Quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường THCS huyện lục ngạn, tỉnh bắc giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN ĐỨC PHƯỚC

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỔI DƯỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở CÁC TRƯỜNG THCS
HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

1

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN ĐỨC PHƯỚC

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỔI DƯỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở CÁC TRƯỜNG THCS
HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. PHẠM HỒNG QUANG

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

2

/>

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá
nhân, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Phạm Hồng
Quang.
Các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và
chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác.
Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Học viên

Trần Đức Phước

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

i

/>

LỜI CẢM ƠN
Với những tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến
toàn thể các thầy giáo, cô giáo đã nhiệt tình giảng dạy, trang bị cho tôi hệ thống
tri thức rất quý báu về khoa học quản lý giáo dục, những phương pháp nghiên

cứu khoa học.
Xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Sư phạm - Đai học
Thái Nguyên, khoa Tâm lý giáo dục, khoa sau đại học Đại học Sư phạm - Đai
học Thái Nguyên, UBND huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang, Sở Giáo dục và
Đào tạo Bắc Giang, Phòng GD&ĐT Lục Ngạn, các trường THCS trên địa bàn
huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang cùng bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, giúp
đỡ và tạo điều kiện thuân lợi cho tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu
để hoàn thành được luận văn.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Phạm Hồng
Quang đã trực tiếp tận tình dạy bảo, hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt
quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Mặc dù cũng có nhiều cố gắng, nhưng trong luận văn này cũng khó
tránh khỏi những thiếu sót, khiếm khuyết. Kính mong sự góp ý, chỉ bảo của
các quý thầy, cô cùng các bạn đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 4 năm 2014
Tác giả luận văn

Trần Đức Phước

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

2

/>

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii
MỤC

LỤC

..........................................................................................................iii

NHỮNG

KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN..................................... iv DANH
MỤC BẢNG ........................................................................................... v DANH
MỤC BIỂU ĐỒ ..................................................................................... vi DANH
MỤC SƠ ĐỒ.......................................................................................... vi MỞ
ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu................................................................. 3
3.1. Khách thể nghiên cứu ................................................................................... 3
3.2. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................... 3
3.3. Khách thể điều tra .........................................................................................
4
4. Giả thuyết nghiên cứu...................................................................................... 4
5. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 4
6. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 5
8. Dự kiến cấu trúc luận văn ................................................................................
5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƯỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG THCS THEO
CHUẨN
NGHỀ NGHIỆP......................................................................................... 6
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu....................................................................... 6

1.1.1. Trên thế giới .............................................................................................. 6
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

3

/>

1.1.2. Trong nước ................................................................................................ 8
1.2. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu ...................................
10
1.2.1. Khái niệm quản lý.................................................................................... 10

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

4

/>

1.2.2. Hoạt động................................................................................................. 12
1.2.3. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ................................................................... 14
1.2.4. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên .................................................................. 17
1.3.Vai trò của đội ngũ giáo viên trong phát triển giáo dục .............................. 21
1.3.1. Vai trò, vị trí của giáo dục trong thời kỳ CNH, HĐH đất nước .............. 21
1.3.2. Đội ngũ giáo viên- nhân tố quyết định chất lượng giáo dục ................... 22
1.3.3. Yêu cầu đối với đội ngũ giáo viên THCS ............................................... 22
1.4. Trường THCS, Hiệu trưởng trường THCS ................................................. 24
1.4.1. Trường THCS .......................................................................................... 24
1.4.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của Hiệu trưởng ................................................ 26
1.5. Một số vấn đề lí luận về bồi dưỡng giáo viên và quản lý hoạt động
bồi dưỡng giáo viên ................................................................................... 27

