Nâng cao chất lượng dịch vụ thẻ tại ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương việt nam chi nhánh quảng ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THU AN

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DỊCH VỤ THẺ TẠI NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT
NAM - CHI NHÁNH QUẢNG NINH
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN TIẾN MẠNH

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Luận văn “ Nâng cao chất lượng dịch vụ thẻ tại
Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh
Quảng Ninh ” là đề tài nghiên cứu của riêng tôi. Được đưa ra trên cơ sở tìm
hiểu, phân tích, đánh giá quá trình hoạt động kinh doanh ở đơn vị - các
số liệu, kết quả là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công
trình
nghiên cứu nào khác.
Quảng Ninh, ngày 30 tháng 05 năm 2014
Tác giả luận văn

Nguyễn Thu An

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

ii
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được
sự giúp đỡ nhiệt tình của các cơ quan, các tổ chức và các cá nhân. Tôi xin bày
tỏ lời cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện
giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu luận văn này.
Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Kinh
tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên, Phòng Đào tạo và Khoa Sau đại học
của nhà trường cùng các thầy cô giáo, những người đã trang bị kiến thức cho
tôi trong suốt quá trình học tập.
Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, tôi xin trân trọng cảm ơn
TS Nguyễn Tiến Mạnh, người thầy đã trực tiếp chỉ bảo, hướng dẫn khoa học
và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận văn này.
Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến các đồng nghiệp tại Ngân hàng
Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Ninh, Ngân
hàng Nhà nước Quảng Ninh đã giúp đỡ tôi thu thập thông tin, số liệu trong
suốt quá trình thực hiện nghiên cứu luận văn.
Xin chân thành cảm ơn tất cả các bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã
động viên, nhiệt tình giúp đỡ và đóng góp nhiều ý kiến quý báu để tôi hoàn
thành luận văn này.
Do thời gian nghiên cứu có hạn, luận văn của tôi chắc hẳn không thể
tránh khỏi những sơ suất, thiếu sót, tôi rất mong nhận đuợc sự đóng góp của
các thầy cô giáo cùng toàn thể bạn đọc.

Xin trân trọng cảm ơn!
Quảng Ninh, ngày 30 tháng 05 năm 2014
Tác giả luận văn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

ii
Nguyễn Thu An

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

3

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ........................................ vi DANH
MỤC BẢNG ...................................................................................... vii DANH
MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ................................................................. viii MỞ ĐẦU
.......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................. 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 3
4. Ý nghĩa khoa học và những đóng góp của luận văn ................................. 3
5. Kết cấu luận văn........................................................................................ 3

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DỊCH VỤ THẺ CỦA NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI............................................ 5
1.1. Tổng quan về dịch vụ thẻ ngân hàng ......................................................... 5
1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của dịch vụ thẻ ngân hàng .............. 5
1.1.2. Khái niệm và đặc điểm của thẻ ngân hàng ......................................... 7
1.1.3. Phân loại thẻ ngân hàng ...................................................................... 8
1.1.4. Các chủ thể tham gia hoạt động dịch vụ thẻ ..................................... 11
1.1.5. Các công cụ thanh toán thẻ ............................................................... 13
1.1.6. Vai trò lợi ích của dịch vụ thẻ ........................................................... 14
1.1.7. Các hoạt động kinh doanh thẻ của các ngân hàng thương mại.........
17
1.2. Chất lượng dịch vụ thẻ của ngân hàng thương mại .................................
19
1.2.1. Khái niệm chất lượng dịch vụ thẻ ..................................................... 19
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

4

1.2.2. Nội dung nghiên cứu của chất lượng dịch vụ thẻ ............................. 20
1.2.3. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng dịch vụ thẻ ........................... 23
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ thẻ .................................
23

