xây dựng mô hình trường học
mới ở cấp tiểu học.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp khảo sát thực tế bằng phiếu điều tra, phỏng vấn.
- Nghiên cứu thực tế, tổng kết kinh nghiệm về huy động nguồn lực để
xây dựng mô hình trường học mới ở cấp tiểu học.
- Phương pháp xin ý kiến chuyên gia, người có kinh nghiệm trong việc
thực hiện nhiệm vụ này.
7.3. Các phương pháp bổ trợ
Sử dụng phương pháp thống kê toán học và phần mềm tin học để xử lý
số liệu và phân tích, đánh giá các kết quả nghiên cứu.
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

3

/>

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC
XÂY DỰNG MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI VNEN Ở CẤP TIỂU HỌC
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Nghiên cứu về xây dựng trường học hiệu quả được phổ biến ở một số
nước trên thế giới như Singapore, Thái Lan, Côlômbia và một số nước khác
trên thế giới từ những năm 1970. Đó là mô hình gắn liền giữa giáo dục với đời
sống thực tiễn của học sinh, mô hình trường học hiệu quả.
Ở Việt Nam trong những năm qua đã có một số công trình nghiên cứu về
huy động nguồn lực xây dựng phát triển giáo dục dưới hình thức xã hội hóa
giáo dục. Đó là các công trình của Nguyễn Văn Hiển với đề tài luận văn tốt
nghiệp thạc sĩ: “ Quản lý công tác xã hội hoá giáo dục Trung học cơ sở tỉnh

Hoà Bình nhằm khắc phục tình trạng học sinh bỏ học”. Đã nghiên cứu các nội
dung quản lý công tác xã hội hoá giáo dục trên địa bàn cấp tỉnh Hoà Bình nhằm
hạn chế khắc phục tình trạng học sinh bỏ học (Luận văn thạc sĩ ĐHSP - ĐHTN,
năm 2010).
Phạm Minh Tiến với luận văn tốt nghiệp: Xã hội hóa giáo dục THCS ở
huyện Đông Triều Tỉnh Quảng Ninh (Luận văn thạc sĩ ĐHSP - ĐHTN, năm
2010).
Dạng thứ hai là nghiên cứu về mô hình trường học thân thiện, học sinh
tích cực, tác giả Nguyễn Thị Tính đã nghiên cứu xây dựng tiêu chí trường tiểu
học thân thiện ở khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam, đề tài cấp Bộ B2011.
Dạng thứ ba là khai thác dưới góc độ xây dựng trường chuẩn quốc gia và
huy động nguồn lực để thực hiện đó là công trình nghiên cứu của tác giả Hà
Thế Truyền đã tiếp cận nghiên cứu về các giải pháp huy động nguồn lực để xây
dựng trường chuẩn quốc gia và chỉ rõ vai trò của chính quyền địa phương và
các lực lượng xã hội trong huy động nguồn lực.

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

4

/>

Năm 2013, tác giả Nguyễn Thị Mai đã tiến hành công trình nghiên cứu
luận văn về “ Huy động nguồn lực xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

4

/>

ở huyện Phú Lương Tỉnh Thái Nguyên” làm luận văn tốt nghiệp. Về mô hình
trường học mới là mô hình mới được nghiên cứu thử nghiệm ở Việt Nam.
Dự án Mô hình trường học mới tại Việt Nam (Dự án GPE-VNEN,
Global Partnership for Education - Viet Nam Escuela Nueva) là một Dự án về
sư phạm nhằm xây dựng và nhân rộng một kiểu mô hình nhà trường tiên tiến,
hiện đại, phù hợp với mục tiêu phát triển và đặc điểm của giáo dục Việt Nam.
Mô hình trường học mới khởi nguồn từ Côlômbia từ những năm 19952000 để dạy học trong những lớp ghép ở vùng miền núi khó khăn, theo nguyên
tắc lấy học sinh làm trung tâm. Mô hình này vừa kế thừa những mặt tích cực của
mô hình trường học truyền thống, vừa có sự đổi mới căn bản về mục tiêu đào
tạo, nội dung chương trình, tài liệu học tập, phương pháp dạy - học, cách đánh
giá, cách tổ chức quản lí lớp học, cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy - học. Ở
Việt Nam, từ năm học 2011-2012 Bộ Giáo dục & Đào tạo triển khai thực hiện
thí điểm mô hình trường học mới tại 24 trường tiểu học thuộc 6 tỉnh trong
toàn quốc; năm học 2012-2013, tiếp tục triển khai dạy học thử nghiệm mở
rộng tại
1.447 trường thuộc 63 tỉnh, thành; đến năm học 2013-2014, toàn quốc có thêm
220 trường áp dụng, nâng tổng số lên 1.667 trường học áp dụng mô hình
này.
Việc thực hiện mô hình trường học mới ở Việt Nam đang trong giai đoạn
thí điểm, dự án do Quỹ Hợp tác giáo dục toàn cầu (GPE) tài trợ và Ngân hàng
thế giới (WB) điều hành, nguồn lực thực hiện chủ yếu do các quỹ hỗ trợ, do đó
đến nay chưa có công trình nghiên cứu chính thức nào về đề tài huy động
nguồn lực xây dựng mô hình trường học mới. Việc nghiên cứu đề tài “Huy
động nguồn lực xây dựng mô hình trường học mới VNEN ở cấp tiểu học
trên địa bàn huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc” nhằm áp dụng khi mô hình này
được triển khai đồng bộ với sự chung tay của toàn xã hội.
1.2. Một số khái niệm liên quan

