Quản lý thiết bị dạy học ở các trường trung học cơ sở thành phố uông bí, tỉnh quảng ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
––––––––––––––––––––

LÃNH THỊ MAI HỒNG

Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THÀNH PHỐ UÔNG BÍ, TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
––––––––––––––––––––

LÃNH THỊ MAI HỒNG

THIẾT BỊ DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THÀNH PHỐ UÔNG BÍ, TỈNH QUẢNG NINH
CChhuuyyêênn nnggàànnhh::
QQUUẢẢNN LLÝÝ GGIIÁÁOO
DDỤỤCC MMãã ssốố::
6600..1144..0011..1144

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: GS.TSKH. Nguyễn Văn Hộ

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết
quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình
nào khác.
Tác giả luận văn

Lãnh Thị Mai Hồng

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới
Lãnh đạo trường Đại học sư phạm- Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo, Cô
giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo
điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường.
Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến
Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Hộ, người đã trực tếp hướng dẫn khoa học và tận
tình giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận
văn.

Em cũng xin gửi lời cảm ơn Lãnh đạo UBND, Phòng GD&ĐT, cán bộ quản
lý và giáo viên các trường THCS thành phố Uông Bí cùng bạn bè, người thân
đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần cho em trong suốt quá
trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù
bản thân em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm
khuyết. Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn
đồng nghiệp.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Quảng Ninh, ngày 16 tháng 10 năm 2014
Tác giả

Lãnh Thị Mai Hồng

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii
MỤC LỤC............................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... v

MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................

3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu....................................................................
3
4. Giả thuyết khoa học...........................................................................................
3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................
3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .............................................................................
4
7. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................
4
8. Cấu trúc luận văn...............................................................................................
5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ .................................................................... 6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề............................................................................ 6
1.2. Các khái niệm cơ bản ................................................................................... 9
1.2.1. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục và quản lý nhà trường .................... 9
1.2.2. Biện pháp quản lý ....................................................................................
16
1.2.3. Thiết bị dạy học, phân loại thiết bị dạy học ............................................ 16
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu
tnu.edu.vn/


1.2.4. Quản lý thiết bị dạy học........................................................................... 21
1.2.5. Biện pháp quản lý thiết bị dạy học ..........................................................
22
1.3. Nguyên tắc sử dụng thiết bị dạy học ..........................................................

23
1.3.1. Nguyên tắc sử dụng thiết bị dạy học phù hợp thời điểm.........................
24
1.3.2. Nguyên tắc sử dụng thiết bị dạy học phù hợp địa điểm ..........................
24
1.3.3. Nguyên tắc sử dụng thiết bị dạy học đúng mức độ yêu cầu....................
25

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


1.4. Yêu cầu cơ bản về dạy học của trường trung học cơ sở trong giai đoạn
hiện nay.............................................................................................................. 26
1.4.1. Yêu cầu về mục tiêu giáo dục THCS ...................................................... 26
1.4.2. Yêu cầu về đổi mới chương trình giáo dục THCS .................................. 26
1.5. Quản lý thiết bị dạy học trong trường THCS ............................................. 28
1.5.1. Vai trò của quản lý thiết bị dạy học......................................................... 29
1.5.2. Nội dung quản lý thiết bị dạy học ........................................................... 29
1.5.3. Những yếu tố tác động đến hiệu quả quản lý thiết bị dạy học ở
trường THCS .................................................................................................... 34
Kết luận chương 1.............................................................................................. 36
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ UÔNG BÍ, TỈNH QUẢNG NINH
................................................................................................. 38
2.1. Khái quát tình hình kinh tế, văn hoá- xã hội thành phố Uông Bí, tỉnh
Quảng Ninh........................................................................................................ 38
2.1.1. Đặc điểm địa lý, kinh tế, văn hóa - xã hội thành phố Uông Bí ............... 38

2.1.2. Giáo dục cấp trung học cơ sở thành phố Uông Bí .................................. 39
2.2. Quản lý thiết bị dạy học ở các trường THCS thành phố Uông Bí, tỉnh
Quảng Ninh........................................................................................................ 41
2.2.1. Giới thiệu điều tra .................................................................................... 41
2.2.2. Kết quả điều tra........................................................................................ 42
Kết luận chương 2.............................................................................................. 69
Chương 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ UÔNG BÍ, TỈNH QUẢNG
NINH...................................................................................... 70
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................................................. 70

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

3.2. Các biện pháp quản lý thiết bị dạy học của hiệu trưởng các trường
trung học cơ sở thành phố Uông Bí ...................................................................
71