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

5

1.3.1. Các nhân tố khách quan .................................................................... 23
1.3.2. Các nhân tố chủ quan ........................................................................ 25
1.4. Kinh nghiệm cung ứng dịch vụ thẻ tại một số nước trên thế giới và bài
học với Việt Nam ............................................................................................ 27
1.4.1. Kinh nghiệm cung ứng dịch vụ thẻ tại một số nước trên thế giới .... 27
1.4.2. Bài học với Việt Nam ....................................................................... 28
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 30
2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 30
2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 30
2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ........................................................
30
2.2.2. Phương pháp xử lý số liệu ................................................................ 33
2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ......................................................
33
2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................. 35
Chương 3. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG DỊCH VỤ THẺ TẠI NGÂN HÀNG
TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH QUẢNG NINH
.............................................................. 37
3.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam Chi nhánh
Quảng Ninh ..................................................................................................... 37
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ....................................................
37
3.1.2. Tình hình hoạt động của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt
Nam Chi nhánh Quảng Ninh trong những năm gần đây ............................ 40
3.2. Thực trạng dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam Chi nhánh Quảng Ninh.................................................................................... 45
3.2.1. Khái quát thị trường thẻ trên địa bàn thành phố ...............................
45
3.2.2. Các sản phẩm thẻ của Ngân hàng TMCP Ngoại
thương Việt Nam

/>
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên


6

Chi nhánh Quảng Ninh ............................................................................... 46
3.2.3. Thực trạng dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt
Nam - Chi nhánh Quảng Ninh .................................................................... 49

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

7

3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ thẻ tại Ngân hàng
TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Quảng Ninh............................. 54
3.3.1. Nhân tố chủ quan .............................................................................. 54
3.3.2. Nhân tố chủ quan .............................................................................. 56
3.4. Đánh giá chất lượng dịch vụ thẻ .............................................................. 57
3.4.1. Những kết quả đạt được ....................................................................
61
3.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân ........................................................ 63
Chương 4. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DỊCH VỤ THẺ TẠI NGÂN
HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH QUẢNG
NINH...................................................... 69
4.1. Quan điểm và định hướng mục tiêu phát triển dịch vụ thẻ của ngân
hàng TMCP Ngoại thương trong thời gian tới ................................................ 69
4.2. Những giải pháp nâng cao dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Ngoại

thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Ninh .................................................... 70
4.2.1. Tăng cường hệ thống ATM và mạng lưới ĐVCNT ......................... 70
4.2.2. Phát triển hoạt động Marketing cho dịch vụ thẻ ...............................
73
4.2.3. Nâng cao tính tiện ích và sự an toàn trong sử dụng thẻ ....................
74
4.2.4. Phát triển hệ thống Phòng giao dịch ................................................. 76
4.2.5. Nâng cao hoạt động tổ chức cung cấp các sản phẩm thẻ..................
77
4.2.6. Đa dạng hoá danh mục sản phẩm và tính năng của nó .....................
78
4.3. Một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ thẻ tại Ngân hàng
TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Ninh ............................. 80
4.3.1. Kiến nghị đối với Vietcombank Trung ương.................................... 80
4.3.3. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan chức năng ....... 83

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

8

KẾT LUẬN .................................................................................................... 86
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 88

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

9

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
Agribank
APEC

: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam
: Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình dương
(Asia-Pacific Economic Cooperation)

ATM
Bank Card
BIDV
Card

: Máy rút tiền tự động (Automatic Tellers Machine)
: Thẻ ngân hàng
: Ngân hàng Đầu tư Phát triển Việt Nam
: Thẻ

ĐVCNT

: Đơn vị chấp nhận thẻ

EDC

: Thiết bị đọc thẻ (Electronic Data Capture) JCB

: Ngân hàng thẻ Nhật Bản (Japan Card Bank) HĐKD

:

Hoạt động kinh doanh
HĐV

: Huy động vốn

HMTD

: Hạn mức tín dụng

LC

: Tín dụng thư (Letter of Credit)

NH

: Ngân hàng

NHNN

: Ngân hàng nhà nước

NHPHT

: Ngân hàng phát hành thẻ

NHTTT

: Ngân hàng thanh toán thẻ

NHTM

: Ngân hàng Thương mại

PIN

: Mật mã cá nhân (Personal Identification Number)

POS

: Điểm bán hàng (Point of Sale)

