Quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã ở trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện đồng hỷ, tỉnh thái nguyên
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.05 MB, 102 trang )
ĐẠI HỌC THÁ I NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
NGUYỄN HỒNG LOAN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở TRUNG TÂM
BỒI DƯỠNG CHÍNH TRỊ HUYỆN ĐỒNG HỶ
TỈNH THÁI NGUYÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
ĐẠI HỌC THÁ I NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
NGUYỄN HỒNG LOAN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở TRUNG TÂM
BỒI DƯỠNG CHÍNH TRỊ HUYỆN ĐỒNG HỶ
TỈNH THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: PGS TS. TRẦN THỊ MINH HẰNG
THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng
được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Thái Nguyên, ngày 18 tháng 8 năm 2014
Tác giả
NGUYỄN HỒNG LOAN
i
LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian học tập và nghiên cứu, tác giả đã hoàn thành luận văn. Với
tấm lòng kính trọng tôi xin chân thành cảm ơn: Ban Giám hiệu Trường Đại học
Sư phạm - Đại học Thái Nguyên; Các thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy, tham gia
đào tạo cao học của trường và các phòng, khoa khác có liên quan, đã tận tình
giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và rèn luyện.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Lãnh đạo Huyện uỷ, UBND, lãnh đạo các Ban
Xây Dựng Đảng, Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ, các đồng chí
đồng nghiệp và gia đình đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập nâng cao trình
độ và nghiên cứu viết luận văn.
Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới Phó Giáo sư, Tiến sĩ
Trần Thị Minh Hằng đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu,
để hoàn thành luận văn.
Dù đã hết sức cố gắng, song luận văn không trách khỏi những hạn chế và
thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự góp ý chân thành của các thầy cô giáo,
các bạn bè đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày 18 tháng 8 năm 2014
Tác giả
NGUYỄN HỒNG LOAN
ii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.................................................................iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ................................................................................vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
6. Phương pháp nghiên cứu của đề tài................................................................. 3
7. Cấu trúc của đề tài ........................................................................................... 5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƯỠNG Ở TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG CHÍNH TRỊ CẤP HUYỆN ........ 6
1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................ 6
1.1.1. Vấn đề bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ làm lãnh
đạo, quản lý ở một số quốc gia ........................................................................ 6
1.1.2. Tình hình bồi dưỡng cán bộ công chức, lãnh đạo ở Việt Nam.............. 8
1.2. Khái niệm cơ bản ........................................................................................
12
1.2.1. Quản lý ................................................................................................. 12
1.2.2. Quản lý giáo dục .................................................................................. 14
1.2.3. Quản lý nhà trường và quản lý dạy học ............................................... 15
1.2.4. Bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã và quản lý hoạt động bồi dưỡng
cán bộ công chức cấp xã ................................................................................ 16
iii
1.3. Một số vấn đề lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng ở trung tâm bồi
dưỡng chính trị cấp huyện ................................................................................. 19
1.3.1. Chức năng, nhiệm vụ của trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện... 19
1.3.2. Nội dung chương trình bồi dưỡng theo quy định của Ban tuyên giáo
Trung ương ở trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện ............................... 21
1.3.3. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng ở trung tâm bồi dưỡng chính
trị cấp huyện .................................................................................................. 24
1.4. Yếu tố ảnh hưởng quản lý hoạt động bồi dưỡng ở Trung tâm bồi
dưỡng chính trị cấp huyện ................................................................................. 27
1.4.1. Những yếu tố chủ quan ........................................................................ 27
1.4.2. Những yếu tố khách quan .................................................................... 28
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG Ở
TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG CHÍNH TRỊ HUYỆN ĐỒNG HỶ TỈNH
THÁI NGUYÊN ................................................................................... 31
2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng ở Trung tâm bồi dưỡng chính trị
huyện Đồng Hỷ - tỉnh Thái Nguyên ..................................................................
31
2.1.1. Lịch sử ra đời và phát triển .................................................................. 31
2.1.2. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu, tổ chức bộ máy của trung tâm bồi
dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ hiện nay ..................................................... 33
2.2. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở
Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị, huyện Đồng Hỷ từ năm 2011 đến năm 2013 ....