1.5.1. Vai trò hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên THCS .................... 27
1.5.2. Nội dung, phương pháp và hình thức bồi dưỡng cho giáo viên THCS ........
30
1.5.3. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên ................................... 32
1.6. Đổi mới giáo dục phổ thông và các yêu cầu đặt ra về hoạt động quản
lý bồi dưỡng cho giáo viên THCS............................................................. 35
1.6.1. Đổi mới giáo dục phổ thông .................................................................... 35
1.6.2. Yêu cầu đổi mới hoạt động quản lý bồi dưỡng giáo viên ở trường
THCS hiện nay .......................................................................................... 40
Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 41
Chương 2. THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN VÀ CÔNG TÁC
QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN THEO CHUẨN
NGHỀ NGHIỆP Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN LỤC NGẠN,
TỈNH BẮC GIANG
..............................................................................................42
2.1. Vài nét về điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội huyện Lục Ngạn,
tỉnh Bắc Giang ........................................................................................... 42
/>
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

iv


2.1.1. Đặc điểm tự nhiên huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang ............................. 42

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

2.1.2. Đặc điểm kinh tế huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang................................ 43

2.1.3. Đặc điểm văn hoá - xã hội huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang ................. 43
2.2. Tình hình phát triển giáo dục THCS huyện Lục Ngạn .............................. 44
2.2.1. Tình hình hình chung về giáo dục Lục Ngạn .......................................... 44
2.2.2. Tình hình phát triển giáo dục THCS huyện Lục Ngạn ........................... 46
2.2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên các trường THCS huyện Lục Ngạn so
với quy định chuẩn giáo viên .................................................................... 49
2.3. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng của
đội ngũ giáo viên các trường THCS huyện Lục Ngạn - tỉnh Bắc Giang ......
55
2.3.1. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng giáo viên các trường THCS huyện
Lục Ngạn - tỉnh Bắc Giang........................................................................ 55
2.3.2. Thực trạng công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên các
trường THCS huyện Lục Ngạn - tỉnh Bắc Giang...................................... 57
Tiểu kết chương 2 .............................................................................................. 63
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở CÁC TRƯỜNG
THCS HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG ........... 64
3.1. Phương hướng và nguyên tắc đề xuất biện pháp........................................ 64
3.1.1. Phương hướng về quản lý hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên của
hiệu trưởng các trường THCS huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang .............. 64
3.1.2. Nguyên tác đề xuất biện pháp ................................................................. 65
3.2. Biện pháp cụ thể ......................................................................................... 67
3.2.1. Nhóm biện pháp nâng cao nhận thức cho tập thể cán bộ quản lý và giáo
viên về hoạt động bồi dưỡng nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên ................
67
3.2.2. Thường xuyên nắm bắt nhu cầu của giáo viên trong việc bồi dưỡng ...........
70
3.2.3. Xây dựng nội dung cần bồi dưỡng Chuẩn nghề nghiệp .......................... 71
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

3.2.4. Sử dụng và kết hợp các loại hình bồi dưỡng theo Chuẩn nghề nghiệp ........
74
3.2.5. Xây dựng các nguồn lực phục vụ bồi dưỡng........................................... 77
v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

3.2.6. Định kỳ đánh giá kết quả bồi dưỡng ....................................................... 79
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 82
3.4. Khảo nghiệm các biên pháp đề xuất ........................................................... 83
3.4.1. Quy trình khảo nghiệm ............................................................................ 83
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 84
3.5. Đánh giá tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.....
87
Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 89
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 90
1. Kết luận.......................................................................................................... 90
2. Khuyến nghị................................................................................................... 91
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 93
PHỤ LỤC .......................................................................................................... 95

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

vi

/>

NHỮNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
CB
CT
TW
CBQL, QLGD
CNH-HĐH
QL
NXB
THCS
TT
BGD&ĐT
CSVC
KT-XH
KH-CN
CB, GV, NV
SGK
HS
HĐND
UBND
CĐSP
BDGV
BGH
CNTT
ĐH
GV
PGS
THPT
TS
XH

XHCN
THCN
NQ
CHXHCN
PTDTNT

Cán bộ
Chỉ thị
Trung ương
Cán bộ quản lý, Quản lý giáo dục
Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá
Quản lý
Nhà xuất bản
Trung học cơ sở
Thông tư
Bộ Giáo dục và Đào tạo
Cơ sở vật chất
Kinh tế - Xã hội
Khoa học – Công nghệ
Cán bộ, giáo viên, nhân viên
Sách giáo khoa
Học sinh
Hội đồng nhân dân
Uỷ ban nhân dân
Cao đẳng sư phạm
Bồi dưỡng giáo viên
Ban giám hiệu
Công nghệ thông tin
Đại học
Giáo viên