TCTQT

: Tổ chức thẻ Quốc tế

TKTG

: Tài khoản tiền gửi

TMCP

: Thương mại cổ phần

TTT

: Trung tâm thẻ

Vietcombank : Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam
Vietinbank

: Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam

WSBA
Western
Sates
Asociation />Số
hóa bởi Trung: tâm
Học liệu
– ĐạiBankcard
học Thái Nguyên


vii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Nguồn vốn huy động theo loại tiền giai đoạn 2010 - 2013 ............ 40
Bảng 3.2. Dư nợ tín dụng giai đoạn 2010-2013 tại NH TMCP Ngoại
thương Quảng Ninh ........................................................................ 42
Bảng 3.3. Bảng doanh số thanh toán xuất nhập khẩu giai đoạn 2010-2013 ...
43
Bảng 3.4. Bảng số lượng dịch vụ ngân hàng điện tử tăng thêm trong giai
đoạn 2010-2013 .............................................................................. 44
Bảng 3.5. Tình hình phát hành thẻ của một số NHTM trên địa bàn TP Hạ
Long đến 31/12/2013 ...................................................................... 46
Bảng 3.6. Số lượng các loại thẻ phát hành giai đoạn 2010-2013 ................... 50
Bảng 3.7. Doanh số sử dụng thẻ giai đoạn 2010-2013 ................................... 53
Bảng 3.8. Kết quả tổng hợp ý kiến khách hàng .............................................. 58
Bảng 3.9. Tỷ lệ khách hàng gặp sự cố với máy ATM của Vietcombank
Quảng Ninh năm 2013 .................................................................... 63
Bảng 3.10. Bảng so sánh biểu phí dịch vụ thanh toán tiền hàng hóa dịch vụ

tại một số Ngân hàng trên địa bàn .................................................. 65

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
SƠ ĐỒ
Sơ đồ 3.1. Mô hình tổ chức hoạt động của Vietcombank Quảng Ninh .......... 39
BIỂU ĐỒ
Đồ thị 3.1. Số lượng thẻ phát hành giai đoạn 2010 - 2013 ............................. 50

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nền kinh tế nước ta trong những năm gần đây có sự tăng trưởng mạnh
mẽ, đánh dấu những bước phát triển cả về chiều sâu và chiều rộng. Đặc biệt
sau khi nước ta ra nhập Tổ chức Thương mại Quốc tế (WTO), Việt Nam trở
thành điểm đến của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Tất cả những thành
công bước đầu đạt được đó không thể không kể đến sự đóng góp to lớn của
hệ thống ngân hàng trên cả nước. Cùng với sự phát triển và hội nhập của nền
kinh tế, ngành ngân hàng cũng đang có những bước chuyển mình lớn, từng
bước đổi mới và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của các khách hàng trong
nước.

Để có thể tồn tại và phát triển một cách bền vững, các ngân hàng
thương mại trong nước không chỉ ngày càng đổi mới về công nghệ, cải tiến
phương thức quản lý, hiện đại hóa hệ thống thanh toán và còn phải ngày
càng chú trọng hơn, nâng cao hơn nữa chất lượng dịch vụ của mình. Nếu như
trước những năm
2000, dịch vụ ngân hàng hầu như gói gọn trong dịch vụ nhận tiền gửi tiết
kiệm, chuyển tiền và cho khách hàng vay tiền, thì gần đây, trong lĩnh vực dịch
vụ bán lẻ của ngân hàng, thẻ ngân hàng đã nổi lên như một sản phẩm tài
chính cá nhân đa chức năng, đem lại nhiều tiện ích cho khách hàng. Thẻ có
thể dùng để rút tiền, gửi tiền, cấp tín dụng, thanh toán hàng hóa dịch vụ hay
để chuyển khoản. Thẻ cũng có thể sử dụng cho nhiều dịch vụ phi tài chính
như tra cứu thông tin tài khoản, thông tin các chi phí sinh hoạt… Dịch vụ thẻ
đã góp phần tích cực cải thiện văn minh thanh toán, tăng tính cạnh tranh
của các ngân hàng trong quá trình hội nhập. Thực tế đã chứng minh vai trò
của dịch vụ thẻ ngân hàng như một mũi nhọn chiến lược trong hiện đại
hóa, đa dạng hóa các loại hình dịch vụ ngân hàng, đem lại nhiều tiện ích
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