35
2.2.1. Thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu hoạt động bồi dưỡng.............. 35
2.2.2. Thực trạng quản lý thực hiện nội dung, chương trình bồi dưỡng........ 43
2.2.3. Thực trạng quản lý phương pháp và hình thức của hoạt động bồi dưỡng .
50
2.2.4. Thực trạng quản lý việc kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng ........ 56
2.3. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ,
công chức cấp xã ở Trung tâm Bồi dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ - Tỉnh
Thái Nguyên ...................................................................................................... 58
2.3.1. Về ưu điểm........................................................................................... 58
2.3.2. Về hạn chế............................................................................................ 60
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ......................................................... 63
iv
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN
BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG CHÍNH
TRỊ HUYỆN ĐỒNG HỶ - TỈNH THÁI NGUYÊN ........................ 66
3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng ........... 66
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ....................................................... 66
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ...................................................... 66
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ...................................................... 66
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ......................................................... 67
3.2. Các biện pháp tăng cường quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ, công
chức cấp xã ở Trung tâm Bồi dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ hiện nay ......... 67
3.2.1. Biện pháp 1. Đổi mới mục tiêu, nội dung các chương trình bồi dưỡng
........................................................................................................................ 67
3.2.2. Biện pháp 2. Đổi mới quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên
trong các chương trình bồi dưỡng.................................................................. 69
3.2.3. Biện pháp 3. Đổi mới quản lý việc học tập, rèn luyện, thực hành của
học viên trong các nội dung bồi dưỡng ......................................................... 70
3.2.4. Biện pháp 4. Đổi mới quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học
hiện có ở trung tâm ........................................................................................ 71
3.3. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp.............................................. 73
3.3.1. Về khách thể điều tra ........................................................................... 73
3.3.2. Kết quả khảo nghiệm các biện pháp .................................................... 74
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 81
PHỤ LỤC
v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BD
:
Bồi dưỡng
HĐND
:
Hội đồng nhân dân
KTQP - AN
:
Kiến thức quốc phòng - An ninh
LHPN
:
Liên hiệp Phụ nữ
LLCT - HC
:
Lý luận chính trị - Hành chính
MTTQ
:
Mặt trận tổ quốc
SL
:
Số lượng
TN
:
Tốt nghiệp
4
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Đánh giá của học viên về quản lý công tác lập kế hoạch bồi
dưỡng cho học viên các lớp của Trung tâm Bồi dưỡng chính trị
......................................................................................... 37
Bảng 2.2. Đánh giá của giảng viên về quản lý công tác lập kế hoạch bồi
dưỡng cho giảng viên của Trung tâm Bồi dưỡng chính trị ............ 40
Bảng 2.3. Đánh giá của lãnh đạo Trung tâm về quản lý công tác lập kế
hoạch bồi dưỡng cho cán bộ, công chức cấp xã của các
giảng viên................................................................................. 42
Bảng 2.4. Tổng hợp số lượng các lớp đã thực hiện bồi dưỡng của Trung
tâm Bồi dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ từ năm 2011 đến hết
năm 2013 ........................................................................................ 45
Bảng 2.5. Ý kiến đánh giá của học viên về công tác quản lý việc thực
hiện nội dung, chương trình bồi dưỡng.......................................... 48
Bảng 2.6.
Ý kiến đánh giá của giảng viên về mức độ phù hợp và hiệu quả
của các phương pháp và hình thức hoạt động bồi dưỡng ở Trung
tâm ....................................................................................... 50
Bảng 2.7. Ý kiến đánh giá của học viên về mức độ phù hợp và hiệu quả của
các phương pháp và hình thức hoạt động bồi dưỡng ở Trung
tâm ....................................................................................... 52
Bảng 2.8. Kết quả khảo sát chất lượng giờ giảng của giảng viên, giảng
viên kiêm chức năm 2013 .............................................................. 53
Bảng 2.9. Kết quả học tập của học viên các lớp bồi dưỡng cho cán bộ, công
chức cấp xã của Trung tâm Bồi dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ năm 2013...................................................................... 57
Bảng 3.1. Về khách thể điều tra...................................................................... 73
Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm các biện pháp .............................................. 74
5
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Hình 2.1. Bộ máy tổ chức của Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ.....
35
6
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước nói chung, của hệ thống hành
chính nói riêng được quyết định bởi phẩm chất năng lực và kết quả công tác
của đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước. Phẩm chất của đội ngũ cán bộ, công
chức ngoài khả năng và tinh thần tự học tập, lại phụ thuộc rất nhiều vào công
tác đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên kiến thức và kỹ năng thực hành cho họ.