Phó giáo sư
Trung học phổ thông
Tiến sĩ
Xã hội
Xã hội chủ nghĩa
Trung học chuyên nghiệp
Nghị quyết
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa
Phổ thông dân tộc nội trú

TTGDTX&DN
KH
TB

Trung tâm giáo dục thường xuyên và
dạy nghề
Kế hoạch
Trung bình

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

4

/>

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Số trường học của các cấp học giai đoạn 2010 - 2014 ..................... 45
Bảng 2.2. Số lớp và số học sinh của các cấp học giai đoạn 2010-2014 ............ 45
Bảng 2.3. Thống kê số lớp, số học sinh THCS huyện Lục Ngạn trong 4 năm ......
46

Bảng 2.4. Số liệu thống kê qua một số tiêu chí về dội ngũ GV THCS
huyện Lục Ngạn .............................................................................. 49
Bảng 2.5. Tự đánh giá của GV ở các trường THCS theo 6 tiêu chuẩn quy
định theo 4 mức độ đạt được ........................................................... 51
Bảng 2.6. Kết quả đánh giá của tổ chuyên môn và hiệu trưởng về GV ............ 53
Bảng 2.7. Đánh giá hình thức bồi dưỡng giáo viên........................................... 56
Bảng 2.8. Thống kê đội ngũ cán bộ quản lý của các trường THCS .................. 57
Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp đã đề xuất.........
84
Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất ...... 85
Bảng 3.3. Bảng xếp thứ bậc giá trị trung bình của từng biện pháp về tính
cần thiết và tính khả thi ................................................................... 87

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

5

/>

DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Tính cần thiết của 6 biện pháp ...................................................... 86
Biểu đồ 3.2. Tính khả thi của 6 biện pháp ......................................................... 87

DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Chu trình quản lý.............................................................................. 12

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

6

/>

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sự nghiệp giáo dục nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn: quy mô
được mở rộng, đa dạng hoá các loại hình giáo dục, số lượng trường học tăng
mạnh ở các cấp học, bậc học và ở các vùng, miền. Cơ sở vật chất trường, lớp
ngày càng được đầu tư nâng cấp, trình độ dân trí ngày càng nâng cao, trình độ
kiến thức cơ bản của học sinh phổ thông từng bước phát triển vững chắc và có
nhiều tiến bộ, chất lượng giáo dục có nhiều chuyển biến tích cực.
Điều 9- Luật Giáo dục qui định: Phát triển giáo dục là quốc sách hàng
đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài [18].
Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban Bí thư Trung
ương Đảng cộng sản Việt Nam nêu rõ: Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo
và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số
lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm
chất, lối sống, lương tâm, tay nghề nhà giáo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của
sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước [1].
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định: Đổi mới
căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá,
xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý
giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then
chốt; Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân
lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất nước, xây dựng nền
văn hóa và con người Việt Nam [7].
Trong nhiều năm qua chúng ta đã có nhiều cố gắng trong công tác xây
dựng phát triển đội ngũ GV kể cả trong lĩnh vực nghiên cứu lý luận cũng như
trong chỉ đạo thực tiễn. Tuy nhiên, cho đến nay chất lượng đội ngũ GV vẫn
chưa đồng đều, còn nhiều hạn chế không chỉ về mặt trình độ, chuyên môn mà
còn cả về tinh thần, thái độ, về trình độ dạy học và giáo dục. Có nhiều nguyên