1.2.1. Nguồn lực

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

5

/>

Theo quan điểm hệ thống: “Nguồn lực là tất cả những yếu tố và phương
tiện mà hệ thống có quyền chi phối, điều khiển sử dụng để thực hiện mục tiêu

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

6

/>

của mình, có thể chia nguồn lực ra các bộ phận khác nhau như: nguồn nhân
lực (con người), nguồn tài lực (nguồn tài chính) và nguồn vật lực (nguồn cơ sở
vật chất) và thông tin”.
1.2.2. Mô hình trường học mới
Mô hình trường học mới (VNEN) là mô hình trường học được hình
thành trên phương pháp dạy và học coi quá trình tự học của học sinh là trung
tâm hoạt động giáo dục, giáo viên là người hướng dẫn, đồng hành với học sinh,
giúp học sinh tự tìm hiểu và lĩnh hội kiến thức.
Mô hình trường học mới ở cấp tiểu học là một phương thức sư phạm
mang tính chuyển đổi nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục ở các
nhà trường.

Phương thức sư phạm mới được xác định là trụ cột, là giá đỡ chi phối các
thành tố trong quá trình dạy học, giáo dục như: Mục tiêu giáo dục; Phạm vi
mức độ và cấu trúc nội dung học tập, phương pháp, hình thức tổ chức lớp học,
vai trò, vị trí của học sinh trong lớp học, giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục,
đánh giá kết quả giáo dục và dân chủ hóa trong quá trình quản lý nhà trường.
1.2.3. Huy động các nguồn lực xây dựng mô hình trường học mới
Là các biện pháp, quy trình thu hút và sử dụng các nguồn lực: nhân lực,
tài lực (tài chính), vật lực (cơ sở vật chất), thông tin để phục vụ cho việc xây
dựng mô hình trường học mới đạt hiệu quả cao nhất.
Nguồn lực là tất cả những yếu tố và phương tiện mà hệ thống giáo dục sử
dụng để thực hiện mục tiêu của mình; Đó là các yếu tố nằm trong hệ thống và
người trong hệ thống có quyền chi phối, điều khiển nó cho mục đích của tổ
chức. Để xây dựng trường học mới ở cấp tiểu học đòi hỏi lãnh đạo nhà trường
cần có các giải pháp huy động nguồn lực một cách hiệu quả.
Tuy nhiên nguồn lực có thể có ở ngoài hệ thống tổ chức nhà trường đó là
nguồn lực xuất phát từ các tổ chức xã hội, từ các nhà tài trợ, từ doanh nghiệp,
hay các cá nhân vv.. Họ là những tổ chức, cá nhân tham gia đóng góp cùng với
nhà trường để phát triển giáo dục.
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