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, tại
Đại hội IX, Đảng ta đã xác định phải "xây dựng chỉnh đốn hệ thống các học
viện, trường và trung tâm chính trị, nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ, trước hết đối với cán bộ lãnh đạo và quản lý các cấp, chống các
biểu hiện tiêu cực trong giảng dạy và học tập". Kết luận của Hội nghị Trung
ương 6 (khóa IX) nhấn mạnh: Trên cơ sở qui hoạch, đẩy mạnh việc đào tạo, đào
tạo lại cán bộ theo chức danh và cán bộ nguồn. Nâng cao chất lượng và hiệu
quả công tác đào tạo, chú ý bồi dưỡng phẩm chất chính trị, trình độ nghề
nghiệp, năng lực thực tiễn, xử lý tình huống, khắc phục những biểu hiện tiêu
cực trong quá trình đào tạo. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI
của Đảng cũng tiếp tục nhấn mạnh: "Xây dựng và thực hiện nghiêm các cơ chế,
chính sách phát hiện, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; trọng dụng những
người có đức, có tài. Nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ." [3,tr.168].
Sau khi có Quyết định 100-QĐ/TW ngày 03 tháng 6 năm 1995 của Ban
Bí thư Trung ương Đảng (khoá VII), Trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện
của các tỉnh trong cả nước đã lần lượt được ra đời, đi vào hoàn thiện mô hình và
hoạt động từng bước có hiệu quả, đóng góp không nhỏ vào nhiệm vụ đào tạo,
1
bồi dưỡng cán bộ cho địa phương, cơ sở. Nhiều chương trình bồi dưỡng, các chỉ
thị,
2
nghị quyết, các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà
nước được tổ chức thực hiện tại các trung tâm bồi dưỡng chính trị đã góp phần
giải quyết kịp thời những vướng mắc ở cơ sở trong công tác xây dựng Đảng.
Thực tế ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện việc quản lý hoạt
động bồi dưỡng mặc dù đã có nhiều cố gắng, đóng góp một phần quan trọng
vào công tác xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ ở cơ sở, đảm bảo cho sự
phát triển kinh tế - xã hội địa phương đúng hướng và có hiệu quả nhưng hoạt
động bồi dưỡng vẫn còn bộc lộ những hạn chế và yếu kém nhất định, chưa đáp
ứng kịp yêu cầu đòi hỏi của tình hình có nhiều biến động và thay đổi như hiện
nay. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình hình trên là những bất cập
trong công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng, phần lớn cán bộ quản lý hoạt động
bồi dưỡng ở các trung tâm chưa được đào tạo có hệ thống và cơ bản về quản lý
giáo dục và đào tạo, hơn nữa lại là giáo dục, đào tạo mang tính đặc thù. Vấn đề
cấp thiết đặt ra là nghiên cứu tìm ra những biện pháp tăng cường công tác quản
lý hoạt động bồi dưỡng ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện nhằm
nâng cao chất lượng cán bộ ở cở sở đáp ứng yêu cầu của bối cảnh hiện nay.
Chính vì vậy, tôi chọn đề tài nghiên cứu “Quản lý hoạt động bồi dưỡng
cán bộ công chức cấp xã ở Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ” với
mong muốn góp phần nâng cao chất lượng công tác quản lý hoạt động bồi
dưỡng ở trung tâm bồi dưỡng chính trị nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển nhanh,
bền vững của Huyện Đồng Hỷ trong tình hình mới.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng
luận văn đề xuất biện pháp tăng cường quản lý các hoạt động bồi dưỡng ở
Trung tâm bồi dưỡng chính trị nhằm đáp ứng nhiệm vụ bồi dưỡng cán bộ, đảng
viên ở cơ sở của huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay.
3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quá trình quản lý hoạt động bồi dưỡng ở Trung tâm bồi dưỡng chính trị
huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng của Trung tâm bồi dưỡng chính
trị huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên.
4. Giả thuyết khoa học
Quản lý hoạt động bồi dưỡng ở Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện
Đồng Hỷ đã đạt được kết quả nhất định, nhưng còn bộc lộ một số hạn chế về
quản lý. Nếu có các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng phù hợp, có tính
khả thi thì sẽ nâng cao trình độ quản lý và năng lực sư phạm của đội ngũ
giảng viên, cán bộ trung tâm đáp ứng nhiệm vụ bồi dưỡng cán bộ, đảng viên ở
cơ sở trong giai đoạn hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng ở Trung tâm bồi
dưỡng chính trị cấp huyện.