nhân dẫn đến thực trạng trên, trong đó phải kể đến chất lượng và hiệu quả quản

1


lý giáo dục nói chung và quản lý công tác bồi dưỡng GV nói riêng còn hạn chế
và bất cập, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, miền núi và hải đảo. Thực trạng
này đang đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tìm tòi những biện pháp quản lý giáo
dục, quản lý nhà trường và công tác bồi dưỡng GV phù hợp, khả thi và có tính
hiệu quả.
Thách thức đòi hỏi với giáo dục THCS là cần có thêm những yêu cầu
nâng cao về năng lực nghề nghiệp sau khi đã đạt chuẩn đào tạo như: tiêu chuẩn
về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của giáo viên gồm: phẩm chất chính
trị, đạo đức nghề nghiệp, ứng xử với học sinh, ứng xử với đồng nghiệp, lối
sống, tác phong; tiêu chuẩn về năng lực tìm hiểu đối tượng (đối tượng giáo dục
và môi trường giáo dục (bao gồm: năng lực giáo dục qua môn học, giáo dục
qua các hoạt động khác và hoạt động trong cộng đồng, v.v…); năng lực
kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục; năng lực hoạt động xã hội; năng lực
phát triển nghề nghiệp.
Chuẩn nghề nghiệp có chức năng giúp giáo viên THCS tự đánh giá
phẩm chất, năng lực nghề nghiệp của bản thân, từ đó xây dựng kế hoạch
rèn luyện, phấn đấu, học tập nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên
môn nghề nghiệp.
Chuẩn nghề nghiệp còn giúp cho Hiệu trưởng đánh giá, xếp loại giáo
viên hằng năm để có kế hoạch phục vụ công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng,
sử dụng đội ngũ giáo viên, làm cơ sở để xây dựng, phát triển chương trình đào
tạo giáo viên, là một căn cứ để xây dựng chính sách, chế độ đãi ngộ đối với
giáo viên THCS.
Trong những năm qua các trường THCS ở huyện Lục Ngạn - Bắc Giang
đã chú ý đến hoạt động bồi dưỡng GV cả về mặt nội dung lẫn phương pháp

giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ GV của các trường THCS. Tuy
nhiên công tác bồi dưỡng GV còn có hạn chế về chất lượng và hiệu quả do việc
xác định mục tiêu, nội dung, hình thức và phương pháp bồi dưỡng chưa phù

2


hợp; đặc biệt là còn có những hạn chế, bất cập về biện pháp quản lý công tác
này. Ngay cả trong đội ngũ GV vẫn còn nhiều người nhận thức về vị trí, vai trò
của công tác bồi dưỡng, tự bồi dưỡng còn hạn chế. Chính vì vậy ở các trường
THCS của huyện Lục Ngạn đội ngũ GV chất lượng chưa cao, chưa đáp ứng
được mức độ yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp. Cơ cấu độ ngũ GV ở một số
trường chưa hợp lý, có bộ môn thừa, có bộ môn còn thiếu. Nhìn chung chất
lượng đội ngũ giáo viên của nhà trường còn hạn chế nên đã ảnh hưởng đến chất
lượng dạy học và giáo dục, chưa đáp ứng với nhu cầu phát triển ngày càng cao
của xã hội. Có thể nói việc đổi mới công tác bồi dưỡng nhằm nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên ở các trường THCS huyện Lục Ngạn đang trở thành
một nhu cầu cấp thiết. Với lý do trên chúng tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động
bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường THCS huyện
Lục Ngạn - Bắc Giang” làm đề tài luận văn thạc sỹ theo chuyên ngành quản
lý giáo dục với mong muốn đóng góp công sức nhỏ bé của mình đối với
việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trường THCS trên địa bàn
huyện Lục Ngạn góp phần đưa giáo dục tỉnh Bắc Giang xứng tầm với tốc
độ phát triển của một tỉnh miền núi.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng
đội ngũ giáo viên của các trường THCS huyện Lục Ngạn - Bắc Giang, luận văn
đề xuất một số biện pháp quản lý công tác này nhằm nâng cao chất lượng công
tác bồi dưỡng đội ngũ GV và chất lượng giáo dục của các nhà trường THCS
trong huyện.

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động quản lý bồi dưỡng đội ngũ GV của hiệu trưởng các trường
THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ GV ở các trường
THCS huyện Lục Ngạn - Bắc Giang.
3