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


3.2.1. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo
viên, nhân viên và học sinh về tầm quan trọng của thiết bị dạy học trong
việc đổi
mới phương pháp và nâng cao chất lượng dạy học ........................................... 71

3.2.2. Nâng cao chất lượng huy động đầu tư mua sắm, trang bị thiết bị dạy học..
73
3.2.3. Đổi mới việc thực hiện công tác quản lý của Hiệu trưởng trong lĩnh
vực quản lý thiết bị dạy học............................................................................... 75
3.2.4. Tăng cường bồi dưỡng cho cán bộ quản lý, giáo viên về kỹ năng,
nghiệp vụ khai thác, sử dụng hiệu quả thiết bị dạy học ....................................
78
3.2.5. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, đánh giá, khen thưởng và kỷ luật
việc quản lý sử dụng thiết bị dạy học của cán bộ, giáo viên và học sinh.......... 80
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý thiết bị dạy học .......................... 84
3.4. Khảo nghiệm tnh hợp lý và khả thi của các biện pháp quản lý phương
tện dạy học đã đề xuất ...................................................................................... 86
3.4.1. Mục tiêu khảo nghiệm ............................................................................. 87
3.4.2. Chọn đối tượng xin ý kiến ....................................................................... 87
3.4.3. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................ 87
3.4.4. Tổ chức lấy ý kiến về tnh khả thi, hợp lý các biện pháp đề xuất và
thu thập số liệu ...................................................................................................
88
3.4.5. Xử lý kết quả ........................................................................................... 88
Kết luận chương 3.............................................................................................. 94
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 95
1. Kết luận.......................................................................................................... 95
2. Khuyến nghị................................................................................................... 96
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 99
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

CBQL

Cán bộ quản lý

CSVC

Cơ sở vật chất

GV

Giáo viên

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

TBDH

Thiết bị dạy học

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

HS

Học sinh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Quy mô mạng lưới trường, lớp, HS cấp THCS ................................ 39
Bảng 2.2: Số người tham gia phỏng vấn của các trường .................................. 41
Bảng 2.3: Thống kê số lượng và chất lượng TBDH ở các nhà trường ............ 44
Bảng 2.4: Kết quả trả lời phiếu khảo sát của cán bộ quản lí ............................. 47
Bảng 2.5: Kết quả khảo sát giáo viên về nội dung sử dụng TBDH........................
50
Bảng 2.6: Kết quả khảo sát học sinh về nội dung sử dụng TBDH.................... 52
Bảng 2.7: Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên
và học sinh về tầm quan trọng của thiết bị dạy học trong việc
đổi
mới phương pháp và nâng cao chất lượng ........................................ 57

Bảng 2.8: Huy động các lực lượng giáo dục đầu tư, mua sắm, thiết bị dạy
học của Hiệu trường .......................................................................... 59
Bảng 2.9: Đổi mới quản lý TBDH của hiệu trưởng các nhà trường ................. 61
Bảng 2.10: Bồi dưỡng năng lực giáo viên quản lí, sử dụng, khai thác thiết
bị dạy học .......................................................................................... 63
Bảng 2.11: Thanh tra, kiểm tra, đánh giá, khen thưởng và kỷ luật việc quản
lí sử dụng thiết bị dạy học của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân
viên và học sinh ................................................................................. 65

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Sự nghiệp Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) của nước ta luôn được Đảng và
Nhà nước quan tâm, nhất là sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI, Đảng ta đã
xác định: Trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, cùng với
khoa học và công nghệ, GD&ĐT là quốc sách hàng đầu. Nghị quyết Hội nghị lần
thứ 2 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII đã nêu rõ: “Đổi mới
mạnh mẽ phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một
chiều, rèn luyện nếp tư duy của người học, từng bước áp dụng phương pháp
tiên tiến, hiện đại và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học” và “Tiếp tục
đổi mới phương pháp GD&ĐT, tăng cường cơ sở vật chất và từng bước hiện
đại hóa nhà trường, lớp học, sân chơi, bãi tập, máy tnh nối mạng Internet,
thiết bị học tập và giảng dạy hiện đại, thư viện, ký túc xá...” và “Đổi mới
phương pháp dạy học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của
người học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, ngoại khoá, làm chủ kiến thức,

tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay, sử dụng một phần vốn vay và viện trợ của
nước ngoài để xây dựng cơ sở vật chất cho GD&ĐT”.
Trong những năm qua ngành GD&ĐT đã tiến hành những điều chỉnh
cần thiết, đồng thời thực hiện chủ trương đổi mới giáo dục, trước hết là đổi
mới giáo dục phổ thông. Phương pháp dạy học là một trong những thành tố
của quá trình dạy học, trong đó thiết bị dạy học là điều kiện của phương pháp
dạy học. Thiết bị dạy học học góp phần giúp cho giáo viên thực hiện có hiệu
quả quá trình dạy học, là điểm tựa cho học sinh hình thành tri thức và kỹ
năng thực hành một cách nhanh chóng và bền vững. Thiết bị dạy học góp
phần quan trọng trong việc đổi mới phương pháp dạy học đồng thời trong
quá trình sử dụng thiết bị dạy học sẽ khơi dậy, thúc đẩy và phát huy khả năng
tự làm phương tện, đồ dùng dạy học và khả năng sáng tạo của giáo viên và học
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

sinh. Vì thế đổi mới phương pháp dạy học ở các trường phổ thông bắt buộc
phải đổi mới việc quản

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


lý thiết bị dạy học, chấm dứt tình trạng trường lớp nghèo nàn, thiếu những
thiết bị dạy học tối thiểu, bằng mọi cách xây dựng và tăng cường cơ sở vật
chất trường học thành một hệ thống hữu hiệu, một yếu tố quan trọng nhằm
đổi mới phương pháp, đưa việc dạy học đến tầm chất lượng mới, đáp ứng đòi

hỏi trước mắt và lâu dài của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Trong điều kiện hiện nay của đất nước, việc chuẩn hoá, hiện đại hoá
trường lớp, thiết bị dạy học là việc làm khó khăn. Để thiết thực đổi mới phương
pháp dạy học, trước mắt các nhà trường phải sử dụng có hiệu quả cơ sở vật
chất và thiết bị dạy học hiện có và huy động các nguồn lực để tăng cường
thiết bị dạy học. Trong quản lý đổi mới chương trình trung học cơ sở, hiệu
trưởng cần thể hiện rõ vai trò quản lý mục tiêu, nội dung, phương pháp,
phương tiện và kiểm tra đánh giá trong giáo dục một cách đồng bộ.
Cùng với ngành GD&ĐT tỉnh Quảng Ninh và cả nước, các trường Trung học
cơ sở (THCS) thành phố Uông Bí đã có nhiều cố gắng trong quản lý thiết bị dạy
học, bước đầu đạt được một số kết quả và bài học kinh nghiệm về nhận
thức cũng như thực tế để tiếp tục quản lý trong thời gian tới. Sự cố gắng
của các nhà trường trong việc trang bị, sử dụng và bảo quản thiết bị dạy học
được tăng cường có hiệu quả những năm vừa qua. Tuy nhiên, thiết bị dạy
học thiếu đồng bộ, khó lắp ráp, hệ thống phòng chức năng chưa có, thiếu
phòng thực hành thí nghiệm, phòng học bộ môn nên việc bảo quản và sử
dụng chưa hiệu quả, kinh phí hạn hẹp, chưa đáp ứng được nhu cầu nên việc
mua sắm bổ sung thiết bị dạy học chưa thường xuyên, đồng bộ. Bên cạnh đó
nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, học sinh về quản lý, sử
dụng thiết bị dạy học còn nhiều hạn chế: ngại mất thời gian, kỹ năng thực
hành thí nghiệm của giáo viên còn lúng túng, nhân viên quản lý phương tện,
thiết bị còn thiếu và chưa được đào tạo chuẩn... Điều đó dẫn đến việc quản lý,
sử dụng thiết bị dạy học nhằm đổi mới phương pháp dạy học còn hạn chế.
Công tác quản lý, chỉ đạo việc trang bị, sử dụng và bảo quản thiết bị dạy học ở
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu
tnu.edu.vn/


các trường chưa được quan tâm đúng mức, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới

và nâng cao chất lượng dạy học.