- Phân tích thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ công chức cấp
xã ở Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ - tỉnh Thái Nguyên.
- Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cho ở Trung tâm bồi
dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ - tỉnh Thái Nguyên.
6. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Sử dụng phương pháp phân tích tổng hợp, so sánh, khái quát hoá trong
quá trình nghiên cứu Văn kiện Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam; các văn bản
4
của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Ban Tuyên giáo Trung ương về công tác đào
tạo, bồi dưỡng, giáo dục lý luận chính trị và một số văn bản liên quan đến vấn
đề nghiên cứu.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu kinh nghiệm thực nghiệm
- Phương pháp điều tra: Xây dựng phiếu trưng cầu ý kiến với các đối
tượng là Lãnh đạo các Ban ngành, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể
huyện, cán bộ quản lý, giảng viên trung tâm bồi dưỡng chính trị, học viên các
lớp đào tạo, bồi dưỡng tại trung tâm năm 2012 - 2014 để tìm hiểu thực trạng
hoạt động bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã ở Trung tâm bồi dưỡng chính trị
huyện Đồng Hỷ.
- Phương pháp đàm thoại: Trò chuyện, trao đổi với cán bộ lãnh đạo
quản lý các ban, ngành, đoàn thể huyện, giảng viên, và học viên Trung tâm
bồi dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ nhằm tìm hiểu thực trạng quản lý hoạt
động bồi dưỡng các bộ công chức cấp xã ở Trung tâm bồi dưỡng chính trị
huyện Đồng Hỷ.
- Phương pháp quan sát: Quan sát, khảo sát thực trạng quản lý hoạt động
bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã ở Trung tâm để đánh giá được thực tế và
cách thức quản lý hoạt động bồi dưỡng làm căn cứ thực tiễn đề xuất một số
biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng đáp ứng tình hình mới.
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: nghiên cứu chỉ ra những
mặt mạnh, mặt hạn chế của vấn đề nghiên cứu để có phương hướng khắc phục.
6.3. Phương pháp sử dụng toán thống kê
- Khi xử lý số liệu tác giả tiến hành phân tích, tổng hợp và sử dụng
phương pháp thống kê toán học để đảm bảo tính khách quan của kết quả
nghiên cứu.
5
7. Cấu trúc của đề tài
- Ngoài phần mở đầu luận văn gồm 3 chương:
+ Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng ở trung tâm
bồi dưỡng chính trị cấp huyện.
+ Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ công chức
cấp xã ở Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị Huyện Đồng Hỷ - Tỉnh Thái Nguyên.
+ Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ công chức
cấp xã ở Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị Huyện Đồng Hỷ - Tỉnh Thái Nguyên.
- Phần kết luận và khuyến nghị.
6
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
Ở TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG CHÍNH TRỊ CẤP HUYỆN
1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Vấn đề bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ làm lãnh
đạo, quản lý ở một số quốc gia
Ở nhiều quốc gia trên thế giới đều thành lập các trung tâm bồi dưỡng cho
cán bộ làm lãnh đạo, quản lý từ cấp trung ương đến địa phương. Tuy nhiên, ở
mỗi thể chế chính trị khác nhau thì việc tổ chức hoạt động bồi dưỡng của các
trung tâm lại có vai trò, vị trí và chức năng thực hiện khác nhau nhằm đáp ứng
nhu cầu phát triển nguồn nhân lực là cán bộ cấp cao, giữ trọng trách đối với nền
chính trị của quốc gia đó.
Ở các nước như Anh, Pháp, Hà Lan, Hoa Kỳ… các trung tâm bồi
dưỡng được hình thành chủ yếu để huấn luyện những nhà chính trị gia trước
và sau khi trở thành những người làm lãnh đạo của đất nước. Chức năng của
các trung tâm này là rất lớn. Như ở Hoa Kỳ, Luật Đào tạo công chức Hoa Kỳ
(1958) yêu cầu cơ quan nhà nước phải tạo các cơ hội đào tạo, bồi dưỡng để
nâng cao hiệu quả làm việc của công chức. Hoa Kỳ đặc biệt quan tâm đến
việc tổ chức các chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu của công chức và
hoạt động của cơ quan. Luật pháp Hoa Kỳ yêu cầu mỗi cơ quan phải có các
quy trình xác định nhu cầu cải tiến chất lượng hoạt động và xác định chương
trình đào tạo gắn với nhu cầu đó.