3.3. Khách thể điều tra
Các nội dung nghiên cứu được điều tra qua đội ngũ GV và cán bộ quản
lý của các trường THCS huyện Lục Ngạn-Bắc Giang.
4. Giả thuyết nghiên cứu
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến chất lượng giáo dục của các trường
THCS Lục Ngạn - Bắc Giang còn nhiều hạn chế, trong đó có nguyên nhân cơ
bản là do việc quản lý nhà trường nói chung và quản lý hoạt động bồi dưỡng
đội ngũ GV của hiệu trưởng các trường THCS còn kém hiệu quả. Nếu đề xuất
được các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ GV phù hợp, có tính
khả thi sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ GV, dần đáp ứng được chuẩn
nghề nghiệp mà Bộ Giáo dục - Đào tạo đã quy định.
5. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu hoạt động quản lý của người hiệu trưởng đối
với hoạt động bồi dưỡng GV nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ này dựa trên
các yêu cầu, quy định Chuẩn nghề nghiệp.
- Khảo sát 10 trường THCS công lập trên địa bàn huyện Lục Ngạn, tỉnh
Bắc Giang.
- Đối tượng khảo sát là các giáo viên, hiệu trưởng và phó hiệu trưởng ở
các trường.
- Các số liệu được thu thập từ năm học 2009-2010 đến 2013-2014.

6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu những vấn đề lý luận liên quan đến đề tài, làm cơ sở cho
điều tra thực trạng vấn đề nghiên cứu.
6.2. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên của hiệu
trưởng các trường THCS huyện Lục Ngạn - Bắc Giang.
6.3. Đề xuất các biện pháp quản lý của hiệu trưởng các trường THCS
huyện Lục Ngạn - Bắc Giang trong công tác bồi dưỡng GV nhằm nâng cao
chất lượng đội ngũ này theo hướng chuẩn hóa.

4


7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nghiên cứu lý luận
- Thu thập, hồi cứu các tư liệu, các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà
nước và của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các công trình khoa học liên quan.
7.2. Nghiên cứu thực tiễn
- Tiến hành khảo sát thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ
giáo viên của hiệu trưởng và chất lượng đội ngũ ở trường THCS trên địa bàn
huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang;
- Nghiên cứu kinh nghiệm quản lý của một số hiệu trưởng có năng lực;
- Khảo sát lấy ý kiến của một số cán bộ, giáo viên các trường THCS về
biện pháp đề xuất của tác giả luận văn.
7.3. Các phương pháp bổ trợ
- Tham khảo chuyên gia;
- Sử dụng thống kê toán học xử lý kết quả nghiên cứu.
8. Dự kiến cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, luận văn có cấu trúc:
Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo
viên trường THCS theo Chuẩn nghề nghiệp.

Chương 2: Thực trạng đội ngũ giáo viên và hoạt động bồi dưỡng đội ngũ
giáo viên ở trường THCS huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
Chương 3: Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo
viên trường THCS huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang theo Chuẩn nghề nghiệp.
Kết luận và khuyến nghị
Danh mục tài liệu tham khảo.
Phụ lục

5


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG THCS THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Trên thế giới
Các nghiên cứu quản lý giáo dục Xô Viết trong những công trình nghiên
cứu của mình đã cho rằng "Kết quả toàn bộ hoạt động của nhà trường phụ
thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đúng đắn và hợp lý công tác hoạt động của đội
ngũ giáo viên".
Các tác giả như P.V.Khuđôminxki, M.I.Kônđacốp (Liên Xô cũ) đã quan
tâm tới việc nâng cao chất lượng dạy học thông qua các biện pháp quản lý có
hiệu quả. Phải có đội ngũ giáo viên có năng lực chuyên môn tốt thì mới có thể
nâng cao được chất lượng dạy học, việc tổ chức đúng đắn công tác quản lý, bồi
dưỡng, đào tạo và phát triển đội ngũ sẽ quyết định kết quả toàn bộ mọi hoạt
động của nhà trường.
Với kinh nghiệm thực tiễn 26 năm làm Hiệu trưởng V.A XUKHOM
Linxki đã tổng kết được những thành công cũng như thất bại của mình, cùng
với nhiều tác giả khác ông đã đưa ra một số biện pháp quản lý của Hiệu trưởng