2

cho khách hàng. Tuy nhiên, nhìn nhận một cách khách quan, thị trường thẻ
ngân hàng ở Việt Nam hiện nay còn đang trong giai đoạn sơ khai, các sản
phẩm dịch vụ thẻ đã triển khai còn chưa đa dạng, bên cạnh nhiều cơ hội
thuận lợi cũng như nhiều thách thức đòi hỏi các

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

3

Ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung và Ngân hàng TMCP Ngoại
thương Việt Nam – Chi nhánh Quảng Ninh nói riêng phải có những giải pháp
kinh doanh hợp lý. Bên cạnh đó, địa bàn Quảng Ninh là một địa bàn rộng
nhiều tiềm năng để dịch vụ thẻ phát triển, nhưng sự cạnh tranh gay gắt của
các ngân hàng thương mại trên địa bàn cùng thói quen giữ tiền mặt của đại
bộ phận người dân tỉnh Quảng Ninh đòi hỏi ban lãnh đạo cũng nhưng cán bộ
nhân viên Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Quảng Ninh
phải tìm ra những chiến lược phát triển dịch vụ thẻ một cách hợp lý, phù hợp
nhất với địa bàn hoạt động của mình.
Xuất phát từ thực tiễn trên, là một người làm công tác thẻ tại Ngân
hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, tác giả chọn đề tài: “Nâng cao chất
lượng dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh
Quảng Ninh” để nghiên cứu nhằm giải quyết những vấn đề tồn tại trên.
2. Mục têu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở khái quát hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn cơ bản về
dịch vụ thẻ tại các Ngân hàng Thương mại, tìm hiểu thực trạng chất lượng
dịch vụ thẻ của Ngân hàng Thương mại, luận văn đưa ra những giải pháp
nâng cao chất lượng dịch vụ thẻ ngân hàng tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương
Việt Nam
- Chi nhánh Quảng Ninh.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Khái quát hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn cơ bản về dịch vụ
thẻ ngân hàng.
- Thực trạng chất lượng dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Ngoại
thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Ninh đến năm 2013.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

4

- Đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ
thẻ ngân hàng tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh
Quảng Ninh.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

5

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Chất lượng dịch vụ thẻ của Ngân hàng TMCP
Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Ninh
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Phạm vi về không gian: Nghiên cứu chất lượng dịch vụ thẻ của Ngân
hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Ninh trên địa bàn
thành phố Hạ Long.
+ Phạm vi về thời gian: Số liệu, tài liệu phục vụ nghiên cứu trong luận
văn được thu thập trong giai đoạn từ năm 2010 - 2013.
4. Ý nghĩa khoa học và những đóng góp của luận văn
Đề tài nghiên cứu mang lại một số ý nghĩa thực tiễn như sau:
Với tư cách là nhà cung cấp sản phẩm dịch vụ, thông qua kết quả
nghiên cứu này, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Quảng Ninh sẽ đánh giá
được thực trạng chất lượng dịch vụ thẻ có đáp ứng được nhu cầu của khách

hàng hay không? Mặt nào được, chưa được để từ đó ngân hàng tiếp tục sẽ
có những chính sách đầu tư hơn nữa vào khoa học công nghệ và con người,
đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ liên quan đến thẻ nhằm không những
thỏa mãn nhu cầu đòi hỏi ngày càng cao của khách hàng truyền thống mà
còn góp phần khuyến khích các khách hàng tiềm năng, đặc biệt là giới trẻ
thấy được sự tiện lợi và tiến tới sử dụng dịch vụ thanh toán hiện đại này.
Nghiên cứu này giúp khách hàng hiểu hơn về dịch vụ thẻ tại các Ngân
hàng Thương mại nói chung và Ngân hàng TMCP Ngoại thương nói riêng để
tiếp tục sử dụng ngày càng nhiều hơn nữa các tiện ích của dịch vụ thẻ, từ đó
từng bước tiến tới mục tiêu đặt ra của Chính phủ nước ta là từng bước
đưa tiền mặt ra khỏi lưu thông, tiến tới một nền kinh tế phát triển hiện đại
đặc biệt không dùng tiền mặt.
5. Kết cấu luận văn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