Các nước như ở Thái Lan, Hàn Quốc, Singapore, Nhật Bản… đều có hệ
thống các học viện, trường, trung tâm thực hiện bồi dưỡng, đào tạo và quản lý
bồi dưỡng công chức lãnh đạo quản lý và thừa hành.
7
Ở Singapore xây dựng chiến lược cán bộ thể hiện bằng kế hoạch đào tạo
ngắn hạn, dài hạn, đào tạo kế nhiệm, bài bản, từ xa. Thời gian đào tạo tối thiểu
bắt buộc là 100 giờ trong một năm đối với mỗi công chức. Trong đó 60% nội
dung đào tạo về chuyên môn, 40% nội dung đào tạo liên quan đến phát triển.
Có nhiều khóa học khác nhau dành cho các đối tượng khác nhau. Khóa học
làm quen với công việc dành cho công chức mới được tuyển dụng hoặc mới
chuyển công tác từ nơi khác đến; khóa học đào tạo cơ bản được tổ chức cho
người mới tuyển dụng trong năm đầu tiên công tác; khóa học nâng cao bổ
sung, giúp công chức đạt hiệu quả cao nhất trong công việc và nâng cao khả
năng làm việc của người đó trong tương lai; khóa học mở rộng tạo điều kiện
cho công chức được trang bị những kiến thức và nghiệp vụ bên ngoài lĩnh vực
chuyên môn chính để có thể đảm đương những công việc liên quan khi cần
thiết. Các khóa học này liên quan chặt chẽ tới con đường sự nghiệp của công
chức và việc chỉ định vị trí công việc của công chức. Hằng năm, Singapore
dành 4% ngân sách cho đào tạo, bồi dưỡng.
Ở Hàn Quốc đặc biệt chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, nhất
là những người tài, khuyến khích và tạo điều kiện để nguồn nhân lực tài năng
phát triển. Chương trình đào tạo khác nhau cho những đối tượng công chức
khác nhau: Công chức mới được tuyển dụng phải tham gia một số chương trình
đào tạo bắt buộc. Công chức sắp được thăng chức phải tham gia 3 chương trình
học tại hệ thống các trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức thì mới được
xem xét nâng bậc. Công chức trẻ có triển vọng (dưới 40 tuổi) bắt buộc phải qua
các khóa đào tạo tập trung theo quy định.
Trung Quốc đặc biệt chú trọng nâng cao trình độ chính trị, phẩm chất,
năng lực chuyên môn cho đội ngũ công chức nhằm xây dựng một đội ngũ công
chức chuyên nghiệp và có chất lượng cao, đây là một phần trong chiến lược
thực hiện và đẩy nhanh quá trình cải cách hệ thống công vụ.
8
Nội dung đào tạo, bồi dưỡng công chức của Trung Quốc tập trung vào:
lý luận xây dựng CNXH mang bản sắc Trung Quốc và chiến lược phát triển;
quản lý hành chính nhà nước trong nền kinh tế thị trường; quản lý vĩ mô nhà
nước với những nội dung cụ thể như thể chế hành chính, chính sách công, đào
tạo và phát triển nhân tài. Tất cả các khóa đào tạo đều phải học chủ nghĩa Mác Lênin và lý luận Đặng Tiểu Bình.
Nội dung chương trình đào tạo chủ yếu được xây dựng dựa vào vị trí
việc làm của từng công chức để đào tạo, bồi dưỡng. Thông thường một khóa
học của công chức bao gồm khóa học cơ bản và khóa học chuyên môn, gọi là
mô hình "cơ bản + chuyên môn".
Tóm lại, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý luôn là
một vấn đề quan trọng được ưu tiên ở nhiều quốc gia. Qua tìm hiểu cho thấy,
tình hình về hoạt động bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng cán bộ, công chức làm
lãnh đạo, quản lý ở các nước trên thế giới được thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ
với những nội dung, yêu cầu cụ thể.
1.1.2. Tình hình bồi dưỡng cán bộ công chức, lãnh đạo ở Việt Nam
Việc bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý ở Việt Nam vừa có nét chung
của các nước, lại vừa có những đặc thù.