trường THCS. Các tác giả nhấn mạnh đến sự phối hợp chặt chẽ sự thống nhất
quản lý giữa Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng để đạt mục tiêu đề ra. Các tác giả
đều khẳng định vai trò lãnh đạo toàn diện của Hiệu trưởng. Tuy nhiên, trong
thực tế cùng tham gia quản lý nhà trường với Hiệu trưởng còn có vai trò của
Phó hiệu trưởng, đặc biệt là Phó hiệu trưởng phụ trách công tác chuyên môn.
Tất nhiên công việc của Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng đều nhằm tiến tới mục
tiêu chung của nhà trường. Song, làm thế nào để công việc của Hiệu trưởng và
Phó hiệu trưởng đạt hiệu quả cao nhất, tránh "dẫm chân" lên nhau, tránh bị "lấn
sân" của nhau, mà làm thế là huy động tốt nhất sức mạnh của tập thể giáo viên.
Đó là vấn đề các tác giả đặt ra trong những công trình nghiên cứu của mình. Vì
vậy V.A.Xukhom linxki cũng như các tác giả trước chú trọng đến.

6


Trong những trang viết của mình V.A.Xukhom linxki cũng như các
tác giả V.P xtrezicodin, Gigoocscaia, Zakhanôp... đều cho rằng một trong
những chức năng của Hiệu trưởng nhà trường là phải xây dựng và bồi
dưỡng đội ngũ giáo viên, phát huy được tính chủ động, sáng tạo trong lao
động và tạo ra khả năng ngày càng hoàn thiện vì tay nghề sư phạm của
mình. Muốn xây dựng được đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn tâm
huyết với nghề, người Hiệu trưởng phải có quyền lựa chọn đội ngũ giáo
viên cho trường mình đó là những người mà nói theo V.A.Xukhom linxki
thì "Người giáo viên tốt nhất phải là người yêu trẻ, phải biết giao tiếp với
trẻ, nắm vững chuyên môn giảng dạy, nắm vững các khoa học có liên quan
đến các môn trong nhà trường, vận dụng linh hoạt lý luận dạy học, lý luận
giao tiếp, tâm lý học... trong thực tiễn công tác của mình, đồng thời phải
thành thạo kỹ năng trong lĩnh vực đó".
Tác giả V.A.Xukhom linxki đã nêu lên rất cụ thể cách tiến hành dự giờ
và phân tích bài học. Theo ông trước hết phải giúp giáo viên chuẩn bị bài dạy

bằng việc phân tích sư phạm của sách giáo khoa, nội dung dạy trong chương
trình. Sau đó giáo viên và Hiệu trưởng dự giờ lẫn nhau và cùng nhau dự giờ
giáo viên giỏi, cứ như vậy, giáo viên đã được Hiệu trưởng dạy cho rất nhiều về
phương pháp dạy học, về cách thức tổ chức dạy học để nâng cao trình độ học
vấn của học sinh.
Đối với giáo dục Âu- Mỹ, xuất phát từ quan điểm giáo dục liên tục, xã
hội hóa giáo dục và coi trong giáo dục nền tảng, nên trong công tác đào tạo
giáo viên cũng có nhiều thay đổi. Xu hướng đào tạo một lần ngày càng giảm
thay thế cho hướng đào tạo lại, đào tạo liên tục. Xuất phát từ mô hình đào tạo
giáo viên từ các trường khoa học hoặc theo mô hình 2 + 2, việc bồi dưỡng đào
tạo lại giáo viên được xem trọng. Công tác tự bồi dưỡng được coi như bổn
phận của người giáo viên và việc quản lí hoạt động này hoàn toàn tự giác; chất
lượng và kết quả của hoạt động này phụ thuộc vào hoạt động trong thực tiễn
của người giáo viên.

7


1.1.2. Trong nước
Ở Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu chủ yếu về mặt lý luận
như quản lý và chức năng quản lý, về tiêu chuẩn và các phẩm chất cần có của
người quản lý, về vai trò của Hiệu trưởng trường THCS, về sự liên hệ giữa
khoa học quản lý và khoa học khác.
Trong các công trình đó các tác giả đã nhấn mạnh vai trò của quản lý
trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục.
Các nhà nghiên cứu về quản lý giáo dục như Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc
Bảo, Bùi Minh Hiền, Trần Kiểm, Nguyễn Văn Lê, v.v… Các tác giả cũng đã
nêu lên những nguyên tắc chung trong việc quản lý hoạt động dạy học của Hiệu
trưởng đối với giáo viên như sau:
- Giáo viên bộ môn chịu trách nhiệm trước Hiệu trưởng nói riêng và Nhà