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


Từ sự nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tễn nói trên, xuất phát từ yêu cầu
khách quan và tính cấp thiết về bài toán quản lý thiết bị dạy học ở các trường
THCS thành phố Uông Bí, tôi mạnh dạn tiến hành nghiên cứu đề tài: “ Quản lý
thiết bị dạy học ở các trường THCS thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh”
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tễn việc quản lý thiết bị dạy học ở
các trường THCS thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh, luận văn đề xuất một số
biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm khai thác sử dụng hợp lý thiết bị dạy
học góp phần nâng cao chất lượng dạy học.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý thiết bị dạy học ở các trường THCS
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý thiết bị dạy học ở các trường THCS thành phố Uông
Bí, tỉnh Quảng Ninh.
4. Giả thuyết khoa học
Hiện nay công tác quản lý thiết bị dạy học của hiệu trưởng các trường
THCS thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh đã bước đầu có sự đổi mới và đạt
được kết quả đáng khích lệ tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế. Nếu vận dụng cơ
sở lý luận, đồng thời căn cứ vào thực trạng quản lý thiết bị dạy học ở các
trường THCS thành phố Uông Bí thì có thể đề xuất một số biện pháp thiết bị dạy
học có tnh hiệu quả và khả thi.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu lý luận về việc quản lý thiết bị dạy học ở trường THCS
5.2. Làm rõ thực trạng thiết bị dạy học và biện pháp quản lý thiết bị dạy
học ở các trường THCS thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.
5.3. Đề xuất được một số biện pháp quản lý thiết bị dạy học ở các
trường
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu
tnu.edu.vn/


THCS thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh nhằm nâng cao chất lượng dạy học.

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý thiết bị dạy học
ở các trường trung học cơ sở.
6.2. Giới hạn địa bàn: Các trường THCS thành phố Uông Bí , tỉnh
Quảng Ninh.
6.3. Giới hạn khách thể khảo sát: Hiệu trưởng, phó Hiệu trưởng, một số
giáo viên, nhân viên kỹ thuật và học sinh của 10 trường THCS thành phố Uông
Bí, tỉnh Quảng Ninh.
7. Phương pháp nghiên cứu
Tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận

Gồm các phương pháp phân tch, tổng hợp, khái quát hóa khi
đọc các loại tài liệu:
- Các Quyết định, Nghị quyết, Chỉ thị và các văn kiện của Đảng và Nhà
nước; của Bộ GD&ĐT và các bộ ngành có liên quan đến thiết bị dạy học.
- Các Quyết định, Chỉ thị, Nghị quyết của HĐND, UBND, Sở, Phòng
GD&ĐT thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh.
- Các đề tài khoa học của các tác giả, các nhà khoa học đi trước.
- Các sách báo, tạp chí có liên quan đến đề tài.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tễn
+ Phương pháp quan sát
Quan sát các hình thức thể hiện công tác quản lý của Hiệu trưởng và
hoạt động quản lý thiết bị dạy học ở các trường THCS.
+ Phương pháp điều tra
Điều tra thu thập số liệu bằng các phiếu, biểu mẫu thống kê về
thực trạng Hiệu trưởng quản lý thiết bị dạy học ở các trường THCS thành phố
Uông Bí trong phạm vi nghiên cứu của đề tài.

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

Điều tra, khảo sát lấy ý kiến của các bộ phận quản lý nhà trường nhằm
mục đích đánh giá thực trạng quản lý thiết bị dạy học.

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/

Điều tra, khảo sát lấy ý kiến của đội ngũ giáo viên trực tếp giảng dạy,
các chuyên gia, các chuyên viên nhằm đánh giá thực trạng một số biện pháp
quản lý thiết bị dạy học ở các trường THCS thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.
+ Phương pháp phỏng vấn
Phỏng vấn các Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn
ở các trường THCS làm rõ thực trạng quản lý thiết bị dạy học.
+ Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: Hồ sơ quản lý, các biên bản về
kiểm tra nội bộ trường học của Hiệu trưởng, đặc biệt là quản lý việc sử dụng,
bảo quản thiết bị dạy học.
+ Phương pháp xin ý kiến chuyên gia về các biện pháp đề xuất để quản
lý thiết bị dạy học.
+ Phương pháp bổ trợ:
Sử dụng phương pháp toán thống kê để xử lý và phân tích các số liệu từ
các phiếu thu thập được.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, nội dung luận văn được cấu trúc trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý thiết bị dạy học ở các trường trung
học cơ sở.
Chương 2: Thực trạng quản lý thiết bị dạy học ở các trường trung học cơ
sở thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.
Chương 3: Một số biện pháp quản lí thiết bị dạy học ở các trường THCS
thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Giáo dục luôn là lĩnh vực khoa học mà bất kỳ thời đại nào, quốc gia nào
cũng giành được nhiều sự quan tâm nghiên cứu của các nhà khoa học,
tuy nhiên các vấn đề trong giáo dục gắn kết, ràng buộc với các lĩnh vực khác
như chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội ... Vì thế nghiên cứu biện pháp quản lý
thiết bị dạy học (TBDH) của hiệu trưởng các trường THCS nhằm nâng cao chất
lượng dạy học, đổi mới phương pháp dạy học là vấn đề khó khăn, phức tạp.
Để nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường thì công tác quản
lý sử dụng TBDH có hiệu quả là hết sức quan trọng. Các nhà nghiên cứu đã
nghiên cứu thực tiễn quản lý nhà trường để tìm ra các biện pháp quản lý
hiệu quả nhất.
Nhà giáo dục học vĩ đại người Tiệp Khắc J.A.Komenski (1592-1679) đã
đặt nền móng đầu tiên cho dạy học trực quan, với quan điểm cơ bản là dạy
học được bắt đầu từ việc quan sát sự vật, hiện tượng, quá trình. Trong tác
phẩm “Phép dạy học vĩ đại”, ông viết: “... không có gì trong trí não nếu như
trước đó không có gì trong cảm giác. Vì thế, bắt đầu dạy học không thể từ sự
giải thích bằng lời về các sự vật mà phải bằng sự quan sát trực tiếp chúng. Lời
nói không bao giờ được đi trước sự vật.” Như vậy, quan điểm dạy học của ông
đã trái hẳn với lối dạy học kinh viện, nhồi sọ và bắt học sinh học thuộc lòng
còn phổ biến thời kỳ đó. Ông nhấn mạnh “Cái có thể tri giác được hãy để
cho học sinh tri giác bằng các giác quan của chúng, cái nhìn được hãy để cho
nhìn, cái nghe được hãy để cho nghe... Đó là quy tắc vàng đối với trẻ em, đối
với dạy học”.
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