Chủ tịch Hồ Chí Minh dùng khái niệm huấn luyện cán bộ. Người cho
rằng “huấn luyện phải thiết thực, sao cho những người đến học, học rồi, về địa
phương họ có thể thực hành ngay”, bởi vì “học cốt để mà làm. Học mà không
làm được, học mấy cũng vô ích”.
Ngày nay, quan niệm về bồi dưỡng cán bộ, công chức được thể hiện
chính thức trong Luật cán bộ, công chức - 2008 và trong các Nghị định của
Chính phủ. Khái niệm “bồi dưỡng” được sử dụng với nội hàm trang bị, cập
nhật kiến thức, kỹ năng, phương pháp làm việc cho cán bộ, công chức.
9
Quyết định số 874/QĐ-TTg ngày 20-11-1996 của Thủ tướng Chính phủ
về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức nhà nước trong đó nêu rõ mục tiêu,
đối tượng, nội dung và hình thức đào tạo, bồi dưỡng. Hệ thống các cơ quan
quản lý nhà nước về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức (gồm có Học viện
Hành chính Quốc gia, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, trường đào
tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức các bộ ngành trung ương, trường chính trị các
tỉnh thành phố, trung tâm chính trị các quận huyện) được củng cố và phát triển,
công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức đã có những chuyển biến tích
cực. Nhà nước đã dành một khoảnh kinh phí đáng kể cho công tác đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ, công chức ở trong và ngoài nước.
Hệ thống thể chế và các chế độ, chính sách về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ,
công chức được bổ sung và hoàn thiện. Sau quyết định 874/QĐ-TTg, ngày
05/4/1997, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành chỉ thị về việc cử Chủ tịch Uỷ
ban Nhân dân, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương, Bộ trưởng các bộ và cấp tương đương tham gia khoá bồi dưỡng
kiến thức quản lý hành chính nhà nước tại Học viện Hành chính Quốc gia. Để
nâng cao chất lượng và đưa công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức đi
vào nề nếp theo những quy định pháp lý thống nhất, ngày 04-8-2003, Thủ
tướng Chính phủ đã ra Quyết định số161/2003/QĐ-TTg ban hành quy chế đào
tạo bồi dưỡng cán bộ, công chức là văn bản quan trọng, giải quyết mối quan hệ
phát sinh trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức từ việc xác định hệ thống
quản lý, hệ thống các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức đến việc phân
công, phân cấp đào tạo, bồi dưỡng.
Mặt khác, để công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức được thực
hiện theo kế hoạch, ngày 07-5-2001, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết
10
định số74/2001/QĐ-TTg về việc phê duyệt kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ, công chức giai đoạn 2001-2005. Đến ngày 11-7-2003, Thủ tướng Chính
phủ ra Quyết định số 137/2003/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch đào tạo, bồi
dưỡng nguồn nhân lực cho công tác hội nhập nền kinh tế quốc tế giai đoạn
2003-2010.
Các văn bản pháp quy của Việt Nam đều khẳng định công tác bồi dưỡng
cán bộ lãnh đạo quản lý là hoạt động sự nghiệp công lập mang tính chính trị pháp lý, được thực hiện bởi hệ thống trường chính trị, trung tâm bồi dưỡng
chính trị. Cán bộ, công chức, viên chức trở thành cán bộ lãnh đạo, quản lý thì
được và phải qua bồi dưỡng đào tạo Cao, Trung, Sơ cấp lý luận chính trị - hành
chính; trung học, đại học, sau đại học các chuyên ngành về chính trị và hành
chính (như đào tạo thuộc hệ thống giáo dục Quốc dân); qua bồi dưỡng cập nhật
thông tin, kiến thức, phương pháp, kỹ năng, nghiệp vụ, bản lĩnh chính trị - nghề
nghiệp trong lãnh đạo, quản lý.
Bên cạnh các văn bản quy định của Chính Phủ, Nhà nước, quản lý hoạt
động bồi dưỡng của hệ thống trung tâm bồi dưỡng chính trị còn nhận được sự
hướng dẫn của Ban Tuyên giáo trung ương, cũng như Ban Tuyên giáo tại các
địa phương. Năm 2008, Ban Tuyên giáo trung ương đã cho xuất bản cuốn tài
liệu "Chương trình bồi dưỡng chuyên đề phương pháp giảng dạy lý luận chính
trị dành cho giảng viên Trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện". Đây là tài
liệu có giá trị quan trọng đối với công tác bồi dưỡng của trung tâm bồi dưỡng
chính trị cấp huyện, giúp các trung tâm này bám sát nội dung cần bồi dưỡng để
đem lại hiệu quả.