7

/>

Nguồn lực để xây dựng trường học mới ở cấp tiểu học bao gồm các
nguồn lực sau đây:
- Nguồn nhân lực: Nguồn nhân lực của trường phổ thông gồm toàn bộ
giáo viên, cán bộ, nhân viên với năng lực chuyên môn của từng người tham gia
vào hoạt động giáo dục của nhà trường. Ngoài ra nguồn nhân lực của trường

phổ thông còn gồm những người bên ngoài nhà trường đó là các nhà khoa học,
cán bộ văn hóa, danh nhân, cán bộ đoàn vv…có thể tham gia giáo dục học sinh
trong các nhà trường thông qua các loại hình hoạt động giáo dục ngoại khóa
theo môn học, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, hoạt động giáo dục hướng
nghiệp, giáo dục đạo đức, văn hóa, truyền thống vv…Nguồn nhân lực là nguồn
lực quan trọng nhất của nhà trường và là nguồn vốn quý nhất để phát triển nhà
trường về số lượng và chất lượng.
Tập hợp, tạo cơ hội cho nguồn nhân lực của nhà trường phát huy hết tài
năng cho hoạt động của nhà trường hướng tới mô hình trường học mới đó là
nhiệm vụ của chủ thể quản lý nhà trường tiểu học hiện nay.
Nguồn lực tài chính: Nguồn tài chính cho xây dựng mô hình trường tiểu
học mới bao gồm:
+ Ngân sách Nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi trong dự toán đã
được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và giao thực hiện để bảo
đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà trường.
+ Nguồn tài chính ngoài ngân sách Nhà nước là tất cả những yếu tố về
nguồn vốn tiền tệ mà Nhà nước cho phép các trường được huy động trực tiếp
trong khuôn khổ thực hiện xã hội hóa nhằm đảm bảo nguồn tài chính cho nhà
trường và được sử dụng theo chế độ quy định để thực hiện mục tiêu của nhà
trường.
Huy động nguồn tài chính là khai thác và sử dụng có hiệu quả nguồn tài
chính trong và ngoài ngân sách để phát triển nhà trường đây là nguồn lực đóng
vai trò vô cùng quan trọng là điều kiện cần để phát triển nhà trường nói chung
và xây dựng mô hình trường học mới nói riêng.
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

8

/>

Nguồn lực vật chất: Nguồn lực cơ sở vật chất của trường phổ thông bao
gồm toàn bộ cơ sở vật chất trường học với các phương tiện vật chất được sử
dụng để thực hiện mục tiêu của nhà trường. Nguồn lực cơ sở vật chất bao gồm
đất đai, tài sản, trang thiết bị, công cụ, dụng cụ vv… Trong đó thiết bị dạy học
có vai trò vô cùng quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy và học của nhà
trường.
Huy động nguồn vật lực là khai thác, sử dụng, bảo quản cơ sở vật chất
trường học từ nhiều nguồn khác nhau phục vụ hữu ích cho việc thực hiện mục
tiêu phát triển trường học.
Nguồn lực thông tin: Thông tin là những dữ liệu được phân tích, sử lý, để
trở thành thông tin người thu nhận thông tin phải hiểu và giải thích được nội
dung của tin tức, đánh giá được tầm quan trọng của tin tức đó. Thông tin từ
cách nhìn của quá trình phản ánh còn được hiểu là những tin tức mới được thu
nhận, được cảm thụ và được đánh giá là có ích cho việc ra quyết định hoặc giải
quyết một nhiệm vụ nào đó.
Hệ thống thông tin được tổ chức khoa học sẽ làm thay đổi cách thức hoạt
động của nhà trường, làm cho cơ cấu của nhà trường trở nên tinh giản, linh hoạt
và giúp cho việc truy tìm thông tin cần thiết trong khoảng thời gian chi phí hợp
lý. Trong xây dựng mô hình trường học mới tài liệu hướng dẫn học và tài liệu
hướng dẫn hoạt động giáo dục có vai trò vô cùng quan trọng nhằm mục đích
đổi mới giáo dục, đổi mới phương thức sư phạm, đổi mới phương pháp dạy học
theo mô hình VNEN một cách hiệu quả. Tài liệu không chỉ cung cấp cho học
sinh hệ thống thông tin mà còn hướng dẫn cách học, phương pháp học tập và
phương pháp tư duy.
Thông tin và hệ thống thông tin rất quan trọng đối với nhà trường, thông
tin là yếu tố đầu vào và là nguồn dự trữ tiềm năng của nhà trường phổ thông.
Trong giáo dục đào tạo nguồn lực thông tin có vai trò vô cùng quan trọng giúp
người dạy và người học phát huy khả năng sáng tạo trong hoạt động dạy học để
nâng cao chất lượng giáo dục.

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

9

/>