Nhà giáo dục học người Nga Usinski (1824-1870) và các học trò của ông
tếp tục phát triển nguyên tắc dạy học trực quan dựa trên các thành tựu mới
về tâm lý học và sinh lý học. Usinski viết “không có cái gì có thể giúp anh
san

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/


bằng bức tường ngăn cách giữa giáo viên và học sinh như là việc anh đưa cho
học sinh xem một bức tranh và giải thích nó... đứa trẻ suy nghĩ bằng hình
dạng, bằng màu sắc, âm thanh và bằng cảm giác nói chung.”
Theo Lê- nin quy luật nhận thức của con người là “Từ trực quan sinh
động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn.”
Người Việt Nam có câu: “Trăm nghe không bằng một thấy, trăm thấy
không bằng một làm”. Người Ấn Độ tổng kết: “tôi nghe- tôi quên, tôi nhìn- tôi
nhớ, tôi làm- tôi hiểu”.
Như vậy để quá trình nhận thức của con người đạt hiệu quả cao thì phải
thông qua quá trình nghe, nhìn và thực hành. Nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện là kết quả tổng hợp của nhiều biện pháp trong đó có việc sử
dụng hiệu quả TBDH, vai trò của các biện pháp quản lý là rất quan trọng. Các
nhà nghiên cứu trong và ngoài nước đã nghiên cứu thực tiễn quản lý nhà
trường để tìm ra các biện pháp quản lý hiệu quả nhất.
Từ những năm 60 của thế kỷ 20 đến nay, nhất là qua những năm
đổi mới, cải cách giáo dục đã có nhiều công trình nghiên cứu lý luận về xây
dựng cơ sở vật chất và TBDH nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo,

gắn lý thuyết đi đôi với thực hành. Đó là: Tài liệu nghiên cứu “Phương tiện dạy
học” của TS Tô Xuân Giáp, Nhà xuất bản Giáo dục, 1997; Đề tài “Vai trò của
phương tện dạy học trong dạy học hiện nay” của Hứa Xuân Trường trường
Cao đẳng Sư phạm kỹ thuật 2, 1997; Báo cáo đề tài “Công tác thiết bị trường
học trong giai đọan hiện nay” của Lê Hoàng Hảo tại Hội nghị toàn quốc tháng
8 năm 1998 tại thành phố Hồ Chí Minh; luận văn thạc sĩ khoa học “Một số biện
pháp quản lý TBDH của hiệu trưởng trường THPT Kim Bình Chiêm Hóa
Tuyên Quang” của Thạch Văn Dũng, 2006; luận văn thạc sĩ khoa học “Biện
pháp quản lý TBDH của hiệu trưởng các trường tiểu học quận Đống Đa thành
phố Hà Nội trong giai đoạn hiện nay” của Phan Kim Anh, 2008.

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Ninh đã quan tâm, chỉ đạo cho các
trường phổ thông thực hiện các yêu cầu về quản lý, bảo quản, sử dụng
phương

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

tnu.edu.vn/