Ngoài ra, vấn đề quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ, công chức của các
trung tâm bồi dưỡng chính trị còn được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm. Luận
11
án Tiến sĩ của Đặng Thị Bích Liên, Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc
gia Hà Nội, năm 2009 về “Mô hình quản lý các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng chính
trị cấp huyện trong giai đoạn hiện nay”. Trong đó, tác giả cũng đã phân tích
thực trạng công tác quản lý của các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng chính trị cấp
huyện, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế của công tác này.
Luận văn thạc sỹ của tác giả Đỗ Thị Thìn (2008), Quản lý thực hiện
chương trình giáo dục lý luận chính trị tại Trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp
huyện ở tỉnh Thái Nguyên. Luận văn đã khái quát về cơ sở lý luận của hoạt
động bồi dưỡng chính trị tại các trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện; phân
tích thực trạng quản lý chương trình giáo dục lý luận tại các trung tâm bồi
dưỡng chính trị cấp huyện ở địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Trên cơ sở đó đề ra các
biện pháp để nâng cao chất lượng bồi dưỡng ở các trung tâm này.
Luận văn thạc sỹ của tác giả Hà Thị Vui (2012), "Biện pháp Quản lý
hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên ở trường chính trị tỉnh Bắc
Kạn". Tác giả cũng đã khai thác khía cạnh về công tác bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo viên, một trong những nội dung thuộc công tác bồi dưỡng của các
trung tâm bồi dưỡng chính trị. Bởi bản thân các thầy cô đảm nhiệm công tác
bồi dưỡng cũng cần phải nâng cao trình độ chuyên môn của bản thân nhằm đáp
ứng nhu cầu của đời sống xã hội.
Luận văn thạc sỹ của tác giả Diệp Thị Thu Hường (2013), Biện pháp
quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực sư phạm cho đội ngũ giảng viên ở Trung
tâm bồi dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên. Tác giả đi sâu vào
phân tích thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực sư phạm cho đội
ngũ giảng viên làm công tác bồi dưỡng tại trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện
Đồng Hỷ, chỉ ra những ưu điểm, hạn chế trong công tác quản lý hoạt động này
12
và đề xuất các biện pháp để nâng cao chất lượng quản lý các hoạt động bồi
dưỡng của Trung tâm.
Các tài liệu, công trình trên đã đề cập đến vấn đề quản lý hoạt động bồi
dưỡng ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện ở nước ta. Tuy nhiên,
các nghiên cứu này vẫn chủ yếu đi sâu vào các vấn đề: đổi mới, nâng cao hiệu
quả quản lý thực hiện chương trình giáo dục lý luận chính trị tại các Trung
tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện, vấn đề đạo tạo bồi dưỡng, phương pháp
giảng dạy, tâm lý và giáo dục học trong giảng dạy lý luận chính trị, biện pháp
quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên,... Chưa có công trình
khoa học nào nghiên cứu về quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ công chức
cấp xã ở hệ thống trung tâm bồi dưỡng chính trị nói chung và ở trung tâm bồi
dưỡng chính trị huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên nói riêng. Xuất phát từ
những lí do trên, chúng tôi đi sâu nghiên cứu vấn đề quản lý hoạt động bồi
dưỡng cán bộ, công chức cấp xã nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo,
bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện
Đồng Hỷ trong giai đoạn hiện nay.
1.2. Khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Khái niệm quản lý được hiểu theo nhiều cách và dù trải qua nhiều thế hệ
nghiên cứu và phát triển quản lý (F.Ư Taylor, A.Fayol, A.I. Berg, Paul, Hersey,
Kenneth Blanchard, C. Argyris, C. Barnad, R.Likert, A.Marshall, P.Drucker,
A.Church v.v.) nhưng chưa cách giải thích nào được chấp nhận hoàn toàn. Đa
số định nghĩa xuất phát từ quan điểm cục bộ, ví dụ từ quản lý kinh doanh, quản
lý tổ chức v.v... Điều đó là khách quan, vì không có khái niệm nào bao quát hết
mọi lĩnh vực quản lý mà đều đúng.