6

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 4 chương:

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

7

- Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về dịch vụ thẻ của ngân hàng
thương mại;

- Chương 2: Phương pháp nghiên cứu;
- Chương 3: Thực trạng chất lượng dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP
Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Ninh;
- Chương 4: Các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ thẻ tại Ngân
hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Ninh.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

8

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DỊCH VỤ THẺ CỦA
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. Tổng quan về dịch vụ thẻ ngân hàng
1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của dịch vụ thẻ ngân hàng
Thẻ ngân hàng là phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, ra
đời từ phương thức mua bán chịu hàng hóa bán lẻ và phát triển gắn liền với
ứng dụng công nghệ tin học trong lĩnh vực ngân hàng. Theo “Quy chế phát
hành, sử dụng và thanh toán thẻ ngân hàng” ban hành theo Quyết
định số
20/2007/QĐ-NHNN ngày 15/05/2007 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thì
thẻ ngân hàng là công cụ thanh toán do ngân hàng phát hành cấp cho khách
hàng sử dụng theo hợp đồng ký kết giữa ngân hàng phát hành thẻ và chủ thẻ,
nhằm mục đích thanh toán hàng hóa dịch vụ, sử dụng các dịch vụ thông
qua hệ thống giao dịch tự động (máy ATM), hoặc rút tiền mặt trong phạm vi
số dư tiền gửi của mình hoặc hạn mức tín dụng được ngân hàng cấp.
Cùng với các phương tiện thanh toán truyền thống như tiền giấy, tiền
kim loại, séc... thẻ ngân hàng đã trở thành phương tiện thanh toán thông

minh và hiện đại được biết đến nhiều nhất và ngày càng được mọi người
quan tâm sử dụng nhất không chỉ trên toàn thế giới mà còn tại Việt Nam.
Ngành công nghiệp thẻ ngân hàng tuy mới được phát triển thực sự trong 25
năm gần đây nhưng thẻ ngân hàng lại có một lịch sử hình thành và phát triển
lâu đời.
1.1.1.1. Sự ra đời của thẻ
Vào năm 1914 tại Mỹ, chiếc thẻ ngân hàng đầu tiên trên thế giới đã
xuất
bắt nguồn
việc
cáchọcđại
lý Nguyên
bán lẻ cung
khách
Số hóahiện
bởi Trung
tâm Họctừ
liệu
– Đại
Thái
httpcấp
://wwtín
w.lrdụng
c-tnu.echo
du.vn/


9

hàng (mua hàng trước, trả tiền sau). Điển hình là Tổng công ty Xăng dầu

California cấp thẻ cho nhân viên và một số khách hàng của mình. Họ thấy
phương thức thanh toán này rất thuận tiện. Tuy nhiên thẻ lúc đó chỉ
khuyến