nước nói chung về chất lượng giảng dạy, giáo dục đối với học sinh lớp mình
phụ trách.
- Khẳng định trách nhiệm của mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp trước Hiệu
trưởng và Nhà nước về thực hiện các nhiệm vụ trong Điều lệ trường phổ thông.
- Giúp đỡ thiết thực và cụ thể cho giáo viên để họ hoàn thành tốt các
nhiệm vụ của mình.
Các tác giả đã chỉ rõ một số biện pháp quản lý nhà trường:
Để nâng cao chất lượng dạy học tác giả Nguyễn Văn Lê đã đề cập đến
các biện pháp phòng ngừa, khắc phục hiện tượng học sinh học kém, các biện
phát giáo dục tư tưởng chính trị cho giáo viên và bồi dưỡng chuyên môn
nghiệp vụ để xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên.
Để xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên, tác giả Bùi Minh Hiền đã
quán triệt các yêu cầu về phát triển nguồn nhân lực trong cuốn “Quản lý giáo
dục, Nxb Đại học Sư phạm, 2006” như sau
- “Đủ về số lượng: Số lượng giáo viên nhìn trên sự điều hành vĩ mô phải
cân đối với lao động xã hội trong nền kinh tế.

8


- Đồng bộ về cơ cấu: Được xét trên các sự tương thích, tương thích về
giới nam nữ; tương thích về giảng dạy theo bộ môn; tương thích về tuổi đời;
tương thích về trình độ nghiệp vụ sư phạm”.
Trong công tác quản lý và lãnh đạo nhà trường, tác giả Trần Kiểm đã
bày tỏ quan điểm của mình: “Người hiệu trưởng quản lý và lãnh đạo nhà
trường là quản lý và lãnh đạo toàn diện: các hoạt động giáo dục trong nhà
trường; phát triển đội ngũ giáo viên, nhân viên giáo dục; tổ chức bộ máy; tổ
chức, chỉ đạo hoạt động học tập, rèn luyện của học sinh; phát triển, sử dụng,
bảo quản, nâng cấp cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục của nhà trường; quản lý
sử dụng ngân sách giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học giáo dục; v.v…”

trong cuốn “Những vấn đề cơ bản của khoa học quản lý giáo dục, Nxb Đại
học Sư phạm, 2008” [13;269].
Các nhà nghiên cứ quản lý giáo dục đã nêu lên biện pháp quản lý của
Hiệu trưởng, song mới chỉ đề cập đến những biện pháp chung trong nhà
trường phổ thông. Một số tác giả của các luận văn thạc sỹ chuyên ngành
khoa học Quản lý Giáo dục đã đề cập đến các giải pháp bồi dưỡng giáo viên
THCS. Luận văn đã nghiên cứu hoạt động quản lý của Hiệu trưởng trong
việc bồi dưỡng giáo viên nhưng cũng chưa đề cập đến việc bồi dưỡng và
phát triển đội đội ngũ giáo viên THCS để đạt được các yêu cầu như trong
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học.
Việc bồi dưỡng, phát triển đội ngũ giáo viên THCS là một việc làm
cần thiết trong giai đoạn hiện nay để từ đó giúp cho giáo viên thực hiện có
hiệu quả trong việc cải tiến nội dung, phương pháp dạy học, nâng cao chất
lượng giáo dục ở cấp trung học phổ thông. Do vậy, đòi hỏi cần phải phát
triển đội ngũ giáo viên một cách toàn diện theo Chuẩn nghề nghiệp, đây vừa
là nhiệm vụ trước mắt, vừa mang tính chiến lược lâu dài.
Trên cơ sở đó đề tài này chúng tôi đã khảo sát thực trạng một số biện
pháp quản lý đã thực hiện của Hiệu trưởng để bồi dưỡng và phát triển đội
ngũ giáo viên trường trung học cơ sở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang từ đó