13
Một số nhà nghiên cứu trong nước cũng cố gắng tìm cách định nghĩa
khái niệm này từ góc độ hành chính, kinh tế, giáo dục,điều khiển học và thậm
chí cả chính trị, như:
Theo tác giả Bùi Minh Hiển: “Quản lý là hoạt động có tổ chức, có hướng
đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý đạt mục tiêu đề ra” [19, tr.12].
Theo tác giả Trần Quốc Thành: quản lý là hoạt động có ý thức của chủ
thể quản lý để chỉ huy, điều chỉnh, hướng dẫn các quá trình xã hội, hành vi và
hoạt động của con người nhằm đạt tới mục đích, đúng với ý chí nhà quản lý,
phù hợp với quy luật khách quan [dẫn theo 19, tr.12].
Trong Giáo trình Khoa học quản lý (Nhà xuất bản Khoa học kỹ thuật, Hà
Nội, 1999) định nghĩa: quản lý là các hoạt động được thực hiện nhằm bảo đảm
sự hoàn thành công việc qua những nỗ lực của người khác.
Các cách hiểu dù khác nhau về lối diễn đạt nhưng nhưng điều kiện:
- Phải có ít nhất một chủ thể quản lý là tác nhân tạo ra các tác động và ít
nhất là đối tượng không bị quản lý tiếp nhận trực tiếp các tác động của chủ thể
quản lý tạo ra và các khách thể khác chịu sự tác động gián tiếp của chủ thể
quản lý. Tác động có thể một hoặc nhiều lần.
- Phải có một mục tiêu và một quỹ đạo đặt ra cho cả đối tượng và chủ
thể, mục tiêu này là căn cứ để chủ thể tạo ra các tác động.
- Chủ thể phải thực hiện các tác động.
- Chủ thể có thể là một người hoặc nhiều người, còn đối tượng cũng có
thể là một hoặc nhiều người.
Từ những cách hiểu trên về quản lý, theo chúng tôi hiểu quản lý là sự tác
động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý lên đối tượng và khách thể
quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các tiềm năng, các cơ hội của tổ chức
để đạt được mục tiêu đặt ra trong điều kiện biến động của môi trường.
14
1.2.2. Quản lý giáo dục
Giống như khái niệm về quản lý, khái niệm về quản lý giáo dục cũng có
nhiều cách hiểu khác nhau.
Quản lý giáo dục là dạng quản lý dành cho một lĩnh vực xã hội cụ thể là
giáo dục. Bản chất của quản lý giáo dục cũng là quản lý chứ không có gì khác.
Những cái khác ở đây là mục tiêu, chủ thể, đối tượng, nguồn lực, công cụ và
môi trường... và chỉ khác khi so sánh với quản lý lĩnh vực khác. Vì vậy, có thể
định nghĩa khái niệm quản lý giáo dục như sau:
Quản lý giáo dục là dạng lao động xã hội đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục
nhằm gây ảnh hưởng, điều khiển hệ thống giáo dục và các thành tố của nó, định
hướng và phối hợp lao động của những người tham gia công tác giáo dục để đạt
được mục tiêu giáo dục và mục tiêu phát triển giáo dục, dựa trên thể chế giáo
dục và các nguồn lực giáo dục [8, tr.9].
Do giáo dục là hiện tượng luôn có định chế xã hội - chính trị nên cần
phải nhấn mạnh yếu tố thể chế, tức là luật, chính sách, cơ chế, chuẩn và những
quy định hành chính khác được áp dụng cho giáo dục. Quản lý giáo dục gắn
liền với thể chế cho nên xét tổng thể thì nó luôn là quản lý nhà nước, trừ những
yếu tố đơn lẻ và cục bộ tại lớp, tại gia đình, và những gì liên quan đến học độc
lập, học tập phi chính quy và những hiện tượng giáo dục tự phát.
Quản lý giáo dục thường được thực hiện ở 3 cấp: cấp trung ương, cấp địa
phương và cấp cơ sở. Cấp Trung ương và cấp chính quyền địa phương tỉnh,
thành phố được gọi chung là cấp cao. Cấp ngành ở tỉnh, thành phố và cấp chính
quyền quận, huyện gọi là cấp trung, và cấp trường là cấp cơ sở. Những cấp
quản lý này có lẽ không đồng nhất với ý tưởng quản lý vĩ mô và quản lý vi mô.
Ở cấp quản lý nào cũng có cả quản lý vĩ mô lẫn quản lý vi mô. Đối tượng của
15