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

10

khích việc bán sản phẩm của công ty mà không kèm theo dự phòng khi gia
hạn tín dụng.
Năm 1946, thẻ ngân hàng John Biggins có tên là Charg-It xuất hiện tại
Mỹ. Đó là một hệ thống tín dụng cho phép các khách hàng thực hiện các giao
dịch nội địa tại các đại lý bằng các “phiếu” có giá trị do ngân hàng phát hành.
Các đại lý nộp các “phiếu” giao dịch cho Ngân hàng Biggins; ngân hàng sẽ
thanh toán các giao dịch đó cho các đại lý và thu tiền lại từ các khách hàng.
Đó là tiền đề cho việc phát hành thẻ tín dụng đầu tiên với tên gọi Dinners
Club của Ngân hàng Franklen National New York vào năm 1950. Và từ đó
thẻ thanh toán bắt đầu bước vào giai đoạn phát triển.
1.1.1.2. Sự phát triển của thẻ trên thế giới
Hiện nay trên thế giới đã và đang sử dụng rất nhiều loại thẻ, song có 5
loại thẻ thanh toán được coi là tiêu biểu hơn cả:
(1) Thẻ Dinners Club được hình thành sớm nhất. Đó là vào năm 1950
bởi một tổ chức du lịch và giải trí của Mỹ. Vào năm 1990 có 6,9 triệu người
sử dụng thẻ Dinners Club trên toàn thế giới với doanh số 16 tỷ USD.
(2) Thẻ American Express ra đời vào năm 1958. Hiện nay đang là tổ
chức thẻ du lịch và giải trí lớn nhất thế giới hướng tới khách hàng là tầng
lớp trung lưu và thượng lưu trong xã hội. Tổng số thẻ phát hành gấp 5 lần
Dinners Club và gấp 2 lần JCB trở thành một trong những loại thẻ có

doanh số phát hành lớn nhất thế giới.
(3) Vào năm 1960 Ngân hàng Bank of America giới thiệu sản phẩm thẻ
ngân hàng riêng của mình Bank Americard. Đó là tiền thân của thẻ Visa ngày
nay. Hiện nay Visa có 22.000 thành viên tại hơn 200 nước, đã phát hành 500
triệu thẻ, có 13 triệu ĐVCNT, 320.000 máy rút tiền mặt, doanh số giao dịch
hàng năm 800 tỷ USD.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

11

(4) Thẻ JCB hình thành vào năm 1961 bởi Ngân hàng Sanwa của
Nhật. Năm 1981 bắt đầu phát triển thành Tổ chức thẻ Quốc Tế với mục tiêu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

12

chính là hướng vào lĩnh vực dịch vụ giải trí và du lịch. Năm 1995 có 30,5
triệu thẻ, 3,2 triệu ĐVCNT và 170.000 máy ATM ở 142 nước với mức
doanh thu đạt 40,7 tỷ USD.
(5) Thẻ Mastercard ra đời vào năm 1966 mang tên là Master Charge.
Đây là sản phẩm thẻ của tổ chức WSBA (Western States Bankcard
Association). Năm 1979, Master Charge đổi tên thành Master Card trở thành
tổ chức thẻ quốc tế lớn thứ 2 thế giới sau tổ chức thẻ Visa. Hiện nay
có
22.000 thành viên tại hơn 200 nước, phát hành khoảng trên 500 triệu thẻ,

có
12 triệu ĐVCNT, 200.000 máy rút tiền ATM, doanh số giao dịch hàng năm
khoảng 490 tỷ USD.
Hiện nay trên toàn thế giới, người ta đang chứng kiến sự lên ngôi của
thẻ thanh toán thay thế séc trong lĩnh vực thanh toán qua ngân hàng. Dịch
vụ thẻ được sử dụng rộng rãi tại 134 quốc gia và vùng lãnh thổ, số lượng thẻ
đã phát hành và đang sử dụng vào khoảng 2,5 tỷ và trên 21 triệu ĐVCNT,
hơn
700.000 máy ATM, doanh số thanh toán thẻ hàng năm là hơn 4.000 tỷ USD,
với hơn 38 tỷ lần giao dịch thẻ. Rõ ràng dịch vụ thẻ đem lại nguồn lợi nhuận
lớn cho các tổ chức thẻ, chính vì vậy tình hình cạnh tranh giữa các tổ chức rất
quyết liệt và sôi động. Hiện tại Visa vẫn đang dẫn đầu thị trường với khoảng
50% thị phần phát hành, 45% thị phần thanh toán. MasterCard với hơn 35%
thị phần phát hành và 30% thị phần thanh toán. Ngoài ra, các tổ chức thẻ
khác với thị phần ít hơn là Amex, Dinners Club và JCB chiếm khoảng hơn 20%
thị phần phát hành và 25% thị phần thanh toán.
1.1.2. Khái niệm và đặc điểm của thẻ ngân hàng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>