9


làm cơ sở để đề xuất một số biện pháp quản lý bồi dưỡng và phát triển đội
ngũ giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp trong giai đoạn hiện nay.
1.2. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu
1.2.1. Khái niệm quản lý
Nói đến hoạt động QL, người ta thường nhắc đến ý tưởng sâu sắc của
C.Mác: Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành
trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều hoà

những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát sinh từ sự
vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận động của những khí quan
độc lập của nó. Một nghệ sỹ vĩ cầm thì tự điều khiển mình, còn dàn nhạc thì
cần có nhạc trưởng [10].
Hiện nay vẫn còn tồn tại khá nhiều những khái niệm, định nghĩa về QL.
Trong tác phẩm “Những vấn đề cốt yếu của quản lý”, tác giả người Mỹ Harold
Koont đã đưa ra khái niệm “Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo
phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được mục đích của nhóm. Mục tiêu
của mọi nhà quản lý là nhằm hình thành một môi trường mà trong đó con người
có thể đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự
bất mãn cá nhân ít nhất. Với tư cách thực hành thì cách quản lý là một nghệ
thuật; còn kiến thức có tổ chức về quản lý là một khoa học” [14, tr. 49].
Theo quan điểm chính trị xã hội: “Quản lý là sự tác động liên tục có tổ
chức, có định hướng của chủ thể quản lý (người QL, người tổ chức QL) lên
khách thể QL (đối tượng QL) về các mặt chính trị, văn hoá, xã hội, kinh tế…
bằng một hệ thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phương pháp
và các biện pháp cụ thể nhằm tạo ra môi trường và điều kiện cho sự phát triển
của đối tượng”.
Theo tác giả Trần Kiểm: Quản lý là những tác động của chủ thể QL
trong việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các
nguồn lực trong và ngoài tổ chức một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ
chức với hiệu quả cao nhất [12].

10


Xét quản lý dưới góc độ là một hành động, tác giả Vũ Ngọc Hải cho
rằng: “Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý
tới đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra” [9, tr.1].
Tuy có nhiều định nghĩa khác nhau, song có thể khái quát: Quản lý là

những tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể QL đến đối tượng QL
nhằm bảo đảm cho sự vận động, phát triển của hệ thống phù hợp với quy luật
khách quan, trong đó sử dụng và khai thác có hiệu quả nhất các tiềm năng, các
cơ hội để đạt được mục tiêu đã xác định theo ý chí của chủ thể QL.
Quản lí có các chức năng sau đây:
Theo tác giả Trần Kiểm thì: “Để thực hiện một chủ trương, chương trình,
dự án… kế hoạch hóa là hành động đầu tiên của người quản lý, là việc làm cho
tổ chức phát triển theo kế hoạch. Trong quản lý, đây là căn cứ pháp lý quy định
hành động của cả tổ chức. Kế đó là chức năng tổ chức (nhân sự, bộ máy). Thực
hiện chức năng này, người quản lý phải hình thành bộ máy, cơ cấu các bộ phận
(tuỳ theo tính chất công việc, có thể tiến hành phân công, phân nhiệm cho các
cá nhân), quy định chức năng nhiệm vụ từng bộ phận, mối quan hệ giữa chúng.
Lãnh đạo (chỉ đạo, tổ chức, thực hiện) là nhiệm vụ tiếp theo của người quản lý.
Đây là khâu quan trọng tạo nên thành công của kế hoạch dự kiến. Chính ở khâu
này đòi hỏi người quản lý phải thực hiện chức năng kiểm tra nhằm đánh giá
việc thực hiện các mục tiêu đề ra. Điều cần lưu ý rằng khi kiểm tra phải tuân
theo chuẩn. Chuẩn phải xuất phát từ mục tiêu, là đòi hỏi bắt buộc đối với thành
viên của mọi tổ chức.
Cuối cùng, tất cả các chức năng trên đều cần đến yếu tố thông tin. Thông
tin đầy đủ, khách quan, kịp thời, cập nhật, chính xác là một căn cứ để hoạch
định kế hoạch. Thông tin cũng cần cho các bộ phận trong cơ cấu tổ chức, là
chất liệu tạo quan hệ giữa các bộ phận trong tổ chức. Trong thông tin truyền tải
mệnh lệnh chỉ đạo (thông tin xuôi) và phản hồi (thông tin ngược) diễn biến
hoạt động của tổ chức. Và thông tin từ kết quả hoạt động của tổ chức giúp cho
người quản lý xem xét các mức độ đạt được mục tiêu của toàn tổ chức.

11